Iστορία του Mεσαιωνικού & Nεότερου Kόσμου - Tράπεζα...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | κεφάλαιο 6ο : τράπεζα θεμάτων

1

Α] Ερωτήσεις 1. Να εξηγήσετε πώς το κίνημα του Ανθρωπισμού ήρθε σε ρήξη με τις ιδέες και τις αντιλή-

ψεις του Μεσαίωνα; 2. Ποιες περιοχές της Ευρώπης και για ποιο λόγο υπήρξαν εστίες της Αναγέννησης; 3. Ποια ήταν η νέα αντίληψη της Αναγέννησης σχετικά με την αγωγή και την επιστήμη; 4. Ποιοι Έλληνες λόγιοι και με ποιο τρόπο συνέβαλαν στην ανάπτυξη της ανθρωπιστικής κί-

νησης 5. στην Ευρώπη, πριν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης; 6. Να εξηγήσετε τον ρόλο που διαδραμάτισε η τυπογραφία στη διάδοση της Αναγέννησης.

Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής) Μετά την εμφάνιση της τυπογραφίας πρόσβαση στη γνώση απέκτησαν: α. οι κάτοικοι των επαρχιών της Δυτικής Ευρώπης. β. όλα τα στρώματα του πληθυσμού των κρατών της Δυτικής Ευρώπης. γ. οι κληρικοί της Δυτικής Ευρώπης. δ. οι κάτοικοι των πόλεων της Δυτικής Ευρώπης. Ο ιδανικός άνθρωπος της Αναγέννησης : α. αφιερώνεται στη μελέτη των κλασικών γραμμάτων. β. αφιερώνεται στη μελέτη των επιστημών. γ. ενδιαφέρεται μόνο για τις τέχνες. δ. διαμορφώνει πολύπλευρη προσωπικότητα. Πεποίθηση των ανθρωπιστών της Αναγέννησης ήταν πως στην ανάπτυξη των ανθρώπων συμ-βάλλει σημαντικά: α. η εκπαίδευση. β. η Καθολική Εκκλησία. γ. το οικογενειακό περιβάλλον. δ. η θρησκεία.

Γ] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – Λάθος)

Ιστορία του μεσαιωνικού & νεότερου κόσμου Τράπεζα Θεμάτων

Κεφάλαιο 6ο : Από την άλωση της Κωνσταντινούπολης και τις ανακαλύψεις των Νέων Χωρών ως τη συνθήκη της Βεστφα-

λίας (1453 – 1648)

Ενότητα 6.2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός


2

Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως προς την ορθότητά τους γράφοντας τη λέξη «σωστό» ή «λάθος» δίπλα από τον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.

Σ Λ 1 Οι Μέδικοι υποστήριζαν την ανάπτυξη των γραμμάτων και τεχνών στη

Φλωρεντία.

2 Στην αναβίωση των ελληνικών γραμμάτων στη Δύση συνέβαλαν και Έλ-ληνες λόγιοι που παρέμειναν στο Βυζάντιο μετά την Άλωση.

3 Τρεις προδρομικές μορφές του Ανθρωπισμού ήταν ο Δάντης, ο Πετράρ-χης και ο Βοκκάκιος.

4 Η πολιτιστική Αναγέννηση ξεκίνησε από τις οικονομικά ανεπτυγμένες πό-λεις της Ιταλίας.

5 Ο αναγεννησιακός άνθρωπος θεωρεί ασήμαντο τον ρόλο της εκπαίδευ-σης.

6 Μετά την εφεύρεση της τυπογραφίας όλα τα πληθυσμιακά στρώματα της Δυτικής Ευρώπης ήρθαν σε επαφή με τις νέες εξελίξεις στις επιστήμες.

7 Ο Αναγεννησιακός άνθρωπος εμπνέεται από τον βυζαντινό κόσμο και στόχος του είναι να γίνει καλός χριστιανός.

8 Κύριο χαρακτηριστικό της Αναγέννησης είναι η απόρριψη των αξιών της κλασικής αρχαιότητας.

Δ] Ορισμοί «καθολικός άνθρωπος»

τυπογραφία

Ε] Ασκήσεις κλειστού τύπου (συμπλήρωσης κενών) Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τέσσερις λέξεις περισσεύουν): Λατίνος, Δάντης, Γαλλία, εκπαίδευση, Τούρκος, Ιταλία, Έρασμος, Έλληνας, τυπογραφία. Το πνευματικό κίνημα της Αναγέννησης ξεκίνησε από τις ακμαίες οικονομικά πόλεις της ______________, από τις οποίες επεκτάθηκε αργότερα και στην υπόλοιπη δυτική Ευρώπη. Στην αναβίωση των ελληνικών γραμμάτων στη Δύση υπήρξε καθοριστική η συμβολή των ______________ λογίων που έφυγαν από το Βυζάντιο πριν και μετά την άλωση της Κωνσταντι-νούπολης από τους ______________. Στη φράση του ______________, σημαντικού εκπρόσωπου της ανθρωπιστικής κίνησης στην Ευρώπη, «οι άνθρωποι δε γεννιούνται, αλλά γίνονται» περικλείε-ται η αντίληψη του αναγεννησιακού ανθρώπου για το ρόλο και τη δύναμη της ______________. Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): βιβλιοθήκη, Βαλκανική, ανθρωπιστικός, πανεπι-στήμιο, χειρόγραφο, Ιταλική, τυπογραφία, σπάνιος. Η Αναγέννηση και ο Ανθρωπισμός σύντομα ξεπέρασαν τα όρια της ______________________ Χερ-σονήσου. Η Γαλλία, η Γερμανία , οι Κάτω Χώρες και η Ιβηρική Χερσόνησος έγιναν εστίες της


3

Αναγέννησης στη δυτική Ευρώπη. Σημαντική επίσης υπήρξε η ______________________ κίνηση σε πόλεις, όπου υπήρχαν ______________________και εκδοτικά κέντρα: στην Αμβέρσα, στο Παρίσι, στο Στρασβούργο. Στη διάδοση της Αναγέννησης και του Ανθρωπισμού καταλυτική υπήρξε και η εφεύρεση της ______________________. Ως τα μέσα του 15ου αι. τα βιβλία ήταν ______________________ και γι’ αυτό ακριβά. Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (δυο λέξεις περισσεύουν): μεσαιωνικός, βυζαντινός, Ίσαυροι, ελληνορωμαϊ-κός, ανθρωπισμός, Παλαιολόγοι, διαφωτισμός. Ο άνθρωπος της Αναγέννησης διακρίνεται από μια τάση απομάκρυνσης από το ________________ παρελθόν. Έτσι, στράφηκε προς τον ________________ πολιτισμό. Η στροφή αυτή προς τη βαθύ-τερη γνώση της αρχαιότητας γενικότερα ονομάστηκε ________________. Βέβαια, και οι ________________ λόγιοι, ιδιαίτερα κατά την εποχή των ________________, ασχολήθηκαν συστημα-τικά με τη μελέτη της αρχαίας γραμματείας.

Α] Ερωτήσεις

1. Ποιοι λόγοι οδήγησαν τους Ευρωπαίους στην αναζήτηση νέων δρόμων προς την Ανατολή; 2. Ποιες ήταν οι επιχειρήσεις των Πορτογάλων θαλασσοπόρων για την ανακάλυψη του θα-

λάσσιου δρόμου προς τις Ινδίες; 3. Να εξηγήσετε πώς ανακαλύφθηκε η Αμερική από τον Χριστόφορο Κολόμβο. 4. Πώς και από ποιον πραγματοποιήθηκε ο πρώτος περίπλους της γης; 5. Πώς οι Ισπανοί εκμεταλλεύθηκαν, μετά τη συνθήκη της Τορντεζίλας (1494), τις περιοχές

που ανακάλυψαν; 6. Ποια ήταν τα θετικά και ποια τα αρνητικά αποτελέσματα από την εισαγωγή μεγάλων ποσο-

τήτων πολύτιμων μετάλλων στην Ευρώπη μετά τις Ανακαλύψεις; 7. Ποιες ήταν οι κοινωνικές μεταβολές που προκάλεσαν οι Ανακαλύψεις;

Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής)

Ένας από τους λόγους που συντέλεσαν στις Ανακαλύψεις ήταν: α. η αφθονία των πολύτιμων μετάλλων στο ευρωπαϊκό υπέδαφος. β. η οικονομική ευμάρεια των κρατών της Δυτικής Ευρώπης. γ. η συνεργασία των μοναρχών των κρατών της Ευρώπης. δ. ο ανταγωνισμός των μοναρχών των κρατών της Ευρώπης. Το εμπόριο των μπαχαρικών, λίγο πριν από τις Ανακαλύψεις, έλεγχαν στη Μεσόγειο μονοπωλι-ακά: α. οι Βενετοί και οι Άραβες. β. οι Βυζαντινοί και οι Τούρκοι. γ. οι Άραβες και οι Βυζαντινοί. δ. οι Ισπανοί και οι Βενετοί

Ενότητα 6.3. Ανακαλύψεις


4

Με τη Συνθήκη της Τορντεζίλας: α. οι Ισπανοί μοιράστηκαν με τους Άγγλους τις περιοχές που ανακάλυψαν. β. οι Ισπανοί μοιράστηκαν με τους Πορτογάλους τις περιοχές που ανακάλυψαν. γ. οι Πορτογάλοι παραχώρησαν στους Ισπανούς το μεγαλύτερο μέρος των περιοχών που ανα-κάλυψαν. δ. οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι συμφώνησαν να απέχουν από οποιουδήποτε είδους εκμετάλ-λευση των περιοχών που ανακάλυψαν.

Ο Βαρθολομαίος Ντιάζ έπλευσε μέχρι: α. τη Βραζιλία. β. το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. γ. το Κάλικουτ των Ινδιών. δ. το Σαν Σαλβαντόρ. Τον πρώτο περίπλου της γης πραγματοποίησε: α. ο Χριστόφορος Κολόμβος. β. ο Βαρθολομαίος Ντιάζ. γ. ο Φερδινάνδος Μαγγελάνος. δ. ο Βάσκο ντα Γκάμα. Μετά τις ανακαλύψεις των νέων χωρών, το κέντρο της παγκόσμιας οικονομίας μετατοπίστηκε: α. στον Ινδικό Ωκεανό. β. στη Μεσόγειο. γ. στον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Βόρεια θάλασσα. δ. στη Βαλτική θάλασσα.



Σ Λ 1 Τη φαντασία των Ευρωπαίων για τις χώρες της Ανατολής είχε εξάψει ο Έ-

ρασμος, σημαντικός εκπρόσωπος της ανθρωπιστικής κίνησης.

2 Πριν από τις Ανακαλύψεις το εμπόριο των μπαχαρικών το είχαν οι Βυζαντι-νοί και οι Σελτζούκοι.

3 Ο Αμέρικο Βεσπούτσι ήταν ο πρώτος θαλασσοπόρος που έφτασε στην Αμε-ρική.

4 Στην πρόοδο της ναυσιπλοΐας συνέβαλε η τελειοποίηση των τεχνικών μέ-σων πλεύσης.

5 Οι Ανακαλύψεις των νέων χωρών συντέλεσαν στην αύξηση της κυκλοφορί-ας του χρήματος και την καθιέρωση του νομίσματος ως αποκλειστικού α-νταλλακτικού μέσου.

6 Η εισαγωγή πολύτιμων μετάλλων στην Ευρώπη μετά τις Ανακαλύψεις συ-ντέλεσε στην πτώση της τιμής των αγαθών.

7 Η Ανακάλυψη των νέων χωρών συνοδεύτηκε από σφαγές τοπικών πληθυ-σμών.

8 Μετά τις Ανακαλύψεις το κέντρο της παγκόσμιας οικονομίας μετατοπίστηκε


5

στον Ειρηνικό Ωκεανό. 9 Κύριος μοχλός των κοινωνικών μεταβολών που δρομολόγησαν οι Ανακα-

λύψεις ήταν η αστική τάξη.

10 Μετά τις Ανακαλύψεις θεμέλιο της οικονομίας αποτελούσε το εμπόριο.

Δ] Ορισμοί

πρώτος περίπλους γης καραβέλα

Ε] Ασκήσεις κλειστού τύπου (συμπλήρωσης κενών)

Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις/ονόματα: (τρεις λέξεις/ονόματα περισσεύουν): Ισπανός, Οθωμανός, Άραβας, Μαγγελάνος, Άγγλος, Πορτογάλος, Βάσκο ντα Γκάμα, Βαρθολομαίος Ντιάζ. Η κυριαρχία των ________________ στη δυτική Ασία και στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου κατέστησε δύσκολη, αν όχι αδύνατη, τη μεταφορά ασιατικών προϊόντων προς την Ευρώπη. Παράλληλα ο μονοπωλιακός έλεγχος του εμπορίου των μπαχαρικών στη Μεσόγειο από τους Βενετούς και τους ________________ και η έλλειψη πολύτιμων μετάλλων στην Ευρώπη, καθι-στούσαν αναγκαία την αναζήτηση καινούριων δρόμων προς τις χώρες της Ανατολής. Πρώτοι οι ________________ οργάνωσαν, με τη χρηματοδότηση του πρίγκιπα Ερρίκου του θαλασσοπόρου εξερευνητικά ταξίδια για την ανακάλυψη του θαλάσσιου δρόμου προς τις Ινδίες, παραπλέοντας την Αφρική. Έτσι ο ________________ έφτασε στο ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, ενώ λίγο αργό-τερα, ο ________________ , ταξιδεύοντας δυτικά έκανε τον πρώτο περίπλου της γης.

Α] Ερωτήσεις

1. Πώς δόθηκε η αφορμή για την αντίδραση του Λουθήρου κατά του Πάπα; 2. Με ποιες ενέργειες ο Λούθηρος εξεδήλωσε την αντίδρασή του προς τον Πάπα και για ποιο

λόγο ενεπλάκη σε αυτή ο Γερμανός αυτοκράτορας; 3. Για ποιο λόγο υπογράφηκε η Ειρήνη της Αυγούστας (1555) και ποια αποτελέσματα είχε για

τη Γερμανία; 4. Ποιες ήταν οι συνέπειες της εξάπλωσης του Καλβινισμού στη Γαλλία; 5. Να εξηγήσετε σε ποιους λόγους οφείλεται η θρησκευτική Μεταρρύθμιση στην Αγγλία και

ποια ήταν τα αποτελέσματά της.

Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής)

Όταν ο Μαρτίνος Λούθηρος θυροκόλλησε τις 95 θέσεις του σε εκκλησία της Βιτεμβέργης:

Ενότητα 6.4. Θρησκευτική μεταρρύθμιση


6

α. αφορίστηκε από τον πάπα ως αιρετικός. β. κλήθηκε για απολογία στο Βατικανό. γ. επαινέθηκε από τον αυτοκράτορα Κάρολο Ε΄. δ. επικροτήθηκε για την πράξη του από τη Δίαιτα.



Σ Λ 1 Στα τέλη του Μεσαίωνα η πλειονότητα του ρωμαιοκαθολικού κλήρου είχε

εξαιρετική μόρφωση.

2 Στα τέλη του Μεσαίωνα το ηθικό κύρος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας άρχισε να υποχωρεί.

3 Στα τέλη του Μεσαίωνα η αντίδραση στις αδυναμίες της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας εκδηλωνόταν περισσότερο στις γερμανικές χώρες.

4 Μία από τις διαφωνίες Μαρτίνου Λούθηρου και πάπα ήταν τα συγχωρο-χάρτια.

5 Το κίνημα του Λούθηρου υπήρξε ο πυρήνας μιας ευρύτερης μεταρρυθμι-στικής έκρηξης σε όλη τη Δυτική Ευρώπη.

6 Η διαμάχη πάπα και Μαρτίνου Λούθηρου απειλούσε την ενότητα των γερ-μανικών χωρών.

7 Οι Γερμανοί ηγεμόνες στα τέλη του Μεσαίωνα στήριζαν την εξουσία τους στην εύνοια του πάπα.

8 Η Γερμανία, μετά την Ειρήνη της Αυγούστας, χωρίστηκε σε κράτη καθολικά και διαμαρτυρόμενα.

9 Η Μεταρρύθμιση δεν επέφερε σημαντικές μεταβολές στη νοοτροπία και τις κοινωνικές σχέσεις των λαών της Δ. Ευρώπης.

10 Η διαμάχη του βασιλιά Ερρίκου Η ́ με τον πάπα στάθηκε αφορμή για την οριστική ρήξη της εκκλησίας της Αγγλίας με τη Ρώμη.

11 Η Μεταρρύθμιση στάθηκε η αφορμή για τη θρησκευτική ενότητα της Δυτι-κής Ευρώπης.

12 Ο Καλβινισμός συνέβαλε στην ανάπτυξη του κεφαλαιοκρατικού συστήμα-τος.

13 Ο Καλβινισμός βρήκε υποστήριξη κυρίως από τους ηγεμόνες της Γαλλίας και των Κάτω Χωρών.

14 Μετά τη θρησκευτική μεταρρύθμιση η Αγγλικανική Εκκλησία ήταν η μόνη που αναγνωριζόταν από το Αγγλικό κράτος.

Δ] Ορισμοί Ομολογία της Αυγούστας, προτεστάντες, Συμβούλιο Λογοκρισίας (Καθολική Εκκλησία) συγχωροχάρτια


7

Ε] Ασκήσεις κλειστού τύπου (συμπλήρωσης κενών) Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τέσσερεις λέξεις περισσεύουν): Καλβίνος, ουμανιστής, Αγγλία, Λούθηρος, Ζβίγγλιος, Γαλλία, ανθρωπιστής, Ουγενότος, Γερμανία. Μια σημαντική προσπάθεια θρησκευτικής μεταρρύθμισης ήταν εκείνη που οργανώθηκε στη Γενεύη της Ελβετίας από τον________________, ο οποίος απέκτησε οπαδούς και σε άλλες ευρω-παϊκές χώρες. Συνάντησαν όμως σφοδρή αντίδραση, ιδιαίτερα από τους βασιλείς της ________________, οι οποίοι στράφηκαν με ιδιαίτερη βιαιότητα εναντίον των ________________. Αξιόλογη ήταν και η μεταρρυθμιστική κίνηση του εφημέριου του καθεδρικού ναού της Ζυρί-χης________________, ενώ στην ________________στα χρόνια του βασιλιά Ερρίκου Η ́επήλθε η ο-ριστική ρήξη της εκκλησίας της χώρας με τη Ρώμη. Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις/ονόματα: (τρεις λέξεις/ονόματα περισσεύουν): Λέων Γ΄ , Λούθηρος, Καλβίνος, θέση, Κάρολος Ε΄, γνώμη, Όθων Α΄, Δίαιτα, Σύγκλητος. Όταν ο πάπας ________________ έδωσε την άδεια για μαζική έκδοση και πώληση εγγράφων ά-φεσης αμαρτιών, ο γερμανός μοναχός και θεολόγος ________________ θυροκόλλησε, σε εκκλη-σία της Βιτεμβέργης έναν κατάλογο από 95 ________________, δηλαδή επιχειρήματα που αμφι-σβητούσαν τις παπικές απόψεις σε δογματικά ζητήματα. Η θρησκευτική αυτή διαμάχη θορύ-βησε τον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Γερμανίας) ________________, ο ο-ποίος, φοβούμενος διάσπαση της ενότητας των γερμανικών χωρών, συγκάλεσε τη ________________ στην πόλη Βορμς .

Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): Ρώμη, Βυζάντιο, βούλλα, συγχωροχάρτι, επιστή-μη, Αναγέννηση, Μεσαίωνας, τυπογραφία. Από τα τέλη του Μεσαίωνα το ηθικό κύρος της Εκκλησίας της ________________ ανάμεσα στους πιστούς άρχισε να υποχωρεί. Η Εκκλησία εξακολουθούσε να εφευρίσκει τρόπους άφεσης των αμαρτιών, μεταξύ των οποίων και τα έγγραφα άφεσης αμαρτιών, που ονομάζονταν ________________. Η κρίση στην Εκκλησία ήταν φαινόμενο σύνθετο και συνδεόταν με το πνεύμα της ________________. Οι ανθρωπιστές έθεσαν ως στόχο την αναζήτηση του αυθεντικού πνεύμα-τος του Χριστιανισμού στη μελέτη της Αγίας Γραφής, χωρίς τις παρερμηνείες των σχολιαστών του ________________. Προϋπόθεση της αναζήτησης αυτής ήταν η άμεση επαφή με ιερά κείμενα, την οποία κατέστησαν δυνατή η πρόοδος της ________________και οι μεταφράσεις της Αγίας Γραφής σε λαϊκή γλώσσα .

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, MSc. [email protected]

Iστορία του Mεσαιωνικού & Nεότερου Kόσμου - Tράπεζα...

Education

Transcript of Iστορία του Mεσαιωνικού & Nεότερου Kόσμου - Tράπεζα...