I Arxi Tou Sozein Ta Fainomena

Σύμφωνα με την πλατωνική παράδοση η Αστρονομία είναι η επιστήμη που συνδυάζει κυκλικές ομαλές κινήσεις με στόχο να παραχθεί μια κίνηση που να ταιριάζει με την κίνηση των πλανητών. Όταν τα γεωμετρικά σχήματα θα έχουν αποδώσει σε κάθε πλανήτη μια τροχιά που συμφωνεί με τις παρατηρήσεις, ο σκοπός της θα έχει επιτευχθεί γιατί οι υποθέσεις της θα έχουν «σώσει τα φαινόμενα». Α) H σχέση Αστρονομίας και Φυσικής στο πλαίσιο της συγκεκριμένης παράδοσης. Ποια η στάση του Πτολεμαίου. Μέριμνα της αρχαίας ελληνικής επιστήμης ήταν να ερμηνεύσει το σύμπαν όντας πιστή στις αρχές της μεθόδου «σώζειν τα φαινόμενα», δηλαδή να επενδύσει τα αισθητηριακά δεδομένα με μια λογική θεωρία. Πολλές φορές τα φαινόμενα σώζονταν με διαφορετικά σχήματα, ενίοτε αντίθετα, και υπό το πρίσμα αυτό η αρχαία ελληνική επιστήμη ήταν υποκειμενική και θεωρητική 1 . Η αρχή του «σώζειν τα φαινόμενα» αποτελούσε μία αντίληψη που επικράτησε στην αστρονομία, από την εποχή του Πλάτωνα και μετά, η οποία καθόριζε πώς θα έπρεπε να προσέγγιζαν τα ουράνια φαινόμενα. Η αρχή αυτή ενσωμάτωνε δύο χαρακτηριστικά κριτήρια. Πρώτον, θα έπρεπε κάθε αστρονομική θεωρία να προβλέπει την φαινομενική κίνηση των σωμάτων. Φαινομενική κίνηση των σωμάτων είναι η κίνηση των ουρανίων σωμάτων που είναι ορατή από έναν παρατηρητή στη Γη με γυμνό μάτι. Σκοπός της κάθε θεωρίας θα έπρεπε να είναι η πρόγνωση, η ερμηνεία και όχι η κατανόηση της φυσικής υπόστασης της κίνησης. Δεύτερον, θα έπρεπε το κάθε γεωμετρικό σύστημα να το χαρακτηρίζει η απλότητα. Όσο πιο απλό σε μεθόδους και αναπαραστάσεις ήταν το σύστημα που πρότεινε ο κάθε αστρονόμος, τόσο πιο πολύ θα άγγιζε την «ιδεατή» τελειότητα. Η κάθε αστρονομική θεωρία αποτελούσε μία προγνωστική μέθοδο, η οποία δεν είχε σκοπό να οδηγήσει στην κατανόηση της φύσης των πραγμάτων αλλά στην περιγραφή τους 2 . Αυτή η αρχή, η σωτηρία των φαινομένων, κληροδοτήθηκε από την αρχαιότητα και στη Μεσαιωνική δύση, όμως, κατά το Μεσαίωνα η επιστήμη υποτάχθηκε στη θεολογική αυθεντία. Για τον επιστήμονα του Μεσαίωνα επιστήμη σήμαινε ορθή γνώση του κόσμου μέσα από τις ιερές Γραφές, οι περιγραφές των οποίων θεωρούνταν αντικειμενικές και ακριβείς και όχι αλληγορικές 3 . Η φυσική του Αριστοτέλη με σκοπό να εξηγήσει τη βαρύτητα, χώριζε την κίνηση σε «βίαιη ή μη φυσική» προς τα πάνω και σε φυσική προς τα κάτω προς το γεωμετρικό κέντρο του σύμπαντος. Η φυσική κίνηση αστέρων και πλανητών στην ουράνια περιοχή γίνονταν αιωνίως πάνω σε τέλειες κυκλικές τροχιές. «Η Αριστοτελική φιλοσοφία ήταν η πιο ευρύχωρη από όλες τις φιλοσοφίες, εξηγούσε τα πάντα, καθώς ασχολούνταν περισσότερο με αιτίες παρά με δομές, και προτιμούσε τις 1 Βλ. Βαλλιάνος Π., Οι Επιστήμες της Φύσης και του Ανθρώπου στην Ευρώπη (τόμος Β΄), ΕΑΠ. Πάτρα, 2001, σελ. 21. 2 http://themes.protovoulia.org/?page=article&p=S.2.1.1.2&c=S.2.1.1.2.6 3 Βλ. Βαλλιάνος Π., Οι Επιστήμες της Φύσης και του Ανθρώπου στην Ευρώπη (τόμος Β΄), ΕΑΠ. Πάτρα, 2001, σελ. 22. ‐ 1 ‐

I Arxi Tou Sozein Ta Fainomena

Documents

Transcript of I Arxi Tou Sozein Ta Fainomena