ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΡΑΘΑΚΗΣ

ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΝ

LLUininftTl

Ενας περιεκτικός, πλήρης αλφαβητικός οδηγός, που ανιχνεύει την αλήθεια πίσω από τα μυστικά των Πεφωτισμένων.

Η γοητεία που ασκεί το μυστήριο σιην πλειονότητα ιων ανθρώικον είναι πανίσχυρη και η

λογοτεχνία την έχει χρησιμοποιήσει πάμπολλες φορές. To best-seller του Dan Brown

"Angels and Demons», που κυκλοφόρησε στα ελληνικά με ιον τίτλο «Illuminati - Οι 1Ιεφο>-

τιομένοι», είναι ενα εξαιρετικά επιτυχημένο τέτοιο παράδειγμα: μια κπορία συνωμοσιολο-

γίας βασισμένη σε υπάρχουσες θεωρίες, με έμφαση στην αστυνομική ιιλοκή.

Υπήρξαν όμως οι Πεφωτισμένοι; Και, αν ναι, τι ακριβώς ήταν; Μια κοινότητα επιφανών

επιστημόνων και καλλιτεχνών ιιου πάσχιζε να διασο'κτει ιις επιστημονικές αλήθειες σε μια

εποχή καταπίεσης και σκοταδισμού ή μια μυστική αδελφότητα που φρόντιζε να καλύπτε­

ται από ενα σκοτεινό πέπλο μυστηρίου για να εξυφαίνει ανεμιιόδιστΐ| ιις συνωμοσίες ιης;

Το παρόν βιβλίο αποτελεί ένα εγχειρίδιο αναφοράς. Αρκετά αιιό ια θέματα που εξετάζει

καλύπτονται από το πέπλο του μύθου, ενώ δεν επεκτείνεται σε θεωρίες, απόψεις και συ­

μπεράσματα που αποκλίνουν από τα πορίσματα της επιστημονικής έρευνας. Ουσιαστικά

πρόκειται για ένα εΰχρηοτο λεξικό, που θα βοηθήσει τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύ­

τερα ορισμένα από ια θέματα που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην ιιλοκή και την εξέ­

λιξη του πολύκροτου μυθιστορήματος του Dan Brown.

Ιωάννης Μ αραθάκηςΑνακαλύπτοντας τα μυστικά των ILLUMINATI

Original Copyright © 2005 Compupress S.A. - Anubis Publications, Athens, Hellas

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ANUBISΛεωφ. Συγγρού 44, 11742 Αθήνα, τηλ.: 2109238672, fax: 2109216847 Web site: www.anubis.gr, e-mail: anubis@compupress.gr

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΣουλτάνη 17, 10682 Αθήνα, τηλ.: 2103801487, fax: 2103841095

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΟΣΕΩΝ: Μάρθα Ψυχάκη ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ: Δώρα Γιακουμή ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ντόρις Λαμπρινού ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Μαίρη Λυμπέρη

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Ζοζέφ Φίλο ΜΟΝΤΑΖ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Ηλιότυπο ΑΕΒΕΕΠΛΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Μουρκόγιαννης & Σία Ο.Ε. - PLASTICARTA ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: Β. Ευταξιάδης -1. Ιωσηφίδης & Σία Ε.Ε.

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΕΒ-00-560 ISBN: 960-306-514-5

Οποιαδήποτε παράλειψη ή αβλεψία βαρύνει το συγγραφέα.

Απαγορεύονται η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή -ολική, μερική ή περιληπτική-, η κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του κειμένου με οποιονδήποτε τρόπο -μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο- χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη, καθώς και η κυκλοφορία του σε οποιαδήποτε μορφή, ίδια ή διαφορετική από την παρούσα, στο πρωτότυπο ή σε με­τάφραση ή άλλη διασκευή, σύμφωνα με το Νόμο 2121/1993 και τους Κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, που ισχύουν στην Ελλάδα.

ΠεριεχόμεναΕισαγωγή...................................................................................... 9

Αγία Τερέζα................................................................................ 13

Αλουμπράδος.............................................................................. 15

Αλχημεία.................................................................................... 16

Αμφίγραμμα................................................................................ 23

Ανχιύλη....................................................................................... 25

Απόκρυφα Βιβλία........................................................................27

Αποκρυφισμός.............................................................................31

Αρμαγεδδών................................................................................ 45

Ασασίνοι..................................................................................... 45

Βασιλική ίου Αγίου Πείρου..........................................................49

Βατικανό...................................................................................... 51

Βονιφάτιος Η'.............................................................................. 52

Γιαχβέ.........................................................................................53

Γαλιλαίος.................................................................................... 57

Δικηγόρος του Διαβόλου............................................................. 60

Ελβετική Φρουρά........................................................................60

Ευρωπαϊκή Οργάνωση για την Πυρηνική Έρευνα (CERN).......... 61

Εωσφόρος................................................................................... 64θεωρία της Γαίας.........................................................................66

θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης.....................................................70

Ιανός........................................................ ...................................74

Ιερά Εξέταση............................................................................... 76

Καμεράριος................................................................................. 82

Καπέλα Σιξτίνα.............................................................................83

Καρδινάλιος................................................................................ 84

Κάστρο Σαντ' Αντζελο.................................................................. 87

Κολοσσαίο.................................................................................. 88

Κονκλάβιο.................................................................................. 89

Κοπέρνικος Νικόλαος................................................................. 94Λέσχη Μπίλντερμπεργκ.............................................................. 96

Μεγάλη Ενοποιημένη θεωρία.....................................................98

Μίθρας.....................................................................................100

Μίλτον, Τζον............................................................................ 105

Μπερνίνι, Τζιανλορέντζο.......................................................... 107

Μυστικισμός............................................................................. 108

Ναΐτες.......................................................................................119

Ντα Βίντσι, Λεονάρντο...............................................................129

Οβελίσκος................................................................................ 132

Πάνθεον....................................................................................133

Πεντάγραμμο............................................................................ 134

Πεφωτισμένοι (Illuminati)........................................................ 136

Πραναγιάμα.............................................................................. 138

Ραφαήλ.....................................................................................140

Σατανάς (Satan, Shaitan)........................................................... 141

Σελεστίνος Ε '............................................................................ 149

Σεραφείμ................................................................................... 150

Στοά Ρ2.....................................................................................153

Τεκτονισμός.............................................................................. 156

Τέσσερα στοιχεία.......................................................................161

Χάθα Γιόγκα............................................................................. 171

Βιβλιογραφία............................................................................ 173

ΕισαγωγήΗ γοητεία που ασκεί το μυστήριο στους περισσότερους ανθρώ­

πους είναι μια ισχυρή δύναμη και η λογοτεχνία την έχει εκμε­

ταλλευτεί πολλές φορές. Τα αστυνομικά μυθιστορήματα είναι ένα

από τα πολλά παραδείγματα αϋτής της χρήσης. Ένα άλλο είναι τα

μυθιστορήματα που διηγούνται ιστορίες σχετικά με μυστικές

αδελφότητες ή ανθρώπους με υπερφυσικές δυνάμεις και γνώσεις.

Το 1842 ο λόρδος Μπάλγουερ Λίτον δημοσίευσε το μυθιστόρη­

μα Ζανόνι, μέσα στο οποίο βρήκε την ευκαιρία να διατυπώσει

ορισμένες από τις αποκρυφιστικές θεωρίες του. Ο κεντρικός

ήρωας μέσω κάποιων χειρογράφων που ανακαλύπτει τυχαία έρ­

χεται σε επαφή με ένα μυστηριώδη άνθρωπο που κατέχει υπερ­

φυσικές δυνάμεις. Το βιβλίο αυτό όχι μόνο γνώρισε επιιυχία αλ­

λά χρησίμευσε και ως ιδρυιικός μύθος ιου Ερμηηκού Τάγμαιος

ιης Χρυσής Αυγής σαράνια έξι χρόνια αργόιερα, καθώς οι ιδρυ-

ιές ιου ισχυρίσιηκαν όιι μέσω κάποιων χειρογράφων είχαν προ­

σεγγίσει μια αδελφόιηια μυσιών.

Αυιό είναι μόνο ένα μικρό δείγμα για ιο πώς η λογοτεχνία επι­

δρά σιην ισιορία, ιδωμένο μέσα από ιο πλαίσιο ιης εσωιερικής

φιλοσοφίας. Πολύ περισσόιερα παραδείγμαια υπάρχουν από ιο

χώρο ιης πολιιικής ιδεολογίας. Την επίδραση αυιή ιης λογοιε-

χνίας σιην ισιορία πραγμαιεύιηκε ο ΟυμπέριοΈκο σιο έργο ιου

Το εκκρεμές ιου Φουκώ. Η κενιρική ιου ιδέα ήιαν η επινόηση

μιας θεωρίας, η οποία σιη συνέχεια γίνειαι πισιευιή ως αληθι­

νή και οδηγεί σιο θάναιο ιων επινοηιών ιης. Το βιβλίο αυιό σιη-

ρίζειαι σε υπάρχουσες συνωμοσιολογικές θεωρίες, ιις οποίες

9

υποκινεί και ταυτόχρονα εμπαίζει με έναν αριοιουργηματικό τρό­

πο. Η ουνωμοσιολογία αποτελεί ένα τρίτο παράδειγμα χρήσης

της γοητείας του μυστηρίου. Αυτή όμως δε γράφεται σε μυθιστο­

ρηματική μορφή αλλά σε μορφή δοκιμίου, αφού με αυτό ιον τρό­

πο δίνει τη δυνατότητα στο μυστήριο να αναμειχθεί με την πραγ­

ματικότητα. Πλήθος συνωμοσιολογικών βιβλίων εκδόθηκαν κα­

τά τον 20ό αιώνα και γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, αφού επέτρεπαν

στον αναγνώστη να ερμηνεύσει τα κακώς κείμενα που αντιμετώ­

πιζε στη ζωή του.

Ο Dan Brown στο μυθιστόρημά του Angels and Demons, το

οποίο αργότερα κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τον τίτλο

Illuminati - Οι Πεφωτισμένοι, ακολούθησε την ίδια γραμμή με

τον Έκο. Έχτισε δηλαδή μια ιστορία συνωμοσιολογίας βασισμέ­

νη πάνω σε ήδη υπάρχουσες θεωρίες, η οποία όμως στο τέλος

αποδείχτηκε πλασματική. Ο Μπράουν δεν επιζήτησε να παρου­

σιάσει φιλοσοφικές ιδέες σε αυτό το βιβλίο. Έγραψε ένα μυθι­

στόρημα που είχε ως σκοπό να ψυχαγωγήσει, και έτσι έδωσε πε­

ρισσότερη έμφαση στην αστυνομική πλοκή. Αυτό όμως δεν εμπό­

δισε τους αναγνώστες να ενδιαφερθούν για τις ίδιες τις συνωμο-

σιολογικές θεωρίες που χρησιμοποίησε λογοτεχνικά ο Μπρά­

ουν. Έτσι, πολύς κόσμος ξεκίνησε να ανακαλύπτει για πρώτη φο­

ρά ορισμένες θεωρίες που έχουν διατυπωθεί και ανασκευαστεί

εδώ και πολύ καιρό. Και αυτό είναι ένα ακόμα παράδειγμα της

επίδρασης της λογοτεχνίας πάνω στην ιστορία.

Αυτό το βιβλίο είναι ένα γλωσσάρι που αναλύει κάποιους από

τους όρους που αναφέρονται από τον Dan Brown στο μυθιστόρη­

A v a K a r l i i n i o v t a s t a μ υ σ τ ι κ ά τ ω ν l l l i i i i n i i . i t ι

10

ΑνακαΑύπΐονταΒ ια ιιυο ιικά ίω ν Illum inati

μα Illuminati, και μάλιστα αυτούς που κατά τη γνώμη μας χρή-

ζουν περαιτέρω εξήγησης. Για την ανάλυση αυτών των όρων χρη­

σιμοποιούνται ιστορικά γεγονότα, ενώ όπου είναι αναγκαίες οι

θεωρίες αναφέρονται μόνο οι επιστημονικώς αποδεκτές. Δεν εί­

ναι πρόθεσή μας να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον με θεωρίες συ­

νωμοσίας ή αινιγματικές αναφορές, αφού πιστεύουμε ότι τόσο τα

ιστορικά γεγονότα καθ’ εαυτά όσο και οι επικρατούσες θεωρίες

είναι στοιχεία που παρουσιάζουν ενδιαφέρον από μόνα τους.

Γιάννης Μαραθάκης

Ιούλιος 2005

11

AvaKaflunrovias τα μυστικά ίων Illuminati

Αγία ΤερέζαΙσπανίδα μυστχκχστρχα και συγγραφέας, γνωστή επίσης ως Τερέ­

ζα ιης Άβχλα ή Τερέζα του Ιησού. Το καχά κόσμον όνομά ιης ήχαν

Τερέζα δε Κεπέδα ι-Αχουμάδα. Γεννήθηκε σιην ισπανική πόλη

Άβιλα στις 28 Μαρτίου 1515 και καταγόταν από αριστοκρατική

οικογένεια. Το 1535, σε ηλικία 20 ετών, έγινε μοναχή και εχ-

σήλθε στη Μονή της Σαρκώσεως της Άβιλα, η οποία ανήκε στο

Τάγμα των Καρμηλιτών. Το 1555, σε ηλικία 40 ετών και μετά από

χρόνια αυστηρής άσκησης, είχε μια εμπειρία μυστηριώδους

αφύπνισης. Οι υπερφυσικές εμπειρίες της από τότε περιλάμβα­

ναν οράματα του Χριστού, αγγέλων και δαιμόνων, αλλά ίσως η

πιο χαρακτηριστική και επαναλαμβανόμενη εμπειρία της ήταν οχ

οξείς πόνοχ που ένχωθε κατά καχρούς στο στήθος, οχ οποίοχ κατά

τους χσχυρχσμούς της προκαλούνταν από την αιχμή της λόγχης

ενός αγγέλου που τρυπούσε την καρδιά της.

Προβληματισμένη από τη χαλάρωση της πειθαρχίας που επι­

κρατούσε τότε στο Τάγμα των Καρμηλχτών, αποφάσισε να αφχε-

ρωθεί στην αναμόρφωσή του. Παρά τχς σφοδρές αντιδράσεις των

ανωτέρων της στην ιεραρχία, η ίδια έτυχε της παπχκής υποστή­

ριξης καχ έτσι μπόρεσε να χδρύσεχ το 1562 στην Άβχλα τη Μονή

του Αγίου Ιωσήφ, το πρώτο μοναστήρι του κλάδου των Αναμορ­

φωμένων Καρμηλχτών, γνωστού επίσης ως κλάδου των Ανυπο-

δήτων Καρμηλχτών. Το κύριο χαρακτηριστικό του νέου αυτού

κλάδου ήταν ότι επέμενε στην αυστηρή τήρηση των αρχχκών κα­

νόνων του τάγματος, οχ οποίοι δεν τηρούνταν εκείνη την εποχή.

Το 1567 πήρε την άδεια να χδρύσεχ καχ αναμορφωμένες ανδρχκές

13

μονές. Για ίο σκοπό αυιό ζήιησε ιη βοήθεια ιου νεαρού Καρμη-

λίιη μοναχού Ιωάννη ιου Σταυρού, ο οποίος χειροιονήθηκε ιε­

ρέας ιο ίδιο έιος.

Το έργο ιης αναμόρφωσης βρήκε ισχυρούς ανιιπάλους ανάμε­

σα σιους εκκλησιασιικούς αξιωμαιούχους, γεγονός που οδήγη­

σε σιη φυλάκιση ιου Ιωάννη καιά ια έιη 1576 και 1577 και σιην

παραπομπή ιης Τερέζας σε δίκη από ιην Ιερά Εξέιαση. Παρά ιις

δυσκολίες η Τερέζα καιάφερε να ιδρύσει συνολικά 16 γυναικεία

και 14 ανδρικά αναμορφωμένα μονασιήρια. Το 1580 οι Ανυπό-

δηιοι Καρμηλίιες έλαβαν παπική αναγνώριση ως ανεξάριηιο μο-

νασιικό ιάγμα. Δύο χρόνια μειά, η Τερέζα πέθανε σιην Αλμπα

νιε Τόρμες σιις 4 Οκιωβρίου 1582.

Εκιός από ιο αναμορφωιικό ιης έργο η Τερέζα ιης Άβιλα δια-

κρίθηκε και σιη συγγραφή, ια δε έργα ιης εκπμούνιαι σήμερα ως

αρισιουργήμαια ιόσο ιης μυσιικισιικής λογοιεχνίας όσο και ιου

ισπανικού πεζού λόγου. Ανάμεσα σια έργα ιης κυρίαρχη θέση

έχουν η Αυτοβιογραφία, Η Οδός της Τελειότητος που γράφιηκε

μειά ιο 1565 και περιλαμβάνει συμβουλές προς ιις μοναχές ιου

ιάγμαιός ιης, Το Βιβλίο των θεμελίων, που γράφιηκε μειαξύ

1573 και 1582 και περιλαμβάνει ιην ισιορία ιης ίδρυσης ιου

Τάγμαιος ιων Ανυποδήιων Καρμηλπών, και, ιέλος, Το Εσωτερι­

κό Κάστρο ή Οι Επτά Στάσεις, που γράφιηκε ιο 1577 και είναι ιο

σημανιικόιερο έργο ιης. Σε αυιό, μέσω ιης αλληγορίας ενός πύρ­

γου με επιά αίθουσες περιγράφει ιην πνευμαιική ζωή από ια αρ­

χικά ιης σιάδια μέχρι ιην ένωση με ιο θεό μέσω ενός “πνευμαιι-

κού γάμου”. Κάποιοι αναγνωρίζουν σιο σύσιημα αυιό σιοιχεία

AvaKafliintovtas ια υυοτικά ίων Illuminali

14

του εβραϊκού μυστικιστικού συστήματος των Χεχαλώθ, κατά το

οποίο ο ασκούμενος εισέρχεται διαδοχικά σε επτά αίθουσες, από

τις οποίες η έβδομη είναι η ίδια η κατοικία του θεού.

Το 1622 η Τερέζα της Άβιλα αναγνωρίστηκε ως αγία από τη Ρω­

μαιοκαθολική Εκκλησία και η μνήμη της τιμάται στις 15 Οκτω­

βρίου.

ΑλουμπράδοςΜεταρρυθμιστικά και μυστικιστικά θρησκευτικά κινήματα που

αναπτύχθηκαν στην Ισπανία κυρίως κατά το 16ο και το 17ο αι­

ώνα. Μια άλλη ονομασία τους είναι Ιλλουμινάδος και αποδίδε­

ται στα λατινικά ως Illuminati και στα ελληνικά ως Πεφωτισμέ­

νοι, είναι όμως περισσότερο γνωστοί ως Ισπανοί Πεφωτισμένοι

για να διακρίνονται από τους Γερμανούς Πεφωτισμένους (βλ.

λήμμα). Οι Αλουμπράδος φαίνεται ότι ιδρύθηκαν κατά το τέλος

του 15ου αιώνα από τον Αντόνιο δε Παστράνα και πήραν το όνο­

μά τους από τη διδασκαλία τους, η οποία βασιζόταν στην προ­

σωπική αγιότητα και φωτισμό.

Κατά τους Αλουμπράδος, αν και ο άνθρωπος βρίσκεται στον

υλικό κόσμο, δεν αποκλείεται να ανέλθει στον ύψιστο βαθμό τε­

λειότητας μέσω της περισυλλογής. Η τελειότητα συνίσταται στη

γνώση της ουσίας του θεού, η οποία αποκαλύπτεται με απευ­

θείας φώτιση από τον ίδιο και τελικά οδηγεί στην απορρόφηση

του ανθρώπου μέσα στο θεό. Εκτός από την περισυλλογή, για να

πετύχουν αυτό το σκοπό επέβαλλαν στους εαυτούς τους σκληρούς

τρόπους μετάνοιας και πίστευαν ότι τα συνήθη μέσα εξαγιασμού

Ανακαλύπτοντα5 ια ίΐυοχικά των Illuminati

15

AvaKarjCiniovms ια μυστικά ίων Illuminati

ιης Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, όπως η συμμετοχή σια μυ­

στήρια και η εκπλήρωση ηθικών καθηκόντων, δεν είναι απα­

ραίτητα. Οι Αλουμπράδος ισχυρίζονταν ότι λάμβαναν οράματα

από το θεό και ότι είχαν το χάρισμα της προφητείας.

Πρέπει να υπήρχαν τουλάχιστον τρεις διαφορετικές ομάδες, οι

οποίες έδρασαν κυρίως στη Σεβίλλη και βρήκαν οπαδούς τόσο

μέσα στα λαϊκά στρώματα όσο και ανάμεσα στους μορφωμένους

ευγενείς και τον κλήρο. Πολλοί μετέπειτα άγιοι της Ρωμαιοκα­

θολικής Εκκλησίας ήταν ύποπτοι ως Αλουμπράδος, όπως ο

Ιγνάτιος Αογιόλα, ο ιδρυτής του Τάγματος των Ιησουιτών, η Αγία

Τερέζα (βλ. λήμμα) και ο στενός της συνεργάτης Ιωάννης του

Σταυρού. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία θεωρούσε ότι αυτές οι

ομάδες συνδέονταν με το λουθηρανισμό, γΓ αυτό και γνώρισαν

σκληρούς διωγμούς από την ισπανική Ιερά Εξέταση (βλ. λήμμα)

παρά την ισχυρή πολιτική υποστήριξη που πολλές φορές απο­

λάμβαναν. Εξαιτίας των διωγμών αυτών οι Αλουμπράδος δεν επι­

βίωσαν μετά το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα.

ΑλχημείαΤέχνη που εφαρμοζόταν από την ελληνιστική εποχή και κύριο

στόχο είχε να μεταμορφώσει τα κοινά μέταλλα σε χρυσό, να πα­

ρατείνει την ανθρώπινη ζωή και να ανακαλύψει ένα φάρμακο που

θα θεράπευε όλες τις ασθένειες. Παρ’ όλο που οι μέθοδοί της στη

σύγχρονη εποχή θεωρούνται παρωχημένες και οι σκοποί της

ανέφικτοι, ωστόσο η αλχημεία ήταν ο προάγγελος της σύγχρονης

χημείας. Το όνομά της προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από

16

AvaKariLintovias ια ιιυοτικά ίων Illuminati

την ελληνική λέξη χυμεία ή χυμευτική, δηλαδή την τέχνη των

χυμών. Οι άραβες προσέθεσαν το άρθρο al μετατρέποντάς τη σε

alkimiya, από όπου προέρχεται η λατινική λέξη alchimia ή

alchemia, της οποίας μεταγραφή είναι η σημερινή ελληνική.

Ως θεμελιωτές της αλχημείας αναφέρονταν συχνά οι μυθικές

φιγούρες του Τρισμέγιστου Ερμή, της Ίσιδας και του Αγαθοδαί-

μονα. Υπήρχαν επίσης παραδόσεις που συνέδεαν με την αλχη­

μεία το Μήδο Οστάνη και το μαθητή του, το γνωστό φιλόσοφο

Δημόκριτο, με το όνομα του οποίου κυκλοφόρησαν και αλχημι­

κά βιβλία. Ο Ζώσιμος ο Πανοπολίτης (3ος μ.Χ. αιώνας) είναι ο

αρχαιότερος από τους αλχημιστές συγγραφείς των οποίων σώ­

θηκαν αυθεντικά έργα. Όλοι οι μεταγενέστεροι μιλούσαν γι’ αυ­

τόν με βαθύ σεβασμό, όμως δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία για

τη ζωή του. Ο Συνέσιος (β' μισό του 4ου αιώνα - 415 μ.Χ), επί­

σκοπος Πτολεμαΐδας στην Κυρηναϊκή και μαθητής της νεοπλα­

τωνικής φιλοσόφου Υπατίας, καθώς και ο Ολυμπιόδωρος, Έλλη­

νας ιστορικός από τις θήβες της Αιγύπτου, που έζησε κατά την

ίδια περίοδο, είναι οι γνωστότεροι από αυτούς τους μεταγενέστε­

ρους αλχημιστές.

Η πρακτική της αλχημείας βασίζεται κυρίως στη θεωρία των

τεσσάρων στοιχείων (βλ. λήμμα) του Αριστοτέλη. Ο Αριστοτέλης

δεχόταν ότι η Ύλη δεν έχει καμία φυσική ιδιότητα αλλά σε αυτήν

μπορούν να αποτυπωθούν οι διάφορες μορφές, ιδιότητες δηλα­

δή που μπορούν να της δώσουν χαρακτήρα. Αυτές οι ιδιότητες

είναι τεσσάρων ειδών: θερμό, Ψυχρό, Υγρό και Ξηρό. Από το συν­

δυασμό τους δημιουργούνται τα τέσσερα στοιχεία και από τη συ­

17

AvaKarlijniovias ια μυστικά ίων Illuminati

νεχή εναλλαγή τους γίνεται η μετατροπή του ενός σε άλλο. Κατά

τη διάρκεια της μεταμόρφωσης του νερού σε αέρα σχηματίζεται

ένας υδάτινος ατμός (που αργότερα ονομάστηκε Υδράργυρος των

Φιλοσόφων), ενώ κατά τη μεταμόρφωση της γης σε φωτιά σχη­

ματίζεται ένας γήινος καπνός (που και αυτός με τη σειρά του ονο­

μάστηκε θείο). Από τον υδάτινο ατμό κυρίως σχηματίζονται τα

μέταλλα και γι’ αυτό μπορούν να λιώνουν, αντίθετα από τα ορυ­

κτά, τα οποία σχηματίζονται κυρίως από γήινο καπνό.

Οι αλχημιστές δέχονταν επίσης το αριστοτελικό δόγμα ότι όλα

τα πράγματα τείνουν προς την τελειότητα. Και επειδή το τέλειο

ανάμεσα στα μέταλλα ήταν ο χρυσός, ήταν εύλογο να υποθέσουν

ότι στα σπλάχνα της Γης συντελείται μια αργή μεταμόρφωση όλων

των ατελών μετάλλων σε αυτόν. Ο αλχημιστής με την τέχνη του

μπορούσε να διαχωρίσει και να συνενώσει ια στοιχεία με τέτοιο

ιρόπο ώστε απλά θα επιταχυνόταν η φυσική αυτή διαδικασία. Η

τέχνη αυτή συνίστατο κυρίως σε διαδοχικές αποστάξεις και δια­

λύσεις μιας Πρώτης Ύλης που είτε δεν κατονομάζεται είτε απο­

καλείται με κρυπτογραφικά ονόματα. Αυτή η ύλη κατά τους πε­

ρισσότερους αλχημιστές είναι διφυής. Η απόσταξη διαχωρίζει τις

δύο ουσίες της, οι οποίες καθαρίζονται και ενώνονται ξανά κατά

τη διάλυση. Κατά την τελευταία διάλυση αρχίζει η αποσύνθεση

της ύλης ή αλλιώς μελάνωση (Nigredo), η οποία ακολουθείται

από τη λεύκανση (Albedo) και, τέλος, την ερύθρωση (Rubedo).

Η κόκκινη αυτή ύλη, άλλοτε μέσω κάποιας περαιτέρω επεξεργα­

σίας και άλλοτε χωρίς αυτήν, αποτελεί τη Φιλοσοφική Λίθο, η

οποία μετατρέπει τα μέταλλα σε χρυσό.

18

AvaKafliiniovros ια μυστικά των Illuminati

Κατά την ίδια περίοδο που η αλχημεία εμφανίστηκε στην Αλε­

ξάνδρεια έκανε την εμφάνισή της και στην Κίνα κάτω από την επί­

δραση του ταοϊσμού. Η κινεζική αλχημεία έχει ως μοναδικό στό­

χο την παράταση της ανθρώπινης ζωής, κάτι που θεωρούσαν ότι

μπορούσαν να το καταφέρουν με δύο τρόπους. Όσοι εξασκούσαν

το Γουάι-Ταν, δηλαδή την εξωτερική αλχημεία, χρησιμοποιού­

σαν φάρμακα με κύρια συστατικά το κιννάβαρι και το χρυσό.

Όσοι εξασκούσαν το Νέι-Ταν(εσωτερική αλχημεία), από την άλ­

λη, προτιμούσαν να ασχολούνται με ένα είδος γιόγκα για να ελέγ­

ξουν τις λειτουργίες του σώματος. Πρώτος Κινέζος αλχημιστής

θεωρείται ο Τζόου Γιεν (350-270 π.Χ. περίπου), ο οποίος ήταν

ένας από τους αρχαιότερους φιλοσόφους που εξέθεσαν συστημα­

τικά τη θεωρία των πέντε στοιχείων (βλ. Τέσσερα Στοιχεία). Πιο

γνωστός όμως από τους Κινέζους αλχημιστές ήταν ο Κο Χουνγκ

(283-343 μ.Χ. περίπου), κυρίως χάρη στο βιβλίο του Νέι Πιέν,

όπου παραθέτει πλήθος συνταγές για να πετύχει κανείς την αθα­

νασία και πολλές παραδόσεις για παλαιότερους αλχημιστές.

Από την Αλεξάνδρεια η αλχημεία μεταδόθηκε γρήγορα στη Συ­

ρία και μετά την κατάκτησή της από τους Άραβες διαδόθηκε σε

όλο τον αραβικό κόσμο. Η αραβική δυναστεία των Αβασιδών,

που ανέλαβε την εξουσία το 747 μ.Χ. και μετέφερε την πρωτεύ­

ουσα από τη Δαμασκό στη Βαγδάτη, υποστήριξε τις επιστήμες της

εποχής, ανάμεσά τους και την αλχημεία. Ο Τζαμπίρ ιμπν-Χα-

yiav(721-815 μ.Χ. περίπου) από την Κούφα θεωρείται ο σημα­

ντικότερος Άραβας αλχημιστής και είναι γνωστός στη Δύση με το

εκλατινισμένο όνομα Γκεμπέρ. Μολονότι του αποδίδονται πάνω

19

Ανακαρίύπτοντχι τα μυστικά των Illuminati

από πεντακόσιες πραγματείες, φαίνεται ότι οι περισσότερες από

αυτές είναι μεταγενέστερες. Άλλοι σημαντικοί μουσουλμάνοι αλ-

χημιστές ήταν ο Πέρσης γιατρός Μουχαμάντ μπεν-Ζαρίγια αλ-

Ραζή, ο οποίος ανακάλυψε τη δράση των καταλυτών, και ο Μα-

σλέμα αλ-Ματζρίτι, αστρονόμος του 10ου αιώνα που ζούσε στην

Ισπανία και του αποδίδεται η πατρότητα του μαγικού βιβλίου

Picatrix. Ωστόσο και στο χριστιανικό Βυζάντιο συνεχίστηκε η

παράδοση της αλχημείας. Ο φιλόσοφος και θεολόγος Νικηφό­

ρος Βλεμμΰδης (1197-1272), για παράδειγμα, ανάμεσα στις θεο­

λογικές του πραγματείες και την Επιτομή Λογικής και Φυσικής

θα γράψει και το αλχημικό έργο Χρυσοποιία.

Από τους Άραβες η μελέτη της αλχημείας πέρασε στην Ισπανία

και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι πρώτοι Δυτικοί αλχη-

μιστές ήταν ο Γερμανός φιλόσοφος και θεολόγος Μέγας Αλβέρτος

(1200-1280), ο μαθητής του και θεμελιωτής του σχολαστικισμού

θωμάς Ακινάτης (1225-1274), ο Αγγλος φραγκισκανός μοναχός

Ρότζερ Μπέικον (1214-1294), ο Καταλανός μυσηκιστής και ιε­

ραπόστολος Ραμόν Λουλ (1233-1315) και ο φημισμένος Ισπανός

γιατρός Αρνόλδος της Βιλλανόβα (1235-1313). Εκείνη την επο­

χή κυκλοφορούσε μια πληθώρα μύθων γύρω από αυτά τα πρό­

σωπα. Για τον Αλβέρτο και το θωμά έλεγαν ότι είχαν δώσει ζωή

και ομιλία σε ένα μπρούτζινο άγαλμα, μια ιστορία που σχετίζε­

ται με το μύθο του Γκόλεμ καθώς και αυτόν του Homunculus, του

ανθρωπάριου που μεταγενέστεροι αλχημιστές θα καυχούνταν ότι

κατάφεραν να δημιουργήσουν.

Ένα από τα κείμενα που άσκησαν τη μεγαλύτερη επιρροή στην

20

ευρωπαϊκή αλχημεία είναι ο Σμαράγδινος Πίνακας, που αποδί­

δεται στον Ερμή τον Τρισμέγιστο. Εμφανίζεται για πρώτη φορά

στη Δύση στις λατινικές εκδόσεις ενός έργου που λανθασμένα

αποδιδόταν στον Αριστοτέλη, το Μυστικό των Μυστικών

(Secretum Secretorum), κατά το 12ο αιώνα. Το αραβικό πρωτό­

τυπο χρονολογείται στα τέλη του 8ου ή στις αρχές του 9ου αιώ­

να, αλλά δεν αποκλείεται το συγκεκριμένο κομμάτι να προέρχε­

ται από αρχαιότερη ελληνική πηγή. Αν και στη λατινική έκδοση

αναφέρεται ότι το κείμενο αυτό, χαραγμένο πάνω σε μια σμαρά-

γδινη πλάκα, ανακαλύφθηκε από το Μέγα Αλέξανδρο στον τάφο

του Ερμή, στην αραβική έκδοση φαίνεται ότι εκείνος που το ανα­

καλύπτει είναι ο Μπαλίνας ο Σοφός, ένας εξαραβισμένος τύπος

του ονόματος του Απολλώνιου Τυανέα. Το κείμενο αυτό είναι πο­

λύ σύντομο και περιγράφει δώδεκα αλχημικά αξιώματα, από τα

οποία πιο γνωστό είναι το πρώτο: “Ό,τι είναι κάτω είναι όμοιο με

αυτό που είναι επάνω, και ό,τι είναι επάνω είναι όμοιο με αυτό

που είναι κάτω. ”

Κατά τους επόμενους αιώνες η αλχημεία συνεχίζει να ανθεί

στην Ευρώπη, όμως νέα ώθηση δίνει κατά τον 16ο ο Ελβετός για­

τρός θεόφραστος Μπομπάστους φον Χοχενχάιμ (1493-1541),

γνωστότερος ως Παράκελσος. Ο Παράκελσος θα αμφισβητήσει

την κοινά αποδεκτή θεωρία περί δύο αρχών (θείου και Υδραρ­

γύρου) και θα προσθέσει σε αυτές μια τρίτη, το Φιλοσοφικό

Αλας. Έτσι, όταν, για παράδειγμα, καίγεται ένα ξύλο, αυτό που

καίγεται είναι το θείο, αυτό που εξατμίζεται είναι ο Υδράργυρος

αλλά αυτό που μένει ως υπόλειμμα είναι το Άλας. Ο Παράκελσος

AvaKafiijnrovTas τα μυστικά ίων Illuminati

21

δεχόταν και ένα άλλο απροσδιόριστο στοιχείο που ήταν κοινό και

στις τρεις αρχές, ίσως κάτι σαν την Ύλη του Αριστοτέλη πριν δια­

μορφωθεί από τη Μορφή, το οποίο ονόμαζε Αλκαχέοτ. Δίδασκε

ότι αυτό και μόνο το στοιχείο είναι η πραγματική Φιλοσοφική Λί­

θος, η ΙΙανάκεια και ο Παγκόσμιος Διαλύτης.

Από το 17ο αιώνα οι αλχημιστές συγγραφείς πολλαπλασιάζο­

νται. Γνωστοί αλχημιστές συγγραφείς εκείνης της εποχής είναι ο

βενεδικτίνος μοναχός Βασίλειος Βαλεντίνος, που θα καταγράψει

μερικές πολύ ενδιαφέρουσες μελέτες πάνω στο αντιμόνιο στο βι­

βλίο του Το θριαμβευτικό Άρμα του Αντιμονίου, ο Μοραβός μη­

χανικός Μιχαήλ Σεντιβόγκιους (Το Νέο Φως της Αλχημείας), ο

Ιωάννης Αγκρίκολα (Πραγματεία περί Χρυσού), ο Φράνσις

Μπέικον (Η Κατασκευή του Χρυσού), ο Τόμας Βον (Ο Οίκος του

Φωτός), ο Μίχαελ Μάγιερ (Αταλάντη Φεύγουσα), ο Γιόχαν Βά-

λεντιν Αντρέ (Ο Χυμικός Γάμος του Κριστιάν Ροζενκρόιτς), ο Ρό­

μπερτ Φλουντ (Μωσαϊκή Φιλοσοφία) και ο Έντουαρντ Κέλι (Η

Λίθος των Φιλοσόφων).

Στους επόμενους αιώνες και μέχρι σήμερα πολλοί ήταν αυτοί

που ασχολήθηκαν με την αλχημεία και πολλοί ανάμεσά τους

ισχυρίστηκαν ότι μπορούν να μεταστοιχειώσουν τα μέταλλα σε

χρυσό ή να παρατείνουν τη ζωή τους με τη βοήθεια του Ελιξιρί­

ου της Ζωής. Όμως κατά κανόνα όσοι είχαν παρόμοιες αντιλή­

ψεις έπρεπε ή να τις κρύβουν καλά ή να παραμένουν στο περι­

θώριο, καθώς η επιστημονική κοινότητα αντιμετώπιζε πια την

αλχημεία ως ψευδοεπιστήμη. Ο διάσημος Γάλλος χημικός Μαρ-

σελέν Μπερτελό (1827-1907) κατάφερε να τη φέρει για μια ακό­

AvaKQrlijniovias τα μυστικά των Illuminati

22

AvaKarlijntovias ια μυστικά των Illuminati

μα φορά οιο προσκήνιο, τώρα όμως κάτω από μια ακαδημαϊκή

οπτική γωνία. Γράφοντας την ιστορία της χημείας από τις αρχές

της μέχρι και το τέλος του Μεσαίωνα, ένιωσε την ανάγκη να γνω­

ρίσει τα ελληνικά αλχημικά χειρόγραφα. Ο απίστευτος πλούτος

που αντίκρισε τον ώθησε να προχωρήσει σε μια έκδοση που θα

περιείχε κάποια ελληνικά κείμενα, τη μετάφρασή τους και το δι­

κό του σχολιασμό. Αυτή η σειρά, οι Συλλογές ιων Αρχαίων

Ελλήνων Αλχημιστών, εκδόθηκε σε τέσσερις τόμους το 1888.

Από τις μελέτες του Μπερτελό επηρεάστηκε τον επόμενο αιώνα

ο Ελβετός ψυχίατρος Καρλ Γκούσταφ Γιοΰνγκ (1875-1961), όμως

η προσέγγισή του ήταν τελείως διαφορετική. Ανακάλυψε ότι στα

όνειρα των ασθενών του συναντούσε κάποια κεντρικά θέματα τα

οποία παρουσίαζαν σημαντικές ομοιότητες με τον αλχημικό συμ­

βολισμό. Αυτό τον έκανε να υποψιαστεί ότι στην αλχημεία υπάρ­

χει κάτι περισσότερο από την αναζήτηση του χρυσού. Μετά από

μελέτη πολλών ετών κατέληξε ότι τα σύμβολα που περιγράφουν

οι αλχημιστές είναι πανανθρώπινα σύμβολα εσωτερικής μετα­

μόρφωσης και ολοκλήρωσης, θεώρησε δηλαδή ότι οι προσπά­

θειες των αλχημιστών επικεντρώνονταν στην απελευθέρωση της

ψυχικής ενέργειας που βρισκόταν φυλακισμένη μέσα στην αν­

θρώπινη προσωπικότητα και η οποία αντιπροσωπεύεται από το

χρυσό των αλχημιστών. Τις απόψεις του αυτές δημοσίευσε στο βι­

βλίο Ψυχολογία και Αλχημεία, που εκδόθηκε το 1944.

Το αμφίγραμμα είναι μια γραφική μορφή που επιτρέπει σε μια λέ-

23

ξη ή φράση να διαβαστεί όχι μόνο με το συνήθη τρόπο ανάγνω­

σης αλλά τουλάχιστον και με έναν ακόμα, πράγμα που καθίστα­

ται δυνατό μέσω ασυνήθιστων τρόπων σχεδιασμού των γραμμά­

των. Συνήθως ο δεύτερος τρόπος ανάγνωσης πραγματοποιείται

όταν η λέξη περιστραφεί κατά 180 μοίρες, όμως υπάρχει και ο τύ­

πος του αμφιγράμματος του οποίου τόσο η κανονική μορφή όσο

και η αντανάκλασή της στον καθρέφτη είναι ίδιες. Κάποιες φο­

ρές η λέξη που σχηματίζεται από αυτό τον εναλλακτικό τρόπο

ανάγνωσης είναι διαφορετική. Τα αμφιγράμματα βασίζονται στις

οπτικές απάτες και στη συμμετρία, παίζουν με την οπτική αντί­

ληψη και δείχνουν πόσο εύκολα το ανθρώπινο μυαλό κατηγο­

ριοποιεί ένα σύμβολο με πολλαπλούς τρόπους, αναλόγως του

πλαισίου μέσα στο οποίο περιέχεται. Το αμφίγραμμα δεν έχει

σχέση με το παλίνδρομο ή καρκινική γραφή, τη φράση δηλαδή

που έχει την ιδιότητα να διαβάζεται το ίδιο και από τις δύο κα­

τευθύνσεις ανεξαρτήτως του σχεδιασμού των γραμμάτων της.

Η πρώτη αναφορά στον όρο αμφίγραμμα (ambigram) παρου­

σιάζεται σε ένα βιβλίο του Αμερικανού καθηγητή Πληροφορικής

στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα στο Μπλούμιγκτον, Ντάγκλας Ρί­

τσαρντ Χοφστάντερ (1945- ). Το βιβλίο ονομάζεται Μεταμαγικά

θέματα (Metamagical Themas, ένας αναγραμματισμός του

Mathematical Games, δηλαδή Μαθηματικά Παιχνίδια) και εκ­

δόθηκε το 1985. Σε αυτό ο Χοφστάντερ αποδίδει την καταγωγή

της λέξης αορίστως “σε ένα φίλο” και ορίζει το αμφίγραμμα ως

“καλλιγραφικό σχέδιο που καταφέρνει να συμπιέσει δύο διαφο­

ρετικές αναγνώσεις μέσα στην ίδια ομάδα χαρακιήρων”. Παρά το

AvaKarlijniovias τα μυστικά ίων Illuminati

24

AvciKaflijniovias ια μυστικά ίων Illuminati

όχι το αμφίγραμμα θεωρείιαι γενικά ως μοντέρνα τεχνική, έχουν

σωθεί παραδείγματα αμφιγραμμάτων σε εβραϊκά φυλαχτά του

18ου και του 19ου αιώνα. Το βιβλίο του Dan Brown Illuminati

θεωρείται το πρώτο μυθιστόρημα που περιέχει αμφιγράμματα.

ΑντιύίΐηΎλη που αποτελείται από αντισωματίδια, δηλαδή σωματίδια από­

λυτα όμοια ως προς τη μάζα των σωματιδίων που τους αντιστοι­

χούν, με τη διαφορά ότι τα ηλεκτρικά τους φορτία ή κάποια άλ­

λα ηλεκτρομαγνητικά χαρακτηριστικά είναι αντίθετα από εκείνα

των συνηθισμένων σωματιδίων. Η πρώτη πρόβλεψη της ύπαρξης

ποζιτρονίων (αντιηλεκτρονίων) έγινε το 1928 από το θεωρητικό

φυσικό Πολ Ντιράκ (1902-1984), ενώ αποδείχτηκε πειραματικά

το 1932. Η ύπαρξη αντιπρωτονίωνκαι αντινετρονίων επιβεβαι­

ώθηκε το 1955, ενώ κατά το 1995 μια διεθνής επιστημονική

ομάδα στο CERN (βλ. Ευρωπαϊκή Οργάνωση για την Πυρηνική

Ερευνα) κατάφερε να συνθέσει άτομα αντιύλης αποτελούμενο

από αντισωματίδια.

Η κβαντική φυσική αποκάλυψε ότι ανάμεσα στα δομικά στοι­

χεία του σύμπαντος υπάρχει μια θεμελιώδης συμμετρία, δηλαδή

ότι κάθε στοιχειώδες σωματίδιο συνδέεται συμμετρικά με ένα

αντίστοιχο αντισωματίδιο. Το κοινό ηλεκτρόνιο, για παράδειγμα,

έχει αρνητικό φορτίο, ενώ το αντισωματίδιο του, που ονομάζεται

ποζιτρόνιο, έχει θετικό φορτίο. Όμοια, το πρωτόνιο, που είναι

θετικά φορτισμένο, διαθέτει ένα αρνητικά φορτισμένο ανπσωμα-

τίδιο, το ανππρωτόνιο. Όπως το πρωτόνιο έτσι και το αντιπρωτό-

25

νιο είναι ένα σύνθετο σωματίδιο, το οποίο αποτελείται όμως από

τρία αντικουάρκ, με αντίθετα φορτία από εκείνα των κουάρκ που

αποτελούν το πρωτόνιο. Ένα άτομο αντιύλης περιέχει ποζιτρόνια

αντί των πλεκτρονίων και αντιπρωτόνια αντί των πρωτονίων. Γε­

νικά, η διάκριση ανάμεσα στα σωματίδια και στα αντισωματίδια

είναι συμβατική. Σωματίδια ονομάζονται απλώς εκείνα που υπερ­

τερούν στο φυσικό μας περιβάλλον.

Τα αντισωματίδια δημιουργούνται ταυτόχρονα με τα σωματίδια.

Όποτε δημιουργείται ένα σωματίδιο θα πρέπει να δημιουργηθεί

και το αντισωματίδιο που του αντιστοιχεί. Τα ζεύγη σωμαπδίου-

αντισωματιδίου δημιουργούνται όταν γίνονται προσκρούσεις υψη­

λής ενέργειας μεταξύ δύο σωματιδίων. Σε αυτή την περίπτωση ένα

μέρος της ενέργειας μετατρέπεται σε ύλη και ένα σε αντιύλη. Τα πο­

ζιτρόνια, τα οποία δημιουργήθηκαν με αυτό τον τρόπο κατά τις αλ­

ληλεπιδράσεις των κοσμικών ακτίνων, ήταν τα πρώτα αντισωματί-

δια που παρατηρήθηκαν στη φύση. Ζεύγη σωματιδίων-αντισωμα-

τιδίων εμφανίζονται ακόμα στις ακτινοβολίες υψηλής ενέργειας,

γνωστές ως ακτίνες γάμμα, αρκεί η ακτίνα γάμμα να διαθέτει αρ­

κετή ενέργεια για να δημιουργηθεί η απαραίτητη μάζα.

Η ύλη και η αντιύλη δεν είναι δυνατό να συνυπάρξουν σε πολύ

κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους παρά μόνο για απειροελάχιστο

κλάσμα του δευτερολέπτου. 'Οταν ένα σωματίδιο συναντηθεί με το

αντισωματίδιο του, σύντομα εξαφανίζονται σε μια έκρηξη με ταυ­

τόχρονη απελευθέρωση τεράστιων ποσών ενέργειας, μια διαδι­

κασία που ονομάζεται εξαΰλωση. Ποσότητα αντιύλης μικρότερη

από ένα τρισεκατομμυριοστό του γραμμαρίου μπορεί να εξαϋλώ­

Ανακαλύπΐονκι τα μυστικά των Illuminati

26

AvaKarlijniovros ια ιιυοιικά τών Illuminati

σει έναν άνθρωπο. Η ενέργεια που αποδεσμεύειαι καιά ιη διαδι­

κασία αυιή είναι ίση με ιη συνολική ενέργεια ιου εξαϋλωμένου

ζεύγους σωμαιιδίων συν ιην ενέργεια της μάζας ιους, όπως αυ-

ιή δίνειαι από ιην εξίσωση E=mc2.

Σιις πρώιες σιιγμές ιου Σύμπανιος (βλ. θεωρία ιης Μεγάλης

Έκρηξης) υπήρχε ίσος αριθμός σωμαιιδίων και ανιισωμαιιδίων,

και οι επισιήμονες προσπάθησαν να εξηγήσουν γιαιί ιο σύμπαν

όπως ιο γνωρίζουμε είναι φιιαγμένο αποκλεισιικά από ύλη. Έχει

διαιυπωθεί η υπόθεση όιι ορισμένοι απομακρυσμένοι γαλαξίες

είναι δυναιό να συνίσιανιαι από ανιιύλη, όμως δεν υπάρχει ιρό-

πος επιβεβαίωσης αυιής ιης θεωρίας. Μια πιο πρόοφαιη θεωρία

δέχειαι όιι καιά ιις πολύπλοκες διαδικασίες ιης πρώιης περιόδου

ιης δημιουργίας ιου σύμπανιος η αρχική συμμειρία ύλης και

ανιιύλης διαιαράχιηκε ελαφρά προς όφελος ιης ύλης, δηλαδή ια

σωμαιίδια ήιαν λίγο περισσόιερα από ια ανιισωμαιίδια. Αυιό

οφείλειαι σιο όιι οι φυσικοί νόμοι για ια σωμαιίδια και ια ανιι-

σωμαιίδια δεν είναι ακριβώς οι ίδιοι. Το αποιέλεσμα ήιαν όιι, ενώ

ια περισσόιερα κουάρκ εξαϋλώθηκαν διά ιης επαφής ιους με ανιι-

κουάρκ, υπήρχαν και κάποια σωμαιίδια που παρέμειναν, και εί­

ναι αυιά που αποτελούν ιην ύλη ιου σημερινού σύμπανιος.

Απόκρυφα ΒιβλίαΒιβλία που διαπραγμαιεύονιαι παρόμοια θέμαια με ια βιβλία ιης

Αγίας Γραφής αλλά που η Εκκλησία απαγόρευε ιη δημόσια ανά­

γνωσή ιους επειδή ια θεωρούσε αιρειικά. Αρχικά η λέξη Από-

κρυφον δεν είχε ιη σημερινή έννοια αλλά καιά ιους Γνωσιικούς

27

AvaKarlLiniovms ια υυοτικά των Illuminati

σήμαινε το βιβλίο που ήταν κρυμμένο από τα μάτια του πλήθους

γιατί προοριζόταν για λίγους μυημένους. Αυτά τα βιβλία οι προ-

τεστάντες συνήθως τα ονομάζουν Ψευδεπίγραφα επειδή χρησι­

μοποιούν τον όρο Απόκρυφα για να υποδηλώσουν τα βιβλία που

οι ορθόδοξοι και οι ρωμαιοκαθολικοί αποκαλούν Δευτεροκανο-

νικά ή Αναγιγνωσκόμενα.

Η συζήτηση για το ποια βιβλία είναι θεόπνευστα και θα πρέ­

πει να αποτελούν τον Κανόνα της Αγίας Γραφής αρχίζει τον Ιο

μ.Χ. αιώνα από τους Ιουδαίους και όχι από τους χριστιανούς.

Πολλές από τις ιουδαϊκές αιρέσεις δέχονταν ως ιερά βιβλία κά­

ποια από αυτά που σήμερα θεωρούνται απόκρυφα. Για παρά­

δειγμα, τα Κείμενα της Νεκρός θαλάσσης αποτελούσαν τα ιερά

βιβλία της κοινότητας των Εσσαίων, που δε γίνονταν δεκτά από

τον ορθόδοξο ιουδαϊσμό. Στη Σύνοδο της Ιαμνείας κατά το 92

μ.Χ. οι ιουδαίοι ραβίνοι αποφάσισαν ότι θα πρέπει να γίνουν δε­

κτά ως ιερά μόνο όσα βιβλία ήταν γραμμένα στα εβραϊκά, δηλα­

δή τριάντα εννέα βιβλία στο σύνολό τους. Ωστόσο στην Αλεξάν­

δρεια είχε ήδη διαμορφωθεί από τον 3ο π.Χ. ένας δεύτερος Κα­

νόνας που χρησιμοποιούσαν οι ελληνιστές ιουδαίοι και περιεί­

χε σαράντα εννέα βιβλία. Τα βιβλία του Κανόνα αυτού ήταν μετα­

φρασμένα στα ελληνικά και η συγκεκριμένη συλλογή είναι γνω­

στή ως Μετάφραση των Εβδσμήκοντα. Τα επιπλέον βιβλία του

Κανόνα αυτού είναι γνωστά ως Δευτεροκανονικά και είναι τα: Τω­

βίτ, Ιουδίθ, Α', Β', Γ' και Δ' Μακκαβαίων, Σοφία Σολομώντος,

Σοφία Σειράχ, Βαροΰχ και Επιστολή Ιερεμίου.

Μετά τη μετάφραση των Εβδομήκοντα και μέχρι τη σύνοδο της

28

AvaKaflunrovias ια μυστικά ίων Illuminati

Ιαμνείας είχαν γραφτεί και άλλα βιβλία, τα οποία σήμερα ονομά­

ζονται Απόκρυφα της Παλαιάς Διαθήκης. Τα σημαντικότερα από

αυτά είναι τα: Ιωβηλαία, Διαθήκαι των Δώδεκα Πατριαρχών,

Ενώχ (σε δύο παραλλαγές, αιθιοπική και σλαυονική), Επιστολή

Αριστέα, Ανάληψις Μωυσέως, Μαρτύριον Ησαΐα, Αποκάλυψις

Σεδράχ, Ψαλμοί Σολομώντος, Διήγησις και Πολιτεία Αδάμ και

Εύας (σε τρεις παραλλαγές, ελληνική, λατινική και σλαυονική),

Αποκάλυψις Έσδρα, Διαθήκη Αβραάμ και Αποκάλυψις Βαρούχ

(σε δύο παραλλαγές, ελληνική και συριακή). Από αυτά, τα Ιωβη­

λαία και ο Ενώχ θεωρούνται ιερά από την Εκκλησία της Αιθιο­

πίας. Αυτό δεν είναι τόσο παράξενο, αφού ο χριστιανισμός, που

είχε διαμορφωθεί πριν τη Σύνοδο της Ιαμνείας, βρέθηκε σε απο­

ρία σχετικά με το ποια βιβλία ήταν θεόπνευστα τόσο με τον Κα­

νόνα της Παλαιάς Διαθήκης όσο και με τον Κανόνα της Καινής

Διαθήκης, που είχε στο μεταξύ διαμορφωθεί.

Από τους χριστιανούς, πρώτος ο γνωστικός Μαρκίων ασχολή­

θηκε με τον Κανόνα κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα, αποκλείοντας όλα τα

βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης και αποδεχόμενος μόνο το Ευαγ­

γέλιο του Λουκά και δέκα επιστολές του Παύλου ως θεόπνευστες.

Στο μεταξύ, πολλές άλλες γνωστικές ή ιουδαιοχριστιανικές ομά­

δες διέδιδαν τα δικά τους ιερά βιβλία. Τουλάχιστον πενήντα τρία

από τα γνωστικά βιβλία του 2ου αιώνα ανακαλύφθηκαν στην Αί­

γυπτο το 1945 και είναι γνωστά ως Χειρόγραφα του Ναγκ Χαμά-

νττ. Τα σημαντικότερα ιουδαιοχριστιανικά ευαγγέλια εκείνης της

εποχής είναι τα: Ευαγγέλτον των Ναζαρηνών, Ευαγγέλιον των

Εβιωναίων, Καθ’ Εβραίους Ευαγγέλιον, Ευαγγέλιον κατ’ Αιγυ-

29

πτίους, και Κατά Πέτρον Ευαγγέλιον. Εκτός από αυτά, πολλοί

χριστιανοί προσπάθησαν να συμπληρώσουν τα κενά που παρα­

τηρούνται στα ιερά βιβλία γράφοντας απόκρυφα βιβλία, όπως το

Πρωτευαγγέλιον Ιακώβου, από το οποίο η Εκκλησία άντλησε

την παράδοση για τα παιδικά χρόνια της Μαρίας, και το Ευαγ-

γέλιον του θωμά, που πραγματεύεται την παιδική ηλικία του Ιη­

σού. Εκτός από Ευαγγέλια γράφονταν επίσης Πράξεις, Επιστολές

και Αποκαλύψεις που αποδίδονταν σε αποστόλους.

Η συγγραφή απόκρυφων βιβλίων συνεχίστηκε και κατά τον 3ο

μ.Χ. αιώνα, με σημαντικότερα από αυτά τα: Πράξεις Ιούδα θωμά

του και Διδύμου, Πίστις Σοφία και Βιβλίο του Ιέου. Πολλοί εκ­

κλησιαστικοί συγγραφείς εκείνης της εποχής ασχολήθηκαν με

το πρόβλημα του Κανόνα, όπως ο Ειρηναίος Λυών, ο Τερτυλλια­

νός, ο Ιππόλυτος, ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ο Ωριγένης, ο Ιερώ­

νυμος, ο Διονύσιος Αλεξανδρείας, ο Ευσέβιος Καισαρείας και ο

Μέγας Αθανάσιος, χωρίς ωστόσο να δίνεται μια ικανοποιητική

λύση, καθώς ο καθένας θεωρούσε διαφορετικά βιβλία ως κανο­

νικά. Η οριστική λύση δόθηκε στη Σύνοδο της Ιππώνος το 393

και επικυρώθηκε ακολούθως από δύο συνόδους που έλαβαν χώ­

ρα στην Καρχηδόνα. Σύμφωνα με τις αποφάσεις αυτές ίσχυε ο ευ­

ρύτερος ή δεύτερος Κανόνας για την Παλαιά Διαθήκη, ενώ για

την Καινή ίσχυαν τα γνωστά είκοσι επτά βιβλία που χρησιμο­

ποιούνται στην Εκκλησία έως σήμερα. Παρά ταύτα, στην Αιθιο-

πική Εκκλησία θεωρούνται ως ιερά βιβλία της Καινής Διαθήκης

και κάποια άλλα, όπως ο Ποιμήν του Ερμά και οι Α' και Β' Επι­

στολές Κλήμεντος.

AvciKarlCintovias τα μυστικά ίων Illuminati

30

Ανακαλύπιονταε ια ιιυοτικά ίων Illuminati

Αργότερα ο Λούθηρος απέρριψε όλα τα δευτεροκανονικά βιβλία

της Παλαιάς Διαθήκης και τα χαρακτήρισε απόκρυφα, κάτι που

ακολούθησαν και οι περισσότεροι προτεστάντες. Το ίδιο έκανε και

με την Επιστολή Ιακώβου, την Επιστολή Ιούδα, την Προς Εβραί­

ους και την Αποκάλυψη, αλλά ο μεταγενέστερος προτεσταντισμός

στην πλειονότητά του δέχτηκε αυτά τα βιβλία ως κανονικά.

ΑποκρυφισμόςΠίστη στην αποτελεσματικότητα μιας σειράς πρακτικών όπως η

μαντεία και η μαγεία, οι οποίες στηρίζονται σε μια εσωτερική ή

απόκρυφη γνώση γύρω από το σύμπαν και τις μυστηριώδεις δυ­

νάμεις που περιέχει. Από την αρχή του ανθρώπινου πολιτισμού

παρατηρούνται κάποιες τάσεις που θα μπορούσαν να θεωρη­

θούν ως σχετιζόμενες με τον αποκρυφισμό, αν και σε τόσο πρώ­

ιμο στάδιο δεν παρατηρείται ακόμα διαχωρισμός αποκρυφισμού

και μυστικισμού (βλ. λήμμα). Οι σαμάνοι των πρωτόγονων κοι­

νωνιών κατά την έκστασή τους έρχονται σε επαφή με τα πνεύ­

ματα που προκαλούν τις ασθένειες και μπορούν έτσι να τις θε­

ραπεύσουν.

Σε πιο προηγμένες κοινωνίες στις οποίες έχουν διαμορφωθεί

ιερατεία, όπως στην αρχαία Αίγυπτο, τη Μεσοποταμία, την Ελλά­

δα και την Ινδία, τέτοιες θεραπείες μπορούσαν να γίνουν μέσω

τελετών-εξορκισμών από ειδικευμένους ιερείς και με τη βοήθεια

των θεών. Με παρόμοιους τρόπους οι ιερείς μπορούσαν να ανα­

ζητήσουν χρησμούς για να μάθουν το μέλλον. Ωστόσο δεν απο­

κλείεται και η χρήση τέτοιων δυνάμεων από άτομα που δεν είναι

31

AvaKaflijniovias ια μυστικά των Illuminati

ιερείς αλλά μάγοι ή μάγισσες που γνωρίζουν τις κατάλληλες τε­

λετές και μπορούν έτσι να προκαλέσουν αποτελέσματα για το κα­

λό ή το κακό των συνανθρώπων τους. Ως παράδειγμα από την

Αρχαία Ελλάδα όσον αφορά την πρώτη περίπτωση θα μπορούσε

να αναφερθεί ο Κρητικός μάντης Επιμενίδης. Οι Αθηναίοι κάλε­

σαν τον Επιμενίδη στην πόλη τους για να τους εξαγνίσει από το

κυλώνειο άγος και να τους απαλλάξει από το λοιμό, κάτι που κα­

τάφερε να πραγματοποιήσει. Από την άλλη, οι μάγισσες της Θεσ­

σαλίας προκαλούσαν τρόμο στους Έλληνες με τις αποκρουστικές

πρακτικές τους, που λέγεται ότι περιλάμβαναν μεταξύ άλλων και

θυσίες παιδιών.

Κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής εποχής οι

αποκρυφιστικές παραδόσεις πολλών λαών συναντήθηκαν, και μο­

λονότι μπορούμε να πούμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις κρατήθη-

καν αμιγείς μέχρι σήμερα, τις περισσότερες φορές υπήρξε αλλη­

λεπίδραση. Οι Ελληνικοί Μαγικοί Πάπυροι περιέχουν μια πλη­

θώρα μαντικών και μαγικών τελετών κατά τις οποίες ο μάγος επι­

καλείται Έλληνες, Αιγύπτιους και Βαβυλώνιους θεούς ταυτόχρο­

να, μαζί με διάφορα εβραϊκά ονόματα του θεού και των αρχαγγέ­

λων. Μέσα σε αυτό το κλίμα διαμορφώθηκαν τα κείμενα του Ερμή

του Τρισμέγιστου, ο συγγραφέας (ή οι συγγραφείς) των οποίων

προσπάθησε να δώσει μια φιλοσοφική και μυστικιστική υποδο­

μή στον ελληνορωμαϊκό αποκρυφισμό. Αυτό φαίνεται πως το κα­

τάφερε, αφού ακόμα και σήμερα ο Ερμητισμός αποτελεί ένα από

τα ισχυρότερα ρεύματα του αποκρυφισμού. Αργότερα κάποιοι νε­

οπλατωνικοί φιλόσοφοι θα προσφέρουν τη δική τους συμβολή σε

32

AvaKCtfliiniovias ια μυοτικά ίων Illuminati

αυτό το ρεύμα, όπως για παράδειγμα ο Ιάμβλιχος (250-330 μ.Χ.

περίπου) με το βιβλίο του Περί των Αιγυπτιακών Μυστηρίων.

Με την επικράτηση του χριστιανισμού, η Εκκλησία θα ταλα­

ντευτεί ανάμεσα στην απορρόφηση κάποιων λαϊκών αποκρυφι-

στικών πρακτικών δίνοντάς τους χριστιανική μορφή και στην

πλήρη καταδίκη όσων από αυτές δεν υποτάσσονται στις επιταγές

της χριστιανικής ευσέβειας. Σίγουρα όμως η Εκκλησία δεν ανέ­

χτηκε καμία φιλοσοφική θεμελίωση τέτοιων πρακτικών, όπως

για παράδειγμα της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας, αφού η τελευ­

ταία ήταν στενά συνδεδεμένη με την εθνική θρησκεία. Φαίνεται

όμως ότι τουλάχιστον στο Βυζάντιο επιβίωσαν κρυφά ομάδες που

διέδιδαν παρόμοιες ιδέες. Ο Μιχαήλ Ψελλός και ο Ιωάννης Ιτα­

λός, καθηγητές της φιλοσοφίας στην Ακαδημία της Κωνσταντι­

νουπόλεως κατά τον 11ο μ.Χ. αιώνα, ορισμένες φορές εξέφραζαν

νεοπλατωνικά δόγματα. Πιο χαρακτηριστική είναχ η περίπτωση

του Γεωργίου Γεμιστού ή Πλήθωνα (1360-1452), ο οποίος εν­

στερνιζόταν ανοικτά το νεοπλατωνισμό καθώς καχ αποκρυφιστχ-

κές (θεουργχκές) πρακτχκές. Ο Πλήθων συμμετείχε στην ενωτχ-

κή Σύνοδο Ορθόδοξης καχ Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη Φε-

ράρα και τη Φλωρεντία (1438-1439), όπου εντυπωσίασε τους λο-

γίους της Δύσης καχ ενέπνευσε στον ηγεμόνα της Φλωρεντίας

Κόζχμο Μέδικο τη δημιουργία μχας Πλατωνικής Ακαδημίας.

Στο μεταξύ όμως ο αποκρυφισμός είχε κάνεχ ήδη την είσοδό του

στη Δύση μέσω των Αράβων. Μετά την κατάκτηση της Μέσης

Ανατολής, οχ Αραβες υιοθέτησαν κάποιες αποκρυφχστχκές παρα­

δόσεις του ελληνορωμαϊκού κόσμου, τις οποίες μετέπλασαν σε

33

μορφές συμβατές με το Ισλάμ. Εκτός από τη δαιμονική μαγεία,

που ήταν απαγορευμένη, υπήρχε και η θεία μαγεία, που δρούσε

μέσω αγγελικών δυνάμεων, άρα ήταν θεμιτή, όπως και η φυσική

μαγεία των λίθων, των φυτών και των μετάλλων. Η κατάκτηση της

Ισπανίας από τους Άραβες κατά το πρώτο μισό του 8ου αιώνα

έκανε δυνατή τη διάδοση του αραβικού αποκρυφισμού στη με­

σαιωνική Δύση.

Το βιβλίο που ίσως άσκησε τη μεγαλύτερη επιρροή στη μετα­

γενέστερη αποκρυφιστική παράδοση είναι το Picatrix, το οποίο

ονομάζεται στα αραβικά Ghayat al-Hakim, δηλαδή Ο Στόχος του

Σοφού. Το βιβλίο αυτό είναι ένα συμπίλημα πληροφοριών σχετι­

κά με τη μαγεία των πλανητών και των φυλαχτών, το οποίο ο συγ­

γραφέας αναφέρει ότι σταχυολόγησε από 224 βιβλία γραμμένα

από αρχαίους αναζητητές, όπως ο Πλάτωνας, ο Ερμής ο Τρισμέ­

γιστος και ο Απολλώνιος ο Τυανέας. Κατά το 13ο αιώνα ο βασι­

λιάς της Καστίλλης Αλφόνσος Ι' (1221-1284) αποφάσισε να με­

ταφραστεί το συγκεκριμένο έργο στα ισπανικά, και από εκεί έγι­

νε ευρύτερα γνωστό στην υπόλοιπη Ευρώπη. To Picatrix πρε­

σβεύει μια παλιότερη ερμητική ιδέα, το δόγμα των αντιστοιχιών.

θεωρεί ότι διάφορα όντα και αντικείμενα μέσα στο σύμπαν έχουν

ειδική σχέση μεταξύ τους και επηρεάζουν το ένα το άλλο. Ετσι,

για παράδειγμα, ο ήλιος σχετίζεται με το χρυσό και με την καρ­

διά. Ένα χρυσό φυλαχτό, λοιπόν, φτιαγμένο κάτω από μια ευνοϊ­

κή αστρολογική όψη του ήλιου, μπορεί να θεραπεύσει τα καρ­

διακά νοσήματα.

Παράλληλα με την αραβική επιρροή, από το ιουδαϊκό στοιχείο

AvaKQfiiiniovias ια μυοτικά τών Illuminati

34

AvaKaflijnTOvms τα μυστικά των Illuminati

έγινε γνωστή κατά τον ίδιο αιώνα στην Ισπανία η Καββάλα

(Qabbalah), η οποία, μολονότι ήταν κυρίως μυστικιστικό σύστη­

μα με έντονη νεοπλατωνική επιρροή (βλ. μυστικισμός), είχε

έντονα αποκρυφιστικά και δαιμονολογικά στοιχεία. Λέγεται ότι

ορισμένοι καββαλιστές ραβίνοι προσπάθησαν να κατασκευάσουν

το λεγόμενο γκόλεμ, ένα πλάσμα που δε δημιουργείται με φυσι­

κό τρόπο αλλά με μαγικά μέσα και με τη βοήθεια των ονομάτων

του θεού. Η καββαλιστική δαιμονολογία, πάλι, οδήγησε στην

ιδέα ότι ένας άνθρωπος μπορεί να κυριαρχήσει πάνω στους δαί­

μονες, πάντα βέβαια με τη βοήθεια των ονομάτων του θεού, και

έτσι να τους χρησιμοποιήσει για διάφορους σκοπούς.

Αυτή η δοξασία είναι αρκετά παλιά και τη συναντά κανείς στη

Διαθήκη ιου Σολομώντα, που γράφτηκε κατά τον 3ο μ.Χ. αιώνα.

Η πρακτική όμως της επίκλησης των αγγελικών και δαιμονικών

πνευμάτων συστηματοποιείται και γίνεται πιο λεπτομερής με τη

λεγόμενη Μαφτεά Σελομό ή Κλείδα του Σολομώντα. Αν και ορι­

σμένοι μελετητές δεν την τοποθετούν πριν το 17ο αιώνα, κάποιες

παραλλαγές της γνωρίζουν μεγάλη διάδοση ήδη από τις αρχές

του 15ου. Παρόμοια βιβλία, οι λεγόμενες Κλείδες ή Γριμόρια

(όνομα το οποίο προέρχεται από τη γαλλική λέξη grammaire, που

σημαίνει γραμματική), θα αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται κα­

τά τους επόμενους αιώνες. Κατά το 16ο αιώνα εμφανίζονται η

Ελάοσονα Κλείδα του Σολομώντα ή Λεμέγκετον και το Αρμπα-

τέλ της Μαγείας, κατά το 17ο αιώνα η Ιερή Μαγεία του Αμπρα-

μελίνκαι το Γριμόριο του πάπα Ονώριου, κατά το 18ο αιώνα το

Μέγα Γριμόριο (Grand Grimoire) και κατά το 19ο αιώνα το Αλη­

35

AvaKaflijntovtas τα μυστικά των Illuminati

θές Γριμόριο (Grimorium Verum).

Η διεύθυνση ιης Πλατωνικής Ακαδημίας, που ιδρύθηκε από

χον Κόζιμο Μέδικο, ανατέθηκε σχον Μαρσίλιο Φιχσίνο (1433­

1499), που ήχαν φιλόσοφος, γιαχρός, ελληνισχής, θεολόγος και

κληρικός. Ο Φιχσίνο ήχαν εκείνος που μεχέφρασε χα έργα χου

Ερμή χου Τρισμέγισχου, χου Πλάχωνα και χου Πλωχίνου σχα λα-

χινικά, καθισχώνχας χα γνωσχά σχη Δύση. Φαίνεχαι όχι ήχαν γνώ-

σχης χου Picatrix, αφού χρησιμοποιούσε φυλαχχά από περγαμη­

νές ή μεχαλλικούς δίσκους, καχασκευασμένα κάχω από ασχρολο-

γικές όψεις, με σχόχο χη θεραπεία ασθενειών. Η λεγόμενη φυσι­

κή μαγεία είχε ήδη γίνει καχά κάποιο χρόπο αποδεκχή σχο δυχι-

κό κόσμο από χα γραπχά χου Μεγάλου Αλβέρχου και χου Ρόχζερ

Μπέικον, κάχι που χον βοήθησε όχι μόνο να μη διωχχεί από χις

εκκλησιασχικές αρχές αλλά και να χοποθεχηθεί σχο καθεδρικό

ναό χης Φλωρενχίας.

Αλλά αν ο Φιχσίνο έκανε αποδεκχή σχη Δύση χη φυσική μαγεία

χων Αράβων, ήχαν ο Τζιοβάνι Πίκο νχελα Μιράνχολα (1464­

1494) που χη διεύρυνε, προσθέχονχας σε αυχήν χην καββαλισχι-

κή αγγελολογία και δαιμονολογία, ενώ μεχαμόρφωσε χην ίδια χην

Καββάλα δίνονχάς χης χρισχιανική χροιά. Σε ηλικία 24 εχών

εγκαχασχάθηκε σχη Ρώμη και δημοσιοποίησε χις 900 θέσεις χου,

για χις οποίες αργόχερα φυλακίσχηκε από χην Ιερά Εξέχαση (βλ.

λήμμα). Αργόχερα ο Γερμανός ελληνισχής Γιοχάνες Ρόιχλιν

(1455-1522) θα μεχαβεί σχη Φλωρενχία, όπου θα μυηθεί σχη

χρισχιανική Καββάλα και θα γράψει χο έργο Περί της Καββαλι-

στικής Τέχνης (De arte Cabbalistica). Καχά χην ίδια περίοδο ο

36

AvaKaflijntovtas τα μυστικά των Illuminati

Ποχάνες Τριθέμιους (1462-1516), ηγούμενος της μονής του Αγί­

ου Μαρτίνου στο Σπανχάιμ, θα εμπλουτίσει τη βιβλιοθήκη του

μοναστηριού με δύο χιλιάδες σπάνια βιβλία, πολλά από τα οποία

άπτονταν αποκρυφιστικά^ θεμάτων. Ο Τριθέμιους θα συμβάλει

στη σχετική βιβλιογραφία με έργα επάνω στη μαγεία, την αγγε-

λολογία, την κρυπτογραφία και την κατασκευή φυλαχτών.

Αναμφίβολα όμως το πιο κλασικό βιβλίο στην ιστορία του δυτι­

κού αποκρυφισμού θεωρείται η πραγματεία Περί της Απόκρυφης

Φιλοσοφίας του Χάινριχ Κορνήλιου Αγρίππα (1486-1535). Το

βιβλίο αυτό γράφτηκε το 1509 κάτω από την επίβλεψη του Τριθέ­

μιους, αλλά είδε την πρώτη του έκδοση το 1531. Διαιρείται σε

τρία βιβλία. Το πρώτο είναι αφιερωμένο στη φυσική μαγεία, δη­

λαδή στις δυνάμεις των φυτών, των λίθων και των στοιχείων της

φύσης, καθώς και στα μυστικά της ανάμειξής τους. Το δεύτερο

ασχολείται με την πλανητική ή αστρολογική μαγεία καθώς και με

τις δυνάμεις των αριθμών. Τέλος, το τρίτο περιλαμβάνει τη μαγεία

που έχει να κάνει με τα πνευματικά όντα, αγγέλους και δαίμονες,

αλλά και αυτήν που σχετίζεται με τα ονόματα του θεού και το

εβραϊκό αλφάβηιο. Ο Αγρίππας κάνει χρήση όλης της προγενέ­

στερης βιβλιογραφίας πάνω σιον αποκρυφισμό, από τους Νεο­

πλατωνικούς και τον Πλίνιο μέχρι το Picatrix και τον Ρόιχλιν.

Κατά την ίδια περίπου εποχή ένας άλλος μαθητής του Τριθέ­

μιους, ο Γερμανός γιατρός θεόφραστος Μπομπάστους φον Χο-

χενχάιμ, που είναι γνωστότερος με το ψευδώνυμο Παράκελσος

(1493-1541), συνδέει όλη αυτή την απόκρυφη παράδοση με τη

μελέτη της αλχημείας (βλ. λήμμα). Ο Παράκελσος ήταν πρωτο­

37

Ανακαλύπτονκι ια μυστικά των Illuminati

πόρος της ιατρικής επιστήμης και πολέμησε σθεναρά τις κυ­

ρίαρχες ιατρικές απόψεις της εποχής του. Η επικρατούσα ιατρι­

κή των Σχολαστικών, που βασιζόταν στα έργα του Γαληνού, δε­

χόταν ότι οχ ασθένειες προέρχονταν από την ανχσορροπία των

τεσσάρων χυμών του σώματος (βλ. τέσσερα στοιχεία) και βάσχ-

ζαν τη θεραπεία στην αφαίμαξη καχ τα καθαρτχκά. Ο Παράκελ-

σος πίστευε ότχ η ασθένεχα επχτίθεταχ από έξω καχ χορηγούσε

ανόργανες ουσίες (μέταλλα και ορυκτά) ως φάρμακα. Το περίερ­

γο όμως ήταν ότχ συνιστούσε επίσης μαγικά φυλαχτά σχεδόν ίδχα

με αυτά που περχέγραφε το Picatrix καχ χρησχμοποχούσε ο Φι-

τσίνο. Σε κάποχα από τα γραπτά του περχέγραψε την κατασκευή

της Φχλοσοφχκής Λίθου καχ του Ελχξχρίου της Ζωής, ενώ σε άλ­

λα παρουσίασε τη θεωρία του γχα το ζωικό μαγνητισμό. Το πα­

ράδειγμά του θα ακολουθήσει αργότερα ο Άγγλος γχατρός καχ φι­

λόσοφος Ρόμπερτ Φλόχντ (1534-1637), του οποίου το όνομα θα

συνδεθεί με το κίνημα των Ροδόσταυρων.

Ο Τζον Ντχ (1527-1608), γεωγράφος, μαθηματχκός, φχλόσοφος

καχ σύμβουλος της βασίλχσσας της Αγγλίας Ελχσάβετ Α', θεωρεί-

ταχ ότι αποτελεί ένα μοναδχκό φαχνόμενο στην χστορία του δυτι­

κού αποκρυφχσμού, αλλά μάλλον αυτό οφείλεταχ στο ότχ έχουν

βρεθεί τα προσωπχκά του ημερολόγχα, κάτχ που δε συμβαίνεχ με

κανέναν από τους προαναφερθέντες. Ο Ντχ ασχολήθηκε κυρίως

με τις επχκλήσεχς αγγελχκών πνευμάτων μέσα σε μχα κρυστάλλι­

νη σφαίρα, βασχζόμενος σε προγενέστερα μαγχκά βχβλία. Επεχδή

όμως δεν είχε καμία έφεση στη δχόραση, συνδέθηκε με τον

Έντουαρντ Κέλχ, που χσχυρχζόταν ότχ ήταν ικανός να δεχ καχ να

38

AvaKarlijniovTas τα μυστικά ιων Illuminati

ακούσει ια πνεύμαια αυιά. Μέσα από ιην εν λόγω επικοινωνία

διαμορφώθηκε ένα ολόκληρο σύσιημα καιανόησης ιων συμπα-

νπκών δυνάμεων, που σήμερα είναι γνωσιό ως ενωχική μαγεία.

Η ονομασία αυιή προέρχειαι από ιη γλώσσα που χρησιμοποι­

ούσαν οι άγγελοι, η οποία καιά ιις διαβεβαιώσεις ιους ήιαν εκεί­

νη που μιλούσαν οι άνθρωποι πριν ιον καιακλυσμό, ανάμεσά

ιους και ο Ενώχ.

Καιά ιο 18ο αιώνα η αποκρυφισιική κίνηση βρήκε καιαφύγιο

μέσα σιις ιάξεις ιου αναπιυσσόμενου ιόιε ιεκιονισμού. Ο καθ’

εαυιός ιεκιονισμός δεν άλλαξε, αλλά με βάση ιο οργανωμένο σύ-

σιημά ιου άρχισαν να διαμορφώνονιαι αδελφόιηιες σε μια δια­

βαθμισμένη κλίμακα, με ιυπικά μυήσεων για κάθε βαθμό και μυ-

σιικά που αποκαλύπιονιαν βαθμιαία σε καθέναν από αυιούς.

Μία από ιις πιο σημανιικές είναι ο Ναός των Εκλεκτών Κοέν

(λέξη που σια εβραϊκά σημαίνει ιον ιερέα), που ιδρύθηκε από

ιον Μαριίνες νιε Πασκουάλι (1727-1774) ιο 1765. Σιο ιάγμα

υπήρχε μια κλίμακα από δέκα βαθμούς. Από ιον έβδομο βαθμό,

αυιόν ιου Μεγάλου Αρχιτέκτονα, ια μέλη μπορούσαν να εκιε-

λούν μαγικές ιελειουργίες με σκοπό να εξορκίζουν ιις δυνάμεις

ιου σκόιους. Σιον δέκαιο, εκείνον ιου Ροδόοταυρου, μπορούσαν

να έρχονιαι σε επαφή με ιις αγγελικές δυνάμεις. Το 1768 έγινε

μέλος ιων Εκλεκιών Κοέν ο Λουί Κλονι νιε Σεν Μαριέν, ένας

Γάλλος ευγενής ο οποίος αργόιερα άρχισε να ενοχλείιαι από ιις

συγκεκριμένες ιελειές και αποχώρησε σιαδιακά για να ασχολη­

θεί μόνο με ιο μυσπκισμό (βλ. λήμμα). Λόγω εσωιερικών δια­

σπάσεων, ιο ιάγμα ιων Εκλεκιών Κοέν δεν επέζησε μειά ιο 1780.

39

ΑνακαΓίύπτονταε τα μυστικά των Illuminati

Στη Γερμανία ιδρύθηκε, κατά πάσα πιθανότητα το 1757, το Τάγ­

μα του Χρυσού Ροδόσταυρου, μια τεκτονικού τύπου αναβίωση του

ροδοσταυρικού κινήματος του 17ου αιώνα. Το τάγμα αυτό ήταν

προσανατολισμένο στον αποκρυφισμό και στην αλχημεία και λε­

γόταν ότι χορηγούσε μαγικές δυνάμεις στα μέλη του. Προκειμέ­

νου να γίνει κανείς δεκτός έπρεπε να περάσει πρώτα από τους

τρεις πρώτους βαθμούς του κλασικού τεκτονισμού, οι οποίοι χρη­

σίμευαν ως προκαταρκτικό στάδιο, ενώ μετά προχωρούσε διαμέ­

σου των εννέα βαθμών του τάγματος: Νεότερος, θεωρητικός, Πρα­

κτικός, Φιλόσοφος, Ελάσσων, Μείζων, Απελευθερωμένος Μύ­

στης, Διδάσκαλος και Μέγιστος. Ο συμβολισμός και οι ονομασίες

αυτών των βαθμών αποτέλεσαν τη βάση για τους βαθμούς του

Ερμητικού Τάγματος της Χρυσής Αυγής κατά τον επόμενο αιώνα.

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον για ερμητική γνώση κατά τη διάρκεια

του 17ου αιώνα οδήγησε πολλούς να ισχυριστούν ότι κατείχαν

αποκρυφιστικά μυστικά. Πολύς λόγος γίνεται για το θρυλικό κό­

μη Αλεσάντρο Καλιόστρο, του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν

Τζουζέπε Μπαλσάμο (1743-1795). Μετά από μια ταραχώδη εφη­

βική ζωή ως μέλος συμμορίας, ταξίδεψε σε πολλές χώρες, διώ-

χθηκε από την Ιερά Εξέταση ως ένοχος αίρεσης, έγινε ο αγαπημέ­

νος της γαλλικής βασιλικής αυλής και φυλακίστηκε για έξι μήνες

στη Βαστίλλη μετά από ένα σκάνδαλο. Τελικά συνελήφθη πάλι στη

Ρώμη και φυλακίστηκε το 1791 στο Σαν Αντζελο (βλ. λήμμα). Έπει­

τα από μια αποτυχημένη προσπάθεια να αποδράσει, μεταφέρθηκε

στο κάστρο Σαν Λέο, κοντά στην πόλη Μοντελφέτρο, όπου και πέ­

θανε το 1795. Ένας άλλος μυστηριώδης άνθρωπος της εποχής,

40

AvaKarlijnrovms τα ιιυοιικά των Illuminati

γνωστός ως κόμης του Σεν Ζερμέν ή πρίγκιπας Ρακότζι, απασχό­

λησε επίσης την υψηλή κοινωνία της εποχής με τους ισχυρισμούς

του ότι η ηλικία του ξεπερνούσε τα χίλια χρόνια.

Το αποκρυφιστικά κίνημα κατά το 19ο αιώνα αναζωογονήθη-

κε χάρη σε ένα βιβλίο. Ο συγγραφέας του, Αλφόνς Λουί Κον-

στάνς (1810-1875), γνωστότερος με το εξεβραϊσμένο του όνομα

Ελιφάς Λευί, ξεκίνησε την καριέρα του ως ρωμαιοκαθολικός διά­

κονος, λειτούργημα που εγκατέλειψε πριν χειροτονηθεί ιερέας.

Έγραψε πληθώρα βιβλίων σχετικών με τον αποκρυφισμό, με

πρώτο και βασικότερο το Δόγμα και Τυπικό της Υψηλής Μαγεί­

ας, που εκδόθηκε το 1855 σε δύο τόμους, ο πρώτος εκ των οποί­

ων περιγράφει τη θεωρία και ο δεύτερος την πρακτική της μα­

γείας. Αυτό το έργο έμελλε να ασκήσει μεγάλη επιρροή τόσο στη

Γαλλία όσο και στην Αγγλία και να προκαλέσει την αναγέννηση

ιης αποκρυφιστικής κίνησης εκεί. Αλλα έργα του είναι η Ιστορία

της Μαγείας, το Κλειδί των Μυστηρίων και το Μέγα Απόρρητο

ή Αποκεκαλυμμένσς Αποκρυφισμός.

Η αποκρυφιστική παράδοση στη Γαλλία συνεχίστηκε με τον

Στανισλάς ντε Γκάιτα (1861-1897), ευγενή ιταλικής καταγωγής

που ζούσε στο Παρίσι. Το 1888 ίδρυσε το Καββαλιστικό Τάγμα

του Ροδόσταυρου, το οποίο είχε τρεις βαθμούς. Σύμφωνα με τον

ίδιο, το τάγμα πρόσφερε εκπαίδευση πάνω στην Καββάλα και το

μυστικισμό. Μέλος του τάγματος έγινε και ο Γαλλοϊσπανός για­

τρός Ζεράρ Ενκός (1865-1916), γνωστός με το ψευδώνυμο Παπύς,

ο οποίος είχε δημιουργήσει το 1884 το Μαρτινισττκό Τάγμα βα­

σισμένος στη διδασκαλία του Σεν Μαρτέν. Ο Παπύς ήταν πολυ-

41

Ανακαλύπιοντα5 ια υυοτικά τών Illuminati

γραφότατος σε θέματα εσωτερισμού, βαθιά επηρεασμένος από τον

Ελιφάς Λευί και ήδη μέλος πολλών παρατεκτονικών οργανώσε­

ων. Αργότερα μάλιστα έγινε δεκτός και στο Ερμητικό Τάγμα της

Χρυσής Αυγής. Ένα άλλο μέλος του Καββαλιστικού Τάγματος του

Ροδόσταυρου ήταν ο Ζοζεφίν Πελαντάν (1858-1918), ο οποίος

αποχώρησε το 1890 για να ιδρύσει το Καθολικό Τάγμα του Ροδό­

σταυρου, το οποίο δεν επέζησε μετά το θάνατο του ιδρυτή του.

Στο μεταξύ, μια εταιρεία τεκτόνων με θεωρητικό ενδιαφέρον για

αποκρυφιστικά θέματα, η Ροδοσταυρική Εταιρεία στην Αγγλία,

(Societas Rosicruciana in Anglia), που ιδρύθηκε το 1866, έγινε

το φυτώριο από το οποίο κατά το 1888 ξεπήδησε το Ερμητικό Τάγ­

μα της Χρυσής Αυγής. Τρία υψηλόβαθμα στελέχη της SRIA, ο

Γουίλιαμ Γουίν Γουέστκοτ, ο Γουίλιαμ Ρόμπερτ Γούντμαν και ο Σά­

μιουελ Λίντελ Μάδερς (μετέπειτα Μαγκρέγκορ Μάδερς), έγιναν οι

αρχηγοί του τάγματος, το οποίο μεταξύ άλλων δίδασκε καββαλι-

στική και ενωχική μαγεία, μαντεία με τη βοήθεια των ταρώ και γε-

ωμαντεία. Μετά το θάνατο του Γούντμαν και την παραίτηση του

Γουέστκοτ, το Ερμητικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής διασπάστηκε το

1903 στο Αλφα και Ωμέγα, πιστό στον Μάδερς, και στη Στέλλα

Ματουτίνα (Ανατέλλον Άστρο), που δεν αναγνώριζε τη μοναδική

του εξουσία. Η Χρυσή Αυγή όμως, αν και το γνωστότερο, δεν ήταν

το μοναδικό αποκρυφιστικά τάγμα της εποχής. Το 1897 ιδρύθη­

κε το Φως του Ήλιου (Aurum Solis), στηριγμένο όμως περισσότε­

ρο στη γνωστική παρά στη ροδοσταυρική παράδοση. Το τάγμα αυ­

τό έγινε γνωστό από το 1974 μέσω των βιβλίων των αρχηγών του,

της Μελίτα Ντένινγκ και του Όσμπορν Φίλιπς.

42

AvctKarlijntovias τα μυατικά των Illuminati

Ο Έντουαρντ Αλεξάντερ Κρόουλι (1875-1947), πιο γνωστός ως

Αλιστερ Κρόουλι, ήταν μέλος της Χρυσής Αυγής, αλλά κατά την

περίοδο της διάσπασης του τάγματος αποχώρησε για να εκπαι­

δευτεί στην ινδουϊσπκή και τη βουδισπκή γιόγκα. Κατά το 1914

βρέθηκε στην Αίγυπτο, όπου έγραψε το Βιβλίο του Νόμου, κατά

τους ισχυρισμούς του με αυτόματη γραφή και κάτω από την υπα­

γόρευση ενός μη ενσαρκωμένου Αιγύπτιου ιερέα. Στο βιβλίο αυ­

τό αναπτύσσεται η βασική διδασκαλία του θελήματος (“Κάνε ό,τι

θέλεις, αυτός είναι ολόκληρος ο Νόμος”), ενώ ο ίδιος ο Κρόου-

λχ προβάλλει ως ο προφήτης του Νέου Αιώνα. Ο Κρόουλι ίδρυ­

σε την οργάνωση Aslrum Argentinum (Αργυρό Αστρο), η οποία

ήταν και η πρώτη που δίδασκε τη μαγεία δι’ αλληλογραφίας, πα­

ράδειγμα που ακολούθησαν πολλές από τις εσωτερικές σχολές.

Αργότερα του προτάθηκε να αναλάβει την αρχηγία και την ανα­

μόρφωση μιας παρατεκτονικής αδελφότητας, του Τάγματος του

Ναού της Ανατολής ή OTO (Ordo Templi Orientis), της οποίας

έμεινε αρχηγός έως το θάνατό του.

Η Βρετανίδα ψυχίατρος Βάιολετ Μέρι Φερθ (1890-1946), γνω­

στή με το ψευδώνυμο Ντιόν Φόρτσουν, προσέγγισε τη μαγεία και

τον ερμητισμό μέσα από το πρίσμα του Φρόιντ και του Γιουνγκ.

Έγινε μέλος του Αλφα και Ωμέγα το 1919, αλλά το 1924 ίδρυσε τη

δική της αποκρυφιστική ομάδα, την Κοινότητα του Εσωτερικού

Φωτός, η οποία το 1927 μετονομάστηκε σε Αδελφότητα του Εσω­

τερικού Φωτός και χρησίμευσε ως εξωτερικός κύκλος του Αλφα

και Ωμέγα, ενώ κατά το 1929, όταν η Φόρτσουν έκοψε κάθε δεσμό

με το τάγμα της, μετονομάστηκε σε Εταιρεία του Εσωτερικού Φω­

43

ΑνακαΑύπτονταε τα μυστικά των Illuminati

τός και έγινε αυτόνομη. Η Φόρτσουν έγραψε πολλά βιβλία γύρω

από εσωτερικά ζητήματα, αλλά ίσως το πιο σημαντικό είναι Η Μυ­

στική Καββάλα, ένα από τα πιο κατανοητά κείμενα επάνω σε αυ­

τό το θέμα. Ένα άλλο της βιβλίο, το Κοσμικό Δόγμα, είναι αρκετά

σκοτεινό και κατά τη δική της μαρτυρία τής δόθηκε από ένα μη

ενσαρκωμένο δάσκαλο. Μερικά χρόνια μετά το θάνατό της η εται­

ρεία ακολούθησε μια αυστηρά χριστιανική-μυστικιστική διδα­

σκαλία, κάτι που έκανε πολλά μέλη να αποχωρήσουν. Μαθητής

της Φόρτσουν ήταν και ο Γουίλιαμ Έρνεστ Μπάτλερ, ο οποίος

ίδρυσε τους Υπηρέτες του Φωτός ή SOL (Servants of the Light).

Ο Ίσραελ Ρεγάντι (1908-1985), που άλλαξε το επίθετό του σε

Ρεγκάρντιε, προσέγγισε τον αποκρυφισμό μέσω της ραϊχιανής

ψυχολογίας. Ενδιαφέρθηκε από νεαρή ηλικία για τη μαγεία και

κατά το 1928 έγινε γραμματέας του Κρόουλι στο Παρίσι με σκο­

πό να μάθει από αυτόν. Όμως ο Κρόουλι δεν ήταν διατεθειμένος

να τον διδάξει τίποτα, οπότε συνέχισε μόνος τις έρευνές του.

Αργότερα έγινε μέλος της Στέλλα Ματουτίνα, μετά από παρό­

τρυνση της Φόρτσουν. Το 1937 εκδόθηκε το μνημειώδες βιβλίο

του Η Χρυσή Αυγή, όπου περιέγραφε αναλυτικά τις διδασκαλίες

και τις τελετουργίες του σχεδόν εξαφανισμένου πια τάγματος.

Αργότερα δημιούργησε ένα νέο τάγμα στις Ηνωμένες Πολιτείες

για να αναβιώσει αυτές τις διδασκαλίες, με τη βοήθεια του Τσικ

και της Σάντρα Τάμπαθα Τσίτσερο. Το τάγμα αυτό πήρε το παλιό

όνομα Ερμητικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής. Μια άλλη οργάνωση

που ξεκίνησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και ασχολείται με το

σύστημα της Χρυσής Αυγής είναι οι Χτίστες του Αδύτου ή ΒΟΤΑ

44

AvaKaflijniovias τα ιιυοτικά ιων Illuminati

(Builders of the Adytum), η οποία δημιουργήθηκε από τον Πολ

Φόστερ Κέις και δίνει μεγάλη έμφαση στο συμβολισμό των ταρό.

ΑρμαγεδδώνΕβραϊκό τοπωνύμιο, το οποίο σημαίνει όρος της Μεγιδδώ (Har

Megiddo). Η πόλη αυτή βρισκόταν στο άκρο της πεδιάδας

Εσδρηλών. Κατά πάσα πιθανότητα το όρος της Μεγιδδώ είναι το

όρος Κάρμηλο, όπου ο προφήτης Ηλίας κατέσφαξε τους ιερείς

του Βάαλ (Γ' Βασ. ιη'). Η περιοχή ήταν περίφημη στην ιστορία

του Ισραήλ, αφού εκεί διεξήχθησαν πολλές και κρίσιμες μάχες.

Οι Ισραηλίτες κάτω από την ηγεσία του Βαράκ και της Δεββώρας

νίκησαν τους Χαναναίους και ο Γεδεών νίκησε τους Μαδιανίτες.

Στην ίδια περιοχή σκοτώθηκε ο βασιλιάς Σαούλ σε μάχη κατά

των Φιλισταίων και ο βασιλιάς Ιωσίας σε μάχη κατά των Αιγυ­

πτίων. Έτσι ο τόπος έγινε θρυλικός για την ιστορία των Ισραηλι­

τών. Στη χριστιανική εσχατολογία είναι η τοποθεσία της τελευ­

ταίας μάχης ανάμεσα σχο Καλό και στο Κακό. Η μορφή αυτή του

τοπωνυμίου εμφανίζεται μόνο μία φορά, στην Αποκάλυψη (Αποκ.

ιστ' 16), όπου το θηρίο (ο Αντίχριστος) φαίνεται να παίρνει με

το μέρος του τους βασιλιάδες της Γης με σκοπό να πολεμήσουν

εναντίον του θεού και συγκεντρώνει τα στρατεύματά τους εϊς τον

τόπον τον καλούμενον εβραϊστί Αρμαγεδδών.

ΑσασίνοιΙσλαμική θρησκευτική ομάδα, παρακλάδι των ισμαηλιτών, που

με τη σειρά τους αποτελούν κλάδο των σιιτών μουσουλμάνων. Το

45

όνομα με to οποίο αυιοχαρακιηρίζονιαι είναι Νιζάρι ή Νιζαρί-

τες. Οι σιίτες, που ιο όνομά ιους προέρχειαι από ιην αραβική

φράση Shiat All, δηλαδή “η μερίδα ίου Αλή”, και που σήμερα απο­

τελούν το δέκα τοις εκατό των μουσουλμάνων παγκοσμίως, δια-

φοροποιήθηκαν από τη μεγάλη μερίδα του Ισλάμ, τους σουνίτες,

για λόγους διαδοχής του Μωάμεθ. Ενώ οι σουνίτες ακολούθησαν

τον Μουαουίγια, οι σιίτες θεωρούσαν τον Αλή ιμπν Αμπί Ταλίμπ,

πρώτο εξάδελφό και γαμπρό του Μωάμεθ, ως τον μόνο που μπο­

ρούσε να προβάλλει δικαίωμα στη διαδοχή. Μετά τη δολοφονία

του Αλή το 661 μ.Χ., οι σιίτες επέμειναν στην κληρονομική δια­

δοχή του αξιώματος του ιμάμη από τους απογόνους του.

Οι ισμαηλίτες διαφοροποιήθηκαν από τη μεγάλη μερίδα των

σιιτών πάλι για λόγους διαδοχής. 'Οταν πέθανε ο έκτος ιμάμης

Τζαφάρ αλ Σαντίκ το 765 μ.Χ., η διαδοχή έπρεπε κανονικά να

περάσει στον πρωτότοκο γιο του, τον Ισμαήλ, ο οποίος όμως εί­

χε πεθάνει πριν τον πατέρα του. Η πλειονότητα των σιιτών ανα­

γνώρισε ως ιμάμη τον επόμενο γιο του Τζαφάρ, τον Μουσά αλ

Καζίμ, και η γραμμή συνεχίστηκε μέχρι και το δωδέκατο ιμάμη.

Αυτός ο κλάδος ονομάστηκε “δωδεκαδικοί”. Οι ισμαηλίτες όμως

επέμειναν ότι η διαδοχή τελείωνε στον Ισμαήλ, τον έβδομο ιμά­

μη, και ονομάστηκαν “επταδικοί”. Κατά την πλειονότητα των

ισμαηλιτών, ο έβδομος ιμάμης δεν πέθανε αλλά θα επανέλθει κα­

τά τη συντέλεια του κόσμου. Οι ισμαηλίτες απορρόφησαν πολλά

απομεινάρια του γνωστικισμού στην Περσία και υιοθέτησαν το

νεοπλατωνισμό στη θεολογία τους. Αργότερα μια δυναστεία που

δεχόταν την ισμαηλιτική πίστη, οι Φατιμίδες (909-1071 μ.Χ),

AvaKarlCiniovias ια μυοιικά ίων Illuminati

46

προέβαλαν ως απόγονοι του Ισμαήλ παίρνοντας τον τίτλο του

ιμάμη, κατέλαβαν την Αίγυπτο και εδραίωσαν το βασίλειό τους

ιδρύοντας την πρωτεύουσά τους στο Κάιρο (969 μ.Χ.).

Σήμερα το μεγαλύτερο παρακλάδι των ισμαηλιτών είναι οι Νι-

ζαρίτες, οι οποίοι ιδρύθηκαν από τον Χασάν-ι-Σαμπάχ. Αυτός

καταγόταν από οικογένεια σιιτών, αλλά προσηλυτίστηκε στον

ισμαηλιτισμό σε νεαρή ηλικία και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες

εναντίον των Σελτζούκων. Το 1090 μ.Χ. κατέλαβε το φρούριο του

Αλαμούτ, το οποίο βρισκόταν στα βουνά των συνόρων του Ιράκ

με το πέρασμα Κάιμπερ. Αυτή ήταν η αρχή από τις νίκες των

ισμαηλιτών ενάντια στους Σελτζούκους. Ο Χασάν-ι-Σαμπάχ ζού-

σε ασκητική ζωή και επέβαλε ένα πουριτανικό καθεστώς στην

επικράτειά του. Ως παράδειγμα θα πρέπει να αναφερθεί ότι έφτα­

σε στο σημείο να εκτελέσει τους δύο γιους του, τον ένα με την κα­

τηγορία του φόνου και τον άλλο με την κατηγορία της μέθης. Εί­

χε γνώσεις φιλοσοφίας, ενώ έχει σωθεί ένα κομμάτι της αυτο­

βιογραφίας του και μια επιτομή μιας πραγματείας του πάνω στη

θεολογία. Οι πολεμικές τακτικές του συνίσταντο κυρίως στο να

καταλαμβάνει φρούρια και να καταφεύγει σε δολοφονίες σημα­

ντικών αντιπάλων. Οι οπαδοί του που πραγματοποιούσαν αυτές

τις δολοφονίες, οι λεγόμενοι φενταγίν, κατά την παράδοση δρού-

σαν κάτω από την επήρεια χασίς. Από αυτή την παράδοση δημι­

ουργήθηκε και το όνομα Ασασίνοι, το οποίο προέρχεται από την

αραβική λέξη hashishi και που στα αραβικά σημαίνει αυτόν που

καταναλώνει χασίς. Από αυτό προέρχεται και η λέξη assasin, που

στα αγγλικά σημαίνει το δολοφόνο γενικότερα.

Ανακαλύπτονται τα μυστικά ίων Illuminati

47

AvaKaflOntovras ια υυοτικά τών Illuminati

Τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν ο Φατιμίδης ιμάμης αλ-Μου-

στανσίρ Μπι’λλάχ πέθανε (1094 μ.Χ), ο Χασάν-ι-Σαμπάχ έσπασε

κάθε δεσμό με την αιγυπτιακή κυβέρνηση των Φατιμιδών και

υποστήριξε το μεγαλύτερο γιο του αλ-Μουστανσίρ, τον Νιζάρ, που

είχε χάσει το θρόνο. Από τότε οι οπαδοί του Χασάν-ι-Σαμπάχ ονο­

μάστηκαν ηζαρίιες. Το κίνημα αυτό έδωσε μια νέα ερμηνεία στο

δόγμα των ισμαηλιτών, με μεγαλύτερη έμφαση στο ρόλο του ιμά­

μη ως αυθεντικού ερμηνευτή του Ισλάμ. Είναι όμως περισσότερο

γνωστό για τις ιστορικές του μάχες εναντίον των Σελτζούκων και

για τη διαμόρφωση ενός ενιαίου κράτους με μορφή συνασπισμού

πριγκιπάτων στην Περσία και τη Συρία, με κέντρο το Αλαμούτ.

Το κράτος των Νιζαριτών διατηρήθηκε στην Περσία μέχρι το

1256, οπότε το Αλαμούτ καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τους

Μογγόλους. Οι κοινότητες της Περσίας και της Συρίας πάλεψαν

για την επιβίωσή τους κάτω από σκληρές συνθήκες, αλλά πολύ λί­

γα είναι γνωστά για την ιστορία τους σε αυτή την περίοδο. Φαίνε­

ται ότι κατά τους επόμενους αιώνες οι επικεφαλής των διάφορων

κοινοτήτων επικοινωνούσαν μεταξύ τους σποραδικά, αλλά βρίσκο­

νταν πάντα κάτω από την καθοδήγηση του ιμάμη, ο οποίος έδρευε

στην Περσία. Παρά τις δυσκολίες, φαίνεται ότι είχε ξεκινήσει κά­

ποιου είδους ιεραποστολή στην Ινδία, η οποία οδήγησε στη δημι­

ουργία μιας κοινότητας εκεί, η οποία ονομάστηκε Χότζα.

Κατά το 1840 η έδρα του ιμάμη μεταφέρθηκε από την Περσία

στην Ινδία από τον Αγά Χαν Α' (1800-1881), μετά από διαμάχη με

το Σάχη. Ο εγγονός του, Αγά Χαν Γ' (1877-1957), ενθρονίστηκε το

1885. Μορφωμένος στην Ευρώπη και εξέχουσα προσωπικότητα

48

ανάμεσα στους μουσουλμάνους της Ινδίας, έπεισε το μουσουλμα­

νικό στοιχείο να πολεμήσει στο πλευρό των Συμμάχων κατά τον Α'

Παγκόσμιο Πόλεμο. Διάδοχός του είναι ο εγγονός του Αγά Χαν Δ',

ο οποίος γεννήθηκε στη Γενεύη το 1936 και είναι ο σημερινός ιμά­

μης των νιζαριτών. Διακρίθηκε κυρίως για τις χρηματοδοτήσεις

προγραμμάτων ανάπτυξης και βοήθειας του Τρίτου Κόσμου. Το

1987 ίδρυσε το Πανεπιστήμιο Αγά Χαν στ ο Πακιστάν.

Νιζαρπικές κοινότητες κάτω από την πνευματική καθοδήγηση

του Αγά Χαν Δ' βρίσκονται σήμερα σε περισσότερες από είκοσι

πέντε χώρες της Ασίας και της Αφρικής, όπως και στην Ευρώπη,

τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι σημερινοί νιζαρίτες

αποδίδουν εξαιρετική τιμή στον Χασάν-ι-Σαμπάχ, τον προσφω­

νούν “κύριό τους” και έχουν μετατρέψει τον τάφο του σε προ­

σκύνημα.

Βασιλική του Αγίου ΠέτρουΝαός που βρίσκεται στο χώρο του Βατικανού (βλ. λήμμα). Ο αρ­

χικός ναός χτίστηκε από το Μεγάλο Κωνσταντίνο πάνω στο θρυ-

λούμενο τάφο του αποστόλου Πέτρου στην περιοχή του Ιππο­

δρόμου του Νέρωνα. Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ήταν πεντά­

κλιτη βασιλική, με χαμηλό τέμπλο που διαμορφωνόταν από έξι

κίονες, ενώ στο εξωτερικό του υπήρχε ένα πολύ μεγάλο αίθριο. Η

παλαιοχριστιανική αυτή βασιλική υπέστη πολλές τροποποιήσεις

και τελικά κατεδαφίστηκε το 1508 κατ’ εντολή του πάπα Ιουλίου

Β' για να χτιστεί από την αρχή πάνω σε σχέδια του Μπραμάντε.

ΑνακαήΙύητονταε τα μυστικά των Illuminati

49

Ο νέος ναός σχεδιάστηκε ως σταυροειδής, εγγεγραμμένος σε τε­

τράγωνο και με κεντρικό τρούλο που στηριζόταν από τέσσερις

πεσσούς. Μετά το θάνατο του Μπραμάντε το 1514, η κατασκευή

του ναού συνεχίστηκε από τον Ραφαήλ (βλ. λήμμα) και από δια­

φόρους αρχιτέκτονες, ενώ από το 1547 ανέλαβε ο Μιχαήλ Αγγε­

λος, απλοποιώντας το σχέδιο αλλά χωρίς να απομακρυνθεί από

την αρχική γραμμή. Όταν πέθανε ο Μιχαήλ Άγγελος, το 1564, οι

τοίχοι ήταν ήδη έτοιμοι, αλλά η κατασκευή του τρούλου ολοκλη­

ρώθηκε το 1590 από τον Τζιάκομο ντέλα Πόρτα.

Αργότερα το σταυροειδές σχέδιο του ναού αλλοιώθηκε από τον

Μαντέρνα, ο οποίος επέκτεινε το δυτικό σκέλος, διαμορφώνοντας

έτσι το ναό σε ρυθμό σταυροειδούς βασιλικής. Ο Μαντέρνα σχε-

δίασε και την πρόσοψη του ναού, την οποία όμως ολοκλήρωσε

μεταγενέστερα ο Μπερνίνι (βλ. λήμμα) σε ρυθμό μπαρόκ. Στον

Μπερνίνι οφείλονται επίσης τα προπύλαια του ναού, τα οποία πε­

ριβάλλονται από διπλή κιονοστοιχία από 284 κίονες και 162

αγάλματα, όπως και ο λεγόμενος θρόνος του Αγίου Πέτρου στην

αψίδα του ναού. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ορειχάλκινο άγαλ­

μα του Αποστόλου Πέτρου που κοσμεί το κεντρικό κλίτος. Αυτό

το έργο ανάγεται στον 5ο αιώνα και μια παράδοση αναφέρει ότι

κατασκευάστηκε από τον ορείχαλκο του αγάλματος του Δία Κα-

πιτωλίνου. Ο τρούλος κοσμείται από ψηφιδωτές παραστάσεις του

Χριστού, της Παναγίας και των μεγάλων πατέρων της Εκκλησίας,

ενώ στη βάση του υπάρχει η ελληνική επιγραφή: Συ βόσκεις τα

αρνία μου, συ ποιμαίνεις τα προβάτια Χριστού.

AvaKarlLiniovias τα μυστικά των Illuminati

Ανακαλύπτονται ια μυοτικά τών Illuminati

ΒατικανόΑνεξάρτητο κράτος, το μικρότερο στον κόσμο, κάτω από την από­

λυτη εξουσία του πάπα. Βρίσκεται στο λόφο του Βατικανού στη

βορειοδυτική Ρώμη, στη δυτική πλευρά του ποταμού Τίβερη. Πε-

ρικυκλώνεται από μεσαιωνικά και αναγεννησιακά τείχη και δια­

θέτει έξι εισόδους. Έχει έκταση σαράντα τεσσάρων εκταρίων και

πληθυσμό περίπου χιλίων ατόμων. Το Κράτος της Πόλης του Βα­

τικανού ιδρύθηκε στις 11 Φεβρουάριου 1929 μετά από συμφω­

νία της ιταλικής κυβέρνησης και του πάπα Πίου ΙΑ', η οποία

έμεινε γνωστή ως Συμφωνία του Λατερανού. Το Βατικανό κοσμεί­

ται από κτίρια των πιο διάσημων καλλιτεχνών της Αναγέννησης,

εκ των οποίων το σημαντικότερο είναι η Βασιλική του Αγίου Πέ­

τρου (βλ. λήμμα). Μπροστά στη Βασιλική βρίσκεται η Πλατεία

του Αγίου Πέτρου. Ένα άλλο σημαντικό οικοδόμημα είναι το Πα­

πικό Ανάκτορο, ένα σύμπλεγμα κτιρίων που περιλαμβάνει πε­

ρισσότερα από 1.000 δωμάτια και στο οποίο βρίσκονται η κατοι­

κία του πάπα, τα διοικητικά γραφεία της Ρωμαιοκαθολικής

Εκκλησίας, η Καπέλα Σιξτίνα (βλ. λήμμα), η Βατικανή Βιβλιο­

θήκη και διάφορα μουσεία, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται

το Γρηγοριανό Μουσείο Αιγυπτιακής Τέχνης, το Γρηγοριανό

Μουσείο Ετρουσκικής Τέχνης και η Βατικανή Πινακοθήκη.

Το Βατικανό κυβερνάται από τον πάπα, ο οποίος συγκεντρώνει

όλες τις εξουσίες: νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική. Η εκτε­

λεστική αναλαμβάνεται από έναν Κυβερνήτη, ο οποίος λογοδοτεί

κατευθείαν στον πάπα. Για την άσκηση της νομοθετικής εξουσίας

του ο πάπας συμβουλεύεται το Κονκλάβιο (βλ. λήμμα), το Ιερό

51

Ανακαλύπτοντα5 τα μυστικά των Illuminati

Κολέγιο των Καρδιναλίων (βλ. καρδινάλιος). Η Γραμματεία του

Κράτους εκπροσωπεί την Αγία Έδρα στις διπλωματικές σχέσεις

με τα άλλα κράτη. Ρόλο στρατού και αστυνομίας στο Βατικανό παί­

ζει η Ελβετική Φρουρά (βλ. λήμμα). Το Βατικανό έχει αυτόνομο

ταχυδρομικό, τηλεγραφικό και τηλεφωνικό σύστημα, το δικό του

ραδιοφωνικό σταθμό και τη δική του ημερήσια εφημερίδα. Τα

έσοδα του κράτους βασίζονται τόσο σε εθελοντικές εισφορές όσο

και σε επενδύσεις.

Βονιφάτιος ΗΠάπας της Ρώμης, ο οποίος ανέλαβε να αποκαταστήσει το κύρος

και την υπεροχή του παπικού θρόνου στο χριστιανικό κόσμο.

Γεννήθηκε στο Ανάνι της Ιταλίας το 1235 και το κοσμικό του όνο­

μα ήταν Μπενεντέτο Γκαετάνι. Σπούδασε Δίκαιο στη Μπολόνια

και διορίστηκε στην πρεσβεία του παπικού κράτους στη Γαλλία

και ακολούθως στην Αγγλία. Το 1281 ονομάστηκε καρδινάλιος

και το 1290 διορίστηκε παπικός λεγάτος στη Γαλλία, όπου συνέ­

βαλε στην ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Γαλλίας και Αραγωνίας.

Ήταν κυρίως αυτός που έπεισε τον Σελεστίνο Ε' (βλ. λήμμα) να

παραιτηθεί, τον διαδέχτηκε το 1294 στον παπικό θρόνο και στη

συνέχεια τον κράτησε έγκλειστο για να μην προκληθεί σχίσμα

από τους οπαδούς του Σελεστίνου.

Ο Βονιφάτιος Η' είναι γνωστός κυρίως για την αντίδρασή του

στην πολιτική του Φιλίππου Δ' της Γαλλίας και του Εδουάρδου

Α' της Αγγλίας, οι οποίοι είχαν αποφασίσει να φορολογήσουν

την εκκλησιαστική περιουσία. Το 1296 εξέδωσε τη βούλα

52

Clericis Laicos, με την οποία απαγόρευε τη συλλογή φόρων από

τον κλήρο χωρίς την παπική συγκατάθεση, ενώ ο Φίλιππος αντέ­

δρασε απαγορεύοντας τη μεταφορά χρυσού και συναλλάγματος

από τη Γαλλία στη Ρώμη. Αργότερα, το 1301, ο Φίλιππος κατη­

γόρησε τον Μπερνάρ Σαϊσέ, παπικό λεγάτο στη Γαλλία, για προ­

δοσία και τον φυλάκισε, γεγονός που οδήγησε τον Βονκράτιο να

εκδόσει τη βούλα Ausculta Fili, στην οποία κατηγορούσε το Φί­

λιππο για υπέρβαση εξουσίας. Το επόμενο έτος εξέδωσε την πε­

ρίφημη βούλα Unam Sanctam, με την οποία υποστήριζε την υπε­

ροχή του πάπα απέναντι σε όλους τους ηγεμόνες τόσο στα κοσμι­

κά όσο και στα πνευματικά ζητήματα.

Ο Φίλιππος αγνόησε την παπική βούλα και κατηγόρησε τον

Βονκράτιο για αίρεση, σιμωνία και ομοφυλοφιλία, αξιώνοντας

την άμεση απομάκρυνσή του. Το επόμενο έτος ο Βονιφάτιος αφό­

ρισε τον Φίλιππο, αλλά απεσταλμένοι του Γάλλου βασιλιά αιχμα­

λώτισαν τον Βονκράτιο στο ανάκτορό του στο Ανάνι. Μολονότι ο

λαός τον απελευθέρωσε σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο Βονι­

φάτιος πέθανε τρεις εβδομάδες αργότερα, στις 11 Οκτωβρίου

1303. Από το θάνατό του και μετά ο παπισμός μπήκε σε περίοδο

κρίσεως και οι επόμενοι πάπες δε μπόρεσαν να αντισταθούν στην

ανερχόμενη δύναμη των Ευρωπαίων μοναρχών.

ίΐαχβέΗ πιο συνηθισμένη σήμερα προφορά του εβραϊκού ονόματος του

θεού. Το όνομα αυτό στα εβραϊκά αποτελείται από τέσσερα γράμ­

ματα (y, h, w, h) και για αυτό το λόγο ονομάζεται Τετραγράμμα-

AvaKaftiiniovias τα μυστικά των Illuminati

53

τον. Στην εβραϊκή Παλαιά Διαθήκη είναι το πιο συνηθισμένο

από όλα τα ονόματα του θεού και εμφανίζεται 6.828 φορές, πολ­

λές από αυτές σε συνδυασμό με άλλα ονόματα, όπως Γιαχβέ Ελο-

χίμ ή Γιαχβέ Αδωνάι. Φαίνεται ότι αρχικά ο Γιαχβέ ήταν μία από

τις πολλές θεότητες που λάμβαναν μέρος στο ουράνιο συμβούλιο

του ανώτατου χαναανπικού θεού Ελ. Η χαναανιτική του ονομα­

σία ήταν Γιάου, και στα ουγκαριτικά κείμενα ήταν ο θεός της θά­

λασσας και κύριος εχθρός του Βάαλ. Στο βιβλίο των Ψαλμών

υπάρχουν αποδείξεις ότι ο Γιάου τοποθετήθηκε από τον Ελ ως

προστάτης θεός των εβραίων, και αυτό ίσως εξηγεί την οργή του

όταν ο λαός του λατρεύει το Βάαλ. Αυτή η δοξασία αργότερα άλ­

λαξε με τη θρησκευτική μεταρρύθμιση του Ιωσία, ο οποίος βα-

σίλευσε από το 640 έως το 609 π.Χ. στο βασίλειο του Ιούδα. Ο

Ιωσίας έδωσε στη θρησκεία τη μονοθεϊστική μορφή της με την

οποία πέρασε επίσης στο χριστιανισμό και το Ισλάμ και την

οποία γνωρίζουμε σήμερα.

Το Τετραγράμματον ήταν στην ουσία άρρητο όνομα. Οι Ιουδαί­

οι φαίνεται ότι σε κάποια φάση της ιστορίας τους σταμάτησαν να

το προφέρουν από φόβο μήπως καταπατήσουν την τρίτη εντολή,

Ου λήψη όνομα Κυρίου του θεού σου επί ματαίω. Κατά την ανά­

γνωση της Αγίας Γραφής συνήθιζαν να το αντικαθιστούν με τα

ονόματα Αδωνάι, Ελοχίμ ή χα-Σεμ (το Όνομα). Το όνομα αυτό

προφερόταν μόνο από τον αρχιερέα μέσα στα Αγια των Αγίων του

Ναού του Σολομώντα, μια μόνο ημέρα το χρόνο, κατά την εορτή

του Εξιλασμού. Για την ετυμολογία του κατά καιρούς έχουν προ­

ταθεί διάφορες ερμηνείες. Σύμφωνα με κάποιες, το όνομα Γιαχβέ

AvaKaflijniovias ια υιιοτικά των Illuminati

54

AvaKafliiniovxas ια μυστικά των Illuminati

προέρχεται από το ρήμα haya (είμαι) και μπορεί να σημαίνει εί­

ναι, ήιαν, θα είναι ή ακόμα και προκαλεί την ύπαρξη. Στη μετά­

φραση των Εβδομήκοντα αποδίδεται συνήθως ως Κύριος.

Η εβραϊκή γραφή έχει γράμματα μόνο για τα σύμφωνα. Σε μια

ζωντανή γλώσσα είναι εύκολο να μάθει κανείς πώς να προφέρει

τις λέξεις που είναι γραμμένες κατ’ αυτό τον τρόπο, όμως το συ­

γκεκριμένο όνομα δεν προφερόταν έξω από το Ναό. 'Οταν λοιπόν

ο Ναός καταστράφηκε το 70 μ.Χ., το όνομα σταμάτησε τελείως να

προφέρεται και έτσι κανείς δεν ήξερε πια τον αρχικό τρόπο προ­

φοράς του. Για να κάνουν την ανάγνωση πιο εύκολη, κατά τον 7ο

αιώνα μ.Χ. οι Μασορίτες πρόσθεσαν φωνητικά σημάδια κάτω

από τα γράμματα. Αυτά όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση δε

βοηθούν, καθώς τα φωνήεντα κάτω από το Τετραγράμματο είναι

τα φωνήεντα του ονόματος Αδωνάχ και λειτουργούν ως ένδειξη

του ότι όποιος το διαβάζει πρέπει να αντικαταστήσει το ένα με το

άλλο. Αυτό όμως οδήγησε κάποιους χριστιανούς θεολόγους να

εισαγάγουν από το 16ο μ.Χ. αιώνα τη λανθασμένη προφορά Ιε­

χωβά. Η προφορά Γιαχβέ προτάθηκε κατά το 19ο αιώνα και εί­

ναι αυτή που γίνεται γενικώς αποδεκτή σήμερα από τους ερευ­

νητές. Κατά μεγάλο μέρος βασίστηκε σε διάφορες ελληνικές με­

ταγραφές, όπως ιαουέ, ιαουαί και ιαβέ, οι οποίες αναφέρονται

από τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα, τον Επιφάνιο Σαλαμίνος και τον

θεοδώρητο Κύρου κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες.

Το τετραγράμματο όνομα του θεού φαίνεται ότι από νωρίς χρη­

σιμοποιήθηκε ως όνομα δύναμης στη μαγεία. Παραλλαγές του

ονόματος αυτού υπάρχουν στους Ελληνικούς Μαγικούς Παπύ­

55

ρους της ελληνιστικής εποχής, η δε μαγική ίου χρήση για την

εξουσία πάνω στα πνεύματα συνεχίζεται μέσω των Κλειδών και

των Γριμορίων μέχρι τους τελευταίους αιώνες. Στους Ελληνικούς

Μαγικούς Παπύρους η κύρια μεταγραφή του είναι ιαώ, ονομασία

η οποία χρησιμοποιείται επίσης πολύ συχνά από τους γνωστι­

κούς. Στα περισσότερα γνωστικά κείμενα ο Γιαχβέ, ο θεός των

εβραίων, ταυτιζόταν με τον Ιαλδαβαώθ (βλ. Σατανάς), ο οποίος

αντιπροσώπευε το κακό και την ύλη, ενώ ο Ιαώ (διαφορετικός από

τον Γιαχβέ σε αυτό το σύστημα) ήταν ένας από τους αγγέλους του.

Με την ανάπτυξη του μυστικιστικού συστήματος της Καββάλα

αναπτύχτηκε μια σειρά από διδασκαλίες σχετικές με το τετρα­

γράμματο όνομα του θεού. Κάποιοι καββαλιστές αντιστοίχισαν

τα τέσσερα γράμματά του στα τέσσερα στοιχεία, ενώ οι δώδεκα

διαφορετικές μορφές που μπορεί να λάβει μέσω της μετάθεσης

των γραμμάτων του θεωρήθηκε ότι αντιστοιχούν στα δώδεκα ζώ ­

δια. Κάποιοι άλλοι καββαλιστές θεώρησαν ότι καθένα από τα

ονόματα του θεού σχετίζεται με μια από τις θείες εκπορεύσεις, τις

Σεφιρώθ. Έτσι το Γιαχβέ σχετίστηκε με τη δεύτερη εκπόρευση, τη

Σοφία, το Γιαχβέ Ελοχίμ με την τρίτη, την Κατανόηση, το Γιαχβέ

Ελοάχ βε Ντάατ με την έκτη, την Ομορφιά, και, τέλος, το Γιαχβέ

Τσεβαόθ (Σαβαώθ) με την εβδόμη, τη Νίκη. Στο Ερμητικό Τάγμα

της Χρυσής Αυγής το όνομα αυτό θεωρήθηκε ως ένα από τα τέσ­

σερα θεία ονόματα που κυριαρχούν στα τέσσερα στοιχεία (βλ.

λήμμα) και σχετίστηκε με το στοιχείο του Αέρα.

Ανακαλύπτοντα$ ια υυοτικά ίων Illuminati

56

AvaKarlLiniovias τα υυοτικά των Illuminati

ΓαλιλαίοςΙταλός πρωτοπόρος της φυσικής και της αστρονομίας. Ο Γαλι­

λαίος (Galileo Galilei) γεννήθηκε το 1564 στην Πίζα. Έλαβε την

πρώτη του μόρφωση σε ένα μοναστήρι στη Βαλομπρόζα και κατά

το 1580 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Πίζας για να σπουδά­

σει ιατρική. Βρήκε όμως χα μαθήματα αταίριαστα για αυτόν, και

έτσι αποχώρησε το 1585 χωρίς να πάρει πτυχίο. Ωστόσο κατά τη

διάρκεια των σπουδών του γνώρισε το μαθηματικό Οστίλιο Ρίτσι,

που τον ενθάρρυνε να ασχοληθεί με τα μαθηματικά, και ήρθε σε

επαφή με την αριστοτέλεια φυσική. Αφού αποχώρησε από το πα­

νεπιστήμιο εργάστηκε παραδίδοντας μαθήματα ως δάσκαλος, ενώ

το 1589 διορίστηκε καθηγητής μαθηματικών σχο Πανεπιστήμιο

της Πίζας.

Η αριστοτέλεια φυσική, η οποία αποτελούσε την κυρίαρχη θε­

ωρία εκείνη την εποχή, υποστήριζε ότι η ταχύτητα της πτώσης

ενός αντικειμένου στη Γη είναι ανάλογη με το βάρος του. Αυτό

ώθησε το Γαλιλαίο να πειραματιστεί με την πτώση των σωμάτων,

κάτι που τον έκανε να ανακαλύψει ότι η ταχύτητα της πτώσης των

σωμάτων είναι άσχετη με το βάρος τους. Ο βιογράφος του Βι-

ντσέντζο Βιβιάνι περιγράφει μια ιστορία σύμφωνα με την οποία

ο Γαλιλαίος ρίχνει κάποια αντικείμενα από τον πύργο της Πίζας

για να αποδείξει αυτή του την ανακάλυψη στους άλλους καθηγη­

τές. Το συμβόλαιο του Γαλιλαίου δεν ανανεώθηκε το 1952, μάλ­

λον επειδή αντπίθετο στη θεωρία του Αριστοτέλη, αλλά κατά το

ίδιο έτος διορίστηκε ως καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπι­

στήμιο της Πάντουα, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1610. Τα πει-

57

AvaKarliinxovias ια ίΐυοχικά των Illuminati

ράματα ίου Γαλιλαίου πάνω σιην ελεύθερη πτώση τον οδήγησαν

στην ανακάλυψη ενός απλού νόμου, ότι δηλαδή η απόσταση της

πτώσης ήταν ανάλογη με το τετράγωνο του χρόνου που αυτή η

πτώση διαρκούσε. Ο ίδιος νόμος τον οδήγησε επίσης στην κατα­

νόηση της παραβολικής τροχιάς των βλημάτων.

Το 1609 ο Γαλιλαίος έμαθε ότι είχε εφευρεθεί ένα τηλεσκόπιο

στην Ολλανδία. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους κατασκεύασε κατ

εκείνος ένα, το οποίο και παρουσίασε στο Δόγη της Βενετίας. Η

αξία που είχε μια τέτοια εφεύρεση για το στόλο της Βενετίας είχε

ως αποτέλεσμα να διπλασιαστεί ο μισθός του, ενώ παράλληλα

έλαβε τη διαβεβαίωση ότι θα δίδασκε ως καθηγητής στο Πανε­

πιστήμιο ισόβια. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους κατασκεύασε ένα

δεύτερο, πιο δυνατό τηλεσκόπιο, το οποίο του έδωσε τη δυνατό­

τητα να εξακριβώσει ότι ο γαλαξίας αποτελείται από άστρα, ότι η

Σελήνη διαθέτει όρη και κοιλάδες και όιι ο πλανήιης Δίας έχει

δορυφόρους. Αυτές του τις ανακαλύψεις ιις δημοσίευσε ιο 1610

σε ένα βιβλίο που ονομαζόιαν Ο Αστρικός Αγγελιοφόρος. Χάρη

σιη φήμη που απέκιησε διορίσιηκε Μαθημαιικός και Φιλόσο­

φος ιης Αυλής ιης Φλωρενιίας, έισι ώστε να απαλλαγεί από τα δι-

δακιικά καθήκονια και να αφιερώσει περισσόιερο χρόνο σιην

έρευνα και ιη συγγραφή.

Έως ιο Δεκέμβριο ιου 1610 είχε παρατηρήσει τις φάσεις της

Αφροδίτης, φαινόμενο που αποτελούσε σοβαρή ένδετξη γτα την

ορθότητα του ηλιοκεντρικού συστήματος του Κοπέρνικου (βλ.

λήμμα), ενώ ιο 1613 δημοσίευσε μια μελέιη πάνω σιις ηλιακές

κηλίδες, στην οποία προέβλεπε τη νίκη της κοπερνίκειας θεω­

58

AvaKarlijnTovias ια μυστικά τών Illuminati

ρίας. Οι ανακαλύψεις του Γαλιλαίου θεωρήθηκαν αντίθετες με

την Αγία Γραφή, κάτι που ώθησε το Γαλιλαίο να απαντήσει μέσω

διάφορων φυλλαδίων που εξέδωσε. Σε αυτά ανέλυε άτι οι επιστη­

μονικές ανακαλύψεις δεν έθεταν σε κίνδυνο τη χριστιανική πί­

στη. Φαίνεται άτι οι αντίπαλοι καθηγητές έπαιξαν σημαντικό ρό­

λο στη διαμόρφωση αυτών των κατηγοριών. Κατά το 1616 τα βι­

βλία του Κοπέρνικου απαγορεύτηκαν και ο καρδινάλιος Ρομπέρ

Μπελαρμίν συμβούλεψε το Γαλιλαίο να μη συνεχίσει να υποστη­

ρίζει την ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου.

Ο Γαλιλαίος δεν αναφέρθηκε ξανά σε αυτό το θέμα για πολλά

χρόνια, μέχρι το 1632, οπότε δημοσίευσε το βιβλίο Διάλογος πε­

ρί των Δύο Κυρίων Συστημάτων του Κόσμου, στο οποίο ανέλυε

το πτολεμαϊκό και το κοπερνίκειο σύστημα με βάση τις παλίρ­

ροιες. Μολονότι αυτό το έργο είχε πάρει την άδεια της Εκκλη­

σίας, ο Γαλιλαίος κλήθηκε στη Ρώμη από την Ιερά Εξέταση (βλ.

λήμμα) ως ύποπτος αίρεσης. Στη δίκη που ακολούθησε, καταδι­

κάστηκε σε ισόβιο κατ’ οίκον περιορισμό, ενώ το βιβλίο του απα­

γορεύτηκε. Ωστόσο αυτή η καταδίκη δε μείωσε την επιρροή που

ασκούσε, και το τελευταίο του έργο, Συζητήσεις Σχετικά με Δύο

Νέες Επιστήμες, που εκδόθηκε το 1638 στη Γερμανία, επηρέασε

πολύ την επιστημονική κοινότητα.

Ο Γαλιλαίος πέθανε το 1642 σε μια περιοχή κοντά στη Φλωρε­

ντία. Τον Οκτώβριο του 1992 μια εκκλησιαστική επιτροπή της

Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας παραδέχτηκε το λάθος των εκκλη­

σιαστικών αξιωματούχων όσον αφορούσε την καταδίκη του.

59

AvaKarliiniovias τα μυστικά ίω ν Illum inati

Δικηγόρος του ΔιαβόλουΤίτλος εκκλησιαστικού αξιωματούχου της Ρωμαιοκαθολικής

Εκκλησίας, του οποίου η αποστολή ήταν να προβάλλει επιχει­

ρήματα εναντίον της αγιότητας κάποιου για τον οποίο η Εκκλη­

σία είχε ξεκινήσει τη διαδικασία αναγνώρισης ως αγίου. Μολο­

νότι έχουμε μαρτυρίες λειτουργίας ενός τέτοιου θεσμού από τις

αρχές του 16ου αιώνα, το συγκεκριμένο αξίωμα καθιερώθηκε το

1587 από τον πάπα Σίξτο Ε'. Ο επίσημος τίτλος του ήταν Υπερα­

σπιστής της Πίστεως (Promotor Fidei), αλλά συνήθως ονομαζό­

ταν Advocatus Diaboli (Συνήγορος ή Δικηγόρος του Διαβόλου),

αφού στο βιβλίο του Ιώβ το ρόλο του κατηγόρου κρατά ο ίδιος ο

Διάβολος. Ο Δικηγόρος του Διαβόλου έπρεπε να έχει γνώσεις

Κανονικού Δικαίου και η αποστολή του ήταν να ερευνά αν οι

αποδείξεις της αγιότητας ήταν αρκετές και αν τα θαύματα που εί­

χαν παρατηρηθεί ήταν αληθινά, ενώ στη συνέχεια υπέβαλλε γρα­

πτά όλες τις πιθανές αντιρρήσεις. Το αξίωμα αυτό Καταργήθηκε

το 1983 από τον πάπα Ιωάννη Παύλο Β', γεγονός που αύξησε ση­

μαντικά τον αριθμό των αναγνωρίσεων αγίων. Κατά τη θητεία

όλων των προκατόχων του μέσα στον 20ό αιώνα οι αναγνωρίσεις

αγίων ήταν μόλις ενενήντα οκτώ, ενώ κατά τη θητεία του Ιωάννη

Παύλου Β' μόνο έφτασαν τις πεντακόσιες.

Ελβετική ΦρουροίΜικρή στρατιωτική δύναμη που κατέχει το ρόλο στρατού στο

κράτος του Βατικανού (βλ. λήμμα). Από το 15ο έως και το 19ο

60

AvaKarlijniovias ια μυατικά ίων Illuminati

αιώνα Ελβετικές Φρουρές υπηρετούσαν διάφορους Ευρωπαίους

μονάρχες μετά από συμφωνίες μεταξύ αυτών και των ανεξάρτητων

ελβετικών καντονιών. Πρώτος ο πάπας Ιούλιος Β' ζήτησε από την

Ελβετική Ομοσπονδία να του παρέχει μτα φρουρά Ελβετών μι­

σθοφόρων, κάτι που έγινε την 21η Ιανουαρίου 1506, η οποία θε­

ωρείται γενικά η ημερομηνία ίδρυσης της Ελβετικής Φρουράς του

Βατικανού. Το ελβετικό σύνταγμα του 1874 απαγόρευσε οποιαδή­

ποτε στρατιωτική υπηρεσία Ελβετών σε ξένες δυνάμεις, ωστόσο

το Βατικανό εξαιρέθηκε από αυτό το νόμο. Η Ελβετική Φρουρά

του Βατικανού αποτελείται μόνο από εκατό άνδρες, εκπαιδευμέ­

νους τόσο στα σύγχρονα όπλα όσο κατ στο ξίφος κατ τη λόγχη. Οι

φρουροί πρέπετ να είνατ ρωμαιοκαθολικοί Ελβετοί πολίτες ηλι­

κίας 19 έως 30 ετών και να έχουν ύψος τουλάχιστον 1,74 μ. Οι

ενδιαφερόμενοι κάνουν αίτηση κατ όσοι επιλεγούν ορκίζονται

κάθε 6 Μαΐου στον Κήπο του Αγίου Δαμάσου. Η επίσημη στολή

των φρουρών μοιάζει αναγεννησιακή αλλά ετσήχθη μόλις το

1914, ενώ η φόρμα εργασίας είναι μπλε χρώματος και συνοδεύ­

εται από μαύρο μπερέ.

Ευρωπαϊκή Οργάνωση για την Πυρηνική Ερευνα (CERN)Η Ευρωπαϊκή Οργάνωση για την Πυρηνική Έρευνα (CERN), η

οποία ιδρύθηκε το 1954, είνατ το μεγαλύτερο κέντρο σωματιδια-

κής φυσικής στον κόσμο. Πρωταρχικός σκοπός της είναι να πα­

ρέχει τα απαραίτητα εργαλεία στους φυσικούς που ερευνούν τη

φύση της ύλης. Τα εργαλεία αυτά είναι κυρίως οι επιταχυντές, οι

61

οποίοι επιταχύνουν τα σωματίδια σχεδόν με την ταχύτητα του φω­

τός, καθώς και οι ανιχνευτές, οι οποίοι καθιστούν τα σωματίδια

ορατά. To CERN απασχολεί περίπου 3.000 άτομα, ανάμεσά τους

φυσικούς, μηχανικούς, τεχνικούς, διοικητικούς υπαλλήλους,

γραμματείς και εργάτες, ενώ σχεδόν οι μισοί από τους πυρηνικούς

φυσικούς του κόσμου πηγαίνουν σε αυτό για την ερευνά τους.

Η πρώτη ιδέα για την ίδρυση του CERN εμφανίστηκε το 1952,

όταν έντεκα ευρωπαϊκές χώρες αποφάσισαν να ιδρύσουν ένα Ευ­

ρωπαϊκό Συμβούλιο για την Πυρηνική Έρευνα (Conseil

Europeen pour la Recherche Nucleaire, CERN). Μετά την πρώ­

τη συνάντηση του Συμβουλίου στο Άμστερνταμ, αποφασίστηκε το

εργαστήριο να έχει έδρα σε μια περιοχή κοντά στη Γενεύη. Στις

29 Σεπτεμβρίου του 1954 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Οργάνωση για

την Πυρηνική Έρευνα. Μολονότι το Συμβούλιο στην ουσία δια­

λύθηκε, ωστόσο το παλιό ακρωνύμιο διατηρήθηκε για λόγους

ευκολίας. Τα ιδρυτικά κράτη μέλη ήταν η Δυτική Γερμανία, το

Βέλγιο, η Δανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Νορβηγία, η

Ολλανδία, η Μεγάλη Βρετανία, η Σουηδία, η Ελβετία και η Γιου­

γκοσλαβία. Από το 1959 συμμετέχει επίσης η Αυστρία και από

το 1961 η Ισπανία, έτος κατά το οποίο αποχώρησε η Γιουγκο­

σλαβία. Η Ισπανία αποχώρησε το 1969, αλλά συμμετέχει πάλι

από το 1983. Η Πορτογαλία συμμετέχει από το 1985, η Φινλαν­

δία και η Πολωνία από το 1991, η Ουγγαρία από το 1992, η Τσε­

χία και η Σλοβακία από το 1993 και τελικά η Βουλγαρία από το

1999, ανεβάζοντας τον αριθμό των κρατών μελών σε 20.

To CERN είναι οργανωμένο κατά τέτοιο τρόπο που να εξυπηρε-

AvaKarlLiniovtas ια ιιυοτικά τών Illuminati

62

ι εί τις ανάγκες μιας επιστημονικής κοινότητας. Η υψηλότερη

εξουσία είνατ το Συμβούλιο, το οποίο έχει την ευθύνη για όλες

τις σημαντικές αποφάσεις, καθορίζει την πολιτική του CERN

όσον αφορά τα επιστημονικά, τεχνικά κατ διοικητικά θέματα κατ

είνατ αυτό που εγκρίνει τα προγράμματα και τους προϋπολογι­

σμούς. Κάθε κράτος μέλος έχει δικαίωμα μόνο μίας ψήφου, ενώ

διατηρεί δύο αντιπροσώπους, έναν που αντιπροσωπεύει την κυ­

βέρνηση και έναν που αντιπροσωπεύει τα εθνικά επιστημονικά

ενδιαφέροντα. Το Συμβούλιο συνεδριάζει δύο φορές το χρόνο,

υποβοηθείται από την Επιτροπή Επτστημονικής Γϊολιπκής και

την Επιτροπή Οτκονομικών και ορίζει το Γενικό Διευθυντή, ο

οποίος συνήθως έχει πενταετή θητεία. Αυτός με τη σειρά του

υποβοηθείται από το Διευθυντήριο κατ διευθύνει το εργαστήριο

μέσω επτά Τμημάτων.

Οι επιστήμονες του CERN έχουν να επιδείξουν εξαιρετική ερευ­

νητική δραστηριότητα. Το 1957 ξεκίνησε τη λειτουργία του ο

πρώτος επιταχυντής του CERN, δηλαδή το όργανο που δίνει στα

σωματίδια πολύ υψηλές ταχύτητες. Το 1973 ανακαλύφθηκε ότι τα

ουδέτερα σωματίδτα που ονομάζονται νετρίνα μπορούν να αντι­

δράσουν με άλλα σωματίδια κατ να παραμείνουν νετρίνα. Αυτή η

ουδέτερη αντίδραση πρόσφερε τη βάση στην οποία στηρίχτηκε η

Ενοποιημένη θεωρία (βλ. Μεγάλη Ενοποιημένη θεωρία), που

συσχέτισε την ηλεκτρομαγνητική με την ασθενή αλληλεπίδραση.

Το 1981 το Συμβούλτο ενέκρτνε την κατασκευή ενός Μεγάλου

Επιταχυντή Ποζιτρονίων-Ηλεκτρονίων (Large Electron-Posiiron

collider, LEP), το μεγαλύτερο επιστημονικό όργανο που έχει κα­

AvaKarliiniovtas τα μυστικά ίων Illuminati

63

Ανακαλύπτονται ια μυστικά ίων Illuminati

τασκευαστεί ποτέ, του οποίου τα εγκαίνια έγιναν στις 13 Σεπτεμ­

βρίου 1983 παρουσία του Προέδρου της Γαλλίας και της Σουη­

δίας. Κατά το ίδιο έτος ανακαλύφθηκαν πειραματικά τα σωματίδια

W, φορείς της ασθενούς αλληλεπίδρασης, που επιβεβαίωναν την

Ενοποιημένη θεωρία. Γι’ αυτή την ανακάλυψη οι ερευνητές Κάρ-

λο Ρουμπία και Σάιμον βαν ντερ Μιρ τιμήθηκαν με το βραβείο Νό­

μπελ το 1984. Το 1995 μια διεθνής επιστημονική ομάδα κατα­

φέρνει να συνθέσει άτομα αντιύλης (βλ. λήμμα) αποτελούμενο

από αντισωματίδια, ενώ κατά το Μάιο του 2001 εξηγείται ο λόγος

που το σύμπαν “προτιμά” την ύλη από την αντιύλη.

Εκτός όμως από την έρευνα πάνω στα σωματίδια το CERN έχει

ακόμα μία μεγάλη ανακάλυψη στο ενεργητικό του. Το 1990 ο Τιμ

Μπέρνερς Λι πρότεινε ένα σύστημα δικτύωσης μεταξύ υπολογι­

στών, το οποίο ονόμασε World-Wide Web (Παγκόσμιο Δίκτυο).

Αρχικά το Δίκτυο είχε σχεδιαστεί για να εξυπηρετεί τις ανάγκες

των επιστημόνων που εργάζονταν σε διάφορα πανεπιστήμια και

οργανισμούς, καθώς θα τους επέτρεπε να μοιράζονται πολύτιμες

πληροφορίες. Σταδιακά εξαπλώθηκε και στους μη ακαδημαϊκούς

κύκλους, με αποτέλεσμα σήμερα να το χρησιμοποιούν εκατομ­

μύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.

Αρχαία ελληνική λέξη που αρχικά σήμαινε τον πλανήτη Αφρο­

δίτη όταν κάνει την εμφάνισή του το πρωί, πριν την ανατολή του

Ήλιου, δηλαδή τον Αυγερινό, θεωρείτο γιος της Ηώς και του

Αστραίου, όπως και ο Έσπερος, ο δικός μας Αποσπερίτης, ο

64

AvaKarlijniovias ta μυστικά ίων Illuminati

οποίος δεν είναι tinota άλλο από τον ίδιο πλανήτη όταν κάνει την

εμφάνισή του πριν τη δύση. Οι αρχαίοι Έλληνες τους απεικόνι­

ζαν στην τέχνη ως δΰο εφήβους που κρατούν πυρσούς. Ένα άλ­

λο όνομα του Εωσφόρου ήταν Φώσφορος.

Στην Παλαιά Διαθήκη ο προφήτης Ησαΐας (Ησ. ιδ' 12) προλέ­

γει την πτώση του βασιλιά της Βαβυλώνας παρομοιάζοντάς τον

με τον Αυγερινό, χον οποίο ονομάζει Χελήλ, γιο του Σαχάρ. Η

πτώση χου Χελήλ προκαλείχαι από χην υπεροψία χου, επειδή σκέ-

φχηκε να σχήσει χο θρόνο χου σχον ουρανό, έχσι ώσχε να γίνει

όμοιος με το θεό. Χωρίς αναφορά σε συγκεκριμένο όνομα, η ίδια

ιστορία εμπλουτίζεται από τον προφήτη Ιεζεκιήλ (Ιεζ. κη' 11-19),

ο οποίος κάνει μια παρόμοια προφητεία, αυτή τη φορά εναντίον

του βασιλιά της Τύρου. Ο Σαχάρ εμφανίζεται ξανά σχον Ψαλμό

138,9 ως φχερωχή θεόχηχα και σχον Ψαλμό 109,3 ως χο πρώχο δη­

μιούργημα χου θεού.

Μολονόχι θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος όχι πρόκειχαι για

απλές μεχαφορές, όπου ο πλανήχης Αφροδίχη είναι χο χελευχαίο

υπερήφανο ασχέρχ που ανχισχέκεχαι σχην αναχολή χου Ήλιου, οι

ερευνηχές συγκλίνουν σχο όχι αυχές οι αναφορές απηχούν πα-

λαιόχερες μυθολογικές παραδόσεις με πραγμαχικές διαμάχες με-

χαξύ ουράνιων όνχων που καχαλήγουν σχην πχώση χου Χελήλ.

Σχη μεχάφραση χων Εβδομήκονχα χο όνομα Χελήλ, γιος χου Σα­

χάρ, αποδίδεχαι ως εωσφόρος ο πρωί ανατέλλων και δε συνα-

νχάχαι καμία άλλη φορά στην Παλαιά Διαθήκη, ενώ η λέξη Σα­

χάρ από μόνη χης αποδίδεχαι ως εωθινός, εωσφόρος, όρθρος ή

πρωί. Ο μεχαγενέσχερος ιουδαϊσμός χαύχτσε χον Χελήλ με χο Σα-

65

AvaKariLiniovTQS τα ιιυοτικά ίω ν Illum inati

ιανά (βλ. λήμμα), ενώ λόγω ιης μεταφράσεως χων Εβδομήκονχα

η λέξη Εωσφόρος έγινε επίσης συνώνυμη ίου Διαβόλου. Η ταύ-

πση των ονομάτων συνεχίστηκε και στην Καινή Διαθήκη (Λουκ.

ι' 18), όπου ο Ιησούς βλέπει σε όραμα την πτώση του Εωσφόρου,

αλλά τον ονομάζει Σατανά.

Από τους χριστιανούς πατέρες ο Ιερώνυμος πρώτος αναφέρει

τον Εωσφόρο ως πρώτο των πεπτωκότων αγγέλων και το παρά­

δειγμά του ακολουθούν οι Ωριγένης, Τερτυλλιανός, Κυπριανός,

Αμβρόσιος και άλλοι, έτσι ώστε αυτή η ταύτιση να καθιερωθεί ως

παράδοση της Εκκλησίας. Είναι αξιοπερίεργο το ότι στο τελευ­

ταίο κεφάλαιο της Αποκάλυψης του Ιωάννη (Αποκ. κβ' 16) ο

ίδιος ο Ιησούς φέρεται να ταυτίζει τον εαυτό του με τον Αυγερινό

λέγοντας: Εγώ ειμί η ρίζα και ιο γένος Δαυίδ, ο ασιήρ ο λαμπρός

ο πρωινός.

Στα νεότερα χρόνια, η επίμαχη παράγραφος του Ησαΐα καθώς

και η όλη χριστιανική φιλολογία περί Εωσφόρου έγινε η βάση

του έργου Χαμένος Παράδεισος (Paradise Lost) του Τζον Μίλτον

(βλ. λήμμα).

θεωρία που διατυπώθηκε το 1979 από το Βρετανό περιβαλλο­

ντολόγο Τζέιμς Λάβλοκ (1919-) και υποστηρίζει ότι η Γη είναι

ένα είδος οργανισμού ο οποίος ελέγχει τις συνθήκες που κυ­

ριαρχούν πάνω του. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 η NASA κά­

λεσε τον Λάβλοκ να συμμετάσχει στην επιστημονική έρευνα για

6 6

ιην ύπαρξη ζωής στον Άρη. Έπρεπε να κατασκευάσει όργανα για

ιην ανίχνευση ζωής, τα οποία θα στέλνονταν μετά στον Άρη με

διαστημόπλοιο. Ωστόσο, επειδή δεν ήξερε ιι ακριβώς να ψάξει,

άρχισε να σκέφιειαι πάνω σιο ιι ακριβώς είναι αυιό που χαρα-

κιηρίζει ιη ζωή. Αποφάσισε όιι ιο γενικό χαρακιηρισιικό ιης

ζωής είναι η λήψη ύλης από ιο περιβάλλον και η αποβολή πε-

ριιιωμάιων όπως και η χρήση ιης αιμόσφαιρας για ένα είδος

αναπνοής. Έισι, υπέθεσε όιι η ζωή θα άφηνε σιον Άρη μια χη­

μική “υπογραφή” η οποία πιθανόν να ανιχνευόιαν από ιη Γη χω­

ρίς να σιαλεί διασιημόπλοιο.

Αναλύονιας ιην αιμόσφαιρα ιου Άρη ανακάλυψε όιι αποιελείιαι

καιά 95% από διοξείδιο ιου άνθρακα, με λίγο οξυγόνο και καθό­

λου μεθάνιο. Ανιίθεια από ιη Γη, που αποτελείιαι από 77% άζω-

ιο, 21% οξυγόνο και αρκειό μεθάνιο, οι χημικές ανιιδράσεις που

θα μπορούσαν να γίνουν στην ατμόσφαιρα του Αρη είχαν συμβεί

ήδη στο παρελθόν. Στη Γη, όμως, το οξυγόνο θα μπορούσε πολύ

εύκολα να αντιδράσει με ιο μεθάνιο. Ο Λάβλοκ υπέθεσε όιι αυιό

που προκαλούσε ιην ανακύκλωση ιων αερίων ιης αιμόσφαιρας

ήιαν η ζωή. Τρία δισεκαιομμύρια χρόνια πριν ια βακιήρια καια-

νάλωσαν ιο διοξείδιο ιου άνθρακα από ιην αιμόσφαιρα παράγο­

ντας οξυγόνο ως απόρριμμα. Αυιό μειαμόρφωσε ιην αιμόσφαιρα

ιης Γης σε τέτοιο βαθμό ώστε σχεδόν εξαφανίστηκε το διοξείδιο

του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, κάιι που θα άλλαζε μόνο με ιην

εμφάνιση των οργανισμών που κατανάλωναν οξυγόνο.

Το φθινόπωρο του 1965 ο Λάβλοκ κατάλαβε ότι ιελικά η αιμό-

σφαιρα ιης Γης όχι μόνο δημιουργήθηκε αλλά συνεχώς ελέγχε­

AvaKarliinrovias ια μυοιικά τών Illuminati

67

Ανακαϋύπτονκκ τα μυστικά των Illuminati

ται από τις συγκεντρωτικές λειτουργίες αμέτρητων οργανισμών.

ΓΙαρά το ότι η ατμόσφαιρα της Γης είναι εξαιρετικά ασταθής, έχει

διατηρήσει την ίδια σύσταση για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διά­

στημα, σύσταση η οποία είναι πρόσφορη για τους ζωντανούς ορ­

γανισμούς. Η ίδια η Γη, αν παρατηρηθεί από το διάστημα, φα­

ντάζει σαν μια ζωντανή οντότητα σε σχέση με τους νεκρούς γεί­

τονές της. Ο συγγραφέας Γουίλιαμ Γκόλνπνγκ πρότεινε να δοθεί

σε αυτή τη θεωρία το όνομα Γαία, εμπνευσμένο από την αρχαία

ελληνική θεά της Γης.

Το 1979 ο Λάβλοκ ανέπτυξε τις ιδέες του στο βιβλίο Γαία: Μια

Νέα Οπτική της Ζωής στη Γη. Μία από τις ιδέες που παρουσιά­

στηκαν σε αυτό το βιβλίο ήταν και το γεγονός ότι, ενώ η θερμό­

τητα του Ήλιου έχει αυξηθεί κατά 25% από τότε που ξεκίνησε η

ζωή στη Γη, η θερμοκρασία του πλανήτη έχει μείνει σχεδόν στα­

θερή. Αυτό συμβαίνει παρά το ότι τα ηφαίστεια παράγουν συνε­

χώς τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο συμ­

βάλλει στην κατακράτηση της θερμότητας. Ένας από τους τρό­

πους με τους οποίους το διοξείδιο του άνθρακα απομακρύνεται

από την ατμόσφαιρα είναι με τη βοήθεια του νερού της βροχής.

Αυτά τα δύο μαζί ενώνονται με πετρώματα και δημιουργούν αν­

θρακικές ενώσεις, Αργότερα ο Λάβλοκ σε συνεργασία με τη βιο­

λόγο Λιν Μαργκούλις ανακάλυψαν ότι πολύ σημαντικό ρόλο σε

αυτή τη διαδικασία παίζουν τα βακτήρια του εδάφους, τα οποία

με τη σειρά τους είναι περισσότερο ενεργά σε υψηλές θερμοκρα­

σίες. Έτσι, το διοξείδιο του άνθρακα απομακρύνεται σε μεγαλύ­

τερη ποσότητα όταν ο πλανήτης είναι θερμότερος.

6 8

Ανακαλύπτονπκ τα ιιυσιικά των Illuminati

Η θεωρία της Γαίας προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον αλλά δέ­

χτηκε και μεγάλη κριτική. Κάποιοι κατηγόρησαν τον Λάβλοκ ότι

υποστήριζε πως η Γη ενεργούσε με κάποιο σκοπό, κάτι που ο

ίδιος αρνήθηκε κατηγορηματικά. Κάποιοι άλλοι ότι εμφάνιζε ένα

μοντέλο χωρίς αναφορά στη θεωρία της Φυσικής Επιλογής. Ως

απάντηση, ο Λάβλοκ σε συνεργασία με τον Αντριου Γουότσον δη­

μιούργησαν το μοντέλο του Μαργαριτόκοσμου. Ο Μαργαρπόκο-

σμος είναι ένας φανταστικός πλανήτης που περιέχει μόνο δύο εί­

δη ζωής: ανοιχτόχρωμες μαργαρίτες και σκουρόχρωμες μαργα­

ρίτες. Οι ανοιχτόχρωμες τείνουν να αντανακλούν την ακτινοβο­

λία, ενώ οι σκουρόχρωμες την απορροφούν, ανεβάζοντας έτσι τη

θερμοκρασία του πλανήτη. Η ανάπτυξη των μαργαριτών στο μο­

ντέλο αυτό εξαρτάται από τις πραγματικές στατιστικές ανάπτυξης

αυτών των λουλουδιών, όπως τον πληθυσμό τους, τον υπάρχοντα

χώρο και τη θερμοκρασία. Περιέργως, όταν αυτό το σύστημα λει­

τουργήσει με την ακτινοβολία του Ήλιου να αυξάνεται, αποδεχ-

κνύεταχ ότχ ο πληθυσμός των μαργαρχτών αλλάζει για να κρατή-

σεχ τη θερμοκρασία σταθερή.

Ένα από τα βασχκά συμπεράσματα που προκύπτουν από το μο­

ντέλο του Μαργαρχτόκοσμου είναι ότχ η αυτορύθμχση είναχ βασχ-

κό στοχχείο ενός συστήματος, καθώς, παρά το ότχ τα άτομα του

συστήματος δεν ασχολούνται με τίποτα άλλο πέρα από την επι­

βίωσή τους, οχ ενέργεχές τους συμβάλλουν στην επχβίωση του

όλου συστήματος. Με άλλα λόγχα, τα είδη φροντίζουν γχα το δχ-

κό τους καλό καχ ο πλανήτης γχα το δικό του. Ο Μαργαρχτόκο-

σμος γεφυρώνεχ το χάσμα ανάμεσα στην οπτχκή γωνία αυτών που

69

AvaKarluniovias τα ιιυοιικά ίων Illuminati

διαιρούν ένα σύστημα στα μικρότερα δυνατά μέρη του και στην

ολιστική οπτική γωνία, η οποία προσεγγίζει τα διάφορα συστή­

ματα ως απλές μονάδες.

Η θεωρία της Γαίας είχε μεγάλη επίδραση στην επιστήμη και

άλλαξε σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που βλέπουμε τον πλανήτη.

Μια συνέπεια της θεωρίας αυτής είναι ότι, εάν γίνει μια φορά ζη­

μιά στο σύστημα, είναι πολύ δύσκολο να διορθωθεί. Η υπερθέρ­

μανση της Γης δε θα μπορέσει να σταματήσει όταν γίνει υπερβο­

λική, αφού θα είναι πολύ αργά, καθώς το ίδιο το σύστημα θα έχει

δεχτεί ανεπανόρθωτες καταστροφές και δε θα καταφέρει να επα­

ναφέρει τις επιθυμητές συνθήκες.

Θεωρία της Μεγάλης ΕκρηξηςΚοσμολογική θεωρία που προτάθηκε το 1927 από το Βέλγο αβά

Ζορζ Λεμέτρ και υποστήριζε ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε από

την έκρηξη ενός πρωταρχικού ατόμου. Από το 1912 ο Αμερικα­

νός αστρονόμος Βέστο Σίφερ παρατηρώντας τα φάσματα των γα­

λαξιών ανακάλυψε ότι η ακτινοβολία από αυτά τα σώματα μετατο­

πίζεται προς το ερυθρό φάσμα. Αυτό σήμαινε ότι οι άλλοι γαλα­

ξίες απομακρύνονται από τον δικό μας. Πέντε χρόνια αργότερα,

το 1917 ο Αλμπερτ Αϊνστάιν πρότεινε ένα μοντέλο για το σύμπαν

που βασιζόταν στην καινούρια του θεωρία της Γενικής Σχετικό­

τητας. Ο Αϊνστάιν αντιλήφθηκε το χρόνο ως τέταρτη διάσταση

και έδειξε ότι η βαρύτητα καμπυλώνει το χωρόχρονο. Σύμφωνα

με τη θεωρία του αυτή, το σύμπαν δεν είναι στατικό αλλά είτε συ­

στέλλεται είτε διαστέλλεται. Ωστόσο ο Αϊνστάιν δεν ήταν έτοιμος

70

Ανακαλύπτονιαε τα μυστικά των Illuminati

να δεχτεί τη διαστολή του σύμπαντος και υπέθεσε ότι υπάρχει μια

δύναμη που ωθεί τους Γαλαξίες σε απομάκρυνση για να εξισορ­

ροπήσει τη βαρύτητα και να δικαιολογήσει τη στατικότητα του

σύμπαντος.

Ωστόσο, κατά το ίδιο έτος ο Ολλανδός αστρονόμος Βίλεμ ντε Σί-

ιερ ανέπτυξε ένα μη στατικό μοντέλο σύμπαντος. Ένα παρόμοιο μη

στατικό μοντέλο πρότεινε ο Ρώσος μαθηματικός Αλεξάντερ Φρί-

ντμαν το 1922. Ο Ζορζ Λεμέτρ το 1927 θεώρησε ότι το σύμπαν

αποτελείται από κομμάτια που εκτινάχθηκαν από ένα πρωταρχι­

κό άτομο και συνεχίζουν να απομακρύνονται, με αποτέλεσμα τη

διαστολή του σύμπαντος. Αυτή ήταν και η αρχή της θεωρίας της

Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang). To 1929 ο Βρετανός αστρονόμος

Χαμπλ ανακάλυψε ότι η ταχύτητα με την οποία απομακρύνεται

ένας γαλαξίας είναι ανάλογη με την απόστασή του από το δικό μας

γαλαξία. Για παράδειγμα, ο σχετικά κοντινός μας γαλαξίας της

Παρθένου απομακρύνεται με 11.200 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο,

ενώ αυτός της Ύδρας με 61.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Μο­

λονότι αυτό θα μπορούσε να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι ο

γαλαξίας μας είναι το κέντρο του σύμπαντος, κάτι τέτοιο δε συμ­

βαίνει. Το σύμπαν απλά διαστέλλεται, και μαζί του μεγαλώνει και

ο χώρος. Καθώς η κατανομή των γαλαξιών γίνεται αραιότερη, δη­

μιουργείται η εντύπωση ότι απομακρύνονται μεταξύ τους.

Κατά το 1948 ο Ρωσοαμερικανός φυσικός Τζορτζ Γκάμοφ τρο­

ποποίησε τη θεωρία του Λεμέτρ για το πρωταρχικό άτομο. Ο Γκά­

μοφ πρότεινε ότι η εξαιρετικά υψηλή πίεση και θερμοκρασία με­

τά τη Μεγάλη Έκρηξη έκανε τα υποατομικά σωματίδια να ενω­

ΑνακαΑύητονταε ια υυοιικά των Illuminati

θούν σε άτομα όπως τα γνωρίζουμε σήμερα κατά τα πρώτα λεπτά

του σύμπαντος. Ο Γκάμοφ υπολόγισε επίσης ότι η φωτεινή ακτι­

νοβολία που ταξιδεύει ελεύθερα στο σύμπαν από τη δημιουργία

του θα πρέπει να έχει σήμερα μια θερμοκρασία περίπου τριών

βαθμών της κλίμακας Κέλβιν, δηλαδή λίγο πάνω από το απόλυ­

το μηδέν. Το 1965 σι Πένζιας και Γουίλσον ανακάλυψαν ότι αυ­

τή η ακτινοβολία όντως υπάρχει και φτάνει σήμερα σε εμάς από

τις πιο απομακρυσμένες περιοχές του σύμπαντος. Λόγω της δια­

στολής του χώρου η συχνότητα της ακτινοβολίας έχει μετατοπι­

στεί από τη φωτεινή περιοχή στις συχνότητες των μικροκυμάτων

και πράγματι έχει τη θερμοκρασία που προέβλεψε ο Γκάμοφ.

Η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης εμπλουτίστηκε αργότερα από

την Ενοποιημένη θεωρία (βλ. Μεγάλη Ενοποιημένη θεωρία)

που πρότειναν το 1967 οι Σέλντον Γκλάσοου, Ανιμπούς Σαλάμ

και Στίβεν Γουάινμπεργκ και η οποία αποδείχτηκε πειραματικά

το 1983. Σύμφωνα με αυτή την εμπλουτισμένη θεωρία, η Μεγά­

λη Έκρηξη έλαβε χώρα πριν από περίπου 15 δισεκατομμύρια

χρόνια. Συγκεκριμένο σημείο όπου έγινε η Μεγάλη Έκρηξη δεν

μπορεί να νοηθεί, καθώς ο χώρος δημιουργείται στην ουσία ταυ­

τόχρονα με τη Μεγάλη Έκρηξη. Το σύμπαν άρχισε να διασιέλλε-

ιαι με τρομακτική ταχύτητα. Κατά το πρώτο δευτερόλεπτο της

έκρηξης αυτής δημιουργήθηκαν και αλληλεπίδρασαν η ύλη και

η αντιύλη (βλ. λήμμα) με τη μορφή λεπτονίων, αντιλεπτονίων,

κουάρκ και αντικουάρκ, κάτι που οδήγησε μέσα σε κλάσματα του

δευτερολέπτου στην εξαΰλωση ύλης και αντιύλης. Τα εναπομεί-

ναντα κουάρκ άρχισαν να συνδυάζονται και να δεσμεύονται ανά

72

AvctKarlunTOVias ια μυστικά τών Illuminati

τρία, για να σχηματίσουν τα πρωτόνια και τα νετρόνια. Μέσα στα

δεκαπέντε επόμενα λεπτά δημιουργήθηκαν οι πυρήνες του δευ-

τερίου και του ηλίου, ενώ για τα επόμενα 700.000 χρόνια το σύ­

μπαν απλά διαστελλόταν και ψυχόταν, καθώς η ύλη συνέχιζε την

αλληλεπίδρασή της με την ακτινοβολία. Ο χώρος ήταν μόνο ένα

μείγμα από φως, ηλεκτρόνια και πυρήνες. Αυτή η διάπυρη και

αστραποβόλα μάζα από φως και ύλη γέμιζε όλο το χώρο και ήταν

κατανεμημένη ομοιόμορφα παντού.

Όταν μετά από 700.000 χρόνια η θερμοκρασία άρχισε να πέ­

φτει κάτω από το όριο των 3.000 βαθμών της κλίμακας Κέλβιν,

τα ηλεκτρόνια δεσμεύτηκαν σε καθορισμένες τροχιές γύρω από

τους πυρήνες για να σχηματίσουν τα πρώτα άτομα υδρογόνου και

ηλίου. Τα πιο σύνθετα και βαρύτερα άτομα σχηματίστηκαν πολύ

αργότερα μέσα στους πυρήνες των αστέρων. Απ’ αυτό το σημείο

και μετά το φως διαχωρίζεται οριστικά από την ύλη κι ακολου­

θούν δύο διαφορετικές πορείες. Η ύλη αρχίζει να συγκεντρώνε­

ται κάτω από την επίδραση της βαρύτητας και να σχηματίζει τους

πρώτους αστέρες και γαλαξίες, ενώ το φως, δηλαδή η ηλεκτρο-

μαγνητική ακτινοβολία, αποδεσμεύτηκε και έκτοτε ταξιδεύει

ελεύθερο στο σύμπαν.

Στα επόμενα δισεκατομμύρια χρόνια το σύμπαν δεν έπαψε να

επεκτείνεται και να ψύχεται. Τρία δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη

Μεγάλη Έκρηξη σχηματίζονται οι κβάσαρ, οι αρχέγονοι γαλα­

ξίες. Ο γαλαξίας μας, μαζί με τους ομοίους του γαλαξίες, σχημα­

τίζεται επτά δισεκατομμύρια χρόνια μετά την αρχική έκρηξη, ενώ

όταν το σύμπαν έχει ηλικία δέκα δισεκατομμυρίων ετών σχημα­

73

AvaKaflijniovias τα μυστικά των Illuminati

τίζεται ο Ήλιος. Από το ίδιο νεφέλωμα που δημιούργησε τον

Ήλιο αποσπάστηκαν κάποια τμήματα που αργότερα εξελίχτηκαν

στους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.

Η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης δεν έχει ακόμα καταφέρει να

εξηγήσει τα πάντα και η επιστημονική έρευνα για την αρτιότερη

κατανόηση του σύμπαντος συνεχίζεται. Στη δεκαετία του 1980

διατυπώθηκε η Πληθωριστική θεωρία, η οποία επιλύει μερικά

δύσκολα σημεία του προηγούμενου μοντέλου και αφήνει ανοιχτό

το ενδεχόμενο ύπαρξης άπειρων συμπάντων.

θεός των αρχαίων Ρωμαίων, ο οποίος δημιουργούσε την αρχή

κάθε νέας κατάστασης και κατεύθυνε το πέρασμα σε αυτήν. Ο μή­

νας Ιανουάριος ήταν αφιερωμένος σε αυτόν, και μάλιστα ονομά­

στηκε έτσι προς τιμήν του θεού Ιανού από το Νουμά Πομπίλιο.

θ Νουμάς πρόσθεσε τον Ιανουάριο ως ενδέκατο μήνα στο έτος

του Ρωμύλου, που αποτελούνταν από δέκα μόνο μήνες. Εκτός

όμως από το μήνα Ιανουάριο, σε αυτόν ήταν αφιερωμένη η πρώ­

τη ημέρα κάθε μήνα καθώς και η αρχή κάθε ξεχωριστής ημέρας.

Έτσι, η πρωινή προσευχή σε κάθε σπίτι απευθυνόταν στον Ιανό.

Κάθε θυσία και κάθε προσευχή έπρεπε να ξεκινήσει με μια τε­

λετουργική επίκληση προς αυτόν και κατονομαζόταν πρώτος σε

κάθε κατάλογο θεοτήτων. Ήταν παρών επίσης κατά την πρώτη

ημέρα της σποράς, την πρώτη ημέρα της συγκομιδής, στη γέννη­

ση, σας τελετές της ενηλικίωσης, στο γάμο και πιθανώς στο θά­

νατο, δηλαδή σε όλες τις μεταβάσεις της ανθρώπινης ζωής. Τον

74

επικαλούνταν επίσης στις αρχές ενός πολέμου. Λόγω του συμβο­

λισμού του ως θεού της μετάβασης, του περάσματος, ακόμα κατ τα

υλικά περάσματα ήταν αφιερωμένα σε αυτόν, όπως για παράδειγ­

μα οι πόρτες των σηπιών (ianua), ο δρόμοι και οι γέφυρες. Οι Ρω­

μαίοι τον αποκαλούσαν και κύριο των δρόμων (rector viarum).

Η μυθολογία τον ανέφερε ως πρώτο βαστλτά του Λατίου κατ ως

δημιουργό του λατινικού πολιτισμού. Ένας μύθος αναφέρει ότι

έφτασε στο Λάτιο από τη Θεσσαλία, όπου παντρεύτηκε την Κα-

μέση και έκαναν αρκετούς απογόνους, ανάμεσα στους οποίους

περιλαμβάνεται και ο Τίβερης, ο θεός του ποταμού που διασχί­

ζει τη Ρώμη. Ο Ιανός εισήγαγε την καλλιέργεια της γης και τους

νόμους εγκαινιάζοντας τη Χρυσή Εποχή, μια περίοδο ειρήνης

και ευημερίας. Η έδρα του βασιλείου του ήταν το Ianiculum, ένας

από τους επτά λόφους της Ρώμης, ο οποίος πήρε το όνομά του

από τον Ιανό και στον οποίο βρισκόταν βωμός αφιερωμένος σε

αυτόν. Αργότερα παντρεύτηκε τη Γιουτούρνα, νύμφη μιας πηγής

που βρισκόταν κοντά στη Ρωμαϊκή Αγορά, και απέκτησαν τον

Φονς ή Φόντους, το ρωμαϊκό θεό των πηγών. Αυτός ο μύθος όμως

φαίνεται πως είναι μεταγενέστερη επεξήγηση της ρωμαϊκής δο­

ξασίας ότι από τον Ιανό απέρρεαν τα πάντα κατ όττ τα νερά των πη­

γών ανάβλυζαν χάρη σε αυτόν. Ως αρχή των πάντων, ταυτιζόταν

άλλοτε με το ελληνικό Χάος και ονομαζόταν θεός των θεών.

Ο Ιανός συνήθως απεικονιζόταν με δύο πρόσωπα που έβλεπαν

το καθένα σε αντίθετη κατεύθυνση, μπροστά κατ πίσω, προς το

παρελθόν κατ προς το μέλλον, και αποκαλείτο Διπρόσωπος Ια-

νός (Ianus Bifrons). Υπάρχουν όμως κατ παραστάσεις του με τέσ­

Ανακαλύπτονταε ια υυοτικά ιων Illuminati

75

Ανάκαλύπτοvtas ια μυστικά των Illuminati

σερα πρόσωπα, που κοπούν προς τα τέσσερα σημεία του ορίζο­

ντα, και ονομάζεται Τετραπρόσωπος Ιανός (Ianus Quadrifrons).

Στον Ιανό ήταν αφιερωμένοι αρκετοί ναοί και βωμοί στη Ρώμη,

όμως ο σημαντικότερος ανάμεσά τους ήταν ο Ianus Geminus, που

βρισκόταν κοντά στη Ρωμαϊκή Αγορά, σε ένα δρόμο που ονομα­

ζόταν Argiletum και οδηγούσε στα βορειοανατολικά προάστια.

Ο ναός αυτός είχε δύο αντικριστές πύλες, η μία των οποίων

έβλεπε προς την Ανατολή και η άλλη προς τη Δύση. Στο κέντρο

του ναού βρισκόταν το άγαλμα του Ιανού, με τα δύο γενειοφόρα

κεφάλια του να κοπούν προς τις δύο αυτές κατευθύνσεις. Όταν

γινόταν πόλεμος οι πύλες του ναού άνοιγαν, ενώ κλειδώνονταν

πάλι όταν σταματούσαν οι πολεμικές επιχειρήσεις. Κατά τον Βιρ-

γίλιο οι πύλες έκλειναν για να φυλακίσουν τον πόλεμο, ενώ κα­

τά τον Οράτιο και τον Οβίδιο για να φυλακίσουν την ειρήνη ώστε

να μη διαφύγει. Αργότερα ο αυτοκράτορας Δομπιανός (51-96

μ.Χ.) αντικατέστησε το διπρόσωπο άγαλμα του Ιανού με ένα τε­

τραπρόσωπο.

Ειδικό εκκλησιαστικό δικαστήριο που θεσμοθετήθηκε στους

κόλπους ιης Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας για την εξουδετέρωση

των αιρέσεων και την τιμωρία των αιρετικών. Στην αρχαία

Εκκλησία η συνήθης τιμωρία για την αίρεση ήταν ο αφορισμός,

ο οποίος επιβαλλόταν από τον οικείο επίσκοπο ή το σώμα των

επισκόπων. Με την επικράτηση όμως του χριστιανισμού ως κρα­

τικής θρησκείας κατά τον 4ο αιώνα οι αιρετικοί άρχισαν να θε­

Εξέταση

AvaKaflOnTovxas τα υυοτικά των Illuminati

ωρούνται εχθροί του κράτους, ιδιαίτερα όταν υπήρχε διασάλευ­

ση της δημόσιας τάξης. Η απειλή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλη­

σίας κατά το 12ο αιώνα από τις αιρέσεις των Καθαρών, των Αλβτ-

γένσιων και των Βαλδένσιων οδήγησε την Εκκλησία να ζητήσει

τη συνεργασία χης κοσμικής εξουσίας πιο δυναμικά. Έχσι οργα­

νώθηκε η Αλβιγενσιανή Σχαυροφορία (1209-1229) από χον πά­

πα Ιννοκένχιο Γ'.

Το 1231, όχαν η δύναμη χων Αλβιγένσιων είχε πια συνχριβεί,

ο πάπας Γρηγόριος θ' με διάχαγμά χου αποδυνάμωσε χη δικασχι-

κή εξουσία χων επισκόπων, διόρισε ιεροεξεχασχές κάχω από χην

ειδική δικαιοδοσία χης Αγίας Έδρας και όρισε αυσχηρές ποινές

για χους αιρεχικούς. Η ίδρυση χης Ιεράς Εξέχασης οφειλόχαν εν

μέρει σχο φόβο όχι ο Αγιος Ρωμαίος Αυχοκράχορας Φρειδερίκος

Β' σχεδίαζε να αναλάβει ο ίδιος χη δίωξη χων αιρεχικών και να χη

χρησιμοποιήσει για πολιχικούς λόγους. Η Ιερά Εξέχαση λει-

χούργησε αρχικά για χην ανακάλυψη και χη σύλληψη χων Αλβι-

γένσχων, χων Βαλδένσιων και χων Καθαρών, αλλά σύνχομα άρχι­

σε να επεκχείνει χη δράση χης για χην εξουδεχέρωση άλλων ομά­

δων, όπως χων Μικρών Αδελφών (Fraticelli) και αργόχερα χων

μαγισσών και χων μάνχεων. Για χο αξίωμα χου ιεροεξεχασχή επι-

λέγονχαν σχεδόν αποκλεισχικά φραγκισκανοί και δομινικανοί

λόγω χης ανώχερης εκπαίδευσής χους σχη θεολογία και χης υπο-

χιθέμενης απόσπασής χους από χα εγκόσμια.

Το δικασχήριο αποχελούνχαν από δύο ιεροεξεχασχές ίσης εξου­

σίας, υποβοηθούμενους από βοηθούς, συμβούλους, γραφείς και

φρουρά. Οι ιεροεξεχασχές επισκέπχονχαν για μερικούς μήνες κά­

77

AvaKafliinicmas ια μυστικά ίων Illuminati

ποια πόλη και εξέδιδαν διαταγές κατά τις οποίες όλοι οι ένοχοι

αίρεσης θα έπρεπε να παραδοθούν και να ομολογήσουν. Δινό­

ταν μια περίοδος χάριτος ενός μηνός για να ομολογήσουν οι αι­

ρετικοί οικειοθελώς και μετά την εκπνοή της άρχιζαν οι δίκες.

Εάν κάποιος ομολογούσε σε αυτό το σημείο, κρινόταν με επιεί­

κεια. Αν οι ιεροεξεταστές υποπτεύονταν κάποιον για αίρεση, τον

καλούσαν μέσω του εφημέριου της ενορίας του. Εάν αυτός δεν

παρουσιαζόταν, τότε αναλάμβανε να τον φέρει η φρουρά διά της

βίας. Το δικαίωμα του ασύλου δεν αναγνωριζόταν σε αιρετικούς.

Μαρτυρίες δύο αξιόπιστων προσώπων ήταν απόδειξη ενοχής.

Αποκλείονταν ως μάρτυρες οι θανάσιμοι εχθροί του κατηγορου­

μένου. Η απολογία του κατηγορουμένου γινόταν ενόρκως. Οι κα­

τηγορούμενοι αρχικά άκουγαν το κατηγορητήριο χωρίς αναφορά

στα ονόματα των κατηγόρων, μια πρακτική που άλλαξε ο πάπας

Βονιφάτιος Η'. Οι ιεροεξεταστές είχαν τη δικαιοδοσία να φυλα­

κίσουν τους υπόπτους που κατά τη γνώμη τους ψεύδονταν. Το

1252 ο πάπας Ιννοκέντιος Δ' για πρώτη φορά στην ιστορία των

εκκλησιαστικών δικαστηρίων επέτρεψε τη χρήση βασανιστηρίων

στην ανάκριση, στα οποία έπρεπε να αποφεύγεται ο ακρωτηρια­

σμός και να αποσοβείται ο κίνδυνος θανάτου. Ο κατηγορούμενος

που θα άντεχε στα βασανιστήρια χωρίς να προβεί σε καμία ομο­

λογία αθωωνόταν σχεδόν πάντοτε.

Οι δικηγόροι που πρόσφεραν τη βοήθειά τους σε αιρετικούς

κινδύνευαν να χάσουν την ιδιότητά τους. Κατά συνέπεια οι κα­

τηγορούμενοι παρέμεναν ανυπεράσπιστοι. Το μόνο που επιτρε­

πόταν στον δικηγόρο ήταν να συμβουλεύσει τον κρατούμενο να

78

AvaKarlCiniovras τα μυστικά ιων Illuminati

ομολογήσει. Όταν η ενοχή του κατηγορουμένου αποδεικνυόταν,

οι ιεροεξεταστές συγκαλοΰσαν ένα συμβούλιο ενόρκων που απο­

τελούνταν από κληρικούς, μοναχούς, λαϊκούς και νομομαθείς,

των οποίων ο αριθμός έφτανε συνήθως τους σαράντα. Αφού

άκουγε τη γνώμη τους, απάγγειλαν την απόφασή τους σε μια δη­

μόσια τελετή που ονομαζόταν γενική ομιλία (sermo generalis).

Οι τιμωρίες και οι ποινές ποίκιλλαν. Αν ο κατηγορούμενος

επέμενε στην αιρετική πίστη του ή επέστρεφε σε αυτήν αφού την

είχε απαρνηθεί, ο ιεροεξεταστής τον παρέδιδε στην κοσμική

εξουσία με την παράκληση να μην τον θανατώσει. Πρακτικά βέ­

βαια αυτό ήταν τυπικό και είχε ως σκοπό να προφυλάξει το δικα­

στή από τη συμμετοχή του σε εκτέλεση, κάτι που ήταν αντίθετο

στους ιερούς κανόνες. Αν το κοσμικό δικαστήριο δε θανάτωνε τον

αιρετικό, τότε οι ιεροεξεταστές είχαν το δικαίωμα να αφορίσουν

τους δικαστές επειδή ευνοούσαν την αίρεση. Ο καταδικασμένος

καιγόταν ζωντανός πάνω σε έναν πάσσαλο, μορφή εκτέλεσης που

ονομαζόταν πράξη πίστεως (auto-da-fe).

Αν ο αιρετικός μετανοούσε για πρώτη φορά στον τόπο της εκτέ­

λεσης, οι αρχές τον παρέδιδαν πίσω στους ιεροεξεταστές, οι

οποίοι τον υποχρέωναν με εξαντλητική ανάκριση να καταγγείλει

τους συνενόχους του. Αν το έκανε, η ποινή του μετατρεπόταν σε

ισόβια φυλάκιση. Αν αυτή η μετάνοια κρινόταν προσποιητή,

ίσχυε η πρώτη απόφαση. Αν ο αιρετικός που είχε αποκηρύξει την

αίρεση και είχε επιστρέψει σε αυτή την αποκήρυσσε για δεύτερη

φορά πριν την εκτέλεση, λάμβανε μόνο τη χάρη να του επιτραπεί

η συμμετοχή στο μυστήριο της μετάνοιας και της θείας ευχαρι­

79

Ανακαλύπτονιαε ια μυστικά των Illuminati

στίας πριν θανατωθεί.

Μία από τις τιμωρίες εκείνων που είχαν μετανοήσει ήταν τα

προσκυνηματικά ταξίδια. Κατά την επιστροφή τους επιδείκνυαν

πιστοποιητικά ότι πράγματι το ταξίδι πραγματοποιήθηκε. Σε κα­

θορισμένες ημέρες ο μετανοών παρουσιαζόταν μπροστά στον ιε­

ρέα με μια λαμπάδα στο ένα χέρι και ένα μαστίγιο στο άλλο, με

το οποίο υπέμενε δημόσια μαστίγωση. Μετά ανήγγελλε στο λαό

που παρακολουθούσε ότι αυτή η τιμωρία τού είχε επιβληθεί δί­

καια. Σε άλλες περιπτώσεις οι ιεροεξεταστές επέβαλλαν πρόστι­

μα, αφού η αναζήτηση και η σύλληψη των αιρετικών ήταν εξαι­

ρετικά δαπανηρή.

Από τα μέσα του 14ου και τις αρχές του 15ου αιώνα το έργο της

Ιεράς Εξέτασης άρχισε να εξασθενεί σε όλες τις χώρες της Ευρώ­

πης, ώσπου σχεδόν σταμάτησε. Τότε όμως ξαναφάνηκε στην

Ισπανία κάτω από το όνομα Ισπανική Ιερά Εξέταση. Αυτή ιδρύ­

θηκε το 1478 με την άδεια του πάπα Σίξτου Δ’ μετά από αίτηση

του Ισπανού βασιλιά Φερδινάνδου Ε' και της βασίλισσας Ισα­

βέλλας. Έργο της Ισπανικής Ιεράς Εξέτασης ήταν να αντιμετωπί­

σει το πρόβλημα των Μαρράνος, εκχριστιανισμένων Ιουδαίων οι

οποίοι τελούσαν κρυφά ιουδαϊκές λατρευτικές πράξεις. Μέσα σε

λίγα χρόνια από την ίδρυσή της η Ισπανική Ιερά Εξέταση είχε πε­

ριέλθει πλήρως κάτω από την εξουσία των βασιλέων της Ισπα­

νίας και είχε μεταβληθεί σε ένα τρομερό πολιτικό όργανο.

Πολλά παράπονα που έφτασαν σχη Ρώμη για τις ενέργειες των

ιεροεξεταστών οδήγησαν τον Σίξτο να άρει το δικαίωμα των βασι­

λέων της Ισπανίας να διορίζουν ιεροεξεταστές το 1483 και να

80

ΑνακαΑύπτοντα5 τα μυοιικά των Illuminati

ιδρύσει σιην Ισπανία εφετείο. Ο σκοπός αυτός όμως δεν επετεύ­

χθη. Το ίδιο έτος ο πάπας εξουσιοδότησε τους βασιλείς ιης Ισπα­

νίας να ονομάσουν Γενικό Ιεροεξεταστή έναν ιεράρχη του οποί­

ου η δικαιοδοσία να εκτείνεται σε όλη την Ισπανία. Πρώτος Γε­

νικός Ιεροεξεταστής διορίστηκε ο Τομάς δε Τορκεμάδα, εξομολο­

γητής της βασίλισσας Ισαβέλλας. Ο αριθμός των ανθρώπων που

κάηκαν ζωντανοί κάτω από τη δική του διοίκηση ήταν περίπου

δύο χιλιάδες. 'Οταν οι εβραίοι εκδιώχθηκαν από την Ισπανία το

1492, η Ισπανική Ιερά εξέταση ασχολήθηκε με τους Μορίσκος,

εκχριστιανισμένους μουσουλμάνους, και αργότερα με τους Αλου-

μπράδος (βλ. λήμμα) ή Ισπανούς Πεφωτισμένους. Η τελευταία

εκτέλεση διά της πυράς έγινε στο Μεξικό το 1815. Η Ισπανική

Ιερά Εξέταση Καταργήθηκε οριστικά στην Πορτογαλία το 1821

και στην Ισπανία το 1834.

Το 1542 ο πάπας Παύλος Γ' ίδρυσε τη Ρωμαϊκή Ιερά Εξέταση,

η οποία έδωσε ένα παράδειγμα μετριοπάθειας και στην οποία

προσέφευγαν συχνά οι καταδικαζόμενοι στην Ισπανία. Αλλά από

το 1555, οπότε ανέβηκε στον παπικό θρόνο ο Παύλος Δ', ξεκί­

νησε μια καινούρια καταδίωξη υπόπτων, ενώ το 1559 εκδόθηκε

ο πρώτος Κατάλογος Απαγορευμένων Βιβλίων (Index Librorum

Prohibitorum). Μεταγενέστεροι πάπες προσπάθησαν να μετριά­

σουν τον υπερβολικό ζήλο της Ρωμαϊκής Ιεράς Εξέτασης, αλλά

άρχισαν να τη βλέπουν ως παραδοσιακό όργανο επιβολής της εκ­

κλησιαστικής τάξης και διατήρησης της δογματικής ορθότητας.

Το 1965 ο πάπας Παύλος ΣΤ' την αναδιοργάνωσε και τη μετονό­

μασε σε Συμβούλιο για το Δόγμα της Πίστεως.

81

A v a K a f i L i n t o v i Q S τ α μ υ σ τ ι κ ά τ ω ν I l l u m i n a t i

ΚαμεράριοςΑξιωματούχος υπεύθυνος για τη διοίκηση του οίκου ενός μο­

νάρχη. Στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ο τίτλος αυτός (στα ιτα­

λικά Camerlengo) αναφέρεται σε κάποιον αξιωματούχο της πα­

πικής αυλής, είτε στον Καμεράριο της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλη­

σίας είτε στον Καμεράριο του Ιερού Κολεγίου των Καρδιναλίων,

υπεύθυνο για τα οικονομικά ζητήματα του σώματος αυτού. Ο τίτ­

λος δίνεται επίσης τιμητικά και σε άλλους κληρικούς αλλά κά­

ποιες φορές και σε λαϊκούς.

Ο Καμεράριος της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας είναι ο διαχει­

ριστής της περιουσίας και των προσόδων της Αγίας Έδρας. Συ­

νήθως είναι καρδινάλιος (βλ. λήμμα) και ονομάζεται Καρδινά­

λιος Καμεράριος. Ωστόσο είναι πιθανό αλλά πολύ σπάνιο να εί­

ναι απλός ιερέας.

Έως τον 11ο αιώνα διαχειριστής της περιουσίας της Ρωμαϊκής

Εκκλησίας ήταν ο Αρχιδιάκονος της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλη­

σίας, αλλά οι πολλές εξουσίες που είχε αποκτήσει διαμέσου των

αιώνων συνήθως τον καθιστούσαν ρυθμιστή της πολιτικής του

ίδιου του πάπα. Όταν ο αρχιδιάκονος καρδινάλιος Ιλδεβράνδης

εξελέχθη πάπας το 1073 με το όνομα Γρηγόριος Ζ', αποφάσισε

να καταργήσει το θεσμό του αρχιδιακόνου και εισήγαγε αυτόν του

καμεράριου, καθιστώντας τον υπεύθυνο για όλα τα υλικά αγαθά

του παπικού θρόνου. Σήμερα η κύρια ανάμεσα στις ευθύνες του

καμεράριου είναι η επίσημη δήλωση του θανάτου του πάπα. Η

παραδοσιακή διαδικασία είναι να χτυπήσει ελαφρά το κεφάλι του

νεκρού πάπα με ένα ασημένιο σφυρί και να τον καλέσει με το κο-

82

σμικό του όνομα τρεις φορές. Μετά, αφού διακηρυχθεί ότι ο πά­

πας είναι νεκρός και παρουσία του Κολεγίου των Καρδιναλίων,

ο καμεράριος καταστρέφει το Δακτυλίδι ιου Αλιέως. Αυτό είναι

ένα χρυσό δαχτυλίδι με σμαράγδι το οποίο φοράει ο πάπας ως

σύμβολο της αποστολικής διαδοχής του από τον άγιο Πέτρο. Τέ­

λος, καταστρέφει και τη σφραγίδα του πάπα. Ο Ιωάννης Παύλος

Β' κατάργησε τη διαδικασία του χτυπήματος με το σφυρί το 1996.

Μέχρι να εκλεγεί νέος πάπας ο καμεράριος είναι η κεφαλή του

Κράτους του Βατικανού, όχι όμως και η κεφαλή της Ρωμαιοκα­

θολικής Εκκλησίας. Η διοίκηση της Εκκλησίας είναι ευθύνη

του Κολεγίου των Καρδιναλίων, αν και γενικά το σώμα αυτό έχει

πολύ περιορισμένες εξουσίες.

Καπέλα ΣιξτίναΠαρεκκλήσι που βρίσκεται στο Βατικανό, το οποίο χτίστηκε στα

χρόνια του πάπα Σίξτου Δ' (1414-1484, πάπας από το 1471), από

τον οποίο πήρε και το όνομά του (Καπέλα Σιξτίνα, δηλαδή Πα­

ρεκκλήσι του Σίξτου). Είναι ορθογώνιο ως προς το σχήμα και έχει

μήκος 40 μ., πλάτος 13 μ. κατ ύψος 15 μ. Οι νωπογραφίες των τοί­

χων άρχισαν να εκτελούνται το 1481 με σκοπό να περιλάβουν το

βίο του Μωυσή και το βίο του Χριστού. Πρόκειται για έργα του

Μποτιτσέλι, του Ροσέλι, του Περουτζίνο και του Γκιρλαντάιο κατ

εκτείνονται στους πλάγιους τοίχους, κάτω από τα παράθυρα.

Ο πάπας Ιούλιος Β' (1443-1513, πάπας από το 1503) προσέ­

λαβε τον Μιχαήλ Αγγελο το Μάιο του 1508 για να ζωγραφίσει

την οροφή, έργο που ο καλλιτέχνης ολοκλήρωσε το 1512. Τα θέ­

Ανακαλύπτοντο^ τα μυστικά ίων Illuminati

83

AvaKaflijniovias ια μυοτικά των Illuminati

ματα της οροφής περιλαμβάνουν πέντε μεγάλες και τέσσερις μι­

κρές σκηνές από το βιβλίο της Γένεσης: το χωρισμό του φωτός

από το σκοτάδι, τη δημιουργία του Ήλιου και της Σελήνης, τη δη­

μιουργία του Αδάμ και της Εΰας, την πτώση των πρωτοπλάστων,

τη θυσία του Νώε, τον κατακλυσμό και τη μέθη του Νώε. Μετά

από είκοσι πέντε χρόνια ο πάπας Παύλος Γ' (1468-1549, πάπας

από το 1534) κάλεσε εκ νέου τον Μιχαήλ Αγγελο για να ζωγρα­

φίσει τον τοίχο του Ιερού Βήματος. Αφού σβήστηκαν τρεις τοιχο­

γραφίες του Περουτζίνο, ο Μιχαήλ Αγγελος ζωγράφισε την πε­

ρίφημη παράσταση της Μέλλουσας Κρίσης. Αργότερα ο πάπας

Πίος Δ' (1499-1565, πάπας από το 1559) έδωσε εντολή να κα­

λυφθούν τα γυμνά μέλη των εικονιζόμενων προσώπων. Γενικά,

οι νωπογραφίες αυτές αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες και πιο

αρμονικές δημιουργίες της ύστερης Αναγέννησης.

ΚαρδινάλιοςΑνώτερος εκκλησιαστικός αξιωματούχος της Ρωμαιοκαθολικής

Εκκλησίας, του οποίου ο βαθμός θεωρείται αμέσως κατώτερος

του πάπα. Τα καθήκοντα ενός καρδιναλίου είναι αφ’ ενός να συμ­

μετέχει στις συναντήσεις του Ιερού Κολεγίου των Καρδιναλίων

και αφ’ ετέρου να λειτουργεί ως σύμβουλος του πάπα εάν αυτός

τον χρειαστεί. Οι περισσότεροι καρδινάλιοι όμως έχουν και άλ­

λα διοικητικά καθήκοντα. Το Κολέγιο των Καρδιναλίων διοικεί

την εκκλησία όταν ο παπικός θρόνος είναι κενός, ενώ οι καρδι­

νάλιοι που δεν έχουν συμπληρώσει το 80ό έτος είναι επίσης

υπεύθυνοι για την εκλογή του νέου πάπα. Ο Πρόεδρος του Κο­

84

λεγίου των Καρδιναλίων, εκλεγμένος από to Κολέγιο και με τη

σύμφωνη γνώμη του πάπα, δεν έχει καμία άλλη εξουσία εκτός

από το να προεδρεύει, λειτουργώντας ως πρώτος μεταξύ ίσων

(primus inter pares).Οι καρδινάλιοι συνήθως φορούν μαύρο ρά­

σο με κόκκινη ζώνη, αλλά κατά τις συγκεντρώσεις του Κολεγίου

φορούν κόκκινα ενδύματα.

Ο θεσμός των καρδιναλίων έχει τις ρίζες του στην αρχαία ρω­

μαϊκή εκκλησία. Ο επίσκοπος Ρώμης συνήθιζε να επιλέγει κά­

ποιους σημαίνοντες ιερείς των ενοριών της επικράτειάς του ως

συμβούλους. Το σώμα αυτών των συμβούλων, μαζί με τους επι­

σκόπους των γειτονικών επισκοπών και κάποιους διακόνους,

υπήρξε το αρχικό στάδιο του Κολεγίου των Καρδιναλίων. Αρχι­

κά ο επίσκοπος Ρώμης εκλεγόταν από το ρωμαϊκό κλήρο και το

λαό, όμως λόγω της επιρροής των Γερμανών αυτοκρατόρων και

των Ιταλών ευγενών κατά το Μεσαίωνα το δικαίωμα της εκλογής

δόθηκε στους καρδιναλίους το 1059.

Μέχρι την Αναγέννηση ο αριθμός των καρδιναλίων ήταν μι­

κρός, αλλά κατά το 16ο αιώνα άρχισε να μεγαλώνει πολύ. θέλο­

ντας να σταματήσει αυτή την επέκταση, το 1587 ο πάπας Σίξτος

Ε' περιόρισε τον αριθμό των καρδιναλίων σε εβδομήντα άτομα,

εκ των οποίων οι έξι ήταν Καρδινάλιοι Επίσκοποι, πενήντα Καρ­

δινάλιοι Πρεσβύτεροι και δεκατέσσερις Καρδινάλιοι Διάκονοι. Ο

Ιωάννης ΚΓ' το 1958, θέλοντας να κάνει το Κολέγιο των Καρδι­

ναλίων πιο αντιπροσωπευτικό, δεν ακολούθησε αυτό τον κανόνα,

κάτι που συνέχισαν και οι μεταγενέστεροι πάπες. Το 2003, επί

παραδείγματι, ο αριθμός των καρδιναλίων είχε φτάσει τους εκα­

A v a K a f l L i n i o v r a s ι α μ υ ο τ ι κ ά τ ω ν I l l u m i n a t i

85

Ανακαήΐύηΐονταε ια μυστικά ίων Illuminati

τόν ενενήντα τέσσερις.

Οι καρδινάλιοι διαιρούνται σε Καρδινάλιους Επισκόπους,

Καρδινάλιους Πρεσβυτέρους και Καρδινάλιους Διακόνους. Έως

το 1918 ήταν δυνατό σε κάποιον να γίνει Καρδινάλιος Διάκονος

χωρίς να είναι χειροτονημένος ιερέας. Για να γίνει κάποιος Καρ­

δινάλιος Πρεσβύτερος αρκούσε να έχει το βαθμό του πρεσβυτέ-

ρου, ενώ ο βαθμός του επισκόπου ήταν αρκετός για να γίνει κά­

ποιος Καρδινάλιος Επίσκοπος. Από το 1962 όμως όλοι οι καρ­

δινάλιοι πρέπει να έχουν το βαθμό του επισκόπου. Από το 1965

ο τίτλος του καρδιναλίου δίνεται και σε Πατριάρχες Ουνιτικών

Εκκλησιών, αλλά αυτοί δεν μπορούν να εκλεγούν πρόεδροι ή να

εκλέξουν τον πρόεδρο του Κολεγίου.

'Οταν ο πάπας επιλέγει να ονομάσει κάποιον επίσκοπο ως καρ­

δινάλιο τον στέφει με το γκαλέρο, ένα κόκκινο πλατύγυρο καπέ­

λο διακοσμημένο με δεκαπέντε φούντες. Παλαιότερα οι καρδινά­

λιοι συνήθιζαν να το φορούν ως σύμβολο της εξουσίας τους, ενώ

μετά το θάνατό τους το γκαλέρο κρεμιόταν σε έναν καθεδρικό ναό

για να λιώσει σιγά σιγά, συμβολίζοντας έτσι τη γήινη δόξα που

παρέρχεται. Η Δεύτερη Σύνοδος του Βατικανού το 1969 κατάρ­

γησε τη συνήθεια των καρδιναλίων να φορούν το γκαλέρο τους

και σήμερα απλά το παραλαμβάνουν από τον πάπα κατά την ονο­

μασία τους. Πολλοί καρδινάλιοι όμως, μολονότι δεν το φορούν,

συνεχίζουν την παλιά παράδοση και ζητούν να κρεμαστεί σε κά­

ποιο καθεδρικό ναό μετά το θάνατό τους.

Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι μονάρχες κατά το 17ο και το 18ο αιώ­

να συνήθιζαν να έχουν καρδινάλιους ως πρωθυπουργούς, όπως

8 6

AvaKaflunrovias τα ιιυοιικά των Illuminati

για παράδειγμα ιον Ρισελιέ και ιον Μαζαρέν. Αυτό δε συνέ βαίνε

επειδή επέλεγαν ανάμεσα στους ήδη υπάρχοντες καρδινάλιους

αλλά επειδή ο πάπας συναινούσε, με κάποια ανταλλάγματα κάθε

φορά, να ονομάζει τους συνεργάτες των μοναρχών καρδιναλίους,

έτσι ώστε αυτοί να πληρώνονται από την Εκκλησία.

Κάστρο Σαντ ΑντζελοΚτίριο της Ρώμης με μακρά και περιπετειώδη ιστορία. Χτίστηκε

στη δεξιά όχθη του ποταμού Τίβερη από το Ρωμαίο αυτοκράτορα

Αδριανό ανάμεσα στο 135 και στο 139 μ.Χ. για να χρησιμεύσει

ως μαυσωλείο για αυτόν και την οικογένειά του. Στην αρχική του

μορφή ήταν ένα κυλινδρικό οικοδόμημα με κήπο στην οροφή.

Κατά τους επόμενους αιώνες όμως μετατράπηκε σε στρατιωτικό

φρούριο και περικλείστηκε στα τείχη του Αυρηλιανού. Αργότερα

οι πάπες της Ρώμης το οχύρωσαν. Μια παλιά παράδοση αναφέ­

ρει ότι κατά το λοιμό του 590 μ.Χ. εμφανίστηκε ένας άγγελος να

θηκαρώνει το ξίφος του στην κορυφή του μαυσωλείου. Αυτό ερ­

μηνεύτηκε ως σημάδι του τέλους του λοιμού και από το συγκε­

κριμένο γεγονός το οικοδόμημα ονομάστηκε Κάστρο του Αγίου

Αγγέλου (Σαντ’ Άντζελο).

Ο πάπας Νικόλαος Γ' (1210-1280, πάπας από το 1277) συνέ­

νωσε το κάστρο με τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου με έναν οχυ­

ρωμένο διάδρομο που ονομάζεται Passeto di Borgo. Κατά το 14ο

αιώνα το οικοδόμημα είχε ήδη μετατραπεί σε οχυρό. Το οχυρό

αυτό χρησίμευσε ως καταφύγιο του πάπα Κλήμεντος Ζ' (1487­

1534, πάπας από το 1523) κατά τη λεηλασία της Ρώμης από το

87

ΑνακαΑύπτονκκ τα υυοιικά των Illuminati

Γερμανό αυτοκράτορα Κάρολο Ε' το 1527 Το Κάστρο Σαντ’ Αντζε-

λο χρησίμευσε και ως φυλακή. Μερικοί από τους πιο γνωστούς

φυλακισμένους εκεί ήταν ο Τζιορντάνο Μπρούνο και ο Τζουζέ-

πε Μπάλσαμο ή Καλλιόστρο. Σήμερα το κάστρο είναι μουσείο, το

Εθνικό Μουσείο του Κάστρου Σαντ’ Άντζελο.

ΚολοσσαίοΑμφιθέατρο το οποίο βρίσκεται στη Ρώμη και χρησίμευε ως χώ­

ρος για θεάματα. Αποτελείται από μια ελλειπτική αρένα, χώρος

που ονομάστηκε έτσι από τη λατινική λέξη για την άμμο, επειδή

με αυτό το υλικό ήταν συνήθως στρωμένη, και τις κερκίδες των

θεατών, που βρίσκονται σε κλιμακωτή διάταξη. Το πρώτο αμφι­

θέατρο χτίστηκε το 59 π.Χ. και ήταν ξύλινο, ενώ ο Αύγουστος κα­

τασκεύασε ένα το 30 π.Χ. που ήταν εν μέρει κατασκευασμένο από

πέτρα. Το Κολοσσαίο, που ονομάστηκε έτσι κατά τους μεσαιωνι­

κούς χρόνους λόγω του τεράστιου μεγέθους του, ήταν το πρώτο

αμφιθέατρο που αποτελούσε εξ ολοκλήρου λίθινη κατασκευή και

ανεγέρθηκε από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Βεσπασιανό (9-79 μ.Χ.,

αυτοκράτορας από το 69 μ.Χ.). Σύμφωνα με μια πηγή του 4ου αι­

ώνα το Κολοσσαίο χωρούσε 87.000 άτομα, όμως οι σύγχρονοι

ερευνητές υπολογίζουν ότι μπορούσε να φιλοξενήσει μόνο

50.000 θεατές.

Το παράδειγμα της Ρώμης ακολούθησαν και πολλές άλλες πό­

λεις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και άρχισαν να χτίζουν αμφι­

θέατρα. Τα Κολοσσαία του Ποτζουόλι, της Κάπουα, της Βερόνα

και της Ταραγκόνα έχουν περίπου το ίδιο μέγεθος με αυτό της

8 8

Ανακαλύπτονταε τα μυστικά των Illuminati

Ρώμης. Τα θεάματα που λάμβαναν χώρα στα αμφιθέατρα ήταν συ­

νήθως μονομαχίες και θηριομαχίες και κάποιες φορές και ανα­

παραστάσεις αιματηρών συμβάντων, όπως ο θάνατος του Ηρακλή

στην πυρά. Σε κάθε περίπτωση, εκείνοι που έπαιζαν το ρόλο του

θύματος πέθαιναν πραγματικά. Κατά τον 4ο και τον 5ο μ.Χ. αιώ­

να, κάτω από την αυξανόμενη δύναμη της Εκκλησίας, τα θεάμα­

τα αυτά σταδιακά σταμάτησαν. Το 326 ο Μέγας Κωνσταντίνος

απαγόρευσε να ρίχνονται οι κατάδικοι στα θηρία, ενώ το 404 ο

Ονώριος απαγόρευσε τελείως τα θεάματα με μονομάχους.

ΚονκλάβιοΗ συνέλευση του σώματος των καρδιναλίων (βλ. λήμμα) προκει­

μένου να εκλέξουν νέο πάπα. Η λέξη προέρχεται από το λατινικό

cum clave, που σημαίνει με κλειδί, επειδή το 1274 η Β' Σύνοδος

της Λιόν αποφάσισε ότι οι εκλέκτορες θα πρέπει να είναι απόλυ­

τα απομονωμένοι. Αρχικά ο επίσκοπος Ρώμης εκλεγόταν από

τους πρεσβυτέρους της Ρωμαϊκής Εκκλησίας κάτω από την επί­

βλεψη των γειτονικών επισκόπων και έπαιρνε την έγκριση του

λαού διά βοής. Η Σύνοδος του Λατερανού το 769 απέκλεισε τους

λαϊκούς από το δικαίωμα έγκρισης, ενώ αργότερα μια σύνοδος

στη Ρώμη έδωσε δικαίωμα έγκρισης στους Ρωμαίους ευγενείς. Ο

Νικόλαος Β' έδωσε το δικαίωμα της εκλογής στους καρδιναλίους

το 1059, αφού όμως οι υποψήφιοι έπαιρναν πρώτα την έγκριση

του κλήρου και του λαού της Ρώμης.

Ωστόσο από το 1139 η εκλογή ήταν αποκλειστικό προνόμιο

των καρδιναλίων, που δε χρειάζονταν πια έγκριση από κανέναν.

89

Έως το 1179 για να εκλεγεί πάπας χρειαζόταν απλή πλειοψηφία,

αλλά η Γ' Σύνοδος του Λατερανού αποφάσισε ότι χρειάζονταν τα

δύο τρίτα των καρδιναλίων για την εκλογή του. θεωρητικά το σώ­

μα των καρδιναλίων μπορούσε να εκλέξει πάπα με τρεις τρόπους:

διά βοής, δι’ αντιπροσώπων και διά ψηφοφορίας. Ο πρώτος τρό­

πος είναι όταν όλοι οι καρδινάλιοι φωνάζουν το όνομα ενός υπο­

ψηφίου σαν να είναι εμπνευσμένοι από το Άγιο Πνεύμα (quasi

afflati Spiritu Sancto). Ο δεύτερος τρόπος όταν επιλέγουν μια επι­

τροπή για να πραγματοποιήσει την εκλογή. Και οι δύο αυτοί τρό­

ποι καταργήθηκαν επίσημα από τον Ιωάννη Παύλο Β', οπότε οι

εκλογές γίνονται πλέον πάντα με ψηφοφορία.

Κατά το 13ο αιώνα τα Κονκλάβια αργούσαν πολύ για να εκλέ­

ξουν πάπα. Μετά to θάνατο του Κλήμη Δ' το 1268 οι τοπικές αρ­

χές της πόλης Βχτέρμπο αρνήθηκαν να στείλουν προμήθειες

στους καρδιναλίους πέρα από ψωμί και νερό, προκειμένου να

επιταχύνουν την εκλογή. Αυτό φάνηκε να έχει αποτέλεσμα, αφού

εξελέγη ο Γρηγόριος Ι' μετά από κενό τριών ετών. Κατά τη Σύνο­

δο της Λιόν το 1274 ο πάπας αυτός εισήγαγε αυστηρούς κανόνες

για την εκλογή. Οι καρδινάλιοι έπρεπε να απομονώνονται όλοι

μαζί, ενώ το φαγητό τούς δινόταν από το παράθυρο. Μετά από

τρεις ημέρες δικαιούνταν μόνο ένα πιάτο καθημερινά και μετά

από πέντε ημέρες έτρωγαν μόνο ψωμί και νερό. Ο Αδριανός Ε' κα­

τάργησε τους κανονισμούς αυτούς το 1276, ενώ ο Σελεστίνος Ε'

(βλ. λήμμα) τους επανέφερε. Ο Πίος Δ' το 1562 εξέδωσε μια βού­

λα σχετική με τη μυστικότητα της ψήφου κατά την εκλογή, ενώ

δύο βούλες εξέδωσε ο Γρηγόριος ΙΕ' το 1621 και το 1622, στις

AvQKarlijnioviQS τα μυστικά ίων Illuminati

90

AvaKaflijnrovtas ια μυστικά ίων Illuminati

οποίες προέβλεπε και τις παραμικρές λεπτομέρειες της εκλογής.

Αυτοί οι κανονισμοί ακολουθούνταν έως και το 1904, όταν ο

Πίος Γ έκανε μικρές αλλαγές. Σε μεγαλύτερες αλλαγές προχώρη­

σε ο Ιωάννης Παύλος Β’ το 1996.

Η πόλη στην οποία λάμβανε μέρος το Κονκλάβιο δεν ήταν κα­

θορισμένη, αλλά από τον 14ο αιώνα και μετά γίνονταν σε διάφο­

ρα μέρη του Βατικανού. Η Καπέλα Σιξτίνα (βλ. λήμμα) χρησιμο­

ποιείται αποκλειστικά από το 1846. Η μεταρρύθμιση του Ιωάν­

νη Παύλου Β' το 1996 προβλέπει ότι οι καρδινάλιοι δε θα δια­

μένουν μέσα στην Καπέλα Σιξτίνα αλλά σε ειδικό ξενώνα, τον Οί­

κο της Αγίας Μάρθας. Η διαδικασία είναι η εξής: Αφού ο Καμε­

ράριος (βλ. λήμμα) αναγγείλει το θάνατο του πάπα, το Κολέγιο

των Καρδιναλίων κανονίζει την ημερομηνία του Κονκλαβίου,

που συνήθως ξεκινά δεκαπέντε μέρες μετά. Το πρωί της εκλογής

οι εκλέκτορες συμμετέχουν στη θεία Λειτουργία που τελείται στη

Βασιλική του Αγίου Πέτρου (βλ. λήμμα) και το απόγευμα συγκε­

ντρώνονται στην Καπέλα Σιξτίνα. Ορκίζονται να τηρήσουν τη

διαδικασία όπως προβλέπεται, να υπερασπιστούν τον πάπα που

θα εκλεγεί, να κρατήσουν σιωπή σχετικά με την εκλογή και να

αγνοήσουν τις κοσμικές επιρροές. Ακολουθεί μια ομιλία σχετι­

κά με τα προβλήματα της Εκκλησίας που θα πρέπει να αντιμετω­

πίσει ο νέος πάπας και μετά από αυτό οι πόρτες κλείνουν.

Οι αργοπορημένοι καρδινάλιοι γίνονται δεκτοί, ενώ αυτοί που

αρρωσταίνουν μπορούν να φύγουν και να επιστρέφουν. Αν όμως

κάποιος αποχωρήσει χωρίς να είναι άρρωστος, δε γίνεται ξανά

δεκτός στο Κονκλάβιο. Εκτός από τους εκλέκτορες μπορούν να

91

AvaKaflCimovias τα μυστικά των Illuminati

είναι παρόντες στη διαδικασία δύο βοηθοί για κάθε εκλέκτορα,

ο Γραμματέας του Κολεγίου των Καρδιναλίων, πέντε άλλοι εκ­

κλησιαστικοί αξιωματούχοι, δύο γιατροί και περιορισμένος

αριθμός υπηρετικού προσωπικού. Οι εκλέκτορες δεν επιτρέπε­

ται να έρθουν σε επαφή με τον έξω κόσμο είτε μέσω αλληλογρα­

φίας είτε μέσω ραδιοφώνου, τηλεόρασης ή εφημερίδων. Κατά την

πρώτη ημέρα μπορεί να γίνει μία ψηφοφορία. Εάν δεν εκλεγεί

κάποιος με την πρώτη, κατά τις επόμενες ημέρες διεξάγονται δύο

ψηφοφορίες το πρωί και δύο το απόγευμα. Εάν συνεχίζει να μην

υπάρχει πάπας στις επόμενες τρεις ημέρες, η διαδικασία διακό­

πτεται για ένα εικοσιτετράωρο. Ακολουθούν τρεις περίοδοι των

επτά ψηφοφοριών, και αν δεν εκλεγεί κάποιος κατά τη διάρκειά

τους, οι καρδινάλιοι μπορούν να αλλάξουν τους κανόνες της ψη­

φοφορίας για να διευκολύνουν τη διαδικασία.

Τα ψηφοδέλτια είναι χαρτιά που φέρουν τις λέξεις Eligo in

Summum Pontificem (Εκλέγω ως Υπέρτατο Ποντίφικα), κάτω από

τις οποίες γράφεται από τους εκλέκτορες το όνομα του υποψηφίου

που επιθυμούν. Έπειτα ένας ένας κατά τη σειρά αρχαιότητάς τους

αφήνουν τους ψήφους πάνω στην Αγία Τράπεζα, αφού ορκιστούν

ότι ψηφίζουν εκείνος που πραγματικά πιστεύουν ότι είναι ο κα­

ταλληλότερος. Αυτός ο όρκος δίνεται μόνο κατά την πρώτη ψηφο­

φορία. Εάν κάποιος εκλέκτορας είναι άρρωστος και αδυνατεί να

βρεθεί εκεί, ορίζονται κάποιοι καρδινάλιοι να προσκομίσουν την

ψήφο του. Οι ψήφοι καταμετρούνται και, εάν βρεθούν περισσότεροι

ή λιγότεροι, η διαδικασία επαναλαμβάνεται. Εάν όλα είναι σύμφω­

να με τη διαδικασία, ένας καρδινάλιος ανοίγει το χαρτί, ένας άλλος

92

διαβάζει ίο όνομα δυναιά και μαζί με έναν τρίτο ιο καταγράφουν.

Σιο τέλος αθροίζονται οι ψήφοι κάθε υποψηφίου και κάποιοι άλ­

λοι καρδινάλιοι ελέγχουν τις ψήφους και ια αποτελέσματα.

Εάν στην πρώτη πρωινή ή απογευματινή ψηφοφορία δεν προ­

κύψει πάπας, προχωρούν κατευθείαν στην επόμενη. Τα ψηφο­

δέλτια των δύο ψηφοφοριών καίγονται μαζί μετά το πέρας της

δεύτερης. Το χρώμα του καπνού φανερώνει στο συγκεντρωμένο

πλήθος εάν εξελέγη νέος πάπας ή όχι. Ο μαύρος καπνός δείχνει

ότι δεν υπάρχει νέος πάπας, ενώ ο λευκός ότι υπάρχει. Αρχικά

χρησιμοποιούνταν βρεγμένο άχυρο για να δημιουργήσει μαύρο

καπνό, ενώ από το 1958 χρησιμοποιούνται χημικά. Μετά από

μια επιτυχή εκλογή χτυπάει και η καμπάνα, για την περίπτωση

που ο λευκός καπνός δε φαίνεται καλά. Τότε ο Πρόεδρος του Κο­

λεγίου των Καρδιναλίων ρωτά τον εκλεγέντα εάν αποδέχεται την

εκλογή του. Εάν ναι, και εάν ο νεοεκλεγείς είναι ήδη επίσκοπος,

αναλαμβάνει αμέσως το αξίωμα. Εάν όμως δεν είναι, χειροτονεί­

ται επίσκοπος πριν αναλάβει.

Αμέσως μετά ο νέος πάπας επιλέγει το νέο του όνομα. Κατά το

έτος 533 ο νεοεκλεγείς πάπας Ιωάννης Β' πήρε για πρώτη φορά

όνομα διαφορετικό από το βαπτισπκό του, επειδή ένιωσε ότι το

όνομα Μερκούριος ήταν ακατάλληλο, αφού ανήκε σε αρχαίο θεό.

Πολλοί πάπες συνήθιζαν να αλλάζουν τα ονόματά τους από τότε,

ενώ ο τελευταίος που διατήρησε το βαπτισπκό του όνομα ήταν ο

Μάρκελλος Β' το 1555. Μετά την εκλογή του ονόματος ο πάπας

αποσύρεται στο Δωμάτιο των Δακρύων δίπλα στην Καπέλα Σιξτί-

να, όπου ντύνεται μόνος του. 'Οταν επιστρέφει, ο καμεράριος του

AvaKafliinrovias ια μυστικά των Illuminati

93

Ανακαλύπτονται ια μυστικά ίων Illuminati

φοράει στο δάχτυλο το Δακτυλίδι του Αλιέως, που συμβολίζει το

παπικό αξίωμα, και ο νέος πάπας στέφεται με την Τριπλή Τιάρα.

Τότε ο αρχαιότερος Καρδινάλιος Διάκονος εμφανίζεται στον εξώ­

στη του ναού και κάνει την ανακοίνωση της εκλογής στα λατινι­

κά, μέρος της οποίας είναι και η περίφημη φράση Habemus

Papam (Έχουμε Πάπα). Ο νέος πάπας δίνει τότε την πρώτη του

ευλογία Urbi et Orbi (στην Πόλη και στον Κόσμο), και έτσι ολο­

κληρώνεται η εκλογή του.

Κοπέρνικος ΝικόλαοςΠολωνός αστρονόμος, που είναι κυρίως γνωστός για την ηλιο­

κεντρική θεωρία του. Ο Κοπέρνικος γεννήθηκε το 1473 στο Τό-

ρουν της Πολωνίας. Τα μέλη της οικογένειάς του ήταν έμποροι

και κρατικοί αξιωματούχοι. Εισήλθε στο Πανεπιστήμιο της Κρα­

κοβίας το 1.491, από όπου δεν πήρε πτυχίο, ενώ κατά το 1497

έφυγε για την Μπολόνια της Ιταλίας για να σπουδάσει Κανονικό

Δίκαιο. Κατά την παραμονή του εκεί έμενε στο σπίτι του καθη­

γητή μαθηματικών Ντομένικο Μαρία ντε Νοβάρα, μαζί με τον

οποίο άρχισε να μελετά αστρονομία. Το 1501 πήγε στην Πάντουα

για να σπουδάσει ιατρική αλλά δεν πήρε πτυχίο ούτε από εκεί,

ενώ κατά το 1503 ονομάστηκε διδάκτορας του Κανονικού Δικαί­

ου και επέστρεψε στην Πολωνία για να αναλάβει εκκλησιαστικά

διοικητικά καθήκοντα κοντά στο θείο του, που ήταν επίσκοπος.

Ανάμεσα στα έτη 1507 και 1515 έγραψε την πρώτη του αστρο­

νομική πραγματεία De Hypothesibus Motuum Coelestium a se

Constitutis Commentariolus, στην οποία ανέλυε τις αρχές της

94

AvaKarlLinTOVTas τα μυστικά τών Illuminati

ηλιοκεντρικής ιου θεωρίας. Το έργο αυτό παρέμεινε ανέκδοιο

έως ιο 19ο αιώνα. Ο Κοπέρνικος έλαβε μέρος σιην Πέμπιη Σΰ­

νοδο ιου Λαιερανού για ιην ημερολογιακή μειαρρύθμιση ιο

1515 και ξεκίνησε να γράφει ιο κύριο βιβλίο ιου Περί της Περι­

στροφής των Ουρανίων Σφαιρών (De Revolutionibus Orbium

Coelestium), ιο οποίο και ολοκλήρωσε to 1530. Το βιβλίο αυιό

εκδόθηκε ιο 1543 σιη Νυρεμβέργη, λίγο πριν to θάναιό ιου.

Η κοσμολογία της εποχής ακολουθούσε ιο γεωκενιρικό μο­

ντέλο ιου Κλαυδίου Πτολεμαίου (100-170 μ.Χ. περίπου), καιά το

οποίο η Γη έμενε ακίνητη, ενώ οι πλανήτες, ο Ήλιος και τα άστρα

κινούνταν γύρω της. Οι προγενέστεροι αστρονόμοι δυσκολεύο­

νταν να εξηγήσουν γιατί κάποιοι πλανήτες είχαν ανάδρομη κί­

νηση, δηλαδή φαινόταν ότι κινούνταν με ανάποδη τροχιά. Ο Πτο­

λεμαίος είχε προτείνει το σύστημα των επικύκλων για να εξηγή­

σει το φαινόμενο αυτό. Σύμφωνα με αυτό ιο σύσιημα οι πλανήιες

κινούνιαν σε μικρές κυκλικές ιροχιές, ια κένιρα ιων οποίων διέ­

γραφαν έναν κύκλο γύρω από ιη Γη. Ο Κοπέρνικος πρόιεινε ένα

διαφορειικό σύσιημα, σύμφωνα με ιο οποίο η Γη περισιρεφόιαν

γύρω από ιον άξονά ιης σε διάσιημα μίας ημέρας και γύρω από

ιον Ήλιο σε διάσιημα ενός έιους. Δεχόιαν επίσης όιι και οι άλ­

λοι πλανήιες περισιρέφονιαν γύρω από ιον Ήλιο, και έισι οι

προβολές ιων ιροχιών ιους σιη Γη δημιουργούσαν ιη φαινομε­

νική ανάδρομη κίνηση ιων πλανηιών.

Η θεωρία ιου Κοπέρνικου διατήρησε πολλά από τα προγενέστε­

ρα κοσμολογικά στοιχεία, θεωρούσε δηλαδή ότι και τα άστρα κι­

νούνταν γύρω από τον Ήλιο καθώς και ότι οι πλανήτες κινούνιαν

95

A v a K Q f t i j n T O v i a s ι α ι ι υ ο ι ι κ ά τ ω ν I l l u m i n a t i

πάνω σε στερεές σφαίρες, σι οποίες τους συγκροτούσαν στη θέση

τους. Ωστόσο η ιδέα μιας κινούμενης Γης δεν ήταν εύκολο να γί­

νει αποδεκτή από τους περισσότερους αναγνώστες του 16ου αιώ­

να. Από το 1543, οπότε εκδόθηκε το έργο του Κοπέρνικου, έως το

1600 η θεωρία δε βρήκε παρά μόνο δέκα υποστηρικτές. Μεταξύ

αυτών ήταν ο Γαλιλαίος (βλ. λήμμα) και ο Γιοχάνες Κέπλερ, ενώ

κατά το 1588 ο Δανός αστρονόμος Τίχο Μπράχε πρότεινε μια μέ­

ση λύση, κατά την οποία οι πλανήτες περιστρέφονταν γύρω από

τον Ήλιο καθώς αυτός περιστρεφόταν γύρω από την ακίνητη Γη.

Από την καταδίκη της θεωρίας και μετά πολλοί Ιησουίτες μονα­

χοί παρέμειναν κρυφοί υποστηρικτές της. Από το τέλος του 17ου

αιώνα, μετά τη διατύπωση των θεωριών του Νεύτωνα, οι αστρο­

νόμοι άρχισαν να επανεξετάζουν το κοπερνίκειο μοντέλο.

Λέσχη ΜπίλντερμπεργκΑνεπίσημη διεθνής ένωση ισχυρών ανθρώπων, η οποία πραγμα­

τοποιεί τριήμερες συναντήσεις μία φορά το χρόνο. Το όνομά της

προέρχεται από το ξενοδοχείο Μπίλντερμπεργκ στο Όστερμπεκ

της Ολλανδίας, όπου η ομάδα αυτή συναντήθηκε για πρώτη φο­

ρά το 1954. Τα ιδρυτικά μέλη της Λέσχης Μπίλντερμπεργκ ήταν

ο Πολωνός πολιτικός Τζόζεφ Ρέτιγκερ, ο τραπεζίτης Ντέιβιντ

Ροκφέλερ και ο Πρίγκιπας Μπέρνχαρντ της Ολλανδίας. Έκτοτε

οι συνεδριάσεις γίνονται κάθε χρόνο σε διαφορετικό μέρος της

Ευρώπης ή της Αμερικής.

Η σκοπός της Λέσχης Μπίλντερμπεργκ, όπως υποστηρίζεται

από την ίδια, είναι να διευκολύνει την κατανόηση ανάμεσα στη

Λυιική Ευρώπη και ιη Βόρεια Αμερική μέσω ανεπίσημων συνα-

νιήσεων. Κάθε χρόνο η Καθοδηγηπκή Επιιροπή ιης Λέσχης

που εδρεύει σιη Χάγη επιλέγει να προσκαλέσει από ογδόνια έως

και εκαιό άιομα. Από αυιούς ια δύο ιρίια περίπου είναι σιην κα-

ιαγωγή Ευρωπαίοι και ιο ένα ιρίιο Αμερικανοί και Καναδοί, ενώ

όσον αφορά ιην ιδιόιηια, ιο ένα ιρίιο προέρχειαι από ιον πολι-

ιικό χώρο και ια υπόλοιπα δύο ιρίια αποιελούν ιραπεζίιες, σιρα-

ιιωιικοί, ιδιοκιήιες μέσων μαζικής ενημέρωσης, ακαδημαϊκοί

και βιομήχανοι.

Η Λέσχη υποσιηρίζει όιι οι συμμειέχονιες καλούνιαι απο-

κλεισιικά λόγω ιης γνώσης και ιης εμπειρίας ιους πάνω σιην

αιζένια ιων συνανιήσεων και όιι δεν υπάρχει κάποιου είδους

ψηφοφορία. Η περιοχή ιης συνάνιησης είναι φανερή, ενώ ιόσο

η αιζένια ιης συνάνιησης όσο και ο καιάλογος ιων συμμειεχό-

νιων δίνονιαι σιο κοινό. Οι συζηιήσεις όμως κραιούνιαι μυσιι-

κές, καθώς αφ’ ενός δεν εκδίδονιαι πρακιικά και αφ’ ειέρου οι

συμμειέχονιες καλούνιαι να μην φανερώσουν ιι ακριβώς συζη-

ιήθηκε. Η επίσημη εκδοχή είναι όιι η μυσιικόιηια αυιή προ-

σιαιεύεχ ια μέλη και ιους επιιρέπει να μιλήσουν ελεύθερα χωρίς

να φοβούνιαι μην ιυχόν παρερμηνευιεί κάποια λέξη ιους από ια

μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Ωσιόσο, εφόσον πολλά από ια μέλη έχουν εκλεγεί με δημο-

κραιικές διαδικασίες, είναι συζηιήσιμο ιο αν είναι ηθικά σωσιό

για αυιούς να λαμβάνουν μέρος σε ιέιοιου είδους συνεδριάσεις.

Η μυσιικόιηια ιων συζηιήσεων ιης Λέσχης έχει οδηγήσει πολ­

λούς σε συνωμοσιολογικές θεωρίες. Έισι, από κάποιους θεωρεί­

AvaKarliiniovias τα μυστικά των Illuminati

97

Ανακαλύπιονιαε ια μυστικά ίων Illuminati

ται ότι αποτελεί τη βιτρίνα κάποιων άλλων μυστικών οργανώσε­

ων ή ακόμα και μια νεοναζισπκή ομάδα που προσπαθεί να κα­

θιερώσει μια παγκόσμια κυβέρνηση. Το πιο πιθανό βέβαια είναι

ότι η Λέσχη δεν αποτελεί παρά ένα διεθνές λόμπι μιας κοινωνι­

κής και οικονομικής ελίτ που μπορεί να επηρεάσει τη διεθνή πο­

λιτική προς το συμφέρον της προωθώντας πολιτικούς που ακο­

λουθούν τις επιταγές της.

Μεγάλη Ενοποιημένη ΘεωρίαΟνομασία που δίνεται σε μια σειρά από θεωρίες που έχουν σκο­

πό να ενοποιήσουν τουλάχιστον τρεις από τις θεμελιώδεις δυνά­

μεις του σόμπαντος, δηλαδή να διαμορφώσουν ένα ενιαίο μαθη­

ματικό σχήμα που θα μπορεί να περιγράφει τόσο το σύνολο όσο

και κάθε δύναμη χωριστά. Οι δυνάμεις αυτές, ή αλλιώς αλληλε­

πιδράσεις, είναι τέσσερις: Η βαρυτική, η ηλεκτρομαγνη τική, η

ισχυρή και η ασθενής. Η βαρυτική δύναμη εξασκείται ανάμεσα σε

όλα τα σώματα, ακόμα και στο φως, και είναι πάντοτε ελκτική. Η

ηλεκτρομαγνητική εκδηλώνεται μέσω των ηλεκτρικών πεδίων, εί­

ναι αυτή που συγκροτεί τα ηλεκτρόνια στις τροχιές τους γύρω από

τον πυρήνα και είναι άλλοτε ελκτική και άλλοτε απωστική. Η

ισχυρή είναι αυτή που συγκροτεί τα πρωτόνια και τα νετρόνια στον

πυρήνα των ατόμων, ενώ η ασθενής είναι αυτή που προκαλεί τη

ραδιενεργό διάσπαση των πυρήνων και συμμετέχει στις πυρηνι­

κές διαδικασίες που συμβαίνουν στα άστρα και έχουν ως αποτέ­

λεσμα την ακτινοβολία τους. Η βαρυτική και η ηλεκτρομαγνητι-

κή ακτινοβολία έχουν άπειρη εμβέλεια, ενώ η ισχυρή και η ασθε­

98

AvaxaflCiniovias ια μυστικά των Illuminati

νής έχουν εμβέλεια που περιορίζεται σια Ιθ12 εκατοστά.

Ο ηλεκτρισμός και ο μαγνητισμός, αν και φαινόμενα διαφορε­

τικά, αποδείχτηκε ότι στην ουσία αποτελούν μια μόνο αλληλεπί­

δραση, εκείνη του ηλεκτρομαγνηπσμού. Αυτό οδήγησε και τον

Αϊνστάιν, κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, να προσπαθή­

σει να αναπτύξει μια Ενοποιημένη θεωρία που θα συνδύαζε τη

βαρυτική με την ηλεκτρομαγνηττκή αλληλεπίδραση, αλλά είχε

μόνο μερική επιτυχία. Είχε ήδη αποδειχτεί ότι η ηλεκτρομαγνη-

τική δύναμη ενεργεί μέσω ενός φορέα, δηλαδή ενός ενδιάμεσου

σωματιδίου, του φωτονίου, του οποίου η ανταλλαγή ανάμεσα στα

φορτισμένα ηλεκτρόνια ή τα κουάρκ δημιουργεί την ηλεκτρική

έλξη ή άπωση. Το 1967 οι Σέλντον Γκλάσοου, Αντμπούς Σαλάμ

και Στίβεν Γουάινμπεργκ πρότειναν μια Ενοποιημένη θεωρία

που θα συνδύαζε την ηλεκτρομαγνητική με την ασθενή αλληλε­

πίδραση, προβλέποντας την ύπαρξη των φορέων της ασθενούς

δύναμης, των σωματιδίων W, των οποίων η ύπαρξη αποδείχτη­

κε πειραματικά το 1983 από δύο πειραματικές ομάδες που εργά­

ζονταν στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Μελετών (βλ. λήμμα).

Αργότερα έγιναν προσπάθειες να ενοποιηθεί η ενιαία ηλε­

κτρασθενής αλληλεπίδραση με την ισχυρή και υποτέθηκε ότι φο­

ρέας της ισχυρής αλληλεπίδρασης είναι το γλοιόνιο. Αυτά τα

σχήματα ονομάζονται Μεγάλες Ενοποιημένες θεωρίες ή θεω­

ρίες Μεγάλης Ενοποίησης, αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν επαλη­

θευτεί πειραματικά. Το ύστατο όνειρο των θεωρητικών είναι ya

συμπεριλάβουν τη βαρύτητα σε αυτές τις Ενοποιημένες θεωρίες.

Αυτή η υποθετική θεωρία ονομάζεται θεωρία των Πάντων, αλλά

99

ΑνακαΑύπιοντα5 ια μυστικά των Illuminati

οι επιστήμονες απέχουν πολύ ακόμα από μια ικανοποιητική ενο­

ποίηση και των τεσσάρων αλληλεπιδράσεων.

ΜίθραςΑρχαίος περσικός Θεός του φωτός, προστάτης της πιστότητας και

της νομιμότητας. Ήταν γνωστός σε πολλούς ινδοευρωπαϊκούς λα­

ούς. Ονομαζόταν Μίτρα από τους Ινδούς και Μιντρασίλ από τους

Χετταίους, όπως φαίνεται από επιγραφή του Μ ου π.Χ. αιώνα που

βρέθηκε στη Μικρά Ασία. Ήταν επίσης γνωστός και στους Μι-

τάννι, λαό που εκείνη την εποχή κατείχε την ορεινή περιοχή στα

βόρεια της Μεσοποταμίας. Στην αρχαία περσική θρησκεία, το

μασδαϊσμό, ο Μίθρας ήταν ένας από τους σημαντικότερους θε­

ούς. Με την εμφάνιση όμως και την επικράτηση του ζωροαστρι­

σμού στον ιρανικό κόσμο κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., οι παλιοί θε­

οί, ανάμεσά τους και ο Μίθρας, αποδυναμώνονται. Γίνονται Για-

ζάτα ή “άξιοι λατρείας” και κατέχουν την τρίτη θέση στην ουρά­

νια ιεραρχία μετά τον αγαθό δημιουργό Αχούρα Μάζντα και τους

Αμέσα Σπέντα ή “Αγίους Αθανάτους”, δηλαδή τις επτά προσωπο­

ποιήσεις του δημιουργού.

Αργότερα, μέσα στο πλαίσιο του ζωροαστρισμού, ο Μίθρας θα

επανέλθει στο προσκήνιο. Στα μεταγενέστερα τμήματα του ιερού

βιβλίου του ζωροαστρισμού, της Αβέστα, ο Μίθρας είναι ο Ήλιος

που κατοικεί σε ανάκτορο φτιαγμένο από φως και που οδεύει

στον ουρανό πάνω σε ένα άρμα με τέσσερα άσπρα άλογα και ο νι­

κηφόρος πολεμιστής που κατατροπώνει τους δαίμονες υπερα­

σπιζόμενος τον κόσμο. Στέκεται στη γέφυρα που ενώνει τη Γη με

100

AvaKaflijnrovias ια μυστικά τών Illuminati

ιον ουρανό και κρίνει ιους νεκρούς, στέλνοντας τους δίκαιους

στον παράδεισο και τους αδίκους στην κόλαση. Ως παντεπόπτης,

είναι επίσης προστάτης της ιερότητας των συμφωνιών. Ως θεός

της γονιμότητας, είναι ο σφαγέας του ουράνιου ταύρου Γκο-

σουρβάν, του οποίου το αίμα γονιμοποιεί τη γη.

Κατά την εποχή της περσικής αυτοκρατορίας η λατρεία του Μί­

θρα διαδόθηκε κυρίως στον Πόντο, την Αρμενία και την Καππα­

δοκία και σταδιακά σε όλη τη Μικρά Ασία. Δέχτηκε βαβυλωντα-

κές όσο και μικρασιατικές επιδράσεις και αργότερα, με την κα­

τάκτηση της Περσίας από τον Αλέξανδρο, ελληνικές. Από τον Ιο

μ.Χ. αιώνα μαρτυρείτατ η λατρεία του στη Δύση. Όταν ο περσι­

κής καταγωγής βασιλιάς της Αρμενίας Ττριδάτης ταξίδεψε στη

Ρώμη για να στεφθεί, αποκάλεσε Μίθρα τον αυτοκράτορα Νέρω­

να και τον μύησε στα μυστήρια.

Από τότε φαίνεται πως υπήρξε μια αισθητή εξάπλωσή των μι-

θραϊκών μυστηρίων στο ρωμαϊκό κόσμο. Ανατολικοί σκλάβοι,

έμποροι αλλά κυρίως οι στρατιώτες τα μετέφεραν τόσο στα μεσο­

γειακά λιμάνια και τις εμπορικές πόλεις αλλά και μέχρι τα μα­

κρινότερα σύνορα της αυτοκρατορίας. Μόνο στην Ελλάδα και

στην Αίγυπτο δεν κατάφεραν να προσελκύσουν μεγάλο αριθμό

οπαδών. Κατά το 2ο μ.Χ. αιώνα η λατρεία του Μίθρα είχε εξα­

πλωθεί από τη Νουμιδία στο Νότο μέχρι τη Βρετανία στο Βορρά,

έχοντας όμως τη μεγαλύτερη διάδοση στις επαρχίες του Δουνά-

βεως και του Ρήνου καθώς και στην ίδια τη Ρώμη, όπου κέρδισε

την εύνοια πολλών υψηλών υπαλλήλων της αυτοκρατορίας, και

μάλιστα και κάποιων αυτοκρατόρων.

101

Μετά το Νέρωνα μυήθηκε στα Μιθραϊκά Μυστήρια ο Κόμμο-

δος (180-192 μ.Χ.) και έπειτα ο Σεπτίμιος Σεβήρος (193-211

μ.Χ.), ο οποίος και ίδρυσε μόνιμη θέση ανακτορικού ιερέα του

Μίθρα. Ο Αυρηλιανός θέσπισε επίσημη εορτή το 274 μ.Χ. προς

τιμήν του Ακατάβλητου Ήλιου, ενώ όταν ο Διοκλητιανός συνα-

ντήθηκε το 308 μ.Χ. με τον Γαλέριο και το Λικίνιο στην κελτική

πόλη Καρνούντα, εγκαινίασαν και αφιέρωσαν ένα ναό στο Μίθρα,

αναγνωρίζοντάς τον δημόσια ως προστάτη της αυτοκρατορίας.

Λεπτομέρειες τόσο για τη μυθολογία όσο και για τη λατρεία του

Μίθρα κατά τη ρωμαϊκή περίοδο είναι δύσκολο να ανιχνευτούν,

γιατί δεν έχουν σωθεί μιθραϊκά κείμενα. Οι πληροφορίες που

έχουμε προέρχονται από απεικονίσεις, επιγραφές και αναφορές

από μη μυημένους. Ορισμένα στοιχεία που προκύπτουν είναι τα

εξής: Ο Μίθρας γεννήθηκε κατά την 25η Δεκεμβρίου από μια πέ­

τρα (Μίθρας Πετρογενής), η οποία θεωρείται “παρθένος”. Η γέν­

νησή του μαρτυρείται από βοσκούς, οι οποίοι του προσκόμισαν

τις απαρχές των καρπών της γης. Ακολούθως ήρθαν σε αυτόν

Πέρσες μάγοι, οι οποίοι του πρόσφεραν δώρα. Σε πολλά από αυ­

τά τα στοιχεία παρατηρείται μια στενή σχέση με το χριστιανισμό.

Ο Μίθρας ήταν πολεμιστής θεός και πάλεψε εναντίον των σκο­

τεινών δυνάμεων. Κάποια στιγμή πάλεψε με το θεό Ήλιο, η δε μά­

χη κατέληξε με τη συμφιλίωση των δύο θεών. Από αυτή τη συμ­

φιλίωση προέρχονται η ταύτισή του με τον Ήλιο και η ονομασία

του Ακατάβλητος Ήλιος Μίθρας (Sol Invictus Mithra). Το απο­

κορύφωμα της δραστηριότητάς του, που καταλαμβάνει την πιο

σημαντική θέση ανάμεσα στις παραστάσεις που απεικονίζονται

AvaKarlOntovTas τα μυστικά ίων Illuminati

102

στους χώρους λατρείας του, τα Μιθραία, είναι η σύλληψη και η

θυσία του ιερού ταύρου. Τη δεύτερη θέση στις παραστάσεις κα­

ταλαμβάνει η απεικόνιση ενός συμποσίου κατά το οποίο ο Μί­

θρας και ο Ήλιος τρώνε το κρέας του ιερού ταύρου.

Λόγω των παραστάσεων της θυσίας του ταύρου παλαιότερα εί­

χε διατυπωθεί η θεωρία ότι στα μιθραϊκά μυστήρια λάμβανε χώ­

ρα το λεγόμενο ταυροβόλιο, μια τελετή που περιελάμβανε την κά­

θοδο του μυούμενου σε ένα λάκκο, τη θυσία ενός ταύρου πάνω

από αυτόν και τον τελετουργικό καθαρισμό του πιστού με το αί­

μα του. Κάτι τέτοιο όμως όχι μόνο δεν επιβεβαιώνεται από τα

στοιχεία αλλά είναι πλέον σίγουρο ότι δε γινόταν. Η θυσία του

ταύρου στη μιθραϊκή πίστη φαίνεται ότι είχε το χαρακτήρα μιας

μοναδικής πράξης του θεού, ο οποίος σε μια επιγραφή αναφέρε­

ται ότι έχει σώσει τους μυημένους χύνοντας το αιώνιο αίμα. Η

άλλη όμως απεικόνιση, το ιερό συμπόσιο, ήταν μια πραγματική

τελετή. Μετά από κάποια δοκιμασία μεγάλης διάρκειας πρόσφε­

ραν στους μύστες ψωμί και νερό, πάνω στο οποίο ο ιερέας εκφω­

νούσε ιερά λόγια. Η τελετουργία αυτή παρουσιάζει πολλά κοινά

με τη χριστιανική θεία Ευχαριστία. Ανάμεσα στις τελετουργίες

των μιθραϊστών υπήρχε επίσης ένα βάπτισμα για την άφεση των

αμαρτιών. Όλα αυτά υποδηλώνουν μια μεγάλη σχέση μεταξύ μι-

θραϊσμού και χριστιανισμού.

Στα Μιθραϊκά Μυστήρια γίνονταν δεκτοί μόνο άντρες. Υπήρ­

χαν επτά βαθμίδες μύησης, οι οποίες αντιστοιχούσαν στις επτά

πλανητικές σφαίρες τις οποίες πρέπει να διανύσει η ψυχή στην

πορεία της προς τον ουρανό, όπως αναφέρει ο Ιερώνυμος και

AvaKarlijmovTas ια μυστικά τών Illuminati

103

Ανακαλύπτονΐα5 ια μυστικά ίων Illuminati

όπως επιβεβαιώνεται από τις παραστάσεις των μωσαϊκών των Μι-

θραίων της Όστιας στη Ρώμη. Οι τρεις πρώτοι προπαρασκευα­

στικοί βαθμοί είναι Κόραξ (Ερμής), Νυμφίος (Αφροδίτη) και

Στρατιώτης (Αρης). Από το βαθμό του Λέοντος (Ζευς) ο μυημέ-

νος γίνεται δεκτός σε πλήρη κοινωνία, και ακολουθούν οι βαθ­

μοί του Πέρση (Σελήνη), του Ηλιοδρόμου (Ήλιος) και του /Ια­

τρός· (Κρόνος). Στην κορυφή των Πατέρων βρίσκεται ο Πατήρ Πα­

τέρων, η πνευματική κεφαλή της κοινότητας.

Για το χριστιανισμό αυτή η θρησκεία αποδείχτηκε ο σκληρότε­

ρος αντίπαλος, με τον οποίο και πάλεψε κατά το 2ο και τον 3ο αι­

ώνα. Εκτός από τα κοινά στοιχεία που έχουν ήδη αναφερθεί θα

πρέπει να επισημάνουμε ακόμα την κοινή αντίληψη του πιστού

ως “στρατευομένου” (militia Christi - militia Mithrae), παρόμοι­

ες ιδέες για τον Παράδεισο, την Κόλαση και την τελική Κρίση,

παρόμοιοι κώδικες ηθικής και παρόμοια τάση προς τον ασκητι­

σμό. Αυτές οι ομοιότητες προκάλεσαν την περιέργεια των χρι­

στιανών απολογητών, οι οποίοι προσπάθησαν να τις ερμηνεύ­

σουν, συνήθως με μη πειστικούς τρόπους.

Ο μιθραϊσμός κατάφερε να διατηρηθεί στη Δύση μόνο τρεις αι­

ώνες. Κατά τον 4ο μ.Χ. αιώνα, με την ανάρρηση των χριστιανών

αυτοκρατόρων στο θρόνο, έπεσε στην αδιαφορία κατ στην εχθρό­

τητα του κράτους. Κατά το έτος 378 μ.Χ. τα Μιθραϊκά Μυστήρια

απαγορεύτηκαν και το Μιθραίο στη Ρώμη καταστράφηκε. Σήμε­

ρα η λατρεία του Μίθρα επιζεί στους Παρστστές της Ινδίας.

104

AvQKariijnrovTas τα μυστικά των Illuminati

Μίλτον, ΤζονΆγγλος λόγιος και ποιηιής, γνωστός κυρίως για το έργο του Χα­

μένος Παράδεισος. Ο Μίλτον γεννήθηκε το 1608. Από μικρή

ηλικία έδειξε έφεση στα λατινικά και τα ελληνικά και πολΰ σύ­

ντομα ασχολήθηκε με τις πιο σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες

και τα εβραϊκά. Το 1629 απέκτησε Bachelor of Arts από το

Christ’s College και το 1632 Master of Arts. Αρχικά προοριζό­

ταν για εκκλησιαστική καριέρα. Όμως δεν του άρεσε η τροπή που

είχαν πάρει ta πολιτικά και θρησκευτικά ζητήματα στην Αγγλία,

κατ έτσι αποσύρθηκε στο εξοχικό σπίτι του πατέρα του, όπου επί

πέντε χρόνια διάβαζε μέρα και νύχτα. Φαίνεται πολύ πιθανό ότι

εκείνη την περίοδο διάβασε σχεδόν τα πάντα που είχαν γραφεί

στα αγγλικά, ελληνικά, λατινικά και ιταλικά.

Το 1634 έγραψε κατόπιν παρότρυνσης μιας γειτονικής ευγενούς

οικογένειας το έργο του Comus, ενώ το 1637 έγραψε την ελεγεία

Lycidas στη μνήμη ενός συμφοιτητή του. Το 1638 ο πατέρας του

τον έστειλε στο εξωτερικό για να τελειοποιήσει την παιδεία του και

έτσι άρχισε να ταξιδεύει στην Ευρώπη και να επισκέπτεται διά­

σημες μορφές των γραμμάτων, μεταξύ αυτών τον Γαλιλαίο (βλ.

λήμμα) και τον Κομένιο. Το 1639 επέστρεψε στην Αγγλία μετά από

φήμες που άκουσε για επικείμενο εμφύλιο πόλεμο. Εκεί αφιερώ­

θηκε στη συγγραφή λίβελων θρησκευτικού περιεχομένου ενα­

ντίον της διακυβέρνησης της Εκκλησίας από επισκόπους. Το

1642 νυμφεύθηκε την Μαίρη Πάουελ, η οποία όμως τον εγκατέ­

λειψε μετά από έξι εβδομάδες. Επηρεασμένος από αυτό το γεγονός,

από το 1643 έως το 1645 ο Μίλτον εξέδιδε φυλλάδια που υπο­

105

AvaKarlijniovias τα υυστικά ίων Illuminati

στήριζαν το δικαίωμα του διαζυγίου για λόγους ασυμβατότητας

χαρακτήρων, σκανδαλώδης άποψη για εκείνη την εποχή.

Μετά την εκτέλεση του βασιλιά Καρόλου Α' από τον Όλιβερ

Κρόμγουελ το 1649, τάχθηκε με το μέρος των επαναστατών και

εξέδωσε μια σειρά διακηρύξεων που υπερασπίζονταν τη συγκε­

κριμένη πράξη. Κατά την περίοδο αυτή τυφλώθηκε από την μα­

κροχρόνια καταπόνηση των ματιών του, κάτι όμως που δεν τον

εμπόδισε να χρησιμοποιεί γραφείς για να αντεπεξέλθει στα κα­

θήκοντά του ως Γραμματέας Λατινικών της κυβέρνησης του

Κρόμγουελ. Στο μεταξύ η γυναίκα του είχε επιστρέψει από το

1645 και, αφού του χάρισε τέσσερα παιδιά, πέθανε το 1652. Το

1656 ο Μίλτον παντρεύτηκε τη δεύτερη γυναίκα του, την Κάθριν

Γούντκοκ, η οποία πέθανε το 1658.

Με την επαναφορά του παλιού καθεστώτος, συνελήφθη τον

Οκτώβριο του 1659 και θα εκτελούνταν, εάν δεν είχαν μεσολα­

βήσει για χάρη του πολλοί άνθρωποι με επιρροή. Ο νέος βασι­

λιάς Κάρολος Β' αποφάσισε να του χαρίσει τη ζωή και ο Μίλτον

αποφυλακίστηκε το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, αφού πλήρωσε

ως πρόστιμο το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του. Το 1663

παντρεύτηκε την τρίτη γυναίκα του, Ελίζαμπεθ Μίνσουλ. Τυφλός

και σε κατάσταση πενίας και απομόνωσης, ξεκίνησε τη συγγρα­

φή ενός ποιήματος που είχε οραματιστεί πριν από πολλά χρόνια

και το οποίο θα δικαιολογούσε τη συμπεριφορά του θεού προς

τους ανθρώπους. Το ποίημα αυτό δημοσιεύτηκε το 1667 με τον

τίτλο Χαμένος Παράδεισος, έπος που θα του χάριζε παγκόσμια

αναγνώριση. Το 1671 εξέδωσε τα έργα Ανακτημένος Παράδεισος

106

AvaKarlCiniovias τα μυοτικά ίων Illuminati

και Αγωνιστής Σαμψών, ενώ ιρία χρόνια αργότερα, το 1674, πέ­

θανε από ουρική αρθρίτιδα.

Μπερνίνι, ΤζιανλορέντζοΙταλός γλύπτης, αρχιτέκτονας, ζωγράφος και σκηνογράφος, ο

σημαντικότερος εκπρόσωπος του ιταλικού μπαρόκ. Γεννήθηκε

στη Νάπολη στις 7 Δεκεμβρίου 1598 και ο πατέρας του, Πιέτρο

Μπερνίνι, που ακολουθούσε τη σχολή του μανιερισμού, ήταν ο

πρώτος δάσκαλός του στη γλυπτική. Από το 1620 ο Μπερνίνι κα­

τόρθωσε να επιτύχει εντελώς πρωτότυπες εκφράσεις με τη δημι­

ουργία γλυπτών συμπλεγμάτων με μυθολογικό θέμα, όπως τα έρ­

γα Η Αρπαγή της Περσεφόνης και Απόλλων και Δάφνη, εγκαι­

νιάζοντας έτσι την τεχνοτροπία της γλυπτικής του μπαρόκ. Η αρ­

χιτεκτονική δραστηριότητα του Μπερνίνι ξεκίνησε από την επο­

χή του Ουρβανού Η' (1568-1644, πάπας από το 1623), του πρώ­

του από τους επτά πάπες με τους οποίους συνεργάστηκε. Επι­

βλητικότερο έργο αυτής της εποχής είναι το Κιβώριο (1624­

1633) πάνω από το βωμό της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου. Αυτό

ήταν και το πρώτο από μια σειρά μνημείων που δημιούργησε μέ­

σα στη Βασιλική, όπως τα ταφικά μνημεία του Ουρβανού Η' και

του Αλεξάνδρου Ζ' καθώς και ο θρόνος του Πέτρου. Στο πιο φη­

μισμένο έργο του, στο παρεκκλήσι Κορνάρο στη Σάντα Μαρία νέ-

λα Βιτόρια, ο Μπερνίνι, επηρεασμένος από τον θρησκευτικό μυ-

στικισμό της εποχής, δημιούργησε το γλυπτό σύμπλεγμα Έκστα­

ση της Αγίας Τερέζας, ακολουθώντας τη δραματική αφήγηση

της ίδιας της αγίας. Ο Μπερνίνι σχεδίασε επίσης τρεις ναούς. Ο

107

A v a K a r l L i n r o v i Q S τ α μ υ σ τ ι κ ά ί ω ν I l l u m i n a t i

ναός του Αγίου Τομάζο ντα Βιλανόβα στο Καστέλ Γκαντόλφο

(1658-1661) είναι σταυροειδής, ο ναός της Ασοΰντα στην Αρί-

τσια είναι περίκεντρος, ενώ αυτός του Αγίου Ανδρέα αλ Κουϊρι-

νάλε είναι στηριγμένος σε ελλειπτικό σχέδιο. Η δεξιοτεχνία του

είχε επίσης την ευκαιρία να εκδηλωθεί και με μια σειρά από μη

εκκλησιαστικά έργα, κυρίως αναμορφώσεις μεγάρων και κήπων.

Το σημαντικότερο από αυτά θεωρείται η Κρήνη των Τεσσάρων

Ποταμών (1648-1651) στην Πλατεία Ναβόνα. Το ταλέντο του

Μπερνίνι είχε ως αποτέλεσμα να τον προσκαλέσει ο Λουδοβίκος

ΙΔ' το 1664 στο Παρίσι για να δώσει τη γνώμη του για τη δια­

μόρφωση του βασιλικού ανακτόρου του Λούβρου. Ο Μπερνίνι

παρέμεινε ενεργός καλλιτέχνης μέχρι το θάνατό του, στις 28 Νο­

εμβρίου 1680.

ΜυστικισμόςΦιλοσοφικο-θρησκευτική στάση, η οποία επιζητεί τη μυστική

εμπειρία. Ο μυστικισμός διαφέρει από τα άλλα μεταφυσικά και

θρησκευτικά συστήματα ως προς το ότι κεντρική του διδασκαλία

είναι το αίτημα για σωτηρία, απελευθέρωση ή ένωση με το θείο.

Αυτό το σκοπό θεωρείται ότι μπορεί κάποιος να τον επιτύχει μέ­

σω διάφορων μορφών πνευματικής, διανοητικής ή και σωματι­

κής ασκήσεως. Επειδή η μυστική εμπειρία δεν μπορεί να περι­

γράφει, μερικές φορές θεωρείται ότι παρόμοιες εμπειρίες μέσα σε

διαφορετικά συστήματα είναι οι ίδιες, κάτι σαν μια ενότητα μέσα

στην καρδιά όλων των θρησκειών. Ωστόσο κάτι τέτοιο είναι απλά

μια υπόθεση, γιατί δεν μπορεί να αποδειχτεί. Η μυστική εμπει­

108

Ανακαλύπΐονιαε ια μυστικά των Illuminati

ρία είναι αυστηρά υποκειμενική. Από ορισμένες θρησκείες μπο­

ρεί να κριθεί η αυθεντικότητα μιας τέτοιας εμπειρίας, αφού συ­

νήθως θεωρείται ότι η μυστική ζωή χαρακτηρίζεται από αυξη­

μένη ζωτικότητα, παραγωγικότητα, γαλήνη ή εσωτερική χαρά,

καθώς ο άνθρωπος αποκτά αρμονία κατά την ένωσή του με το

θείο. Είναι περίεργο το γεγονός ότι πολλές φορές μυστικιστικά

φαινόμενα παρατηρούνται και σε αθεϊστές.

Διάφορες μορφές μυστικής εμπειρίας συναντιόνται σχεδόν σε

όλες τις θρησκείες, ακόμα και σε πολιτισμούς που βρίσκονται σε

πρωτόγονη κατάσταση. Οι σαμάνοι κάποιων φυλών λέγεται ότι

όταν πέφτουν σε έκσταση βγαίνουν από το σώμα τους και ταξι­

δεύουν στον ουρανό και τον κάτω κόσμο. Αυτές οι εκστατικές

εμπειρίες βοηθούνται ή προκαλούνται από διάφορα μέσα, όπως

τους ήχους των τύμπανων, τη συγκέντρωση σε καθρέφτες, ακόμα

και τη χρήση καπνού, αλκοόλ και παραισθηστογόνων. Παρό­

μοιες πρακτικές διασώθηκαν και σε πιο προηγμένους πολιτι­

σμούς, όπως του αιγυπτιακού, του ελληνικού κατ του ινδικού,

όμως οι ιστορικές πηγές είναι αρκετά φειδωλές. Ως παράδειγμα

μπορούν να αναφερθούν οι διονυσιακές γιορτές, κατά τις οποί­

ες οι συμμετέχοντες έφταναν σε παρόμοιες καταστάσεις συνείδη­

σης χρησιμοποιώντας περίπου τα ίδια μέσα με εκείνα των σαμά-

νων. Υπάρχουν θεωρίες που υποστηρίζουν ότι και κατά την τέ­

λεση των Ελευσίνιων Μυστηρίων γινόταν χρήση παρόμοιων τε­

χνικών, με παραισθησιογόνες ουσίες που λαμβάνονταν μέσω του

ιερού ποτού που δινόταν στους μύστες, τον κυκεώνα. Ιερά ποτά

αμφιβόλου περιεχομένου δίνονταν και σε τελετές των αρχαίων

109

Ινδών (Soma) καθώς και των αρχαίων Περσών (Haoma).

Με την εξέλιξη των κοινωνιών εμφανίστηκαν θρησκευτικά κι­

νήματα τα οποία πλησιάζουν περισσότερο στην έννοια του σύγ­

χρονου μυστικισμού. Ο Ορφισμός, ο οποίος γνωρίζει μεγάλη

διάδοση στην Ελλάδα από το τέλος της κλασικής εποχής, επα­

ναπροσδιορίζει τη σχέση του πιστού με το θεό του. Κατά την τέ­

λεση των διονυσιακών εορτών, οι μαινάδες, σε εκστατική κατά­

σταση, φέρονται να κυνηγούν το Διόνυσο με τη μορφή ενός ζώ­

ου και να τον καταβροχθίζουν ζωντανό για να λάβουν το θεό και

τη δύναμή του μέσα τους. Στις ορφικές κοινότητες, όμως, η ένω­

ση με το Διόνυσο γίνεται μέσω αναίμακτων τελετών μυήσεων, οι

οποίες έχουν στόχο όχι μόνο να δώσουν τη δύναμη του θεού

στους συμμετέχοντες αλλά και να ανυψώσουν τους μύστες στο

επίπεδο του θεού.

Στον ελληνιστικό κόσμο βρήκαν πολύ μεγάλη απήχηση παρό­

μοια συστήματα, τα οποία κατά κάποιο τρόπο μεταμόρφωναν τις

παλιές θρησκείες σε μυστικιστικές θρησκευτικές οργανώσεις. Σε

αντίθεση με τα παλιότερα χρόνια, όταν κάθε πολίτης ήταν υπο­

χρεωμένος να λατρεύει τους θεούς της πόλης και της οικογένει­

ας, η θρησκευτικότητα τώρα έγινε πιο προσωπική. Οι άνθρωποι

είχαν να διαλέξουν, ανάλογα με τις προτιμήσεις τους, αν θα μυη-

θούν στα αιγυπτιακά μυστήρια της Ίσιδας και του Όσιρη, στα

φρυγικά της Κυβέλης και του Άττη, στα συριακά της Ατάργατης,

ή στα περσικά του Μίθρα (βλ. λήμμα). Πολλοί μυούνταν σε πε­

ρισσότερα του ενός συστήματα. Από αυτά τα αρχαία μυστήρια

προέρχεται και η ίδια η λέξη μυστικισμός.

Ανακαϋύπτονιαε τα μυστικά των Illuminati

110

Ο χριστιανισμός από την εμφάνισή ίου περιλάμβανε πολλά

στοιχεία μυστηριακής θρησκείας. Το μυστήριο της βάπτισης, για

παράδειγμα, έχει πολλά κοινά με τις καθαρτήριες τελετές μύησης

σχεδόν σε όλα τα μυστήρια. Η συμμετοχή στο θάνατο και την ανά­

σταση του Ιησού θυμίζει τα μυστήρια της Ίσιδας και του Όσιρη,

όπως και αυτά ιης Κυβέλης και του Αττη. Η άνοδος του Παύλου

στον τρίτο ουρανό (Β' Κορ. ιβ' 2) σχετίζεται με τις μιθραϊκές πλα­

νητικές μυήσεις. Αλλά κυρίως το μυστήριο της θείας Ευχαρι­

στίας, με την κατανάλωση του σώματος και του αίματος του Ιησού

καθώς και τα λεγόμενα του ίδιου του Ιησού, “ο τρώγων μου ιη

σάρκα και πίνων μου ιο αίμα ενεμοί μένει και εγώ εν αυτώ”(Ιω­

άν. στ' 56), είναι στοιχείο που φανερώνει την ένωση του πιστού

με το θεό και που ανάλογο του βρίσκουμε στους ορφικούς. Έχει

διατυπωθεί η θεωρία ότι ο χριστιανισμός δημιουργήθηκε ως μυ-

στηρχακή θρησκεία που αντλούσε από τις ιουδαϊκές παραδόσεχς,

όπως ακρχβώς καχ ο μιθραϊσμός από τις Περσικές.

Τη φιλοσοφική και θεωρητική του θεμελίωση όμως τη βρίσκει

ο μυσιικισμός με τους νεοπλατωνικούς και ιδιαίτερα με τον Πλω-

τίνο (205-270 μ.Χ). Κατά τον Πλωτίνο, ο κόσμος και τα όντα δεν

είναχ παρά εκπορεύσεχς του Ενός. Σκοπός του ανθρώπου λοιπόν

είναχ να επχστρέψεχ σε αυτό καχ να ενωθεί με την πηγή του. Αυτό

επχτυγχάνεταχ μέσω της θεωρίας καχ μέσω ασκητχκών πρακτι­

κών. Ο Πλωτίνος, καχ κατ’ επέκταση οχ νεοπλατωνικοί, επηρέα­

σαν αποφασχστχκά τη διαμόρφωση του μεταγενέστερου χουδαϊ-

κού, χρχστχανχκού καχ χσλαμχκού μυστχκχσμού.

Στους κόλπους του ιουδαϊσμού αναπτύχθηκε ήδη από τον Ιο

AvaKariijniovias ια ιιυοιικά ίων Illuminati

111

μ.Χ. αιώνα (και ίσως νωρίτερα) ο μυστικισμός των Χεχαλώθ

(Ανακτόρων) και της Μερκαμπά (του Αρματος). Αυτός βασιζόταν

σε νοητικές ασκήσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων ο ασκούμε­

νος εισερχόταν διαδοχικά σε επτά ουράνιες αίθουσες μέσω ενός

πύρινου άρματος παρόμοιου με εκείνο που είχε χρησιμοποιήσει

ο προφήτης Ηλίας κατά την ανάληψή του. Το έβδομο και τελευ­

ταίο Ανάκτορο είναι η ίδια η κατοικία του θεού, με τον οποίο ο

ασκούμενος έρχεται σε επαφή και αποκτά το προφητικό χάρισμα

και άλλες υπερφυσικές δυνάμεις.

Αργότερα, από το 12ο αιώνα, κάτω από νεοπλατωνική επιρροή,

άρχισε να διαδίδεται στην Ισπανία η Καββάλα (Qabbalah), η

οποία πέρα από τα αποκρυφιστικά της χαρακτηριστικά είχε έντο­

νο και το μυστικιστικό στοιχείο. Όπως και στον Πλωτίνο, το σύ­

μπαν εκπορεύεται από το θεό. Στην Καββάλα αυτό γίνεται δια­

μέσου μιας σειράς δέκα θείων εκπορεύσεων, των Σεφιρώθ. Ο άν­

θρωπος μπορεί να φτάσει πίσω στο θεό μέσω του διαλογισμού

και της φώτισης. Η Καββάλα δεν αποτέλεσε ενιαίο σύστημα και

εξελίχθηκαν διάφοροι τρόποι μέσω των οποίων μπορούσε να επι­

τευχθεί κάτι τέτοιο.

Ένας από αυτούς ήταν το Μαασέ Μπερεσίτ (Έργο της Δημι­

ουργίας), το οποίο αποτελούσε τον τρόπο κατά τον οποίο ο μυ-

στχκιστής αναγόταν πίσω στην αρχή της δημιουργίας, το θεό, μέ­

σω της μελέτης του Λόγου του. Η Δημιουργία ήταν στενά δεμένη

με τα γράμματα του εβραϊκού αλφαβήτου, και μέσω της αριθμο­

λογίας τους (Γκεμάτρια), των μεταθέσεών τους (Τεμουρά) και των

ακροστοιχίδων που σχημάτιζαν (Νοτάρικον) έφταναν στην κα­

Ανακαλύπτονταε ια μυοτικά ίων Illuminati

112

ΑνακαΓίύπτονιαε τα μυστικά ιων Illuminati

τανόηση των μυστηρίων του θεού. Ένα παράδειγμα αυτού του

τρόπου μπορεί να βρεθεί στο έργο Σεφέρ Γετζιρά (Βίβλος της Δη­

μιουργίας). Γνωστές καββαλισπκές σχολές της εποχής ήταν η

Σχολή της Χερόνα, με χαρακτηριστικό εκπρόσωπο τον Ισαάκ τον

Τυφλό (1190-1210), η Σχολή της Σεγκόβια, με διακεκριμένο μέ­

λος τον Ιωσήφ χα-Λεβί Αμπουλάφια (1234-1305), και η σχολή

του Αβραάμ μπεν Σαμουήλ Αμπουλάφια (1240-1292).

Σαφώς επηρεασμένος τόσο από τη νεοπλατωνική φιλοσοφία

όσο και από τις γνωστικές ομάδες, που διατηρούσαν πιο στενές

επαφές με τις υπόλοιπες μυστηριακές θρησκείες της εποχής, ο

χριστιανός θεολόγος Ωριγένης (185-254 μ.Χ.) είναι ο πρώτος

που εισάγει στη θεολογία την έννοια του θείου έρωτα. Κατ’ αυτόν

η ψυχή είναι η νύφη που συνάπτει πνευματικό γάμο με το θείο

Λόγο. Τη μυστική ένωση με το θεό θα τονίσει αργότερα στην ανα­

τολή ο Γρηγόριος Νύσσης (330-395 μ.Χ.) και κατά την ίδια πε­

ρίοδο ο Μακάριος ο Αιγύπτιος και ο Ευάγρτος ο Ποντικός, ενώ

στη Δύση κύριος εκπρόσωπος του χριστιανικού μυστικισμού θα

καταστεί ο Αυγουστίνος (354-430 μ.Χ.).

Το σημείο σταθμός όμως στο χριστιανικό μυστικισμό εντοπίζε­

ται κατά το τέλος του 5ου μ.Χ. αιώνα, όταν θα γίνουν γνωστά και

θα γνωρίσουν ευρεία διάδοση τα συγγράμματα του ψευδο-Διονυ-

σίου Αρεοπαγίτη. Πρόκειται για ένα σώμα κειμένων που παλαι­

ότερα αποδίδονταν λανθασμένα στο μαθητή του αποστόλου Παύ­

λου Διονύσιο Αρεοπαγίτη και το κύριο χαρακτηριστικό τους εί­

ναι η σύνθεση της χριστιανικής θεολογίας με τη νεοπλατωνική

φιλοσοφία. Από αυτά σώζονται δέκα επιστολές και τέσσερα βτ-

113

AvciKqflijntovias ta μυστικά τών Illuminati

βλία: Περί Ουρανίου Ιεραρχίας, Περί Εκκλησιαστικής Ιεραρ­

χίας, Περί θείων Ονομάτων και Περί Μυστικής θεολογίας. Ει­

δικού ενδιαφέροντος είναι το τελευταίο, που πραγματεύεται την

ένωση του θεού και της ψυχής μέσα από τρία στάδια. Το πρώτο

στάδιο είναι η Κάθαρση, δηλαδή ο εξαγνισμός από την αμαρτία,

ο οποίος επιτυγχάνεται μέσω της συστηματικής καταπολεμήσε­

ως των παθών και την άσκηση της αρετής. Το δεύτερο στάδιο εί­

ναι ο Φωτισμός, κατά την οποία η ψυχή φωτίζεται και αποκτά τη

φυσική θεωρία, δηλαδή την αληθινή κατανόηση του κτιστού κό­

σμου. Το τρίτο και τελευταίο είναι η Ένωση (θέωση), κατά την

οποία η ψυχή ενώνεται με το θεό διά της αγάπης.

Τα συγγράμματα του ψευδο-Διονύσιου βρήκαν μεγάλη απήχη­

ση τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Ο Μάξιμος ο Ομολο­

γητής (580-662) τα σχολίασε, ενώ ο Ιωάννης Σκώτος Εριγένης

(810-877) τα μετέφρασε στα λατινικά. Κατά τον ενδέκατο και το

δωδέκατο αιώνα ξεκινάει μια φάση αναβίωσης του μυστικισμού

στην Ανατολική Εκκλησία με το Συμεών το Νέο θεολόγο (949­

1022) και στη Δυτική με τον Βερνάρδο του Κλαιρβώ (1090-1153)

και το βιβλίο του Περί του λατρευτέου θεού, όπου εκθέτει συ­

στηματικά τη διδασκαλία του περί θείου έρωτος.

Στην Ανατολή θα δημιουργηθεί κατά το 14ο αιώνα το κίνημα

του Ησυχασμού, με βάση τη διδασκαλία του Συμεών του Νέου

θεολόγου και κύριους εκπροσώπους το Γρηγόριο Σιναϊτη, το Νι­

κηφόρο Αθωνίτη και το Γρηγόριο Παλαμά. Η κεντρική του πρα­

κτική είναι η συνεχής επανάληψη της προσευχής του Ιησού (Κύ­

ριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του θεού, ελέησόν με), η οποία πραγμα­

114

AvaKarlCintovTQS ια μυστικά ίων Illuminati

τοποιείται ενίοτε με τεχνικές στάσης του σώματος και συγχρονι­

σμού της αναπνοής. Κατά τους ησυχαστές αυτές οι τεχνικές οδη­

γούν στη θέα του Ακτιστου Φωτός, που δεν είναι τίποτα άλλο από

την ενέργεια του θεού, καθώς η ουσία του θεού μένει τελείως

απρόσιτη για τον άνθρωπο. Η διδασκαλία και η πρακτική αυτή

σήμερα αποτελεί παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Και στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία όμως θα εμφανιστούν με­

γάλοι μυστικοί, όπως ο Φραγκίσκος της Ασίζης (1181-1226),

ιδρυτής του Τάγματος των Φραγκισκανών, ο δομινικανός Μάι-

στερ'Εκαρτ (1260-1327), ο Ιγνάτιος Λογιόλα (1491-1556), ιδρυ­

τής του Τάγματος των Ιησουιτών, η Τερέζα της Αβιλα (βλ. Αγία

Τερέζα) και ο Ιωάννης του Σταυρού (1542-1591). Ο Ιγνάτιος Λο­

γιόλα στο βιβλίο του Πνευματικές Ασκήσεις διδάσκει έναν ενερ­

γητικό τρόπο νοητικής προσευχής, ο οποίος θα ονομαστεί δια­

λογισμός, σε αντίθεση με την παλαιότερη θεωρία. Ο Ιωάννης του

Σταυρού στο βιβλίο του Η Σκοτεινή Νύχτα της Ψυχής περιγρά­

φει τις δύο μεγάλες κρίσεις που περνάει η ψυχή ανάμεσα στα στά­

δια της Κάθαρσης και της Φώτισης και ανάμεσα σε αυτά της Φώ­

τισης και της Ένωσης. Την πρώτη την ονομάζει Νύχτα των Αι­

σθήσεων και τη δεύτερη Σκοτεινή Νύχτα της Ψυχής, από όπου

έλαβε τον τίτλο και το βιβλίο του.

Και ενώ αυτά συνέβαιναν στους κόλπους της Ορθοδοξίας και

του Ρωμαιοκαθολικισμού, πολυάριθμες ομάδες με γνωστική κα­

ταγωγή πρέσβευαν το δικό τους είδος μυστικισμού, το οποίο ήταν

αποκομμένο από την Εκκλησία και τα μυστήριά της. Στην ανα­

τολή οι Μασσαλιανοί ή Ευχίτες, οι Παυλικιανοί και οι Βογόμιλοι

115

γνώρισαν πρωτοφανείς διώξεις από το Βυζαντινό κράτος, ενώ στη

Δΰση ο πάπας Ιννοκένπος Γ' κήρυξε Σταυροφορία εναντίων των

Αλβιγένσιων, των Βαλδένσιων και των Καθαρών. Τα απομεινά-

ρια αυτών των ομάδων διώχτηκαν αργότερα από την Ιερά Εξέτα­

ση (βλ. λήμμα), η οποία καταδίωκε πάντα οποιαδήποτε μυστικι­

στική διδασκαλία έξω από την επικυριαρχία του πάπα, όπως για

παράδειγμα τους Ισπανούς Αλουμπράδος (βλ. λήμμα) κατά το

16ο και το 17ο αιώνα.

Στο Ισλάμ διαμορφώθηκε κατά το 10ο αιώνα ένα μυστικιστικό

ρεύμα με την επίδραση του συριακού μοναχισμού καθώς και του

νεοπλατωνισμού, του γνωστικισμού και του ινδικού μυστικισμού.

Αν και το κίνημα αυτό δεν είναι οργανωμένο σε μία μόνο ομάδα,

καλείται με το γενικό όνομα Σούφι, λέξη που κατά πάσα πιθανό­

τητα προέρχεται από το σουφ, το τραχύ μάλλινο ρούχο που φο­

ρούσαν οι νεστοριανοί μοναχοί και που υιοθετήθηκε από τους

μουσουλμάνους ασκητές. Οι Σούφι αναζητούν τη στενή και άμε­

ση προσωπική επαφή με το θεό, κάτι που το πετυχαίνουν με τε­

χνικές όπως το νιικρ, δηλαδή τη συνεχή επανάληψη σύντομων

προσευχών, και το σάμα, τη προσήλωση στο θεό μέσω της μου­

σικής. Αργότερα, κατά το 12ο μ.Χ. αιώνα, ορισμένες ομάδες Σού­

φι θα οργανωθούν στα λεγόμενα Δερβισικά Τάγματα, με πιο γνω­

στό ίσως το τάγμα των Μεβλεβί, που είναι γνωστοί στη Δύση ως

Περιστρεφόμενοι Δερβίσηδες. Ακόμα μεταγενέστερα, από την αλ­

ληλεπίδραση ισλαμικού και ινδικού μυστικισμού δημιουργήθη­

κε κατά τις αρχές του 16ου αιώνα η έντονα μυστικιστική θρη­

σκεία των Σιχ από τον Γκουρού Νανάκ.

AvaKarlCiniovias ια μυοτικά των Illuminati

116

Σιην Ινδία, περίπου καιά ιην ίδια περίοδο με ιην ανάπτυξη ιου

ορφισμού σιην Ελλάδα, αναπιύσσειαι ιο μειαφυσικό σύσιημα

ιης Βεδάνια, σύμφωνα με ιο οποίο ο αιομικός εαυιός, ιο Άτμαν,

ιαυιίζειαι με ιον υπέριαιο εαυιό ιου σύμπανιος, ιο Βράχμαν. Η

αίσθηση ιου διαχωρισμού από ιο σύμπαν που έχουν συνήθως οι

άνθρωποι αποιελεί Μάγια, δηλαδή ψευδαίσθηση. Όταν ο άν­

θρωπος καιαφέρει να ενώσει ιον εαυιό ιου με ιο Βράχμαν εμφα-

νίζειαι η μυσιική εμπειρία ιης Μόκσα, δηλαδή ιης απελευθέ­

ρωσης από ιον κύκλο ιης γέννησης και ιου θανάιου.

Η φιλοσοφία αυιή υιοθειείιαι και από ιο μυσιικισιικό σύστη­

μα ιης Γιόγκα. Υπάρχουν πολλά είδη γιόγκα, όπως η Χάθα Γιό­

γκα (βλ. λήμμα), που στηρίζεται κυρίως στην άσκηση του σώμα­

τος, η Μάντρα Γιόγκα, που στηρίζεται κυρίως στην επανάληψη

σύντομων προσευχών, και η Τζνάνα Γιόγκα, που στηρίζεται στην

εκπαίδευση του νου. Αργότερα διαμορφώθηκε και η Τάντρα, κα­

τά την οποία οι γιόγκι διδάσκονται να ανυψώνουν την ψυχική

ενέργεια από τη βάση της σπονδυλικής στήλης διαμέσου των

Τσάκρας, ψυχοσωματικών κέντρων, έτσι ώστε να φτάσει στην κο­

ρυφή του κεφαλιού και να αποφέρει την απελευθέρωση. Όλα

όμως τα είδη της γιόγκα δέχονται ότι η απελευθέρωση είναι δυ­

νατή μέσω οκτώ σταδίων άσκησης: τη Γιάμα, εκπλήρωση ηθικών

καθηκόντων, τη Νιγιάμα, τήρηση θρησκευτικών απαγορεύσεων,

την Ασάνα, σταθεροποίηση του σώματος σε μια από τις πολλές

στάσεις της γιόγκα, την Πραναγιάμα, έλεγχο της αναπνοής (βλ.

λήμμα), και τις Πρατιαχάρα, απόσυρση από τις αισθήσεις, Ντα-

ράνα, συγκέντρωση του νου σε ένα σημείο, Ντιάνα, διαλογισμός,

AvaKarliiniovias ta μυοΐΐκά τών Illuminati

117

AvaKafliiniovTCis τα μυστικά ίων Illuminati

κυρίως πάνω στο Βράχμαν, και, τέλος, Σαμάντι, απόλυτη ένωση

με το αντικείμενο του διαλογισμού. Σε μεταγενέστερη εποχή δια­

μορφώθηκε στην Ινδία ένα διαφορετικό είδος μυστικισμού, το

οποίο βασίζεται περισσότερο στη συναισθηματική αφιέρωση του

πιστού σε κάποιους θεούς, όπως τον Σίβα, το Βισνού ή τη Σάκτι.

Ο βουδισμός και ο τζαϊνισμός συνεχίζουν την παράδοση του ιν­

δικού μυστικισμού, καθώς τόσο ο Βούδας όσο και ο ιδρυτής του

τζαϊνισμού, Μαχαβίρα, είχαν ασχοληθεί με τη γιόγκα για πολλά

χρόνια. Ο βουδισμός αντιτάχθηκε στις ασκητικές υπερβολές των ιν­

δικών συστημάτων, αλλά διατήρησε την αυστηρή προσήλωσή του

στο μυσττκισμό, αφού ο κύριος σκοπός των πιστών του είναι η απε­

λευθέρωση από τον κύκλο της γέννησης και του θανάτου, η οποία

είναι γνωστή ως Νιρβάνα. Ωστόσο κάποια βουδιστικά συστήματα

κλίνουν περισσότερο στο μυστικισμό από άλλα, όπως για παρά­

δειγμα η σχολή Σεν, η οποία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Κί­

να κατά τον 6ο αιώνα μ.Χ. κάτω από την επίδραση του ταοϊσμού και

αργότερα μεταδόθηκε στην Ιαπωνία και σε άλλες ασιατικές χώρες.

Το Ζεν χρησιμοποιεί συχνά γρίφους χωρίς νόημα, τα λεγόμενα Κό-

αν, με σκοπό να ξεπεράσει τα σύνορα του νου του μαθητή και να τον

προετοιμάσει έτσι για τη Νιρβάνα. Το σύστημα Βατζραγιάνα επίσης,

ο λεγόμενος και Εσωτερικός Βουδισμός, που διαμορφώθηκε κάτω

από την επίδραση της ινδικής Τάντρα κατ εισήχθη στο Θιβέτ κατά

τον 7ο μ.Χ. ατώνα, περιλαμβάνει σωματικές και νοητικές ασκήσεις,

συγκέντρωση πάνω σε συμβολικά σχήματα (Μαντάλα) και συνεχή

επανάληψη σύντομων προσευχών (Μάντρα).

Στην Κίνα το κυρίαρχο θρησκευτικό σύστημα ήταν ο τυπολα-

118

AvaKaflOniovias τα μυστικά ίων Illuminati

τρικός και μη μυστικιστικός κομφουκιανισμός. Βρέθηκε όμως

χώρος και για τον ταοϊσμό, τον οποίο ίδρυσε ο Κινέζος φιλόσο­

φος Λάο Τσε. Ο ταοϊσμός επιδιώκει την εναρμόνιση της ανθρώ­

πινης ψυχής με το σύμπαν και τη μεταμόρφωση της ανθρώπινης

καρδιάς σε “καθρέφτη” που αντανακλά αυθόρμητα τη συμπαντι-

κή τάξη. Στο πλαίσιο του ταοϊσμού αναπτύχθηκαν μοναστήρια

καθώς και ασκήσεις για την απόκτηση αυτής της μυστικιστικής

κατάστασης.

Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα παρατηρήθηκε στο δυτικό

κόσμο μια έντονη αναγέννηση του ενδιαφέροντος για το χριστια­

νικό όσο και για το μη χριστιανικό μυστικισμό κατ δημιουργή­

θηκαν ποικίλες ομάδες που ασχολούνται με τη διδασκαλία της

μιας ή της άλλης παράδοσης. Το ενδιαφέρον αυτό παραμένει

αμείωτο μέχρι σήμερα.

Οι Ιππότες του Ναού ή Ναΐτες ήταν το πρώτο από τα μοναστικά

στρατιωτικά τάγματα, το οποίο ιδρύθηκε κατά το τέλος της Πρώ­

της Σταυροφορίας με την υποχρέωση να προστατεύει τους χρι­

στιανούς προσκυνητές κατά τις επισκέψεις τους στους Αγίους Τό­

πους. Το επίσημο όνομα του Τάγματος ήταν Ακτήμονες Ιππότες

του Χριστού και του Ναού του Σολομώντος, η δε ίδρυσή του βα­

σίστηκε στην ιδέα της συνένωσης του τριπλού μοναστικού όρκου

της ακτημοσύνης, της εγκράτειας και της υπακοής με το στρα­

τιωτικού τύπου τπποτικό χρίσμα. Η ιδέα ήταν επαναστατική και

οδήγησε στη δημιουργία ενός σώματος εξαιρετικά πειθαρχημέ-

119

νου, του οποίου η αποτελεσματικότητα εντυπώσιασε ακόμα και

τους πιο έμπειρους στρατιωτικούς ηγέτες της εποχής.

Το Τάγμα των Ναϊτών ιδρύθηκε το 1118 από τον Ούγο ντε Πεν,

ιππότη που υπηρετούσε στους Αγίους Τόπους και μάλλον είχε

λάβει μέρος στην Πρώτη Σταυροφορία υπό τον Γκοντφρουά ντε

Μπουγιόν. Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή του Ούγου, γνωρίζου­

με όμως ότι ήταν Βουργουνδός και βρισκόταν στην υπηρεσία του

κόμη Ούγου της Κομπανίας. Αυτός μαζί με άλλους οκτώ ιππότες

έδωσαν τους μοναστικούς τους όρκους μπροστά στο Λατίνο Πα­

τριάρχη της Ιερουσαλήμ. Μην έχοντας κάποιον τόπο για να μέ­

νουν, ο βασιλιάς της Ιερουσαλήμ Βαλδουίνος Β' τους παραχώρη­

σε ένα προσωρινό μέρος μέσα στο ίδιο του το ανάκτορο, στη βό­

ρεια πλευρά του Ναού του Σολομώντα, από όπου πήραν και το

όνομά τους. Ανάμεσα στα ιδρυτικά μέλη των Ναϊτών ήταν ο Ιππό­

της Αντρέ ντε Μομπάρντ, θείος του Βερνάρδου του Κλερβό, ο

οποίος και έλαβε τη θέση του Μεγάλου Διδασκάλου του Τάγμα­

τος αργότερα.

Κατά τα πρώτα εννιά χρόνια δεν υπήρχαν άλλα μέλη εκτός από

τα εννιά ιδρυτικά, γεγονός που οδήγησε σε πλήθος θεωριών, αλ­

λά ο πιο πιθανός λόγος είναι ότι το τάγμα βρισκόταν στο χείλος

της διάλυσης, μην μπορώντας να στρατολογήσει καινούρια μέ­

λη. Το 1927 ο Ούγος έφυγε για την Ευρώπη μαζί με τους υπό­

λοιπους ιππότες του για να ζητήσει την άδεια του πάπα και κα­

νονισμό για το τάγμα του. Την υποστήριξη των Ιπποτών του Να­

ού ανέλαβε ο Βερνάρδος του Κλερβό, ιδρυτής του μοναστικού

Τάγματος των Κιστερσιανών. Έτσι, στη Σύνοδο της Τρουά, η

AvaKaflCintovtas ta μυστικά ίων Illuminati

1 2 0

ΑνακαΑύπτοντοβ ια ιιυοιικά ίων Illuminati

οποία είχε συγκληθεί για να λύσει κάποια εκκλησιαστικά ζητή­

ματα της εποχής, ο Βερνάρδος έθεσε το θέμα των Ναϊτών εκτός

ημερησίας διάταξης. Ο πάπας συμφώνησε, και στις 13 Ιανουα­

ρίου 1128 δόθηκε στους Ναΐτες ο πρώτος επίσημος κανονισμός,

βασισμένος στον κανονισμό του τάγματος των Κιστερσιανών.

Αργότερα η ηθική υποστήριξη του Βερνάρδου θα συνεχιζόταν με

την περίφημη ομιλία του Εϊς Έπαινον τ ης Νέας Ιπποσύνης. Το

1130 ο Ούγος ντε Πεν, έχοντας θέσει τα θεμέλια για ένα μεγάλο

οργανισμό, επέστρεψε στην Παλαιστίνη επικεφαλής μιας ομάδας

Άγγλων και Γάλλων ιπποτών που είχαν πρόσφατα χριστεί Ναΐτες.

Κατά την άφιξή τους στην Παλαιστίνη έγιναν δεκτοί με μεγάλες

τιμές από το βασιλιά Βαλδουίνο, τους κληρικούς και τους αξιω­

ματούχους του βασιλείου της Ιερουσαλήμ.

Σύμφωνα με τον κανονισμό, οι βαθμοί του τάγματος ήταν τέσ­

σερις: ιππότες, αξιωματούχοι, κληρικοί και υπηρέτες (ιπποκό­

μοι). Το ένδυμα που προέβλεπε ο κανονισμός γτα τους ιππότες

ήταν ένας λευκός μανδύας που συμβόλιζε την αγνότητα. Οι Αδελ­

φοί Ιππότες έπρεπε να είναι γόνοι ευγενών οικογενειών από κα­

νονικό γάμο και αθώοι από θανάσιμα αμαρτήματα. Καθένας από

αυτούς είχε τρία άλογα και έναν ιπποκόμο στην υπηρεσία του.

Οι Αδελφοί Αξιωματούχοι δε χρειαζόταν να έχουν ευγενική κα­

ταγωγή. Έφεραν παρόμοιο εξοπλισμό με εκείνον του Ιππότη, αλ­

λά τους παραχωρούνταν μόνο ένα άλογο, φορούσαν σκούρο κα­

φέ μανδύα και δεν υπηρετούνταν από ιπποκόμους. Οι κληρικοί

του τάγματος έφεραν πράσινο μανδύα και λευκά γάντια, ενώ οι

Ιπποκόμοι ή Υπηρέτες έφεραν μαύρο μανδύα. Αργότερα, την πε­

1 2 1

Ανακαλύπτοντα5 τα ιιυοτικά των Illuminati

ρίοδο 1147-1148, προστέθηκε στην περιβσλή τους ο οκτάγωνος

σταυρός, ο οποίος δε θα πρέπει να συγχέεται με το διχαλωτό

σταυρό των Ιωαννιτών.

Οι Ναΐτες έμπαιναν στο τάγμα μόνο ως ενήλικες, το νωρίτερο

μετά τη συμπλήρωση του 21ου έτους τους. Κάτω από τα ρούχα

τους όλοι έπρεπε να φορούν εσώρουχα από μαλλί προβάτου που

δεν έπρεπε να αφαιρεθούν ποτέ, κάτι που συμβόλιζε τον όρκο

εγκράτειάς τους. Ενώ οι κοσμικοί ιππότες άφηναν τα μαλλτά τους

μακριά, οι Ναΐτες τα έκοβαν κοντά, αλλά δεν επιτρεπόταν να κό­

ψουν τη γενειάδα τους. Ενώ οι κοσμικοί Ιππότες ήταν υπεύθυνοι

για τα άλογα, τον οπλισμό και τους ιπποκόμους τους, οι Ναΐτες

έπρεπε να τηρήσουν τον κανόνα του τάγματος που όριζε επακρι­

βώς ποιος θα πρέπει να είναι ο εξοπλισμός κάθε βαθμίδας, εξο­

πλισμός που ανήκε στο τάγμα, μιας και οι ίδιοι είχαν πάρετ όρ­

κο ακτημοσύνης. Τους απαγορευόταν επίσης η αλληλογραφία με

συγγενείς καθώς και οποιαδήποτε επαφή με γυναίκες, ακόμα και

αν επρόκειτο για τη μητέρα ή την αδελφή τους.

Παρ’ όλο που αρχικά οι Ναΐτες υπάγονταν στους τοπικούς επι­

σκόπους, ο πάπας Ιννοκέντιος Β' τους έφερε κάτω από την απο­

κλειστική παπική εποπτεία το 1139. Η διοικητική τεραρχία του

τάγματος διαμορφώθηκε ως εξής: Στην κορυφή βρισκόταν ο Μέ­

γας Διδάσκαλος, απόλυτος κυρίαρχος του τάγματος, που έδινε

αναφορά μόνο στον πάπα. Ωστόσο και αυτός υπάκουε στον ίδιο

κανονισμό με τους ιππότες του έχοντας ελάχιστα προνόμια, όπως

το να έχει πέντε άλογα αντί για τρία, καθώς και έναν έφιππο

αξιωματούχο ως συνοδό εκτός από τον ιπποκόμο του. Οι τρεις Δι­

1 2 2

AvaKaftoriTovicts ια μυστικά τών Illuminati

οικητές των Χωρών είχαν απόλυτη εξουσία στην επικράτειά τους.

Υπήρχε ο Διοικητής του Βασιλείου της Ιερουσαλήμ, που ήταν και

ο Γενικός θησαυροφΰλακας του Τάγματος, ο Διοικητής της Πό-

λεως Ιερουσαλήμ, καθώς και ο Διοικητής Τριπόλεως και Αντιό­

χειας. Οι οκτώ Διδάσκαλοι των Επαρχιών ήΈπαρχοι έπαιζαν το

ρόλο του διοικητή στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες όπου υπήρχαν

ναϊτικές κτήσεις, δηλαδή στην Απουλία, την Προβηγκία, τη Νορ-

μανδία, την Αγγλία, την Ανω κατ Κάτω Γερμανία, την Αραγονία

και την Καστίλη. Οι ανώτεροι αξιωματικοί ονομάζονταν Διοικη­

τές των Οίκων.

Οι Ναΐτες είχαν διπλή οργάνωση, διαφορετική για την ειρήνη

και για τον πόλεμο. Σε καιρό πολέμου δημιουργοΰνταν ένας δεύ­

τερος κλάδος με διαφορετική ιεραρχία. Οι Ιππότες και οι Αξιω­

ματούχοι που θα λάμβαναν μέρος σε μάχη μεταφέρονταν από τις

Διοικήσεις των Οίκων στις Διοικήσεις των Ιπποτών που βρίσκο­

νταν κάτω από την εξουσία ενός Στρατηγού. Έτσι, τα ίδια άτομα

έπαιρναν διαφορετικούς ρόλους κατά τη μετατόπισή τους από τον

ένα στον άλλο κλάδο. Για παράδειγμα, ο Διοικητής της Χώρας της

Ιερουσαλήμ, που λειτουργούσε και ως γενικός θησαυροφύλακας

του Τάγματος και έδινε λόγο στο Μέγα Διδάσκαλο, σε καιρό πο­

λέμου θα μπορούσε να γίνει ένας απλός Διοικητής Ιπποτών κά­

ποιας στρατιωτικής ομάδας και να λογοδοτεί στο Στρατηγό.

Η πολεμική τακτική τους ακολουθούσε τα πρότυπα της εποχής.

Το κεντρικό στρατιωτικό σώμα ήταν οι Ιππότες, των οποίων βα­

σική τακτική ήταν η έφοδος, η οποία υποβοηθούνταν από το σώ­

μα των έφιππων Αξιωματούχων. Έφιπποι αλλά με ελαφρύτερο

123

AvaKaflijruovias ια μυστικά των Illuminati

εξοπλισμό, κυρίως λόγχες και τόξα, οι Τουρκόπουλοι (όνομα που

δινόταν αρχικά στους εκχριστιανισμένους Σελτζοΰκους) βοη­

θούσαν κυρίως ως μισθοφόροι στις μάχες εναντίον των πιο κι­

νητικών μουσουλμανικών δυνάμεων. Το πολεμικό λάβαρο των

Ναϊτών είχε την ονομασία Μποζεάν (Beauseant), λέξη που κατά

πάσα πιθανότητα σήμαινε όμορφη ή ένδοξη στα μεσαιωνικά γαλ­

λικά. Το λάβαρο αυτό ήταν δίχρωμο. Το επάνω μέρος του ήταν

μαύρο και συμβόλιζε την αμαρτία που είναι παρούσα στον κό­

σμο, ενώ το κάτω ήταν λευκό και συμβόλιζε την αγνότητα που

προσέφερε το τάγμα. Πρίν ιη μάχη ο Στρατηγός επέλεγε δέκα

Ιππότες που έπρεπε να προστατεύουν τόσο αυτόν όσο και το λά­

βαρο. Αν ο Στρατηγός σκοτωνόταν στη μάχη, το λάβαρο έπρεπε

να το κρατήσει ψηλά ο Διοικητής των Ιπποτών, έτσι ώστε να μη

σταματήσει να υψώνεται ποτέ όσο οι Ναΐτες πολεμούσαν.

Σταδιακά παραχωρήθηκαν πολλές δωρεές στο τάγμα, όπως χω­

ριά, πόλεις ή κάστρα, και οι περιουσίες τους πολλαπλασιάστη-

καν τόσο στην Ιερουσαλήμ, την Τρίπολη, την Αντιόχεια, την Κύ­

προ και την Πελοπόννησο όσο και στη δυτική Ευρώπη. Πολύ σύ­

ντομα οι Ναΐτες έγιναν μία από τις πλουσιότερες δυνάμεις του

χριστιανικού κόσμου. Η οικονομική αυτή ανάπτυξη συνδυάστη­

κε και με τη δημιουργία του πρώτου τραπεζικού συστήματος,

αφού τα κατά τόπους παραρτήματα του τάγματος εισέπρατταν

χρήματα, εκδίδοντας αποδεικτικά είσπραξης τα οποία έδιναν τη

δυνατότητα στους εμπόρους ή τους ταξιδιώτες να τα εισπράξουν

από κάποιο άλλο παράρτημα. Το τάγμα δάνειζε χρήματα σε ευ­

γενείς με υψηλό τόκο, ενώ το Βασιλικό θησαυροφυλάκιο της Γαλ­

124

λίας φυλασσόταν στο παράρτημα του τάγματος στο Παρίσι για

ασφάλεια.

Εκτός από τη μεγάλη τους οικονομική δύναμη, όμως, οι Ναΐτες

αποτελούσαν και υπολογίσιμο πολιτικό παράγοντα. Ακολουθώ­

ντας τη δική τους πολιτική, είχαν εναντιωθεί στη στέψη του Καρό­

λου της Ανδηγαυίας (Ανζού) ως βασιλιά της Νεαπόλεως και της

Σικελίας από τον πάπα κατά το 1265, ενώ το 1282 έλαβαν μέρος

στην επανάσταση εναντίον του, η οποία ονομάστηκε Σικελικός

Εσπερινός. Όταν ο Κάρολος εκκένωσε το νησί, οι Ναΐτες προσκά-

λεσαν το βασιλιά της Αραγονίας Πέτρο Γ' για να λάβει το θρόνο.

Στο μεταξύ το βασίλειο της Ιερουσαλήμ είχε πέσει πια στα χέ­

ρια των μουσουλμάνων. Η ίδια η Ιερουσαλήμ, που ήταν και το αρ­

χηγείο του τάγματος, είχε κατακτηθεί από το 1187, και το αρχη­

γείο μεταφέρθηκε στην Αντιόχεια, ενώ αργότερα στην Άκρα. Με­

τά την πτώση της Άκρας το 1291, ως κεντρική βάση των Ναϊτών

χρησίμευσε η Κύπρος. Μετά το θάνατο του 22ου Μεγάλου Διδα­

σκάλου, θεοβάλδου Γκοντέν, το 1293, εκλέχτηκε ως Μέγας Δι­

δάσκαλος ο Ζακ ντε Μολέ. Ο ντε Μολέ γεννήθηκε το 1244 στο

Βιτρί της Γαλλίας και εισήλθε στο τάγμα σε ηλικία είκοσι ενός

ετών. Πέρασε αρκετά χρόνια στη Βρετανία, αλλά μόλις εκλέχτη­

κε κεφαλή του τάγματος μετακόμισε αμέσως από τη Βρετανία

στην Κύπρο. Ο Ζακ ντε Μολέ διατηρούσε φιλικές σχέσεις με το

Φίλιππο Δ' της Γαλλίας, και μάλιστα είχε βαφτίσει και το γιο του.

Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να αρνηθεί το 1295 να πληρώσει φό­

ρο στο Φίλιππο, του οποίου βασική πολιτική ήταν η προσπάθεια

φορολόγησης της εκκλησιαστικής περιουσίας.

AvdKarlLiniovias ια μυστικά των Illuminati

125

Ανακαλύπΐονταε ια μυοιικά των Illuminati

Αργότερα οι Ναΐτες υποστήριξαν σθεναρά τον πάπα Βονιφάτιο

Η' (βλ. λήμμα), όταν και αυτός αρνήθηκε να πληρώσει τη φορο­

λογία της εκκλησιαστικής περιουσίας που βρισκόταν στη Γαλλία.

Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι στέκονταν εμπόδιο στην

εθνική πολιτική του βασιλιά. Κατά το 1305, μετά το θάνατο του

Βονκράτιου, το κονκλάβιο εξέλεξε ως πάπα τον Αρχιεπίσκοπο του

Μπορντό, που πήρε το όνομα Κλήμης Ε'. Η στέψη του νέου πά­

πα έγινε στη Αχόν, όπου συνήθιζαν να καταφεύγουν οι πάπες του

13ου αιώνα σε περιόδους συγκρούσεων με το Γερμανό Αυτοκρά­

τορα. Όταν ξεκίνησε για τη Ρώμη, όμως, ο Φίλιππος του πρότει­

νε να κάνει έδρα του τη γαλλική πόλη Αβινιόν, πράγμα που ο

Κλήμης αποδέχτηκε, καθώς υπολόγιζε ότι ο αδύναμος πια πα­

πικός θρόνος θα έβρισκε την υποστήριξη του Γάλλου βασιλιά.

Οι συνέπειες όμως της επιλογής αυτής υπήρξαν οδυνηρές για

τον παπικό θρόνο, ο οποίος όχι μόνο στερήθηκε το μεγαλύτερο

μέρος από τα εισοδήματα των παπικών κρατών αλλά και τον οδή­

γησε στο να γίνει ένα πιόνι στην πολιτική των βασιλέων της Γαλ­

λίας. Ο Φίλιππος αξίωσε τη διάλυση του Τάγματος των Ναϊτών,

κάτι που ο Κλήμης αναγκάστηκε να αποδεχτεί. Ο Ζακ ντε Μολέ

κλήθηκε από την Κύπρο για να παρευρεθεί στην κηδεία της

αδελφής του βασιλιά, που τελέστηκε στις 12 Οκτωβρίου 1307

Την επόμενη ημέρα αυτός και πολλά από τα μέλη του τάγματος

στη Γαλλία συνελήφθησαν από την Ιερά Εξέταση (βλ. λήμμα) ως

ύποπτοι για αίρεση, ειδωλολατρία, τελετές με άσεμνο χαρακτή­

ρα, μη κανονική τέλεση της θείας Λειτουργίας και ομοφυλοφι-

λικές σχέσεις.

126

ΑνακαήΙύπτονιαε ια μυστικά των Illuminati

Οι κατηγορίες δεν αποτελούσαν κάτι καινούριο. Ήταν παρό­

μοιες με αυτές που είχαν χρησιμοποιηθεί παλαιότερα για τις κα­

ταδίκες των Καθαρών και των Αλβιγένσιων καθώς και με αυτές

που αποδίδονταν συνήθως στις μάγισσες. Κανένα είδωλο δε βρέ­

θηκε ποτέ σε καμία χώρα παρά τις συνεχείς έρευνες και οι ομο­

λογίες των μελών του τάγματος ήταν αρκετά αντιφατικές, γεγονός

που επιβεβαιώνει ότι οι συγκεκριμένες κατηγορίες ήταν κατα­

σκευασμένες. Μετά όμως από φρικτά βασανιστήρια οι ανακρινό-

μενοι Ναΐτες ομολογούσαν τις κατηγορίες και παραπέμπονταν σε

πολιτικά δικαστήρια. Η σκληρότητα των βασανιστηρίων ενόχλη­

σε τον πάπα, ο οποίος αξίωσε να παραπεμφθούν όλα τα μέλη του

τάγματος σε εκκλησιαστικά δικαστήρια, αλλά ο Φίλιππος πίεσε

τον πάπα να μην αντιδράσει.

Τον Αύγουστο του 1308 ο πάπας Κλήμης Ε' εξέδωσε τη βούλα

Regnas in Coelis, με την οποία διέταζε έρευνα για τους Ναΐτες σε

όλες τις χώρες που είχαν παραρτήματα και η οποία θα γινόταν

από εξεταστική επιτροπή που όριζε ο ίδιος. Εκτός Γαλλίας οι απο­

φάσεις ήταν κατά κύριο λόγο αθωωτικές. Ο Αρχιεπίσκοπος του

Μαγδεμβούργου συνέλαβε κάποιους Ναΐτες τον Οκτώβριο του

1308, αλλά αργότερα τους απελευθέρωσε. Ο Ντινίς Α' της Πορ­

τογαλίας υπερασπίστηκε το τάγμα και καθυστερούσε την έρευνα

επί δύο χρόνια. Ο Ιάκωβος της Αραγονίας και ο Φερδινάνδος της

Καστίλης φυλάκισαν κάποιους ιππότες, αλλά η Σύνοδος της Σα­

λαμάνκα απεφάνθη τον Οκτώβριο του 1310 ότι οι Ναΐτες ήταν

αθώοι. Η ίδια απόφαση είχε ληφθεί και από τη Σύνοδο της Ρα-

βένα τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Στην Αγγλία ο Εδουάρδος Α' δεν

127

Ανακαλύπτονται τα μυστικά ίων Illuminati

πίστεψε τις κατηγορίες, και έτσι η πρώτη σύνοδος του Καντέρ-

μπουρι δεν τους καταδίκασε. Τον Οκτώβριο του 1310 όμως οι

Ναΐτες καταδικάστηκαν από μια δεύτερη σύνοδο και ο Έπαρχος

της Αγγλίας φυλακίστηκε ισόβια στον Πύργο του Λονδίνου.

Στη Γαλλία όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Ο Ζακ ντε Μο-

λέ δικάστηκε στις 22 Νοεμβρίου 1309 από την Εξεταστική Επι­

τροπή και αποδέχτηκε κάποιες από τις κατηγορίες, ενώ πενήντα

ιππότες που τις αρνήθηκαν κάηκαν ζωντανοί στον πάσσαλο τον

Οκτώβριο του 1310. Άλλοι εκατόν τριάντα τρεις ιππότες είχαν

ήδη πεθάνει από τα βασανιστήρια. Στη Σύνοδο της Βιέννης το

Μάρτιο του 1312 ο πάπας καταδίκασε επίσημα το τάγμα παρά τις

έντονες αντιδράσεις πολλών μελών της συνόδου και ανέγνωσε τη

βούλα Ad Providam για τη διάλυση του Τάγματος των Ιπποτών

του Ναού και την απόδοση της περιουσίας του στο Τάγμα των

Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη. Στις 18 Μαρτίου 1314 ο ντε Μολέ

οδηγήθηκε μπροστά σε κόσμο για να ομολογήσει ανοικτά, όμως

αρνήθηκε τις κατηγορίες και δήλωσε ότι μετανιώνει που είπε ψέ­

ματα για το τάγμα και τους αδελφούς του για να γλιτώσει τα βα­

σανιστήρια. Καταδικάστηκε σε θανάτωση στην πυρά και κάηκε

μαζί με τον Έπαρχο της Νορμανδίας Γκοντφρουά ντε Σαρνέ.

Έκτοτε έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες για την τύχη των ιπ­

ποτών που επέζησαν μετά την επίσημη διάλυσή τους, για τον πε­

ρίφημο θησαυρό των Ναϊτών και για το είδωλο που δήθεν λά­

τρευαν, τον Μπαφομέτ. Κάποιες από αυτές ίσως είναι ευλογοφα-

νείς, ενώ κάποιες άλλες τελείως εξωπραγματικές. Ακόμα και στις

ευλογοφανείς, όμως, δεν παρουσιάζονται αρκετά στοιχεία ώστε

128

AvaKafliiniovias ια μυστικά τών Illuminati

να είναι ιστορικά αποδεκτές.

Ντα Βίντσι, ΛεονάρντοΙταλός αναγεννησιακός αρχιτέκτονας, εφευρέτης, μηχανικός,

γλύπτης και ζωγράφος, ο οποίος θεωρείται μεγαλοφυΐα και έχει

χαρακτηριστεί ως το αρχέτυπο του αναγεννησιακού ανθρώπου.

Γεννήθηκε το 1452 στο Ανκιάνο της Ιταλίας. Ήταν νόθος γιος του

δικηγόρου Πιέρο ντα Βίντσι και μεγάλωσε στη Φλωρεντία. Όταν

ήταν δεκατεσσάρων ετών, ο πατέρας του έδειξε τα σχέδιά του στο

ζωγράφο Αντρέα ντελ Βερόκιο, ο οποίος τον πήρε ως μαθητευό-

μενο. Σε αυτό το διάστημα, που χαρακτηρίζεται ως φλωρεντινή

περίοδος του ζωγράφου, ο ντα Βίντσι δημιούργησε μια σειρά από

έργα όπως Η Παναγία με το γαρύφαλλο, Η Παναγία Μπενουά

και Ο Ευαγγελισμός, έργο στο οποίο άρχισε να εφαρμόζει την

ατμοσφαιρική προοπτική, δηλαδή την απόδοση του βάθους με

τους γαλάζιους τόνους που αποκτά το τοπίο όταν βρίσκεται σε με­

γάλη απόσταση από τον παρατηρητή. Το τελευταίο έργο της φλω­

ρεντινής περιόδου είναι η Προσκύνηση των Μάγων (1481), στην

οποία οι γραμμές σχεδόν διαλύονται από τις φωτοσκιάσεις,

εγκαινιάζοντας μια νέα ζωγραφική διατύπωση.

Από το 1482 έως το 1499 ήταν στην υπηρεσία του Λουντοβίκο

Σφόρζα, του Δούκα του Μιλάνου, ο οποίος και του επέτρεψε να

ανοίξει το δικό του εργαστήριο και να έχει μαθητευόμενους. Τό­

τε ξεκίνησε η λομβαρδική περίοδος του ντα Βίντσι, που ήταν και

η πιο γόνιμη της ζωής του. Στο Μιλάνο ασχολήθηκε με τα πιο

ετερογενή πράγματα, όπως μελέτες υδρεύσεως, αμυντικών έργων

129

AvaKarlLinrovias τα μυστικά των Illuminati

και όπλων, καθώς και σπουδές ανατομίας, γεωμετρίας, βοτανικής

και φυσικής. Η προσέγγισή του όμως όσον αφορά την επιστήμη

είχε να κάνει μόνο με την παρατήρηση. Προσπαθούσε να κατα­

λάβει ένα φαινόμενο απεικονίζοντάς το με την παραμικρή λε­

πτομέρεια, αλλά δεν έδινε καμία έμφαση στα πειράματα και στις

θεωρητικές εξηγήσεις. Για την ενασχόλησή του με την ανατομία

πήρε άδεια να πραγματοποιεί νεκροτομές στο νοσοκομείο Μα­

τζόρε. Αποτέλεσμα αυτών των μελετών ήταν πολλές λεπτομερείς

εικόνες του ανθρώπινου σκελετού, των εσωτερικών οργάνων,

μυών, ακόμα και εμβρύων.

Το 1495 σχεδίασε το πρώτο γνωστό ρομπότ, αλλά δεν είναι γνω­

στό αν δοκίμασε να το κατασκευάσει. Καθώς τον συνάρπαζε η

ιδέα της πτήσης, έκανε πολλά σχέδια τόσο της φυσιολογίας των

πτηνών όσο και για ιπτάμενες μηχανές, οι οποίες μάλιστα περι­

λαμβάνουν και ένα ελικόπτερο. Τον Ιανουάριο του 1496 δοκίμα­

σε μία από αυτές με πλήρη αποτυχία. Στα ζωγραφικά έργα εκεί­

νης της περιόδου ανήκει η Παναγία των Βράχων, με το οποίο

ολοκληρώνει την εξέλιξή του, η οποία είχε αρχίσει με την Προ­

σκύνηση των Μάγων. Από το 1495 έως το 1497 εκτελεί την πα­

ραγγελία του Αουντοβίκο ιλ Μόρο, το γνωστό Μυστικό Δείπνο.

Ασχολήθηκε επίσης με τη γλυπτική, καθώς επί δεκαεπτά χρόνια

σχεδίαζε ένα έφιππο άγαλμα του Φραντσέσκο Σφόρτσα, έργο

όμως που δεν ολοκλήρωσε ποτέ.

Όταν το Μιλάνο κατακτήθηκε από τους Γάλλους το 1499, ο ντα

Βίντσι έφυγε για τη Μάντουα και τη Βενετία. Επέστρεψε στη Φλω­

ρεντία το 1500, όπου προσελήφθη από τον Καίσαρα Βοργία ως

130

πολεμικός αρχιτέκτονας και μηχανικός, και σιάλθηκε σιη Ρω­

μανία για να επιβλέπει ια εκεί οχυρωματικά έργα. Από εκεί γύ­

ρισε στη Φλωρεντία το 1503 και κατ’ αυτή την περίοδο δημιουρ­

γήθηκε η Μόνα Λίζα (1503-1506), ο πίνακας που δεν αποχω­

ριζόταν ποτέ. Ενοχλημένος από το γεγονός ότι ένα άγαλμα του

Δαβίδ που επρόκειτο να του αναθέσει ο Πιέρ Σοντερίνι ανατέθη­

κε τελικά στο Μιχαήλ Άγγελο, το 1506 επέστρεψε στο Μιλάνο,

που στο μεταξύ είχε ελευθερωθεί από τους Γάλλους και ήταν στα

χέρια του Μαξιμιλιανού Σφόρζα. Εκεί συνεργάστηκε με το γιατρό

Μαρκαντόνιο ντελα Τόρε για να δημοσιεύσουν ένα έργο θεωρη­

τικής ανατομίας, το οποίο τελικά εκδόθηκε με τον τίτλο Πραγμα­

τεία περί ζωγραφικής το 1680. Από το 1513 έως το 1516 εγκα­

ταστάθηκε στη Ρώμη, όντας στην υπηρεσία του Τζουλιάνο Μέδι-

κο, αδελφό του πάπα Λέοντα Ι'. Αυτή η περίοδος ονομάζεται πε­

ρίοδος των περιπλανήσεων.

Η τελευταία περίοδος του ντα Βίντσι ονομάζεται γαλλική πε­

ρίοδος και ξεκινά το 1506, έτος κατά το οποίο μπήκε στην υπη­

ρεσία του Φραγκίσκου Α' της Γαλλίας και εγκαταστάθηκε στον

πύργο του Κλου, κοντά στην Αμπουάζ, όπου και πέθανε στις 2

Μαΐου 1519. Ετάφη στο παρεκκλήσι του Σεν Ουμπέρ στο κάστρο

της Αμπουάζ. Τα σημειωματάριά του αποτελούνται περίπου από

13.000 σελίδες διαγραμμάτων και σημειώσεων, που είναι γραμ­

μένες με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να διαβαστούν σε κα­

θρέφτη. Ανάμεσα στα σχέδια που παρουσιάζονται σε αυτά είναι

ένα τανκ, ένα υποβρύχιο και ένα αυτοκίνητο.

Ανακαλύπτονται ια μυοτικά ίων Illuminati

131

ΑνακαΑύπΐονίίΒ ια μυστικά ίων Illuminati

ΟβελίσκοςΤετράεδρος, επιμήκης λίθινος στύλος, συνήθως μονολιθικός, ο

οποίος καταλήγει σε πυραμιδοειδή κορυφή. Οι οβελίσκοι είναι

ένα από τα αρχαιότερα συμβολικά μνημεία της αρχαίας Αιγύπτου

και κατά πάσα πιθανότητα έχουν εξελιχθεί από τους ιερούς ακα­

νόνιστους μονόλιθους, οι οποίοι εμφανίστηκαν κατά την πρώιμη

περίοδο ιης αιγυπτιακής ιστορίας μέσα στο πλαίσιο της ηλιακής

λατρείας του θεού Ρα στην Ηλιούπολη. Από την Πέμπτη Δυνα­

στεία (2454-2311 π.Χ.) το σχήμα τους αρχίζει να κανονικοποι-

είται και βρίσκονται ως κεντρικά σημεία στους ναούς του Ρα. Το

σύνηθες σχήμα των οβελίσκων οριστικοποιείται κατά το Νέο Βα­

σίλειο (1540-1147 π.Χ.), περίοδο κατά την οποία ανεγείρονταν

συνήθως κατά ζευγάρια έξω από τους πυλώνες των ναών, των

οποίων το ύψος υπερέβαιναν, και αποτελούσαν τα πρώτα και τε­

λευταία σημεία όπου αντανακλούνταν οι ακτίνες του Ήλιου κατά

το πρωί και το απόγευμα. Εκτός από τη χρήση τους στην είσοδο

των ναών οι οβελίσκοι χρησιμοποιούνταν και ως αναμνηστικές

στήλες για σημαντικά γεγονότα, όπως μια νίκη στον πόλεμο ή το

ιωβηλαίο ενός Φαραώ, ενώ άλλες φορές ήταν αφιερώματα στους

θεούς.

Οι οβελίσκοι κατασκευάζονταν συνήθως από κόκκινο γρανίτη

του Ασουάν, που ζύγιζε εκατοντάδες τόνους. Εκεί σμιλεύονταν,

γυαλίζονταν και σκαλίζονταν με ιερογλυφικούς χαρακτήρες, ενώ

στην κορυφή τους προσαρμοζόταν ένας λίθος σε σχήμα πυραμί­

δας, το λεγόμενο πυραμίδιο, το οποίο πολύ συχνά είχε χρυσή ή

ορειχάλκινη επικάλυψη. 'Οταν η κατασκευή τους τελείωνε, μετα-

132

AvaKaijiiniovias ια μυστικά ιων Illuminati

φέρονιαν μέσω του Νείλου και τελικά ανεγείρονταν πάνω σε κυ­

βικές βάσεις. Δε γνωρίζουμε ακριβώς τον τρόπο της ανέγερσής

τους, και είναι πολύ πιθανόν ότι σε διαφορετικές εποχές ή σε δια­

φορετικές τοποθεσίες χρησιμοποιούνταν διαφορετικοί τρόποι.

Ένας από αυτούς, ο οποίος απεικονίζεται σε ένα αφιέρωμα της

ελληνιστικής εποχής, είναι με σχοινιά, ωστόσο είναι σίγουρο ότι

χρησιμοποιείτο και ένα είδος ράμπας.

Η μεταφορά οβελίσκων και η ανέγερσή τους σε άλλες περιοχές

από διάφορους κατακτητές ήταν πολύ δημοφιλής από τα αρχαία

χρόνια. Ο Ασσύρχος βασιλιάς Ασουρμπανιπάλ πήρε δύο από αυ­

τούς και τους ανήγειρε στην πρωτεύουσα του κράτους του, τη Νι-

νευή. Αργότερα οι Ρωμαίοι πήραν αρκετούς για να διακοσμήσουν

τη Ρώμη και οι Βυζαντινοί για να διακοσμήσουν την Κωνσταντι­

νούπολη. Η μεταφορά οβελίσκων συνεχίστηκε ακόμα και στο

19ο αιώνα, και αυτός είναι και ο λόγος που τα περισσότερα από

αυτά τα μνημεία βρίσκονται διασκορπισμένα σε διάφορα σημεία

του κόσμου παρά στην ίδια την Αίγυπτο.

ΠάνδεονΝαός αφιερωμένος στο σύνολο των θεών μιας συγκεκριμένης

θρησκείας ή πολιτισμού. Το Πάνθεον της Ρώμης είναι το πιο κα­

λοδιατηρημένο κτίριο αυτού του τύπου και ένα από τα σημαντι­

κότερα μνημεία στην ιστορία της αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για

ένα μεγάλο κυλινδρικό οικοδόμημα στεγαζόμενο από θόλο δια­

μέτρου σαράντα τριών μέτρων. Στο κέντρο του θόλου υπάρχει κυ­

κλικό άνοιγμα, το οποίο ονομάζεται occulus (μάτι) και χρησι-

133

AvaKarjOniovias τα μυστικά των Illuminati

μεύει για το φωτισμό του οικοδομήματος. Μπροστά από το κτίριο

υπάρχει παραλληλόγραμμο επιστέγασμα από κίονες. Το Πάνθε-

ον ανεγέρθηκε από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό ανάμεσα στα

έτη 118 και 128 μ.Χ., αντικαθιστώντας έναν παλαιότερο και μι­

κρότερο ναό που είχε χτιστεί από το Μάρκο Βιπσάνιο Αγρίππα το

27 π.Χ. Στις αρχές του 7ου αιώνα χρησιμοποιήθηκε ως χρι­

στιανικός ναός και αυτός είναι ο λόγος που το Πάνθεον έχει σω­

θεί ως σήμερα.

ΠεντάγραμμοΠεντάγραμμο ονομάζεται το γεωμετρικό σχήμα του κανονικού

αστεροειδούς πενταγώνου, το οποίο προκύπτει μέσα στην περι­

φέρεια ενός κανονικού κυρτού πενταγώνου εάν ενώσουμε κάθε

κορυφή του με τη μεθεπόμενή της. Ονομάζεται και πεντάλφα,

επειδή από την παραπάνω διασταύρωση γραμμών διαμορφώνο­

νται πέντε άλφα διατεταγμένα γύρω από ένα κέντρο και με τις

πλευρές τους να ταυτίζονται ανά δύο.

Το πεντάγραμμο σχετίζεται με το πρόβλημα της Χρυσής Τομής

ή θείας Αναλογίας. Χρυσή Τομή είναι ο αριθμός που προκύπτει

εάν διαιρέσουμε ένα ευθύγραμμο τμήμα κατά τέτοιο τρόπο ώστε

ο λόγος του συνόλου προς το μεγαλύτερο τμήμα να ισούται με το

λόγο του μεγαλύτερου τμήματος προς το μικρότερο. Τα δέκα πρώ­

τα ψηφία του αριθμού αυτού είναι 1,618033987 και στα μαθη­

ματικά συμβολίζεται με το γράμμα φ. Η Χρυσή Τομή προκύπτει

επίσης από το λόγο της πλευράς ενός πενταγράμμου προς την

πλευρά του πενταγώνου μέσα στο οποίο εγγράφεται.

134

Η σχέση του πενταγράμμου με τη Χρυσή Τομή και με άλλες εν­

διαφέρουσες μαθηματικές ιδιότητες, σε συνδυασμό ίσως με το γε­

γονός ότι μπορεί να χαραχτεί με μια συνεχή γραμμή, τη λεγόμε­

νη μονοκονδυλιά, οδήγησε στην πεποίθηση ότι το σχήμα αυτό

έχει υπερφυσικές ιδιότητες. Ο Λουκιανός αναφέρει ότι, όταν ο

Αντίοχος Α' εκστράτευσε κατά των Γαλατών που είχαν εισβάλει

στη Μικρά Ασία (277 π.Χ), τη νύχτα είδε σε όραμα τον Αλέξαν­

δρο, ο οποίος τον προέτρεψε να διατάξει τους στρατιώτες του να

φέρουν πάνω τους το σχήμα ενός πενταγράμμου με τη λέξη υγί-

εια (υγεία) γραμμένη γύρω του. Με τη βοήθεια αυτού του συμ­

βόλου πιστευόταν ότι ο Αντίοχος κατατρόπωσε τους Γαλάτες και

έκτοτε έλαβε την επωνυμία Σωτήρ.

Το πεντάγραμμο χρησιμοποιήθηκε και ως σφραγίδα δύναμης

στη μαγεία. Για πρώτη φορά αναφέρεται αυτή η χρήση του στη

Διαθήκη του Σολομώντα, ένα μαγικό κείμενο του 3ου μ.Χ. αιώνα.

Σε αυτό το βιβλίο αναφερόταν ότι ο θεός έστειλε ένα μαγικό δα­

κτυλίδι στο βασιλιά Σολομώντα μέσω του αρχαγγέλου Μιχαήλ.

Στο δαχτυλίδι ήταν χαραγμένο ένα πεντάγραμμο, και με τη βοή-

θειά του ο Σολομώντος υπέταξε τα δαιμονικά πνεύματα και τα

υποχρέωσε να βοηθήσουν στο χτίσιμο του Ναού. Έκτοτε αυτό το

σχήμα χρησιμοποιήθηκε από όλους σχεδόν τους συγγραφείς γρι-

μορίων και κλειδών ως σύμβολο δύναμης επάνω στα πνεύματα.

Κατά την Αναγέννηση, ο Κορνήλιος Αγρίππας ταυτίζει τις κο­

ρυφές ενός πενταγράμμου με τη μορφή ενός ανθρώπου με τα πό­

δια σε διάσταση, τα χέρια σε έκταση και το κεφάλι όρθιο, για να

τονίσει τη συμμετρία του ανθρώπινου σώματος. Αργότερα ο Γάλ-

Ανακαλύητονταε ια ιιυοτικά των Illuminati

135

Ανακαλύπτονκκ τα μυστικά ίων Illuminati

λος αποκρυφιστής του 19ου αιώνα Ελιφάς Λευί θα ερμηνεύσει

αυτή την παράσταση λέγοντας ότι το πεντάγραμμο είναι το σύμ­

βολο του ανθρώπινου πνεύματος που κυριαρχεί επάνω στα τέσ­

σερα στοιχεία της φύσης. Κατά τον ίδιο συγγραφέα όμως, αν το­

ποθετηθεί με τη μονή κορυφή προς τα κάτω, συμβολίζει την κυ­

ριαρχία των στοιχείων επί του πνεύματος και καθίσταται σύμβο­

λο του κακού.

Κάτω από την πνευματική επιρροή του Ελιφάς Λευί, την ίδια

γραμμή συμβολισμού ακολούθησε και το Ερμητικό Τάγμα της

Χρυσής Αυγής, ένα αποκρυφιστικά τάγμα του 19ου αιώνα, στο

οποίο φοίτησαν μεταξύ άλλων ο Άλιστερ Κρόουλι και η Ναόν

Φόρτσουν. Κάθε κορυφή του πενταγράμμου σχετίστηκε με ένα

συγκεκριμένο στοιχείο (γη, αέρα, νερό, φωτιά και πνεύμα), ενώ

αναπτύχθηκε ένα περίπλοκο σύστημα επίκλησης ή εξορκισμου

των τεσσάρων στοιχείων ανάλογα με την κορυφή από όπου θα

ξεκινούσε ο σχεδιασμός του πενταγράμμου και ανάλογα με τη φο­

ρά σχεδιασμού του (δεξιόστροφη ή αριστερόστροφη).

Πεφωτισμένοι (Illuminati)Γερμανική μυστική εταιρεία που ιδρύθηκε από τον Γιόχαν Ανταμ

Βαϊσχάουπτ (Johann Adam Weishaupt) την Ιη Μαΐου 1776 στη

Βαυαρία. Ο Βαϊσχάουπτ (1748-1830) είχε εκπαιδευτεί ως Ι η ­

σουίτης, όμως κάποια στιγμή της ζωής του για κάποιους λόγους

εναντιώθηκε στο Τάγμα των Ιησουιτών. Όταν διορίστηκε καθη­

γητής Κανονικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Ίνγκολσταντ, ει-

σηγούνταν ανικληρικές και φιλελεύθερες ιδέες κατά τις παραδό­

136

Ανακαλύπτονται τα μυστικά των Illuminati

σεις των μαθημάτων του.

Σε ηλικία είκοσι οκτώ ετών ίδρυσε το Τάγμα των Πεφωτισμένων

με πέντε ιδρυτικά μέλη. Σκοπός του τάγματος ήταν να τοποθετή­

σει τις βάσεις για τη δημιουργία μιας αδελφωμένης και αταξικής

κοινωνίας, δηλαδή στην ουσία αποτελούσε έναν απόηχο του Δια­

φωτισμού στη Γερμανία. Ένα χρόνο αργότερα (1777) μυείται στον

τεκτονισμό (βλ. λήμμα) και το 1780 αποφασίζει να χρησιμοποι­

ήσει τη δομή του τεκτονισμού για την οργανωτική δομή και τις τε­

λετουργίες της εταιρείας του. Σημαντική βοήθεια προς αυτό το

σκοπό βρήκε από το βαρόνο Άντολφ Φραντς Φρίντριχ Λούντβιχ

φον Κνίγκε, ο οποίος ήταν υψηλόβαθμος τέκτονας.

Έτσι, το Τάγμα των Πεφωτισμένων διαμορφώθηκε σε βαθμούς,

διαμέσου των οποίων υποσχόταν προοδευτική φώτιση στα μέλη

του, τα οποία μεταξύ άλλων μελετούσαν τη φιλοσοφία και τις τέ­

χνες. Οι Πεφωτισμένοι πίστευαν ότι μόνο αυτοί είχαν λάβει τη

φωτιστική χάρη του Χριστού και για αυτό το λόγο απέρριπταν

όλες τις άλλες θρησκείες και οργανώσεις. Το τάγμα τηρούσε

υπερβολική μυστικότητα σε ό,τι είχε να κάνει με τη λειτουργία

του και βασιζόταν στην αυστηρή πειθαρχία, κάτι που ο Βαϊσχά-

ουπτ προφανώς είχε κληρονομήσει από την εκπαίδευσή του

στους Ιησουίτες. Προοδευτικά το τάγμα γνώρισε μεγάλη διάδοση

στη Γερμανία και επεδίωξε να αναγνωριστεί επίσημα ως τεκτονι­

κό, κάτι όμως που δεν έγινε ποτέ.

Μετά από έντονες διαφωνίες του Βαϊσχάουπτ με το βαρόνο φον

Κνίγκε, ο τελευταίος παραιτήθηκε από τις τάξεις των Πεφωτισμέ­

νων το 1784. Οι εσωτερικές διαφωνίες, οι φιλελεύθερες και αντι-

137

μοναρχικές ιδέες ίου, ο πόλεμος από μέρους των ιησουϊτών, οι

κατηγορίες για υπερβολική μυστικότητα και η άρνηση των τεκτό­

νων να το υποστηρίξουν είναι μερικές από τις αιτίες που οδήγη­

σαν στην απαγόρευση του τάγματος, με ειδικό διάταγμα που εκ­

δόθηκε από τον Εκλέκτορα της Βαυαρίας στις 22 Ιουνίου 1784.

Πολλοί Πεφωτισμένοι φυλακίστηκαν, ο ίδιος ο Βαϊσχάουπτ απο­

λύθηκε από το Πανεπιστήμιο και έφυγε κρυφά από τη Βαυαρία,

και τελικά διώχθηκαν από τη Βαυαρία όλες οι τεκτονικές στοές.

Ο Βαϊσχάουπτ κατέφυγε στην αυλή του δούκα Ερνέστου της

Γκόθα μέχρι το θάνατό του, όπου και επιδόθηκε στη συγγραφή

βιβλίων σχετικών με το δόγμα των Πεφωτισμένων. Κάποιες προ­

σπάθειες αναβίωσης του τάγματος δεν είχαν αποτέλεσμα, και έτσι

οι Πεφωτισμένοι εξαφανίστηκαν τελείως κατά το τέλος του 18ου

αιώνα. Κάποιοι μεταγενέστεροι αποφάσισαν να το ανασυστήσουν,

όπως για παράδειγμα ο Λεοπόλδος Ένγκελ στη Δρέσδη το 1880,

αλλά φαίνεται ότι οι μεταγενέστερες οργανώσεις που διεκδικούν

το όνομα, τη διδασκαλία και τις τελετές του δεν έχουν απολύτως

καμία σχέση με τους Βαυαρούς Πεφωτισμένους.

Στα νεότερα χρόνια αναπτύχθηκε μια ολόκληρη φιλολογία γύ­

ρω από υποτιθέμενες συνομωσίες που σχετίζονται με τους Πε­

φωτισμένους, οι οποίοι φέρονται να έχουν επιβιώσει μέχρι την

εποχή μας και να κατευθύνουν τις τύχες του κόσμου. Αυτές οι θε­

ωρίες όμως δεν έχουν κανένα ιστορικό έρεισμα.

ΠρανανιάμαΟ έλεγχος της αναπνοής, όπως εφαρμόζεται στη γιόγκα. Σύμ­

AvaKarlijrmmas ια μυστικά ίων Illuminati

138

Ανακαλύπιονταε ια μυστικά των Illuminati

φωνα με to κλασικό κείμενο Γιόγκα Σούτρα too Παΐάνιζαλι, εί­

ναι to τέταρτο σΐάδιο οις γιόγκα, to οποίο εφαρμόζεται αφού ο

γιόγκι καταφέρει να ελέγξει tn οιάση too σώματός ιου (ασάνα),

και το οποίο προετοιμάζει το νου για τη συγκέντρωση (νταράνα).

Οι γιόγκι θεωρούν ότι υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της αναπνοής

και της συνείδησης, και έτσι πιστεύουν ότι ηρεμώντας την ανα­

πνοή ηρεμούν και το νου τους. Ο ασκούμενος κάνει την αναπνοή

του ρυθμική και πιο αργή εξισώνοντας τα τρία στοιχεία που την

αποτελούν, δηλαδή την εισπνοή, την εκπνοή και τη συγκράτηση

της αναπνοής, θεωρείται ότι σταδιακά η αναπνοή σταματά τελεί­

ως ή τουλάχιστο γίνεται τόσο αδιόρατη ώστε να μην ανιχνεύεται.

Με αυτό τον τρόπο ορισμένοι γιόγκι μπορούν να θάβονται ζω ­

ντανοί για κάποιο διάστημα χωρίς να κινδυνεύουν. Μελέτες που

έχουν πραγματοποιηθεί αποδεικνύουν ότι αυτή η μείωση του

ρυθμού της αναπνοής συνοδεύεται από μείωση του ρυθμού των

καρδιακών παλμών.

Τα κείμενα της Χάθα Γιόγκα (βλ. λήμμα) συνδέουν την πρανα-

γιάμα με τη φυσιολογία του λεπτού ή αιθερικού σώματος (λίν-

γκα σαρίρα). Ο γιόγκι θα πρέπει να εισπνέει από το δεξιό ρου­

θούνι, είσοδο του αιθερικού καναλιού Ιντα, και να εκπνέει από

το αριστερό, την είσοδο δηλαδή του αιθερικού καναλιού Πιν-

γκάλα. Μέσα από αυτή την πρακτική καθαρίζονται οι αρτηρίες

του αιθερικού σώματος και ο υποψήφιος προετοιμάζεται για την

αφύπνιση της πύρινης ενέργειας Κουνταλίνι.

139

AvaKaflOnrovtas τα μυστικά ίων Illuminati

ΡαφαήλΙταλός ζωγράφος, από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της ιταλι­

κής Αναγέννησης. Το όνομά του ήταν Ραφαέλο Σάντσιο ή Σάντι,

και γεννήθηκε στο Ουρμπίνο το 1483. Ο πατέρας του, Τζιοβάννι

δι Σάντι, ήταν επίσης ζωγράφος. Κατά το 1500 ο Ραφαήλ μαθή-

τευσε κοντά στον Περουτζίνο. Μολονότι τα πρώιμα έργα του ήταν

σαφώς επηρεασμένα από το δάσκαλό του, ήδη είχαν μια δυναμι­

κή που έλειπε από τα έργα του Περουτζίνο. Παραδείγματα αυτών

των πρώιμων έργων είναι η Στέψη της Παρθένου (1503) και ο Γά­

μος της Παρθένου (1504). Ανάμεσα στο 1504 και το 1508 επι­

σκεπτόταν συχνά τη Φλωρεντία για να μελετήσει τα έργα του Λεο­

νάρντο ντα Βίντσι (βλ. λήμμα) και του Μιχαήλ Αγγέλου, βελτιώ­

νοντας έτσι τις γνώσεις του πάνω στην ανατομία και την προοπτι­

κή. Αποτέλεσμα της μελέτης του αυτής είναι η απώλεια της γλυ-

κύτητας του Περουτζίνο, που τον οδήγησε σε μια σειρά από ανυ­

πέρβλητες σε ωραιότητα Παναγίες, όπως Η Παναγία του Μεγά­

λου Δουκός (1505) και Η Παναγία με την Καρδερίνα (1506).

Επόμενος μεγάλος σταθμός στην πορεία του Ραφαήλ ήταν η συ­

νάντησή του με τον Μιχαήλ Άγγελο το 1508 στη Ρώμη, όπου είχε

κληθεί από τον πάπα Ιούλιο Β' για να διακοσμήσει τα παπικά δια­

μερίσματα. Αυτά είναι γνωστά ως οι Αίθουσες του Ραφαήλ. Από

αυτές σημαντικότερες είναι η Αίθουσα της Υπογραφής (1509­

1511) και η Αίθουσα του Ηλιοδώρου (1511-1514). Στην πρώτη

βρίσκεται και η γνωστή σκηνή της Σχολής των Αθηνών, όπου ο

Ραφαήλ απεικονίζει μορφές συγχρόνων του με περιβολή αρχαίων

Ελλήνων φιλοσόφων. Ανάμεσα σε αυτούς ξεχωρίζει ο Πλάτωνας

140

AvaKaftornOvias τα μυοτικά των Illuminati

(Λεονάρντο vta Βίνισι), ο Δημόκριτος (Μιχαήλ Άγγελος) και ο Ευ­

κλείδης (Μηραμάντε). Εκτός όμως από τα έργα που δημιούργησε

για τον πάπα εργάστηκε και για ιδιώτες. Ένας από αυτούς ήταν και

ο τραπεζίτης Αγκοστίνο Κίτζι, για τον οποίο διακόσμησε δύο πα­

ρεκκλήσια, τη Σάντα Μαρία ντελα Πάτσε (1512-1513) και τη Σά­

ντα Μαρία ντελ Πόπολο (1516), καθώς και την Έπαυλη Φαρνεζί-

να, όπου βρίσκεται η περίφημη τοιχογραφία Γαλάιεια (1511). Κα­

τά την ίδια περίοδο συνέχισε να δημιουργεί αριστουργήματα,

όπως την Παναγία της Καθέδρας, την προσωπογραφία του πάπα

Λέοντος Β', τη Μεταμόρφωση της Πινακοθήκης του Βατικανού

και, κυρίως, τη Μαντόνα Σιστίνα στη Δρέσδη, εικόνα θριαμβευ­

τικού μεγαλείου. Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του ασχολή­

θηκε και με την αρχιτεκτονική, αφού διαδέχτηκε τον Μπραμάντε

στη διεύθυνση των εργασιών της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου στη

Ρώμη. Ο Ραφαήλ πέθανε στη Ρώμη στις 6 Απριλίου 1520.

Σατανάς (Satan, Shaitan)Η εβραϊκή λέξη satan εμφανίζεται στα παλαιότερα βιβλία της Πα­

λαιάς Διαθήκης ως κοινό ουσιαστικό και όχι ως κύριο όνομα και

σημαίνει απλά τον ανθρώπινο εχθρό. Είναι ο αντίπαλος στον πό­

λεμο (Α' Βασ. κθ' 4, Γ' Βασ. ε' 18), ο αντίδικος στο δικαστήριο

(Ψαλμ. ρη' 6) ή αυτός που εμποδίζει τη διέλευση (Β' Βασ. ιθ' 22).

Αργότερα ο Σατάν προσωποποιείται και θεωρείται πνεύμα που

λειτουργεί στο ουράνιο δικαστήριο ως δημόσιος κατήγορος. Στο

βιβλίο του Ιώβ, για παράδειγμα, έχει ευρύτατες αρμοδιότητες και

δικαιοδοσίες. Διατρέχει τη Γη και κατασκοπεύει τους ανθρώ­

141

AvctKafltjniovias ta μυστικά τών Illuminati

πους, τους κατηγορεί ενώπιον του θεού, θέτει σε κίνδυνο την

αρετή των δικαίων βάζοντάς τους σε πειρασμό και, τέλος, με την

άδεια του θεού πλήττει τους ανθρώπους με κάθε είδους κακο­

ποιούς δυνάμεις, ασθένειες ή φυσικές καταστροφές.

Ο Σατάν αναφέρεται πολύ λίγο στην Παλαιά Διαθήκη. Όμως

στη μεταγενέστερη ιουδαϊκή γραμματεία ο Σατάν αποτελεί κυ­

ρίαρχη μορφή. Εμφανίζεται πλέον ως ο ανταγωνιστής του θεού,

η αιτία κάθε κακού, ο αρχηγός των κακοποιών δαιμόνων και ο

επικεφαλής των δυνάμεων που αντιτίθενταχ στη βασιλεία του θε­

ού. Αυτή η άποψη αρχίζεχ να αναπτύσσεταχ μετά την αιχμαλωσία

της Βαβυλώνας, κατά πάσα πιθανότητα μετά από ζωροαστρχκή

επιρροή. Ο ζωροαστρισμός ήταν δυϊστική θρησκεία και δεχόταν

δύο αντίθετες δυνάμεχς, τον υπέρτατο δημχουργό θεό Αχούρα

Μάζντα καχ τον αντίπαλό του, το καταστροφχκό πνεύμα Άνγκρα

Μαϊνγιού.

Πληθαίνουν επίσης οχ μύθοι που εξηγούν τη δημιουργία καχ

την πτώση του. Μχα από τις πχο διαδεδομένες παραδόσεχς ανα­

φέρεται στο απόκρυφο βιβλίο Vita Adae et Evae (Βίος Αδάμ και

Εύας), κείμενο του 1ου μ.Χ. αχώνα, το οποίο διασώθηκε στα λα­

τινικά. Σε αυτό, καθώς καχ σε άλλες ραβχνχκές πηγές, ο Σατάν

ήταν ο αρχηγός των αγγέλων πρχν τη δημχουργία του ανθρώπου.

Όταν ο θεός δημχούργησε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα του, δχέταξε

τους αγγέλους να τον προσκυνήσουν. Αυτός, ως αρχαχότερος, αρ­

νήθηκε να προσκυνήσει ένα πλάσμα νεότερο του. Στην προειδο­

ποίηση του Μχχαήλ ότχ θα προξενήσει την οργή του θεού, ο Σα­

τάν απάντησε ότι, αν ο θεός οργιστεί, αυτός θα στήσεχ το θρόνο

142

AvaKaflCintovras τα μυοτικά των Illuminati

του πάνω από τα αστέρια και θα ανακηρύξει τον εαυτό του Ύψιστο.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εκδίωξη του Σατάν από τον ουρανό.

Για να εκδικηθεί τον Αδάμ μεταμορφώθηκε σε φίδι και έσπρωξε

την Εύα να φάει τον απαγορευμένο καρπό.

Βλέπουμε λοιπόν ότι μόνο σε αυτή τη μεταγενέστερη περίοδο ο

Σατάν ταυτίζεται με το φίδι της Γενέσεως και με τον Εωσφόρο (βλ.

λήμμα) του Ησαΐα. Στο απόκρυφο βιβλίο Ελληνική Αποκάλυψη

Βαρούχ ονομάζεται Σαμαήλ. Σε άλλα απόκρυφα βιβλία, την Ανά­

ληψη του Ησαΐα και τις Διαθήκες των δώδεκα Πατριαρχών παίρ­

νει επίσης το όνομα Βελίαλ, λέξη που αρχικά δεν ήταν κύριο όνο­

μα και σήμαινε μη χρησιμότητα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις

μεταφράστηκε από τους Εβδομήκοντα ως συγκεκριμένο ουσια­

στικό: παράνομος, ασεβής, αμαρτωλός, άφρων. Με το ίδιο όνομα

Βελίαλ, το πνεύμα της κακίας, είναι επίσης γνωστός στους Εσσαί-

ους του Κουμράν, όπως καταγράφεται στα χειρόγραφα της Νε­

κρής θάλασσας.

Στην Καινή Διαθήκη, ο Σατάν διατηρεί σε μία περίπτωση το

όνομα Βελίαλ (Β Κορ. στ' 15). Σε κάποια άλλα σημεία ονομάζεται

Βεελζεβούλ (Ματθ. ιβ' 24, Μαρκ. γ', 22, Λουκ. ια' 15), ταυτίζε­

ται δηλαδή με το θεό της φιλισταϊκής πόλης Ακκαρών, προς τον

οποίο αποτείνεται ο ειδωλολάτρης βασιλιάς του Ισραήλ Οχοζίας

(Δ Βασιλ. α' 2), πράγμα για το οποίο ελέγχεται από τον προφήτη

Ηλιού. Η ετυμολογία της λέξης αυτής είναι αβέβαιη και οι πιο

διαδεδομένες απόψεις είναι εκείνες που ανάγουν την ονομασία

στο Baal-zebub, υποθετικής μορφής του χαναανιτικού θεού Βά-

αλ, που σημαίνει Κύριος των Μυγών και μάλλον αναφέρεται στην

143

ιδιότητά του να διώχνει τις μύγες, ή στο Baal-zebel, που σημαί­

νει Κύριος της Κόπρου.

Συνήθως, όμως, στην Καινή Διαθήκη ο Σατάν κατονομάζεται

με το εξελληνισμένο όνομα Σατανάς και το ελληνικό Διάβολος,

που σημαίνει συκοφάντης. Ο Διάβολος εδώ είναι ο άρχοντας του

κόσμου, αφού σε αυτόν βασιλεύει η αμαρτία και ο θάνατος, και

εχθρός της Βασιλείας του θεού. Ο σκοπός της αποστολής του

Χριστού ήταν ακριβώς να αντικαταστήσει το βασίλειο του Σατανά

με τη βασιλεία του πατέρα του. Για αυτό το λόγο τα Ευαγγέλια πα­

ρουσιάζουν τη δημόσια ζωή του Ιησού ως διαρκή αγώνα ενάντια

στο Διάβολο. Η πάλη αρχίζει με το επεισόδιο των πειρασμών του

Ιησού μετά τη βάπτισή του και επιβεβαιώνεται με τις απελευθε­

ρώσεις των δαιμονισμένων και τη θεραπεία των ασθενών. Συνε­

χίζεται στην αναμέτρηση με τους άπιστους Ιουδαίους και κορυ-

φώνεται κατά το Πάθος και την Ανάσταση, με την οποία και νι­

κιέται ολοκληρωτικά, καθώς η εξουσία του κόσμου περνάει πια

στον αναστημένο Χριστό.

Μολονότι η ανάσταση του Χριστού καθιερώνει την ήττα του Σα­

τανά, ο αγώνας δε θα τελειώσει, σύμφωνα με το απόστολο Παύλο,

παρά μόνο με την τελευταία πράξη της ιστορίας της σωτηρίας, τη

Δευτέρα Παρουσία. Όπως λοιπόν ο Χριστός, έτσι και ο χριστια­

νός οφείλει να πολεμήσει το Διάβολο, ο οποίος προσπαθεί να πα­

ρασύρει τους ανθρώπους στην αμαρτία και να τους απομακρύνει

από το θεό. Σύμφωνα με την Αποκάλυψη του Ιωάννη, στο τέλος

του κόσμου ο Σατανάς θα ριχτεί στη “λίμνη του πυρός και του

θείου” όπου θα τιμωρείται αιώνια.

ΑνακαΑύπτονταε τα μυστικά των Illuminati

144

Οι χριστιανοί πατέρες, με τη διδασκαλία τους περί Διαβόλου,

απαντούν στο εράκημα αν ο θεός ήταν η αρχή του κακού. Ο Διά­

βολος, σύμφωνα με αυτούς, ήταν δημιούργημα του θεού που ξέ-

πεσε από το αξίωμά του με τη θεληματική ανταρσία του κατ την

παρακοή του θελήματος του θεού. Δεν υπήρξε δηλαδή κακό δη­

μιούργημα εξαρχής, γι’ αυτό και δεν είναι αίτιος του κακού ο θε­

ός. Επίσης, ήταν δημιούργημα και όχι μια δύναμη εκτός του θε­

ού, αφού αυτό θα οδηγούσε σε δυϊσμό. Ο Διάβολος έμεινε στα­

θερός στο κακό, ενώ οι άγγελοι, αρχικώς “δυσκίνητοι” προς το

κακό, απέβησαν τελικά “ακίνητοι” προς αυτό διά της θείας χά­

ριτος. Ανάμεσα στους χριστιανούς διδασκάλους, ο Ωριγένης δί­

δαξε τη λεγόμενη αποκατάσταση των πάντων. Σύμφωνα με τη δι­

δασκαλία του αυτή, κατά το τέλος του κόσμου ο Σατανάς θα συγ-

χωρεθεί από το θεό και θα αποτελέσει μια ενότητα μαζί του,

όπως άλλωστε και όλοι οι άνθρωποι. Για αυτή του τη διδασκαλία

καταδικάστηκε μετά θάνατον από την Εκκλησία.

Ένα σύμπλεγμα θρησκευτικών κινημάτων της ίδιας περίπου

περιόδου με το χριστιανισμό, ο γνωστικισμός, φαίνεται να είχε

επηρεαστεί τόσο από την ελληνική φιλοσοφία όσο και από τον

ιουδαϊσμό κατ το χριστιανισμό της εποχής εκείνης. Κάποια από

τα βιβλία των γνωστικών διηγούνται μια διαφορετική ιστορία για

το Σατανά. Η υπέρτατη θεότητα καθορίζεται από τους όρους μιας

αφηρημένης φιλοσοφικής έννοιας περί τελειότητας, μιας τελειό­

τητας που αποκλείει κάθε ανάμειξη με τον υλικό κόσμο. Από αυ­

τή την υπέρτατη θεότητα προέρχεται μια σειρά από πνευματικά

όντα που ονομάζονται με το γενικό όρο Αιώνες, στα οποία περι­

AvaKariijniovTas ια ιιυοτικά ίων Illuminati

145

AvaKQriLiniovTas ια μυστικά ίων Illuminati

λαμβάνεται και ένα θηλυκό ον με το όνομα Σοφία. Η πτώση επέρ­

χεται όταν η Σοφία επιθυμεί να γεννήσει χωρίς την επιδοκιμα­

σία του Υπέρτατου θεού.

Το ον που γεννιέται είναι η γνωστική μορφή του Σατανά, ο τε­

ρατόμορφος δημιουργός Ιαλδαβαώθ, ο οποίος με τη σειρά του

δημιουργεί τον υλικό κόσμο και τους δαίμονες-άρχοντες που βα­

σιλεύουν σε αυτόν. Ο Ιαλδαβαώθ και οι δαίμονες του αποφασί­

ζουν να δημιουργήσουν τον άνθρωπο για να βασιλεύουν πάνω

του. Χωρίς να το γνωρίζουν, ένας σπινθήρας φωτός από τον ανώ­

τερο κόσμο εισχωρεί μέσα στον Αδάμ, γεγονός που τον καθιστά

ανώτερο από τον ίδιο το δημιουργό Ιαλδαβαώθ. Ο δημιουργός

από φθόνο απαγορεύει στον άνθρωπο να φάει από το δέντρο της

Γνώσης, αλλά μια ανώτερη δύναμη από τους Αιώνες ενσαρκώνε­

ται στο φίδι της Εδέμ και τον συμβουλεύει να κάνει το αντίθετο,

κάτι που επιφέρει την οργή του Ιαλδαβαώθ και την έκπτωση του

Αδάμ από την Εδέμ. Ο Δημιουργός και ο Σατανάς λοιπόν κατά

τους γνωστικούς είναι το ίδιο πρόσωπο. Ονομάζεται και Σαμαήλ

και ταυτίζεται επίσης με το θεό της Παλαιάς Διαθήκης.

Το Ισλάμ, προερχόμενο από το ίδιο θρησκευτικό κλίμα του ιου­

δαϊσμού και του χριστιανισμού, συνεχίζει την προγενέστερη πα­

ράδοση του αγγέλου που ξέπεσε επειδή αρνήθηκε να προσκυνή­

σει τον Αδάμ (Σούρα 2, 32). Στο Κοράνι ο Σατανάς ονομάζεται

Shaitan και Iblis (από το ελληνικό Διάβολος), είναι αυτός που

έκανε τον Αδάμ να αμαρτήσει και το κύριο μέλημά του είναι να

εξαπατά τους ανθρώπους και να τους βάζει σε πειρασμό. Παρά

ταύτα, σύμφωνα με τη διδασκαλία ορισμένων Σούφι, δηλαδή μου­

146

σουλμάνων μυστικιστών, ο Iblis σωστά δεν προσκύνησε τον

Αδάμ, αφού μόνο ο θεός είναι άξιος προσκύνησης, και αυτό που

υπομένει δεν είναι η πτώση του αλλά μια σκληρή δοκιμασία για

να αποδείξει την αγάπη του προς το θεό. Πολλοί Σούφι διδά­

σκαλοι καταδικάστηκαν σε θάνατο για αυτές τις ιδέες.

Μια αξιοσημείωτη διδασκαλία που συνδυάζει ισλαμικά και γνω­

στικά στοιχεία είναι αυτή των Γεζίντι, μιας θρησκευτικής κοινότη­

τας των Κούρδων του Ιράκ, της Τουρκίας και της Συρίας, που δια­

μορφώθηκε σε ανεξάρτητη θρησκεία κατά το 14ο και το 15ο αιώ­

να. Οι Γεζίντι δέχονται ότι ο θεός αφού δημιούργησε τον άνθρω­

πο ανέθεσε τη διακυβέρνηση του κόσμου σε επτά αγγέλους. Ο ση­

μαντικότερος από αυτούς, ο Αζαζεήλ, αρνήθηκε να προσκυνήσει

τον Αδάμ και ο θεός τον έδιωξε από κοντά του. Αργότερα όμως τον

συγχώρησε και του ανέθεσε ξανά να διευθύνει τον κόσμο. Όσοι

αναγνωρίζουν τη λειτουργία του αυτή έχουν την προστασία του. Οι

Γεζίντι από σεβασμό δεν προφέρουν το όνομα Shaitan και απο­

φεύγουν τις λέξεις που συνδυάζουν τους φθόγγους sh και ta. Οι

ίδιοι τον ονομάζουν Melek Taus, Άγγελο Παγώνι.

Αν όμως ο μεταγενέστερος ιουδαϊσμός, ο χριστιανισμός και το

Ισλάμ έχουν συγκεντρώσει όλα τα ονόματα του κακού σε ένα πρό­

σωπο, το Σατανά, η νεότερη δαιμονολογία και των τριών αυτών

θρησκειών είναι αποκεντρωτική. Τα διαφορετικά ονόματα που

αναφέρονται στα ιερά βιβλία αντιστοιχούν πια σε διαφορετικούς

δαίμονες. Σύμφωνα με κάποιους καββαλιστές, η δεκάδα των θεί­

ων Εκπορεύσεων ή Σεφιρώθ βρίσκει την αντίθεσή της σε μια μη

ισορροπημένη δεκάδα δαιμονικών δυνάμεων ή Κλιφώθ. Όιιως

AvaKariijntovTas ta μυστικά τών Illuminati

147

Ανακαλύπτοντοκ τα μυστικά των Illuminati

οι δέκα θείες Εκπορεΰσεις αντιστοιχούν σε έναν Αρχάγγελο και

σε κάποιο αγγελικό τάγμα, έτσι και οι δαιμονικές δυνάμεις αντι­

στοιχούν σε έναν Αρχιδαίμονα και σε μια λεγεώνα δαιμόνων. Ο

Σατάν μαζί με τον Μολώχ αντιστοιχούν στην πρώτη θεία ιδιότη­

τα, το Στέμμα, και είναι αντίπαλοι του Αρχαγγέλου Μετετρόν. Ο

Βεελζεβούλ αντιστοιχεί στη δεύτερη, τη Σοφία, και είναι ο εχθρός

του Αρχαγγέλου Ρατζιήλ, ο Εωσφόρος στην τρίτη, την Κατανόη­

ση, και μάχεται κατά του Τζαφκιήλ, ο Σαμαήλ στην πέμπτη, τη

Δύναμη, εναντίον του Αρχαγγέλου Καμαήλ.

Μια ανάλογη κατηγοριοποίηση με χριστιανικά στοιχεία δια­

σώζεται από το Γερμανό αποκρυφιστή Κορνήλιο Αγρίππα στο τρί­

το βιβλίο της Απόκρυφης Φιλοσοφίας του. Εδώ οι δαίμονες χω­

ρίζονται σε εννιά τάγματα, αντιτιθέμενα στα εννιά τάγματα των αγ­

γέλων. Κάθε δαιμονικό τάγμα διοικείται από έναν αρχιδαίμονα,

όπως Σατάν, Βεελζεβούλ και Βελίαλ. Μια διαφορετική κατάταξη

αντιστοιχίζει επτά αρχιδαίμονες με τα επτά θανάσιμα αμαρτήμα­

τα. Έτσι, ο Εωσφόρος γίνεται ο δαίμονας της Υπερηφάνιας, ο Σα­

τανάς της Οργής και ο Βεελζεβούλ της Λαιμαργίας. Στα διάφορα

μαγικά βιβλία πάντως φαίνεται πως ούτε δύο συγγραφείς δε συμ­

φωνούν στην κατηγοριοποίηση των δαιμόνων, αφού κάθε γριμό-

ριο ή κλείδα προσφέρει τη δική του εκδοχή.

Παρά την απόλυτη σχεδόν θρησκευτική κυριαρχία της Εκκλη­

σίας κατά το Μεσαίωνα, πολλές αρχέγονες αντιλήψεις και παγα-

νιστικές τελετές συνέχισαν να επιβιώνουν στην ευρωπαϊκή ύπαι­

θρο. Η ταύτιση, από μέρους των χριστιανών, των παγανιστικών

θεοτήτων με δαίμονες και οποιασδήποτε μη χριστιανικής τελε­

148

AvaKarliiniovias τα υυοτικά των Illuminati

τής με τη λατρεία του Σατανά οδήγησε σε απηνείς διωγμούς όσων

εμπλέκονταν σε τέτοιες πρακτικές. Η Ιερά Εξέταση (βλ. λήμμα)

από εκκλησιαστικό δικαστήριο εναντίον των αιρετικών, κυρίως

των Αλβιγένσιων και των Βαλδένσχων, μετατράπηκε σε όργανο

αναζήτησης και σύλληψης των μαγισσών. Το διάσημο βιβλίο

Σφύρα των Μαγισσών (Malleus Maleficarum), που κυκλοφόρη­

σε το 1487, περιέχει λεπτομερείς περιγραφές για την αναγνώριση

των μαγισσών και υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλές στο κυνήγι των

μαγισσών μεταξύ 15ου και 17ου αιώνα.

Μία από τις κατηγορίες εναντίον των μαγισσών ήταν η παρωδία

της θείας Λειτουργίας. Οι συμμετέχοντες σε αυτή τη Μαύρη Λει­

τουργία λεγόταν ότι έστηναν ανάποδους σταυρούς, έλεγαν προ­

σευχές ανάποδα, έβαζαν μια γυμνή γυναίκα σε βωμό και επιδί­

δονταν σε ανήθικες σεξουαλικές πράξεις. Παρ’ όλο που είναι σχε­

δόν βέβαιο ότι παρόμοιες πράξεις δε γίνονταν εκείνη την εποχή,

η σχετική φιλολογία ενέπνευσε στα νεότερα χρόνια κάποιες σα-

ταντσττκές ομάδες οι οποίες υπάρχουν κατ σήμερα, με πιο γνωστή

ίσως την Εκκλησία του Σατανά, την οποία ίδρυσε ο Αντον Λα Βει.

ΣεΑεστινος ΕΠάπας της Ρώμης, ο οποίος έμεινε στο θρόνο επί πέντε μήνες. Γεν­

νήθηκε το 1215 στην Ινσέρνια της Ιταλίας και το κοσμικό του όνο­

μα ήταν Πιέτρο ντα Μορόνε. Σε ηλικία 17 ετών έγινε μοναχός και

ετσήλθε στο Τάγμα των Βενεδικτίνων. Η κλίση του στον ασκητικό

και αναχωρητικό βίο τον οδήγησε να αποσυρθεί στα όρη Αμπρού-

τσι. Εκεί προσέλκυσε πολλούς οπαδούς, οι οποίοι έγιναν πυρή­

149

ΑνακαήΙύπΐονΐαε ια μυστικά των Illuminati

νας ενός μοναστικού τάγματος ερημιτών, παρακλαδιού των βενε­

δικτινών και γνωστού αργότερα με την ονομασία σελεστίνοι ή κε-

λεστίνοι. Ο Σελεστίνος αναγνωριζόταν για την αρετή του από τους

συγχρόνους του, γεγονός που οδήγησε στην εκλογή του ως πάπα

στις 5 Ιουλίου 1294, ενώ ο ίδιος ζούσε ως ερημίτης.

Ο Σελεστίνος ήταν αφελής και δεν είχε διοικητική εμπειρία,

κάτι που επέτρεψε στο βασιλιά της Νάπολης Κάρολο Β' να γίνει

ρυθμιστής της εκκλησιαστικής πολιτικής. Σύντομα αναγνώρισε

την ανικανότητά του να κυβερνήσει και παραιτήθηκε στις 13 Δε­

κεμβρίου 1294, δηλαδή του ίδιου έτους που εξελέγη. Ο διάδοχός

του, Βονιφάτιος Η' (βλ. λήμμα), για να αποφύγει το σχίσμα από

την πλευρά των οπαδών του τον κράτησε έγκλειστο στο κάστρο

Μόντε Φουμόνε, όπου έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του, το

1296. Αναγνωρίστηκε ως άγιος από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλη­

σία το 1313, η δε μνήμη του τιμάται στις 19 Μαΐου. Το Τάγμα

των Σελεστίνων επέζησε μέχρι το 1785, έτος κατά το οποίο έκλει­

σε και το τελευταίο μοναστήρι τους.

Πληθυντικός της εβραϊκής λέξης Σαράφ, η οποία αναφέρεται

στην Παλαιά Διαθήκη και υποδηλώνει ένα είδος μυστηριωδών

όντων. Η λέξη σχετίζεται με τη ρίζα saraph, που σημαίνει φλέ-

γεσθαι. Αρχικά ο όρος χρησιμοποιήθηκε μόνος του ή σαν προσ­

διορισμός της λέξης ναχάς (φίδι), για να δηλώσει τα δηλητηριώ­

δη φίδια που έστειλε ο Γιαχβέ στην έρημο για να θανατώσουν

τους Ισραηλίτες οι οποίοι δεν πειθαρχούσαν στο Μωυσή (Αριθ­

150

μοί, κα', 4-10), ίσως λόγω του καψίματος που θα δημιουργούσε

το δηλητήριό τους. Όταν οι Ισραηλίτες μετανόησαν, ο Γιαχβέ διέ­

ταξε το Μωυσή να κατασκευάσει ένα Σαράφ και να το τοποθετή­

σει σε περίοπτη θέση, έτσι ώστε, όταν τα φίδια δαγκώσουν κά­

ποιον, αυιός να θεραπεύεται μόλις το δει. Το Σαράφ που κατα­

σκεύασε ο Μωυσής ήταν ένα χάλκινο φίδι. Στη μετάφραση των

Εβδομήκοντα η λέξη Σαράφ-Σεραφείμ μεταφράζεται πότε ως όφις

και πότε ως ασπίς, ενώ όταν χρησιμοποιείται σαν προσδιορισμός

ως όφις δάκνων ή όφεις θανατούντες.

Μια άλλη αναφορά σε αυτά τα όντα υπάρχει στο βιβλίο του προ­

φήτη Ησαΐα. Στο έκτο κεφάλαιο του συγκεκριμένου βιβλίου, ο

Ησαΐας αναφέρει ότι είδε το θεό να κάθεται στο θρόνο του, τον

οποίο περιέβαλλαν τα σεραφείμ υμνώντας τον συνεχώς με τον λε­

γόμενο τρισάγιο ύμνο (“Αγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ,

πλήρης πάσα η γη της δόξης αυτού”). Αυτά περιγράφοντατ με έξι

φτερούγες το καθένα, δύο για να καλύπτουν το πρόσωπό τους

(προφανώς για να μην τυφλωθούν από τη δόξα του θεού), δύο

για να καλύπτουν τα πόδια τους και δύο για να πετούν. Ένα από

αυτά στη συνέχεια πλησιάζει τον Ησαΐα και του εξαγνίζει το στό­

μα με φωτιά από το θυσιαστήριο, έτσι ώστε να μπορεί να προφη-

τεύσει. Οι Εβδομήκοντα σε αυτή την περίπτωση αφήνουν αμετά­

φραστη τη λέξη.

Έχει διατυπωθεί η ερμηνεία ότι στο αρχαίο Ισραήλ πιστευόταν

πως τα σεραφείμ ήταν ημιθεϊκά πλάσματα με μορφή φτερωτών

δρακόντων ή φιδιών, κατά τον ίδιο τρόπο που τα χερουβείμ ήταν

πλάσματα με τη μορφή φτερωτών ταύρων, δανεισμένα από τη μυ­

AvaKCirlijrTCOvms ια ιιυοΐΐκά τών Illuminati

151

AvaKarliinrovias ια υυοτικά τών Illuminati

θολογική παράδοση της Μεσοποταμίας. Ο μεταγενέστερος ιου­

δαϊσμός τα εξέλαβε ως αγγελικά πνεύματα μαζί με τα χερουβείμ

και τα οφανείμ, τα οποία αγρυπνούν διαρκώς γύρω από το θρόνο

του θεού. Η ίδια παράδοση υπάρχει και στο απόκρυφο βιβλίο

του Ενώχ του 2ου αιώνα π.Χ. (κεφ. 61,10 και 71,7). Αυτή η ερ­

μηνεία πέρασε στη συνέχεια και στο χριστιανισμό. Η λέξη σερα­

φείμ δεν αναφέρεται πουθενά στην Καινή Διαθήκη παρά το γε­

γονός ότι ο απόστολος Παύλος συχνά αναφέρεται σε άλλα τάγμα­

τα αγγέλων στις επιστολές του. Οι αναφορές όμως του Παύλου δεν

έχουν το χαρακτήρα μιας ολοκληρωμένης διδασκαλίας αλλά

ενός δευτερεύοντος στοιχείου με αβέβαιο περίγραμμα.

Ο ψευδο-Δτονύσιος ο Αρεοπαγίτης (500 μ.Χ. περίπου) στο βι­

βλίο του Περί ουρανίου Ιεραρχίας για πρώτη φορά συστηματο­

ποιεί την αγγελική ιεραρχία και καθορίζει τον αριθμό των αγγε­

λικών ταγμάτων σε εννέα, αποδίδοντας στα σεραφείμ την υπέρτα­

τη θέση. Ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός (675-749 μ.Χ) στην Έκθεση

Ορθοδόξου Πίστεως παρουσιάζει την ίδια ιεραρχική τάξη, η

οποία από τότε θεωρήθηκε παραδοσιακή και ακόμη και σήμερα

την αποδέχεται τόσο η Ρωμαιοκαθολική όσο και η Ορθόδοξη

Εκκλησία.

Μια άλλη παράδοση που προέρχεται επίσης από το μεταγενέ­

στερο ιουδαϊσμό και διαμορφώθηκε κατά το Μεσαίωνα, η Καβ-

βάλα, σε κάποιες μορφές της δέχεται μια διαφορετική ιεραρχική

τάξη των αγγελικών πλασμάτων. Η Καββάλα υποστηρίζει ότι ο

κόσμος όπως τον ξέρουμε δε δημιουργήθηκε από το μηδέν αλλά

εκπορεύτηκε από την ουσία του θεού μέσω δέκα διαδοχικών εκ-

152

AvaKarliiniovias ια μυστικά των Illuminati

πορεύσεων-θείων ιδιοτήτων, που απεικονίζονται σχηματικά στο

λεγόμενο Δέντρο της Ζωής και ονομάζονται Σεφιρώθ (ενικός Σε-

φιρά). Σε κάθε Σεφτρά αντιστοιχεί ένας αρχάγγελος και ένα αγ­

γελικό τάγμα. Τα σεραφείμ αντιστοιχούν στην πέμπτη θεία ιδιό­

τητα, τη Δύναμη, κάτω από τις διαταγές του αρχαγγέλου Καμαήλ.

Σύμφωνα με μια άλλη ιουδαϊκή παράδοση που διατηρείται από

το Γερμανό αποκρυφιστή Κορνήλιο Αγρίππα του Νετεσχάιμ

(1486-1535), η λέξη Σαράφ στον ενικό υποδηλώνει έναν από

τους τέσσερις αγγελικούς πρίγκιπες των στοιχείων, τον Πρίγκι­

πα της Φωτιάς.

Στοά Ρ2Τεκτονική στοά (βλ. Τεκτονισμός) που βρισκόταν υπό τη δικαιο­

δοσία της Μεγάλης Ανατολής της Ιταλίας, η οποία αργότερα Κ α ­

ταργήθηκε και τα μέλη της εκδτώχθηκαν για αντιτεκτονική συ­

μπεριφορά. Η ιστορία του τεκτονισμού στην Ιταλία επηρεάστηκε

βαθιά από την ιστορία της ίδιας της χώρας, η οποία δεν έγινε ενι­

αίο κράτος παρά το 1870. Μέχρι τότε ανθούσαν στοές μη ανα­

γνωρισμένες από τις Μεγάλες Στοές των άλλων χωρών και ήταν

ενεργά εμπλεκόμενες στο πολιτικό παρασκήνιο. Αρκετές Μεγά­

λες Στοές διαμορφώθηκαν στην Ιταλία από το 1750 και μειά,

όμως συνήθως γνώριζαν την κρατική απαγόρευση. Γύρω πιο

1860 δημιουργήθηκε το Ύπατο Συμβούλιο της Μεγάλης Λνιιιο

λής της Ιταλίας με έδρα το Τορίνο, ενώ αργότερα η έδρα μι ιιι

φέρθηκε στη Ρώμη. Κατά το 1877 η Μεγάλη Αναιολή <ινιιγν<ιΐ|ΐι

σε μια στοά στη Ρώμη που ονομαζόταν Propaganda Μ . γ . · . μ ι ι Ι ι . ι

ΙΜ

Σε αυτή τη στοά συνεδρίαζαν οι πολιτικοί και οι κυβερνητικοί

αξιωματούχοι από όλη την Ιταλία, οι οποίοι δε μπορούσαν να

παρευρεθούν στις συναντήσεις που λάμβαναν χώρα στις στοές

όπου ανήκαν.

Ο τεκτονισμός απαγορεύτηκε από την κυβέρνηση του Μουσολί-

νι το 1926, ενώ μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου το

1945 δημιουργήθηκαν ή αναβίωσαν πολλές στοές κάτω από τη

δικαιοδοσία της Μεγάλης Ανατολής. Η Μεγάλη Ανατολή αποφά­

σισε να αριθμήσει τις στοές της με κλήρο. Η αναβιωμένη στοά

Propaganda έλαβε τον αριθμό δύο και έτσι έγινε γνωστή ως

Propaganda Due ή Ρ2. Αυτή η στοά σπανίως συνεδρίαζε και ήταν

σχεδόν ανενεργός. Το 1970 τοποθετήθηκε ως γραμματέας της Ρ2

ο Λίτσιο Τζέλι, που εκείνη την εποχή θεωρούνταν ένας επιτυχη­

μένος επιχειρηματίας. Ο Τζέλι είχε γεννηθεί το 1919 και σε ηλι­

κία 17 ετών είχε καταταγεί ως εθελοντής στις στρατιωτικές δυνά­

μεις που είχε στείλει ο Μουσολίνι στην Ισπανία. Αργότερα υπη­

ρέτησε ως αξιωματικός στο γερμανικό ναζιστικό στρατό και τελι­

κά κατέληξε να δουλεύει για την αμερικανική CIA. Έγινε τέκτονας

το 1965, ενώ από το 1970 και μετά η Ρ2 συγκέντρωσε στις τάξεις

της ένα μεγάλο αριθμό πολιτικών και κρατικών αξιωματούχων.

Η Μεγάλη Ανατολή της Ιταλίας αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά

το 1972 από τις αγγλικές, τις σκοτικές, τις ιρλανδικές και τις αμε­

ρικανικές Μεγάλες Στοές. Δύο χρόνια αργότερα η αυξανόμενη

επιρροή του Τζέλι οδήγησε το Μεγάλο Διδάσκαλο να προτείνει το

κλείσιμο της στοάς Ρ2. Το Δεκέμβριο του 1974, οι 400 από ης

406 ιταλικές στοές ψήφισαν υπέρ της κατάργησης της στοάς. Το

AvdKarlCiniovias ια Μυστικά των Illuminati

154

Μάρτιο του 1975 ο Τζέλι κατηγόρησε το Μεγάλο Διδάσκαλο για

οικονομικές ατασθαλίες. Απέσυρε τις κατηγορίες μόνο όταν αυτός

έδωσε άδεια για την επανίδρυση της Ρ2, της οποίας ο Τζέλι έγι­

νε πάλι επικεφαλής. Ωστόσο ο Μεγάλος Διδάσκαλος εξαναγκά­

στηκε σε παραίτηση το 1978 από πολλές στοές λόγω καινούριων

στοιχείων που αφορούσαν τις οικονομικές ατασθαλίες του.

Κατά το 1980 ο Τζέλι έδωσε μια συνέντευξη στον τύπο στην

οποία ανέφερε ότι ο τεκτονισμός ήταν μια μαριονέτα στα χέρια

του, κάτι που εξόργισε τους Ιταλούς τέκτονες και τους οδήγησε

στην αποπομπή του. Η Μεγάλη Ανατολή αναγνώρισε την παλαι­

ότερη πράξη κατάργησης της στοάς που είχε ψηφιστεί το 1974

και έκρινε ως αντικανονική την ενέργεια του τότε Μεγάλου Διδα­

σκάλου να την επανιδρύσει. Το 1981 η αστυνομία εισέβαλε στο

σπίτι του Τζέλι για μια έρευνα που αφορούσε μια σειρά από απά­

τες και ανακάλυψε ένα αρχείο με τα μέλη της Ρ2 μέσα στα οποία

περιλαμβάνονταν πολύ σημαντικά πρόσωπα. Πολλοί υπουργοί

παραιτήθηκαν και η ιταλική κυβέρνηση έπεσε. Ο Τζέλι κατάφε­

ρε να διαφυγει από την Ιταλία στη Νότια Αμερική. Μια ειδική

κοινοβουλευτική επιτροπή που ερεύνησε την υπόθεση ανακάλυ­

ψε το σκοτεινό παρελθόν του Τζέλι κατ τις σχέσεις του με τους

τραπεζίτες Ρομπέρτο Κάλβι, πρόεδρο της Αμβροσιανής Τράπεζας

του Μιλάνου, που ήταν ήδη στη φυλακή για παράνομη εξαγωγή

κεφαλαίου, και Μτκέλε Σιντόνα, ο οποίος είχε σχέσεις με τη Μα­

φία και διαχειριζόταν την τεράστια περιουσία του Βατικανού. Ο

Σιντόνα κατάφερε επίσης να διαφύγει αλλά συνελήφθη στις Ηνω­

μένες Πολιτείες, όπου και καταδικάστηκε σε ποινή είκοσι πέντε

AvaKariijniovias τα μυστικά ίων Illuminati

155

AvaKarlijnrovias ια μυστικά ίων Illuminati

ετών για τραπεζική απάτη.

Μέσα στις αποκαλύψεις αυτές και τη γενικότερη αναταραχή, εμ­

φανίστηκαν δημοσιεύματα που απέδιδαν στους τέκτονες τη δο­

λοφονική απόπειρα κατά του πάπα Ιωάννη Παύλου Β' καθώς και

την τρομοκρατική ενέργεια στο σιδηροδρομικό σταθμό της Μπο-

λόνια, κατά την οποία σκοτώθηκαν ογδόντα άτομα. Τα δημοσι­

εύματα αυτά στερούνταν σοβαρότητας, όμως εκείνη την εποχή εί­

χαν μεγάλη απήχηση στο κοινό.

ΤεκτονισμόςΠαγκόσμια και ευρέως διαδεδομένη οργάνωση μυητικού και αν­

θρωπιστικού χαρακτήρα. Η προέλευση του τεκτονισμού συνδέε­

ται με παλαιές οικοδομικές συντεχνίες, οι οποίες είχαν εξαπλω­

θεί σε μεγάλο βαθμό από τον 11ο έως το 13ο αιώνα λόγω της πυ-

ρετώδους οικοδομικής δραστηριότητας εκείνης της εποχής. Εξαι­

τίας της μεγάλης ζήτησης καλών αρχιτεκτόνων, οικοδόμων και

λιθοξόων, τόσο οι ηγεμόνες της εποχής όσο και οι πάπες τούς πε­

ριέβαλλαν με προνόμια. Ο Βονιφάτιος Δ' το 1110, ο Νικόλαος Γ'

το 1277 και ο Βενέδτκτος ΙΒ' το 1331 αναγνώρισαν σας συντε­

χνίες των τεκτόνων το δικαίωμα να είναι οργανωμένοι σύμφωνα

με τους δικούς τους κανονισμούς, να είναι απαλλαγμένοι από διά­

φορες γενικές υποχρεώσεις και να μπορούν να μετακινούνται

ελεύθερα από χώρα σε χώρα. Από αυτά τα προνόμια φαίνεται ότι

απορρέουν τα επίθετα liberi, franc, frei, free (ελεύθεροι), από

όπου προέρχεται και η ονομασία Ελευθεροιεκτονισμός.

Οι τεκτονικές συντεχνίες είχαν διαμορφώσει αυστηρούς κανο­

156

ΑνακαΑύπΐονχα5 ια μυστικά ιων Illuminati

νισμούς για ιη μύηση νέων μελών, όχι μόνο επαγγελματικούς αλ­

λά και προσωπικούς. Δεν επιτρεπόταν η εισαγωγή ατόμων που

είχαν επιλήψιμο θρησκευτικό και ηθικό βίο. Ιεραρχικά είχαν

χωριστεί σε τρεις βαθμούς, του Μαθητή, του Εταίρου (συντρό­

φου) και του Διδασκάλου. Τόσο η μύηση ενός νέου μέλους όσο

και ο προβιβασμός του από βαθμό σε βαθμό εξαρτιόνταν από την

αξία του και γινόταν με τελετουργίες κατά τις οποίες ο τέκτονας

ορκιζόταν να κρατήσει τα επαγγελματικά μυστικά και να τηρήσει

τα θρησκευτικά και ηθικά καθήκοντα που επέβαλλαν οι κανονι­

σμοί της συντεχνίας. Στη συνέχεια του παραδίδονταν επίσημα τα

εργαλεία της τέχνης (διαβήτης, ποδιά κτλ) και του αποκαλύπτο­

νταν συνθήματα και σημεία αναγνωρίσεως με το οποία γινόταν

δεκτός από τους αδελφούς όπου πήγαινε, βρίσκοντας θερμή υπο­

δοχή και βοήθεια.

Η εγκατάλειψη της θρησκευτικής αρχιτεκτονικής στις χώρες

όπου είχε εξαπλωθεί η Μεταρρύθμιση επέφερε επαγγελματική

κρίση και την παρακμή των συντεχνιών. Για να εξυψώσουν πάλι

το γόητρό τους άρχισαν να δέχονται στους κόλπους τους άτομα

με επιρροή, τα οποία ανήκαν στην υψηλή κοινωνία της εποχής.

Σιγά σιγά οι διανοούμενοι και οι αριστοκράτες αποτέλεσαν την

κινητήρια δύναμη, ο δε τεκτονισμός άρχισε να μεταμορφώνεται

από επαγγελματικό σε θεωρητικό ήδη από τις αρχές του 17ου αι­

ώνα. Λόγω της συμμετοχής αυτής των ευγενών, από τις αρχές του

18ου αιώνα η ανερχόμενη τότε αστική τάξη είδε τον τεκτονισμό

ως μέσο κοινωνικής αναγνώρισης και ανέλιξης και η οργάνωση

έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής.

157

AvaKariCinxovtas ta μυστικά τών Illuminati

Στη διαμόρφωση του τεκτονισμού διαδραμάτισαν μεγάλο ρόλο

και τα πολιτικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Αγγλία από το

τέλος του 17ου αιώνα και τις αρχές του 18ου. Η Αγγλία είχε δι­

αιρεθεί σε δύο κόμματα, αυτό των Τόρις, φιλομοναρχικών οπα­

δών της δυναστείας των Στούαρτ και ρωμαιοκαθολικών, και εκεί­

νο των Γουίγκς, προτεσταντών οπαδών του κοινοβουλευτισμού.

Οι τεκτονικές στοές λόγω της μυστικότητας με την οποία περι­

βάλλονταν πρόσφεραν αρκετά ευνοϊκό έδαφος για τις συνομω-

σίες, τόσο για το ένα όσο και για το άλλο κόμμα. Μετά το θάνατο

της βασίλισσας Άννας Στιούαρτ το 1714, οι στοές που ήταν φιλι­

κά προσκείμενες στους Τόρις, οι λεγόμενες ιακωβηικές, προ­

σπάθησαν να ανεβάσουν στο θρόνο τον αδελφό της Άννας, Ιάκω­

βο Εδουάρδο (1688-1766). Ο θρίαμβος όμως του Γεωργίου Α'

και η άνοδος των Γουίγκς στην εξουσία έθεσε στο περιθώριο τό­

σο τον ιακωβπισμό όσο και τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στην

Αγγλία.

Στον απόηχο των γεγονότων αυτών, τέσσερις προτεσταντικές

στοές του Λονδίνου ενώθηκαν σε μία μεγάλη στοά στις 24 Ιουνί­

ου 1717, η οποία μέσα σε έξι χρόνια έγινε η Μεγάλη Στοά της

Αγγλίας, η παγκόσμια “μητέρα” Μεγάλη Στοά από την οποία

προέρχονται όλες οι αναγνωρισμένες Μεγάλες Στοές ανά τον κό­

σμο. Οι ιακωβιτικές στοές τότε υπέστησαν επιδρομές και τα αρ­

χεία τους διασκορπίστηκαν και κάηκαν. Ένα από τα πιο σημα­

ντικά σημεία στις νέες Διατάξεις της Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας,

που επικυρώθηκαν το 1723 και μεταρρυθμίστηκαν το 1738, εί­

ναι ότι ο καθένας είναι πλήρως ελεύθερος να ακολουθεί τη θρη­

158

AvaKariijniovias τα υυοτικά των Illuminati

σκεία που επιθυμεί. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντέδρασε στο

πνεύμα αυτό της ανεξιθρησκίας και ως αποτέλεσμα ο τεκτονισμός

απαγορεύτηκε αργότερα στις αυστηρά ρωμαιοκαθολικές χώρες,

όπως η Ισπανία. Στη Γαλλία όμως, όπου υπήρχε ένα ισχυρό κί­

νημα αθεϊσμού λόγω τής Γαλλικής Επανάστασης, η οργάνωση

γνώρισε μεγάλη εξάπλωσή.

Οι παλιές στοές της Ουαλίας, της Ιρλανδίας (1725) και αργό­

τερα της Σκοτίας (1736) αναγνώρισαν τη Μεγάλη Στοά του Λον­

δίνου και η καθεμία από αυτές έγινε μια επαρχιακή Μεγάλη

Στοά. Ο θεωρητικός τεκτονισμός άρχισε να διαδίδεται από την

Αγγλία και στις άλλες χώρες της Ευρώπης: στη Γαλλία (1721),

στην Ολλανδία (1725), στην Ισπανία (1726), στη Ρωσία (1732),

στην Ιταλία (1733), στη Σουηδία (1735), στην Ελβετία (1736),

στην Πολωνία (1739), στην Αυστρία (1742), στη Δανία (1743)

και στη Νορβηγία (1745). Είχε αρχίσει επίσης να διαδίδεται και

στον υπόλοιπο κόσμο μέσω των αγγλικών αποικιών. Στην Καλ-

κούτα έφτασε το 1728 και στη Μασαχουσέτη το 1735.

Από το 18ο αιώνα άρχισαν να δημιουργούνται πολυάριθμοι τε­

κτονικοί τύποι μέσα στους κόλπους του τεκτονισμού, με την έν­

νοια διαφορετικών βαθμών που αποδίδονταν μετά τους τρεις πρώ­

τους του παραδοσιακού τεκτονισμού, δηλαδή αυτών του Μαθητή,

του Εταίρου και του Διδασκάλου. Ίσως ο πιο γνωστός τύπος σή­

μερα είναι ο Αρχαίος και Αποδεδειγμένος Σκωτικός Τόπος, ο

οποίος δημιουργήθηκε το 1801 στο Τσάρλεστον της Νότιας Κα­

ρολίνας από τον Στέφαν Μόριν και περιλαμβάνει τριάντα τρεις

βαθμούς συνολικά. Ένας άλλος γνωστός Τύπος είναι ο Τύπος της

159

Ανακαλύπτονται ια υυοτικά των Illuminati

Υόρκης και χαλαρά συνδεδεμένοι μαζί του η Βασιλική Τάξις ιης

Σκωιίας με έδρα ίο Εδιμβούργο και περιορισμένη εξάπλωσή, οι

Ηνωμένοι Τεκτονικοί Βαθμοί, που ιδρύθηκαν το 1880 για να συ-

μπεριλάβουν διοικητικά κάποιους μικρότερης εμβέλειας τύπους,

και ο Ερυθρός Σταυρός του Κωνσταντίνου, ο οποίος ιδρύθηκε το

1865. Παράλληλα λειτουργούν και τύποι μη αναγνωρισμένοι από

τους υπόλοιπους, όπως ο Μεικτός Τεκτονισμός, που ιδρύθηκε το

1902 και συμπεριλαμβάνει γυναίκες. Αν και κατά τα άλλα ακο­

λουθεί τον Σκωτικό Τύπο, δεν αναγνωρίστηκε γιατί παραβιάζει

την παράδοση της αποκλειστικής ανδρικής συμμετοχής.

Σε κάθε περίπτωση, η βασική δομή του τεκτονισμού είναι η Τε­

κτονική Στοά, η οποία αποτελείται από μια ομάδα μελών που συ­

νεδριάζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η στοά διοικείται από

τον Σεβάσμιο Διδάσκαλο, ο οποίος εκλέγεται από τα μέλη. Όλες

οι στοές διοικούνται από τη Μεγάλη Στοά της χώρας στην οποία

ανήκουν, η οποία είναι αυτόνομη. Ο διοικητής της Μεγάλης Στο­

άς ονομάζεται Μέγας Διδάσκαλος και εκλέγεται από τη Μεγάλη

Συνέλευση, που περιλαμβάνει αντιπροσώπους από όλες τις στοές.

Οι μυήσεις στους δύο πρώτους βαθμούς έχουν να κάνουν πε­

ρισσότερο με τη μετάδοση ηθικών υποχρεώσεων στον μυούμενο.

Ο πρώτος βαθμός αντιπροσωπεύει τη μετάβαση από τον εξωτερι­

κό κόσμο στο κατώφλι του τεκτονισμού. Κατά τη μύηση στο βαθ­

μό του Εταίρου, ο τέκτονας περνάει συμβολικά από τις δύο στή­

λες του Ναού του Σολομώντα και έτσι εισάγεται στο Ναό της Κα­

θαρής Ανθρωπότητας. Η μύηση στον τρίτο Βαθμό καθιστά τον Δι­

δάσκαλο Τέκτονα λίθο κατάλληλο για το οικοδόμημα της καθα­

160

AvaKariCiniovias τα μυστικά των Illuminati

ρής ανθρωπότητας, ο δε συμβολισμός του βασίζεται στο μεσαιω­

νικό μύθο που αναπτύχθηκε γύρω από το πρόσωπο του Χιράμ.

Ο Χιράμ αναφέρεται στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης Γ' Βασι­

λειών, κεφάλαιο ζ' κατ Β' Παραλειπομένων, κεφάλαια γ' και δ',

ως αρχιτεχνίτης από την Τύρο, ο οποίος βοήθησε στην οικοδό­

μηση του Ναού του Σολομώντα. Αν και η κύρια ειδικότητά του

φαίνεται ότι ήταν χαλκέας, στο μεσαιωνικό μύθο γίνεται ο αρχι­

τέκτονας του ναού, που σκοτώνεται από τρεις κατώτερου βαθμού

χτίστες επειδή δεν τους φανέρωσε τα μυστικά της τέχνης του.

Ο τεκτονισμός από την ίδρυσή του έχει δεχτεί επιθέσεις από

δύο πλευρές κυρίως. Η πρώτη είναι η αντίθεση της Ρωμαιοκα­

θολικής Εκκλησίας και η δεύτερη πολιτική. Το 1821 απήχθη

από τη Νέα Υόρκη ο Γουίλιαμ Μόργκαν, ένας τέκτονας που είχε

απειλήσει ότι θα αποκαλύψει τεκτονικά μυστικά. Πιστευόταν γε­

νικά ότι απήχθη από τέκτονες και η κοινή γνώμη επί μία δεκαε­

τία περίπου απαιτούσε να κλείσουν οι στοές στις κεντρικές και

ανατολικές πολιτείες της Αμερικής. Στις βόρειες πολιτείες ιδρύ­

θηκε το Αντττεκτονικό Κόμμα, το οποίο για μερικά χρόνια ήταν

ο κύριος αντίπαλος του Δημοκρατικού Κόμματος. Από το 1832,

μετά την ήττα του υποψηφίου του Αντιτεκτοντκού Κόμματος για

την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, ο τεκτονισμός γνώρισε

πολύ λίγες πολιτικές επιθέσεις μέχρι το 1933. Κατά αυτό το έτος

ο Χίτλερ κατηγόρησε τους τέκτονες ως υπεύθυνους διάφορων

ανατρεπτικών ενεργειών και διέλυσε όλες τις τεκτονικές στοές

στη Γερμανία.

161

ίι

AvaKarlCiniovias τα ρυοιικά των Illuminati

Τέσσερα στοιχείαΤέσσερις απλές ουσίες ή καταστάσεις της ύλης οι οποίες από τον

5ο π.Χ. έως και το 18ο μ.Χ. αιώνα θεωρούνταν ότι αποτελούν τα

βασικά δομικά στοιχεία του σύμπαντος. Πρώτος ο Θαλής (625­

546 π.Χ. περίπου) από τη Μίλητο της Μικράς Ασίας, ο ιδρυτής

της Ιωνικής Σχολής, δέχτηκε ότι η αρχική πηγή και το τέλος των

πάντων ήταν το νερό και όχι ένας θεός. Αυτή η άποψη σηματο­

δοτεί τη γέννηση της επιστημονικής σκέψης, αφού πριν από αυ­

τόν οι εξηγήσεις για τη δημιουργία του κόσμου ήταν μυθολογι­

κές. Ο μαθητής και φίλος του Αναξίμανδρος (611-547 μ.Χ. περί­

που) υποστήριξε ότι το σύμπαν δημιουργείται μέσω του διαχω­

ρισμού των αντιθέτων από την πρωταρχική ύλη. Έτσι, το θερμό

διαχωρίζεται από το ψυχρό, καθώς και το ξηρό από το υγρό. Ο

τελευταίος εκπρόσωπος αυτής της σχολής, ο Αναξιμένης από τη

Μίλητο (570-500 π.Χ. περίπου), δεχόταν ότι η πρωταρχική ου­

σία δεν είναι το νερό αλλά ο αέρας. Αυτός, αόρατος από μόνος του,

μπορεί να μεταμορφωθεί σε κάτι ορατό είτε μέσω της αραίωσης,

οπότε θερμαίνεται και γίνεται φωτιά, είτε μέσω της συμπύκνω­

σης, οπότε ψυχραίνεται και γίνεται νερό ή γη.

Αργότερα ο Ξενοφάνης, ιδρυτής της Ελεατικής Σχολής στην κά­

τω Ιταλία, θα διδάξει ότι το πρωταρχικό στοιχείο είναι η γη, ενώ

ο μαθητής του Παρμενίδης (γύρω στο 500 π.Χ) θα υποστηρίξει

ότι οι αλλαγές και οι μεταβολές που συμβαίνουν στον κόσμο εί­

ναι μόνο φαινομενικές και όχι πραγματικές. Αντίθετα ο Ηρά­

κλειτος, που έδρασε την ίδια εποχή στην Έφεσο, επικέντρωσε τη

διδασκαλία του στη μεταβολή των όντων, με το γνωστό του ρητό

162

“ια πάνια ρει και ουδέν μένει”. Πρωιαρχικό σΐοιχείο και’ αυιόν

ήταν η φωτιά, ζωντανή, πνευματική και αδιάκοπα μεταβαλλόμε­

νη αρχή, που με τη συμπύκνωσή της μεταβάλλεται σε νερό και γη

και η οποία πάλι ξαναγίνεται φωτιά μέσω της αραίωσής της.

Η πρώτη όμως πλήρης αναφορά της θεωρίας περί των τεσσά­

ρων στοιχείων βρίσκεται στη διδασκαλία του Εμπεδοκλή (495­

435 π.Χ. περίπου) από τον Ακράγαντα της Κάτω Ιταλίας. Ο Εμπε­

δοκλής, που είχε τη φήμη θαυματουργού άνδρα και θεραπευτή,

κατά κάποιο τρόπο συνδύασε τις διδασκαλίες των προγενέστερων

φιλοσόφων. Καταρχήν συνδύασε τη διδασκαλία του Ηρακλείτου

(που πρέσβευε ότι όλα κινούνται) με αυτή του Παρμενίδη (που

υποστήριζε ότι το ον είναι ακίνητο). Για τον Εμπεδοκλή, αν και

οι ουσίες είναι καθεαυτό αιώνιες και αναλλοίωτες, αυτό που μας

φαίνεται ως γένεση και φθορά δεν είναι παρά η συνεχής εναλ­

λαγή ένωσης και χωρισμού των αναλλοίωτων αυτών ουσιών. Οι

ουσίες αυτές είναι τέσσερις, ο Αέρας, το Νερό, η Φωτιά και η Γη,

οι οποίες ονομάζονται ρίζαι και ριζώματα. Ο Εμπεδοκλής τις

ταυτίζει με τέσσερις θεούς: το Δία (Αέρα), την Ήρα (Γη), τον Άδη

(Φωτιά) και την Περσεφόνη (Νερό).

Δε γνωρίζουμε αν ο Πυθαγόρας ανέπτυξε κάποια ιδιαίτερη δι­

δασκαλία για τα τέσσερα στοιχεία. Ο Φιλόλαος όμως, πυθαγό­

ρειος φιλόσοφος από τον Κρότωνα της κάτω Ιταλίας, που έδρασε

κατά τον 5ο αιώνα, συνέλαβε τα τέσσερα στοιχεία ως άτομα που

το καθένα έχει το σχήμα ενός από τα κανονικά γεωμετρικά στε­

ρεά. Το τετράεδρο, το οκτάεδρο, το εικοσάεδρο αποτελούνται από

τέσσερα, οκτώ και είκοσι ισόπλευρα τρίγωνα αντίστοιχα και είναι

ΑνακαήΙύπτονταΞ ια μυστικά των Illuminati

163

ΑνακαΠύητονταε ια μυστικά των Illuminati

τα άτομα της φωτιάς, του αέρα και του νερού. Ο κύβος αποτελεί­

ται από έξι τετράγωνα και είναι το άτομο της γης, ενώ το στερεό

που απομένει, το δωδεκάεδρο, το οποίο αποτελείται από δώδεκα

κανονικά πεντάγωνα, αποδίδεται σε ένα μυστηριώδες πέμπτο

στοιχείο που περιέχει τα άλλα. Ο Πλάτωνας (428-347 π.Χ. πε­

ρίπου) στον Τίμαιο επαναλαμβάνει αυτή τη διδασκαλία του Φι­

λολάου, αλλά αφού η θεωρία αυτή έγινε γνωστή κυρίως μέσω του

Πλάτωνα, τα στερεά αυτά συνήθως ονομάζονται πλατωνικά στε­

ρεά. Όσο για το πέμπτο πλατωνικό στερεό, το δωδεκάεδρο, ο

Πλάτωνας αποφαίνεται ότι ο θεός έφτιαξε με αυτό τους αστερι­

σμούς του ουρανού.

Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) δε συμμεριζόταν ιδιαίτερα το εν­

διαφέρον του Πλάτωνα για τα μαθηματικά, και έτσι είδε τα τέσ­

σερα στοιχεία ως συνδυασμούς τεσσάρων ιδιοτήτων: του θερμού,

του Ψυχρού, του Υγρού και του Ξηρού. Η φωτιά λοιπόν δημι­

ουργείται από το συνδυασμό του θερμού και του Ξηρού, ο αέρας

από το θερμό και το Υγρό, το νερό από το Ψυχρό και το Υγρό, ενώ

η γη από το Ψυχρό και το Ξηρό. Η μετατροπή του ενός σε άλλο

γίνεται μέσω της εναλλαγής κάποιας από τις ιδιότητες αυτές. Το

νερό, για παράδειγμα, ήταν το στοιχείο που παρουσιαζόταν όταν

στην πρώτη ύλη εντυπώνονταν οι ιδιότητες του Ψυχρού και του

Υγρού. Αν όμως υποκαθιστούσαμε το Ψυχρό με το θερμό, αμέσως

θα προέκυπτε το στοιχείο του αέρα, κάτι που ο Αριστοτέλης θε­

ωρούσε ότι συμβαίνει με την εξάτμιση. Ωστόσο ο Αριστοτέλης

προσέθεσε και ένα πέμπτο στοιχείο, τον Αιθέρα, ενώ ακολουθώ­

ντας τον Πλάτωνα δέχτηκε ότι από αυτό το στοιχείο, την πέμπτη

164

ουσία (από όπου προέρχεται η λέξη πεμπτουσία), αποτελείται ο

ουρανός.

Ο Ιπποκράτης (460-377 π.Χ. περίπου) επέκτεινε τη θεωρία

των τεσσάρων στοιχείων και στην ιατρική. Κατ’ αυτόν, το ανθρώ­

πινο σώμα διατρέχεται από τέσσερις χυμούς, και καθένας από

αυτούς έχει αντιστοιχία σε ένα από τα τέσσερα στοιχεία. Στη φω­

τιά αντιστοιχεί η χολή, που εκκρίνεται από το συκώτι, στον αέρα

το αίμα, που προέρχεται από την καρδιά, στο νερό το φλέγμα, που

εκκρίνεται από διάφορα σημεία, ενώ στη γη η μέλαινα χολή

(μαύρη χολή ή λέμφος), που εκκρίνεται από τη σπλήνα. Ο Ιππο­

κράτης θεωρούσε ότι η υγεία εξαρτιόταν από την ισορροπία των

τεσσάρων αυτών χυμών. Αργότερα η συγκεκριμένη θεωρία ανα­

πτύχθηκε περαιτέρω. Τόσο τα φάρμακα όσο και οι ασθένειες

αντιστοιχήθηκαν σε ένα από τα στοιχεία, ενώ οι τέσσερις κύριοι

ανθρώπινοι χαρακτήρες πήραν το όνομά τους από τους τέσσερις

χυμούς. Ο οξύθυμος τύπος ονομάστηκε χολερικός, ο απαθής

φλεγματικός, ο αισιόδοξος και χαρούμενος αιματώδης, ενώ ο

απαισιόδοξος και θλιμμένος μελαγχολικός.

Η θεωρία των τεσσάρων στοιχείων εφαρμόστηκε επίσης στην

αστρονομία κατ στην αστρολογία. Ο Έλληνας μαθηματικός,

αστρονόμος και γεωγράφος Κλαύδτος Πτολεμαίος (100-178 μ.Χ)

στο βιβλίο του Τα προς Σύρον αποτελεσματικά ή Τετράβιβλος κα­

τατάσσει τους επτά πλανήτες στα τέσσερα στοιχεία όχι άμεσα αλλά

μέσω των ιδιοτήτων τους. Έτσι, ο Ήλιος και ο Αρης, που κατά τον

Πτολεμαίο είναι θερμοί και ξηροί, μπορούν να θεωρηθούν ως

πλανήτες της φωτιάς. Κατά τον ίδιο τρόπο η Σελήνη, η Αφροδίτη

AvaKariijniovms ια μυστικά ίων Illuminati

165

Ανακαϋύπιονχα5 ια μυστικά των Illuminati

και ο Δίας αποδίδονται στον αέρα, ο Κρόνος στη γη, ενώ ο Ερμής

δεν ανήκει σε κάποιο συγκεκριμένο στοιχείο αλλά επηρεάζεται

από τους γειτονικούς του κάθε φορά πλανήτες. Αργότερα εμφανί­

στηκε και η κατάταξη των δώδεκα ζωδίων στα τέσσερα στοιχεία,

την οποία χρησιμοποιούν οι αστρολόγοι μέχρι σήμερα.

Οι αλχημιστές (βλ. αλχημεία) της ελληνιστικής και ρωμαϊκής

περιόδου καθώς και οι Άραβες και οι Ευρωπαίοι συνεχιστές τους

κατά το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση στηρίχτηκαν κυρίως στη

θεωρία περί στοιχείων του Αριστοτέλη. Όταν έβλεπαν, για πα­

ράδειγμα, ένα ξύλο να καίγεται, θεωρούσαν ότι παρατηρούν τα

τέσσερα στοιχεία. Έτσι, ο καπνός ήταν ο αέρας, ο ατμός ήταν το

νερό, η φλόγα ήταν η φωτιά και οι στάχτες η γη. Πολλοί από αυ­

τούς, όπως ο Αραβας αλχημιστής Γκεμπέρ, προσπάθησαν να

απομονώσουν αυτές τις ουσίες μέσω απόσταξης οργανικών υλι­

κών και με περαιτέρω επεξεργασία να παραλάβουν τις εξαγνι­

σμένες και απόλυτα καθαρές μορφές των τεσσάρων στοιχείων.

Οι αλχημιστές επινόησαν επίσης σύμβολα για τα τέσσερα στοι­

χεία, που χρησίμευαν ως κρυπτογραφήματα ή απλά ως συντμή­

σεις. Η φωτιά συμβολιζόταν με ένα ισόπλευρο τρίγωνο που έχει

την κορυφή προς τα πάνω, ο αέρας το ίδιο με την προσθήκη μιας

οριζόντιας γραμμής στο κέντρο του τριγώνου, το νερό με ένα ισό­

πλευρο τρίγωνο που έχει την κορυφή προς τα κάτω, ενώ η γη το

ίδιο, με την προσθήκη πάλι της οριζόντιας γραμμής. Σταδιακά

διαμορφώθηκε μια ολόκληρη σειρά αντιστοιχιών των τεσσάρων

στοιχείων. Τα στοιχεία αντιστοιχίζονταν, για παράδειγμα, στις

τέσσερις εποχές του έτους, στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και

166

AvaKarlijnTOVTas ta μυστικά τών Illuminati

σχα τέσσερα είδη γεύσεων.

Η εξάπλωσή του ιουδαϊκού συστήματος της Καββάλα (βλ. μυ-

στικισμός, αποκρυφισμός) από το 12ο αιώνα και μετά πρόσθεσε

στις αντιστοιχίες αυτές αγγελολογικά και δαιμονολογικά στοι­

χεία. Έτσι, εμφανίστηκαν τέσσερις άγγελοι κατ τέσσερις δαίμονες

που κυριαρχούσαν πάνω στα στοιχεία καθώς και δύο παρόμοιες

ομάδες αγγέλων και δαιμόνων που κυριαρχούσαν πάνω στα ση­

μεία του ορίζοντα, διατηρώντας έτσι μια χαλαρή σχέση με τα

στοιχεία. Σχέσεις με τα τέσσερα στοιχεία αποδόθηκαν επίσης στα

τέσσερα ζώα που εμφανίζονται στο όραμα του Ιεζεκιήλ στην Πα­

λαιά Διαθήκη (Ιεζ. α' 10) και στην Αποκάλυψη του Ιωάννη

(Αποκ. δ' 7), και που συνήθως θεωρούνταν ότι συμβόλιζαν τους

τέσσερις ευαγγελιστές. Τέλος, καθένα από τα γράμματα του τε­

τραγράμματου ονόματος του θεού (βλ. Γιαχβέ) αποδίδεται σε ένα

από τα τέσσερα στοιχεία

Ο Κορνήλιος Αγρίππας κατά το 16ο αιώνα κατέγραψε πολλές

από αυτές τις παραδόσεις στο βιβλίο του Περί ιης απόκρυφης Φι­

λοσοφίας, ενώ διάφορες κλείδες και γριμόρια, όπως η Ελασσό­

να Κλείδα του Σολομώντα και η Ιερή Μαγεία του Αμπραμελίν,

παραθέτουν ολόκληρες ιεραρχίες πνευματικών όντων με διαφο­

ρετικά κάθε φορά ονόματα. Ο Παράκελσος, από την άλλη, κατα­

γράφει την παράδοση για τα τέσσερα είδη στοιχειακών πνευμά­

των, που δεν ήταν ούτε άγγελοι ούτε δαίμονες αλλά ημισυνετδη-

τά πλάσματα που δε γνώριζαν το καλό και το κακό. Στη φωτιά

αντιστοιχούσαν οι Σαλαμάνδρες, στο νερό οι Ουντίντες, στον αέ­

ρα οι Συλφίδες και στη γη οι Γνόμοι.

167

Ανακαλύπτονταε ια μυστικά των Illuminati

Το 18ο αιώνα ο Γάλλος αποκρυφτστής Ελιφάς Λευί στο βιβλίο

του Δόγμα και Τυπικό της Υψηλής Μαγείας (1855) αντιστοιχί-

ζει τις τέσσερις σειρές της τράπουλας ταρό με τα τέσσερα στοι­

χεία, όσο και με τα αντικείμενα που παραδοσιακά χρησιμοποι­

ούνταν στη μαγεία των κλειδών και των γριμορίων: τη ράβδο, το

ξίφος, το κύπελλο και το δίσκο με το πεντάγραμμο (βλ. λήμμα).

Κάθε αντικείμενο από αυτά θεωρήθηκε όργανο για την κυριαρ­

χία επάνω σε ένα από τα τέσσερα είδη στοιχειακών πνευμάτων.

Αργότερα οι απόψεις του επηρέασαν τους ιδρυτές του Ερμητικού

Τάγματος της Χρυσής Αυγής, οι οποίοι αφιέρωσαν μεγάλο μέρος

των διδασκαλιών τους στο συμβολισμό των τεσσάρων στοιχείων

όσο και στον τρόπο κατασκευής και χρήσης αυτών των τεσσάρων

στοιχειακών όπλων. Παρόμοιες διδασκαλίες αναπτύχθηκαν και

στο τάγμα Aurum Solis, ενώ μέσω της Χρυσής Αυγής πέρασαν

στο Τάγμα του Ναού της Ανατολής (ΟΤΟ) του Αλτστερ Κρόουλι

και στην Εταιρεία του Εσωτερικού Φωτός της Ντιόν Φόρτσουν.

Και ενώ διαμορφώνονταν αυτές οι παραδόσεις στη Δύση, από

τον 4ο έως το 2ο π.Χ. αιώνα άρχισαν να καταγράφονται στην

Ινδία οι Ουπανισάδες, τα πρώτα ινδικά κείμενα που έκαναν ανα­

φορά στα στοιχεία. Οι αρχαιότερες από αυτές αναφέρουν μόνο

τρία στοιχεία, τη φωτιά (άγκνι), το νερό ("άπας) και τη γη (πριθί-

βι), τα οποία εκπορεύονται το ένα από το άλλο με αυτή τη σειρά.

Στη μεταγενέστερη Ταϊτρίγια Ουπανισάντ κάνουν την εμφάνισή

τους άλλα δύο στοιχεία: ο αέρας (βαγιοό), ο οποίος, αντίθετα από

το ελληνικό σύστημα, θεωρείται λεπτοφυέστερος από τη φωτιά,

και ο ακόμα πιο λεπτοφυής αιθέρας (άκασα).

168

Ανακαλύπτονται τα μυστικά ίων Illuminati

Αργότερα η θεωρία αυτή ίων στοιχείων ενσωματώθηκε στο φι­

λοσοφικό σύστημα της Κλασικής Σαμχία από τον Ισβαράκσνα

(3ος-4ος μ.Χ. αιώνας). Ο Ισβαράκσνα δεχόταν μια σειρά από εί­

κοσι πέντε αρχές ή ουσίες, τις Τάτβας, που εκπορεύονται η μια

από την άλλη, από την πρώτη πνευματική αρχή μέχρι και τα πέ­

ντε μαχαμπούτας (χονδροειδή στοιχεία). Ακόμα μεταγενέστερα,

με τη διαμόρφωση της Χάθα Γιόγκα (βλ. λήμμα) και των ταντρι-

κών διδασκαλιών, τα πέντε αυτά στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν ως

βάση για να οριστούν οι ποιότητες των πρώτων πέντε τσάκρας.

Σταδιακά διαμορφώθηκαν και σύμβολα για κάθε στοιχείο. Έτσι,

η γη συμβολίζεται με ένα κίτρινο τετράγωνο, το νερό με μια λευ­

κή ή πράσινη ημισέληνο, η φωτιά με ένα κόκκινο τρίγωνο, ο αέ­

ρας με έναν μπλε κύκλο και ο αιθέρας με μια μαύρη έλλειψη.

Στο πλαίσιο του ταντρτκού ινδουισμού διαμορφώθηκε και το

σύστημα διαλογισμού πάνω σε μαντάλα. Η μαντάλα, που στα σαν­

σκριτικά σημαίνει κύκλος, αποτελεί μια συμβολική αναπαρά­

σταση του σύμπαντος στην οποία ο διαλογιζόμενος θα πρέπει να

εισχωρήσει με τη φαντασία του και τελικά να ταυτιστεί με το κέ­

ντρο της, που αντιπροσωπεύει τον άξονα του κόσμου. Μια μα­

ντάλα έχει συνήθως τετραπλή δομή, για να συμβολίσει τα τέσσε­

ρα στοιχεία κατ τα σημεία του ορίζοντα. Αυτό το σύστημα διαλο­

γισμού διατηρήθηκε κυρίως στο βουδιστικό σύστημα Βατζρα-

γιάνα, που εισήχθη στο Θιβέτ κατά τον 7ο μ.Χ. αιώνα. Η πιο

γνωστή μαντάλα ονομάζεται Μαντάλα των Πέντε Εξοχων και πε­

ριγράφεται λεπτομερώς στη θιβετανική Βίβλο των Νεκρών. Χω­

ρίζεται σε τέσσερα τμήματα, ενώ ο κεντρικός κύκλος αντιπροσω-

169

A v Q K Q r l L i n r o v i a s ι α μ υ σ τ ι κ ά τ ω ν I l l u m i n a t i

πεΰει το πέμπτο στοιχείο, τον Αιθέρα. Σε καθένα από τα πέντε αυ­

τά τμήματα αποδίδεται ένας από τους πέντε Υπερβατικούς Βούδες,

ένα χρώμα, μια αρετή, ένα ελάττωμα και πολλά άλλα σύμβολα.

Ένα παρόμοιο σύστημα τεσσάρων στοιχείων είχε ήδη διαμορ­

φωθεί στην Κίνα από πολύ νωρίς και καταγράφηκε στο Βιβλίο

της Ιστορίας (Shu Ching), το αρχαιότερο από τα κλασικά κινεζι­

κά έργα, του οποίου το μεγαλύτερο μέρος χρονολογείται στην αρ­

χή του 10ου π.Χ. αιώνα. Τα στοιχεία κατά τους Κινέζους ήταν το

νερό, η φωτιά, το μέταλλο και το ξύλο. Μολονότι τα στοιχεία αυ­

τά φαίνονται διαφορετικά από εκείνα του δυτικού και του ινδικού

συστήματος, θα μπορούσε ίσως το ξύλο να ταυτιστεί με τον αέρα

και το μέταλλο με τη γη του δυτικού συστήματος. Αργότερα προ­

στέθηκε σε αυτά το στοιχείο της γης, με ιδιότητες όμως πολύ δια­

φορετικές από το δυτικό ομώνυμο στοιχείο. Στην Κίνα το στοιχείο

της γης είναι η ρίζα και η αρχή των άλλων τεσσάρων, κάτι που

το κάνει μάλλον αντίστοιχο του δυτικού αιθέρα.

Κατά τον 3ο αιώνα π.Χ. η θεωρία αυτή των πέντε στοιχείων ή

πέντε σταδίων αλλαγής (Wu Hsing) συνδέθηκε με τη θεωρία του

Γιανγκ και του Γιν (ενεργητικού και παθητικού στοιχείου) κα­

θώς και με τα εξάγραμμα του Βιβλίου των Αλλαγών (I Ching),

διαμορφώνοντας ένα πολύπλοκο σύστημα. Τα σύμβολα των στοι­

χείων κατά τους Κινέζους φιλοσόφους είναι: για το ξύλο ένας

πράσινος δράκοντας, για τη φωτιά ένας κόκκινος φοίνικας, για

το μέταλλο μια λευκή τίγρη, ενώ για το νερό μια μαύρη χελώνα.

Στα στοιχεία αυτά αποδόθηκαν σταδιακά τα σημεία του ορίζοντα

(με το στοιχείο της γης να καταλαμβάνει το κέντρο) και οι τέσσε­

170

AvaKaflCiniovtas τα μυοτικά των Illuminati

ρις εποχές, όπως ακριβώς συνέβη και σιη Δύση. Ακόμα μία ση­

μαντική αντιστοιχία είναι αυτή που αποδίδει τα πέντε στοιχεία σε

πέντε όργανα του ανθρώπινου σώματος. Αυτή η θεωρία βρίσκει

ακόμα και σήμερα εφαρμογή στο βελονισμό.

Κατά τον 20ό αιώνα ο Ελβετός ψυχίατρος Καρλ Γκούσταφ

Γιουνγκ (1875-1961) προσέγγισε τη θεωρία των τεσσάρων στοι­

χείων από μια τελείως διαφορετική οπτική γωνία. Τα στοιχεία γι’

αυτόν αποτελούσαν σύμβολα των τεσσάρων ψυχολογικών λει­

τουργιών. Η φωτιά κατά τον Γιουνγκ συμβολίζει τη λογική, το νε­

ρό αντιπροσωπεύει το συναίσθημα, ο αέρας τη διαίσθηση και η

γη την αίσθηση. Κάθε άνθρωπος τείνει να εκφράζεται στον έξω

κόσμο μέσα από μια κυρίως από αυτές τις λειτουργίες, και έτσι

έχουμε λογικούς, συναισθηματικούς, διαισθητικούς ή αισθητι­

κούς τύπους ανθρώπων. Σε αυτή την περίπτωση, οι μη ενεργοί ή

καταπιεσμένες λειτουργίες τείνουν να εκφράζονται με έναν ασυ­

νείδητο τρόπο. Ο Γιουνγκ θεωρούσε ότι, αν κάποιος μπορέσει να

έρθει σε επαφή με το ασυνείδητο και να του επιτρέψει να εκφρα­

στεί, θα αρχίσει μια διαδικασία ψυχολογικής ολοκλήρωσης. Αυ­

τό σημαίνει ότι τελικά ο άνθρωπος θα καταφέρει να εκδηλώσει

ισορροπημένα κατ τις τέσσερις λειτουργίες που υπάρχουν μέσα

του. Για τον Γιουνγκ ένα από τα σύμβολα της ολοκλήρωσης της

προσωπικότητας είναι η μαντάλα με την τετραπλή δομή.

Χάδα ίιόνκαΚλάδος της γιόγκα που επικεντρώνεται κυρίως στον έλεγχο των

στάσεων του σώματος (ασάνα) και τον έλεγχο της αναπνοής (πρα-

171

ΑνακαΓίύπΐοντοκ ια μυστικά ίων Illuminati

ναγιάμα). Η λέξη προέρχεται από τους σανσκριτικούς όρους χα

(ήλιος, ηλιακή πνοή) και θα (Σελήνη, σεληνιακή πνοή) και σκο­

πός της είναι η συνένωση των δύο πνοών για να αφυπνιστεί η

πνευματική ενέργεια Κουνταλίνι, η οποία βρίσκεται εν υπνώσει

στη βάση της σπονδυλικής στήλης. Οι δύο αυτές πνοές σχετίζο­

νται με τη φυσιολογία του αιθερτκού σώματος. Γενικά θεωρείται

ότι η ενέργεια του αιθερτκού ή λεπτού σώματος μεταφέρετατ μέ­

σω ατθερικών καναλιών, των νάντις.

Τα τρία σημαντικότερα νάντις είναι η Ίντα, διαμέσου της οποί­

ας διαχέετατ στο σώμα η σεληνιακή πνοή, η οποία είναι θηλυκή

και παθητική, η Πινγκάλα, μέσω της οποίας διαχέεται η αρσε­

νική και ενεργητική ηλιακή ενέργεια, και, τέλος, η Σουσούμνα,

που αντιπροσωπεύει την αρμονία των δύο προηγούμενων. Όταν

η Σουσούμνα καθαρθεί, επιτρέπει στην Κουνταλίνι να ανυψωθεί.

Όταν η Κουνταλίνι ανυψώνεται, διαπερνά και αφυπνίζει πλήρως

τα τσάκρας, δηλαδή τα ενεργειακά κέντρα του αιθερτκού σώμα­

τος, καταλήγοντας στο τσάκρα της κορυφής του κεφαλιού ή Χι-

λιοπέταλο Αωτό, κάτι που οδηγεί στη φώτιση. Ιδρυτής του συ­

στήματος της Χάθα Γιόγκα θρυλείτατ όττ ήταν ο γιόγκτ του 11ου

μ.Χ. ατώνα Γκοραχνάθ.

172

Βιβλιογραφία

Avalon Arthur, The Serpent Power, Dover Publications, 1974

Αγουρίδης Σάββας (επιμ.), Τα Απόκρυφα τ ης Παλαιάς

Διαθήκης, τόμος Α' 1980, τόμος Β' 1985

Αγουρίδης Σάββας (επιμ.), Χριστιανικός Γνωστικισμός. Τα

Κοπτικά κείμενα του Nag Hammadi στην Αίγυπτο, Κέντρο

Βιβλικών Μελετών “Αρτος Ζωής”, 1989

Αιονς Βερόνικα, Παγκόσμια Μυθολογία, Ακμή 1978

Berthelot Marcelin, Οι αρχαίοι Έλληνες Αλχημιστές και η

γένεση τ ης Αλχημείας, Εκδόσεις Κ. Κορόντζη, 2002

Bowker John (ed.), The Oxford Dictionary of World Religions,

Oxford University Press, 1997

Γκρέϊβς Ρόμπερτ, Πατάι Ραφαέλ, Οι εβραϊκοί μύθοι. Το Βιβλίο

της Γένεσης, ύψιλον/βιβλία, 1991

Γραμματτκάκης Γιώργος, Η Κόμη της Βερενίκης,

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1998

Γρατσέας Γεώργιος (επιμ.), Τα Χειρόγραφα της Νεκρής

θάλασσας, Κέντρο Βιβλικών Μελετών “Άρτος Ζωής”, 1991

Δακουράς Διονύσιος, Ελληνιστικοί Μυστηριακαί θρησκείαι.

Δομή, Διάδοσις, Δείπνα, 1986

Έβανς-Γουέντζ Β. Γ. (επιμ.), Η θιβετανική Βίβλος των Νεκρών,

Πύρινος Κόσμος

Franz Marie-Louise von, Αλχημεία. Ψυχολογική ερμηνεία και

συμβολισμός, Ιάμβλιχος, 1994

Fraser Gordon, Αντιύλη, ο απόλυτος καθρέφτης, Leader 2003

173

AvaKaflimtovras τα μυστικά των Illuminati

Godwin Joscelyn, Μυστηριακές θρησκείες του Αρχαίου

Κόσμου, Εκδόσεις Καρδαμίτσα, 1984

Hawking Steven, Το χρονικό του χρόνου, Κάιοπιρο 2000

Henry Cornelius Agrippa of Nettesheim, Three Books of

Occult Philosophy, ed. by Donald Tyson, Llewellyn

Publications, 1997

θεόφρασιος Παράκελσος, Κείμενα, Ιάμβλιχος, 1992

Ιγνάτιος Λογιόλα, Πνευματικές Ασκήσεις, Ιάμβλιχος, 1990

Ιωάννης Ρώυχλιν, Η Τέχνη της Καμπάλα, Πύρινος Κόσμος,

1998

Ιωαννίδης Βασίλειος, Εισαγωγή εϊς την Καινήν Διαθήκην,

Αθήνα 1992

Knight Gareth, Η Εσωτερική Παράδοση της Δύσης. Ιστορική

αναδρομή των εσωτερικών κινημάτων της Δύσης, Ιάμβλιχος,

1989

Κόουντερτ Άλλισον, Αλχημεία. Η Φιλοσοφική Λίθος, Πύρινος

Κόσμος, 1982

Leon-Dufour Xavier (ed.), Λεξικό Βιβλικής θεολογίας, Βιβλικό

Κέντρο “Άρτος Ζωής” 1980

Λευί Ελιφάς, Δόγμα και Τυπικό της Υψηλής Μαγείας,

Βιβλιοθήκη της Σφιγγός, 1984

Αιβανίδης Τέλης, Τα Κεκρυμμένα. Μυστικά τάγματα και

εταιρείες από την αρχαιότητα έως σήμερα, Εκδόσεις Anubis,

2000

Μακινχος Κρίστοφερ, Οι Ροδόσταυροι. Ιστορία - Παραδόσεις -

Τυπικά ενός Εσωτερικού Τάγματος, Πύρινος Κόσμος, 1999

174

Nilsson Μ. Ρ, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής θρησκείας,

Εκδόσεις Δημ. Ν. Παπαδήμα, 1987

Παπαδόπουλος Στυλιανός, Πατρολογία, τ. Α' και Β', Αθήνα

1990

Peterson Joseph (ed.), John Dee’s Five Books of Mystery.

Original Sourcebook of Enochian Magic, Red Wheel/Weiser,

2003

Regardie Israel, The Golden Dawn, Llewellyn Publications,

1995

Scholem Gershom, Εισαγωγή στην Καββάλα, Εκδόσεις

Δίβρης, 1981

Scholem Gershom, θεματολογία της Καββάλα, Εκδόσεις

Δίβρης

Φειδάς Βλάσιος, Εκκλησιαστική Ιστορία, τόμος Α', 1992,

τόμος Β', 1995

Varenne Jean (ed), Ουηανισάντ του Γιόγκα, Εκδόσεις Δωδώνη,

1978

Ward Αύρα, Γεζίντι. Κούρδοι λάτρες του Αγγέλου-Παγωνιού,

Ερμής, 1997

Westcott W Wynn (ed.), Η Βίβλος της Δημιουργίας - Σεφέρ

Γετζιρά, Ιάμβλιχος, 1990

Wilhelm Richard, Cary Ε Baynes (eds), I Ching or Book of

Changes, Penguin Books, 1989

ΑνακαΠύπτονταε τα μυστικά ίων Illuminati

175