Gramatica griega 1

15
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ δι᾿ αὐτῆς τῆς ἑλληνικῆς γλώττης

description

 

Transcript of Gramatica griega 1

Page 1: Gramatica griega 1

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ δι᾿ αὐτῆς τῆς ἑλληνικῆς γλώττης

Page 2: Gramatica griega 1

Sí, estoy totalmente de acuerdo contigo. La gramática siempre es un rollo. Pero mucho más la del griego clásico, que se reduce a una serie de normas explicadas (?) con ejemplos tan descontextualizados como enigmáticos.

Así que, en el duro y árido proceso de aprenderla, ¿cómo hacer para no quedarnos en la memorización de reglas y términos, sino poder también dedicar ese tiempo tan precioso a algo que sirva para mejorar la lectura y comprensión del griego?

La respuesta es sencilla: aprender la gramática griega usando como herramienta la propia lengua griega. Respuesta sencilla, pero no nueva, que ya los primeros profesores de griego del Renacimiento, como Crisolaras o Láscaris, se dedicaron a escribir gramáticas en sencillo griego clásico para el aprendizaje natural y ameno de las reglas de la lengua.

En este material tendrás a tu disposición la lectura de una de estas gramáticas, que es -como dice su autor, Andonios Catiforos- un festín gramatical a costa de las gramáticas anteriormente mencionadas y muchas otras más.

Una serie de notas intentarán aclarar el texto, que es realmente sencillo, por lo demás (no hay que olvidar que está pensado para los niños que empezaban a estudiar griego). Así mismo, a la derecha del texto aparecerán las palabras relacionadas con la gramática, no sólo los términos en sí, sino también expresiones que puedan resultar útiles para nuestro objetivo: comprender la gramática y poder enseñarla usando el mismo griego clásico... algo que no es tan imposible ni descabellado como puede parecer de entrada. Este material se complementa con una serie de vídeos con la grabación íntegra de cada lección y que podéis ver aquí (https://www.youtube.com/channel/UCJH_6puM6NRyMO7-vsilQQA).

Page 3: Gramatica griega 1

Para ello, y porque no es aconsejable aprender vocabulario así a palo seco, se ha añadido al final una fraseología gramatical bilingüe para ir “soltándose” poco a poco.

Sin duda, mucho de los términos y clasificaciones usados por el autor serán desconocidos o no coincidirán con los de las gramáticas modernas, pero esto no quiere decir que sean obligatoriamente incorrectos. E incluso, en el caso de serlo, lo que se pierda en exactitud (si es que se tratara de una gran pérdida, cosa que dudo bastante) se ganará en el enriquecimiento que supone conocer de primera mano la percepción que estos primeros habitantes de la República de las Letras tenían de su propio idioma.

Sin más, sólo queda desear suerte al estudiante y esperar que este mundo tan árido de la gramatica se convierta, gracias a la maravillosa alquimia de la lengua griega, en algo apasionante... Omnia vincit lingua graeca!

Page 4: Gramatica griega 1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τοῖς σοφοῖς νεανίσκων ἑλλινηκῆς παιδίας ἐφιεμένων καθηγηταῖς1

Ὁρῶν τὰ νῦν2 Θείᾳ Χάριτι ἀναζωπυρομένην ἐν τῇ Ἑλλάδι τὴν πρὸς τὰς ἐπιστήμας ὁρμήν3, ἃς ἐκ πολλοῦ τὸ τοῦ Γένους ἀτύχημα πόρρω ἀποικῆσαι ἠνάγκασεν4, ἐποφελὲς ἡγησάμην τὴν Γραμματικὴν ταύτην, ἐκ ποικίλων διδασκάλων, μάλιστα δὲ ἐκ τῶν τῷ σοφοτάτῳ Ἀλεξάνδρῳ Μαυροχορδάτῳ πεπονημένων συνερανισθεῖσαν5, μεθοδικῶς δέπως ἔμοιγε συναρμοθεῖσαν, ἐτι δὲ καὶ τοῖς ποιητικοῖς κανόσι πλουτισθε-ῖσαν, συντάξαι6.

ὑμῖν γοῦν τοῖς ἐγκεχειρισμένοις τῶν νέων τὴν ἀγωγήν, τῆς πραγμα-τείας ἁπάσης διὰ βραχέων ὑποθήσω τὴν μέθοδον.7 διῄρηται μοι8 αὕτη ἡ Γραμματικὴ εἰς μέρη τρία, ὧν τὸ μὲν πρῶτον ἐτυμολογικὸν9 προση-γόρευσα, οἷα δὴ περὶ τὴν τῶν ὀκτὼ τοῦ λόγου μερῶν κλίσιν τε καὶ μόρ-φωσιν καταγιγνομένον10, ἥτις ἔτυμον καλεῖσθαι δικαία ἐστίν.

1 Τοῖς σοφοῖς καθηγηταῖς νεανίσκων ἐφιεμένων ἑλλινηκῆς παιδίας. ἐφίεσθαί τινος, significa literalmente lanzarse sobre algo. De ahí, esforzarse por conseguir, desear.2 τὰ νῦν, actualmente.3 El nuevo interés (ἀναζωπυρομένη ὁρμή) en Grecia por la cultura clásica le anima a escribir esta gramática.4 ἀτύχημα... ἀποικῆσαι, la dominación turca ha desterrado el estudio de los clásicos. τὸ Γένος, el pueblo griego.5 ἐκ ποικίλων... συνερανι-σθεῖσαν > de ἔρανος, festín a escote (en este caso, gramatical)6 συντάξαι completa el anterior ἐποφελὲς ἡγησάμην7 empieza una descripción del método dirigido a los responsables de la educación de los niños (οἱ ἐγκεχειρισμένοι τῶν νέων τὴν ἀγωγήν)8 διῄρηται μοι> ha sido dividida por mi. en griego es dividir a (εἰς) tantas partes, no en tantas partes.9 ἔτυμον, verdadero origen de una palabra. Esta parte se ocupará de la morfología nominal y verbal.10 οἷα καταγίγνομενον > porque se ocupa. καταγίγνεσθαι περί τι, ocuparse de algo.

Page 5: Gramatica griega 1

τὸ δεύτερον δὲ συντακτικὸν, ὅτι περὶ τῆς ὀρθῆς τῶν αὐτῶν τοῦ λόγου μερῶν συντάξεως καὶ συναρμοργῆς διαλαμβάνει11.

τὸ δε τρίτον ποιητικὸν, ἐν ᾧ ποικίλοι κανόνες πρὸς τὸ γιγνώσκειν τῶν συλλαβῶν τὴν ποσότητα, καὶ τὰς τῶν στίχων διαφορὰς ἐξεδόθησαν12.

διδακτέοι δὲ αὐτὰ τὰ τρία μέρη οἱ μαθηταὶ ἐν δρόμοις13 δυσίν. καὶ ἔσονται μαθηταὶ τοῦ μὲν πρώτου οἱ εἰσαγωγικοὶ τῶν νέων, τοῦ δευ-τέρου δὲ δρόμου οἱ ἤδη ἐξασκημένοι καὶ προβεβηκότες14. παραδοτέον ἐν τῷ πρώτῳ δρόμῳ τοῖς νέοις τοὺς κανόνας καθεξῆς ὡς κεῖνται15 ἐν τῷ ἐτυμολογικῷ μέρει, πλὴν τῶν κανόνων ἐκείνων, οὕς δεινοτέρους ὄντας ταῖς παρὰ τὸ χεῖλος τῆς βίβλου προσγεγραμμένοις ὑποδιαστολα-ῖς ἐσημειώσαμεν, μόνοις τοῖς προβεβηκόσιν ἀναγνωσθησομένους16.

οὕτως οἱ εἰσαγωγικοὶ μαθόντες ἐμμελῶς τὰ περὶ τὴν κλίσιν καὶ συζυ-γίαν καὶ σχηματισμὸν τῶν ὀκτὼ τοῦ λόγου μερῶν, εὐθὺς ἐπὶ τὰ εἴδη τῶν ρημάτων τὰ ἐν τῷ συντακτικῷ μέρει κείμενα τοῦ θεματογραφεῖν ἕνεκα διαβήσονται, παραλιμπάνοντες δηλονότι τὰς ὑποσημείωσεις τη-νικαῦτα.17

ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ δρόμῳ ἄρξονται πάλιν ἀπὸ τοῦ ἐτυμολογικοῦ μέρους, οὐ μόνον οὕς πρότερον ἔμαθον ῥᾳδιωτέρους κανόνας ἐπανασκε-πτόμενοι, ἀλλὰ καὶ τοὺς λοιποὺς ἅπαντας καὶ τὰς ὑποσημείωσεις ἀκρι-βῶς μελετῶντες, καὶ τελευταῖον τὴν ποιητικὴν ἅπασαν παιδευθήσο-νται.18

11 διαλαμβάνειν> se ocupa...12 métrica, cantidad vocálica, versificación (αἱ τῶν στίχων διαφοραί)13 δρόμος > curso, nivel.14 οἱ εἰσαγωγικοὶ/οἱ προβεβηκότες > alumnos principiantes/ avanzados. οἱ ἐξασκημένοι > alumnos ejercitados, expertos.15 καθεξῆς ὡς κεῖνται, exactamente como aparecen16 las notas señaladas con una vírgula, debido a su dificultad (δεινοτέρους ὄντας) sólo serán leídas (ἀναγνωσθησομένους) por los alumnos avanzados.17 Los principiantes trabajarán sólo las reglas más generales y pasarán a estudiar la sintaxis.18 Después volverán a estudiar la primera parte, no sólo repasando lo ya visto (τοὺς ῥᾳδιωτέρους κανόνας ἐπανασκεπτόμενοι), sino profundizando (ἀκριβῶς μελετῶντες) en las notas y reglas más complejas. Finalmente, estudiarán la métrica.

Page 6: Gramatica griega 1

εἰ δὲ τι κατὰ τὰς κλίσεις τῶν ὀνομάτων καὶ συζυγίας ῥημάτων, ἢ περὶ τὴν σύνταξιν ἡμεῖς παρὰ τὸ ἐπικρατῆσαν ἔθος ἐκαινοτομήσαμεν, τοῦτο μηδεὶς ἄτοπον ἡγησάσθω. πρὸς εὐχερεστέραν καὶ ἀσφαλεστέραν τῶν σπουδαίων χειραγωγίαν ἡμῖν ἐπιτετήδευται.19 καίπερ γὰρ ἐν τῇ Πίστει πᾶσα καινότης ἢ μεταβολὴ κινδυνώδης τε καὶ ψυχώλεθρος, ὅμως ἐν ταῖς ἐπιστήμαις τοὐναντίον ξυμβέβηκε. 20

ἐπεὶ πὲρ κατὰ τὸν σοφὸν Ἰσοκράτην

ἐκ τῆς κινεῖν τᾶ καθεστῶτα21 τόλμης ἐπίδοσις γίγνεται τῶν ἐπιστημῶν22.

19 El autor no ha dudado en innovar en cuestiones de método si ha valido para facilitar y asegurar la educación (εὐχερεστέρα καὶ ἀσφαλεστέρα χειραγωγή) de los alumnos.20 En cuestiones de dogma religioso las novedades llevan a condenar el alma (y a que te quemen vivo, se podría añadir), pero son necesarias en el progreso de las ciencias.21 κινεῖν τᾶ καθεστῶτα > poner en duda las verdades establecidas.22 ἡ ἐπίδοσις τῶν ἐπιστημῶν > el avance de las ciencias

Page 7: Gramatica griega 1

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

δι᾿ αὐτῆς τῆς ἑλληνικῆς γλώττης

1- ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Page 8: Gramatica griega 1

περὶ διαιρέσεως τῶν γραμμάτων

Γραμματικὴ ἐστὶ μέθοδος τοῦ ὀρθῶς λέγειν, καὶ γράφειν διδακτική. λέγεται γραμματικὴ ἀπὸ τῶν γραμμάτων, ὅτι περὶ τὰ γράμματα καταγίγνεται,1 καθὸ ταῦτα στοιχεῖά εἰσιν καὶ ἀρχαὶ τῶν συλλαβῶν καὶ λέξεων καὶ λόγων. Γράμμα ἐστὶ τὸ τῆς φωνῆς ἐλάχιστον καὶ ἀδιαίρετον μέρος. ἀναλυθεῖσα γὰρ καὶ διαιρε-θεῖσα εἰς τὰ γράμματα ἑκάστη φωνή, οὐ δύνα-ται περαιτέρω διαιρεθῆναι2.

εἰσὶ δὲ παρὰ τοῖς Ἕλλησι τὰ γράμματα τέτ-ταρα πρὸς τοῖς εἴκοσιν.3 α, β, γ, δ, ε, ζ, η, θ, ι, κ, λ, μ, ν, ξ, ο, π, ρ, σ, τ, υ, φ, χ, ψ, ω.

τούτων φωνήεντα μὲν ἑπτά. α, ε, η, ι, ο, υ, ω. λέγονται φωνήεντα, ὅτι καθ᾿ ἑαυτὰ ἀποτελοῦσι φωνήν.4

σύμφωνα δὲ τὰ λοιπὰ ἑπτακαίδεκα, οὕτω λε-γόμενα, ὅτι μετὰ τῶν φωνηέντων συνεζευγ-μένα5 συμφωνοῦσιν, ἤτοι φωνὴν ἀποτελοῦσιν, οὐχὶ δὲ καθ᾿ ἑαυτὰ.

τῶν δὲ φωνηέντων, δύο μὲν μακρὰς, η, ω. ὅτι παρὰ ποιηταῖς φύσει ἐκτείνονται. δύο δε βρα-χέα, ε, ο. ὅτι φύσει συστέλλονται.

-ἡ διαίρεσις > división-διαιρεῖν εἰς> dividir enἀδιαίρετος> indivisible-ἀναλύειν > separar-τὸ γράμμα, letra.-τὸ στοιχεῖον, elemento.-ἡ συλλαβή > sílaba-ἡ λέξις > palabra-ὁ λόγος > oración-τὸ φωνῆεν> la vocal-τὸ σύμφωνον> consonante-μακρός > largo-ἐκτείνειν > alargar-βραχύς > breve-συστέλλειν > abreviar

1 περί τι καταγίγνεσθαι > ocuparse de algo.2 οὐ δύναται περαιτέρω διαιρεθῆναι, no se puede dividir más (allá).3 τέτταρα πρὸς τοῖς εἴκοσιν > cuatro además de 20 > 24.4 καθ ἑαυτὰ ἀποτελοῦσι φωνήν > producen sonido por sí mismas. Es decir, el sonido se produce sin obstrucción de ningún tipo y, por lo tanto, es susceptible de alargamiento (de-pendiendo del fuelle de cada uno, claro).5 συνεζευγμένα> de ζυγός, yugo. unidas a las vocales, como en un tiro de bueyes.

Page 9: Gramatica griega 1

τρία δὲ δίχρονα, α, ι, υ. ὅτι διπλοῦν ἐπιδέχο-νται χρόνον, ποτὲ μὲν μακρόν, ποτὲ δὲ6 βρα-χήν, ποτὲ δε κοινόν, ὡς δηλωθήσεται ἐν τῇ ποι-ητικῇ.

ἔτι τρία λέγονται τρεπτά, α, ε, ο. ὅτι ἔν τισι χρόνοις τῶν ῥημάτων τρέπονται εἰς ἄλλα φω-νήεντα. καὶ τέτταρα ἄτρεπτα7, ὅτι οὐδαμῶς με-ταβάλλονται. η, ι, υ, ω.

προσέτι πέντε λέγονται προτακτικά, α, ε, ο, η, ω, ὅτι ἐν τῇ συνθέσει τῶν διφθόγγων προ-τάττονται, ἤτοι προηγοῦνται. καὶ δύο ὑποτα-κτικὰ, ὅτι ἐν αὐτῇ τῇ συνθέσει ὑποτάττονται, ἤτοι ἕπονται. ι, υ.

αἱ δίφθογγοι εἰσὶ δέκα, ἐκ δύο φθόγγων, ἤτοι φωνηέντων συγκειμέναι. ὧν ἓξ μὲν λέγονται κύριαι, ὅτι ἐνεργίᾳ8 καὶ ἐμφανῶς ἔχουσι τοὺς δύο φθόγγους, ἤτοι τὰ δύο φωνήεντα. αι. αυ. ει. ευ. οι. ου.Αἴας αὐλή εἰκών εὐθύς οἶκος οὐρανός

τέτταρες δὲ λέγονται καταχρηστικαί, ὅτι οὐκ ἐμφανῶς, ἀλλὰ δυνάμει ἔχουσι τὸν ἕνα φθόγ-γον,9 ἤτοι τὸ ι. ᾳ ῃ ῳ υιᾅδης ᾔτησα ᾤκησα ὑιός

-δίχρονος > doble.-κοινός> anceps.-χρόνον ἐπιδέχεσθαι> ad-mitir duración.τρεπτόν (φωνῆεν) > varia-ble (vocal).-τρέπεσθαι εἰς, μεταβάλλε-σθαι εἰς > tranformarse en.-προτάττειν, colocar delan-te. -προτακτικόν (φωνῆεν) > anterior (vocal).-προηγεῖσθαι > ir delante.-ὑποτάττειν> colocar de-trás. -ὑποτακτικός (φωνῆεν) > posterior (vocal)-ἕπεσθαι > ir detrás.-ἐκ τινὸς συγκεῖσθαι > componerse de.-ἡ δίγθογγος> diptongo.-ἡ σύνθεσις> la composi-ción, la formación.-κύριος> propio, opuesto a-καταχρηστικός > impro-pio

6 ποτὲ μὲν... ποτὲ δέ> unas veces..otras7 estas vocales variables (τρεπτόν) e invariables (ἄτρεπτα) se verán cuando se trate el aumen-to verbal.8 ἐνεργίᾳ / δυνάμει (más abajo) > términos filosóficos. Aquí, manifiestamente y con valor funcional / no manifiestamente y sin efecto. 9 ἔχουσι τοὺς δύο φθόγγους> se refiere, por supuesto, a que aparecen al mismo nivel las dos vocales escritas, no que se pronuncien como diptongos.

Page 10: Gramatica griega 1

τῶν δὲ συμφώνων, ὀκτὼ μὲν λέγονται ἡμίφω-να10, ὅτι ἐξ ἡμισείας εἰσι φωνήεντα καὶ οὔτε τε-λείως φωνήεντα οὔτε τελείως ἄφωνα. ζ, ξ, ψ, λ, μ, ν, ρ, σ.

ἐννέα δὲ ἄφωνα11, οὐ διὰ τὸ μηδαμῶς ἔχειν φωνὴν, ἀλλ᾿ ὅτι τόσον ἐλάττω φωνὴν ἔχουσι τῶν ἡμιφώνων, ὅσον τὰ ἡμίφωνα ἐλαττοφωνο-ῦνται τῶν φωνηέντων. β, γ, δ, κ, π, τ, θ, φ, χ.

τῶν δὲ ἡμιφώνων, δίπλα μὲν τρία, ζ, ξ, ψ, ὅτι ἐκ δύο σύγκεινται γραμμάτων. τὸ μὲν ξ ἐκ τοῦ κσ. ξύλον ἀντὶ κσύλον.

τὸ δὲ ψ ἐκ τοῦ πσ. ψυχή ἀντὶ πσυχή. τὸ δὲ ζ ἐκ τῆς ἐνώσεως τοῦ σ καὶ τοῦ δ ἀναφύ-εται. οἷον, ἄσδω, ὅπερ προφερόμενον τὴν τοῦ ζ φώνην παρίστησιν, ὥσπερανεὶ γράφοιτο διὰ τοῦ ζ ἄζδω.

ἀμετάβολα δὲ τέτταρα, λ, μ, ν, ρ. ὅτι οὐ μετα-βάλλονται οὔτε ἐν ταῖς συνθέσεσι τῶν λέξεων ἀρχομένων ἀπὸ φωνήεντος δασυνομένου, ἢ ψι-λομένου, οὔτε ἐν τοῖς χρόνοις τῶν ῥημάτων.

-ἡμίφονος> semivocal ζ, ξ y ψ entran en la sigma al ser ds, ks y ps, como ex-plica más abajo. -ἄφωνος> sordas.

-ἀμετάβολος> inmutable-δασυνόμενος> con espíritu áspero.-ψιλούμενος> con espíritu suave.-τὸ ἥβη > la palabra juven-tud-ὁ χρόνος> tiempo verbal.-ἡ πρόθεσις > preposición

10 semivocal, es decir, que hay una obstrucción del sonido pero admiten duración, aunque no tanta como las “sonantes” (φωνήεντα, nuestras vocales).11no sordas en el sentido que decimos nosotros, sino sin sonido. No porque no admitan

duración, sino porque tienen la duración más breve (son simples golpes de voz, por sí mismas). Son las que más lejos están de las “sonoras” (es decir , las vocales, φωνήεντα)

Page 11: Gramatica griega 1

νοήσεις δὲ τοῦτο τοῖς παραδείγμασιν. ἐπειδὴ γὰρ τὸ ἥβη12 δασύνεται, εἰ μὲν συντεθῇ τῇ ἐπὶ προθέσει, γίγνεται τροπὴ τοῦ π εἰς φ, ἔφηβος. εἰ δὲ συντεθῇ τῇ ἐν ἢ παρὰ, οὐδεμία μεταβολὴ γίγνεται τοῦ ν καὶ τοῦ ῥ, ἔνηβος, πάρηβος.

καὶ πάλιν ἐν ταῖς κλίσεσι τὸ μὲν ψ, παραδεί-ματος χάριν13, τρέπεται είς β ἢ π. ἄραψ, ἄρα-βος. λαίλαψ, λαίλαπος. τὸ δὲ ν ἢ ῥ οὐ μετα-βάλλονται. μάκαρ, μάκαρος. Πλάτων, Πλάτωνος. καὶ ἐν ταῖς συζυγίαις τῶν ῥημάτων τὸ μὲν β τρέπεται εἰς ψ. τὸ δὲ γ εἰς ξ. ἀμείβω, ἀμείψω. λέγω, λέξω. τὰ δὲ ἀμετάβολα οὐδα-μῶς τρέπονται. νέμω, νεμῶ. κρίνω, κρινῶ. σπείρω, σπερῶ.

τὸ δὲ σ λέγεται μοναδικόν, ὅτι μήτε τοῖς δι-πλοῖς μήτε τοῖς ἀμεταβόλοις συναριθμεῖται14.

τῶν δὲ ἀφώνων, τρία λέγονται ψιλά. π, κ, τ. ὅτι ἐλαχίστῳ πνεύματι ἐκφωνοῦνται καὶ διὰ τοῦτο προηγοῦνται τῶν ψιλουμένων φω-νηέντων. οἷον. ἡνίκ᾿ ἔρχομαι, ἀπ-έρχομαι, κατ-άγω.

τῶν δὲ ἀφώνων, τρία δασέα. φ, χ, θ, ὅτι δαψι-λεστάτῳ πνεύματι ἐκφωνοῦνται καὶ τοῖς δασυ-νομένοις φωνήεσι πρώταττονται. οἷον. ἡνίχ᾿ ἅπτομαι, ἐφ-ἅπτομαι, καθ᾿ ἡμέραν.

-ψιλὰ σύμφωνα> suave (porque van delante de ψι-λούμενα φωνήεντα )-δασέα σύμφωνα> conso-nante áspera (porque van delante de δασυνόμενα φω-νήεντα)-μέσα σύμφωνα> interme-dia (por estar en medio de las dos anteriores, es decir, ante ψιλούμενα καὶ δασυ-νόμενα φωνήεντα) -συνάπτεσθαί τινι> combi-narse con-ἐκφωνεῖν> pronunciar.

12 τὸ ἥβη > la palabra juventud13 παραδείματος χάριν>por ejemplo, verbigracia14 συναριθμεῖται> está incluida.

Page 12: Gramatica griega 1

τῶν δὲ ἀφώνων, τρία μέσα. β, γ, δ.15 ἅπερ τὴν προφοράν16 τῶν δασέων εἰσὶ ψιλότερα καὶ τῶν ψιλῶν δασύτερα. διὸ καὶ πολλάκις ἀντ᾿ ἀλλή-λων λαμβάνονται καὶ ἀδιαφόρως συνάπτονται

τοῖς ψιλουμένοις τε καὶ δασυνομένοις φωνήε-σιν.

εἰσὶ δὲ συγγενῆ ‖ π β φἀλλήλοις ‖ κ γ χ ‖ τ δ θ

διὰ τὸ ἐκφωνεῖσθαι ‖ χείλεσιντῷ αὐτῷ ὀργάνῳ17 ‖ οὐρανίσκῳ ‖ ὀδοῦσιν

ἀντιστιχεῖ δὲ το π, προς τὸ φ. το κ, προς τὸ χ. το τ, προς τὸ θ.ὅτι ποτὲ μὲν ταῦτα εἰς ἐκεῖνα μεταβάλλονται, ποτὲ δὲ εκεῖνα εἰς ταῦτα. οἷον, ἐπὶ ἑμᾶς, ἐφ᾿ ἑμᾶς. φονεύω, πεφόνευκα. οὐκ εἶδον, οὐχ εὗρον. χαίνων, κέχηνα. μετὰ ὑμῶν, μεθ ὑμῶν. θαυμάζω, τεθαύμακα.18

τὸ χεῖλος > labioὁ ὀδοῦς > diente-οὐρανίσκος> paladar.- ἡ σύλληψις> unión

15Curiosamente, van las tres seguidas en el abecedario.16 τὴν προφοράν> en cuanto a la pronunciación17 Nuestro conocido punto de articulación.18 Insiste en la clasificación ψιλά / δασέα, ajena a nuestras gramáticas, en contraste con las ἀμετάβολα σύμφωνα

Page 13: Gramatica griega 1

καὶ αὗται εἰσιν αἱ διαίρεσις τῶν κδ΄19 γραμμάτ-των, ἐξ ὧν γίγνονται αἱ συλλαβαί.

ἔστι δὲ συλλαβὴ, κυρίως μέν, σύλληψις του-λάχιστον δύο γραμμάττων, συμφώνου δηλαδὴ καὶ φωνήεντος. οἷον, λε, γω. καταχρηστικῶς δὲ καὶ ἓν μόνον φωνῆεν συλλαβὴ προσαγορεύε-ται. οἷον, ἄ, ϋ, λος.

ἐκ τῶν συλλαβῶν, μιᾶς ἢ δύο ἢ τριῶν ἢ πλειόνων, γίγνονται αἱ λέξεις. οἷον, νοῦς, θεός, ἄνθρωπος, ἀθάνατος. ἐκ τῶν λέξεων ὁ λόγος συνέστηκεν. ἔστι δὲ λόγος λέξεως σύνθεσις, διάνοιαν αὐτοτελῆ δηλοῦσα20. οἷον, πᾶς ἄνθρω-πος φύσει τῆς εὐδαιμονίας ἐφίεται.

-δηλαδή> por supuesto, desde luego, evidentemente-καταχρηστικῶς> impro-piamente

19 κδ΄ > 2420 διάνοιαν αὐτοτελῆ δηλοῦσα> que muestra sentido completo y autonomía sintáctica, como definen nuestras gramáticas.

Page 14: Gramatica griega 1

ΜΑΘΕ ΓΡΑΜΜΑΤΑ...

La gramática es una disciplina para hablar y escribir bien.

ἡ γραμματική ἐστι μέθοδος τοῦ ὀρθῶς λέγειν καὶ γράφειν.

Se llama gramática a causa de las letras. γραμματική λέγεται ἀπὸ τῶν γραμμάτων.

La gramática se divide en morfología, sintaxis y poética.

ἡ γραμματικὴ διαιρεῖται εἰς ἐτυμολογικόν, συντακτικόν, ποιητικόν.

La gramática se ocupa de la morfología de las palabras y de la sintaxis.

ἡ γραμματικὴ περὶ τὴν μόρφωσιν τῶν λέξεων καὶ τὴν σύνταξιν καταγίγνεται.

Una sílaba es la unión de al menos dos letras. συλλαβή ἐστι σύλληψις τουλάχιστον δυοῖν γραμμάτων.

Las palabras se producen a partir de las sílabas.

αἱ λέξεις ἐκ τῶν συλλαβῶν γίγνονται.

La oración es un conjunto de palabras que muestras sentido completo.

λόγος ἐστὶ λέξεων σύνθεσις διάνοιαν αὐτοτελῆ δηλοῦσα.

una letra es la parte indivisible más pequeña del idioma.

γράμμα ἐστὶ ἀδιαίρετον καὶ ἐλάχιστον μέρος τῆς φωνῆς.

Siete de las letras griegas son vocales. τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων ἑπτὰ φωνήεντά ἐστιν.

Las vocales tienen sonido por si solas. τὰ φωνήεντα καθ ἑαυτὰ φωνὴν ἀποτελεῖ.

El resto de las letras son 17 consonantes. τῶν γραμμάτων τὰ λοιπὰ ἑπτακαίδεκα σύμφωνά ἐστιν.

La consonantes suenan junto con las vocales. τὰ σύμφωνα τοῖς φωνήεσι συμφωνοῦσιν.

Unas vocales son largas y otras breves. τῶν φωνηέντων τὰ μέν μακρὰ, τὰ δὲ βραχέα.

Las vocales largas (η, ω) se alargan. τὰ μακρὰ φωνήεντα (η, ω) ἐκτείνεται.

Las vocales breves (ε, ο) se abrevian. τὰ βραχέα φωνήεντα (ε, ο) συστέλλεται.

Las vocales dobles (α, ι, υ) unas veces se alargan , otras veces se abrevian.

τὰ δίχρονα φωνήεντα (α, ι, υ) ποτὲ μὲν ἐκτείνεται, ποτὲ δὲ συστέλλεται.

La vocales variables (α, ε, ο) se convierten en otras vocales en algunos tiempos verbales.

τὰ τρεπτὰ φωνήεντα (α, ε, ο) ἔν τισι χρόνοις τῶν ῥημάτων τρέπεται (μεταβάλλεται) εἰς ἄλλα φωνήεντα.

Las vocales invariables nunca cambian. τὰ ἀτρεπτὰ φωνήεντα οὐδέποτε τρέπεται (μεταβάλλεται).

El diptongo consta de dos vocales. ἡ δίφθογγος ἐκ δυοῖν φωνηέντων σύγκειται.

Page 15: Gramatica griega 1

El diptongo propio tiene dos vocales manifiesta y funcionalmente.

ἡ κυρία δίφθογγος ἐνεργείᾳ καὶ ἐμφανῶς ἔχει δύο φωνήεντα.

El diptongo impropio no tiene dos vocales ni manifiesta ni funcionalmente.

ἡ καταχρηστικὸς δίφθογγος οὐκ ἐμφανῶς καὶ δυνάμει ἔχει δύο φωνήεντα.

En la formación de los diptongos la vocales que van delante se llaman anteriores y las que van después, posteriores.

ἐν τῇ συνθέσει τῶν διφθόγγων τὰ μὲν προηγούμενα φωνήεντα προτακτικά λέγεται, τὰ δὲ ἑπόμενα ὑποτακτικά.

Ocho consonantes se llaman semivocales (ζ, ξ, ψ, λ, μ, ν, ρ, σ) porque tiene sonido a medias.

τῶν συμφώνων ὀκτὼ λέγεται ἡμίφωνα (ζ, ξ, ψ, λ, μ, ν, ρ, σ), ὅτι ἐξ ἡμεσείας φωνὴν ἀποτελεῖ.

Nueve consonantes son sordas (β, γ, δ, κ, π, τ, θ, φ, χ) porque tienen menos duración de sonido que las semivocales.

τῶν συμφώνων ἐννέα ἄφωνά ἐστιν (β, γ, δ, κ, π, τ, θ, φ, χ), ὅτι τῶν ἡμιφώνων ἐλαττοφωνεῖται.

Las semivocales no son totalmente vocales ni totalmente sordas.

τὰ ἡμίφωνα οὔτε τελείως φωνήεντα οὔτε τελείως ἄφωνά ἐστιν.

Tres consonantes son dobles (ψ, ζ, ξ) porque constan de dos letras.

τῶν συμφώνων τρία διπλά (ψ, ζ, ξ) ἐστιν, ὅτι ἐκ δυοῖν γραμμάτων σύγκειται.

Unas palabras empiezan por vocal con espíritu áspero y otras por vocal con espíritu suave.

τῶν λέξεων αἱ μὲν ἀπὸ δασυνομένου φωνήεντος ἄρχονται, αἱ δὲ ἀπὸ ψιλομένου.

Las consonantes inmutables (λ, μ, ν, ρ) no cambian en la composición de las palabras.

τὰ ἀμετάβολα σύμφωνα (λ, μ, ν, ρ) οὐ μεταβάλλεται ἐν ταῖς συνθέσεσι τῶν λέξεων.

Tres consonantes sordas se llaman suaves (π, κ, τ) porque van delante de las vocales con espíritu suave.

τῶν ἀφώνων συμφώνων τρία ψιλὰ (π, κ, τ) λέγεται, ὅτι τῶν ψιλομένων φωνηέντων προηγεῖται.

Tres consonantes sordas se llaman ásperas (φ, χ, θ) porque van delante de las vocales con espíritu áspero.

τῶν ἀφώνων συμφώνων τρία δασέα λέγεται (φ, χ, θ) , ὅτι τῶν δασυνομένων φωνηέντων προηγεῖται.

Tres consonantes sordas se llaman medias (φ, χ, θ) porque se unen indiferentemente a las vocales con espíritu suave y áspero.

τῶν ἀφώνων συμφώνων τρία μέσα λέγεται (β, γ, δ), ὅτι ἀδιαφώρως συνάπτεται τοῖς ψιλομένοις καὶ τοῖς δασυνομένοις φωνήεσιν.

La π, la β y la φ se pronuncian con los labios.

τὸ π καὶ τὸ β καὶ τὸ φ τοῖς χείλεσιν ἐκφωνεῖται.

La κ, la γ y la χ se pronuncian con el paladar.

τὸ κ καὶ τὸ γ καὶ τὸ χ τῳ οὐρανίσκῷ ἐκφωνεῖται.

La τ, la δ y la θ se pronuncian con los dientes.

τὸ τ καὶ τὸ δ καὶ τὸ θ τοῖς οὐδοῦσιν ἐκφωνεῖται.