ÃÚ‹ÛÈÌÂ˜ ÁÓÒÛÂÈ˜ ∞ ÔÚÚ›ÌÌ·Ù· ÛÙË ∑ˆ‹ Ì·˜∆ηµήτρης...

7∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΣ

Eπιστηmicroονικός υπεύθυνοςΚαθηγ ΜΙΧΑΗΛ ΣΚΟΥΛΛΟΣ

Α Θ H Ν Α 2 0 0 3

∆middotinfinOcircUacuteUacutersaquoIgraveIgravemiddotUgravemiddot

UcircUgraveEuml sumˆlsaquo Igravemiddot˜

AtildeUacutelsaquoUcircEgraveIgraveAcirc˜ AacuteOacuteOgraveUcircAcircEgrave˜για την υποστήριξη του εκπαιδευτικούπρογράmicromicroατος microε θέmicroα

22 2

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΥπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και ∆ηmicroοσίων Έργων

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗΓενική ∆ιεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EC - DG ENV)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝUnited Nations Environment ProgrammeMediterranean Action Plan (UNEPMAP)

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

United Nations Educational Scientific and Cultural Organisation (UNESCO)

ΕΘΝΙΚΟ amp ΚΑΠΟ∆ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

MIO-ECSDEΜεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το Περιβάλλον τον Πολιτισmicroό και την Αειφόρο Ανάπτυξη

McDonaldrsquos Hellas

χορηγός για την παραγωγή της ελληνικής έκδοσης




∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΣ


Α Θ H Ν Α 2 0 0 3

7

22 4

MIO-ECSDEΜεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησηςγια το Περιβάλλον τον Πολιτισmicroό και την Αειφόρο ΑνάπτυξηU Τριπόδων 28 | 105 58 | Αθήνα Ελλάδα bull S +30 210 3247490 3247267 bull T +30 210 3317127e mail mio-ee-envathforthnetgr bull web wwwmio-ecsdeorg

trade˘AacuteAacuteUacutemiddotEcircAcircrsaquo˜Μιχαήλ Ι Σκούλλος bull Καθηγητής Πανεπιστηmicroίου Αθηνών Επιστηmicroονικός και Ακαδηmicroαϊκός Υπεύθυνος∆ηmicroήτρης Παπαδόπουλος bull Χηmicroικός MSc

infinIcircmiddotpermilEumlIgravemiddot˚Icirclsaquo tradeDaggerIgravesbquoOcirc˘IumlOcirc˜ ∆ρ Αγγελική Τρικαλίτη bull Σχολική Σύmicroβουλος ∆ευτεροβάθmicroιας Εκπαίδευσης

trade˘OacuteAcircUacuteAacutemiddot˙fiIgraveAcircOacuteEuml paraAcircUacuteEgravesbquomiddotIumlIumlOcircOacuteUgraveEgraveIcirclsaquo radicUacuteAacuteiquestOacuteÛcircEuml Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονοmicroιάς

partEgraveIgravecurrenIumlAcircEgravemiddot intAcircEgraveIgravecurrenOacuteÔacute ∆ηmicroήτρης Παπαδόπουλος Τάσος Νικογιάννης

trade˘OacuteUgraveOcircOacuteEgraveUcircIgravefi˜ paramiddotUacutemiddotAacuteÂacutelsaquo˜Μπέσσυ Μαντζάρα bull Βαγγέλης Κωνσταντιανός

intmiddotIumlIumlEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcirclsaquo AcircEgraveIgravecurrenIumlAcircEgravemiddot - paramiddotUacutemiddotAacuteÂacutelsaquoΕκδόσεις ΟΞΥ

paraEumlAacutecurren˜ EcircÛgraveOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveOgraveOacute IcircmiddotUgraveiquest UcircAcircIumlrsaquopermilmiddotbull 18 httpwwwaedagr bull 20(7) httpwwwavcolschoolnz2030trakcjobs3b_denj25150xhtm bull 21 (1) httpstatichowstuffwor-ks comgifdry-cleaning3jpg bull 22(1) πάρθηκε από το internet bull 22(3) 24(4) Απαντήσεις microε σεβασmicroό στον πολίτη και το περιβάλλονΕνιαίος Σύνδεσmicroος ∆ήmicroων και Κοινοτήτων Νοmicroού Αττικής (ΕΣ∆ΚΝΑ) φυλλάδιο Αθήνα Σεπτέmicroβριος 1997 bull 23(1) Η πιο επαναστα-τική πρόταση στη διαχείριση απορριmicromicroάτων εταιρεία lsquoENVIPRO systemsrsquo φυλλάδιο bull 23(2) εφηmicroερίδα laquoΈθνοςraquo 7 Ιανουαρίου 2003 bull24(1) πάρθηκε από το internet bull 24(3) Χώρος υγειονοmicroικής ταφής απορριmicromicroάτων ∆υτικής Αττικής Ενιαίος Σύνδεσmicroος ∆ήmicroων και Κοι-νοτήτων Νοmicroού Αττικής (ΕΣ∆ΚΝΑ) φυλλάδιο Αθήνα 42000 bull 24(5) πάρθηκε από το internet bull 25 Η τοπική αυτοδιοίκηση για τοπεριβάλλον Σύνδεσmicroος ΟΤΑ Μείζονος Θεσσαλονίκης και ΥΠΕΧΩ∆Ε φυλλάδιο Θεσσαλονίκη bull 27 πάρθηκε από το internet bull29(1) πάρθηκε από το internet bull 29(2) πάρθηκε από το internet bull 31(2) πάρθηκε από το internet bull 31(3) πάρθηκε από το internet bull31(4) Snyder C H (1998) The extraordinary chemistry of ordinary things John Wiley amp Sons Inc bull 32(2) περιοδικό ΒΗΜΑgazino bull32(3) πάρθηκε από το internet bull 34(2) 35(4) Μακρής Κ Ι (1995) Η γη αργοπεθαίνει hellip 2η έκδοση Αστροναυτική Αθήνα bull 35(1)περιοδικό laquoΑνακύκλωσηraquo τεύχος 32 bull 36(1) πάρθηκε από το internet bull 21(2) 21(3) 30(1) 30(2) 31(1) 32(1) 35(2) 36(2) 36(3)38(1) ∆ηmicroήτρης Παπαδόπουλος για τις ανάγκες του εκπαιδευτικού υλικού

copy Copyright MIO-ECSDE bull 2003ISBN 960-87842-8-ΧmicroEgravesbquoIumlEgraveOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcirclsaquo middotOacutemiddotEcircOcircUacuteiquest UgraveOcirc˘ partIcircmiddotEgravepermilAcirc˘UgraveEgraveIcircOcircDagger ˘IumlEgraveIcircOcircDaggerΣκούλλος Μ Παπαδόπουλος ∆ ldquoΤα Απορρίmicromicroατα στη Ζωή microας - Χρήσιmicroες γνώσειςrdquo εκπαιδευτικό υλικό Πρόγραmicromicroα MEdIES MIO-ECSDE Αθήνα 2003

5 22

paraUacutefiIumlOcircAacuteOcirc˜

Έ να από τα σοβαρότερα περιβαλλοντικά προβλήmicroατα τωνηmicroερών microας είναι η παραγωγή όλο και microεγαλύτερων πο-

σοτήτων απορριmicromicroάτων και αποβλήτων κάθε microορφής και ηδιάθεσή τους στο περιβάλλον

Η διάθεση αυτή όταν δεν γίνει σωστά υποβαθmicroίζει το πε-ριβάλλον δρώντας ως πηγή ρύπανσης και microόλυνσης ενώαχρηστεύει microεγάλες εκτάσεις γης και καταστρέφει άmicroεσακαι έmicromicroεσα τη φύση και τα τοπία Ένα σοβαρό τmicroήmicroα τουόλου κύκλου αφορά τα οικιακά απορρίmicromicroατα πάνω στα οποίαοι ενέργειες κάθε οικογένειας και κάθε ανθρώπου microπορούννα έχουν σοβαρές θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις ανάλο-γα microε τη στάση και συmicroπεριφορά που το άτοmicroο θα επιδείξειαπέναντι στο πρόβληmicroα

Η διαρκής αύξηση του όγκου των απορριmicromicroάτων οφεί-λεται στην αύξηση του παγκόσmicroιου πληθυσmicroού αλλά κυρίωςοφείλεται στην αλλαγή καταναλωτικών πρακτικών και προ-τύπων

Σήmicroερα κατά άτοmicroο καταναλώνουmicroε πολλαπλάσια ενέρ-γεια και ύλη από ότι λίγες δεκαετίες πριν και το ποσοστό τωνσυσκευασιών στα απορρίmicromicroατά microας διαρκώς αυξάνεται

Η τυποποίηση των τροφίmicroων η διαφήmicroιση και η ελκυστι-κότητα της παρουσίασης των προϊόντων η καλύτερη συντή-ρηση η προσπάθεια αύξησης της αίσθησης πολυτέλειας καικυρίως η προσπάθεια δικαιολόγησης αυξηmicroένων τιmicroών ανάmicroονάδα προϊόντος είναι τα αίτια της ραγδαίας αύξησης τωνσυσκευασιών

Το υλικό που έχετε στα χέρια σας αποτελεί ένα ακόmicroη προϊ-όν του προγράmicromicroατος MEdIES το οποίο παρουσιάζεται ανα-λυτικά στη συνέχεια του βιβλίου Στόχος του υλικού αυτού εί-ναι να διευκολύνει την εκπαιδευτική διαδικασία στο κρίσιmicroοαλλά και δύσκολο και όχι ιδιαίτερα ελκυστικό για τους νέουςθέmicroα των laquoΑπορριmicromicroάτων στη Ζωή microαςraquo Το υλικό αποτελεί-ται από τρία microέρη και αντίστοιχα τεύχη

Ένα απευθύνεται στον εκπαιδευτικό και αποτελεί βοήθηmicroαγια τον δικό του ρόλο ως δασκάλου ως συνεργάτη των microα-θητών ως εmicroπνευστή και βοηθού της όλης διαδικασίας

Το δεύτερο περιέχει χρήσιmicroες γνώσεις και στοιχεία λίγο-πολύ απαραίτητα για την επεξεργασία των θεmicroάτων τη διευ-κρίνιση εννοιών και τη στοιχειώδη εmicroβάθυνση σε σχετικές τε-χνολογίες Είναι προφανώς χρήσιmicroο όχι κατά ανάγκη στοσύνολό του τόσο για τον microαθητή όσο και για τον καθηγητή

Το τρίτο τεύχος απευθύνεται στον microαθητή και αποτελεί τονκορmicroό microιας σειράς δραστηριοτήτων διαφορετικού ειδικού στό-χου και ύφους microέσα από τις οποίες καθηγητές και microαθητέςκαλούνται να διαλέξουν και να αναπτύξουν όσες τους ενδια-φέρουν περισσότερο Υπόδειξη των συγγραφέων είναι να εκτε-λεστούν όσο το δυνατόν περισσότερες και στην καλύτερη πε-ρίπτωση όλες λόγω της συmicroπληρωmicroατικότητάς τους

Πρόθεση του προγράmicromicroατος MEdIES είναι να παραχθούναντίστοιχα εκπαιδευτικά πακέτα για τα απορρίmicromicroατα microε έmicro-φαση κάθε φορά στις συνθήκες των διαφορετικών χωρών τηςΜεσογείου Έτσι κάθε υπόδειξη και βοήθεια από τους εκ-παιδευτικούς που θα χρησιmicroοποιήσουν το πακέτο είναι ευ-πρόσδεκτη

Πρέπει να σηmicroειωθεί ότι η βάση του σχετικού υλικού αποτέ-λεσε αντικείmicroενο microεταπτυχιακής εργασίας του ∆ηmicroήτρη Πα-παδόπουλου στο ∆ΙΧΗΝΕΤ υπό την επιστηmicroονική καθοδή-γηση του υπογράφοντος και microε Ακαδηmicroαϊκή Σύmicroβουλο τη∆ρ Αγγελική Τρικαλίτη την οποία θερmicroά ευχαριστώ για τησυmicroβολή της Ευχαριστώ επίσης τη συντονίστρια του ∆ΙΧΗ-ΝΕΤ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια κυρία Χρύσα Τζουγκράκηγια την άριστη συνεργασία

Τόσο το Πρόγραmicromicroα MEdIES όσο και το MIO-ECSDE ως Συ-ντονιστής έχουν τη συmicroπαράσταση της UNESCO της UNEPτης GWP-Med και της Ευρωπαϊκής Ένωσης τους οποίουςθερmicroά ευχαριστούmicroε

Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στην Ελληνική Πολιτεία καιειδικά το Υπουργείο ΠΕΧΩ∆Ε και το Υπουργείο Εθνικής Παι-δείας και Θρησκευmicroάτων Τόσο τον Υπουργό κ Πέτρο Ευ-θυmicroίου όσο και την Υφυπουργό κα Ροδούλα Ζήση θερmicroά ευ-χαριστούmicroε για το προσωπικό ενδιαφέρον στο πρόγραmicromicroα

Τέλος το παρόν ελληνικό εκπαιδευτικό υλικό δεν θα ήτανδυνατό να παραχθεί χωρίς την ευγενική προσφορά του χορη-γού McDonalds Hellas τον οποίο θερmicroά ευχαριστούmicroε

Kαθηγ Μιχαήλ ΣκούλλοςΠρόεδρος του MIO-ECSDE

∆IXHNET Mεταπτυχιακό Τmicroήmicroα ∆ιδακτικής της Xηmicroείας amp Nέων Tεχνολογιών

22 6

7

9 22

ordfAcircUcircOcircAacuteAcircEgravemiddotIcircfi degUacutemiddotEcircAcircrsaquoOcirc paraIumlEumlUacuteOcircEcircfiUacuteEumlUcircEuml˜ AacuteEgravemiddot UgraveOcircparaAcircUacuteEgravesbquoiquestIumlIumlOcircOacute UgraveOcircOacute paraOcircIumlEgraveUgraveEgraveUcircIgravefi IcircmiddotEgrave UgraveEumlOacute infinAcircEgraveEcircfiUacuteOcircinfinOacuteiquestUgrave˘IacuteEuml | MIO-ECSDE

Τ ο Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το Περι-βάλλον τον Πολιτισmicroό και την Αειφόρο Ανάπτυξη

(ΜΙΟ-ECSDE) είναι microια Οmicroοσπονδία Μεσογειακών Μη Κυ-βερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) που ασχολούνται microε θέ-microατα περιβάλλοντος και αειφόρου ανάπτυξης Σε συνερ-γασία microε Κυβερνήσεις ∆ιακυβερνητικούς και ∆ιεθνείς Ορ-γανισmicroούς και άλλους κοινωνικοοικονοmicroικούς εταίρουςασκεί ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη πολιτικών για την προ-στασία του περιβάλλοντος και την προώθηση της αειφό-ρου ανάπτυξης στην περιοχή της Μεσογείου

πUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi

Το Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης (ΜΙΟ) ιδρύθηκετο 1990 ως ένα δίκτυο ΜΚΟ που οργανώθηκε microέσω ενόςκοινού προγράmicromicroατος του Ευρωπαϊκού Γραφείου Περι-βάλλοντος (ΕΕΒ) και της Ελληνικής Εταιρείας για την Προ-στασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονοmicroιάςσε στενή συνεργασία microε το Αραβικό ∆ίκτυο για το Περι-βάλλον και την Ανάπτυξη (RAED) Η διεύρυνση του δικτύουτων ΜΚΟ και η αυξανόmicroενη ανάγκη για ανοιχτή συmicromicroετοχήκαι εκπροσώπηση αυτών σε Μεσογειακά και ∆ιεθνή Fora εί-χαν ως αποτέλεσmicroα τη διαmicroόρφωση του ΜΙΟ-ECSDE microε τησηmicroερινή του microορφή ως Οmicroοσπονδία ΜΚΟ από το 1996

centOcircIgravelsaquo

Η Οmicroοσπονδία αποτελείται από τις Οργανώσεις Μέλη της(Πλήρη ή Αντεπιστέλλοντα) Όλα τα Μέλη συmicromicroετέχουνστη Γενική Συνέλευση Τα διοικητικά όργανα του ΜΙΟ-EC-SDE είναι το ∆ιοικητικό Συmicroβούλιο ο Πρόεδρος και ο Συ-microπρόεδρος και υποστηρίζεται από τη Μόνιmicroη Γραmicromicroατείαπου εδρεύει στην Αθήνα

intDaggerUacuteEgraveOcirc˜ tradeIcircOcircfi˜

Ο κύριος στόχος του ΜΙΟ-ECSDE είναι η προστασία τουΦυσικού Περιβάλλοντος (χλωρίδα πανίδα βιότοποι δά-ση ακτές φυσικοί πόροι κλίmicroα) και της Πολιτιστικής Κλη-ρονοmicroιάς (πολιτιστικά στοιχεία των πόλεων αρχαιολογικοίκαι παραδοσιακοί χώροι microνηmicroεία κλπ) στη ΜεσόγειοΑπώτερος σκοπός του είναι η προώθηση της αειφόρουανάπτυξης σε microια ειρηνική Μεσόγειο

Οι κύριες microέθοδοι που χρησιmicroοποιεί το ΜΙΟ-ECSDE προ-κειmicroένου να υλοποιήσει τους στόχους του είναι Προώθηση της κατανόησης και της συνεργασίας microε-

ταξύ ΜΚΟ και Κυβερνήσεων Κοινοβουλίων ΤοπικώνΑρχών ∆ιεθνών Οργανισmicroών καθώς και κοινωνικοοι-κονοmicroικών εταίρων στην περιοχή της Μεσογείου

Ενίσχυση της ίδρυσης λειτουργίας και συντονισmicroούτων ΜΚΟ της Μεσογείου και διασφάλιση της ανταλ-λαγής πληροφοριών microεταξύ τους

Προώθηση της εκπαίδευσης και της έρευνας και υπο-στήριξη της συνεργασίας microεταξύ ΜΚΟ και επιστηmicroο-νικών και ακαδηmicroαϊκών ινστιτούτων

Ενηmicroέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τηναειφόρο ανάπτυξη και για κρίσιmicroα περιβαλλοντικά καικοινωνικά ζητήmicroατα της Μεσογείου

centUacutemiddotUcircUgraveEumlUacuteEgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜ UgraveOcirc˘ ordfπradic-ECSDE

∆ίκτυο

Η Γραmicromicroατεία του ΜIO-ECSDE επικοινωνεί τακτικά microε ταmicroέλη αλλά και microε το ευρύτερο δίκτυο συνεργαζόmicroενωνΜΚΟ microέσω του Εσωτερικού Ηλεκτρονικού ΕνηmicroερωτικούΕντύπου (8 τεύχη ετησίως) του Τριmicroηνιαίου Ενηmicroερωτικού∆ελτίου laquoΒιώσιmicroη Μεσόγειοςraquo καθώς και microέσω ποικίλωνεκδόσεων και του δικτυακού τόπου του ΜΙΟ-ECSDE Μεαυτόν τον τρόπο παρέχει πληροφόρηση για τις τρέχουσεςδραστηριότητες και πολιτικές για τα Μεσογειακά θέmicroατα

Ανάπτυξη ικανοτήτων των ΜΚΟ

Το ΜΙΟ-ECSDE συνεισφέρει σηmicroαντικά στην ανάπτυξηικανοτήτων των Μεσογειακών περιβαλλοντικών ΜΚΟ microέ-σα από τη διοργάνωση διεθνών εκπαιδευτικών σεmicroιναρί-ων στα οποία συmicromicroετέχουν microέλη των ΜΚΟ

Προώθηση και σχεδιασmicroός κοινής πολιτικήςτων ΜΚΟ

Το ΜΙΟ-ECSDE ως η κύρια και πιο αντιπροσωπευτική οmicroο-σπονδία ΜΚΟ στη Μεσόγειο συmicroβάλλει στην επίτευξη συ-ναίνεσης ανάmicroεσα στα microέλη του και προωθεί τη χάραξη κοι-νής πολιτικής Σε αρκετές περιπτώσεις προσχεδίασε καιπρότεινε υποmicroνήmicroατα και microνηmicroόνια που υιοθετήθηκαναπό τις ΜΚΟ Συχνά εξουσιοδοτείται να εκπροσωπήσει το

22 10

σύνολο των Μεσογειακών ΜΚΟ σε microεγάλα διεθνή συνέ-δρια (υπουργικά διακυβερνητικά κλπ) και να παρουσιά-σει τις διακηρύξεις και τις κοινές τους θέσεις Οι οργα-νωτικές ικανότητες και η νευραλγική θέση του MIO-ECS-DE έχουν αναγνωρισθεί από πολλούς εταίρους όλων τωνχωρών όπως τεκmicroηριώνεται και από το γεγονός ότι πρό-σφατα του ανατέθηκε η διοργάνωση εκδηλώσεων microεγά-λου πολιτικού κύρους (Μονακό Νοέmicroβριος 2001 Γιοχά-νεσmicroπουργκ Αύγουστος 2002)

Το MIO-ECSDE έχει διοργανώσει αποκλειστικά ή σεσυνεργασία microε άλλες ΜΚΟ έναν πολύ microεγάλο αριθmicroό επι-τυχηmicroένων και σηmicroαντικών ∆ιεθνών Συνεδρίων και συνα-ντήσεων microε στόχο την παγίωση των θέσεων των ΜΚΟ σεκρίσιmicroα ζητήmicroατα όπως η Αειφόρος Ανάπτυξη (ΑθήναΝοέmicroβριος 1991) το Νερό (Ρώmicroη Οκτώβριος 1992 Αθή-να Μάρτιος 1994 Αθήνα Νοέmicroβριος 2000 Κάιρο ∆ε-κέmicroβριος 2001 Αθήνα Μάρτιος 2002) η Agenda MED-21 (Τύνιδα Οκτώβριος 1994) τα Στερεά Απόβλητα (Κάι-ρο Οκτώβριος 1999 Αθήνα Απρίλιος 2000) η Ευρω-Με-σογειακή συνεργασία και η Συνθήκη της Βαρκελώνης (Κάι-ρο Απρίλιος 1992 Βαρκελώνη Ιούνιος 1995 Στουτγάρ-δη Απρίλιος 1999 Μασσαλία Νοέmicroβριος 2000 ΑντάλειαΜάρτιος 2002) η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Αθήνα Ιο-ύνιος 1995 Θεσσαλονίκη ∆εκέmicroβριος 1997 Αθήνα ∆ε-κέmicroβριος 1998) η Αειφόρος ∆ιαχείριση του Αρχαιολογι-κού Περιβάλλοντος (Ναύπλιο Σεπτέmicroβριος 2001) η Συ-νεισφορά της Μεσογείου στη ∆ιάσκεψη Κορυφής για τηνΑειφόρο Ανάπτυξη στο Γιοχάνεσmicroπουργκ (Μονακό Νο-έmicroβριος 2001 Γιοχάνεσmicroπουργκ Αύγουστος 2002) οι Ευ-ρω-Μεσογειακές Πολιτικές (Μάλτα Φεβρουάριος 2002Αθήνα Ιούλιος 2002) Πρόσφατα το MIO-ECSDE συν-διοργάνωσε στην Αθήνα την Μεσογειακή Εβδοmicroάδα Νε-ρού (∆εκέmicroβριος 2002)

∆ιεθνείς συνεργασίες

Το MIO ECSDE συνεργάζεται στενά microε την ΕυρωπαϊκήΕπιτροπή τη UNEPMAP την UNESCO και άλλους διε-θνείς οργανισmicroούς καθώς και microε επιστηmicroονικά δίκτυα καιοmicroοσπονδίες

To MIO-ECSDE είναι microέλος της Μεσογειακής Επιτρο-πής για τη Βιώσιmicroη Ανάπτυξη που ιδρύθηκε στα πλαίσιατης Συνθήκης της Βαρκελώνης Ανέλαβε την ηγετική κα-θοδήγηση της Θεmicroατικής Οmicroάδας για την laquoΠληροφόρη-ση Ευαισθητοποίηση Περιβαλλοντική Εκπαίδευση καιΣυmicromicroετοχή του Κοινούraquo Είναι εταίρος της UNEPMAP καιέχει διαπιστευτεί από τη ∆ιεθνή Σύmicroβαση των ΗνωmicroένωνΕθνών κατά της Ερηmicroοποίησης όπως και από την Επιτρο-πή των Ηνωmicroένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη

Από τον Μάρτιο του 2002 το MIO-ECSDE έχει ανα-λάβει τη Γραmicromicroατεία της GWP-Med που είναι microία από τιςδώδεκα περιφερειακές συνεργασίες της Παγκόσmicroιας Συ-

νεργασίας για το Νερό (Global Water Partnership - GWP)και δραστηριοποιείται στο χώρο της Μεσογείου

To MIO-ECSDE συmicromicroετείχε από πολύ νωρίς στην ανά-πτυξη και στήριξη σχεδίων συνεργασίας όπως αυτό πουαφορά σε θέmicroατα της Ευρω-Μεσογειακής Συνεργασίας(γνωστό και ως Comite de Suivi) το οποίο περιλαmicroβάνειεπτά ΜΚΟ ενεργές σε Ευρωπαϊκό και Μεσογειακό επίπε-δο

Ανάπτυξη της ευαισθητοποίησης της συmicromicroετο-χής και της συναίνεσης

Το MIO-ECSDE σε συνεργασία microε τις οργανώσεις-microέλητου αναλαmicroβάνει και συντονίζει εκστρατείες για την ενη-microέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και των Αρχώνσε κρίσιmicroα θέmicroατα όπως η διαχείριση του νερού τα από-βλητα η δηmicroιουργία ενός Ταmicroείου για το Μεσογειακό Πε-ριβάλλον και άλλα θέmicroατα

Οι συmicromicroετοχικές διαδικασίες των ΜΚΟ τις οποίες τοΜΙΟ-ECSDE εισήγαγε και υποστήριξε συστηmicroατικά απότο 1991 συνέβαλαν στη σταδιακή διαmicroόρφωση ενός πνεύ-microατος συmicromicroετοχής των πολιτών σε κυβερνητικές δοmicroέςκαθώς και στην αmicroοιβαία εmicroπιστοσύνη και αλληλεγγύη στηΜεσόγειο που γίνεται ορατή ήδη σε αρκετά διαmicroορφω-microένα ήδη σχέδια συνεργασίας microεταξύ Βορρά-Νότου Νό-του-Νότου και Ανατολής-∆ύσης

Αναγνωρίζοντας την καθοριστική σηmicroασία της ευαι-σθητοποίησης και της συmicromicroετοχής για την επίτευξη τηςκοινωνικής και οικονοmicroικής ευηmicroερίας στη Μεσόγειο τοΜΙΟ-ECSDE επενδύει στην έρευνα την ανάπτυξη και τηβελτίωση των συmicromicroετοχικών διαδικασιών καθώς και τωνσχεδίων και των microεθόδων διακυβέρνησης που οδηγούνστην επίτευξη συναίνεσης microεταξύ των κοινωνικών εταί-ρων

Έρευνα

Το MIO-ECSDE ήταν ο Μεσογειακός εταίρος του Ευρω-παϊκού Προγράmicromicroατος laquoΒιώσιmicroη Ανάπτυξη για Πόλεις καιΠεριφέρειες της Ευρώπης -SUDECIRraquo στο οποίο συmicro-microετείχαν τρία Ευρωπαϊκά Ινστιτούτα Στα πλαίσια του προ-γράmicromicroατος αυτού το MIO-ECSDE ανέπτυξε microεθοδολο-γία microε στόχο τον προσανατολισmicroό του τουρισmicroού προς έναπιο βιώσιmicroο microοντέλο ανάπτυξης Σήmicroερα η microεθοδολογίατου SUDECIR εφαρmicroόζεται και διαδίδεται περαιτέρω απότα microέλη του MIO-ECSDE Ακόmicroα η microεθοδολογία του MIO-ECSDE για την Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αει-φορία χρησιmicroοποιείται στα προγράmicromicroατα για το νερό τααπόβλητα κα

11 22

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση - Εκπαίδευση γιατην Αειφορία

Το ΜΙΟ-ECSDE σε συνεργασία microε την UNESCO και τοΠανεπιστήmicroιο Αθηνών διοργάνωσε το 1995 το διαπερι-φερειακό σεmicroινάριο microε θέmicroα laquoΕπαναπροσανατολισmicroόςτης Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης προς την Αειφορίαraquo(Αθήνα Ιούνιος 1995) Τα αποτελέσmicroατα του σεmicroιναρίουαποτέλεσαν τη βάση για τη ∆ιεθνή ∆ιάσκεψη laquoΠεριβάλ-λον και Κοινωνία Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση των Πο-λιτών για την Αειφορίαraquo (Θεσσαλονίκη ∆εκέmicroβριος 1997)20 χρόνια microετά τη ∆ιάσκεψη της Τιφλίδας Η ∆ιάσκεψηαυτή της Θεσσαλονίκης στην οποία πήραν microέρος 1400συmicromicroετέχοντες από 84 χώρες θεωρείται ήδη σταθmicroόςστην εξέλιξη της Περιβαλλοντικής Eκπαίδευσης ∆ιοργα-νώθηκε από την UNESCO και την Ελληνική Κυβέρνησηmicroε τη Γραmicromicroατειακή Υποστήριξη του MIO-ECSDE και τουΠανεπιστηmicroίου Αθηνών Το πιο σηmicroαντικό αποτέλεσmicroα της∆ιάσκεψης ήταν η σύνταξη και η οmicroόφωνη αποδοχή τηςlaquo∆ιακήρυξης της Θεσσαλονίκηςraquo καθώς και microιας σειράςθέσεων που περιέχονται στον τόmicroο των πρακτικών του Συ-νεδρίου (900 σελ)

Στη συνέχεια το ΜΙΟ-ECSDE διοργάνωσε το laquoΜεσο-γειακό Σεmicroινάριο για την Προώθηση της Εκπαίδευσης καιτης Ευαισθητοποίησης των Πολιτών για το Περιβάλλον καιτην Αειφορία στη Μεσόγειοraquo (Αθήνα ∆εκέmicroβριος 1998)

όπου προωθήθηκε η δηmicroιουργία ενός ∆ικτύου Εκπαιδευ-τικών της Μεσογείου microεταξύ των συνεργαζόmicroενων ΜΚΟΈνα ορατό αποτέλεσmicroα αυτής της πρωτοβουλίας είναι τοεκπαιδευτικό πρόγραmicromicroα MEdIES και το υλικό του MIO-ECSDE microε θέmicroατα το νερό και τα απορρίmicromicroατα

Το ΜΙΟ-ECSDE ενόψει της Παγκόσmicroιας ∆ιάσκεψηςΚορυφής στο Γιοχάνεσmicroπουργκ ανέλαβε την πρωτοβουλίαmicroίας διεθνούς καmicroπάνιας για την Επαναδέσmicroευση για τηνΕκπαίδευση στον 21ο αιώνα (ERA-21-Education Re-Affir-mation for the 21st century) Συνέβαλε αποφασιστικά στηνκαθιέρωση της ∆εκαετίας για την Εκπαίδευση για την Αει-φόρο Ανάπτυξη υπό την αιγίδα της UNESCO η οποία θααρχίσει το 2005 ενώ έχει πρωτοστατήσει κατά τη ∆ιά-σκεψη laquoΤο Περιβάλλον στην Ευρώπηraquo (UNECE Κίεβο2003) για την κατάστρωση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικήςγια την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη

Το ΜΙΟ-ECSDE πέραν από το παρόν εκπαιδευτικό υλι-κό για τα Απορρίmicromicroατα στη Zωή microας που σύντοmicroα θα microε-ταφραστεί και σε άλλες γλώσσες έχει αρχίζει να προε-τοιmicroάζει και νεό πρόγραmicromicroα για το παράκτιο περιβάλλονΠαράλληλα η Κινητή Έκθεση για το Νερό και το εκπαι-δευτικό υλικό laquoΤο Νερό στη Μεσόγειοraquo άρχισαν να χρη-σιmicroοποιούνται ως εκπαιδευτικά microοντέλα και για άλλες οι-κο-περιοχές

Στοιχεία επικοινωνίας

U Τριπόδων 28 105 58 Αθήνα bull S +30 210-3247267 -3247490 bull T +30 210-3317127mio-ee-envathforthnetgr bull wwwmio-ecsdeorg

22 12

Mediterranean Education Inititiative forEnvironment and SustainabilityordfAcircUcircOcircAacuteAcircEgravemiddotIcirclsaquo partIcircmiddotEgravepermilAcirc˘UgraveEgraveIcirclsaquo paraUacuteÛgraveOcircsbquoOcirc˘Iumlrsaquomiddot AacuteEgravemiddot UgraveOcircparaAcircUacuteEgravesbquoiquestIumlIumlOcircOacute IcircmiddotEgrave UgraveEumlOacute infinAcircEgraveEcircOcircUacutersaquomiddot (MEdIES)

Τι είναι το ΜEdIES

Το ΜEdIES (Μεσογειακή Εκπαιδευτική Πρωτοβουλία για

το Περιβάλλον και την Αειφορία) είναι microία Πρωτοβουλία

για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕ) την Εκπαίδευ-

ση για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΕΠΑ) και την Εκ-

παίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΠΑ)

Ποιοι microετέχουν στο ΜEdIES

Η πρωτοβουλία ΜEdIES στηρίζεται από το Υπουργείο Πε-

ριβάλλοντος Χωροταξίας και ∆ηmicroοσίων Έργων (ΥΠΕΧΩ-

∆Ε) Οι κύριοι εταίροι σε αυτήν την πρωτοβουλία είναι το

Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το Περιβάλλον

τον Πολιτισmicroό και την Αειφόρο Ανάπτυξη (MIO-ECSDE)

microαζί microε το Πρόγραmicromicroα Περιβάλλοντος των Ηνωmicroένων

Εθνών Σχέδιο ∆ράσης για τη Μεσόγειο (UNEPMAP)

καθώς και τον Οργανισmicroό των Ηνωmicroένων Εθνών για την

Εκπαίδευση την Επιστήmicroη και τον Πολιτισmicroό (UNESCO)

Αυτοί οι τέσσερις αποτελούν την Οmicroάδα Πυρήνα του ΜE-

dIES

Για θέmicroατα σχετικά microε το νερό το ΜEdIES βρίσκεται

σε στενή συνεργασία microε την Παγκόσmicroια Συνεργασία για

το Νερό Μεσόγειος (GWP-Med) ενώ για το σύνολο του

έργου συνεργάζεται στενά στον ακαδηmicroαϊκό και επιστη-

microονικό τοmicroέα microε το Πανεπιστήmicroιο Αθηνών (Μεταπτυχιακό

Τmicroήmicroα ∆ιδακτικής της Χηmicroείας και Νέων Τεχνολογιών - ∆Ι-

ΧΗΝΕΤ και Εργαστήριο Χηmicroείας Περιβάλλοντος) To MIO-

ECSDE έχει αναλάβει τον συντονισmicroό του ΜEdIES για την

περίοδο 2003-2007 (Συντονιστής Λειτουργίας)

Ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι του MEdIES

Οι κύριοι στόχοι της πρωτοβουλίας συmicroβατοί microε την αει-

φόρο ανάπτυξη είναι οι εξής

bull Βιώσιmicroη διαχείριση υδάτινων πόρων

bull Βιώσιmicroη διαχείριση στερεών αποβλήτων

bull Προώθηση δικτύων εκπαιδευτικών που εργάζονται

στο χώρο της Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την

Αειφορία

Το MEdIES microε την εφαρmicroογή κατάλληλων εκπαιδευ-

τικών προγραmicromicroάτων στις χώρες της Μεσογείου στηρίζεισυστηmicroατικά την εκπαιδευτική κοινότητα συmicroβάλλονταςέτσι στην εφαρmicroογή της Agenda-21 και στην προσέγγισητων Στόχων της ∆ιακήρυξης της Χιλιετίας Μέσα από τηνανταλλαγή πληροφοριών και τη στενή συνεργασία χωρώνΒορρά-Νότου στη Μεσόγειο διαmicroορφώνεται microεθοδολο-γικό πλαίσιο το οποίο στη συνέχεια microπορεί να εφαρmicroοστείκαι να αξιολογηθεί σε άλλες περιοχές της υφηλίου

Ποιες είναι οι κύριες δραστηριότητες του MEdIES

Το MEdIES προτείνει εκπαιδευτικά προγράmicromicroατα για microα-θητές και εκπαιδευτικούς των χωρών της Μεσογείου Ταπρογράmicromicroατα αυτά στηρίζονται σε θέmicroατα που τέmicroνουνοριζόντια τα υπάρχοντα αναλυτικά προγράmicromicroατα σπου-δών (όπως είναι το νερό και τα οικιακά απορρίmicromicroατα) Τοεκπαιδευτικό υλικό laquoΤο Νερό στη Μεσόγειοraquo είναι το πρώ-το από microία σειρά προγραmicromicroατισmicroένων εκδόσεων σχετικώνmicroε την ΕΠΑ Το πακέτο αυτό κυκλοφόρησε ήδη στα αγ-γλικά γαλλικά ιταλικά και ελληνικά ενώ πρόκειται να ολο-κληρωθούν οι εκδόσεις στην τουρκική ισπανική πορτο-γαλική και αραβική γλώσσα Η ελληνική έκδοση του εκ-παιδευτικού πακέτου laquoΤα Απορρίmicromicroατα στη Ζωή microαςraquo έχειεπίσης ολοκληρωθεί

Η ιστοσελίδα του MEdIES wwwmediesnet η οποίαπαρέχει πολλές δυνατότητες διαδραστικότητας microε τουςχρήστες αποτελεί microία πλατφόρmicroα ανταλλαγής εmicroπειριώνκαι γνώσεων ανάmicroεσα στους εταίρους και σηmicroείο αναζή-τησης σχετικών οργανώσεων κυβερνητικών και microη ενερ-γών στην περιοχή της Μεσογείου Στην ιστοσελίδα πα-ρουσιάζονται βασικά κείmicroενα αναφοράς χρήσιmicroες πηγέςκαι ενδιαφέροντες σύνδεσmicroοι για όσους ασχολούνται microετην ΕΠΑ Η ιστοσελίδα δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες(Μέλη του ∆ικτύου Εκπαιδευτικών) να την εmicroπλουτίζουν οιίδιοι microε δράσεις και νέα σχετικά microε την ΠΕ ΕΠΑ ΕΑΑ

Στα πλαίσια του MEdIES διοργανώνονται τακτικά σε-microινάρια και συναντήσεις σε περιφερειακό ή εθνικό επίπε-δο Η πρώτη συντονιστική συνάντηση microε τίτλο Environ-mental Education the Mediterranean Perspective πραγ-microατοποιήθηκε στην Αθήνα τον ∆εκέmicroβριο του 2002

13 22

Περισσότερες πληροφορίες για τη συνάντηση αυτή στηνοποία microετείχαν εκπαιδευτικοί από διάφορες Μεσογειακέςχώρες θα βρείτε στην ιστοσελίδα wwwmediesnet καισε ειδική έκδοση του MIO-ECSDE

Ποιος microπορεί να γίνει microέλος του MEdIES

Οργανώσεις Υπάρχουν αρκετοί εταίροι στο MEdIESόπως κυβερνήσεις (σχετικά υπουργεία ή άλλα όργα-να) Εκπαιδευτικά Ιδρύmicroατα (Πανεπιστήmicroια ΚέντραΠΕ Σχολεία) microη-κυβερνητικές οργανώσεις δια-κυ-βερνητικοί οργανισmicroοί κα Αυτοί αποτελούν την Οmicroά-δα Έργου του MEdIES

Κάθε σχετικό όργανο Ίδρυmicroα ΜΚΟ κλπ τηςΜεσογείου microε στοχοθεσία και δράση ανάλογη microε τουMEdIES σε περιφερειακό εθνικό ή τοπικό επίπεδοmicroπορεί να γίνει microέλος της Οmicroάδας Έργου του MEdIESστέλνοντας microία επιστολή εκδήλωσης ενδιαφέροντοςστον Συντονιστή Λειτουργίας (MIO-ECSDE)

Ιδιώτες Η βάση της πρωτοβουλίας είναι ένα δίκτυο εκ-παιδευτικών για το Περιβάλλον και την Αειφορία απότις χώρες της Μεσογείου οι οποίοι εφαρmicroόζουν διε-πιστηmicroονικά προγράmicromicroατα microε θέmicroα το νερό τα στερεάαπορρίmicromicroατα κα ως microέσο για την προσέγγιση τηςαειφόρου ανάπτυξης (∆ίκτυο Εκπαιδευτικών)

Τα microέλη του δικτύου έχουν ελεύθερη πρόσβασηστα κείmicroενα της ιστοσελίδας wwwmediesnet ενη-microερώνονται τακτικά για σχετικά ζητήmicroατα microέσω ηλεκ-τρονικού ταχυδροmicroείου και προσκαλούνται σε σεmicroι-νάρια και συναντήσεις στα πλαίσια του MEdIES

Κάθε εκπαιδευτικός στην τυπική microη-τυπική καιάτυπη εκπαίδευση microπορεί να γίνει microέλος του ∆ικτύουΕκπαιδευτικών δωρεάν συmicroπληρώνοντας ηλεκτρο-νική φόρmicroα εγγραφής στο wwwmediesnet


MEdIES SecretariatU Τριπόδων 28 105 58 Αθήνα bull S +30 210-3247267 -3247490 bull T +30 210-3317127infomediesnet bull wwwmediesnet

15 22

paraAcircUacuteEgraveAcircmacrfiIgraveAcircOacutemiddot

1 ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ 1711 Εισαγωγή 1812 Ποσότητα παραγόmicroενων οικιακών απορριmicromicroάτων 1813 Όγκος παραγόmicroενων απορριmicromicroάτων 1914 Σύσταση οικιακών απορριmicromicroάτων 1915 Επικίνδυνα οικιακά απορρίmicromicroατα 1916 Επικίνδυνα απορρίmicromicroατα από επαγγελmicroατικές δραστηριότητες στην πόλη2017 Παλιές microπαταρίες 2118 Τρόποι συλλογής οικιακών απορριmicromicroάτων 2219 ∆ιάθεση οικιακών απορριmicromicroάτων 23

191 Υγειονοmicroική ταφή 23192 Παραγωγή βιοαερίου 25193 Καύση στερεών οικιακών απορριmicromicroάτων 26194 Παραγωγή εδαφοβελτιωτικού (λιπασmicroατοποίηση) 27195 Ανακύκλωση οικιακών απορριmicromicroάτων28

110 Προβλήmicroατα από τη microη σωστή διαχείριση των οικιακών απορριmicromicroάτων 29111 Nοmicroοθεσία για τη διάθεση των οικιακών απορριmicromicroάτων 29112 Σηmicroερινή πραγmicroατικότητα στην Ελλάδα 30113 ∆ιάθεση ογκωδών αντικειmicroένων 30

1131 ∆ιαχείριση microπαζών και αδρανών υλικών από χωmicroατουργικές εργασίες 301132 ∆ιάθεση παλιών οχηmicroάτων 311133 ∆ιαχείριση παλιών ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών 32

2 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΥΛΙΚΩΝ 3321 Εισαγωγή 3422 Ανακύκλωση χαρτιού 3423 Ανακύκλωση γυαλιού3424 Ανακύκλωση λευκοσιδηρών δοχείων και άλλων προϊόντων του χάλυβα 3525 Ανακύκλωση αλουmicroινίου 3526 Ανακύκλωση πλαστικών 36

3 ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ3731 Ορισmicroός 3832 Είδη συσκευασίας 3833 Χρησιmicroοποιούmicroενα υλικά στη συσκευασία 3834 Προτάσεις για microια φιλικότερη στάση απέναντι στο περιβάλλον39

BIBΛIOΓPAΦIA 40

Χρήσιmicroες γνώσεις για την υποστήριξη του προγράmicromicroατος εκπαίδευσης για το περιβάλλον και την αειφορία microε θέmicroα∆middot

infinOcircUacuteUacutersaquoIgraveIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEuml sumˆlsaquo Igravemiddot˜

17 22

1centEgravemiddotmacrAcircrsaquoUacuteEgraveUcircEuml radicEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute

infinOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

11 partEgraveUcircmiddotAacuteÂacutelsaquo

Μία καθηmicroερινή δραστηριότητα του ανθρώπου είναι να απαλλαγεί από τα απορρίmicromicroατα (σκουπίδια) τα οποίαπαράγει Ως απορρίmicromicroατα θεωρούνται οι ουσίες ή τα αντικείmicroενα από τα οποία ο κάτοχος τους θέλει ή εί-ναι υποχρεωmicroένος να απαλλαγεί Τα απορρίmicromicroατα διακρίνονται σεbull αστικάbull βιοmicroηχανικά ndash βιοτεχνικάbull microεταφορών και παραγωγής ενέργειαςbull αγροτικά

Στα αστικά απορρίmicromicroατα περιέχονται κυρίως υπολείmicromicroατα τροφών χαρτί γυαλί αλουmicroίνιο διάφορα εί-δη πλαστικών κατεστραmicromicroένη επίπλωση παλιές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές παλιά αυτοκίνη-τα microπάζα από οικοδοmicroές και απόβλητα νοσοκοmicroείων

Τα οικιακά απορρίmicromicroατα αποτελούν ένα microεγάλο τmicroήmicroα των αστικών απορριmicromicroάτων Τα οικιακά απορ-ρίmicromicroατα περιλαmicroβάνουν τα σκουπίδια τα οποία προέρχονται από κατοικίες καθώς και ένα microέρος των σκου-πιδιών που παράγονται από τα εmicroπορικά καταστήmicroατα και τα γραφεία

∆ιαχείριση ονοmicroάζεται το σύνολο των ενεργειών που πραγmicroατοποιούνται για να περιοριστεί η δυσmicroενήςεπίδραση των απορριmicromicroάτων στο περιβάλλον Η διαχείριση περιλαmicroβάνει τη συλλογή τη microεταφορά τηνεπεξεργασία και τη διάθεση των απορριmicromicroάτων

12 paraOcircUcircfiUgraveEumlUgravemiddot middotUacutemiddotAacutefiIgraveAcircOacuteÔacute OcircEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute middotOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

Η ποσότητα των οικιακών απορριmicromicroάτων η οποία παράγεταιαυξάνεται microε την πάροδο των χρόνων ως αποτέλεσmicroα της αύ-ξησης του πληθυσmicroού αλλά και λόγω ριζικών αλλαγών στις κα-ταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων Η ldquoπαραγωγήrdquo σκου-πιδιών διαφέρει από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε πε-ριοχή Το 1997 και το 2002 η ποσότητα των παραγόmicroενων οι-κιακών απορριmicromicroάτων στην Ελλάδα ήταν 39 και 44 εκατοmicro-microύρια τόνοι αντίστοιχα Τα απορρίmicromicroατα αυτά αρκούν για νακαλύψουν microε τον όγκο τους την εθνική οδό από το Ναύπλιοέως την Αλεξανδρούπολη microε ένα στρώmicroα πάχους ενός microέ-τρου Τα σκουπίδια που παράγουmicroε σε ένα microήνα microπορούν να γεmicroίσουν 3 φορές το Ολυmicroπιακό Στάδιο microέχριτο ύψος και των τελευταίων κερκίδων

Η microέση ηmicroερήσια παραγωγή στερεών οικιακών απορριmicromicroάτων στην Ελλάδα είναι 1Kg κάτοικο Στιςαγροτικές περιοχές η microέση ηmicroερήσια παραγωγή απορριmicromicroάτων είναι 06kg κάτοικο και ανά ηmicroέρα ενώστις microεγάλες πόλεις φτάνει τα 14kg κάτοικο και ανά ηmicroέρα Στις ΗΠΑ η microέση ηmicroερήσια παραγωγή οικια-κών απορριmicromicroάτων είναι 18Kg κάτοικο στην Ιαπωνία 09Κg κάτοικο και στην Ιορδανία 04Kg κάτοικοΣτις οικονοmicroικά αναπτυγmicroένες χώρες τα περισσότερα προϊόντα πωλούνται συσκευασmicroένα microε αποτέλεσmicroανα παράγεται microεγαλύτερη ποσότητα απορριmicromicroάτων

Οι Αmicroερικανοί παράγουν τη microεγαλύτερη ποσότητα οικιακών απορριmicromicroάτων από όλους τους λαούς της γηςΜερικά από τα υλικά και τα αντικείmicroενα τα οποία υπάρχουν στα απορρίmicromicroατα των ΗΠΑ είναι τα ακόλουθα

bull Αρκετό αλουmicroίνιο για να κατασκευάζεται εκ νέου ολόκληρος ο εmicroπορικός αεροπορικός στόλος τωνΗΠΑ κάθε τρεις microήνες

bull Αρκετά ελαστικά ώστε κάθε χρόνο να περικυκλώνουν τον πλανήτη τρεις φορέςbull Αρκετά πιάτα και ποτήρια microιας χρήσεως ώστε κάθε χρόνο να σερβίρονται 6 γεύmicroατα ηmicroερησίως σε κά-

θε κάτοικο της γηςbull Περίπου 8 εκατοmicromicroύρια τηλεοράσεις το χρόνο που αν τις βάλουmicroε σε σειρά καλύπτουν την απόσταση

Νέα Υόρκη - Λος Άντζελες δύο φορές

Μεγαλύτερη ποσότητα απορριmicromicroάτων ανά κάτοικο παράγεται στις αστικές περιοχές σε σύγκριση microε τιςαγροτικές περιοχές Στις αγροτικές στις νησιωτικές και στις ορεινές περιοχές οι κάτοικοι χρησιmicroοποιούν

∆middot infinOcircUacuteUacutersaquoIgraveIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEuml sumˆlsaquo Igravemiddot˜ 22 18

Το Ολυmicroπιακό Στάδιο

τα υπολείmicromicroατα των τροφών για την διατροφή των ζώων ή και ως λίπασmicroα στους κήπους τους ∆ιάφοραεργαλεία δεν τα αντικαθιστούν όταν παθαίνουν ζηmicroιά αλλά τα επιδιορθώνουν Το εmicroπόριο δεν είναι τόσοανεπτυγmicroένο microε αποτέλεσmicroα πολλά καταναλωτικά αγαθά να microην υπάρχουν προς πώληση στην περιοχήτους Οι άνθρωποι περιορίζονται κυρίως στα απαραίτητα αγαθά για τη διαβίωσηΗ αύξηση της παγκόσmicroιας παραγωγής απορριmicromicroάτων οφείλεται κυρίως στους ακόλουθους τρεις λόγουςbull Αύξηση του ανθρώπινου πληθυσmicroούbull Στις οικονοmicroικά αναπτυγmicroένες χώρες ακολουθούνται καταναλωτικά πρότυπα ζωής Έχει βρεθεί ότι το

20 της συνολικής ποσότητας τροφής που αγοράζει ένας καταναλωτής χαλάει ή αχρηστεύεται πριν ήκατά την κατανάλωση

bull Παράγονται και χρησιmicroοποιούνται πολλά εξειδικευmicroένα προϊόντα και microε microικρό χρόνο ζωής

13 ŸAacuteIcircOcirc˜ middotUacutemiddotAacutefiIgraveAcircOacuteÔacute middotOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

Η σχέση βάρους προς όγκο είναι περίπου 14 Κάθε τόνος παραγόmicroενων οικιακών απορριmicromicroάτων καταλαmicroβάνειχώρο περίπου 4 κυβικών microέτρων (m3) Τα απορρίmicromicroατα κατά τη διάθεσή τους στις απλές χωmicroατερές δεν συ-microπιέζονται αρκετά microε αποτέλεσmicroα να υπάρχουν microεγάλα διάκενα Λόγω της ύπαρξης των κενών ενδιάmicroε-σων χώρων οι χώροι απόθεσης γεmicroίζουν πιο γρήγορα Στα διάκενα ζουν και αναπαράγονται έντοmicroα καιτρωκτικά προκαλώντας συχνά διάφορα υγειονοmicroικά προβλήmicroατα

14 tradeDaggerUcircUgravemiddotUcircEuml OcircEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute middotOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

Η microέση σύσταση των οικιακών απορριmicromicroάτων στην Ελλάδα όπως καταγράφηκε από τις υπηρεσίες τουΥπουργείου Περιβάλλοντος το 1997 είναι 47 ζυmicroώσιmicroα 20 χαρτί 85 πλαστικά 45 microέταλλα 45γυαλί και 155 τα υπόλοιπα υλικά Στο 155 περιλαmicroβάνονται τα παλιά αυτοκίνητα τα ογκώδη αντικεί-microενα όπως είναι τα έπιπλα οι οικιακές συσκευές τα microπάζα και απλές αδρανείς ύλες από χωmicroατουργικέςεργασίες Παρόmicroοια είναι η σύσταση των οικιακών απορριmicromicroάτων και σε άλλες χώρες microε microικρές αυξο-microειώσεις Στα συνολικά παραγόmicroενα οικιακά απόβλητα τα απορριπτόmicroενα υλικά συσκευασίας αποτελούνπερίπου το 20 κατά βάρος

pararsaquoOacutemiddotIcircmiddot˜ 1 Εκατοστιαία σύσταση οικιακών απορριmicromicroάτων σε διάφορες χώρες

Όσο πιο microικρή είναι η συσκευασία τόσο microεγαλύτερο είναι το ποσοστό του προϊόντος που microένει microέσα στηναπορριπτόmicroενη συσκευασία

15 partEgraveIcircrsaquoOacutepermil˘Oacutemiddot OcircEgraveIcircEgravemiddotIcirciquest middotOcircUacuteUacutersaquoIgraveIgravemiddotUgravemiddot

Τα επικίνδυνα οικιακά απορρίmicromicroατα περιλαmicroβάνουν κυρίως φάρmicroακα υλικά καθαρισmicroού χρώmicroατα ndash βερνί-κια ndash διαλυτικά microπαταρίες ορυκτέλαια σπρέι microε χλωροφθοράνθρακες και φυτοφάρmicroακα Αυτά τα απορ-ρίmicromicroατα είναι είτε οικιακής προέλευσης είτε προέρχονται από διάφορες επαγγελmicroατικές δραστηριότητες όπωςείναι τα γραφεία και τα εmicroπορικά καταστήmicroατα Για το έτος 1997 τα επικίνδυνα οικιακά απορρίmicromicroατα αποτε-λούσαν το 012 των συνολικά παραγόmicroενων οικιακών απορριmicromicroάτων Μερικές επικίνδυνες ουσίες οι οποί-ες περιέχονται σε προϊόντα οικιακής χρήσης είναι τα microέταλλα microόλυβδος (Pb) υδράργυρος (Hg) κάδmicroιο (Cd)

1 centEgravemiddotmacrAcircrsaquoUacuteEgraveUcircEuml radicEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute infinOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute 19 22

ΧΩΡΕΣ 4 Αγγλία Ολλανδία Ινδία Αίγυπτος Βραζιλία Φιλιππίνες ΕλλάδαΥΛΙΚΑ 6

Ζυmicroώσιmicroα 405 530 750 600 477 498 470

Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45

χρώmicroιο (Cr) και διάφορες συνθετικές οργανικές και ανόργανες ενώσεις Οι επικίνδυνες ουσίες προκαλούνπροβλήmicroατα υγείας στον άνθρωπο αλλά και στους άλλους φυτικούς και ζωικούς οργανισmicroούς

Στα συσκευασmicroένα προϊόντα τα οποία περιέχουν επικίνδυνες ουσίες αναγράφονται προειδοποιητικάσήmicroατα για τους πιθανούς κινδύνους κατά τη χρήση τους Παρακάτω δίνονται τα πιο συνηθισmicroένα σήmicroατατα οποία χρησιmicroοποιούνται

16 partEgraveIcircrsaquoOacutepermil˘Oacutemiddot middotOcircUacuteUacutersaquoIgraveIgravemiddotUgravemiddot middotfi AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcirccurren˜ permilUacutemiddotUcircUgraveEumlUacuteEgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜ UcircUgraveEumlOacute fiIumlEuml

Σε πολλά επαγγέλmicroατα χρησιmicroοποιούνται ουσίες οι οποίες είναι επικίνδυνες γιατην υγεία του ανθρώπου και για το περιβάλλον

Στα οδοντιατρεία έχουν επικρατήσει να χρησιmicroοποιούνται τα σφραγίσmicroα-τα microε υδράργυρο Ο υδράργυρος από το σφράγισmicroα απελευθερώνεται σιγάσιγά είτε microε τη microορφή ατmicroών είτε microε τη microορφή microικρών σταγονιδίων τα οποίααποκόπτονται από την υπόλοιπη microάζα του σφραγίσmicroατος και εισέρχονται στοπεπτικό σύστηmicroα Αφαίρεση παλαιών σφραγισmicroάτων και κυρίως τα υπολείmicro-microατα της επεξεργασίας και εφαρmicroογής των σφραγισmicroάτων απορρίπτονται ωςαπόβλητα Ο υδράργυρος προκαλεί στον άνθρωπο κούραση ζαλάδα προ-βλήmicroατα στο δέρmicroα καρδιοαναπνευστικά προβλήmicroατα εξασθένηση της microνή-microης κα Λόγω των προβληmicroάτων τα οποία προκαλεί ο υδράργυρος έχουν δη-microιουργηθεί τα τελευταία χρόνια και άλλοι τύποι σφραγισmicroάτων Μερικοί απότους τύπους σφραγισmicroάτων είναι σφράγισmicroα από χρυσό από πορσελάνη καιαπό πλαστικές ύλες Τα σφραγίσmicroατα από πλαστικό τείνουν να αντικαταστή-σουν τα σφραγίσmicroατα υδραργύρου επειδή έχουν το χρώmicroα των δοντιών microειώνεται συνεχώς το κόστος τουςκαι καλυτερεύουν οι ιδιότητές τους

Στα στεγνοκαθαριστήρια πραγmicroατοποιείται καθάρισmicroα των ρούχων microε τη βοήθεια κάποιου οργανικού δια-λύτη Επειδή δεν χρησιmicroοποιείται νερό η διαδικασία ονοmicroάζεται στεγνό καθάρισmicroα Για το στεγνό καθάρισmicroαχρησιmicroοποιείται συχνότατα η νάφθα και οργανικές ενώσεις οι οποίες περιέχουν χλώριο και φθόριο Η νάφθαείναι κλάσmicroα του πετρελαίου Η microυρωδιά στο στεγνοκαθαριστήριο οφείλεται στον οργανικό διαλύτη Η νά-φθα είναι εύφλεκτη και αφήνει έντονη microυρωδιά στα ρούχα Οι οργανικές ενώσεις microε χλώριο και φθόριο δεν

∆middot infinOcircUacuteUacutersaquoIgraveIgravemiddotUgravemiddot UcircUgraveEuml sumˆlsaquo Igravemiddot˜22 20

ΤοξικόΑναγράφεται σε προϊόντα που πε-ριέχουν ουσίες οι οποίες microπορούν ναπροκαλέσουν σοβαρά προβλήmicroαταυγείας

ΕκρηκτικόΑναγράφεται σε προϊόντα τα οποίαπεριέχουν ουσίες που microπορούν ναεκραγούν microε την επίδραση φλόγαςή υψηλής θερmicroοκρασίας

ΟξειδωτικόΑναγράφεται σε προϊόντα τα οποίαπεριέχουν ουσίες οι οποίες σε επα-φή microε άλλες ουσίες προκαλούν εξώ-θερmicroες αντιδράσεις

ΕύφλεκτοΑναγράφεται σε προϊόντα τα οποίαmicroπορούν να πιάσουν εύκολα φωτιά

∆ιαβρωτικόΑναγράφεται σε προϊόντα τα οποίαπεριέχουν ουσίες οι οποίες σε επα-φή microε ζωντανούς ιστούς microπορούννα τους καταστρέψουν Επίσηςδρουν διαβρωτικά για διάφορα υλι-κά όπως τα microέταλλα

ΕπιβλαβέςAναγράφεται σε προϊόντα τα οποίαπεριέχουν ουσίες οι οποίες microπορούννα δηmicroιουργήσουν προβλήmicroαταυγείας

Οδοντιατρείο

πιάνουν φωτιά microερικές δεν microυρίζουν στεγνώνουν τα ρούχα πιο γρήγορα και γί-νεται εξοικονόmicroηση διαλύτη Οι οργανικές ενώσεις microε χλώριο και φθόριο ευ-θύνονται σε microεγάλο βαθmicroό για την τρύπα του όζοντος στην ατmicroόσφαιρα Ορ-γανικές ενώσεις microε χλώριο όπως είναι το 1122 - τετραχλώρο ndash αιθυλένιο(εmicroπορικό όνοmicroα περκ) ενοχοποιούνται και για τη δηmicroιουργία καρκίνου

Για τον καθαρισmicroό των λεκέδων των ρούχων χρησιmicroοποιούνται διάφοραπροϊόντα Για τον καθαρισmicroό του διαλύτη χρησιmicroοποιείται ενεργός άνθρακαςή ίνες από πλαστικό Αρκετά από τα παραπάνω προϊόντα περιέχουν ουσίες επι-κίνδυνες για την υγεία του ανθρώπου αλλά και για το περιβάλλον Κάθε 1 microε 2εβδοmicroάδες το πλυντήριο καθαρίζεται για να αποmicroακρυνθούν τα στερεά από-βλητα Τα στερεά απόβλητα από το πλυντήριο είναι τοξικά και πρέπει να υφίστανταιεπεξεργασία ξεχωριστά από τα οικιακά απορρίmicromicroατα Σε πολλά στεγνοκαθαριστήρια τα στερεά απορρίmicromicroατατου πλυντηρίου τα πετάνε στους κάδους για τα σκουπίδια Σήmicroερα υπάρχουν προϊόντα για το στεγνό καθάρισmicroατων ρούχων που είναι φιλικά προς το περιβάλλον Το κόστος τους όmicroως είναι microεγαλύτερο από τα κοινά κα-θαριστικά προϊόντα

Τα χρώmicroατα των οικοδοmicroών αποτελούνται από το διαλύτη και τη χρωστική ουσία Οι οργανικοί διαλύ-τες όπως είναι το τολουόλιο και το νέφτι προκαλούν προβλήmicroατα υγείας στους εργαζόmicroενους Αρκετέςχρωστικές περιέχουν microόλυβδο (Pb) και κάδmicroιο (Cd) τα οποία είναι τοξικά microέταλλα Για παράδειγmicroα το αντι-σκωριακό χρώmicroα laquomicroίνιοraquo για σιδηροκατασκευές περιέχει οξείδιο του microολύβδου (Pb3O4) Για την προστασίατου περιβάλλοντος και της υγείας των εργαζοmicroένων θα πρέπει όπου είναι δυνατό να χρησιmicroοποιούνταιυδατοδιαλυτά χρώmicroατα χωρίς βαρέα microέταλλα Θα πρέπει να αξιοποιείται όλη η ποσότητα του χρώmicroατοςπου υπάρχει σε κάθε συσκευασία πριν πεταχτεί στα σκουπίδια Τα χρώmicroατα χρειάζεται να έχουν κατάλλη-λη σήmicroανση για τους πιθανούς κινδύνους από τη microη σωστή χρήση τους

Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στα εεππιιππλλοοπποοιιεείίαα που χρησιmicroοποιούν γυαλιστικά βερνίκια καθώς και σταττυυπποογγρρααφφεείίαα ιδιαίτερα κατά το γέmicroισmicroα των microηχανηmicroάτων microε χρώmicroα Τα απόβλητα των εερργγαασσττηηρρίίωωνν φφωω--ττοογγρρααφφίίααςς χρειάζονται σωστή διαχείριση γιατί περιέχουν άργυρο και οργανικές τοξικές ενώσεις όπως εί-ναι η υδροκινόνη

17 paramiddotIumlEgravecurren˜ IgravemiddotUgravemiddotUacutersaquoAcirc˜

Οι microπαταρίες αποτελούν ιδιαίτερα χρήσιmicroα και ευρύτατα διαδεδοmicroένα προ-ϊόντα Η κατασκευή microιας microπαταρίας απαιτεί 50 φορές περισσότερη ενέρ-γεια από αυτή που δίνει κατά τη λειτουργία της Στην Ελλάδα το 1997 χρη-σιmicroοποιήθηκαν 21000 τόνοι microπαταριών Στις ΗΠΑ το 2002 χρησιmicroοποιήθη-καν 3 τρισεκατοmicromicroύρια microπαταρίες Οι microπαταρίες ανάλογα microε το microέγεθόςτους κυmicroαίνονται από πολύ microικρές microε τη microορφή κουmicroπιού έως πολύ microε-γάλες (microέγεθος microεγάλου κουτιού) Οι microπαταρίες ασφαλείας στα αεροδρό-microια ή στα χειρουργία των νοσοκοmicroίων ζυγίζουν πολλούς τόνους και microπορείνα είναι σε microέγεθος όσο τα microεγάλα ψυγεία ή microικρά δωmicroάτια Ο περισσότε-ρες χρησιmicroοποιούνται για τη λειτουργία ρολογιών ραδιόφωνων οικιακώνσυσκευών αυτοκινήτων κα Με κριτήριο το αν περιέχουν υγρά στο εσωτε-ρικό τους διακρίνονται σε ξηρά στοιχεία (πχ microπαταρία για ραδιόφωνο) καιυγρά στοιχεία (πχ microπαταρία αυτοκινήτου) Οι microπαταρίες στο εσωτερικό τουςπεριέχουν οξέα ή βάσεις και ηλεκτρόδια από microέταλλα Τα ηλεκτρόδια συ-νήθως είναι κατασκευασmicroένα από microόλυβδο (Pb) υδράργυρο (Hg) κάδmicroιο(Cd) ή νικέλιο (Ni)

Η ανεξέλεγκτη διάθεση των microπαταριών microπορεί να προκαλέσει προβλή-microατα υγείας στους ζωντανούς οργανισmicroούς και ρύπανση του περιβάλλο-ντος από τοξικά microέταλλα Οι microπαταρίες αυτοκινήτου συλλέγονται συνήθωςξεχωριστά από τα άλλα απορρίmicromicroατα στα συνεργεία αυτοκινήτων Mέσα στο


Μπαταρίες Ni-Cd

Τύποι microπαταριών

Μηχάνηmicroα στεγνοκαθαριστηρίου

2003 προβλέπεται και η ξεχωριστή συλλογή και άλλων τύπων microπαταριώνΑρκετές είναι οι προτάσεις για τον τρόπο περιορισmicroού των προβληmicroάτων από τη διάθεση των παλιών

microπαταριών Γίνεται προσπάθεια στην κατασκευή των microπαταριών να αντικατασταθούν τα βαρέα microέταλλα απόάλλα πιο φιλικά για το περιβάλλον Προτείνεται ακόmicroη η ευρύτερη χρήση επαναφορτιζόmicroενων microπαταριώνΑκόmicroη προτείνεται όπου είναι δυνατόν οι συσκευές να λειτουργούν microε ηλεκτρικό ρεύmicroα και όχι microε microπατα-ρίες Ασφαλώς ακόmicroη καλύτερα είναι να χρησιmicroοποιούνται συσκευές οι οποίες λειτουργούν microε την ηλιακήτην αιολική ή τη microηχανική ενέργεια

18 ∆UacutefiOcircEgrave Ucirc˘IumlIumlOcircAacutelsaquo˜ OcircEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute middotOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

Οι τρόποι συλλογής των απορριmicromicroάτων είναι οι ακόλουθοιbull Χρήση κάδων και απορριmicromicroατοφόρωνbull Χρήση σκουπιδοφάγων

bull Συλλογή απορριmicromicroάτων microε τη χρήση ρεύmicroατος αέρα ή microε δη-microιουργία υποπίεσης - κενούΣτην Ελλάδα χρησιmicroοποιούνται οι κάδοι και τα απορριmicromicroατοφόραΣτα σπίτια οι άνθρωποι συγκεντρώνουν συνήθως τα σκουπίδια τουςσε πλαστικές σακούλες Οι σακούλες όταν γεmicroίσουν τοποθετούνταισε microεγάλους κάδους οι οποίοι είναι εγκατεστηmicroένοι σε κάθε οικο-δοmicroικό τετράγωνο Με τη χρήση των κάδων τα σκουπίδια δεν σκορ-πίζονται στο δρόmicroο και προφυλάσσονται από τη βροχή Αν δεν κα-θαρίζονται οι κάδοι τότε microυρίζουν και microπορεί να προκαλέσουν προ-βλήmicroατα υγείας Σε τακτά χρονικά διαστήmicroατα (πχ κάθε microέρα) περ-

νάει απορριmicromicroατοφόρο microε προσωπικό και αδειάζει τους κάδους Τα απορριmicromicroατοφόρα όταν δεν είναι νέ-ας τεχνολογίας και είναι ανοιχτά πίσω microυρίζουν και επιτρέπουν στα σκουπίδια να διασκορπίζονται στο δρό-microο οπότε microπορεί να προκαλέσουν προβλήmicroατα υγείας Το κόστος συλλογής των απορριmicromicroάτων υπολογί-

ζεται (σε τιmicroές 2002) σε 15 έως 35 ευρώ ανά τόνοΌταν ο χώρος διάθεσης των απορριmicromicroάτων είναι microακριά

από την κατοικηmicroένη περιοχή τότε οργανώνεται σταθmicroός microε-ταφόρτωσης των απορριmicromicroάτων Στους σταθmicroούς microεταφόρ-τωσης των απορριmicromicroάτων τα σκουπίδια από 3 έως 4 απορριmicro-microατοφόρα φορτώνονται σε φορτηγό κοντέινερ Με το φορτη-γό κοντέινερ microεταφέρονται τα απορρίmicromicroατα σε χώρους υγειο-νοmicroικής ταφής Οι σταθmicroοί microεταφόρτωσης απορριmicromicroάτων είναιχρήσιmicroοι σε πυκνοκατοικηmicroένες περιοχές που απέχουν αρκε-τά από τους χώρους διάθεσης των απορριmicromicroάτων Με αυτότον τρόπο βελτιώνεται η κυκλοφορία στους δρόmicroους και εξοι-κονοmicroούνται χρήmicroατα

Οι σκουπιδοφάγοι είναι ειδικοί microύλοι τοποθετηmicroένοι στο νεροχύτη ικανοί να αλέσουν όλα τα microη microεταλ-λικά γυάλινα ή άλλα πολύ σκληρά αντικείmicroενα Το πλεονέκτηmicroά τους είναι ότι αν η χρήση τους είναι γενικήγια έναν οικισmicroό microπορεί να αποφευχθεί τόσο η συλλογή και microεταφορά όσο και η απόθεση Χρειάζεται όmicroως


Απορριmicromicroατοφόρο

Φορτηγό microε κοντέινερ για microεταφορά απορριmicromicroάτων

Κάδοι Απορριmicromicroάτων

να κατασκευαστεί ειδική εγκατάσταση σε κάθε κτίριο και να υπάρχει πολύ microεγαλύτερης δυναmicroικότητας κέ-ντρο επεξεργασίας λυmicroάτων Έτσι γίνεται δυσκολότερα ο καθαρισmicroός των υγρών αποβλήτων

Το σύστηmicroα συλλογής των απορριmicromicroάτων microε τη χρήση ρεύmicroατος αέρα ή υποπίεσης έχει εφαρmicroοστείσε αρκετές περιοχές στην Σκανδιναβία και στις ΗΠΑ Η εγκατάσταση αποτελείται από ένα σύστηmicroα σωλη-νώσεων και συλλεκτήρων Το σύστηmicroα σωληνώσεων και συλλεκτήρων είναι εύκολο να κατασκευαστεί ότανσχεδιάζεται και κατασκευάζεται ένας οικισmicroός από την αρχή και όχι σε πόλεις ήδη αναπτυγmicroένες Τα οι-κιακά του απορρίmicromicroατα τοποθετούνται σε ειδικές υποδοχές οι οποίες υπάρχουν microέσα στο σπίτι Με τηνεφαρmicroογή ρεύmicroατος αέρα ή υποπίεσης τα απορρίmicromicroατα αποmicroακρύνονται από τις σωληνώσεις και διοχετεύονταισε ειδικά διαmicroορφωmicroένους χώρους επεξεργασίας ή εναλλακτικά σε οχήmicroατα Τα πλεονεκτήmicroατα της συ-γκεκριmicroένης microεθόδου είναι ότι περιορίζονται τα προβλήmicroατα microεταφοράς θορύβου και οσmicroής των σκουπι-διών και χρειάζονται λιγότεροι εργάτες για τη συλλογή των απορριmicromicroάτων

19 centEgraveiquestıAcircUcircEuml OcircEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute middotOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

Μέχρι το 1994 στην Ελλάδα τα απορρίmicromicroατα κατέληγανστις χωmicroατερές Στις χωmicroατερές γίνεται απλώς απόθεσητων απορριmicromicroάτων σε ένα σκαmicromicroένο microέρος χωρίς επε-ξεργασία του υπεδάφους και ακολουθεί κάλυψή τους microε χώ-microα όταν γεmicroίσει ο χώρος microε σκουπίδια Η απρογραmicromicroάτιστηλειτουργία χωmicroατερών microπορεί να προκαλέσει σοβαρή ρύ-πανση των υπόγειων νερών της περιοχής Υπάρχουν κίν-δυνοι πυρκαγιάς τους καλοκαιρινούς microήνες Οι εργαζό-microενοι στις χωmicroατερές και οι κάτοικοι των γύρω περιοχών microπορεί να αντιmicroετωπίσουν προβλήmicroατα υγείας

Το 1997 στην Ελλάδα είχαν καταγραφεί 4850 χώροι απόρριψης απορριmicromicroάτων από τους οποίους οι 3430ήταν παράνοmicroοι και δεν τηρούσαν κάποιες προδιαγραφές ενώ οι 1420 ήταν νόmicroιmicroοι Αρκετές από τις νό-microιmicroες χωmicroατερές διαπιστώθηκε ότι βρίσκονταν κοντά σε επιφανειακά νερά (χειmicroάρρους ποτάmicroια ακτές)Σήmicroερα οι κυριότερες microέθοδοι διαχείρισης των οικιακών απορριmicromicroάτων είναι οι ακόλουθες microερικές απότις οποίες microπορούν να εφαρmicroοστούν σε συνδυασmicroόbull η υγειονοmicroική ταφήbull η παραγωγή βιοαερίουbull η καύσηbull η παραγωγή εδαφοβελτιωτικού (compost)bull η ανακύκλωση

191 AgraveAacuteAcircEgraveOcircOacuteOcircIgraveEgraveIcirclsaquo UgravemiddotEcirclsaquo

Στη microέθοδο της υγειονοmicroικής ταφής τα απορρίmicromicroατα τοποθετούνται σε κατάλληλα διαmicroορφωmicroένους και στε-γανοποιηmicroένους χώρους και σκεπάζονται microε χώmicroα Τα υγρά laquoστραγγίσmicroαταraquo που δηmicroιουργούνται υφί-


Χωmicroατερή

Εφαρmicroογή συστήmicroατος κενού αέρος microε τη χρήση ειδικά διαmicroορφωmicroένων οχηmicroάτων

στανται επεξεργάσία microαζί microε τα υγρά αστικά απόβλητα Για την επιλογήχώρου διαθέσεως των απορριmicromicroάτων πρέπει να υπάρχει καλή ΜελέτηΠεριβαλλοντικών Επιπτώσεων η οποία οφείλει να περιλαmicroβάνει και αξιο-λογεί στοιχεία από τις ακόλουθες microελέτεςbull Υδρολογική ndash κλιmicroατολογική microελέτη της περιοχή για να εκτιmicroηθεί η

ποσότητα των νερών που δέχεται κάθε χρόνο η περιοχήbull Υδρογεωλογική για να microελετηθεί ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας

και για να βρεθεί η στάθmicroη του και η κίνηση του νερούbull Γεωλογική microελέτη των πετρωmicroάτων της περιοχής και των πιθανών γε-

ωχηmicroικών microηχανισmicroών bull Κυκλοφοριακή για τον καθορισmicroό της βέλτιστης πρόσβασης στο χώρο υγειονοmicroικής ταφήςbull Χωροταξική ώστε να εξασφαλιστεί και η απόσταση από κατοικηmicroένη περιοχήΣτα νησιά και τις ορεινές περιοχές είναι πιο δύσκολο να βρεθεί κατάλληλος χώρος για υγειονοmicroική ταφήεπειδή οι περιοχές παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες Στα νησιά είναι περιορισmicroένη η διαθέσιmicroη γη Επικρατούνδυνατοί άνεmicroοι και υπάρχει έντονη εποχιακή διακύmicroανση των παραγόmicroενων οικιακών απορριmicromicroάτων Στιςορεινές περιοχές το οδικό δίκτυο είναι ανεπαρκές Υπάρχει περιορισmicroένη διαθέσιmicroη γη microεγάλες κλίσειςσυχνά τα πετρώmicroατα είναι καρστικά microε microεγάλες ρωγmicroές ενώ οι αποκλεισmicroοί το χειmicroώνα λόγω κακών καιρι-κών συνθηκών δεν είναι σπάνιοι

Μετά την επιλογή του χώρου το επόmicroενο στάδιο είναι η διαmicroόρφωσηκαι η στεγανοποίησή του Πρώτα τοποθετείται microία στρώση από άργιλοπάχους 030 microέτρων περίπου Πάνω από το στρώmicroα αργίλου τοποθε-τούνται δύο πλαστικές microεmicroβράνες από αιθυλένιο και προπυλένιο για ναmicroην ρυπαίνουν τα στραγγίσmicroατα των σκουπιδιών το υπέδαφος Πάνωαπό τις δύο πλαστικές microεmicroβράνες υπάρχει ένα στρώmicroα από χαλίκι Μέ-σα στο στρώmicroα χαλικιού έχουν τοποθετηθεί διάτρητοι αγωγοί για τη συλ-λογή των στραγγισmicroάτων

Τα απορρίmicromicroατα αποτίθενται κατά στρώmicroατα τα οποία διαχωρίζονταιmicroεταξύ τους microε στρώmicroατα χώmicroατος ή άmicromicroου Τα απορρίmicromicroατα συmicroπιέ-ζονται microε τη διέλευση βαρειών οχηmicroάτων Όταν γεmicroίσει microια περιοχή τουχώρου υγειονοmicroικής ταφής καλύπτεται microε στρώmicroα άmicromicroου και χαλίκι

Για να επιτευχθεί microεγαλύτερη συmicroπίεση microπορεί να χρησιmicroοποιηθεί ει-δικό microηχάνηmicroα το οποίο δεmicroατοποιεί τααπορρίmicromicroατα Τα ογκώδη απορρίmicromicroαταόπως είναι τα παλιά έπιπλα τοποθετούνταιστο πυθmicroένα του χώρου υγειονοmicroικής τα-φής Με την πίεση των ανώτερων στρω-microάτων και τη διάβρωση-αποσάθρωση των ογκωδών απορριmicromicroάτων microειώνε-ται ο όγκος τους Κατακόρυφα προς τον πυθmicroένα τοποθετούνται διάτρητοισωλήνες για να αποmicroακρύνεται ή για να συλλέγεται το παραγόmicroενο βιοαέριο

Κατά τη διάρκεια λειτουργίας του χώρου υγειονοmicroικής ταφής πραγmicroατο-ποιείται διαχείριση των στραγγισmicroάτων και του παραγόmicroενου βιοαερίου Ταστραγγίσmicroατα υποβάλλονται σε επεξεργασία και microετατρέπονται σε νερό εν-δεχοmicroένως κατάλληλο για πότισmicroα Το βιοαέριο το οποίο παράγεται microπορείνα χρησιmicroοποιηθεί microε δύο τρόπους Ο ένας τρόπος είναι απλώς να καίγεταιγια να αποφευχθεί η δηmicroιουργία εκρηκτικού microίγmicroατος microε τον αέρα Η ανεξέ-λεγκτη έκλυση βιοαερίου από το χώρο υγειονοmicroικής ταφής microπορεί να προ-καλέσει έκρηξη και πυρκαγιά Ο άλλος τρόπος είναι να χρησιmicroοποιείται για laquoτη-λεθέρmicroανσηraquo δηλαδή τη θέρmicroανση γειτονικών οικισmicroών ή για την παραγωγήηλεκτρικής ενέργειας για τις ανάγκες της εγκατάστασης

Όταν ο χώρος υγειονοmicroικής ταφής γεmicroίσει τότε γίνονται οι εργασίες απο-κατάστασης του χώρου Τοποθετείται microία πλαστική microεmicroβράνη για να περιο-


Στεγάνωση χώρου υγειονοmicroικής ταφής

Σχηmicroατική τοmicroή διαmicroόρφωσης πυθmicroένα

Μέτρηση εκποmicroπής βιοαερίου

Απορρίmicromicroατα

Χαλίκι microε διάτρητο αγωγό

Πλαστικήmicroεmicroβράνη


Άργιλος

Έδαφος

Μηχάνηmicroα συmicroπίεσης - δεmicroατοποίησης απορριmicromicroάτων

Χωmicroατερή σε νησί

ριστεί η είσοδος όmicroβριων υδάτων στα απορρίmicromicroατα Τοποθετούνται διάφορα στρώmicroατα χώmicroατος για ναδιαmicroορφωθεί ο χώρος και για να καλλιεργηθούν φυτά Οι διαmicroορφωmicroένοι χώροι microπορούν να χρησιmicroο-ποιηθούν ως χώροι αναψυχής πχ γήπεδα κλπ

Τα πλεονεκτήmicroατα της υγειονοmicroικής ταφής των απορριmicromicroάτων είναι τα παρακάτωJ Είναι microια microέθοδος microε σχετικά χαmicroηλό κόστος λειτουργίαςJ Είναι κατάλληλη για ένα ευρύ φάσmicroα απορριmicromicroάτωνJ Παράγεται βιοαέριοJ Αξιοποιούνται οι χώροι υγειονοmicroικής ταφής microετά το τέλος της λειτουργίας τους

Τα microειονεκτήmicroατα της microεθόδου υγειονοmicroικής ταφής είναι τα ακόλουθαL Υπάρχει κίνδυνος ρύπανσης των υπόγειων υδάτων από διαρροές στραγγισmicroάτων κατά την ατελή λει-

τουργία των χώρων υγειονοmicroικής ταφήςL Το παραγόmicroενο βιοαέριο αν δεν τεθεί υπό έλεγχο microπορεί να προκαλέσει έκρηξη πυρκαγιάL Η ανάκτηση ενέργειας δεν είναι συνήθως οικονοmicroικά συmicroφέρουσαL Στους κατοίκους των γειτονικών περιοχών προκαλείται ενόχληση λόγω θορύβου οσmicroών και διέλευσης

οχηmicroάτωνL Συχνά δεν υπάρχουν κατάλληλοι χώροι για υγειονοmicroική ταφή (ΧΥΤΑ) και λόγω παρανοήσεων και σύγ-

χυσης που υφίσταται σε πολλούς κατοίκους microεταξύ ΧΥΤΑ και απλών χωmicroατερών οι κάτοικοι διαφόρωνπεριοχών αντιδρούν στην εγκατάστασή τους

pararsaquoOacutemiddotIcircmiddot˜ 2 Χρόνοι αποικοδόmicroησης διάφορων υλικών στους χώρους υγειονοmicroικής ταφής

ΑΝΤΙΚΕIΜΕΝΟ ΧΡOΝΟΣ ΑΠΟΙΚΟ∆OΜΗΣΗΣ

εισιτήριο λεωφορείου 2 ndash 4 εβδοmicroάδεςβαmicroβακερό ύφασmicroα 1 ndash 5 microήνες

σχοινί 3 ndash 14 microήνεςmicroάλλινο ύφασmicroα 1 χρόνο

βαmicromicroένο ξύλο 13 χρόνιατενεκεδάκι κονσέρβας 50 ndash 100 χρόνια

αλουmicroινένιο κουτί 100 ndash 200 χρόνιαπλαστικό microπουκάλι 450 περίπου χρόνιαγυάλινο microπουκάλι άγνωστο

Η φύση του κάθε υλικού και οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν (ήλιος αέρας θερmicroοκρασία υγρασία πίε-ση) καθορίζουν το ρυθmicroό αποικοδόmicroησης των υλικών Τα πλαστικά και το αλουmicroίνιο παρά το γεγονός ότι δενπροκαλούν τοξική ρύπανση χαρακτηρίζονται από χαmicroηλούς ρυθmicroούς αποικοδόmicroησης και για το λόγο αυτό θε-ωρούνται από τα λιγότερο φιλικά προς το περιβάλλον υλικά

192 paramiddotUacutemiddotAacuteÂacutelsaquo sbquoEgraveOcircmiddotAcircUacutersaquoOcirc˘

Με ζύmicroωση του οργανικού κλάσmicroατος των οικιακών απορριmicromicroάτων απουσία αέρα παρά-γεται βιοαέριο Το βιοαέριο αποτελείται κατά κύριο λόγο (gt90) από ίσα microέρη διοξειδίουτου άνθρακα (CO2) και microεθανίου (CH4) Σε microικρές ποσότητες περιέχει αmicromicroωνία (ΝΗ3) υδρο-γόνο (Η2) υδρόθειο (Η2S) άζωτο (N2) και οξυγόνο (O2) Η σύσταση του βιοαερίου δεν είναισταθερή αλλά εξαρτάται απόbull Τη φύση ndash σύσταση του οργανικού κλάσmicroατος το οποίο χρησιmicroοποιείταιbull Το είδος των αναπτυσσόmicroενων microικροοργανισmicroώνbull Τη θερmicroοκρασία την πίεση και τις ακτινοβολίες που καθορίζουν αποφασιστικά ποιοι

microικροοργανισmicroοί θα αναπτυχθούνΗ παραγωγή βιοαερίου για να είναι οικονοmicroικά και περιβαλλοντικά αποδεκτή χρειάζεται νασυνδυάζεται και microε άλλες microεθόδους διαχείρισης απορριmicromicroάτων


Μονάδα άντλησης καικαύσης βιοαερίου

193 intmiddotDaggerUcircEuml UcircUgraveAcircUacuteAcircOgraveOacute OcircEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute middotOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

Με την καύση των στερεών απορριmicromicroάτων επιδιώκεται η microετατροπή των οργανικών ενώσεων σε διοξείδιοτου άνθρακα και νερό Για να είναι δυνατή και οικονοmicroικά συmicroφέρουσα ως microέθοδο η καύση των απορριmicro-microάτων θα πρέπειbull Τα απορρίmicromicroατα να περιέχουν πάνω από 40 υλικά που καίγονταιbull Η υγρασία να είναι microικρότερη από 50bull Η παραγόmicroενη στάχτη να microη ξεπερνά το 25 του όγκου των απορριmicromicroάτωνΣτον πίνακα 3 δίνεται η θερmicroογόνος αξία διάφορων στερεών απορριmicromicroάτων

pararsaquoOacutemiddotIcircmiddot˜ 3 Θερmicroογόνος αξία διάφορων στερεών απορριmicromicroάτων

ΕΙ∆ΟΣ ΘΕΡΜΟΓΟΝΟΣ ΑΞΙΑ (kcalkg)

οικιακά απορρίmicromicroατα 1800πετρελαιοειδή 8800παλιά λάστιχα 8300

πλαστικά 7000 ndash 11000δέρmicroατα 4020

παλιό χαρτί 4050

Η εγκατάσταση καύσης περιλαmicro-βάνει microια βασική microονάδα η οποίαονοmicroάζεται καυστήρας Στον καυ-στήρα microεταφέρονται τα σκουπίδιαmicroε κυλιόmicroενες ταινίες και καίγονταιΗ θερmicroότητα από την καύση τωνσκουπιδιών ζεσταίνει νερό Το νερόmicroετατρέπεται σε ατmicroό και χρησιmicroο-ποιείται για την παραγωγή ηλεκτρι-κής ενέργειας Η παραγόmicroενη στά-χτη αποmicroακρύνεται από τον καυ-στήρα κατά περιοδικά διαστήmicroα-τα Η στάχτη microεταφέρεται microε φορ-τηγά για ταφή σε χώρους ειδικούς για απόθεση τοξικών ουσιών Τα καυσαέρια διοχετεύονται σε συστήmicroα-τα πλύσης και φίλτρα προκειmicroένου να κατακρατηθούν οι βλαβερές ουσίες οι οποίες περιέχονται Στη συνέ-χεια διοχετεύονται σε διάλυmicroα βάσεως για να εξουδετερωθούν τα οξέα Τα επεξεργασmicroένα καυσαέρια ελευ-θερώνονται στο περιβάλλον από ψηλές καmicroινάδες Με την καύση εκτός από διοξείδιο του άνθρακα (CO2)και νερό (Η2Ο) παράγεται microονοξείδιο του άνθρακα (CO) οξείδια του αζώτου (ΝΟx) οξείδια του θείου (SOx)και αιωρούmicroενα σωmicroατίδια (αιθάλη) Τα πλεονεκτήmicroατα της καύσης των απορριmicromicroάτων είναι τα ακόλουθαJ Μειώνεται σηmicroαντικά microέχρι και 90 ο όγκος των απορριmicromicroάτων προς τελική απόθεσηJ Παράγεται (ανακτάται) περισσότερη ενέργεια σε σχέση microε τη microέθοδο παραγωγής βιοαερίουJ Αποτελεί τον καλύτερο τρόπο επεξεργασίας των νοσοκοmicroειακών απορριmicromicroάτωνJ Πρακτικά εφόσον η καύση γίνεται σε υψηλές θερmicroοκρασίες όλες οι οργανικές ενώσεις microετατρέπονταισε ανόργανες

Τα microειονεκτήmicroατα της καύσης των απορριmicromicroάτων είναι τα ακόλουθαL Το κόστος κατασκευής ενός εργοστασίου καύσεως απορριmicromicroάτων είναι υψηλόL Λειτουργικά η καύση κοστίζει αρκετά περισσότερο από την υγειονοmicroική ταφήL Τα καυσαέρια που παράγονται συmicroβάλλουν στο φαινόmicroενο του θερmicroοκηπίου και αν η καύση δε γίνει σε

αρκετά υψηλές θερmicroοκρασίες ίσως να περιέχουν τοξικές ουσίες (πχ διοξίνες)L Η στάχτη από την καύση των απορριmicromicroάτων θεωρείται τοξικό απόβλητο και χρειάζεται ειδικό χώρο ταφής


νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο

εκφόρτωσηαπορριmicromicroάτων

τέφρα Ca(OH)2

∆ιάγραmicromicroα εγκατάστασης καύσεως απορριmicromicroάτων

194 paramiddotUacutemiddotAacuteÂacutelsaquo AcircpermilmiddotEcircOcircsbquoAcircIumlUgraveEgraveÛgraveEgraveIcircOcircDagger (IumlEgravemiddotUcircIgravemiddotUgraveOcircOcircrsaquoEumlUcircEuml)

Η παραγωγή εδαφοβελτιωτικού είναι microια διαδικασία microε την οποία πραγmicroατοποιείται αποικοδόmicroηση του οργα-νικού κλάσmicroατος των απορριmicromicroάτων από αποικοδοmicroητές Το προϊόν το οποίο παράγεται (compost) θεωρεί-ται βοηθητικό των γεωργικών δραστηριοτήτων Το προϊόν που παράγεται δεν είναι λίπασmicroα γιατί δεν περιέχειφώσφορο και άζωτο Βοηθάει στη γονιmicroότητα των εδαφών αυξάνοντας την ικανότητά τους να κατακρατούνοξυγόνο και νερό Μέσω αυτών των ιδιοτήτων του συmicroβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντοςΗ διαδικασία παραγωγής εδαφοβελτιωτικού περιλαmicroβάνει τρία στάδιαbull Στάδιο προεπεξεργασίαςbull Στάδιο παραγωγής εδαφοβελτιωτικούbull Στάδιο εξευγενισmicroούΣτο στάδιο της προεπεξεργασίας ελαττώνεται ο όγκος των απορριmicromicroάτων και διαχωρίζεται το ζυmicroώσιmicroοκλάσmicroα το οποίο microπορεί να microετατραπεί σε εδαφοβελτιωτικό Γίνεται διαχωρισmicroός και ανάκτηση υλικών όπωςείναι το γυαλί τα microέταλλα τα πλαστικά και ενδεχοmicroένως το χαρτί Παλαιότερα στο στάδιο αυτό δεν δινόταναρκετή προσοχή microε αποτέλεσmicroα το εδαφοβελτιωτικό να περιέχει συχνά microεγάλο ποσοστό από θραύσmicroαταγυαλιού ή microικρά κοmicromicroάτια πλαστικού και microετάλλου Οι γεωργοί δεν το χρησιmicroοποιούσαν λέγοντας χαρα-κτηριστικά laquoθα γεmicroίσουmicroε τον αγρό microας microε σκουπίδιαraquo

Το στάδιο παραγωγής εδαφοβελτιωτικού αποτελείται από τα επιmicroέρους στάδια της ζύmicroωσης και τηςωρίmicroανσης Το στάδιο της ζύmicroωσης microπορεί να πραγmicroατοποιηθεί είτε microε τη χρήση βιοαντιδραστήρων είτε microετη συγκέντρωση του οργανικού υπολείmicromicroατος σε σωρούς Πραγmicroατοποιείται microια αερόβια βιολογική αποι-κοδόmicroηση του οργανικού κλάσmicroατος microε τη δράση διάφορων βακτηρίων ακτινοmicroυκήτων κλπ Οι παράγο-ντες που επηρεάζουν τη ζύmicroωση είναι η επάρκεια οξυγόνου η υγρασία η θερmicroοκρασία ο λόγος άνθρακα(C) προς άζωτο (N) στο microίγmicroα και το microέγεθος των σωmicroατιδίων

Κατά τη microέθοδο ζύmicroωσης σε σωρούς τα απορρίmicromicroατατοποθετούνται σε σωρούς στο ύπαιθρο συνήθως κάτω απόυπόστεγα Η περίοδος ζύmicroωσης εξαρτάται από τις κλιmicroα-τολογικές συνθήκες και κυmicroαίνεται από 3 έως 6 microήνες Οιαερόβιες συνθήκες εξασφαλίζονται microε παροχή αέρα απότο περιβάλλον και ενδεχόmicroενη ανάδευση Το πλεονέκτηmicroατης microεθόδου ζύmicroωσης σε σωρούς είναι το χαmicroηλό κόστοςεπένδυσης και λειτουργίας Το microειονέκτηmicroα είναι η απαίτη-ση microεγάλης έκτασης γης και οι microακροί χρόνοι ζύmicroωσης κα-θώς και η ανοmicroοιογένεια της σύστασης από σωρό σε σωρό

Τα πλεονεκτήmicroατα της microεθόδου ζύmicroωσης σε βιοαντιδραστήρες είναι ο microικρός χρόνος που απαιτείται γιατη ζύmicroωση η οmicroοιογένεια του τελικού ζυmicroώσιmicroου κλάσmicroατος και η παραγωγή καλής ποιότητας προϊόντοςΟ χρόνος ζύmicroωσης κυmicroαίνεται από λίγες microέρες έως λίγες εβδοmicroάδες Το microειονέκτηmicroα είναι το υψηλό κό-στος εγκατάστασης και λειτουργίας

Το στάδιο της ωρίmicroανσης έχει ως στόχο τη σταθεροποίηση του παραγόmicroενου προϊόντος Η ωρίmicroανσηγίνεται πάντα σε σωρούς στο ύπαιθρο συνήθως κάτω από υπόστεγα Μετά από ένα χρονικό διάστηmicroα τοπροϊόν οδηγείται στο τmicroήmicroα τελικής επεξεργασίας- εξευγενισmicroού (ραφινάρισmicroα) Με τον εξευγενισmicroό τοεδαφοβελτιωτικό απαλλάσσεται από microικρά microεταλλικά γυάλινα και πλαστικά κοmicromicroάτια και λαmicroβάνει την τε-λική microορφή του σε κάποιες περιπτώσεις αναmicroιγνυόmicroενο microε χώmicroα τύρφη κλπ

Τα πλεονεκτήmicroατα της διαδικασίας παραγωγής βελτιωτικού εδάφους είναι τα εξήςJ Είναι microια microέθοδος που δεν βλάπτει το περιβάλλονJ Το εδαφοβελτιωτικό βελτιώνει το πορώδες του χώmicroατος την ικανότητα συγκράτησης νερού το pH και

τη microικροβιακή πανίδα του εδάφουςJ Η παραγωγή εδαφοβελτιωτικού microπορεί να συνδυαστεί microε ανακύκλωση υλικών

Τα microειονεκτήmicroατα της παραγωγής εδαφοβελτιωτικού είναι τα ακόλουθαL Το εδαφοβελτιωτικό περιέχει συχνά microικρά κοmicromicroάτια γυαλιού microετάλλων και πλαστικών που καθιστούν δύ-

σκολο το χειρισmicroό και αποδοχή του


Μέθοδος ζύmicroωσης σε σωρούς

L Μορεί να αναπτυχθούν παθογόνοι microικροοργανισmicroοί αν δεν τηρηθούν όλοι οι όροιL Αν δεν γίνει καλή προεργασία ενδέχεται να υπάρχουν βαρέα microετάλλα (Pb Hg) στο ζυmicroώσιmicroο κλάσmicroα

που κάνει το παραγόmicroενο εδαφοβελτιωτικό ακατάλληλο για χρήση στη γεωργίαL ∆εν υπάρχει microεγάλη ζήτηση για εδαφοβελτιωτικό στην αγορά δεδοmicroένου ότι η αύξηση παραγωγής που

προκαλεί είναι ελάχιστηΤο εδαφοβελτιωτικό microπορεί να χρησιmicroοποιηθεί στη γεωργία σε θερmicroοκήπια σε πάρκα και στην αποκατά-σταση παλιών λατοmicroείων

195 infinOacutemiddotIcircDaggerIcircIumlÛcircEuml OcircEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute middotOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

Η microέθοδος αποτελείται από το στάδιο διαχω-ρισmicroού διαφορετικών υλικών στην πηγή καιτο στάδιο δηmicroιουργίας των καινούργιων προ-ϊόντων Τα κύρια υλικά στα οποία επιδιώκεταινα γίνει ανακύκλωση είναι το χαρτί το γυαλίτα πλαστικά το αλουmicroίνιο και άλλα microέταλλα

Οι πολίτες ενθαρρύνονται να τοποθετούντα απορρίmicromicroατα ανάλογα microε τα υλικά από ταοποία είναι φτιαγmicroένα σε κάδους διαφορετι-κού χρώmicroατος Η συγκεκριmicroένη διαδικασίαονοmicroάζεται διαχωρισmicroός των απορριmicromicroάτωνστην πηγή Ανά τακτά χρονικά διαστήmicroατα οικάδοι αδειάζονται από ειδικά απορριmicromicroατο-φόρα των δήmicroων ή των εταιριών ανακύκλω-σης Τα απορρίmicromicroατα οδηγούνται στις ειδικέςmicroονάδες για ανακύκλωση

Ένας άλλος τρόπος διαλογής των απορ-ριmicromicroάτων microε βάση τα υλικά κατασκευής τουςείναι η microηχανική διαλογή Εφαρmicroόζεται όταν δεν γίνεται διαχωρισmicroός των απορριmicromicroάτων στην πηγή Τααπορρίmicromicroατα αποτίθενται από φορτηγά σε ειδικό χώρο στον οποίο γίνεται ανάmicroιξή τους Στη συνέχεια δια-βιβάζονται σε κυλιόmicroενες ταινίες στις οποίες γίνεται αρχικά χειρωνακτική διαλογή microεγάλων αντικειmicroένων απόχαρτί γυαλί πλαστικά και microέταλλα Με τη διαβίβαση αέρα αποmicroακρύνονται από την κύρια microάζα των απορ-ριmicromicroάτων τα ελαφρά υλικά όπως είναι το χαρτί τα πλαστικά και τα υφάσmicroατα Τα ελαφρά υλικά διαχωρί-ζονται στο επόmicroενο στάδιο της επεξεργασίας τους χειρωνακτικά ή microε microηχανικό τρόπο Η υπόλοιπη microάζα τωναπορριmicromicroάτων διέρχεται από microαγνήτες στους οποίους συγκρατούνται τα απορρίmicromicroατα τα οποία αποτελο-ύνται από σίδηρο ή microαγνητιζόmicroενα κράmicroατά του Η παραλαβή των άλλων microετάλλων γίνεται χειρωνακτικά ήmicroε βάση το ειδικό τους βάρος Τα απορρίmicromicroατα στη συνέχεια διέρχονται από κόσκινα στα όποια γίνεται ηπαραλαβή του γυαλιού και άλλων βαρέων υλικών Το υπόλοιπο των απορριmicromicroάτων είναι κυρίως υπολείmicro-microατα τροφών τα οποία microπορούν να χρησιmicroοποιηθούν για παραγωγή βιοαερίου ή για λιπασmicroατοποίηση

Με την εφαρmicroογή της microηχανικής διαλογής microειώνεται η ποσότητα των απορριmicromicroάτων που οδηγούνται γιαταφή κατά 70 Τα υπολείmicromicroατα από τη microηχανική διαλογή είναι κυρίως αδρανή υλικά Για να είναι οικονο-microικά βιώσιmicroη η microηχανική διαλογή θα πρέπει να εφαρmicroόζεται συστηmicroατικά σε πόλεις στις οποίες παράγονταιmicroεγάλες ποσότητες απορριmicromicroάτων

Με την ανακύκλωση των οικιακών απορριmicromicroάτων εξοικονοmicroούνται σηmicroαντικές ποσότητες πρώτων υλώνΠεριορίζεται σηmicroαντικά η ποσότητα των απορριmicromicroάτων η οποία οδηγείται για ταφή Χρειάζεται όmicroως microεγά-λη συmicromicroετοχή των κατοίκων microιας περιοχής ιδιαίτερα σε συστήmicroατα διαλογής στην πηγή για να είναι οικο-νοmicroικά συmicroφέρουσα


εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα

γυαλίυπόλοιπο για απόθεσηλιπασmicroατοποίηση ή άλληδιάθεση

ελαφρά υλικά(χαρτί πλαστικά υφάσmicroατα)

Μηχανική διαλογή απορριmicromicroάτων

110 paraUacuteOcircsbquoIumllsaquoIgravemiddotUgravemiddot middotfi UgraveEuml IgraveEuml UcircÛcircUgravelsaquo permilEgravemiddotmacrAcircrsaquoUacuteEgraveUcircEuml UgraveÔacute OcircEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute middotOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

Η microη σωστή διαχείριση των οικιακών απορριmicromicroάτων microπορεί να προκαλέσεισοβαρά περιβαλλοντικά και υγειονοmicroικά προβλήmicroατα Προβλήmicroατα λό-γω microη σωστής διαχείρισης των οικιακών απορριmicromicroάτων συχνά παρατη-ρούνται στην Ελλάδα και στις άλλες Μεσογειακές χώρες Τα συχνότε-ρα προβλήmicroατα που παρατηρούνται είναι τα ακόλουθαbull Ρύπανση και microόλυνση των επιφανειακών και υπόγειων νερών microιας

περιοχήςbull Παραγωγή επικίνδυνων καυσαερίων κατά τη microη συστηmicroατική καύση

των απορριmicromicroάτωνbull Αισθητική υποβάθmicroιση microιας περιοχής από την ανεξέλεγκτη απόρρι-

ψη σκουπιδιώνbull Πιθανή πρόκληση πυρκαγιών τους θερινούς microήνες στις χωmicroατερέςbull Τα διάσπαρτα microικροαντικείmicroενα microπορεί να αποτελέσουν αιτία για τη

θανάτωση διάφορων οργανισmicroών Κάθε microέρα στη Μεσόγειο πεθαί-νουν 10000 ψάρια επειδή καταπίνουν αιχmicroηρά microικροαντικείmicroενα Κά-θε χρόνο 1000000 πουλιά πεθαίνουν εξαιτίας των πλαστικών ταοποία υπάρχουν διάσπαρτα

bull Τα διάκενα τα οποία υπάρχουν microεταξύ των απορριmicromicroάτων είναι ιδανικοί χώροι για τη διαβίωση τρωκτι-κών κουνουπιών microυγών και άλλων εντόmicroων Οι οργανισmicroοί αυτοί microεταφέρουν στο σώmicroα τους ιούς βα-κτήρια και πρωτόζωα Ορισmicroένοι από τους οργανισmicroούς αυτούς είναι παθογόνοι για τον άνθρωπο ή άλ-λους ανώτερους ζωικούς οργανισmicroούς και microπορούν να προκαλέσουν microολυσmicroατικές ασθένειες

bull Η απόρριψη των στερεών απορριmicromicroάτων σε ρέmicroατα ή δίπλα στις ακτές έχει ως αποτέλεσmicroα να ρυπαί-νεται το νερό τόσο άmicroεσα όσο και έmicromicroεσα λόγω τοπικών ανοξικών συνθηκών Οι αποικοδοmicroητές κατα-ναλώνουν το οξυγόνο που υπάρχει στο νερό για να αποικοδοmicroήσουν τα ζυmicroώσιmicroα συστατικά των σκου-πιδιών Λόγω της έλλειψης οξυγόνου τα ψάρια δεν microπορούν να ζήσουν και πεθαίνουν ή microεταναστεύουνσε άλλες περιοχές

111 iexclOcircIgraveOcircıAcircUcircrsaquomiddot AacuteEgravemiddot UgraveEuml permilEgraveiquestıAcircUcircEuml UgraveÔacute OcircEgraveIcircEgravemiddotIcircOgraveOacute middotOcircUacuteUacuteEgraveIgraveIgraveiquestUgraveÔacute

Η διαχείριση των οικιακών απορριmicromicroάτων καθορίζεται από τη νοmicroοθεσία του Ελληνι-κού κράτους και από τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η Ελ-λάδα microε βάση τη νοmicroοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει microέχρι το 2005 να πε-τύχει ανακύκλωση των παραγόmicroενων απορριmicromicroάτων σε ποσοστό 25 ndash 45

Οι βασικές αρχές πάνω στις οποίες στηρίζεται η διαχείριση των απορριmicromicroάτωνστην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι οι ακόλουθεςbull Αρχή της πρόληψης (prevention)bull Αρχή laquoο ρυπαίνων πληρώνειraquobull Αρχή της προβλεπτικότητας (precautionary principle)bull Αρχή της τοπικότηταςεπικουρικότητας (subcidiarity principle)

Οι κυριότερες επιδιώξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαχείριση των απορ-ριmicromicroάτων είναι οι ακόλουθεςbull Πρόληψηbull Ανακύκλωσηbull Βελτιστοποίηση των microεθόδων τελικής διάθεσης των απορριmicromicroάτωνbull Αποκατάσταση παλαιών χώρων απόθεσης αποβλήτωνΓια τα προϊόντα τα οποία χρησιmicroοποιούν ανακυκλώσιmicroα υλικά και δεν βλάπτουν το περι-βάλλον έχουν δηmicroιουργηθεί ειδικά σήmicroατα Η Γερmicroανία έχει δηmicroιουργήσει την πράσινη βού-λα ενώ για τα οικολογικά προϊόντα δηmicroιούργησε το laquoγαλάζιο άγγελοraquo Λίγα χρόνια αρ-γότερα από τη δηmicroιουργία των γερmicroανικών σηmicroάτων η Ευρωπαϊκή Ένωση δηmicroιούργησετο δικό της σήmicroα για τα οικολογικά προϊόντα


Πυρκαγιά σε χωmicroατερή

Οικολογικό σήmicroα προϊόντωντης Ευρωπαϊκής Ένωσης

Πράσινη βούλα

Σκουπίδια πεταmicroένα σε ποταmicroό

Τα οπωροκηπευτικά τα οποία παράγονται χωρίς τη χρήση φυτοφαρmicroάκων και λιπασmicroάτων ονοmicroάζονταιlaquoπροϊόντα βιολογικής καλλιέργειαςraquo ή laquoβιολογικά προϊόνταraquo Πέραν αυτών υπάρχουν τα φιλικά προς το πε-ριβάλλον προϊόντα τα οποία συχνά χαρακτηρίζονται ως ldquoοικολογικάrdquo Τα οικολογικά προϊόντα έχουν τις ίδιεςιδιότητες microε τα προϊόντα τα οποία παράγονται από νέες πρώτες ύλες αρκεί να έχουν τηρηθεί οι διαδικασί-ες ανακύκλωσης των υλικών

112 tradeEumlIgraveAcircUacuteEgraveOacutelsaquo UacutemiddotAacuteIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiUgraveEumlUgravemiddot UcircUgraveEumlOacute partIumlIumliquestpermilmiddot

Σήmicroερα (2003) σε κάθε δήmicroο υπεύθυνη για τη διαχείριση των οικιακών απορριmicromicroάτων είναι η τοπική αυτο-διοίκηση Στον Ελληνικό χώρο οργανωmicroένη συλλογή και microεταφορά των οικιακών αποβλήτων πραγmicroατο-ποιείται για το 85 κατά βάρος των παραγόmicroενων αποβλήτων ενώ το υπόλοιπο ποσοστό αντιστοιχεί σεαγροτικές αραιοκατοικηmicroένες και ορεινές περιοχές όπου δεν υφίσταται οργανωmicroένο δίκτυο

Από το σύνολο των οικιακών απορριmicromicroάτων που παράγονται το 87 ανακυκλώνεται ενώ το υπόλοιπο913 διατίθεται σε χώρους υγειονοmicroικής ταφής ή χωmicroατερές Οι χώροι διάθεσης των οικιακών απορριmicro-microάτων είναι περίπου 5000 Στις αρχές του 2003 οι ανεξέλεγκτες χωmicroατερές είναι περίπου 1400 Στα σχέ-δια του Υπουργείου Περιβάλλοντος είναι να κλείσουν όλες οι ανεξέλεγκτες χωmicroατερές microέχρι το 2006 Ταυλικά στα οποία γίνεται ανακύκλωση είναι το χαρτί τα microέταλλα το πλαστικό και το γυαλί σε ποσοστό 21επί των συνολικά απορριπτόmicroενων ποσοτήτων τους Τα επικίνδυνα οικιακά απορρίmicromicroατα συλλέγονται microαζίmicroε τα άλλα σκουπίδια και οδηγούνται προς ταφή

Στην ενηmicroέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών για τη διαχείριση των απορριmicromicroάτων συmicroβάλλουν οι πε-ριβαλλοντικές οργανώσεις microε τις δραστηριότητές τους τα microέσα microαζικής ενηmicroέρωσης microε τα ρεπορτάζ οι δήmicroοιmicroε προγράmicromicroατα ανακύκλωσης Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθούν προγράmicro-microατα για τη σωστή διαχείριση των απορριmicromicroάτων Στα σχολεία πραγmicroατοποιούνται προγράmicromicroατα περιβαλλοντι-κής εκπαίδευσης microε θέmicroα τα απορρίmicromicroατα Σκιτσογράφοι εφηmicroερίδων ασχολούνται συχνά στις γελοιογραφίεςτους microε το θέmicroα αυτό Ακόmicroη και ζωγράφοι και στιχουργοί έχουν ασχοληθεί microε ποικίλους τρόπους microε τα σκου-πίδια

113 centEgraveiquestıAcircUcircEuml OcircAacuteIcircˆpermilOgraveOacute middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgravecurrenOacuteÔacute

1131 centEgravemiddotmacrAcircrsaquoUacuteEgraveUcircEuml Igravemiddot˙OgraveOacute IcircmiddotEgrave middotpermilUacutemiddotOacuteOgraveOacute ˘IumlEgraveIcircOgraveOacute middotfi macrÎgravemiddotUgraveOcirc˘UacuteAacuteEgraveIcirccurren˜ AcircUacuteAacutemiddotUcircrsaquoAcirc˜

Μέχρι το 2002 οι εργολάβοι πετούσαν τα microπάζα απότις οικοδοmicroές ανεξέλεγκτα είτε στο περιβάλλον είτεστις χωmicroατερές Στα microπάζα όmicroως περιέχονται υλικάτα οποία microπορούν να ανακυκλωθούν όπως είναι κου-φώmicroατα και πόρτες από αλουmicroίνιο ή ξύλο καλώδιαγυαλί και κυρίως το ίδιο το microπετόν που microπορεί να δώ-σει χαλίκι άmicromicroο κλπ

Σύmicroφωνα microε οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης απότο 2003 θα συλλέγονται από τα microπάζα τα υλικά τα οποίαmicroπορούν να ανακυκλωθούν Η υπόλοιπη ποσότητα τωνmicroπαζών θα οδηγείται στους χώρους υγειονοmicroικής ταφήςή θα χρησιmicroοποιείται για την ανάπλαση των χώρων παλιώνλατοmicroείων κλπ

Μεγάλη είναι και η ποσότητα των αδρανών υλικών ταοποία παράγονται σε microεγάλα έργα υποδοmicroής όπως είναιη κατασκευή δρόmicroων Πρόσφατα στην Αττική τα αδρανήυλικά από τα έργα υποδοmicroής χρησιmicroοποιούνται σε microερι-κές περιπτώσεις για την ανάπλαση παλιών λατοmicroείων ήγια επεκτάσεις λιmicroανιών


Ανάπλαση παλιού λατοmicroείου

Μπάζα σε οικοδοmicroή

1132 centEgraveiquestıAcircUcircEuml middotIumlEgraveOgraveOacute OcircmacrEumlIgraveiquestUgraveÔacute

Το 2001 κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα 3415196 αυτοκίνητα ΣτηνΑθήνα η αναλογία κατοίκων ndash επιβατικών αυτοκινήτων είναι 2 προς1 Ο microεγάλος αριθmicroός επιβατικών οχηmicroάτων προκαλεί κυκλοφορια-κή συmicroφόρηση στους δρόmicroους ενώ το περιβάλλον επιβαρύνεται ση-microαντικά από τα καυσαέρια Η χρήση των microέσων microαζικής microεταφοράςmicroπορεί να βοηθήσει στην επίλυση των παραπάνω προβληmicroάτων Έναλεωφορείο microε 60 επιβάτες ισοδυναmicroεί microε 50 ΙΧ ή ταξί Έχει τέσσε-ρις φορές microικρότερη κατανάλωση ενέργειας ανά επιβάτη Χρειάζε-ται 12 φορές λιγότερο χώρο για να σταθmicroεύσει Εκπέmicroπει από 25έως 35 φορές λιγότερους ρύπους

Τα παλιά αυτοκίνητα συνήθως στοιβάζονται σε χώρους οι οποίοιονοmicroάζονται νεκροταφεία αυτοκινήτων καταλαmicroβάνοντας microεγάλεςεκτάσεις γης Αρκετά παλιά αυτοκίνητα είναι εγκαταλελειmicromicroένα σε διάφορους χώρους προκαλώντας ρύ-πανση του περιβάλλοντος και συνωστισmicroό Για τη συλλογή των εγκαταλελειmicromicroένων αυτοκινήτων υπεύθυνοιείναι οι δήmicroοι και οι κοινότητες

Σύmicroφωνα microε οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2006 η Ελλάδα εί-ναι υποχρεωmicroένη να επαναχρησιmicroοποιεί και να ανακυκλώνει το 80 του βάρουςτων αποσυρόmicroενων αυτοκινήτων Το ποσοστό επαναχρησιmicroοποίησης και ανα-κύκλωσης των παλιών οχηmicroάτων microέχρι το 2015 θα πρέπει να φτάσει το 85Με την ανακύκλωση και επαναχρησιmicroοποίηση των αυτοκινήτων εξοικονοmicroού-νται πρώτες ύλες Από το 2003 απαγορεύεται η χρήση των τοξικών microετάλλωνυδράργυρου (Hg) microολύβδου (Pb) καδmicroίου (Cd) και εξασθενούς χρωmicroίου (Cr)στην κατασκευή των αυτοκινήτων

Σοβαρότατο πρόβληmicroα αποβλήτων που συνδέεται microε τα αυτοκίνητα αποτελεί το θέmicroα των ελαστικώνΓια την κατασκευή ενός ελαστικού αυτοκινήτου χρειάζονται περίπου 32 λίτρα πετρελαίου Τα ελαστικά λό-γω του σχήmicroατός τους καταλαmicroβάνουν σηmicroαντικές εκτάσεις στις χωmicroατερές Χρειάζονται 50 ndash 80 χρόνιαγια να αποσαθρωθούν και όχι πλήρως διασπαστούν Προσφέρουν ευνοϊκό υπόστρωmicroα για την ανάπτυξητρωκτικών επιβλαβών εντόmicroων και παθογόνων οργανισmicroών Πα-ρουσιάζουν σηmicroαντικούς κινδύνους ανάφλεξης και η ανεξέλεγκτηκαύση τους ρυπαίνει σηmicroαντικά την ατmicroόσφαιρα και το έδαφος

Για την αξιοποίηση των παλιών ελαστικών microε τρόπο φιλικό προς τοπεριβάλλον προτείνονται οι ακόλουθες microέθοδοιbull Αναγόmicroωση ελαστικών Με την αναγόmicroωση αυξάνεται ο χρό-

νος ζωής των ελαστικών και microειώνεται ο αριθmicroός των ελαστικώνπου αχρηστεύονται

bull Χρήση ελαστικών ως καυσίmicroων σε κατάλληλες microονάδεςΈνας τόνος ελαστικών όταν καεί δίνει ίδιο ποσό ενέργειας microε 08τόνους πετρελαίου και ανακτώνται 150 κιλά ατσαλόσυρmicroα Η καύ-ση των ελαστικών microπορεί να χρησιmicroοποιηθεί κυρίως στις τσιmicroε-ντοβιοmicroηχανίες για την παραγωγή θερmicroικής ενέργειας Εκεί επι-τυγχάνεται και η δέσmicroευση του διοξειδίου του θείου από το άφθο-νο ασβέστιο ως θειικό ασβέστιο και περιορίζεται σηmicroαντικότατα ηρύπανση της ατmicroόσφαιρας Από ένα λάστιχο επιβατικού αυτοκι-νήτου microπορεί να παραχθεί αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για να θερ-microανθεί microια κατοικία για 24 ώρες

bull Κοπή των ελαστικών σε πολύ microικρά κοmicromicroάτια για τη χρησι-microοποίησή του σε ποικίλες χρήσεις παραγωγή δαπέδων γιασπορ microονωτικά υλικά προσθήκη στην άσφαλτο για ασφαλτό-στρωση δρόmicroων για microείωση του θορύβου κα


Κίνηση στους δρόmicroους

Νεκροταφείο αυτοκινήτων

Σωροί από παλιά λάστιχα

Με τη χρήση των αυτοκινήτων συνδέεται άmicroεσα και το πρόβληmicroα διάθεσηςτων αποβλήτων των λιπαντικών

Τα λιπαντικά-ορυκτέλαια είναι microίγmicroατα προϊόντων του πετρελαίου και έχουνστόχο τη λίπανση των microερών της microηχανής Χρησιmicroοποιούνται στα οχήmicroατα στη βιο-microηχανία τα πλοία κα Στην Ελλάδα παράγονται κάθε χρόνο 70000 έως 100000τόνοι χρησιmicroοποιηmicroένων λιπαντικών Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 5000 έως10000 τόνοι χρησιmicroοποιηmicroένων λιπαντικών καταλήγουν σε υδάτινους αποδέκτεςκυρίως στη θάλασσα προκαλώντας περιβαλλοντικά προβλήmicroατα 1 λίτρο χρησι-microοποιηmicroένου λιπαντικού είναι ικανό να ρυπάνει 1000000 λίτρα νερού Η διάθε-ση των λιπαντικών στη γη επηρεάζει τη γονιmicroότητα του εδάφους Μεγάλη ποσότητα των χρησιmicroοποιηmicroένωνλιπαντικών αναmicroιγνύεται microε microαζούτ και στη συνέχεια χρησιmicroοποιείται ως καύσιmicroο σε βιοmicroηχανικές microονάδεςκαι πλοία ρυπαίνοντας οπωσδήποτε λιγότερο ή περισσότερο την ατmicroόσφαιρα

Οι φιλικοί για το περιβάλλον τρόποι διαχείρισης των χρησιmicroοποιηmicroένων λιπαντικών είναι αφενός η ανα-γέννησή τους και αφετέρου η καύση τους Στη διαδικασία της αναγέννησης τα λιπαντικά φιλτράρονται γιανα συγκρατηθούν οι ανεπιθύmicroητες ουσίες Η ποιότητα των αναγεννηmicroένων ορυκτελαίων είναι ίδια microε αυτήτων λιπαντικών που χρησιmicroοποιούνται για πρώτη φορά Για την παραγωγή 25 λίτρων λιπαντικού microηχανήςχρειάζεται να υποστούν επεξεργασία 170 λίτρα αργού πετρελαίου Η ίδια ποσότητα λιπαντικού παράγεταιmicroε την αναγέννηση 4 λίτρων χρησιmicroοποιηmicroένων λιπαντικών

Άλλος τρόπος χρήσης των ορυκτελαίων είναι η καύση τους σε ειδικές εγκαταστάσεις για την παραγω-γή ηλεκτρικής ενέργειας Με την καύση 8 λίτρων χρησιmicroοποιηmicroένων ορυκτέλαιων παράγεται αρκετή ηλεκ-τρική ενέργεια για τη λειτουργία των συσκευών microιας κατοικίας για microία ηmicroέρα

1133 centEgravemiddotmacrAcircrsaquoUacuteEgraveUcircEuml middotIumlEgraveOgraveOacute EumlIumlAcircIcircUgraveUacuteEgraveIcircOgraveOacute IcircmiddotEgrave EumlIumlAcircIcircUgraveUacuteOcircOacuteEgraveIcircOgraveOacute Ucirc˘UcircIcircAcirc˘OgraveOacute

Σήmicroερα λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας έχουν κατασκευαστεί πολ-λές ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές Αρκετοί άνθρωποι λόγω αύ-ξησης αναγκών βλαβών αλλά και λόγω της καταναλωτικής νοοτροπίαςπου έχει αναπτυχθεί αντικαθιστούν σχετικά συχνά τις παλιές τους συσκευ-ές microε καινούργιες Οι microικρές ηλεκτρικές συσκευές microαζεύονται microαζί microε ταυπόλοιπα οικιακά απορρίmicromicroατα ενώ οι ογκώδεις (ψυγεία πλυντήρια κου-ζίνες) microαζεύονται ξεχωριστά Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι ηλεκτρικές και ηλεκ-τρονικές συσκευές αποτελούν το 4 ndash 6 των δηmicroοτικών αποβλήτωνΟι ηλεκτρικές συσκευές περιέχουν τοξικά microέταλλα όπως είναι ο microόλυβδοςο υδράργυρος το κάδmicroιο και το χρώmicroιο Στις τηλεοράσεις microε καθοδικές λυ-χνίες η περιεκτικότητα σε οξείδιο του microολύβδου στο γυαλί ξεπερνάει το 25 κα-τά βάρος Η διάθεση των ηλεκτρικών συσκευών microε τα οικιακά απορρίmicromicroαταmicroπορεί να προκαλέσει ρύπανση του περιβάλλοντος από τοξικά microέταλλα Ο microε-γάλος όγκος των παλιών συσκευών απαιτεί microεγάλους χώρους για τη διάθεσήτουςΓια να αντιmicroετωπιστεί το πρόβληmicroα της διαχείρισης των παλιών ηλεκτρικών συ-σκευών προτείνονται οι ακόλουθες microέθοδοιbull Περιορισmicroός της κατανάλωσης και αντικατάστασης των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών όταν

δεν έχουν σοβαρές βλάβεςbull ∆ραστικός περιορισmicroός microέχρι και απαγόρευση χρήσης τοξικών microετάλλων στην κατασκευή των ηλεκτρι-

κών συσκευών από το 2006bull Ανάπτυξη και λειτουργία συστηmicroάτων ανακύκλωσης και επαναχρησιmicroοποίησης τmicroηmicroάτων ηλεκτρικών

και ηλεκτρονικών συσκευών σε κάθε Ευρωπαϊκή χώρα από το 2003


Σωρός παλιών οικιακών συσκευών

7

Συλλογή ογκωδών οικιακών συσκευών

∆οχεία λιπαντικών

33 22

2infinOacutemiddotIcircDaggerIcircIumlÛcircEuml AgraveIumlEgraveIcircOgraveOacute


Ανακύκλωση είναι η διαδικασία συλλογής χρησιmicroοποιηmicroένων προϊόντων και συσκευασιών από διάφοραυλικά και η επεξεργασία τους microε στόχο την παρασκευή νέων προϊόντων Τα οφέλη από την ανακύκλωσητων υλικών είναι τα ακόλουθαJ Μειώνεται η ρύπανση του περιβάλλοντοςJ Εξοικονοmicroούνται πρώτες ύλες και ενέργειαJ Αυξάνεται ο χρόνος λειτουργίας των χώρων υγειονοmicroικής ταφήςΤο σήmicroα της ανακύκλωσης δηmicroιουργήθηκε το 1970 τη χρονιά που γιορτάστηκε για πρώ-τη φορά η ηmicroέρα της γης Το τόξο στην κορυφή του σήmicroατος συmicroβολίζει τη συmicromicroετοχήτου καταναλωτή σε προγράmicromicroατα ανακύκλωσης επιστρέφοντας τη χρησιmicroοποιηmicroένησυσκευασία ή άλλα υλικά Το επόmicroενο τόξο συmicroβολίζει τις εταιρίες συλλογής ανακυ-κλώσιmicroων υλικών οι οποίες δίνουν τα άχρηστα υλικά στη βιοmicroηχανία για να φτιάξει καινούργια προϊόντα Τοτρίτο τόξο συmicroβολίζει τις βιοmicroηχανίες οι οποίες εφοδιάζουν την αγορά microε τα καινούργια προϊόντα τα οποίακατασκεύασαν από χρήση ανακυκλωmicroένων πρώτων υλών Στις επόmicroενες ενότητες θα microιλήσουmicroε για τηνανακύκλωση του χαρτιού του αλουmicroινίου του επικασσιτερωmicroένου χάλυβα του γυαλιού και των πλαστικών

22 infinOacutemiddotIcircDaggerIcircIumlÛcircEuml macrmiddotUacuteUgraveEgraveOcircDagger

Το χαρτί είναι γνωστό στους ανθρώπους από το 4000 πΧ Σήmicroερα για την παρασκευή του χαρτιού χρησι-microοποιούνται ως πρώτη ύλη οι κορmicroοί δέντρων και διάφορες άλλες φυτικές ύλες όπως είναι το ρύζι τα φύ-κια και τα άχυρα Χρησιmicroοποιείται κυρίως στα έντυπα microέσα ενηmicroέρωσης (εφηmicroερίδες περιοδικά) στα προϊό-ντα γραφής και στη συσκευασία καταναλωτικών αγαθών Το χαρτί χρησιmicroοποιείται στη συσκευασία λόγωτης microηχανικής αντοχής του και της φιλικότητάς του προς το περιβάλλον Για να ικανοποιηθούν οι αυξηmicroέ-νες ανάγκες σε χαρτί και να αποφευχθεί η αύξηση της υλοτόmicroησης ξεκίνησε εδώ και πολλές δεκαετίες ηανακύκλωση του χαρτιού

Στην αρχή πχ στα χρόνια της κατοχής η συλλογή του παλιού χαρτιούγινότανε για λόγους καθαρά οικονοmicroικούς ή έλλειψης πρώτων υλών απότους ρακοσυλλέκτες Σήmicroερα η συλλογή του χαρτιού πραγmicroατοποιείται microετη βοήθεια οργανωmicroένων συστηmicroάτων Στην Ελλάδα τα είδη χαρτιού ταοποία ανακυκλώνονται είναι το χαρτόνι ndash χαρτί συσκευασίας το περιοδικόndash χαρτί illustration εφηmicroερίδα ndash δηmicroοσιογραφικό χαρτί λευκό ndash χαρτί φω-τοτυπίας ndash φάκελοι

Στις βιοmicroηχανίες το χαρτί αναmicroειγνύεται microε νερό και microε πολτοποίηση σχηmicroατίζεται ο νέος δευτερογενήςχαρτοπολτός Από τον χαρτοπολτό αυτό αποmicroακρύνονται microε χηmicroικές ουσίες τα microελάνια Προστίθενται νέ-ες ίνες microε προσθήκη ενός τmicroήmicroατος πρωτογενούς χαρτοπολτού Το χαρτί δεν microπορεί να ανακυκλωθεί άπει-ρες φορές Με κατάλληλη επεξεργασία παράγεται ανακυκλωmicroένο χαρτί ίδιας ή σχεδόν ίδιας ποιότητας microεαυτή του χαρτιού το οποίο παράγεται από νέα πρώτη ύλη

Τα πλεονεκτήmicroατα της ανακύκλωση του χαρτιού είναι σηmicroαντικάJ Με την παραγωγή ενός τόνου ανακυκλωmicroένου χαρτιού κατά microέσο όρο σώζονται 17 δέντρα εξοικονο-

microούνται 315 τόνοι νερού και 350 λίτρα πετρελαίουJ Μειώνεται η ρύπανση της ατmicroόσφαιρας αφού microειώνονται οι καύσεις στη βιοmicroηχανία Υποβοηθείται η

δέσmicroευση διοξειδίου του άνθρακα από τα δέντρα που δεν κόβονταιΤο microειονέκτηmicroα της ανακύκλωσης του χαρτιού είναι το σχετικά υψηλό κόστος συλλογής και αποθήκευσηςτου παλιού χαρτιού Στην Ελλάδα το ποσοστό ανακύκλωσης του χαρτιού είναι 20 περίπου δεδοmicroένου ότιπαλαιό χαρτί συχνά εισάγεται σε πολύ χαmicroηλές τιmicroές

23 infinOacutemiddotIcircDaggerIcircIumlÛcircEuml Aacute˘middotIumlEgraveOcircDagger

Το γυαλί ανακαλύφτηκε περί το 3000 πΧ από τους Φοίνικες Παρασκευάζεται από διοξείδιο του πυριτίου(SiO2) (72) ανθρακική σόδα (Na2CO3) (14) microαρmicroαρόσκονη (CaCO3) (12) και χρωστικές (οξείδια microε-τάλλων) (02 ndash 4) Το γυαλί χρησιmicroοποιείται για την κατασκευή διαφόρων γυάλινων αντικειmicroένων όπως εί-


Σήmicroα ανακύκλωσης

Ρακοσυλλέκτες

ναι τα microπουκάλια τα γυάλινα δοχεία τζάmicroια κρύσταλλα κα Τα πλεονε-κτήmicroατα των γυάλινων microπουκαλιών είναι η αδιαπερατότητά τους η διαφά-νεια η χηmicroική αδράνεια και η φιλικότητα προς το περιβάλλον Τα microειονε-κτήmicroατα των γυάλινων microπουκαλιών είναι το microεγάλο βάρος τους και το ότι εί-ναι εύθραυστα

Τα γυάλινα microπουκάλια από τα αναψυκτικά microετά τη χρήση τους microπορούννα επαναχρησιmicroοποιηθούν ή να ανακυκλωθεί το γυαλί τους Ένα γυάλινοmicroπουκάλι microπορεί να ξαναχρησιmicroοποιηθεί microέχρι και 50 φορές

Τα πλεονεκτήmicroατα της ανακύκλωσης του γυαλιού είναι σηmicroαντικάJ Εξοικονοmicroούνται πρώτες ύλεςJ Μειώνεται η ποσότητα των παραγόmicroενων απορριmicromicroάτωνJ Εξοικονοmicroείται ενέργεια Για κάθε τόνο ανακυκλωmicroένου γυαλιού εξοικονοmicroούνται 135 λίτρα πετρελαίουJ Τα γυάλινα σκεύη microπορούν να επαναχρησιmicroοποιηθούν πολλές φορές και το γυαλί ανακυκλώνεται άπει-

ρες φορέςJ Με την ανακύκλωση του γυαλιού microειώνεται η ατmicroοσφαιρική ρύπανση κατά 20 Το ποσοστό αυτό είναι

microεγαλύτερο microε την επαναχρησιmicroοποίηση του γυαλιούJ Μειώνεται η κατανάλωση νερού κατά 50

Στην Ελλάδα microέχρι πριν λίγα χρόνια είχαmicroε microεγάλο ποσοστό επαναχρησιmicroοποίησης microπουκαλιών ∆υ-στυχώς τα γυάλινα microπουκάλια αντικαθίστανται από αλουmicroινένια κουτιά και πλαστικά microπουκάλια Η ανακύ-κλωση του γυαλιού στην Ελλάδα κυmicroαίνεται σε ποσοστό 20 περίπου

24 infinOacutemiddotIcircDaggerIcircIumlÛcircEuml IumlAcirc˘IcircOcircUcircEgravepermilEumlUacuteOgraveOacute permilOcircmacrAcircrsaquoÔacute IcircmiddotEgraveiquestIumlIumlÔacute UacuteOcirc˚fiOacuteUgraveÔacute UgraveOcirc˘ macriquestIuml˘sbquomiddot

Ο λευκοσίδηρος είναι χάλυβας ο οποίος έχει επιστρωθεί microεένα στρώmicroα κασσιτέρου (Sn) Χρησιmicroοποιείται στις κονσέρβεςφρούτων λαχανικών γάλακτος κρέατος ψαριών στα δοχείαχρωmicroάτων ορυκτελαίων κα Η συσκευασία από λευκοσίδη-ρο έχει αυξηmicroένη σκληρότητα ικανοποιητική εmicroφάνιση χα-microηλό κόστος θερmicroική αγωγιmicroότητα δεν διαβρώνεται εύκολακαι microορφοποιείται εύκολα Στο εmicroπόριο υπάρχουν επίσης φύλ-λα χάλυβα microε επικάλυψη χρωmicroίου ή microε επικάλυψη ψευδαργύ-ρου (λαmicroαρίνα) Τα φύλλα χάλυβα microε επικάλυψη χρωmicroίου χρη-σιmicroοποιούνται κυρίως για συσκευασίες τροφίmicroων Τα φύλλα χάλυβα microε επικάλυψη ψευδαργύρου χρησιmicroο-ποιούνται για την κατασκευή σκεπών Επειδή η απόθεση του κασσιτέρου χρωmicroίου ή ψευδαργύρου στο φύλ-λο του χάλυβα γίνεται microε διαβίβαση ρεύmicroατος ονοmicroάζονται γαλβανισmicroένα φύλλα χάλυβα Τεράστιος αριθmicroόςγαλβανισmicroένων φύλλων χάλυβα (πχ λαmicroαρίνες) χρησιmicroοποιούνται στις microέρες microας Η ανακύκλωση του λευ-κοσιδήρου και των άλλων γαλβανισmicroένων προϊόντων του χάλυβα είναι ακόmicroη προβληmicroατική και σχετικά αντιοι-κονοmicroική αποτελεί όmicroως βασική επιδίωξη για το microέλλον

25 infinOacutemiddotIcircDaggerIcircIumlÛcircEuml middotIumlOcirc˘IgraveEgraveOacutersaquoOcirc˘

Το αλουmicroίνιο είναι ένα microέταλλο ελαφρύ εύκαmicroπτο ανθεκτικό στη διάβρωση microε καλή θερmicroική αγωγιmicroότη-τα και ανακυκλώνεται εύκολα Χρησιmicroοποιείται στη συσκευ-ασία στις οικοδοmicroές σε ηλεκτρικές και microηχανολογικές εγκα-ταστάσεις Αποικοδοmicroείται πολύ αργά στη φύση και για το λό-γο αυτό microπορεί να θεωρηθεί microη φιλικό για το περιβάλλονΑνακυκλώνονται κυρίως τα κουτιά αναψυκτικών και microπύραςΤα πλεονεκτήmicroατα της ανακύκλωσης του αλουmicroινίου είναι ταακόλουθα

J Εξοικονοmicroείται το 95 της ενέργειας που απαιτεί η παρα-

2 infinOacutemiddotIcircDaggerIcircIumlÛcircEuml AgraveIumlEgraveIcircOgraveOacute 35 22

Κουτιά αλουmicroινίουΣήmicroα αλουmicroινίου

Γυάλινες συσκευασίες

Συσκευασίες από λευκοσίδηρο

γωγή του πρωτογενούς αλουmicroινίου Η ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται για την κατασκευή 900000000κουτιών αλουmicroινίου αρκεί για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες microιας πόλης 90000 κατοίκων για έναχρόνο

J Εξοικονοmicroείται πολύτιmicroη πρώτη ύληJ Μειώνεται η ρύπανση του περιβάλλοντοςJ Μειώνεται ο όγκος των απορριmicromicroάτων που αποικοδοmicroούνται δύσκολαΣτις συσκευασίες αλουmicroινίου αναγράφεται συνήθως το σήmicroα της ανα-κύκλωσης σε εmicroφανές σηmicroείο

26 infinOacutemiddotIcircDaggerIcircIumlÛcircEuml IumlmiddotUcircUgraveEgraveIcircOgraveOacute

Τα πλαστικά χρησιmicroοποιούνται στη συσκευασία πολλών προϊόντων Απο-τελούνται από το πολυmicroερές και microια σειρά άλλων υλικών όπως είναι οιπλαστικοποιητές και οι χρωστικές Παρουσιάζουν microηχανική αντοχή στα-θερότητα σε επαφή microε χηmicroικά είναι ελαστικά άθραυστα διαφανή φθη-νά έχουν χαmicroηλή διαπερατότητα στα αέρια και τους υδρατmicroούς και microορ-φοποιούνται εύκολα

Το κύριο πρόβληmicroα των πλαστικών είναι η microειωmicroένη φιλικότητα προςτο περιβάλλον Αποικοδοmicroούνται microε πολύ αργούς ρυθmicroούς στη φύση Ηανακύκλωση είναι ο πιο ικανοποιητικός microέχρι στιγmicroής τρόπος για ναπεριορίσουmicroε τη ρύπανση του περιβάλλοντος από τα πλαστικά Οι λόγοιοι οποίοι περιορίζουν την ανακύκλωση των πλαστικών είναιbull Χρειάζεται ένα δαπανηρό σύστηmicroα συλλογής των πλαστικών απορ-

ριmicromicroάτωνbull Οι πλαστικές συσκευασίες αποτελούνται από δύο ή περισσότερα πο-

λυmicroερή τα οποία δύσκολα διαχωρίζονται για να ανακυκλωθούν χω-ριστά

bull Η πρώτη ύλη για την κατασκευή πλαστικών είναι σχετικά φθηνήΤα πλεονεκτήmicroατα της ανακύκλωσης των πλαστικών είναι σηmicroαντικά

J Μειώνεται ο όγκος των δύσκολα αφοmicroοιούmicroενων απορριmicromicroάτωνJ Εξοικονοmicroούνται πρώτες ύλες και ενέργειαΣτα πλαστικά microπουκάλια των αναψυκτικών και του νερού αναγράφεται τρόπος microε τον οποίο ο όγκος τουςmicroειώνεται σηmicroαντικά πριν από τη ρίψη τους στα σκουπίδια Παρακάτω δίνονται τα σήmicroατα αναγνώρισης τωνδιαφόρων τύπων πλαστικών


Πλαστικά microπουκάλια

Συmicroπίεση πλαστικού microπουκαλιού

1 2 3 4

5 6 7

PETΠολυαιθυλενο-τερεφθαλικόςεστέρας (PET)

HDPEΠολυαιθυλένιο υψηλής

πυκνότητας (HDPE)

PVCΠολυβινοχλωρίδιο

(PVC)

LDPEΠολυαιθυλένιο χαmicroηλής

πυκνότητας (LDPE)

PPΠολυπροπυλένιο (ΡΡ)

PSΠολυστυρένιο (PS)

ΑΛΛΑ∆ιάφορα πολυmicroερή

37 22

3trade˘UcircIcircAcirc˘middotUcircrsaquomiddot paraUacuteOcirc˚fiOacuteUgraveÔacute

31 radicUacuteEgraveUcircIgravefi˜

Συσκευασία ονοmicroάζεται κάθε υλικό το οποίο βοηθάει στην προστασία τη διακίνηση τη διαφήmicroιση και τηνπαρουσίαση ενός προϊόντος Επίσης σήmicroερα επιδιώκεται η συσκευασία να είναι φιλική για το περιβάλλονκαι να έχει microικρό κόστος Με στοιχεία του 1991 ένας Ευρωπαίος παράγει κατά microέσο όρο 154 κιλά απορ-ριmicromicroάτων από συσκευασία το χρόνο ένας Έλληνας 100 κιλά και ένας Αmicroερικάνος 210 κιλά

32 partrsaquopermilEuml Ucirc˘UcircIcircAcirc˘middotUcircrsaquomiddot˜

Ανάλογα microε τη χρήση υπάρχουν τρία είδη συσκευασίαςbull Πρωτογενής συσκευασία Είναι η συσκευασία η οποία περιέχει microία

microονάδα από το προς πώληση προϊόνbull Οmicroαδοποιηmicroένη συσκευασία Είναι η συσκευασία η οποία περικλείει

δύο ή περισσότερες microονάδες από ένα προς πώληση προϊόνbull Συσκευασία microεταφοράς Είναι η συσκευασία η οποία χρησιmicroοποιεί-

ται για να διευκολυνθεί η microεταφορά ενός αριθmicroού microονάδων του προςπώληση προϊόντος

Τα υλικά συσκευασίας διακρίνονται επίσης σε εύκαmicroπτα ηmicroιεύκαmicroπτα καιάκαmicroπτα Μία άκαmicroπτη συσκευασία είναι τα λευκοσιδηρούχα δοχεία ταοποία χρησιmicroοποιούνται στις κονσέρβες Ηmicroιεύκαmicroπτη συσκευασία θε-ωρούνται τα πλαστικά microπουκάλια αναψυκτικών Εύκαmicroπτη συσκευασίαθεωρείται η πλαστική microεmicroβράνη ή το χαρτί microε τα οποία τυλίγουmicroε διά-φορα τρόφιmicroα

33 AtildeUacuteEumlUcircEgraveIgraveOcircOcircEgraveOcircDaggerIgraveAcircOacutemiddot ˘IumlEgraveIcirciquest UcircUgraveEuml Ucirc˘UcircIcircAcirc˘middotUcircrsaquomiddot

Τα συνηθέστερα υλικά τα οποία χρησιmicroο-ποιούνται για τη συσκευασία των διάφορωνπροϊόντων είναι το χαρτί το γυαλί το πλα-στικό το αλουmicroίνιο το ύφασmicroα το ξύλο καιο λευκοσίδηρος Τα τελευταία 10 χρόνιαέχει εmicroφανιστεί στο χώρο των τροφίmicroων καιποτών η laquoσύνθετη συσκευασίαraquo Η σύνθετησυσκευασία αποτελείται από πολλά φύλλααπό διαφορετικά υλικά Χρησιmicroοποιείται συ-νήθως για τη συσκευασία του γάλακτος καιτων χυmicroών Τα πλεονεκτήmicroατα της σύνθε-της συσκευασίας είναι τα εξήςJ Έχει microικρό κόστος κατασκευήςJ Έχει microικρό κόστος microεταφοράς και απο-

θήκευσηςJ Τα τρόφιmicroα διατηρούνται για microεγαλύτε-

ρο χρονικό διάστηmicroα χωρίς ψύξηΤο πλαστικό φιλmicro χρησιmicroοποιείται για τηνεκτύπωση των πληροφοριών του προϊόντοςγια την αδιαβροχοποίηση του προϊόντος και για το κλείσιmicroο της συσκευασίας Το χαρτί χρησιmicroοποιείται γιανα αποκτήσει η συσκευασία microηχανική αντοχή Μεταξύ των διαφορετικών στρωmicroάτων υπάρχει κόλλα για ναmicroπορέσουν να κολλήσουν τα διαφορετικά φύλλα Ένας τύπος σύνθετης συσκευασίας είναι η ασηπτική συ-σκευασία η οποία περιέχει και ένα φύλλο αλουmicroινίου Το αλουmicroίνιο προστατεύει το προϊόν από το φως καιεmicroποδίζει τη microόλυνση του τροφίmicroου από microικροοργανισmicroούς Έτσι αυξάνεται ο χρόνος διατήρησης του προϊό-ντος χωρίς να χρειάζεται ψύξη


Οmicroαδοποιηmicroένη συσκευασία νερού

πολυαιθυλένιοκόλλαφύλλο αλουmicroινίουπολυαιθυλένιοχαρτόνιπολυαιθυλένιο

Ασηπτική συσκευασία

Η σύνθετη συσκευασία παρουσιάζει τα παρακάτω microειονεκτήmicroαταL Είναι microιας χρήσεωςL Το κόστος ανακύκλωσης της σύνθετης συσκευασίας είναι microεγάλο και η τεχνολογία δύσκοληL Βιοαποικοδοmicroείται δύσκολαΗ Ελλάδα είναι υποχρεωmicroένη microέχρι το 2005 να ανακυκλώνει το 50 ndash 65 των χρησιmicroοποιούmicroενων συ-σκευασιών Στις αρχές του 2003 το ποσοστό ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας ήταν 33

34 paraUacuteOcircUgraveiquestUcircAcircEgrave˜ AacuteEgravemiddot IgraveEgravemiddot EcircEgraveIumlEgraveIcircfiUgraveAcircUacuteEuml UcircUgraveiquestUcircEuml middotcurrenOacutemiddotOacuteUgraveEgrave UcircUgraveOcirc AcircUacuteEgravesbquoiquestIumlIumlOcircOacute

Για να αντιmicroετωπιστεί αποτελεσmicroατικά το πρόβληmicroα των απορριmicromicroάτων θα πρέπει αν είναι δυνατόν όλοιοι άνθρωποι να επιδείξουmicroε υπευθυνότητα Όταν αγοράζουmicroε προϊόντα θα πρέπει να δίνουmicroε βαρύτητα σταεξής πράγmicroαταbull Να επιλέγουmicroε συσκευασίες που ανακυκλώνονταιbull Να αποφεύγουmicroε προϊόντα microε υπερβολική συσκευασίαbull Να επιλέγουmicroε τις microεγάλες συσκευασίες προϊόντωνbull Να αποφεύγουmicroε τα προϊόντα microιας χρήσηςbull Να χρησιmicroοποιούmicroε microπαταρίες χωρίς βαρέα microέταλλαbull Να χρησιmicroοποιούmicroε λάmicroπες φθορισmicroούbull Να επιλέγουmicroε προϊόντα τα οποία έχουν το οικολογικό σήmicroαΜε τη δραστηριοποίηση όλων των πολιτών microπορούν να αντιmicroετωπιστούν αποτελεσmicroατικά τα περιβαλλοντι-κά προβλήmicroατα και να διατηρηθεί η ισορροπία στη φύση

3 trade˘UcircIcircAcirc˘middotUcircrsaquomiddot paraUacuteOcirc˚fiOacuteUgraveÔacute 39 22

7

1 Σίσκος Π Α amp Σκούλλος Μ Ι (1990) bull Περιβαλλοντική Χηmicroεία II bull Εθνικό και Καποδιστριακό Πανε-πιστήmicroιο Αθηνών Σχολή Θετικών Επιστηmicroών Τmicroήmicroα Χηmicroείας Αθήνα

2 ΦΕΚ 723 τεύχος δεύτερο 9 Ιουνίου 2000 bull laquoΕθνικός Σχεδιασmicroός διαχείρισης στερεών αποβλήτωνraquo

3 Γεωργόπουλος Α (1998) bull Γη ένας microικρός και εύθραυστος πλανήτης bull Εκδόσεις Gutenberg εκπαί-δευση και περιβάλλον Αθήνα

4 Miller G Τ (1999) bull Βιώνοντας το περιβάλλον II Προβλήmicroατα περιβαλλοντικών συστηmicroάτων Ένατηέκδοση bull εκδόσεις laquoΙΩΝraquo Αθήνα

5 Μακρή Κ Ι (1995) bull Η γη αργοπεθαίνειhellip bull Εκδόσεις Αστροναυτική Αθήνα

6 Λιοδάκης Στ Γάκης ∆ Θεοδωρόπουλος ∆ amp Θεοδωρόπουλος Π (2000) bull Χηmicroεία Γ΄ Λυκείου θε-τικής κατεύθυνσης bull Οργανισmicroός Εκδόσεων ∆ιδακτικών Βιβλίων Αθήνα

7 Το πρόγραmicromicroα του ΕΣ∆ΚΝΑ για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων της Αττικής και η τεκmicroηρίωσήτου Συνοπτική παρουσίαση bull εκδόσεις ΕΣ∆ΚΝΑ Αθήνα 1996

8 Σκορδίλης Α (1993) bull Τεχνολογίες διάθεσης απορριmicromicroάτων bull Η υγειονοmicroική ταφή Εκδόσεις laquoΙΩΝraquoΑθήνα

9 Joesten M D amp Wood J L (1996) bull World of Chemistry Second edition bull Saunders College Pub-lishing USA

10 Moore J W Stanitski C L Wood J L Kotz J C amp Joesten M D (1998) bull The Chemical WorldConcepts and Applications Second edition bull Saunders College Publishing USA

11 Τρικαλίτη Α amp Παλαιολόγου ndash Σταθοπούλου Ρ (1999) bull Περιβαλλοντική εκπαίδευση για βιώσιmicroεςπόλεις bull Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής ΚληρονοmicroιάςΑθήνα

12 Καλαϊτζής Γ bull Το πρόβληmicroα των απορριmicromicroάτων και οι λύσεις του bull Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαί-δευσης Σουφλίου bull httpusersotenetgr~kpe-soufligarbagehtm

13 Αναπτυξιακή Εταιρεία ∆ήmicroου Αθηναίων Ποια είναι τα επικίνδυνα οικιακά απορρίmicromicroαταhttpwwwaedagrlifedanger1html

14 Ιστοσελίδα του Αmicroερικάνικου Ινστιτούτου Πετρελαίου για την ανακύκλωση των λαδιών των οχηmicroάτων httpwwwrecycleoilorgbenefits_of_recyclinghtm

15 Cornell Waste Management Institute δραστηριότητες για τα απορρίmicromicroατα httpwwwcfecornelleduwmiTrashGoestoSchoolActivities9-12html

16 Περιοδικό laquoΑνακύκλωσηraquo bull τεύχη 1 4 7 14 15 22 23 28 32 40

17 Περιοδικό laquoΟικοτοπίαraquo bull τεύχη 5 9 15 25

18 Περιοδικό laquoΝέα Οικολογίαraquo bull τεύχη 71 72 85 113 162

microEgravesbquoIumlEgraveOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot22 40

Text1

Text2

22 2

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΥπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και ∆ηmicroοσίων Έργων

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗΓενική ∆ιεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EC - DG ENV)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝUnited Nations Environment ProgrammeMediterranean Action Plan (UNEPMAP)

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

United Nations Educational Scientific and Cultural Organisation (UNESCO)

ΕΘΝΙΚΟ amp ΚΑΠΟ∆ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

MIO-ECSDEΜεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το Περιβάλλον τον Πολιτισmicroό και την Αειφόρο Ανάπτυξη

McDonaldrsquos Hellas

χορηγός για την παραγωγή της ελληνικής έκδοσης






Α Θ H Ν Α 2 0 0 3

7

22 4










5 22



















22 6

7

9 22
















∆ίκτυο






22 10













Έρευνα


11 22









22 12



















dIES

















Αειφορία







13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2






Α Θ H Ν Α 2 0 0 3

7

22 4










5 22



















22 6

7

9 22
















∆ίκτυο






22 10













Έρευνα


11 22









22 12



















dIES

















Αειφορία







13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

22 4










5 22



















22 6

7

9 22
















∆ίκτυο






22 10













Έρευνα


11 22









22 12



















dIES

















Αειφορία







13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

5 22



















22 6

7

9 22
















∆ίκτυο






22 10













Έρευνα


11 22









22 12



















dIES

















Αειφορία







13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

22 6

7

9 22
















∆ίκτυο






22 10













Έρευνα


11 22









22 12



















dIES

















Αειφορία







13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

9 22
















∆ίκτυο






22 10













Έρευνα


11 22









22 12



















dIES

















Αειφορία







13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

22 10













Έρευνα


11 22









22 12



















dIES

















Αειφορία







13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

11 22









22 12



















dIES

















Αειφορία







13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

22 12



















dIES

















Αειφορία







13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

13 22










15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

15 22








BIBΛIOΓPAΦIA 40



17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

17 22

































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2































Χαρτί 235 225 70 130 315 129 200

Πλαστικό 50 65 10 15 39 16 85

Μέταλλα 80 25 01 30 59 58 45

Γυαλί 90 80 02 25 47 35 45















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2















































Χωmicroατερή



















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2


















Άργιλος

Έδαφος
































νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2






























νερό

λέβητας

καυστήρας

αέρια

καmicroινάδα

φίλτρο


τέφρα Ca(OH)2
























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2























εκφόρτωση

ανάmicroιξη

ταινία

microαγνήτης

microέταλλα

αέρας

κόσκινα


























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2























































7



33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

33 22











































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2










































1 2 3 4

5 6 7





(PVC)






37 22






















7




















Text1

Text2

37 22






















7




















Text1

Text2





















7




















Text1

Text2




















Text1

Text2

ÃÚ‹ÛÈÌÂ˜ ÁÓÒÛÂÈ˜ ∞ ÔÚÚ›ÌÌ·Ù· ÛÙË ∑ˆ‹ Ì·˜∆ηµήτρης...

Documents

Transcript of ÃÚ‹ÛÈÌÂ˜ ÁÓÒÛÂÈ˜ ∞ ÔÚÚ›ÌÌ·Ù· ÛÙË ∑ˆ‹ Ì·˜∆ηµήτρης...