ΚλωστριδιακέςΚλωστριδιακέςεντεροτοξιναιμίεςεντεροτοξιναιμίες

11

•• ΤοξιΤοξι--λοιμώξειςλοιμώξεις τωντων μηρυκαστικώνμηρυκαστικών καικαι τουτουχοίρουχοίρου πουπου προκαλούνταιπροκαλούνται απόαπό τοντον έντονοέντονοπολλαπλασιασμόπολλαπλασιασμό στοστο έντεροέντερο τωντων διαφόρωνδιαφόρωντοξινικώντοξινικών τύπωντύπων τουτου ClostridiumClostridium perfringensperfringens..

•• ΙδιαίτεραΙδιαίτερα συχνήσυχνή κατάστασηκατάσταση σταστα αιγοπρόβατααιγοπρόβαταπουπου εμφανίζεταιεμφανίζεται ωςως

1.1.ΕντεροτοξιναιμίαΕντεροτοξιναιμία ήή δυσεντερίαδυσεντερία τωντων αμνώναμνών καικαιεριφίωνεριφίων

2.2. ΕνεροτοξιναιμίαΕνεροτοξιναιμία τωντων αιγοπροβάτωναιγοπροβάτων >> 11 μήναμήνα

22

•• ΤοξιΤοξι--λοιμώξειςλοιμώξεις τωντων μηρυκαστικώνμηρυκαστικών καικαι τουτουχοίρουχοίρου πουπου προκαλούνταιπροκαλούνται απόαπό τοντον έντονοέντονοπολλαπλασιασμόπολλαπλασιασμό στοστο έντεροέντερο τωντων διαφόρωνδιαφόρωντοξινικώντοξινικών τύπωντύπων τουτου ClostridiumClostridium perfringensperfringens..

•• ΙδιαίτεραΙδιαίτερα συχνήσυχνή κατάστασηκατάσταση σταστα αιγοπρόβατααιγοπρόβαταπουπου εμφανίζεταιεμφανίζεται ωςως

1.1.ΕντεροτοξιναιμίαΕντεροτοξιναιμία ήή δυσεντερίαδυσεντερία τωντων αμνώναμνών καικαιεριφίωνεριφίων

2.2. ΕνεροτοξιναιμίαΕνεροτοξιναιμία τωντων αιγοπροβάτωναιγοπροβάτων >> 11 μήναμήνα

ΑιτιολογίαΑιτιολογία

•• ClCl.. perfrigensperfrigens,, GG+,+,υποχρεωτικάυποχρεωτικάαναερόβιο,αναερόβιο, παράγειπαράγειισχυρέςισχυρές τοξίνεςτοξίνες..

•• ΗΗ ανοσίαανοσία στιςστιςεντεροτοξιναιμίεςεντεροτοξιναιμίες είναιείναιαντιτοξικήαντιτοξική..

33

•• ClCl.. perfrigensperfrigens,, GG+,+,υποχρεωτικάυποχρεωτικάαναερόβιο,αναερόβιο, παράγειπαράγειισχυρέςισχυρές τοξίνεςτοξίνες..

•• ΗΗ ανοσίαανοσία στιςστιςεντεροτοξιναιμίεςεντεροτοξιναιμίες είναιείναιαντιτοξικήαντιτοξική..

ΠαθογένειαΠαθογένεια•• ΤοΤο βακτήριοβακτήριο αποτελείαποτελεί μέλοςμέλος τηςτης

φυσιολογικήςφυσιολογικής μικροβιακήςμικροβιακής χλωρίδαςχλωρίδας τουτουεντέρουεντέρου καικαι υπόυπό φυσιολογικέςφυσιολογικές συνθήκεςσυνθήκεςδενδεν προκαλείπροκαλεί κανένακανένα σύμπτωμασύμπτωμα..

•• ΔιάφοροιΔιάφοροι παράγοντεςπαράγοντες προκαλούνπροκαλούνδιαταραχήδιαταραχή τηςτης μικροβιακήςμικροβιακής χλωρίδαςχλωρίδας καικαιυπερυπερ--ανάπτυξηανάπτυξη τουτου CC.. perfrigensperfrigens μεμεαποτέλεσμααποτέλεσμα τηντην παραγωγήπαραγωγή μεγάλωνμεγάλωνποσοτήτωνποσοτήτων τοξινώντοξινών οιοι οποίεςοποίες διηθούνταιδιηθούνταιμέσωμέσω τουτου αλλοιωμένουαλλοιωμένου εντερικούεντερικούβλεννογόνουβλεννογόνου στοστο αίμααίμα (τοξιναιμία)(τοξιναιμία)..ΑκολουθείΑκολουθεί βακτηριαιμίαβακτηριαιμία.. 44

•• ΤοΤο βακτήριοβακτήριο αποτελείαποτελεί μέλοςμέλος τηςτηςφυσιολογικήςφυσιολογικής μικροβιακήςμικροβιακής χλωρίδαςχλωρίδας τουτουεντέρουεντέρου καικαι υπόυπό φυσιολογικέςφυσιολογικές συνθήκεςσυνθήκεςδενδεν προκαλείπροκαλεί κανένακανένα σύμπτωμασύμπτωμα..

•• ΔιάφοροιΔιάφοροι παράγοντεςπαράγοντες προκαλούνπροκαλούνδιαταραχήδιαταραχή τηςτης μικροβιακήςμικροβιακής χλωρίδαςχλωρίδας καικαιυπερυπερ--ανάπτυξηανάπτυξη τουτου CC.. perfrigensperfrigens μεμεαποτέλεσμααποτέλεσμα τηντην παραγωγήπαραγωγή μεγάλωνμεγάλωνποσοτήτωνποσοτήτων τοξινώντοξινών οιοι οποίεςοποίες διηθούνταιδιηθούνταιμέσωμέσω τουτου αλλοιωμένουαλλοιωμένου εντερικούεντερικούβλεννογόνουβλεννογόνου στοστο αίμααίμα (τοξιναιμία)(τοξιναιμία)..ΑκολουθείΑκολουθεί βακτηριαιμίαβακτηριαιμία..

ΤοξίνεςΤοξίνεςΕίναι πρωτεϊνικής φύσηςΕίναι πρωτεϊνικής φύσης ..Είναι αντιγονικές και με την προσθήκη φορμόληςΕίναι αντιγονικές και με την προσθήκη φορμόλης

μετατρέπονται σε ανατοξίνες (μετατρέπονται σε ανατοξίνες ( anatoxines )anatoxines )

Κυριότερες:Κυριότερες:ΑΑ Λεκιθινάση που υδρολύει τα φωσφολιπίδια τηςΛεκιθινάση που υδρολύει τα φωσφολιπίδια της

κυτταρικής μεμβράνηςκυτταρικής μεμβράνηςΒΒ Έχει νεκρωτική δράση προκαλώνταςΈχει νεκρωτική δράση προκαλώντας

αιμορραγική εξέλκωση του εντερικού βλεννογόνουαιμορραγική εξέλκωση του εντερικού βλεννογόνουΕΕ Παράγεται ως προτοξίνη και προκαλεί οίδημαΠαράγεται ως προτοξίνη και προκαλεί οίδημα

στον εγκέφαλο και τα καθιστά τα νεφρά μαλακάστον εγκέφαλο και τα καθιστά τα νεφρά μαλακά((pulpy kidney disease)pulpy kidney disease)

55

Είναι πρωτεϊνικής φύσηςΕίναι πρωτεϊνικής φύσης ..Είναι αντιγονικές και με την προσθήκη φορμόληςΕίναι αντιγονικές και με την προσθήκη φορμόλης

μετατρέπονται σε ανατοξίνες (μετατρέπονται σε ανατοξίνες ( anatoxines )anatoxines )

Κυριότερες:Κυριότερες:ΑΑ Λεκιθινάση που υδρολύει τα φωσφολιπίδια τηςΛεκιθινάση που υδρολύει τα φωσφολιπίδια της

κυτταρικής μεμβράνηςκυτταρικής μεμβράνηςΒΒ Έχει νεκρωτική δράση προκαλώνταςΈχει νεκρωτική δράση προκαλώντας

αιμορραγική εξέλκωση του εντερικού βλεννογόνουαιμορραγική εξέλκωση του εντερικού βλεννογόνουΕΕ Παράγεται ως προτοξίνη και προκαλεί οίδημαΠαράγεται ως προτοξίνη και προκαλεί οίδημα

στον εγκέφαλο και τα καθιστά τα νεφρά μαλακάστον εγκέφαλο και τα καθιστά τα νεφρά μαλακά((pulpy kidney disease)pulpy kidney disease)

Τρόπος δράσηςΤρόπος δράσηςΟι τοξίνες που παράγονται από το βακτήριο αυτόΟι τοξίνες που παράγονται από το βακτήριο αυτόεισέρχονται στο πλάσμα της κυτταρικής μεμβράνης καιεισέρχονται στο πλάσμα της κυτταρικής μεμβράνης καιδημιουργούν κενά που διαταράσσουν την κανονικήδημιουργούν κενά που διαταράσσουν την κανονικήκυτταρική λειτουργία.κυτταρική λειτουργία.

66

Προδιαθετικοί παράγοντεςΠροδιαθετικοί παράγοντες

•• ΗλικίαΗλικία (νεαρά(νεαρά πιοπιο ευπαθή)ευπαθή)•• ΠρόβαταΠρόβατα πιοπιο ευπαθήευπαθή•• ΘρεπτικήΘρεπτική κατάστασηκατάσταση (αρρωσταίνουν(αρρωσταίνουν τατα πιοπιο

παχιάπαχιά ζώα)ζώα)•• ΤροφήΤροφή πλούσιαπλούσια σεσε υδατάνθρακεςυδατάνθρακες (άμυλο),(άμυλο), ήή καικαι

πρωτείνεςπρωτείνες (Άνοιξη(Άνοιξη μετάμετά απόαπό τηντην κατανάλωσηκατανάλωσηξηράςξηράς τροφής)τροφής)

•• ΚαταπόνησηΚαταπόνηση ((stress)stress)

77

•• ΗλικίαΗλικία (νεαρά(νεαρά πιοπιο ευπαθή)ευπαθή)•• ΠρόβαταΠρόβατα πιοπιο ευπαθήευπαθή•• ΘρεπτικήΘρεπτική κατάστασηκατάσταση (αρρωσταίνουν(αρρωσταίνουν τατα πιοπιο

παχιάπαχιά ζώα)ζώα)•• ΤροφήΤροφή πλούσιαπλούσια σεσε υδατάνθρακεςυδατάνθρακες (άμυλο),(άμυλο), ήή καικαι

πρωτείνεςπρωτείνες (Άνοιξη(Άνοιξη μετάμετά απόαπό τηντην κατανάλωσηκατανάλωσηξηράςξηράς τροφής)τροφής)

•• ΚαταπόνησηΚαταπόνηση ((stress)stress)

ΣυμπτώματαΣυμπτώματα•• ΕντεροτοξιναιμίαΕντεροτοξιναιμία τωντων αμνώναμνών καικαι τωντων εριφίωνεριφίων:: πολύπολύ μικρόςμικρός

χρόνοςχρόνος επώασηςεπώασης καικαι εκδήλωσηεκδήλωση σεσε ζώαζώα ηλικίαςηλικίας κάτωκάτω τωντων 1414ημερώνημερών.. ΕκδηλώνεταιΕκδηλώνεται υψηλόςυψηλός πυρετόςπυρετός μεμε άφθονηάφθονη διάρροιαδιάρροια(χρώματος(χρώματος σκούρουσκούρου ήή κίτρινου),κίτρινου), έντονοέντονο άλγος,άλγος, κατάπτωσηκατάπτωση καικαιανορεξίαανορεξία.. ΘάνατοςΘάνατος σεσε ποσοστόποσοστό έωςέως καικαι 100100%% τοτο αργότεροαργότερο σεσε 22--33ημέρεςημέρες..

•• ΕντεροτοξιναιμίαΕντεροτοξιναιμία προβάτωνπροβάτων καικαι αιγώναιγών:: σεσε ζώαζώα μεγαλύτεραμεγαλύτερα τουτουενόςενός μηνόςμηνός (έως(έως καικαι ενήλικα)ενήλικα),, εκδηλώνεταιεκδηλώνεται είτεείτε μεμε υπεροξείαυπεροξείαμορφήμορφή μεμε αιφνίδιοαιφνίδιο θάνατοθάνατο χωρίςχωρίς καθόλουκαθόλου συμπτώματασυμπτώματα ήή οξείαοξείαμορφήμορφή μεμε αταξίααταξία (βαδίζουν(βαδίζουν σανσαν μεθυσμένα,μεθυσμένα, πιέζουνπιέζουν τοτο κεφάλικεφάλιστονστον τοίχο),τοίχο), πάρεση,πάρεση, καικαι σπασμούς,σπασμούς, διάρροιαδιάρροια βλεννώδηβλεννώδη ήή καικαιαιμορραγική,αιμορραγική, αναιμίααναιμία.. ΣτηνΣτην πρώτηπρώτη περίπτωσηπερίπτωση οο θάνατοςθάνατοςεπέρχεταιεπέρχεται σεσε 11 ημέρα,ημέρα, ενώενώ στηστη δεύτερηδεύτερη σεσε 1010--1515 ημέρεςημέρες λόγωλόγωκαχεξίαςκαχεξίας..

88

•• ΕντεροτοξιναιμίαΕντεροτοξιναιμία τωντων αμνώναμνών καικαι τωντων εριφίωνεριφίων:: πολύπολύ μικρόςμικρόςχρόνοςχρόνος επώασηςεπώασης καικαι εκδήλωσηεκδήλωση σεσε ζώαζώα ηλικίαςηλικίας κάτωκάτω τωντων 1414ημερώνημερών.. ΕκδηλώνεταιΕκδηλώνεται υψηλόςυψηλός πυρετόςπυρετός μεμε άφθονηάφθονη διάρροιαδιάρροια(χρώματος(χρώματος σκούρουσκούρου ήή κίτρινου),κίτρινου), έντονοέντονο άλγος,άλγος, κατάπτωσηκατάπτωση καικαιανορεξίαανορεξία.. ΘάνατοςΘάνατος σεσε ποσοστόποσοστό έωςέως καικαι 100100%% τοτο αργότεροαργότερο σεσε 22--33ημέρεςημέρες..

•• ΕντεροτοξιναιμίαΕντεροτοξιναιμία προβάτωνπροβάτων καικαι αιγώναιγών:: σεσε ζώαζώα μεγαλύτεραμεγαλύτερα τουτουενόςενός μηνόςμηνός (έως(έως καικαι ενήλικα)ενήλικα),, εκδηλώνεταιεκδηλώνεται είτεείτε μεμε υπεροξείαυπεροξείαμορφήμορφή μεμε αιφνίδιοαιφνίδιο θάνατοθάνατο χωρίςχωρίς καθόλουκαθόλου συμπτώματασυμπτώματα ήή οξείαοξείαμορφήμορφή μεμε αταξίααταξία (βαδίζουν(βαδίζουν σανσαν μεθυσμένα,μεθυσμένα, πιέζουνπιέζουν τοτο κεφάλικεφάλιστονστον τοίχο),τοίχο), πάρεση,πάρεση, καικαι σπασμούς,σπασμούς, διάρροιαδιάρροια βλεννώδηβλεννώδη ήή καικαιαιμορραγική,αιμορραγική, αναιμίααναιμία.. ΣτηνΣτην πρώτηπρώτη περίπτωσηπερίπτωση οο θάνατοςθάνατοςεπέρχεταιεπέρχεται σεσε 11 ημέρα,ημέρα, ενώενώ στηστη δεύτερηδεύτερη σεσε 1010--1515 ημέρεςημέρες λόγωλόγωκαχεξίαςκαχεξίας..

ΜικρόβιοΜικρόβιο ΑσθένειαΑσθένεια ΣχόλιαΣχόλια

C. perfringes AC. perfringes A ΕντεροτοξιναιμίαΕντεροτοξιναιμία Όχι στην ΚύπροΌχι στην Κύπρο

C. perfringes BC. perfringes B ΔυσεντερίαΔυσεντερίαΑιμορραγική εντερίτιδαΑιμορραγική εντερίτιδα

Συχνή στα νεαράΣυχνή στα νεαρά

99

C. perfringes CC. perfringes C Νεκρωτική εντερίτιδαΝεκρωτική εντερίτιδα Όλες οι ηλικίεςΌλες οι ηλικίες

C. perfringes DC. perfringes D Πολτώδεις νεφρόςΠολτώδεις νεφρός Η πιο συχνή καιΗ πιο συχνή καιπροσβάλει όλες τιςπροσβάλει όλες τις

ηλικίεςηλικίες

ΔιάγνωσηΔιάγνωση

•• ΔΔ..ΔΔ.. απόαπό κολλιβακίλλωση,κολλιβακίλλωση, σαλμονέλλωση,σαλμονέλλωση, κοκκιδίασηκοκκιδίαση

•• ΓιαΓια τηντην εργαστηριακήεργαστηριακή διάγνωσηδιάγνωση πρέπειπρέπει νανα είναιείναιπρόσφατοπρόσφατο τοτο πτώμαπτώμα γιατίγιατί μεταθανάτιαμεταθανάτια τατα κλωστρίδιακλωστρίδιαπολλαπλασιάζονταιπολλαπλασιάζονται υπέρμετραυπέρμετρα..

•• ΕπιχρίσματαΕπιχρίσματα εντέρουεντέρου μεμε χρώσηχρώση GramGram..•• ΚαλλιέργειαΚαλλιέργεια απόαπό μεσεντέριαμεσεντέρια λεμφογάγγλιαλεμφογάγγλια ήή ήπαρήπαρ

(αλλά(αλλά όχιόχι έντερο)έντερο)..•• ΑνίχνευσηΑνίχνευση τοξινώντοξινών στοστο έντεροέντερο απόαπό περιεχομένουπεριεχομένου

εντέρουεντέρου ήή περιτοναϊκόπεριτοναϊκό υγρόυγρό γιατίγιατί ηη τοξίνητοξίνηκαταστρέφεταικαταστρέφεται απόαπό ένζυμαένζυμα τουτου εντερικούεντερικού τοιχώματοςτοιχώματοςτοτο οποίοοποίο είναιείναι επομένωςεπομένως ακατάλληλοακατάλληλο..

1010

•• ΔΔ..ΔΔ.. απόαπό κολλιβακίλλωση,κολλιβακίλλωση, σαλμονέλλωση,σαλμονέλλωση, κοκκιδίασηκοκκιδίαση

•• ΓιαΓια τηντην εργαστηριακήεργαστηριακή διάγνωσηδιάγνωση πρέπειπρέπει νανα είναιείναιπρόσφατοπρόσφατο τοτο πτώμαπτώμα γιατίγιατί μεταθανάτιαμεταθανάτια τατα κλωστρίδιακλωστρίδιαπολλαπλασιάζονταιπολλαπλασιάζονται υπέρμετραυπέρμετρα..

•• ΕπιχρίσματαΕπιχρίσματα εντέρουεντέρου μεμε χρώσηχρώση GramGram..•• ΚαλλιέργειαΚαλλιέργεια απόαπό μεσεντέριαμεσεντέρια λεμφογάγγλιαλεμφογάγγλια ήή ήπαρήπαρ

(αλλά(αλλά όχιόχι έντερο)έντερο)..•• ΑνίχνευσηΑνίχνευση τοξινώντοξινών στοστο έντεροέντερο απόαπό περιεχομένουπεριεχομένου

εντέρουεντέρου ήή περιτοναϊκόπεριτοναϊκό υγρόυγρό γιατίγιατί ηη τοξίνητοξίνηκαταστρέφεταικαταστρέφεται απόαπό ένζυμαένζυμα τουτου εντερικούεντερικού τοιχώματοςτοιχώματοςτοτο οποίοοποίο είναιείναι επομένωςεπομένως ακατάλληλοακατάλληλο..

1111

ΝεκροψίαΝεκροψία

1. Μαλακάνεφρά

( pulpy kidney)

1212

2.2. Φλεγμονή & νέκρωση τουΦλεγμονή & νέκρωση τουεντέρουεντέρου

1313

3.3. ΥπερφόρτωσηΥπερφόρτωσημεγάλης κοιλίαςμεγάλης κοιλίας& ήνυστρου& ήνυστρου

1414

4.4. Αιμορραγία & οίδημα στον εγκέφαλοΑιμορραγία & οίδημα στον εγκέφαλο

1515

Πετεγχιώδεις αιμορραγίες στο περικάρδιοΠετεγχιώδεις αιμορραγίες στο περικάρδιο

1616

Ανίχνευση τοξίνηςΑνίχνευση τοξίνης•• Καλλιέργεια σε περιεχόμενο στομάχουΚαλλιέργεια σε περιεχόμενο στομάχου•• IV/IPIV/IP σε ποντίκιασε ποντίκια•• IDID σε ινδικά χοιρίδιασε ινδικά χοιρίδια•• PCRPCR

1717

•• Καλλιέργεια σε περιεχόμενο στομάχουΚαλλιέργεια σε περιεχόμενο στομάχου•• IV/IPIV/IP σε ποντίκιασε ποντίκια•• IDID σε ινδικά χοιρίδιασε ινδικά χοιρίδια•• PCRPCR

USER:

Φωτο 1:Agarose gel of PCR products for C. perfringens isolates

Φωτο 2PCR typing results of over 2000 C. perfringens field isolates: the majority of isolates istype A

USER:

Φωτο 1:Agarose gel of PCR products for C. perfringens isolates

Φωτο 2PCR typing results of over 2000 C. perfringens field isolates: the majority of isolates istype A

Ασθένεια βάσει τοξίνηςΑσθένεια βάσει τοξίνηςType AType A

•• Νεκρωτική μυίτιδα στον άνθρωποΝεκρωτική μυίτιδα στον άνθρωπο•• Νεκρωτική εντερίτιδα σε πτηνάΝεκρωτική εντερίτιδα σε πτηνά•• Εντεροτοξαιμία σε βοοειδή και αμνούςΕντεροτοξαιμία σε βοοειδή και αμνούς•• Νεκρωτική εντεροκολίτιδα σε χοιρίδιαΝεκρωτική εντεροκολίτιδα σε χοιρίδια•• Κολίτιδα σε ιπποειδήΚολίτιδα σε ιπποειδή

Type BType B•• Δυσεντερία αμνώνΔυσεντερία αμνών•• Χρόνια εντερίτιδα σε νεαρά αρνιάΧρόνια εντερίτιδα σε νεαρά αρνιά•• Αιμορραγική εντερίτιδα σε νεογέννητους μόσχουςΑιμορραγική εντερίτιδα σε νεογέννητους μόσχουςpatpathogenesis may be additive or synergistic (beta and epsilonhogenesis may be additive or synergistic (beta and epsilon

toxin)toxin)Type CType C

•• Νεκρωτική εντερίτιδα στον άνθρωπο στα πτηνά καιΝεκρωτική εντερίτιδα στον άνθρωπο στα πτηνά και•• Αιμορραγική ή νεκρωτική εντεροτοξαιμία σε νεογέννηταΑιμορραγική ή νεκρωτική εντεροτοξαιμία σε νεογέννητα

χοιρίδια, αμνούς, ερίφια και πώλους.χοιρίδια, αμνούς, ερίφια και πώλους.

1818

Type AType A•• Νεκρωτική μυίτιδα στον άνθρωποΝεκρωτική μυίτιδα στον άνθρωπο•• Νεκρωτική εντερίτιδα σε πτηνάΝεκρωτική εντερίτιδα σε πτηνά•• Εντεροτοξαιμία σε βοοειδή και αμνούςΕντεροτοξαιμία σε βοοειδή και αμνούς•• Νεκρωτική εντεροκολίτιδα σε χοιρίδιαΝεκρωτική εντεροκολίτιδα σε χοιρίδια•• Κολίτιδα σε ιπποειδήΚολίτιδα σε ιπποειδή

Type BType B•• Δυσεντερία αμνώνΔυσεντερία αμνών•• Χρόνια εντερίτιδα σε νεαρά αρνιάΧρόνια εντερίτιδα σε νεαρά αρνιά•• Αιμορραγική εντερίτιδα σε νεογέννητους μόσχουςΑιμορραγική εντερίτιδα σε νεογέννητους μόσχουςpatpathogenesis may be additive or synergistic (beta and epsilonhogenesis may be additive or synergistic (beta and epsilon

toxin)toxin)Type CType C

•• Νεκρωτική εντερίτιδα στον άνθρωπο στα πτηνά καιΝεκρωτική εντερίτιδα στον άνθρωπο στα πτηνά και•• Αιμορραγική ή νεκρωτική εντεροτοξαιμία σε νεογέννηταΑιμορραγική ή νεκρωτική εντεροτοξαιμία σε νεογέννητα

χοιρίδια, αμνούς, ερίφια και πώλους.χοιρίδια, αμνούς, ερίφια και πώλους.

Πρόληψη της νόσου στα ζώαΠρόληψη της νόσου στα ζώα

ΑποσκοπείΑποσκοπεί1.1. Στην αποφυγή της αύξησης τουΣτην αποφυγή της αύξησης του

πληθυσμού του μικροβίου στο έντερο καιπληθυσμού του μικροβίου στο έντερο και2.2. Στην εξουδετέρωση της παραγόμενηςΣτην εξουδετέρωση της παραγόμενης

τοξίνηςτοξίνης

1919

ΑποσκοπείΑποσκοπεί1.1. Στην αποφυγή της αύξησης τουΣτην αποφυγή της αύξησης του

πληθυσμού του μικροβίου στο έντερο καιπληθυσμού του μικροβίου στο έντερο και2.2. Στην εξουδετέρωση της παραγόμενηςΣτην εξουδετέρωση της παραγόμενης

τοξίνηςτοξίνης

Εφαρμόζεται εμβολιασμός μεΕφαρμόζεται εμβολιασμός με C.C.perfringensperfringens τύπουτύπου CC καικαι DD ( διάφορες( διάφορεςεμπορικές ονομασίες π.χεμπορικές ονομασίες π.χ covexincovexin ) πάντοτε) πάντοτεβέβαια σε συνδυασμό με ορθές πρακτικέςβέβαια σε συνδυασμό με ορθές πρακτικέςεκτροφής ( σιτηρέσια & υγιεινή κατάστασηεκτροφής ( σιτηρέσια & υγιεινή κατάστασημονάδας και παραγωγικών ζώων ).μονάδας και παραγωγικών ζώων ).

Επίσης χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά σεΕπίσης χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά σεσυνδυασμό με αντιδυσεντερικό ορόσυνδυασμό με αντιδυσεντερικό ορό( υποδόριος χορήγηση )( υποδόριος χορήγηση )

2020

Εφαρμόζεται εμβολιασμός μεΕφαρμόζεται εμβολιασμός με C.C.perfringensperfringens τύπουτύπου CC καικαι DD ( διάφορες( διάφορεςεμπορικές ονομασίες π.χεμπορικές ονομασίες π.χ covexincovexin ) πάντοτε) πάντοτεβέβαια σε συνδυασμό με ορθές πρακτικέςβέβαια σε συνδυασμό με ορθές πρακτικέςεκτροφής ( σιτηρέσια & υγιεινή κατάστασηεκτροφής ( σιτηρέσια & υγιεινή κατάστασημονάδας και παραγωγικών ζώων ).μονάδας και παραγωγικών ζώων ).

Επίσης χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά σεΕπίσης χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά σεσυνδυασμό με αντιδυσεντερικό ορόσυνδυασμό με αντιδυσεντερικό ορό( υποδόριος χορήγηση )( υποδόριος χορήγηση )

ΕμβολιασμόςΕμβολιασμός:: Ανατοξίνη τύπουΑνατοξίνη τύπου CC καικαι DD(χρειάζονται δύο δόσεις)(χρειάζονται δύο δόσεις)

Για ανοσοποίηση των νεαρών είναι σκόπιμο ναΓια ανοσοποίηση των νεαρών είναι σκόπιμο ναγίνεται ο εμβολιασμός των εγκύων μεγίνεται ο εμβολιασμός των εγκύων με 2 δόσεις2 δόσειςαρκεί η 2η δόση να μη γίνει εντός τουαρκεί η 2η δόση να μη γίνει εντός τουτελευταίου μήνα (ή το πολύ 2 εβδομάδες) πριντελευταίου μήνα (ή το πολύ 2 εβδομάδες) πριντον τοκετό.τον τοκετό.

Τα ζώα που θηλάζουν αποκτούν ανοσία μέσω τουΤα ζώα που θηλάζουν αποκτούν ανοσία μέσω τουπρωτογάλακτος που διαρκεί έως και 5πρωτογάλακτος που διαρκεί έως και 5εβδομάδες.εβδομάδες.

2121

Για ανοσοποίηση των νεαρών είναι σκόπιμο ναΓια ανοσοποίηση των νεαρών είναι σκόπιμο ναγίνεται ο εμβολιασμός των εγκύων μεγίνεται ο εμβολιασμός των εγκύων με 2 δόσεις2 δόσειςαρκεί η 2η δόση να μη γίνει εντός τουαρκεί η 2η δόση να μη γίνει εντός τουτελευταίου μήνα (ή το πολύ 2 εβδομάδες) πριντελευταίου μήνα (ή το πολύ 2 εβδομάδες) πριντον τοκετό.τον τοκετό.

Τα ζώα που θηλάζουν αποκτούν ανοσία μέσω τουΤα ζώα που θηλάζουν αποκτούν ανοσία μέσω τουπρωτογάλακτος που διαρκεί έως και 5πρωτογάλακτος που διαρκεί έως και 5εβδομάδες.εβδομάδες.

Εμβολιακό σχήμαΕμβολιακό σχήμα

Ο εμβολιασμός γίνεται (στα θηλυκά) στις 6Ο εμβολιασμός γίνεται (στα θηλυκά) στις 6--8 εβδομάδες και η 2η δόση στις 48 εβδομάδες και η 2η δόση στις 4εβδομάδες πριν τον τοκετό. Ετήσιοςεβδομάδες πριν τον τοκετό. Ετήσιοςεπανεμβολιασμός πριν τη γέννα.επανεμβολιασμός πριν τη γέννα.

Είναι σκόπιμο να εμβολιάζονται και ταΕίναι σκόπιμο να εμβολιάζονται και τανεαρά, 10 ημέρες πριν τον απογαλακτισμόνεαρά, 10 ημέρες πριν τον απογαλακτισμόκαι με τη δεύτερη δόση λίγες ημέρες μετάκαι με τη δεύτερη δόση λίγες ημέρες μετάτον απογαλακτισμό.τον απογαλακτισμό.

2222

Ο εμβολιασμός γίνεται (στα θηλυκά) στις 6Ο εμβολιασμός γίνεται (στα θηλυκά) στις 6--8 εβδομάδες και η 2η δόση στις 48 εβδομάδες και η 2η δόση στις 4εβδομάδες πριν τον τοκετό. Ετήσιοςεβδομάδες πριν τον τοκετό. Ετήσιοςεπανεμβολιασμός πριν τη γέννα.επανεμβολιασμός πριν τη γέννα.

Είναι σκόπιμο να εμβολιάζονται και ταΕίναι σκόπιμο να εμβολιάζονται και τανεαρά, 10 ημέρες πριν τον απογαλακτισμόνεαρά, 10 ημέρες πριν τον απογαλακτισμόκαι με τη δεύτερη δόση λίγες ημέρες μετάκαι με τη δεύτερη δόση λίγες ημέρες μετάτον απογαλακτισμό.τον απογαλακτισμό.

•• Τα αρσενικά εμβολιάζονται συνήθως μεΤα αρσενικά εμβολιάζονται συνήθως μεμία δόση ετησίως.μία δόση ετησίως.

•• Το εμβολιακό σχήμα θα πρέπει ναΤο εμβολιακό σχήμα θα πρέπει ναπροσαρμόζεται στο πρόβλημα.προσαρμόζεται στο πρόβλημα.Συχνά δίδεται η πρώτη δόση 2Συχνά δίδεται η πρώτη δόση 2--33εβδομάδες πριν την έναρξηεβδομάδες πριν την έναρξηχορήγησης συμπυκνωμένηςχορήγησης συμπυκνωμένηςτροφής (δηλ. πριν χαλάσει οτροφής (δηλ. πριν χαλάσει οκαιρός), και η 2η δόση 1καιρός), και η 2η δόση 1--22εβδομάδες μετάεβδομάδες μετά..

2323

•• Τα αρσενικά εμβολιάζονται συνήθως μεΤα αρσενικά εμβολιάζονται συνήθως μεμία δόση ετησίως.μία δόση ετησίως.

•• Το εμβολιακό σχήμα θα πρέπει ναΤο εμβολιακό σχήμα θα πρέπει ναπροσαρμόζεται στο πρόβλημα.προσαρμόζεται στο πρόβλημα.Συχνά δίδεται η πρώτη δόση 2Συχνά δίδεται η πρώτη δόση 2--33εβδομάδες πριν την έναρξηεβδομάδες πριν την έναρξηχορήγησης συμπυκνωμένηςχορήγησης συμπυκνωμένηςτροφής (δηλ. πριν χαλάσει οτροφής (δηλ. πριν χαλάσει οκαιρός), και η 2η δόση 1καιρός), και η 2η δόση 1--22εβδομάδες μετάεβδομάδες μετά..

Σε περίπτωση κρούσματοςΣε περίπτωση κρούσματος

Σε επίπεδο εκτροφήςΣε επίπεδο εκτροφής•• Αύξηση του ποσοστού χονδροειδούς τροφήςΑύξηση του ποσοστού χονδροειδούς τροφής•• Προσθήκη χλωροτετρακυκλίνης στο φαί (Προσθήκη χλωροτετρακυκλίνης στο φαί (200200

grams per tongrams per ton για αρκετές ημέρες)για αρκετές ημέρες)Ανά ζώοΑνά ζώο•• ΠενικιλίνηΠενικιλίνη•• Αντιτοξίνη από το στόμα ή παρεντερικάΑντιτοξίνη από το στόμα ή παρεντερικά

(συνήθως η θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική(συνήθως η θεραπεία δεν είναι αποτελεσματικήεπειδή το νόσημα έχει ταχεία διαδρομή)επειδή το νόσημα έχει ταχεία διαδρομή)

2424

Σε επίπεδο εκτροφήςΣε επίπεδο εκτροφής•• Αύξηση του ποσοστού χονδροειδούς τροφήςΑύξηση του ποσοστού χονδροειδούς τροφής•• Προσθήκη χλωροτετρακυκλίνης στο φαί (Προσθήκη χλωροτετρακυκλίνης στο φαί (200200

grams per tongrams per ton για αρκετές ημέρες)για αρκετές ημέρες)Ανά ζώοΑνά ζώο•• ΠενικιλίνηΠενικιλίνη•• Αντιτοξίνη από το στόμα ή παρεντερικάΑντιτοξίνη από το στόμα ή παρεντερικά

(συνήθως η θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική(συνήθως η θεραπεία δεν είναι αποτελεσματικήεπειδή το νόσημα έχει ταχεία διαδρομή)επειδή το νόσημα έχει ταχεία διαδρομή)

ΠρόληψηΠρόληψη•• Σταδιακή μετάβαση σε συμπυκνωμένη τροφή.Σταδιακή μετάβαση σε συμπυκνωμένη τροφή.•• Σταθερή κατανάλωση τροφής π.χ. ΣτέρησηΣταθερή κατανάλωση τροφής π.χ. Στέρηση

νερού μειώνει την όρεξη. Όταν γίνει το νερόνερού μειώνει την όρεξη. Όταν γίνει το νερόδιαθέσιμο ξανά, τα ζώα τρώνε περισσότερο....διαθέσιμο ξανά, τα ζώα τρώνε περισσότερο....

•• Η διατροφή και ο εμβολιασμός πρέπει ναΗ διατροφή και ο εμβολιασμός πρέπει ναπροσαρμόζονται στις καιρικές συνθήκες και τοπροσαρμόζονται στις καιρικές συνθήκες και τοσύστημα εκτροφής π.χ. Η σταδιακή μετάβασησύστημα εκτροφής π.χ. Η σταδιακή μετάβασησε συμπυκνωμένες τροφές να γίνεται ότανσε συμπυκνωμένες τροφές να γίνεται όταναναμένεται επιδείνωση του καιρού.αναμένεται επιδείνωση του καιρού.

2525

•• Σταδιακή μετάβαση σε συμπυκνωμένη τροφή.Σταδιακή μετάβαση σε συμπυκνωμένη τροφή.•• Σταθερή κατανάλωση τροφής π.χ. ΣτέρησηΣταθερή κατανάλωση τροφής π.χ. Στέρηση

νερού μειώνει την όρεξη. Όταν γίνει το νερόνερού μειώνει την όρεξη. Όταν γίνει το νερόδιαθέσιμο ξανά, τα ζώα τρώνε περισσότερο....διαθέσιμο ξανά, τα ζώα τρώνε περισσότερο....

•• Η διατροφή και ο εμβολιασμός πρέπει ναΗ διατροφή και ο εμβολιασμός πρέπει ναπροσαρμόζονται στις καιρικές συνθήκες και τοπροσαρμόζονται στις καιρικές συνθήκες και τοσύστημα εκτροφής π.χ. Η σταδιακή μετάβασησύστημα εκτροφής π.χ. Η σταδιακή μετάβασησε συμπυκνωμένες τροφές να γίνεται ότανσε συμπυκνωμένες τροφές να γίνεται όταναναμένεται επιδείνωση του καιρού.αναμένεται επιδείνωση του καιρού.

Πρόληψη στα βοοειδήΠρόληψη στα βοοειδή

•• Εμβολιασμός των αγελάδων με ανατοξίνηΕμβολιασμός των αγελάδων με ανατοξίνηClostridium perfringensClostridium perfringens 6060 καικαι 3030 ημέρεςημέρεςπριν τον τοκετόπριν τον τοκετό.. Ετήσιος επανεμβολιασμόςΕτήσιος επανεμβολιασμόςπριν τον τοκετό.πριν τον τοκετό.

•• Στους μόσχους που γεννιούνται από μηΣτους μόσχους που γεννιούνται από μηανοσοποιημένες αγελάδες, εάν προκύψειανοσοποιημένες αγελάδες, εάν προκύψειπρόβλημα μπορούμε μόνο να δώσουμεπρόβλημα μπορούμε μόνο να δώσουμεαντιαντι--τοξίνη και αντιβιοτικά από το στόμα.τοξίνη και αντιβιοτικά από το στόμα.

2626

•• Εμβολιασμός των αγελάδων με ανατοξίνηΕμβολιασμός των αγελάδων με ανατοξίνηClostridium perfringensClostridium perfringens 6060 καικαι 3030 ημέρεςημέρεςπριν τον τοκετόπριν τον τοκετό.. Ετήσιος επανεμβολιασμόςΕτήσιος επανεμβολιασμόςπριν τον τοκετό.πριν τον τοκετό.

•• Στους μόσχους που γεννιούνται από μηΣτους μόσχους που γεννιούνται από μηανοσοποιημένες αγελάδες, εάν προκύψειανοσοποιημένες αγελάδες, εάν προκύψειπρόβλημα μπορούμε μόνο να δώσουμεπρόβλημα μπορούμε μόνο να δώσουμεαντιαντι--τοξίνη και αντιβιοτικά από το στόμα.τοξίνη και αντιβιοτικά από το στόμα.

Enterotoxemia VaccineEnterotoxemia Vaccine

•• Very effective in guardingVery effective in guardingyour goats againstyour goats against"overeating disease.""overeating disease."Vaccinate newborns andVaccinate newborns andfollow with a second dosefollow with a second dosein 2 weeks. Vaccinate adultin 2 weeks. Vaccinate adultgoats twice each year, 4goats twice each year, 4--66weeks before kidding timeweeks before kidding timefor pregnant does.for pregnant does.18H18H--1 Enterotoxemia1 EnterotoxemiaVaccine (20 cc) . . . $2.85Vaccine (20 cc) . . . $2.85

2727

•• Very effective in guardingVery effective in guardingyour goats againstyour goats against"overeating disease.""overeating disease."Vaccinate newborns andVaccinate newborns andfollow with a second dosefollow with a second dosein 2 weeks. Vaccinate adultin 2 weeks. Vaccinate adultgoats twice each year, 4goats twice each year, 4--66weeks before kidding timeweeks before kidding timefor pregnant does.for pregnant does.18H18H--1 Enterotoxemia1 EnterotoxemiaVaccine (20 cc) . . . $2.85Vaccine (20 cc) . . . $2.85

Κλωστριδιακές λοιμώξεις τωνΚλωστριδιακές λοιμώξεις τωνβοοειδώνβοοειδών

2828

Κλωστριδιακές λοιμώξεις τωνΚλωστριδιακές λοιμώξεις τωνβοοειδώνβοοειδών

Πνευματάνθερακας ήΠνευματάνθερακας ήσυμπτωματικόςσυμπτωματικόςάνθρακαςάνθρακας

•• Από τοΑπό το Clostridium chauvoeiClostridium chauvoei..•• Σπόροι του κλωστριδίουΣπόροι του κλωστριδίου

φτάνουν στο έντερο μέσω τουφτάνουν στο έντερο μέσω τουστόματος και μετάστόματος και μετάφαγοκύτταρα διασπείρονταιφαγοκύτταρα διασπείρονταιμέσω της αιματικήςμέσω της αιματικήςκυκλοφορίας στους μύες καικυκλοφορίας στους μύες καιόπου και μένουν αδρανείς.όπου και μένουν αδρανείς.

•• Εάν διαταραχθεί η αιμάτωσηΕάν διαταραχθεί η αιμάτωσητο ιστού βλασταίνουν στοτο ιστού βλασταίνουν στοαναερόβιο περιβάλλον καιαναερόβιο περιβάλλον καιπροκαλούν τοπική νέκρωση. Οιπροκαλούν τοπική νέκρωση. Οιαλλοιώσεις έχουν συνήθωςαλλοιώσεις έχουν συνήθωςμαύρο χρώμαμαύρο χρώμα ((black legblack leg))

•• Ο θάνατος επέρχεται συχνάΟ θάνατος επέρχεται συχνάπριν την εμφάνισηπριν την εμφάνισησυμπτωμάτων.συμπτωμάτων.

2929

•• Από τοΑπό το Clostridium chauvoeiClostridium chauvoei..•• Σπόροι του κλωστριδίουΣπόροι του κλωστριδίου

φτάνουν στο έντερο μέσω τουφτάνουν στο έντερο μέσω τουστόματος και μετάστόματος και μετάφαγοκύτταρα διασπείρονταιφαγοκύτταρα διασπείρονταιμέσω της αιματικήςμέσω της αιματικήςκυκλοφορίας στους μύες καικυκλοφορίας στους μύες καιόπου και μένουν αδρανείς.όπου και μένουν αδρανείς.

•• Εάν διαταραχθεί η αιμάτωσηΕάν διαταραχθεί η αιμάτωσητο ιστού βλασταίνουν στοτο ιστού βλασταίνουν στοαναερόβιο περιβάλλον καιαναερόβιο περιβάλλον καιπροκαλούν τοπική νέκρωση. Οιπροκαλούν τοπική νέκρωση. Οιαλλοιώσεις έχουν συνήθωςαλλοιώσεις έχουν συνήθωςμαύρο χρώμαμαύρο χρώμα ((black legblack leg))

•• Ο θάνατος επέρχεται συχνάΟ θάνατος επέρχεται συχνάπριν την εμφάνισηπριν την εμφάνισησυμπτωμάτων.συμπτωμάτων.

ΑλλαντίασηΑλλαντίαση•• ΤαχείαςΤαχείας εξέλιξηςεξέλιξης θανατηφόροςθανατηφόρος

νόσοςνόσος τωντων βοοειδώνβοοειδών πουπουπροκαλείταιπροκαλείται απόαπό τηντην τοξίνητοξίνητουτου ClCl.. bodulinumbodulinum (αλλαντική(αλλαντικήτοξίνη),τοξίνη), ηη οποίαοποίαπροσλαμβάνεταιπροσλαμβάνεται απόαπό τατα ζώαζώακαικαι τατα πτηνάπτηνά μεμε τοτο φαίφαί καικαι τοτονερόνερό αντίστοιχααντίστοιχα..

•• ΗΗ τοξίνητοξίνη απορροφάταιαπορροφάται απόαπό τοτοέντεροέντερο καικαι προκαλείπροκαλεί νευρικάνευρικάπροβλήματαπροβλήματα μεμε μυϊκήμυϊκήπαράλυσηπαράλυση καικαι θάνατοθάνατο λόγωλόγωκαρδιακήςκαρδιακής ήή αναπνευστικήςαναπνευστικήςανεπάρκειαςανεπάρκειας σεσε 55 ημέρεςημέρες..

•• ΟΟ άνθρωποςάνθρωπος προσβάλλεταιπροσβάλλεται μεμεανάλογαανάλογα συμπτώματασυμπτώματασυνήθωςσυνήθως απόαπό τηντην κατανάλωσηκατανάλωσηκονσερβώνκονσερβών πουπου δενδεν έχουνέχουνπαρασκευαστείπαρασκευαστεί σωστάσωστά..

3030

•• ΤαχείαςΤαχείας εξέλιξηςεξέλιξης θανατηφόροςθανατηφόροςνόσοςνόσος τωντων βοοειδώνβοοειδών πουπουπροκαλείταιπροκαλείται απόαπό τηντην τοξίνητοξίνητουτου ClCl.. bodulinumbodulinum (αλλαντική(αλλαντικήτοξίνη),τοξίνη), ηη οποίαοποίαπροσλαμβάνεταιπροσλαμβάνεται απόαπό τατα ζώαζώακαικαι τατα πτηνάπτηνά μεμε τοτο φαίφαί καικαι τοτονερόνερό αντίστοιχααντίστοιχα..

•• ΗΗ τοξίνητοξίνη απορροφάταιαπορροφάται απόαπό τοτοέντεροέντερο καικαι προκαλείπροκαλεί νευρικάνευρικάπροβλήματαπροβλήματα μεμε μυϊκήμυϊκήπαράλυσηπαράλυση καικαι θάνατοθάνατο λόγωλόγωκαρδιακήςκαρδιακής ήή αναπνευστικήςαναπνευστικήςανεπάρκειαςανεπάρκειας σεσε 55 ημέρεςημέρες..

•• ΟΟ άνθρωποςάνθρωπος προσβάλλεταιπροσβάλλεται μεμεανάλογαανάλογα συμπτώματασυμπτώματασυνήθωςσυνήθως απόαπό τηντην κατανάλωσηκατανάλωσηκονσερβώνκονσερβών πουπου δενδεν έχουνέχουνπαρασκευαστείπαρασκευαστεί σωστάσωστά..

Δημόσια ΥγείαΔημόσια Υγεία

3131

•• ΠροκαλείΠροκαλεί στονστον άνθρωποάνθρωποαεριογόνοαεριογόνο γάγγραιναγάγγραινα καικαιτροφικέςτροφικές λοιμώξειςλοιμώξεις απόαπότρόφιματρόφιμα πουπου δενδεν έχουνέχουνπαρασκευαστείπαρασκευαστεί σωστάσωστά ανανκαικαι σεσε αρκετέςαρκετές περιπτώσειςπεριπτώσειςτοτο βακτήριοβακτήριο επιβιώνειεπιβιώνει καικαιστοστο μαγείρεμαμαγείρεμα..

•• ΕάνΕάν καταναλωθούνκαταναλωθούνσημαντικέςσημαντικές ποσότητεςποσότητες τουτουβακτηρίουβακτηρίου μεμε τοτο φαίφαί τότετότετοτο βακτήριοβακτήριο μπορείμπορεί νανασπορογονήσεισπορογονήσει στοστο έντεροέντεροκαικαι νανα παράγειπαράγει σημαντικέςσημαντικέςποσότητεςποσότητες εντεροτοξίνηςεντεροτοξίνης..

3232

•• ΠροκαλείΠροκαλεί στονστον άνθρωποάνθρωποαεριογόνοαεριογόνο γάγγραιναγάγγραινα καικαιτροφικέςτροφικές λοιμώξειςλοιμώξεις απόαπότρόφιματρόφιμα πουπου δενδεν έχουνέχουνπαρασκευαστείπαρασκευαστεί σωστάσωστά ανανκαικαι σεσε αρκετέςαρκετές περιπτώσειςπεριπτώσειςτοτο βακτήριοβακτήριο επιβιώνειεπιβιώνει καικαιστοστο μαγείρεμαμαγείρεμα..

•• ΕάνΕάν καταναλωθούνκαταναλωθούνσημαντικέςσημαντικές ποσότητεςποσότητες τουτουβακτηρίουβακτηρίου μεμε τοτο φαίφαί τότετότετοτο βακτήριοβακτήριο μπορείμπορεί νανασπορογονήσεισπορογονήσει στοστο έντεροέντεροκαικαι νανα παράγειπαράγει σημαντικέςσημαντικέςποσότητεςποσότητες εντεροτοξίνηςεντεροτοξίνης..

3333