ΑπαιτήσειςΛογισμικού

περιεχόμεναπαρουσίασης

• Τιείναιοιαπαιτήσεις• Δραστηριότητεςπροσδιορισμούαπαιτήσεων• Ηεξαγωγήαπαιτήσεων

τιείναιοιαπαιτήσεις

• Πρινβρούμετηλύσηπρέπεινακαταλάβουμετοπρόβλημα.• Οιαπαιτήσειςείναιμιαπεριγραφήτουτιμπορείτοσύστημανα

κάνειέτσιώστεναικανοποιείτοσκοπόγιατονοποίοαναπτύσσεται.

• Μετιςαπαιτήσειςδιατυπώνουμετοπρόβλημακαιόχιτηλύσητου.

λειτουργικέςκαιμηλειτουργικέςαπαιτήσεις

• Τοσύνολοτων{fi}περιγράφειτηλειτουργικότητατουσυστήματος.(xi:διάνυσμαεισόδου,yi:διάνυσμαεξόδου).

• Μίαλειτουργικήαπαίτηση(functionalrequirement)περιγράφειμιααλληλεπίδρασημεταξύτουσυστήματοςκαιτουπεριβάλλοντόςτου.

ορολογίααπαιτήσεων

Απαιτήσεις αδιάφορες για τον πελάτη

Απαιτήσεις που ενδιαφέρουν τον πελάτη

Μετρήσιμες Μη μετρήσιμες Απαιτήσεις παρατηρήσιμες από τους χρήστες

Απαιτήσεις επιρρεπείς σε αλλαγή

Απαιτήσεις Στόχοι

Απαιτήσεις μη παρατηρήσιμες στους χρήστες

Λεπτομέρειες υλοποίησης

Περιορισμοί

χαρακτηριστικάκαλώναπαιτήσεων

• Ορθότητα• Πληρότητα• Συνέπεια• Εφικτότηταυλοποίησης• Αναγκαιότητα• Επαληθευσιμότητα• Ιχνηλασιμότητα• Σαφήνεια– ακρίβεια• Προτεραιοποίηση

ποιουςενδιαφέρουνοιαπαιτήσεις

Οιενδιαφερόμενοι(stakeholders) είναι:• Οιπελάτεςπουχρηματοδοτούντοέργοτηςανάπτυξηςτου

λογισμικούκαιαναμένουντολογισμικόγιαναεπιτύχουντουςεπιχειρησιακούςστόχουςτουοργανισμούτους.

• Οιάμεσοιχρήστεςτουλογισμικού.• Οιέμμεσοιχρήστεςτουλογισμικού(αυτοίπουλαμβάνουν

υπηρεσίεςαπότολογισμικόμέσωτρίτων).• Οιμηχανικοίλογισμικούπουσυντάσσουντιςαπαιτήσεις.• Οιμηχανικοίλογισμικούπουθασχεδιάσουν,υλοποιήσουν,

συντηρήσουντολογισμικό.

επίπεδααπαιτήσεων

• ΕπιχειρησιακέςΑπαιτήσεις(BusinessRequirements).• ΑπαιτήσειςΧρηστών(UserRequirements).• ΑπαιτήσειςΣυστήματος– Λογισμικού.

απαιτήσειςσυστήματοςκαιαπαιτήσειςλογισμικού

ΕΠΑΣ

1.Εισαγωγή1.1Σκοπόςτουσυστήματος1.2Εμβέλειατουσυστήματος1.3Ορισμοί,ακρώνυμακαισυντομογραφίες1.4Αναφορές1.5Επισκόπησητουσυστήματος

2.Γενικήπεριγραφήτουσυστήματος2.1Περιβάλλοντουσυστήματος2.2Καταστάσειςλειτουργίαςτουσυστήματος2.3Κύριεςδυνατότητεςτουσυστήματος2.4Κύριεςσυνθήκες(conditions)τουσυστήματος2.5Κύριοιπεριορισμοίτουσυστήματος2.6Χαρακτηριστικάχρηστών2.7Υποθέσειςκαιεξαρτήσεις2.8Σενάριαλειτουργίας

ΕΠΑΣ(συνέχεια)

3.Δυνατότητες,συνθήκεςκαιπεριορισμοίτουσυστήματος3.1Φυσικήδιάσταση

3.1.1Κατασκευή3.1.2Ανθεκτικότηταστοχρόνο(durability)3.1.3Προσαρμοστικότητα3.1.4Συνθήκεςπεριβάλλοντος

3.2Χαρακτηριστικάαπόδοσηςτουσυστήματος3.3Ασφάλειατουσυστήματος3.4Διαχείρισηπληροφορίας3.5Λειτουργίεςτουσυστήματος

3.5.1Ανθρώπινοιπαράγοντες3.5.2Συντηρισιμότητατουσυστήματος3.5.3Αξιοπιστίατουσυστήματος

3.6Ρυθμιστικέςπολιτικές3.7Υποστήριξητουκύκλουζωήςτουσυστήματος

4.Διεπαφέςτουσυστήματος

δραστηριότητεςαπαιτήσεων

μελέτησκοπιμότητας

• Ημελέτησκοπιμότητας(feasibilitystudy)ξεκινάμεένασύνολοπροκαταρκτικώνεπιχειρησιακών απαιτήσεων,μιαπροσεγγιστικήσκιαγράφησητουσυστήματοςκαιμιαπεριγραφήτουτρόπουυποστήριξηςτωνεπιχειρησιακώνδιαδικασιώναπότοσύστημα.

• Τοαποτέλεσματηςμελέτηςείναιμιαέκθεσηπουαπαντάστοερώτημααναξίζειήόχιτοκόπονασυνεχίσουμετηδιαδικασίαανάπτυξης.

• Ηεπιχειρηματολογίατηςέκθεσηςεστιάζεισεερωτήματαόπως:– κατάπόσοτοσύστημασυνδράμειστηεπιτυχίατωνστόχωντου

οργανισμούπουθατοχρησιμοποιήσει,– κατάπόσοτοσύστημαείναιυλοποιήσιμομετιςτρέχουσες

τεχνολογίεςκαισταπλαίσιασυγκεκριμένωνορίωνκόστουςκαιχρόνουκαι

– κατάπόσοτοσύστημαείναιολοκληρώσιμομεάλλαυπάρχοντασυστήματα.

εξαγωγήαπαιτήσεων

• Στηνεξαγωγήαπαιτήσεων(requirementselicitation)οιμηχανικοίλογισμικούσυνεργάζονταιμετουςενδιαφερομένους(stakeholders)τουλογισμικούμεσκοπόναπροσδιορίσουν:– τοπεδίοεφαρμογήςτουλογισμικού,– τιςυπηρεσίεςπουθαπαρέχειτοσύστημα,– τιςαπαιτούμενεςεπιδόσειςτουσυστήματος,– τουςπεριορισμούςπουθέτειτουλικότουυπολογιστήστουπό

ανάπτυξηλογισμικόήτουςπεριορισμούςπουθέτειτουπόανάπτυξηλογισμικόστουλικότουυπολογιστή

– κτλ.

ανάλυσηαπαιτήσεων

• Ηανάλυσηαπαιτήσεων(requirementsanalysis)επιχειρείναπροσδιορίσειτολογισμικόμαςπεριγράφονταςέναμοντέλοτουλογισμικούχωρίςναλαμβάνειυπόψητοπραγματικόπεριβάλλονυλοποίησηςτουλογισμικού.

• Ηανάλυσηδενασχολείταιμετοπεριβάλλονυλοποίησηςτουλογισμικούπαράμόνομετοχώροτουπροβλήματοςκαιτηνλειτουργικότητατουλογισμικού.

• Ηανάλυσηέχειωςαποτέλεσματοναναλυτικότεροκαισαφέστεροπροσδιορισμότωνλειτουργικώναπαιτήσεωντουλογισμικού.

προδιαγραφήαπαιτήσεων

Σκοπόςτηςπροδιαγραφήςαπαιτήσεων(requirementsspecification)είναιηδιατύπωση– σύνταξητωναπαιτήσεωνπουπροσδιορίστηκαναπότιςπροηγούμενεςδραστηριότητεςέτσιώστεαυτέςναείναιαξιοποιήσιμεςαπότουςμηχανικούςλογισμικούπουεμπλέκονταιστηνανάπτυξητουλογισμικούκαιεπιβεβαιώσιμεςαπότουςενδιαφερόμενουςγιατιςαπαιτήσειςλογισμικού

επικύρωσηαπαιτήσεων

Στηνεπικύρωσηαπαιτήσεων(requirementsvalidation)εξετάζεται:• ηπληρότητατωναπαιτήσεων(έχουνκαταγραφείόλεςοι

απαιτήσεις),• ηορθότητατους(τοσύνολοτωνενδιαφερομένωνσυμφωνούνμε

τοντρόποπουπροσδιορίζεταιηκάθεαπαίτηση),• ησυνέπειατους(δενείναιαντικρουόμενεςμεταξύτους),η

σαφήνειατους(ερμηνεύονταιμονοσήμαντα),• ηδυνατότηταπραγματοποίησηςτους(μετιςδεδομένες

τεχνολογίες,μετοδεδομένοπροϋπολογισμό,μετοδεδομένοχρονοδιάγραμμακαιμετουςδεδομένουςανθρώπινουςπόρους)καιτέλος

• οτρόποςεπιβεβαίωσης(σύνολοελέγχωνπουαπαντάγιατηνεπιβεβαίωσητωναπαιτήσεων)τουςότανμετοκαλόυλοποιηθείτοσύστημαμας.

σχέσηδραστηριοτήτωναπαιτήσεων

δυσκολίεςστηνεξαγωγήαπαιτήσεων

• Οπελάτηςκαιοιχρήστεςδενείναιπάντασίγουροιγιατοτιθέλουνκαισυχνάδυσκολεύονταιναδιατυπώσουνόσαγνωρίζουν.Πολλέςφορέςοιμηχανικοίλογισμικούκαταλήγουν(μάλλονμεευκολία)στοσυμπέρασμαότιοχρήστηςήοπελάτης«δενξέρειτιθέλει».

• Πολλέςλεπτομέρειεςτουλογισμικούεισάγουνσημαντικήπολυπλοκότηταηοποίααυξάνεταιμετηνπρόοδοτουέργου.

• Καθώςβλέπουντολογισμικόνααναπτύσσεται,αλλάζουνγνώμη.• Παράγοντεςτουεξωτερικούπεριβάλλοντοςοδηγούνσεαλλαγέςή

προσθήκεςστιςαπαιτήσεις.Υπάρχειπάνταηπιθανότητανααλλάξειοτρόποςλειτουργίαςτουοργανισμούκατάτηδιάρκειατηςανάπτυξης.

στάδιαπροετοιμασίαςεξαγωγήςαπαιτήσεων

• Κατανόησητουχώρουτουπροβλήματος.• Διατύπωσητουπροβλήματος.• Καταγραφήτωνενδιαφερομένων(stakeholders)μετιςανάγκες

τους.• Διατύπωσηαρχικώνλειτουργικώνχαρακτηριστικών.• Καθορισμόςτηςεμβέλειας.

δραστηριότητεςεξαγωγήςαπαιτήσεων

• Επιχειρησιακήμοντελοποίηση• Παρατήρηση• Ηεπικοινωνίαμετουςενδιαφερομένους(stakeholders)τουέργου

ανάπτυξης

επιχειρησιακήμοντελοποίηση

• Ηεπιχειρησιακήμοντελοποίησησχετίζεταιπολύπερισσότερομετηλειτουργίατουοργανισμούκαιλιγότερομετολογισμικό.

• Στοχεύειστηκαταγραφήτωνλειτουργιώντουοργανισμού,τωνδιαδικασιώνμετιςοποίεςεκτελούνταιοιλειτουργίεςκαιτωνβημάτωντωνδιαδικασιών.

• Κατάκανόναοιμηχανικοίλογισμικούβρίσκουνέτοιματαεπιχειρησιακάμοντέλα,ταοποίααποτελούνκαλήπρώτηύληγιατηνπαραγωγήτωναπαιτήσεων.

• Έναεπιχειρησιακόμοντέλοαπεικονίζεικυρίωςδύοενότητεςπληροφορίας:τηνοργανωτικήδομήτουοργανισμούκαιτιςδιαδικασίεςπουακολουθούνταιεντόςτουοργανισμού.

• Ταεπιχειρησιακάμοντέλααναδεικνύουνμόνοτασημαντικάστοιχείατηςλειτουργίαςτουοργανισμούκαιαγνοούνλεπτομέρειεςδευτερεύουσαςσημασίας.

επιχειρησιακήμοντελοποίηση

Ταεπιχειρησιακάμοντέλαβοηθούν:• Στηνκατανόησητηςλειτουργίαςτουοργανισμού.• Στονεντοπισμόπροβλημάτωνκαιδυσλειτουργιώνπουσχετίζονται

μετηλειτουργίατου.• Στηδιερεύνησησεναρίωνβελτίωσηςτηςλειτουργίαςτου

οργανισμού.• Στονπροσδιορισμόαπαιτήσεων.• Στονσχεδιασμότηςομαλήςένταξηςτουυπόανάπτυξη

συστήματοςστονοργανισμό.Ηεισαγωγήενόςπληροφοριακούσυστήματοςσεκάποιοοργανισμόαναπόφευκταοδηγείστηναλλαγήτουτρόπουλειτουργίαςτου.Ορισμένεςφορέςαπαιτείταιτροποποίησητωνδιαδικασιώνπουακολουθούνται,ενώσεορισμένεςπεριπτώσειςαπαιτείταιριζικήαναδιοργάνωσητουοργανισμού.

επιχειρησιακήμοντελοποίηση

Κατάτοκτίσιμοενόςεπιχειρησιακούμοντέλουμελετούμεκυρίως:• Τηδομήτουοργανισμού.• Τοπεριβάλλοντουοργανισμού.• Τιςλειτουργίες.(βασικέςλειτουργίεςτουοργανισμούανά

οργανωτικήμονάδα)• Τιςδιαδικασίεςπουπεριγράφουντοντρόποεκτέλεσηςκάθε

λειτουργίας.• Τουςεπιχειρησιακούςκανόνες.Οιεπιχειρησιακοίκανόνεςείναι

γραπτοίκαιάγραφοικανόνεςπουαφορούντηλειτουργίατουοργανισμούήγενικότερατοπρόβλημαπουμελετάμε.Σεπεριπτώσειςπουτοπρόβλημαείναιγενικότεροκαιόχιγιακάποιοοργανισμό,τότετουςεπιχειρησιακούςκανόνεςτουςονομάζουμεκανόνεςπεδίου(domainrules).

• Ταοργανωτικάμέσα.

παράδειγμα:οργανωτικήδομήβιβλιοθήκης

παράδειγμα:περιβάλλονβιβλιοθήκης

παράδειγμα:αρμοδιότητεςτμημάτωνβιβλιοθήκης

Τμήμα Αρμοδιότητες– ΛειτουργίεςΤμήμαΒιβλίων • Συγκέντρωσηαιτημάτωνγιαπαραγγελίες

βιβλίωνεκμέρουςτωνΚαθηγητών• Παραγγελίεςβιβλίων• Δανεισμόςβιβλίων• Διαδανεισμός• Συνδρομέςσεηλεκτρονικέςβιβλιοθήκες

ΤμήμαΕπιστημονικώνΠεριοδικών

• Συνδρομέςσεεπιστημονικάπεριοδικά.• Δανεισμόςεπιστημονικώνπεριοδικών.• Διαδανεισμός(άρθρων).

Αναγνωστήριο • Μέριμναγιατηνκαλήλειτουργίατουαναγνωστηρίου.

παράδειγμα:οργανωτικάμέσαβιβλιοθήκης

ΟργανωτικόΜέσο

Περιγραφή

ΚαρτέλαΔανειζόμενου

Καρτέλαμεταστοιχείατουδανειζόμενου,πουείναι:αριθμόςδανειζόμενου,ονοματεπώνυμο,διεύθυνσηκαινούμεροτηλεφώνου.

ΒιβλίοΔανεισμού

Ένατετράδιομετιςεξήςστήλες:αριθμόςδανειζόμενου,ονοματεπώνυμοδανειζόμενου,αριθμόςεισαγωγήςαντιτύπου,τίτλος,ημερομηνίαδανεισμού,προθεσμίαεπιστροφής,ημερομηνίαεπιστροφής.

ΦύλλοΔανεισμού

Μίασελίδαπουεπισυνάπτεταιστοβιβλίοκαιέχειτιςεξήςστήλες:αριθμόςδανειζόμενου,ονοματεπώνυμοδανειζόμενου,ημερομηνίαδανεισμού,προθεσμίαεπιστροφής,ημερομηνίαεπιστροφής.Ότανγεμίζειησελίδααντικαθίσταταιαπόμίανέακενή.

παράδειγμα:επιχειρησιακοίκανόνεςβιβλιοθήκης

ΕπιχειρησιακοίΚανόνες

Περιγραφή

ΕΚ1 ΔικαιούχοιγιαδανεισμόείναιοιφοιτητέςτουΠανεπιστημίουκαιοικαθηγητές.

ΕΚ3 Τοπρόστιμογιακαθυστέρησηενόςσυγκεκριμένουβιβλίουείναι0,30ευρώανάημέρακαθυστέρησης.Τοπαραπάνωποσόμπορείναμεταβάλλεται.

ΕΚ4 Έναδανειζόμενοςσεκάθεδανεισμόμπορείναδανειστείέναήπερισσότεραβιβλίααρκείναμηνξεπερνάσυνολικάτονμέγιστοαριθμόβιβλίωνπουμπορείναδανειστεί.

ΕΚ5 Έναβιβλίομπορείναέχειέναήπερισσότερααντίτυπα.ΕΚ7 Ότανένααντίτυποεπιστρέφεταικαθυστερημένααπό

κάποιοκαθηγητή,τότεδενεπιβάλλεταιπρόστιμο.ΕΚ8 Ταπρόστιμααπόκαθυστερημένεςεπιστροφές

εισπράττονταιαπότηδανειστικήβιβλιοθήκηηοποίαεκδίδεικαιανάλογεςαποδείξεις.

παράδειγμα:λεξικόδεδομένων

Έννοια ΕπεξήγησηΒιβλίο Κάθεβιβλίοπεριγράφεταιαπόταεξής:Τίτλος,ISBN,

συγγραφέαςήσυγγραφείς,έκδοση,εκδοτικόςοίκος,έτοςέκδοσης.

Αντίτυπο ΗΒιβλιοθήκηγιακάθεβιβλίομπορείναέχειέναηπερισσότερααντίτυπα.Ωςαντίτυποονομάζουμετοφυσικόμέσο.

Δανειζόμενος ΚάποιοπρόσωποπουδικαιούταιναδανειστείυλικόαπότηΒιβλιοθήκη.

ΑριθμόςΕισαγωγής

ΑύξωναριθμόςπουαποδίδεταισεένααντίτυποόταναυτόέρχεταιστηΒιβλιοθήκη.Οαριθμόςεισαγωγήςπροσδιορίζειμοναδικάκάθεαντίτυπο.

ΚάρταΜέλους Ηκάρταπουδίνεταισεκάθεδανειζόμενοκαιπεριλαμβάνει:Ονοματεπώνυμο,κατηγορίαδανειζόμενουκαιαριθμόδανειζόμενου.Οαριθμόςδανειζόμενουπροσδιορίζειμοναδικάκάθεδανειζόμενο.…

υιοθέτησηπλαισίουεπικοινωνίας

• Επικοινωνία:ΜηχανικοίΛογισμικού--- Ενδιαφερόμενοιγιατιςαπαιτήσεις(stakeholders)

• Καταγραφήενδιαφερομένων• Προγραμματισμόςσυναντήσεων• Agendaγιακάθεσυνάντηση• Μέριμναγιαδιαμόρφωσηκοινήςορολογίας

ενότητες

• Επιχειρησιακέςαπαιτήσεις.Οτιδήποτεαφοράοικονομικά,μερίδιααγοράς,επιχειρησιακούςστόχουςπουοπελάτηςπροσδοκάνακερδίσειαπότηναξιοποίησητουλογισμικού.

• ΣενάριαΧρήσης.Μιαακολουθίαβημάτωνπουξεκινάαπότονχρήστηκαιαποσκοπείστηνικανοποίησηκάποιαςανάγκηςτουμεχρήσητουλογισμικού.

• Επιχειρησιακοίκανόνες.Κανόνεςπουδιέπουντηλειτουργίατηςοργανωτικήςδομήςτουπελάτηκαισχετίζονταιμετιςλειτουργίεςτουλογισμικού.

• ΛειτουργικέςΑπαιτήσεις.Περιγραφέςτωνσυμπεριφορώντουσυστήματοςσεσυγκεκριμένεςεξωτερικέςσυνθήκες

ενότητες(συνέχεια)

• Ποιοτικάχαρακτηριστικά.Ποιοτικοίχαρακτηρισμοίτουτρόπουλειτουργίαςτουσυστήματος

• Απαιτήσειςδιεπαφών.Απαιτήσειςπουαφορούντηνεπικοινωνίατουλογισμικούμετοπεριβάλλοντου.

• Περιορισμοί.Απαιτήσειςχωρητικότητας,ταχύτητας,επιδόσεων,καθώςκαιπεριορισμοίτωνεπιλογώνσχεδίασηςκαιυλοποίησης.

• Ορισμοίδεδομένων.Ορισμοίπουαφορούντημορφοποίησηδεδομένων,τοπεδίοτιμώντους,τοντύποτουςτιςαρχικέςτιμέςτους,τησημασίατους.

• Ιδέεςυλοποίησης.Ιδέεςπουπαρουσιάζονταιστιςσυναντήσειςκαιαφορούνδιάφορεςεπιμέρουςλύσειςυλοποίησηςδιαφόρωνζητημάτων.