EDS 2011-2012

ÅÔÁÉÑÅÉÁ ÄÉÁÐÏËÉÔÉÓÌÉÊÙÍ ÓÐÏÕÄÙÍ

Πρόγραμμα δραστηριοτήτων 2011-12

Συντονισμός: ΦΩΤΗΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ

2 ÅÔÁÉÑÅÉÁ ÄÉÁÐÏËÉÔÉÓÌÉÊÙÍ ÓÐÏÕÄÙÍ

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, αποκρυστάλ-λωμα της τετράχρονης επιτυχούς λειτουργίας του ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, συνεχίζει για τρίτη χρονιά φέτος, στα γραφεία της Βουλγαροκτόνου 23 και Μαυρομιχάλη, 2ος όροφος, τις επιμορφωτικές της δραστηριότητες ελπίζοντας, μέσα σε μια εξόχως αντίξοη και αποκαρδιωτική συγκυρία, ν’ αποτελέσει μια εναλλακτική νησίδα πολιτισμού και πνευματικής ζωής. Την περίοδο 2011-12, θα διεξαχθούν οι ακόλουθοι κύκλοι παραδόσεων:

3ÐÑÏÃÑÁÌÌÁ ÄÑÁÓÔÇÑÉÏÔÇÔÙÍ 2011-12

ÖÉËÏÓÏÖÉÊÏ ÅÑÃÁÓÔÇÑÉÏÖÙÔÇÓ ÔÅÑÆÁÊÇÓ210.3459578, [email protected]

I. ÅéóáãùãÞ óôçí éóôïñßá ôçò öéëïóïößáò – êýêëïò á´: áñ÷áßá öéëïóïößá

Κάθε Δευτέρα, από 7-11-2011, ώρα 8.00΄-10.00΄μ.μ. Διάρκεια: 22 συναντήσεις (44 ώρες). Κόστος συμμετοχής: 440 ευρώ

1-2. Εισαγωγικά στο ερώτημα Τι είναι η φιλοσοφία; 3. Ελληνικός αποικισμός και η κοινωνική σύσταση της

πόλεως. 4. Οι Ίωνες: Θαλής - Εκαταίος - Αναξίμανδρος -

Αναξιμένης. 5. Οι Ίωνες: Ξενοφάνης - Αλκμαίων - Αναξαγόρας

- Ιπποκράτης. 6. Οι Ίωνες: Ηράκλειτος. Ο Ορφισμός. 7. Πυθαγόρας και Πυθαγόρειοι. Η Ελεατική σχολή. 8. Ύστερες συνθέσεις: Εμπεδοκλής και Δημόκριτος. 9. Στοιχεία για την Αθήνα. Δράμα και ιστοριογραφία. 10. Οι σοφιστές· Σωκράτης.11-13. Πλάτων.14-15. Αριστοτέλης. 16. Ο «αρνητικός σωκρατισμός»: Κυνικοί-Κυρηναϊκοί-

Μεγαρικοί-Σκεπτικοί. 17. Επικουρισμός. Η αλεξανδρινή επιστήμη. 18. Στωικισμός. 19. Ρωμαϊκή παιδεία και φιλοσοφικοθρησκευτικά

ρεύματα στην ύστερη αρχαιότητα. 20. Νεοπυθαγορισμός, Ερμητισμός, Γνωστικισμός. 21. Πλωτίνος και Νεοπλατωνισμός. 22. Μια χριστιανική φιλοσοφία;


ÉÉ. Ï ÉììÜíïõåë Êáíô êáé ç ðáñÜäïóç ôïõ êñéôéêéóìïý óôç ìïíôÝñíá öéëïóïößá

Κάθε Τρίτη, από 8-11-2011, ώρα 8.00΄-10.00΄μ.μ. Διάρκεια: 5 συναντήσεις (10 ώρες ). Κόστος συμμετοχής: 100 ευρώ

1. Η ζωή και το έργο τού Ιμμάνουελ Καντ.2. Καντιανή γνωσιοθεωρία, και η αποκαθήλωση

της μεταφυσικής – Ι.3. Καντιανή γνωσιοθεωρία, και η αποκαθήλωση

της μεταφυσικής – ΙΙ.4. Καντιανή πραξεολογία (ηθική-πολιτική). 5. Αισθητική, και η τελεολογία της φύσης.

ÉÉÉ. Ç ÊñéôéêÞ Èåùñßá ôçò Ó÷ïëÞò ôçò Öñáãêöïýñôçò


1. Η δημιουργία του «Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών» και η πρώιμη ιστορία του ως το 1930.

2. Το διεπιστημονικό πρόγραμμα μιας Κριτικής Θεωρίας και ο αξιακά εμποτισμένος υλισμός του Max Horkheimer.

3. Κριτική του επιστημονισμού και του βουλησιαρχικού ανορθολογισμού. H κοινωνιολογία της λογοτεχνίας του Leo Löwenthal.

4. Η φιλοσοφία της μουσικής και τα πρώιμα γραπτά του Theodor W. Adorno. Τα φιλοσοφικά γραπτά του Herbert Marcuse.

5. H σκέψη του Walter Benjamin. 6. Οι πολιτικές αναλύσεις της Σχολής. Οι εμπειρικές

κοινωνιοψυχολογικές έρευνες.7. Η ψυχαναλυτική προβληματική. 8. Η Διαλεκτική του διαφωτισμού (M. Horkheimer/

T.W. Adorno).


9. Το φιλοσοφικό έργο του Theodor W. Adorno μετά το 1950.

10. Κριτικές παρατηρήσεις.

ÉV. Ï öéëïóïöéêüò áóôåñéóìüò ôçò ìåôáíåùôåñéêüôçôáò


1. Προκαταρκτικά ερωτήματα γι’ αυτό που ονόμασαν «μεταμοντέρνο».

2. Θετικιστικές καταβολές και ο φετιχισμός του «γλωσσικού παραδείγματος»: φορμαλιστική γλωσσολογία, θεωρία της επικοινωνίας, νεοπραγματισμός.

3. Από την ανθρωπολογία του Claude Lévi-Strauss στην φροϋδική επανερμηνεία τού Jacques Lacan.

4. Jacques Lanan. Rolland Barthes, και η «καταραμένη» παράδοση των γαλλικών γραμμάτων (Bataille, Blanchot, Klossowski).

5. Οι «αρχαιολογικές» έρευνες του Michel Foucault. 6. Θεολογικές καταβολές και η εναντίωση στη

διαλεκτική: από το όλως άλλο (R. Otto, E. Levinas) στη διαφορά, και από την ερμηνεία του Χέγκελ (A. Kojève) στον γαλλικό νιτσεϊσμό.

7. Η περίπτωση Gilles Deleuse. 8. O Jacques Derrida και η «αποδόμηση». 9. Το στρατήγημα του Jean-François Lyotard, και

η (νεο)φιλελεύθερη αγωνιστική των λόγων.10. Baudrillard, Virno, Agamben, και το τέλος της εποχής.


Ο ΦΩΤΗΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ γεννήθηκε το 1959 στην Πάτρα. Το 1977-78 παρακολού-θησε μαθήματα κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου και την περίοδο 1980-81 οργάνωσε έναν χώρο αυτοσχεδιαζόμενης μουσικής στην Πάτρα. Το 1982 ίδρυσε στην Αθήνα τις εκδόσεις Praxis τις οποίες διηύθυνε ως το 1990, ενώ από το 1990 ως το 1994 υπήρξε συνεργάτης των εκδόσεων Πρίσμα· από το 1998 ως το 2004 σχεδίαζε κι επιμελείτο τη σειρά «Ιστάρ. Ανθρωπολογία της Σεξουαλικότητας» στις εκδόσεις Οξύ, και από το 2008 τη σειρά «Ιανός. Πολιτισμικές Διασταυρώσεις» στις εκδόσεις futura.

Έχει εργαστεί ερευνητικά, στα πλαίσια σεμιναρίων, σε ποικίλους τομείς των επιστημών του ανθρώπου (φιλοσοφία, πολιτική ψυχολογία, ομαδική ανάλυση και κοινωνική ανθρωπολογία). Από το 1992 ως το 2001 συνδιοργάνωνε, με τον Μάριο Μπέγζο, το ανεξάρτητο Θρησκειολογικό Σεμινάριο που το 1997 οδήγησε στη δημιουργία της Εταιρείας Θρησκειολογικών Ερευνών (της οποίας χρημάτισε διαδοχικά γραμματέας και πρόεδρος), και ήταν από τους βασικούς συντάκτες του Θρησκειολογικού Λεξικού στις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Την περίοδο 2001-2 συνδιοργάνωσε, με τον Γιώργο Σαγκριώτη, για το Ίδρυμα Τάκη Σινόπουλου στη Νέα Ιωνία τους κύκλους διαλέξεων πάνω στη θεωρία της λογοτεχνίας, «Ποίηση: λόγος και τέχνη». Από το 2005 παραδίδει σειρές διαλέξεων στη φιλοσοφία, αισθη-τική και συγκριτική θρησκειολογία στο πλαίσιο της Εταιρείας Διαπολιτισμικών Σπουδών την οποία διευθύνει.

Έχει δημοσιεύσει εκτεταμένο αριθμό δοκιμίων και κριτικών σε έντυπα όπως τα Ιδεοδρόμιο, Ο Πολίτης, Σημειώσεις, Λεβιάθαν, Ήχος, Σήμα, Ανθρωποθεωρία, Εθνολογία, Δημοκρατία και Φύση, Διαβάζω, Πλανόδιον, Εποχή, futura, Διάπλους, Κριτική Διεπιστημονικότητα, Βαβυλωνία, Πανοπτικόν, κ.ά. και συνεργαστεί ως βιβλιοκριτικός με τις εφημερίδες Καθημερινή, Αυγή και Ελευθεροτυπία. Έχει εκ-δόσει μία σειρά προσωπικών έργων, δοκιμιακού ως επί το πλείστον χαρακτήρα, και μεγάλο αριθμό μεταφράσεων σε συναφή πεδία (βλ. αναλυτική εργοβιογραφία στο www.fotisterzakis.gr).


ÅÉÓÁÃÙÃÉÊÏ ÓÅÌÉÍÁÑÉÏ ÓÔÁ ÏÉÊÏÍÏÌÉÊÁΕισηγητής: ÍÉÊÏÓ ÐÑÏÃÏÕËÇÓ211.2218035 [email protected]Συντονιστής: ÖÙÔÇÓ ÔÅÑÆÁÊÇÓ

Κάθε Τετάρτη, από 9-11-2011, ώρα 8.30΄-10.30΄μ.μ. Διάρκεια: 18 συναντήσεις (36 ώρες) Κόστος συμμετοχής: 400 ευρώ

Το σεμινάριο αυτό, ανταποκρινόμενο σ’ ένα επιτακτικό αίτημα των καιρών, προσπαθεί να βοηθήσει όσους θέλουν να ανοίξουν τους ορίζοντές τους στην οικονομική σκέψη, αλλά και όσους θέλουν κάτι περισσότερο: να εμβαθύνουν σε αυτήν.

Απευθύνεται κυρίως σε μη οικονομολόγους και επομένως δεν προϋποθέτει καμία ειδική γνώση. Θα φανεί όμως χρήσιμο, ελπίζουμε, και σε πολλούς μπερδεμένους ή απογοητευμένους τελειόφοιτους οικονομικών πανεπιστημίων που παρεξήγησαν αυτά που έμαθαν και πίστεψαν ότι τα οικονομικά περιγράφουν «αντικειμενικά» τον κόσμο που ζούμε με τρόπο ανάλογο εκείνου των θετικών επιστημών.

Το σεμινάριο αυτό δεν απευθύνεται σε υποψηφίους κάθε είδους εξετάσεων καθώς δεν περιλαμβάνει τις γνωστές ασκήσεις και τα τεστ που αντιμετωπίζουν τα οικονομικά λίγο πολύ ως ένα ακόμη πεδίο εφαρμογής των μαθηματικών.

Ενώ η οικονομική συμπεριφορά υφίσταται από το ξεκίνημα του ανθρώπινου πολιτισμού, η οικονομική σκέψη δεν εμφανί-ζεται παρά μόνο όταν οι σχέσεις κυριαρχίας που έλυναν «δια μαχαίρας» τα οικονομικά προβλήματα άλλων εποχών (εντός, για παράδειγμα, δουλοκτητικών ή φεουδαρχικών συστημάτων), άλλαξαν μορφή κι έπρεπε δια συναινέσεως πλέον να κατανοηθεί γιατί το ένα ή το άλλο οικονομικό σύστημα είναι συμφέρον ή δίκαιο ή αποτελεσματικό. Δυστυχώς, σήμερα ελάχιστα προβλη-ματιζόμαστε σχετικά με τον οικονομικό μας περίγυρο: από τη μία πλευρά υπάρχουν οι ειδικοί στους οποίους έχει εκχωρηθεί


η λήψη των αποφάσεων και από την άλλη ο απλός κόσμος που δεν μπορεί να κατανοήσει ούτε την ορολογία, ούτε τις έννοιες, ούτε τους μηχανισμούς των οικονομικών. Σε αυτό ακριβώς το πρόβλημα φιλοδοξεί να βοηθήσει τούτο το σεμινάριο:• Προσπαθεί να εξηγήσει με απλό τρόπο τις οικονομικές έν-

νοιες. • Προσπαθεί να δείξει ότι αυτές οι έννοιες λειτουργούν ως δο-

μικοί λίθοι σημαντικών συμπερασμάτων. Μόνο έτσι γίνεται κατανοητό γιατί επινοήθηκαν, και ποιο είναι το βαθύτερο νόημά τους.

• Δεν περιορίζεται στο να εξηγήσει τί λέει η οικονομική θεωρία, αλλά διερευνά και γιατί το λέει. Διερευνά δηλαδή ποιες είναι οι επιπτώσεις των θέσεων της θεωρίας σε ζωτικά κοινωνικά ζητήματα.

• Διερευνά πως γίνεται κατανοητή η κοινωνική ευημερία και με ποιόν τρόπο υποτίθεται ότι την προάγει το οικονομικό σύστημα. Συγκεκριμένα, προσπαθεί να καταδείξει το νεο-κλασικό οικονομικό υπόδειγμα ως ιδεολογικό υπόβαθρο του αστικού φιλελευθερισμού.

• Αναγκαστικά, το σεμινάριο περιορίζεται σε απλή αναφορά όσων εννοιών έχουν μικρή σημασία σε σχέση με την πιο πάνω οπτική.

Η παρουσίαση γίνεται με τη βοήθεια PowerPoint και πίνακα.

Åíüôçôá 1ç: Åßíáé ç ïéêïíïìßá åðéóôÞìç; (äéÜñêåéá: 1 óõíÜíôçóç)• Με τι ασχολείται η οικονομία.• Μια προσέγγιση αυτού που ονομάζουμε «επιστήμη».• Μερικά βασικά επιστημολογικά προβλήματα των

οικονομικών.• Τομείς των οικονομικών.• Ποιες μπορεί να είναι οι επιστημονικές προσδοκίες μας

από τα οικονομικά.


Åíüôçôá 2ç: Éóôïñßá ôùí ïéêïíïìéêþí èåùñéþí (äéÜñêåéá: 2 óõíáíôÞóåéò)• Γιατί ασχολούμαστε με την ιστορία των οικονομικών

θεωριών.• Οικονομική προσέγγιση της ιστορίας. Η σχέση

οικονομικών, πολιτικών και ιδεολογικών εξελίξεων.• Σχολαστικοί - Μερκαντιλιστές - Φυσιοκράτες - Κλασικοί

- Μαρξισμός -Νεοκλασικοί - Κέυνς - Η σχολή του Σικάγο - η Αυστριακή σχολή. Η εξέλιξη των οικονομικών θεωριών στο φώς των ιστορικών και κοινωνικών εξελίξεων κυρίως από τον 16ο αιώνα και μετά.

Åíüôçôá 3ç: Ìéêñïïéêïíïìßá (äéÜñêåéá: 4 óõíáíôÞóåéò)• Η αναζήτηση μιας νέας θεωρίας της αξίας ως εναλλακτικής

της κλασικής θεωρίας της αξίας.• Εισαγωγή στο νεοκλασικό υπόδειγμα και προκαταβολική

παρουσίαση των συμπερασμάτων στα οποία θα καταλήξουμε.

• Βασικές οικονομικές έννοιες.• Εισαγωγή στη θεωρία του καταναλωτή. Φθίνουσα οριακή

χρησιμότητα, ορθολογικότητα, ανθρώπινες ανάγκες, συνάρτηση χρησιμότητας, νόμος της ζήτησης. Αγοραία καμπύλη της ζήτησης, προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης, ελαστικότητες της ζήτησης.

• Εισαγωγή στη θεωρία του παραγωγού. Βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ανάλυση. Συνολικό, μέσο και οριακό προϊόν. Συνολικό, σταθερό, μεταβλητό και οριακό κόστος.

• Η ισορροπία σε διάφορες αγορές. Τέλειος ανταγωνισμός, μονοπώλιο, ολιγοπώλιο.

• Το πρόβλημα των αλληλεπιδράσεων. Θεωρία των παιγνίων. Παίγνια μιας ισορροπίας, καμιάς ή πολλών. Μερικά διάσημα παίγνια. Pareto effeciency - Nash equilibrium.

• Ανάλυση ευημερίας και φορολογία. Η ρικαρδιανή πρόσοδος.


• Το υπόδειγμα γενικής ισοροπίας του Leon Walras.• Απόλυτο και συγκριτικό πλεονέκτημα στο διεθνές εμπόριο.• Οι 3 βασικές αγορές μιας οικονομίας. Η ουτοπία ενός πλήρως

αυτορρυθμιζόμενου συστήματος.

Åíüôçôá 4ç: Ìáêñïïéêïíïìßá (äéÜñêåéá: 3 óõíáíôÞóåéò) • Ο προβληματισμός σχετικά με την κρίση του ’29.• Τα βασικά μεγέθη της μακροοικονομίας (ΑΕΠ, απασχόληση,

χρήμα και πληθωρισμός). • Κοινωνική ευημερία.• Οι οικονομικές διακυμάνσεις από την πλευρά των

νεοκλασικών.• Οι οικονομικές διακυμάνσεις από την πλευρά του Κέυνς.• Το μοντέλο IS - LM.• Συναθροιστική ζήτηση και συναθροιστική προσφορά.• Η καμπύλη Philips.

Åíüôçôá 5ç: Ôï ìõóôÞñéï ôïõ ÷ñÞìáôïò (äéÜñêåéá: 2 óõíáíôÞóåéò) • Τι είναι χρήμα και ποιές οι λειτουργίες του.• Τι δίνει αξία στο χρήμα.• Η ποσοτική θεωρία του χρήματος.• Χρήμα-αγαθό και παραλλαγές, χαρτονομίσματα. Το χρήμα

ως υπόσχεση.• Κεντρική Τράπεζα και εμπορικές τράπεζες. Σύντομη ιστορία

του τραπεζικού συστήματος.• Η δημιουργία του χρήματος απο τις εμπορικές τράπεζες.

Η μόχλευση.• Ο κανόνας του χρυσού.• Τοπικό χρήμα (case study).• Δυο λόγια για τα παράγωγα.


Åíüôçôá 6ç: ÊñéôéêÞ êáé áìöéóâÞôçóç «åê ôùí Ýóù» (äéÜñêåéá: 1 óõíÜíôçóç) • Η κεϋνσιανή θέση.• Η υπόθεση των αποτελεσματικών αγορών.• Το πρόβλημα του ατομικού και του συλλογικού

ορθολογισμού.• Οι αντιρρήσεις των συμπεριφορικών οικονομικών.

Åíüôçôá 7ç: Ç ìáñîéóôéêÞ ðñïóÝããéóç (äéÜñêåéá: 3 óõíáíôÞóåéò) • Η εργασιακή θεωρία της αξίας.• Απόλυτη και σχετική υπεραξία.• Η νεοκλασική κριτική σε βασικές μαρξιστικές αντιλήψεις.• Η πτωτική τάση τού ποσοστού κέρδους.• Το αναπότρεπτο των κρίσεων στον καπιταλισμό.• Παραγωγική και μη παραγωγική εργασία.• Πέραν του Μάρξ: Μονοπώλιο, πόλεμος και κράτος.

Åíüôçôá 8ç: Ïé ðñüóöáôåò åîåëßîåéò (äéÜñêåéá: 2 óõíáíôÞóåéò) • Η παγκόσμια κρίση του 2008.• Η μεταπολεμική πορεία της ελληνικής οικονομίας και

το παρόν αδιέξοδο.

Ο ΝΙΚΟΣ ΠΡΟΓΟΥΛΗΣ γεννήθηκε το 1962 στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει οικονομικά στη Βιομηχανική Πειραιώς. Αρχικά δούλεψε στα οικονομικά τμήματα διαφόρων εται-ρειών και έγινε μέλος του Οικονομικού Επιμελητηρίου. Αργότερα, και για διάστημα 16 ετών, εργάστηκε ως σύμβουλος επιχειρηματικού λογισμικού (ERP consultant) στην Γερμανία και την Ελλάδα σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, εμπλεκόμενος συχνά σε έργα σε διάφορες άλλες χώρες, κυρίως των Βαλκανίων.

Παράλληλα, σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης με τα προσωπικά του ενδιαφέ-ροντα, επέστρεψε το 2003 στις σπουδές κάνοντας ένα Master στη Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου είναι σήμερα υποψήφιος διδάκτωρ. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ηθικής Φιλοσοφίας και από το 2011 μέλος του Δ.Σ. Τα τελευταία 8 χρόνια έχει αρθρογραφήσει σε διάφορα περιοδικά κι έχει πάρει μέρος σε μια σειρά φιλοσοφικών συνεδρίων. Από το 2009 κάνει σεμινάρια οικονο-μικών για ενήλικες όπου προσπαθεί να συνδυάσει την οικονομία με τη φιλοσοφία.


ÏÉ ÂÏÕÄÉÓÔÉÊÅÓ ÐÁÑÁÄÏÓÅÉÓ ÌÅÓ’ ÁÐÏ ÐÑÙÔÏÔÕÐÁ ÊÅÉÌÅÍÁÃÉÙÑÃÏÓ ÊËÙÍÏÓ6948-948666 [email protected]

Κάθε Τρίτη, από 13-11-2011, ώρα 8.00΄-10.00΄μ.μ. Διάρκεια: 10 συναντήσεις (20 ώρες) Κόστος συμμετοχής: 200 ευρώ

Θα επιχειρηθεί μια μελέτη πρωτότυπων κειμένων από διά-φορες βουδιστικές παραδόσεις: Ινδία, Θιβέτ, Κίνα, Ιαπωνία. Θα καταπιαστούμε με σημαντικά κείμενα του Βουδισμου του «Μεγάλου Αρματος» (Μαχαγιάνα), όπως η Σούτρα του Λωτού, η Σούτρα της Καρδιάς, η Σούτρα του Βιμαλακίρτι, η Σούτρα του Βούδα Αμιτάμπα της σχολής τού Αγνού Τόπου, καθώς και επιλεγμένα κείμενα των Dogen (Ιαπωνικό Ζεν) και Nagarjuna («Τελειότητα της Σοφίας»).

H προσεκτική ανάγνωση πρωτότυπων κειμένων, έστω και σε μετάφραση, μας επιτρέπει να πλησιάσουμε άμεσα μια σημα-ντική πτυχή του Βουδισμού. Πώς και γιατί δημιουργήθηκαν τα χιλιάδες κείμενα που έχουν απομείνει; Πώς χρησιμοποιήθηκαν και πώς ερμηνεύθηκαν, και βάσει ποιών κριτηρίων μεταφρά-


στηκαν σε πολλές γλώσσες; Παραδείγματος χάριν, γνωρίζουμε σήμερα ότι πολλά κείμενα, εκτός από φιλοσοφικό είχαν και αποτροπαϊκό χαρακτήρα, γεγονός που μας οδηγεί στην μελέτη του κειμένου/βιβλίου ως αντικειμένου.

Αυτά είναι μερικά ερωτήματα με τα οποία θα καταπια-στούμε. Εμφαση θα δοθεί στην ιστορία των ιδεών, αλλά και στην πολιτική, τους μοναστηριακούς κανονισμούς και στα τελετουργικά κείμενα, με ιδιαίτερη προσοχή στις δυσκολίες ανάγνωσης, μετάφρασης κι ερμηνείας τέτοιου είδους κειμένων. Το σεμινάριο δεν προϋποθέτει γνώσεις επί του θέματος.

Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΛΩΝΟΣ είναι διδάκτωρ θρησκειολογίας του Πανεπιστημίου Stanford των ΗΠΑ. Έχει διδάξει μαθήματα με θέμα τις θρησκευτικές παραδόσεις της Άπω Ανατολής στα πανεπιστήμια Yale και Stanford. Το πρώτο πτυχίο του ήταν στα Ιαπωνικά (Stanford). Ακολούθησαν Μasters στις θρησκείες της Άπω Ανατολής (Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών SOAS, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου). Η διδακτορική του διατριβη είχε ως θέμα την παράδοση ορεσίβιου ασκητισμού της Ιαπωνίας (Σουγκέντο). Έχει επίσης διεξαγάγει επανειλημμένη επιτόπια έρευνα στην Ιαπωνία καθώς και διατελέσει ερευνητής στα Βουδιστικά πανεπιστήμια Κομαζάουα και Οτάνι.


ÌÁÈÇÌÁÔÁ ÉÓÔÏÑÉÁÓ ÊÁÉ ÁÉÓÈÇÔÉÊÇÓ ÔÏÕ ÊÉÍÇÌÁÔÏÃÑÁÖÏÕÍÉÊÏÓ ÓÁÂÂÁÔÇÓ210.8655421 [email protected]

Κάθε Πέμπτη, από 10-11-2011, ώρα 8.00΄-10.00΄μ.μ. Διάρκεια: 20 συναντήσεις (40 ώρες) Κόστος συμμετοχής: 400 ευρώ

Παρά τους διαδοχικούς προαναγγελθέντες θανάτους του, ο κι-νηματογράφος, που γεννήθηκε ως τεχνολογικό θαύμα την ίδια χρονιά με την ψυχανάλυση στο τέλος του 19ου αιώνα κι έμελλε να γίνει κυρίαρχος μύθος στην αρχή του 20ού, εξακολουθεί να ζει και να ανανεώνεται διαρκώς. Ακόμη κι αν έχει χάσει ένα μέ-ρος της επικυριαρχίας του, αυτό το υβρίδιο τέχνης και μαζικού μέσου ––σε όλες του τις εκφάνσεις, παλιές και νέες–– συνεχίζει να είναι σημαντικό επειδή αντανακλά, αναπαριστά, σχολιάζει ή οραματίζεται τη ρευστότητα των ανθρώπινων φαινομένων και των κοινωνικών εξελίξεων. Ή, αν προτιμάτε, επειδή επηρεάζει (αν δεν διαμορφώνει) τις προσωπικές μας αφηγήσεις. Αλλά πώς το κατορθώνει ύστερα από τόσο καταλυτικές αλλαγές στον τεχνολογικό ορίζοντα, όταν ακόμα κι η εμπειρία της θέασης μιας ταινίας έχει μεταφερθεί έξω από τη μυσταγωγία της αίθουσας, στο σπίτι ή στο διαδίκτυο;

Η κινηματογραφική θεωρία, που αναπτύχθηκε παράλληλα με την εξέλιξη του σινεμά, προσπάθησε να απαντήσει στο ερώτημα πολλές φορές δείχνοντας με ποιον τρόπο ο κινηματο-γράφος, από τα χρόνια του βωβού και σ’ όλο τον 20όν αιώνα, μεταμορφώθηκε σε ισχυρό, παγκόσμιο μηχανισμό αποπλάνη-σης. Όμως οι απαντήσεις που έχουμε επαρκούν; Ή μήπως όλοι ––δημιουργοί, θεατές και θεωρητικοί–– όταν εμπλεκόμαστε στην εθιστική περιπέτεια του κινηματογράφου αφήνουμε πίσω


τα κριτήρια και ανακυκλώνουμε την πλάνη μας;Ύστερα από 116 χρόνια ζωής, τί θα λέγαμε ότι έχει απογίνει

ο κινηματογράφος; Ισχύει ακόμα το φθαρμένο στερεότυπο της «βιομηχανίας ονείρων» και τί όνειρα είναι αυτά που πλέον, σύμφωνα με τις νέες επιταγές της αγοράς, πρέπει να αποκτή-σουν τρεις διαστάσεις;

Ο κινηματογράφος παραμένει ακόμα η πιο περίπλοκη, δύ-σκολη και δαπανηρή λαϊκή τέχνη της αναπαράστασης; Ή μήπως δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια «λέσχη της απάτης», όπως θα έλεγε ο Ντέηβιντ Μάμετ; Είναι ο καθρέφτης του Νάρκισσου; «Το ντιβάνι του φτωχού», όπως έγραφε ο ψυχαναλυτής Φελίξ Γκουαταρί; Το ατελείωτο αρχείο της καθημερινότητάς μας;

Από τις αμέτρητες, αντιφατικές και συμπληρωματικές απα-ντήσεις, αυτός ο κύκλος μαθημάτων ιστορίας και αισθητικής του κινηματογράφου, που συνδυάζεται με προβολές ταινιών και αποσπασμάτων ταινιών, διαλέγει την ολιστική θεώρηση του μεγάλου Ρώσου δημιουργού Αλεξάντερ Σοκούροφ: «ο κινηματογράφος είναι μια παράλληλη ζωή».

1. Η γέννηση ενός θαύματος. Το ιδίωμα και οι λειτουργίες του κινηματογράφου.

2. Οι βουβές πρωτοπορίες και η αυτοκρατορία του Χόλυγουντ: από τα καλλιτεχνικά οράματα στον κερδοφόρο μηχανισμό της αφήγησης.

3. Τα κινηματογραφικά είδη: η διαλεκτική της εξοικείωσης και της ανανέωσης.

4. Η Ευρώπη αντεπιτίθεται: η νεορεαλιστική επανάσταση.

5. Η πολιτική των δημιουργών. 6. Η μάχη του ανεξάρτητου κινηματογράφου

με το σύστημα: Ο πολίτης Ουέλς. 7. Ο κανόνας του ευρωπαϊκού κλασικισμού:

Ζαν Ρενουάρ. 8. Ο ρεαλισμός και η εξέγερση των ονείρων:

ο εξολοθρευτής Λουίς Μπουνιουέλ.


9. Κινηματογράφος και ψυχανάλυση. Η παράξενη περίπτωση του Άλφρεντ Χίτσκοκ.

10. Η σκηνοθεσία της υπέρβασης: Ντράγιερ και Μπρεσόν.

11. Οι τέσσερις ιππότες της (ιαπωνικής) αποκάλυψης: Μιζογκούτσι, Κουροσάουα , Όζου, Ναρούσε.

12. Πολλά Νέα Κύματα: ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ και οι μορφικές ανατροπές της δεκαετίας του ’60.

13. Η σκηνοθεσία ως αφήγηση της καθημερινότητας και ως υπαρξιακή περφόρμανς: Ερίκ Ρομέρ και Τζων Κασσαβέτης.

14. Κινηματογράφος και ποίηση: Πιέρ Πάολο Παζολίνι. 15. Κινηματογράφος και πολιτική: από την

ευρωπαϊκή αγανάκτηση στο λατινοαμερικάνικο κινηματογραφικό αντάρτικο.

16. Κινηματογράφος και/ή τηλεόραση; Ντέιβιντ Λυντς και Κριστόφ Κισλόφσκι.

17. Ο νέος ευρωπαϊκός φορμαλισμός: ανάμεσα στο όραμα και το δόγμα.

18. Ο ίλιγγος του βλέμματος: ο Χου Χσιάο-Χσιέν και η νέα γενιά των κινέζων κινηματογραφιστών.

19. Ο μετά-νεορεαλισμός του Αμπάς Κιαροστάμι και η ανατολή του ιρανικού κινηματογράφου.

20. Ο θάνατος του σινεμά και η αναγέννηση του κινηματογράφου της περιφέρειας.

Ο ΝΙΚΟΣ ΣΑΒΒΑΤΗΣ γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην Κινηματογραφική Σχολή Σταυράκου. Έχει μεταφράσει (από αγγλικά, γαλλικά και πορτογαλικά) κινηματογραφικά κείμενα, δοκίμια και θεατρικά έργα. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Σκη-νοθετών και (έχει υπάρξει μέλος) της Πανελλήνιας Ένωσης Κινηματογραφικών Κριτικών.

Από το 1975, αρχικά ως συντάκτης και αργότερα ως αρχισυντάκτης του περιοδικού Σύγχρονος Κινηματογράφος, αρχίζει τη θεωρητική μελέτη του κινη-


ματογράφου δημοσιεύοντας δοκίμια και αναλύσεις στο συγκεκριμένο περιοδι-κό ως το 1983. Μετά τη διακοπή της έκδοσής του και ως το 1993 δημοσιεύει άρθρα για τον κινηματογράφο ή τη μουσική σε άλλες εκδόσεις (τις εφημερί-δες Aυγή, Καθημερινή, Αναγνώστης και τα περιοδικά Αντί, Τέταρτο, Ρεύματα, Διαβάζω, Ντέφι, Men, κ.ά.). Για μεγάλο διάστημα, από το 1978 ως το 1991, ασχολήθηκε με το ραδιόφωνο ως παραγωγός εκπομπών με θέμα τη μουσική ή τον κινηματογράφο. Συνεργάστηκε διαδοχικά με τα τέσσαρα προγράμματα της ΕΡΑ και από το 1998 ως το 1990 με το ιδιωτικό Κανάλι 15. Παράλληλα συμμε-τείχε με διάφορες ιδιότητες στην κινηματογραφική και τηλεοπτική παραγωγή (μεταξύ άλλων, ήταν συν-σεναριογράφος στις τηλεταινίες της ΕΤ1 Τα ξαδέλφια, σκην. Νίκου Κουτελιδάκη, και Ιδανικό μοντέλο, σκην. Δημήτρη Βερνίκου).

Από το χειμερινό εξάμηνο του 1994 ως το θερινό εξάμηνο του 2001 συνερ-γάστηκε με το Πανεπιστήμιο Πατρών (Τμήμα Θεατρικών Σπουδών) διδάσκοντας αρχικά Ιστορία του Κινηματογράφου, και λίγο αργότερο Φιλμική Ανάλυση. Από το 1992 μέχρι το 2010 ήταν συνεργάτης στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με τριπλή ιδιότητα: ως σύμβουλος του διεθνούς προγράμματος, εκτιμητής σεναρίων του Βαλκανικού Ταμείου (Balkan Fund) κι επιμελητής εκδόσεων. Με αυτή του την ιδιότητα έχει συντάξει και επιμεληθεί μια σειρά μονογραφιών μεγάλων δημιουργών· έχει επίσης συνεισφέρει εκτεταμένες μελέ-τες σε άλλες μονογραφίες του Φεστιβάλ (βλ. αναλυτική εργογραφία στο www.ediasp.blogspot.com).

Με κείμενά του και ομιλίες έχει συμμετάσχει σε πολλές εκδηλώσεις κινη-ματογραφικών λεσχών και διαφόρων άλλων φορέων – π.χ. την εβδομάδα Κινη-ματογράφος και Μουσική στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τον Μάιο του 1997, ή τον κύκλο Το Βιβλίο στο Σινεμά του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου σε συνεργασία με το ΥΠΠΟ τον Μάιο του 1999 και του 2000. Τον Οκτώβριο του 1996, στην Αλεξάνδρεια, στα πλαίσια του Διεθνούς Συμποσίου για τον Μεγάλο Αλέξανδρο που οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο του Καΐρου, έκανε την ανακοίνωση «Ο μύθος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στον κινηματογράφο»· το καλοκαίρι του 2003 έδωσε τη διάλεξη «Ο αρχαιοελληνικός μύθος στον κινηματογράφο» στο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν. Τον Φεβρουάριο του 2011, μαζί με τον μεταφραστή Γιάννη Παπαδάκη, είχε την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης 2η Εβδομάδα βρα-ζιλιάνικου κινηματογράφου που οργανώθηκε από την Πρεσβεία της Βραζιλίας και την Ταινιοθήκη της Ελλάδας.

Σε συνεργασία με τη Μαριτίνα Πάσσαρη, έχει ολοκληρώσει δύο σενάρια τηλεταινιών, Νύχτα χωρίς όνειρα και Ασπρόμαυρες ζωές, που δεν έχουν πάρει έγκριση παραγωγής. Έχει επίσης συνεργαστεί ως sound designer στην παράσταση του Φεστιβάλ Αθηνών Νεκρή φύση σε χαντάκι και ως καλλιτεχνικός σύμβουλος στην ταινία μικρού μήκους Πρώτη φορά (και τα δύο σε σκηνοθεσία τής Μ. Πάσ-σαρη). Από κοινού υπογράφουν (σενάριο και σκηνοθεσία) την ταινία μεγάλου μήκους Η γυναίκα που επιστρέφει (1994), παραγωγή του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.


ÁÍÏÉ×ÔÅÓ ÄÉÁËÅÎÅÉÓ

Η Εταιρεία Διαπολιτισμικών Σπουδών στο πλαίσιο των επιμορ-φωτικών της δραστηριοτήτων σχεδίασε μια σειρά ελευθέρων διαλέξεων σε βάθος χρόνου με στόχο την θεωρητική προσέγ-γιση λογοτεχνικών φαινομένων και την εξέταση της πορείας της λογοτεχνίας στη διάρκεια του 20ου και του 21ου αιώνα. Ειδικότερη επιδίωξη των διαλέξεων αυτών είναι η διείσδυση σε λογοτεχνικά ρεύματα, στο έργο ποιητών και πεζογράφων, στην ανάλυση των κοινωνικών και άλλων παραμέτρων που επηρεάζουν τα λογοτεχνικά δρώμενα, στο ρόλο της λογοτε-χνικής κριτικής και των λογοτεχνικών ρευμάτων που έχουν απασχολήσει την χώρα μας τη συγκεκριμένη περίοδο, καθώς και ο διάλογος με δημιουργούς ––οι οποίοι θα παρευρίσκο-νται–– και το κοινό.

Την περίοδο 2011-2012 θα δοθούν οι ακόλουθες διαλέξεις:

1. Δεύτερη Μεταπολεμική Γενιά* (η ποίηση στην δεκαετία του 1960)

Σάββατο 17 Δεκεμβρίου 2011, ώρα 8.00΄μ.μ.

2. Γενιά* του ’70 ( η ποίηση στην δεκαετία του 1970) Σάββατο 3 Μαρτίου 2012, ώρα 8.00΄μ.μ.

Εισηγήτρια και στις δυο διαλέξεις είναι η ΕΛΣΑ ΛΙΑΡΟΠΟΥ-ΛΟΥ, φιλόλογος-συγγραφέας, ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας και υπεύθυνη για το Εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής (βλ. αναλυτικό εργοβιογραφικό στο www.ediasp.blogspot.com).

* Ο όρος γενιά χρησιμοποιείται συμβατικά για να γεωγραφήσει μια συγκεκρι-

μένη ποιητική παραγωγή.


Μία ακόμη διάλεξη από τον ΒΑΣΙΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ, ο οποίος διδάσκει Θεωρία τής λογοτεχνίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ:

3. Και η Θεωρία τής λογοτεχνίας, τί χρειάζεται σε τούτους τους μικρόψυχους καιρούς;

Σάββατο 7 Απριλίου 2012, ώρα 8.00΄μ.μ.

Στις μέρες μας, η Θεωρία της λογοτεχνίας, ύστερα από έναν σχεδόν αιώνα θυελλώδους και συναρπαστικής πορείας, βρίσκε-ται σε μια κρίσιμη στιγμή. Και αυτό το επιμαρτυρούν πλήθος φωνών που μιλούν για κρίση, μαρασμό, «στόμωμα» ή ακόμη και «θάνατο» της θεωρίας (ή ακόμη και της ίδιας τής λογο-τεχνίας). Η κρίση ενδυναμώνεται από τη συνεχή απαξίωση ή αγοραιοποίηση του συνόλου των επιστημών του ανθρώπου, η οποία συνοδεύεται, κατά περίπτωση, είτε από έναν αυξανόμενο εργαλειακό εκτεχνοκρατισμό κι έναν βιογραφικοκρατούμενο στεγνό ακαδημαϊσμό είτε από μιαν ακατάσχετη δοξολόγηση του βιώματος, της αμεσότητας, της δήθεν «αθώας», αδιαμεσο-λάβητης προσέγγισης των προϊόντων του ανθρώπινου λόγου. Κάνοντας έναν πρόχειρο απολογισμό τής μέχρι τώρα πορείας της Θεωρίας της λογοτεχνίας η εισήγηση στέκεται σε αυτή την κρισιακή κατάστασή της που γίνεται περισσότερο κρίσιμη στην εποχή μας. Μια εποχή στην οποία, πολύ εντονότερα από τότε που ο Φρήντριχ Χαίλντερλιν έθετε το αγωνιώδες ερώτη-μα (που παράφρασή του συγκροτεί τον τίτλο τής εισήγησης) για την αχρηστία των ποιητών σε μικρόψυχους καιρούς, δεν κινδυνεύουν από τον εκβαρβαρισμό και την πνευματική και υλική εξαθλίωση μόνο τα προϊόντα του ανθρώπινου λόγου, αλλά και ο ίδιος ο Λόγος κι ο εν δυνάμει φορέας του, δηλαδή οι άνθρωποι και οι κοινότητές τους.

Β. Α.

ÅÔÁÉÑÅÉÁ ÄÉÁÐÏËÉÔÉÓÌÉÊÙÍ ÓÐÏÕÄÙÍΒουλγαροκτόνου 23 & Μαυρομιχάλη, 2ος όροφος

τηλ. 210.3613855, [email protected]

EDS 2011-2012

Documents

Transcript of EDS 2011-2012