ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ11lyk-irakl.ira.sch.gr/EREYNHTIKES...

25
ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ΟΜΑΔΑ 1 UNO A4 MΑΡΙΝΑ ΝΑΞΑΚΗ ΜΑΡΚΟΣ ΜΑΡΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΜΠΟΥΣΟΥΛΗ ΚΩΝ/ΝΤΙΝΟΣ ΠΑΖΑΡΑΚΙΩΤΗΣ ΜΑΡΙΟΣ ΜΠΟΚΑΝΕΑΛΑ

Transcript of ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ11lyk-irakl.ira.sch.gr/EREYNHTIKES...

ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

ΟΜΑ∆Α 1 UNO A4 MΑΡΙΝΑ ΝΑΞΑΚΗ ΜΑΡΚΟΣ ΜΑΡΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΜΠΟΥΣΟΥΛΗ ΚΩΝ/ΝΤΙΝΟΣ ΠΑΖΑΡΑΚΙΩΤΗΣ ΜΑΡΙΟΣ ΜΠΟΚΑΝΕΑΛΑ

ΠΡΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ερευνητική µας έκθεση περιλαµβάνει: αρχικά µια σύντοµη εισαγωγή στο θέµα µας

καθώς και το γενικό πλαίσιο και τους στόχους της ερευνητικής µας εργασίας .Στη συνέχεια, περιγράφουµε τη µεθοδολογία που ακολουθήσαµε στην έρευνα µας καθώς και την ίδια τη διαδικασία της έρευνας. Ακολουθούν τα αποτελέσµατα και τα συµπεράσµατα που προέκυψαν. Τέλος προχωρήσαµε σε αναστοχασµό σχετικά µε τον τρόπο που εργαστήκαµε. Η έκθεσή µας περιλαµβάνει ακόµα επίλογο, βιβλιογραφία και παράρτηµα µε φωτογραφίες από τη ζωή του ποιητή.

Στην έρευνά µας για τη βιογραφία του Γιάννη Ρίτσου κάναµε ανάλυση περιεχοµένου σε κείµενα από το Internet (Wikipedia) και σε εφηµερίδες µε αφιερώµατα στον ποιητή (Καθηµερινή , Ελευθεροτυπία) .Καταρχάς ανατρέξαµε στο ∆ιαδίκτυο, ψάξαµε για τη βιογραφία του και καταγράψαµε τις πληροφορίες. Ύστερα βρήκαµε πληροφορίες από αφιερώµατα για εκείνον σε Εφηµερίδες.

• ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το θέµα της ερευνητικής µας εργασίας είναι η µελοποιηµένη ποίηση του Γιάννη Ρίτσου.

Θελήσαµε να µελετήσουµε πώς η µουσική και η ποίηση συνεργάζονται παράγοντας ένα θαυµάσιο αποτέλεσµα δηλαδή τη µελοποιηµένη ποίησή µας .Πολλά από τα µελοποιηµένα ποιήµατα µας τραγουδιούνται συχνά από το λαό µας, µάλιστα κάποια από αυτά τα έχουµε τραγουδήσει κι εµείς στις σχολικές µας γιορτές .Πιο συγκεκριµένα, αντικείµενο της έρευνάς µας είναι ο Γιάννης Ρίτσος (ποιητής) και τα µελοποιηµένα ποιήµατα του .Είναι ένας από τους πιο σηµαντικούς νεοέλληνες ποιητές. Γνωστός σε εµάς από το µάθηµα της νεοελληνικής γλώσσας. Θελήσαµε λοιπόν να γνωρίσουµε ποια ποιήµατά του έχουν µελοποιηθεί και γενικά τον ποιητή και το έργο του.

• ΣΤΟΧΟΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΣ ΗΤΑΝ: 1) Να γνωρίσουµε το Γιάννη Ρίτσο του οποίου πολλά ποιήµατα έχουν µελοποιηθεί, να έρθουµε σε επαφή µε τη ποίηση του και να εξοικιωθούµε µε τον τρόπο γραφής του. 2) Να γνωρίσουµε το έργο των σπουδαίων νεοελλήνων συνθετών όπως τους : Μίκη Θεοδωράκη, Μάνο Χατζιδάκι κ.α. 3) Να γνωρίσουµε καλύτερα το έντεχνο λαϊκό τραγούδι. 4) Να αντιληφθούµε πώς η µουσική συνεργάζεται µε τη ποίηση και να γνωρίσουµε τα αποτελέσµατα της συνεργασίας. 5) Να συνειδητοποιήσουµε πώς η ζωή κάθε δηµιουργού, ποιητή ή συνθέτη καθώς και η εποχή στην οποία έζησε επηρεάζουν σηµαντικά το έργο του. 6)Να µετρήσουµε την απήχηση του ποιητή και των µελοποιηµένων ποιηµάτων του στους σηµερινούς εφήβους

• ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ : Πώς εκπονήσαµε την έρευνά µας: 1) συγκεντρώσαµε πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του ποιητή (από το διαδίκτυο-αφιερώµατα) 2) ανατρέξαµε στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.stixoiinfo.gr και εντοπίσαµε τίτλους µελοποιηµένων ποιηµάτων του ποιητή καθώς και στοίχους του και στοίχους και ονόµατα συνθετών

3) ανατρέξαµε στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.youtube.gr και ακούσαµε µελοποιηµένα ποιήµατα, καθώς και από CD µέσα στην τάξη. Ακολουθούν τα αποτελέσµατα της ερευνάς µας:

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ

• ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ:

Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στις 14 Μαΐου του 1909 στη Μονεµβασιά της Λακωνίας. Ο Ρίτσος από µικρό παιδί είχε αναπτυγµένη καλλιτεχνική φύση και αυτό φαίνεται στο ότι του άρεσε να ζωγραφίζει και να τραγουδάει.

Τα πρώτα χρόνια της ζωής του ήταν αρκετά ξένοιαστα. Του άρεσε να κυνηγά έντοµα, να παρατηρεί τα πουλιά στις φωλιές τους ,να κολυµπάει και να µαζεύει βότσαλα. Με τα γράµµατα δε τα πήγαινε πολύ καλά, όπως οµολογούσε και ο ίδιος γιατί άλλοτε ζωγράφιζε και άλλοτε έσβηνε τους αριθµούς ή µουρµούριζε κάποιο τραγούδι. Ο ίδιος οµολογεί :<Βέβαια τα πλήρωνα όλα αυτά αλλά τα πάντα πληρώνει ο καθένας στη ζωή του. Από µικρό παιδί έµαθα να χαίροµαι ότι κάποτε µε έβαζαν στη γωνία. Για να είµαι στη γωνία σηµαίνει ότι κάτι ιδιαίτερο συνέβαινε µε µένα. Από όλα αυτά κέρδισα τη χαρά να ξεπερνάω τις τιµωρίες και µάλιστα από αυτές να ζω και να αντλώ δυνάµεις αντίστασης> .Η µητέρα του ήταν εκείνη που τον ώθησε προς τη µουσική και τις ξένες γλώσσες. Τον έγραψε ακόµη και στο συνδροµητικό περιοδικό της εποχής ¨Η διάπλαση των Παίδων¨. Ο ίδιος ξεκίνησε να γράφει στοίχους από την ηλικία των 8 ετών(1917). Τα παιδικά χρόνια του Γιάννη Ρίτσου ήταν δύσκολα. Ο πατέρας του κατέρρευσε οικονοµικά.

Γυµνάσιο πήγε στο Γύθειο µαζί µε την αδερφή του, Λούλα. Μαζί του φοιτούσε και ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος ο οποίος του έγραψε ότι ήταν πολύ καλός φίλος και µπορούσε να µιλάει µαζί του για βιβλία, ποιήµατα, ποιητές και φιλόσοφους. Το Σεπτέµβρη του 1925 εργάστηκε για πρώτη φορά ως δακτυλογράφος και αργότερα προσλήφθηκε στην υπηρεσία της Εθνικής τράπεζας ως αντιγραφέας. Το 1926 αρρώστησε από φυµατίωση και επέστρεψε στη Μονεµβασιά όπου έκανε εισαγωγή στο νοσοκοµείο για 3 χρόνια. Το 1931 η αρρώστια του παρουσίασε πίεση. Τον Οκτώβρη του 1931 επέστρεψε στην Αθήνα και ανέλαβε τη διεύθυνση του καλλιτεχνικού τµήµατος της εργατικής λέσχης. Κάποια ποιήµατα του δηµοσιεύτηκαν στο φιλολογικό παράρτηµα της Μεγάλης Εγκυκλοπαίδειας. Το 1932 η νέα οικογενειακή τραγωδία αποτυπώνεται σε ποίηµα που αφιερώνει στο πατέρα του. Το καλοκαίρι του 1933 προσλαµβάνεται στο <θέατρο κυψέλης> ως ηθοποιός και χορευτής.

Τον ίδιο χρόνο συνεργάστηκε µε το περιοδικό της Αριστεράς, Πρωτοπόροι, και δούλεψε στο εµπορικό θέατρο για 4 χρόνια. Στο χώρο της δηµοσιογραφίας εµφανίστηκε επίσης στις στήλες του Ριζοσπάστη όπου δηµοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή (ΤΡΑΚΤΕΡ) το 1934.Το 1935 κυκλοφόρησε η δεύτερη ποιητική του συλλογή (ΠΥΡΑΜΙ∆ΕΣ). Το 1938 προσλήφθηκε στο βασιλικό θέατρο και το 1940 στη Λυρική Σκηνή. Το 1948 εξορίστηκε λόγω της αριστερής δράσης του στο Κοντοπούλι της Λήµνου, τον επόµενο χρόνο στη Μακρόνησο, το 1950-1951 στον Άη Στράτη. Το 1954 παντρεύτηκε την παιδίατρο Φιλίτσα Γεωργιάδου από την Σάµο µε την οποία απέκτησε µια κόρη, την Έρη. Μετά το πραξικόπηµα του Παπαδόπουλου το 1967 εξορίστηκε ξανά, αυτή τη φορά στη Γυάρο και τη

Λέρο, το 1968 στη Σάµο όπου τέθηκε υπό κατ ’οίκον περιορισµό στο σπίτι της γυναίκας του για λόγους υγείας. Το 1973 συµµετείχε στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Μετά την πτώση της δικτατορίας και τη µεταπολίτευση έζησε κυρίως στην Αθήνα και τιµήθηκε για το έργο του από την Ελλάδα και άλλες χώρες του κόσµου. Τιµήθηκε µε το Μέγα ∆ιεθνές Βραβείο Ποίησης της Biennale στο Βέλγιο(1972),το ∆ιεθνές Βραβείο ∆ηµητρώφ στη Σόφια(1975),το Βραβείο Λένιν(1977)το ∆ιεθνές Βραβείο του Παγκοσµίου Συµβουλίου Ειρήνης(1979),το Βραβείο Ποιητή ∆ιεθνούς Ειρήνης του ΟΗΕ. Το 1986 προτάθηκε για το βραβείο Νόµπελ. Πέθανε το Νοέµβρη του 1990 και η σορός του ενταφιάστηκε στη γενέτειρά του.

• ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ:

Εκατό ποιητικές συλλογές, εννέα πεζογραφήµατα, τέσσερα θεατρικά έργα, µεταφράσεις και χρονογραφήµατα συνθέτουν το έργο του. Πέθανε το 1990 και άφησε 50 ανέκδοτες συλλογές. Τα Σηµαντικότερα έργα του: Επιτάφιος, Ρωµιοσύνη, η κυρά των αµπελιών, το καπνισµένο τσουκάλι, ασκήσεις, τα 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας, σάρκινος λόγος. Ο Επιτάφιος γράφτηκε στις 10 Μαίου το 1936. Μια µάνα κλαίει πάνω από το νεκρό γιό της. Τα πρώτα 3 ποιήµατα εκδόθηκαν στο< Ριζοσπάστη>. Η Ρωµιοσύνη είναι επίσης ένα πολύ σηµαντικό ποίηµα του. Το συγγραφικό διάστηµα της ήταν απ ’το 1945-1947.Αποτελεί έναν ύµνο στο πνεύµα αντίστασης του ελληνικού λαού .Επίσης εκφράζει τον προβληµατισµό του Ρίτσου σε ένα ζήτηµα της ελληνικής ποίησης .Εκδόθηκε το 1966.Μεγάλο έργο του είναι <τα 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας>. Αποτελούνται από 18 τετράστιχα. Τα 16 τα έγραψε στο Παρθένι της Λέρου στις 16/09/1968 όπου και ήταν εξόριστος από τη χούντα. Το έργο αυτό το 1973 στις 17/01 Albert Hall ήταν ήδη µελοποιηµένο .Η µελοποίηση των έργων του <Τα 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας>: Μελοποίηση 1971-1973 από τον Μίκη Θεοδωράκη <Επιτάφιος>: εκδίδεται µελοποιηµένο το 1963 και στη συνέχεια µελοποιείται ξανά από τον Μ.Θεοδωράκη. Το 1976 βραβεύεται µε το διεθνές βραβείο <Λένιν> για την ειρήνη. Το 1986 του απονέµεται το βραβείο <Ποιητής ∆ιεθνούς Ειρήνης> του ΟΗΕ ,το µετάλλιο από το ΕΝΓ και το διεθνές βραβείο <Λυτές>. Την ίδια χρονιά κυκλοφορούν τα :<Σφραγισµένα µε ένα χαµόγελο>, <Λιγοστεύουν οι ερωτήσεις> ,<Ο Άριστος αρνείται να γίνει Άγιος>. Το 1990 του απονέµεται το µετάλλιο <Ζόρζ Κiουρί> που ήταν ανώτατη διάκριση του παγκόσµιου συµβουλίου ειρήνης .Ένα µεγάλο έργο του είναι το <Καπνισµένο τσουκάλι>. Γράφτηκε το 1974, το 1975 κυκλοφόρησε ως µελοποιηµένος δίσκος από το Χρίστο Λεοντή και ερµηνευµένο από το Νίκο Ξυλούρη. Το έργο γράφτηκε από τον ποιητή λόγω του ελληνικού καθεστώτος της χούντας. Ο Γιάννης Ρίτσος πέθανε στις 11 Νοεµβρίου 1990 και ενταφιάστηκε στην Μονεµβασιά στις 14 του ίδιου µήνα.

ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

• ΤΙΤΛΟΙ ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ

• Τρακτέρ(1934) • Πυραµίδες(1935) • Επιτάφιος(1936) • Το τραγούδι της αδελφής µου(1937) • Εαρινή συµφωνία(1938) • Το εµβατήριο του ωκεανού(1940) • Γειτονιές του κόσµου(1949) • Η σονάτα του σεληνόφωτος(1956) • Ρωµιοσύνη(1966) • 18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας(1973) • Ύµνος και θρήνος για την Κύπρο(1974) • Η κυρά των Αµπελιών(1975)

• ∆ΗΜΟΦΙΛΗ ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ Ή ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΑΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ

ΚΑΠΝΙΣΜΕΝΟ ΤΣΟΥΚΑΛΙ Χαµογελάµε κατά µέσα. Αυτό το χαµόγελο το κρύβουµε τώρα παράνοµο χαµόγελο, όπως παράνοµος έγινε ο ήλιος παράνοµη αλήθεια. Κρύβουµε το χαµόγελο όπως κρύβουµε στη τσέπη µας τη φωτογραφία της αγαπηµένης µας όπως κρύβαµε την ιδέα της λευτεριάς ανάµεσα στα δύο φύλλα της καρδιάς µας. Όλοι εδώ πέρα έχουµε έναν ουρανό και το ίδιο χαµόγελο.

ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ Γιέ µου, σπλάχνο των σπλάχνων µου, καρδούλα της καρδιάς µου, Πουλάκι της φτωχιάς αυλής ,ανθέ της ερηµιάς µου. Πως ’ κλείσαν τα µατάκια σου και δεν θωρείς που κλαίω και δε σαλεύεις, δε γροικάς τα που πικρά λέω. Κορώνα µου αντίστυλη µου ,χαρά των γερατειών µου ήλιε της βαρυχειµωνιάς, λιγνό κυπάρισσο µου. Πώς µ ΄ άφησες να σέρνοµαι και να πονώ µονάχη χωρίς γουλιά σταλιά νερό και φώς κι ανθό κι ατσάλι. Με τα µατάκια σου έβλεπα της ζωής κάθε λουλούδι µε τα χειλάκια σου έλεγα τ ΄ αυγερινό τραγούδι µε τα χεράκια σου τα δύο τα χιλιοχαϊδεµένα όλη την γη αγκάλιαζα κι όλα ήτανε για µένα.

ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ Το ψωµί σώθηκε, τα βόλια σώθηκαν τώρα γεµίζουν τα κανόνια τους µόνο µε την καρδιά τους. Τόσα χρόνια πολιορκηµένοι από στεριά και θάλασσα όλοι πεινάνε, όλοι σκοτώνονται και κανένας δεν πέθανε – πάνω στα καραούλια λάµπουνε τα µάτια τους, µια µεγάλη σηµαία, µια µεγάλη φωτιά κατακόκκινη και κάθε αυγή χιλιάδες περιστέρια φεύγουν απ` τα χέρια τους για τις τέσσερις πόρτες του ορίζοντα…

users.sch.gr/papangel/sch/lit/ko.ritsos1.htm

• ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ (ΘΕΜΑΤΙΚΗ) ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΩΝ ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΤΙΚΩΝ

ΕΡΓΩΝ

Ρωµιοσύνη 1. Εισαγωγή Η Ρωµιοσύνη του Γιάννη Ρίτσου γραµµένη στο διάστηµα 1945-47, µια ιδιαίτερα κρίσιµη

περίοδο της ελληνικής Ιστορίας (όταν, µετά τα ∆εκεµβριανά του’44 και τη συµφωνία της Βάρκιζας το Φεβρουάριο του 1945, ο αγώνας των αριστερών αντιστασιακών οργανώσεων του ΕΑΜ φαίνεται χαµένος και η πολιτική αντιπαράθεση οδηγεί στη δεύτερη και αιµατηρότερη περίοδο του Εµφυλίου Πολέµου), αποτελεί έναν ύµνο στο πνεύµα αντίστασης του ελληνικού λαού, που, κατά τον ποιητή, συνιστά τη διαχρονική ουσία του ελληνικού τόπου και των ανθρώπων του «Ο Ρίτσος µε τη Ρωµιοσύνη (και µε την Κυρά των Αµπελιών) ανταποκρίνεται πολύ καθαρά σε µια κοινωνική εντολή, βαθιά ουσιαστική και επιτακτική, που γεννιόταν από τα κατάβαθα του λαού. Και τι µπορεί να αξιώσει ο λαός από έναν ποιητή αυτές τις κρίσιµες ώρες; Να του ξαναδώσει τη µνήµη του που προσπάθησαν να του εξευτελίσουν, να υµνήσει τη γη που προσπάθησαν να του αποσπάσουν. Η απόκριση ήρθε εκρηκτική µέσα από αυτά τα ποιήµατα που αποκαθιστούν την αιωνιότητα του Ελληνισµού, όπου χωνεύονται οι αρχαίες τελετουργίες µε τους βυζαντινούς θρύλους και τα ανδραγαθήµατα των κλεφτών και των ανταρτών . Η ατµόσφαιρα είναι φορτισµένη, τη διαπερνάει η σκοτεινή ελπίδα των ντεσπεράντος που περιµένουν κολληµένοι πάνω στα ντουφέκια τους. Ένας φλογερός ανιµισµός διαποτίζει κάθε στίχο, ξυπνάει το ένα µετά το άλλο τα τοπία της Ελλάδας, τα ρίχνει και αυτά στον αγώνα, ορθώνει τα νησιά, τον άνεµο, τη θάλασσα, αναµοχλεύει σε µια γενική αντάρα τους ανθρώπους, τα ζώα, τα στοιχεία ακόµα και τους νεκρούς που αγρυπνούν, όπως άλλοτε οι φρουροί του Βυζαντίου στα σύνορα της αυτοκρατορίας».

2. ∆οµή της Ρωµιοσύνης

Το ποίηµα αποτελείται από επτά ενότητες: Η ενότητα Ι (που περιλαµβάνεται στο σχολικό βιβλίο), αναδεικνύει την αντιστοιχία , τη

συνάρτηση του ήθους τοπίου και ανθρώπων και την εµµονή της αντίστασής τους. Ο χώρος και οι άνθρωποι πολιορκούνται από στεριά και θάλασσα, αλλά η πολιορκία αυτή αναιρείται από ένα θαύµα που εξακοντίζεται στον ορίζοντα.

Η ενότητα ΙΙ αποδίδει εικόνες της Ρωµιοσύνης στην καθηµερινότητά τους αλλά και στη διαχρονική τους σύνθεση. Εδώ το τοπίο καταυγάζετε από την αρχετυπική παρουσία της γυναίκας, την Παναγία µε τ’ αργυρά µατόκλαδα, που συνυπάρχει πολύ ανθρώπινα µε την κόρη του πεταλωτή αλλά και την ορφική µητέρα, τη Λήδα, που κλωσά τ’ αυγά του κεραυνού, τη Νιόβη , µε τα επτά σφαγµένα παλικάρια της, τη Σολωµική ελευθερία, που θα πάρει πάλι τ’ άρµατα και την Περσεφόνη που µοιράζει σπορά και γονιµότητα. Όλες αυτές οι γυναικείες µορφές συγκλίνουν στη µορφή της µητέρας Ελλάδας.

Η ενότητα ΙΙΙ τονίζει ιδιαίτερα τη διαχρονικότητα της ρωµαίικης ζωής και τη διαρκή αγωνιστική ετοιµότητά της. Εδώ η ιστορία υφαίνεται µ’ ένα όνοµα από τρεις χιλιάδες χρόνια µ’ έναν άγιο, µε µια κόκκινη γοργόνα, αλλά και µε την µυθική παρουσία του Προµηθέα σ’ ένα ανακυκλούµενο αιώνιο γίγνεσθαι.

Η ενότητα ΙV περιγράφει την αγωνιστική πορεία, δέντρο το δέντρο, πέτρα σίδερα και κείνοι µέσ’ το χώµα, αλλά και την πεποίθηση για την τελική απολύτρωση.

Η ενότητα V σκιαγραφεί το αίσθηµα της καταστροφής και της ερήµωσης του µαρτυρικού τόπου αλλά και την προσδοκία της παλιννόστησης της ζωής. Τότε, θα διαβάσουµε όλη την καρδιά τους (των µαρτύρων της ελευθερίας) σαν να διαβάζουµε από την αρχή την ιστορία του κόσµου.

Η ενότητα VI αποδίδει παραστατικότερα την εφιαλτική πραγµατικότητα του εµφύλιου σπαραγµού και του θανάτου αλλά και την επιµονή στη συνέχιση της ζωής και του αγώνα. Μόνο για τα ψηλά είναι ακόµα δρόµος.

Τέλος η VII ενότητα προβάλλει και πάλι την ταυτότητα του τόπου και των ανθρώπων, που µέσα από τη γνώση του θανάτου προχωρούν µε περισσότερη σιγουριά προς τη ζωή και την αγάπη, πέρα από τους διαχωρισµούς του πολέµου.

http://users.sch.gr/papangel/sch/lit/ko.ritsos1.htm

18 ΛΙΑΝΟΤΡΑΓΟΥ∆Α ΤΗΣ ΠΙΚΡΗΣ ΠΑΤΡΙ∆ΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Πρόκειται για 18 τετράστιχα του Γιάννη Ρίτσου εκ των οποίων τα 16 ο ποιητής τα έγραψε στο Παρθένι της Λέρου στις 16/09/1968, ύστερα από κρυφή έκκληση του Μίκη Θεοδωράκη. Η σύνθεση του δίσκου έγινε στο Παρίσι τη διετία 1971-1973 από τον Μίκη Θεοδωράκη που έκανε την πρώτη εκτέλεση στις 17 Ιανουαρίου του 1973 στο Albert Hall µε τραγουδιστές τους: Μαρία Φαραντούρη, Πέτρο Πανδή, Αφροδίτη Μάνου ,Αχιλλέα Κωστούλη και τον ίδιο το συνθέτη. Η πρώτη ηχογράφηση έγινε το 1973 στο Παρίσι µε τους ίδιους τραγουδιστές και κυκλοφόρησε στην Γαλλία την ίδια χρονιά από την ΕΜΙ France. Παράλληλα, ηχογραφήθηκε και στην Ελλάδα κρυφά κατά την διάρκεια της χούντας µε τον Γιώργο Νταλάρα και την Άννα Βίσση. Με την πτώση της χούντας κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα πρώτα η έκδοση µε τον Νταλάρα και µετά η έκδοση µε Φαραντούρη, Πανδή, Μάνου, και Κωστούλη. Λίγους µήνες αργότερα κυκλοφόρησε και τρίτη έκδοση του έργου µε την: Μ.∆ηµητριάδη, Ε.Βιτάλη,Κ.Καµένο, Σ.Πασπαράκη και Σ.Κρυστάλη. ΤΡΑΓΟΥ∆ΙΑ 1)Αναβάφτιση 2)Αυγή 3)∆ε φτάνει 4)Εδώ το φως 5)Επιτύµβιο 6)Καρτέρεµα 7)Κουβέντα µε ένα λουλούδι 8)Λαός 9)Μνηµόσυνο 10)Ο ταµένος 11)Πράσινη µέρα 12)Συλλείτουργο 13)Τ’ άσπρο ξωκλήσι 14)Τη ρωµιοσύνη µη τη κλαίς 15)Το κυκλάµινο 16)Το νερό 17)Το χτίσιµο 18)Λιγνά κορίτσια

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΘΕΤΕΣ

ΠΟΥ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΑΝ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ

ΡΙΤΣΟΥ

• ΣΥΝΘΕΤΕΣ (σύντοµο βιογραφικό) ΚΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΕΣ • Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει συνθέσει πολλά από τα ποιήµατα του Γιάννη Ρίτσου. <τη Ρωµιοσύνη µη τη κλαίς> που ερµήνευσε ο Γιώργος Νταλάρας .<Γεια και χαρά σου λευτεριά> που ερµήνευσε η Μαρία Φαλαντούρη και η χορωδία της Τερψιχόρης. <Ήσουν καλός και ήσουν γλυκός> που ερµήνευσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. <Μνηµόσυνο> που ερµήνευσε και πάλι ο Γιώργος Νταλάρας όπως και το <Επιτύµβιο> µε ερµηνευτή τον ίδιο.

Ο Μίκης Θεοδωράκης γεννήθηκε στη Χίο το 1921 και είναι ένας από τους µεγαλύτερους µουσικούς της νεώτερης Ελλάδας µε έντονη συγχρόνως πολιτικοποίηση και αντιστασιακή δράση στη κατοχή και επί Χούντας. Υπέστη πολλές διώξεις για τις ιδέες του και εξελέγη κατ’ επανάληψη βουλευτής, στο χώρο της Αριστεράς(1974-1985). Την καλλιτεχνική του καριέρα άρχισε το 1953, το 1962 ίδρυσε τη <Μικρή Ορχήστρα> και το 1966 το <Μουσικό Οργανισµό> στον Πειραιά και αυτό έγινε όταν ήταν πρόεδρος στη <Νεολαία Λαµπράκη> .Το πολύπλευρο συνθετικό του έργο καλύπτει συµφωνική µουσική, µπαλέτα, µουσική αρχαίων τραγωδιών και κινηµατογραφικών ταινιών ,µελοποιήσεις ποιηµάτων Νεοελλήνων ποιητών και λαϊκών τραγουδιών κ.α. Μερικά από τα Συµφωνικά του έργα είναι: <Μαργαρίτα> και <Πρώτη Συµφωνία> κ.α .Μερικά από τα Λαϊκά του έργα είναι: <Επιτάφιος> και <Άξιον εστί> κ.α . Έργα του για ταινίες όπως <Ιφιγένεια> και <Ζορµπάς> κ.α και θεατρικά όπως η <Γειτονιά των αγγέλων> κ.α και τέλος µπαλέτα όπως <Οι εραστές του Τέρουελ>.

• Ο Χρήστος Λεοντιάδης έχει συνθέσει το <Κι έρχοµαι µονάχα να σ’ αγκαλιάσω> µε ερµηνεύτρια την Τάνια Τσανακλίδου, <Έχεις ακόµα να κλάψεις πολύ> µε ερµηνευτή τον Γιάννη Ρίτσο και το <καπνισµένο τσουκάλι> που ερµηνεύτηκε από το Νίκο Ξυλούρη.

Ο Χρήστος Λεοντιάδης ή Λεοντής γεννήθηκε το 1940 στο Ηράκλειο Κρήτης . Γράφει µουσική για το θέατρο, για το κινηµατογράφο και συνθέτει τραγούδια κ.α .Από τους δίσκους <καταχνιά>, <ανάσταση ονείρων>, <καπνισµένο τσουκάλι> ,<αχ έρωτα> .Βραβεύτηκε στη Θεσσαλονίκη για τη µουσική της ταινίας <µε τη λάµψη στα µάτια>.

• Ο Θάνος Μικρούτσικος έχει συνθέσει το <άφησε µε να ‘ρθω µαζί σου> που ερµήνευσε ο Κώστας Θωµαίδης.

Ο Θάνος Μικρούτσικος γεννήθηκε το 1947 στη Πάτρα .Είναι µουσικοσυνθέτης και µαθηµατικός που δουλεύει σε ποικίλα είδη µουσικής από το απλό τραγούδι µέχρι την ηλεκτρονική µουσική .Από τις σηµαντικότερες παρουσιάσεις του είναι: <Ευριπίδης IV>(Βιέννη 1980),<Καντάτα για τη Μακρόνησο> (Βιέννη 1982),<Μια χάλκινη µουσική στα παράθυρα των ανιάτων> σε κείµενα Μαίτερλιγκ (Λίλλη 1982 και Γλασκόβη 1983)κτλ.Τυγχάνει καλλιτεχνικός διευθυντής της <εταιρείας νέας µουσικής>.

• Ο Μίµης Πλέσσας σύνθεσε το <αν όλα τα παιδιά του κόσµου> που το ερµήνευσε η Μαριάννα Ευστρατίου.

Ο Μίµης Πλέσσας γεννήθηκε στις 12 Οκτωβρίου του 1924 στην Αθήνα. Σπούδασε στη Φυσικοµαθηµατική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών και στη συνέχεια πήγε στην Αµερική (ΗΠΑ) για συνέχιση σπουδών. Σε πολύ µικρή ηλικία έγινε ο πρώτος σολίστ πιάνου στην Ελληνική Ραδιοφωνία. Το 1952, σε ηλικία µόλις 27 ετών, τιµήθηκε µε το πρώτο βραβείο µουσικής του πανεπιστηµίου της Μινεσότα, και την επόµενη χρονιά κατετάγη πέµπτος πιανίστας στις ΗΠΑ. Το 1952 άρχισε επίσης την ενασχόληση του µε τη σύνθεση και από το 1956 ως µαέστρος και συνθέτης.

Η καλλιτεχνική και συνθετική του δραστηριότητα καλύπτει, τα τελευταία 50 χρόνια, όλους τους τοµείς της µουσικής, στο θέατρο, το κινηµατογράφο, το ραδιόφωνο και τη τηλεόραση. Έχει συνεργαστεί µε πληθώρα κορυφαίων τραγουδιστών, πολλούς από τους οποίους ανέδειξε µέσα από τα τραγούδια του. Ασχολήθηκε επίσης µε τη σύνθεση µουσικής

για ταινίες και θεατρικές παραστάσεις, έχοντας στο ενεργητικό του 104 ταινίες και 70 παραστάσεις. Έγραψε επίσης τη µουσική και τα τραγούδια για την τηλεοπτική σειρά "Τα παιδιά της Νιόβης". Έχει διευθύνει πολλές από τις µεγαλύτερες ορχήστρες στον κόσµο, σε έργα του και διακρίθηκε αφενός για τη θεατρική του προσφορά στο Παρίσι το 1958, και για τη κινηµατογραφική του στο Εδιµβούργο και τις ΗΠΑ το 1964 και 1965 αντίστοιχα. Αυτών ακολούθησαν πάµπολλες διακρίσεις ελληνικές και ξένες.

Επίσης ο Μίµης Πλέσσας υπήρξε ο παραγωγός της ιστορικής ραδιοφωνικής εκποµπής "Σε 30 δευτερόλεπτα" που ήταν µια εκποµπή βράβευσης γνώσεων µε διάφορα δώρα, (ραδιόφωνα και βιβλία), στη δεκαετία του 1960 - 1970.

Επίσης συµµετείχε σε πλείστες διεθνείς και ελληνικές επιτροπές κρίσης καλλιτεχνικών γεγονότων. Είναι µέλος της Ελληνικής Εταιρίας Θεατρικών Συγγραφέων, της Εταιρίας Μουσικοσυνθετών Στιχουργών Ελλάδος, της ΕΡΓΗΜ (σύγχρονης µουσικής) και πολλών άλλων καλλιτεχνικών συλλόγων. Επίσης οµιλεί αγγλικά και γαλλικά και είναι µόνιµος κάτοικος της Αθήνας.

• Ο Νότης Μαυρουδής σύνθεσε το <ο χαµός του λεβέντη> και το ερµήνευσε ο Πέτρος Πανδής.

Ο Νότης Μαυρουδής γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου 1945 στην Αθήνα. Είναι έλληνας κιθαριστής, µουσικοσυνθέτης και ραδιοφωνικός παραγωγός.

Το 1958 ξεκίνησε µαθήµατα κιθάρας στο Εθνικό Ωδείο και πήρε το δίπλωµά το 1969 µε Άριστα. Το 1970 εγκαταστάθηκε στην Ιταλία, όπου του ανατέθηκε η έδρα κλασικής κιθάρας στην Scuola Ciciva di Milano, στην οποία δίδαξε ως το 1975. Το 1970 επίσης παρακολούθησε τα µαθήµατα της Ακαδηµίας Santiago de Compostella στην Ισπανία µε τον Jose Tomas. Το 1975 εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αθήνα και από αυτή τη χρονιά δίδαξε κλασική κιθάρα στο Εθνικό Ωδείο. Τα έτη 1975, 1977, 1979 έδωσε ρεσιτάλ στο Φεστιβάλ κλασικής κιθάρας του Esztergom της Ουγγαρίας. Το 1978 πήρε µέρος στο διεθνές Φεστιβάλ Πολιτικού Τραγουδιού στο Ανατολικό Βερολίνο καθώς και στο 11ο Παγκόσµιο Φεστιβάλ Νεολαίας στην Αβάνα της Κούβας. Ως συνθέτης και σολίστ έχει δώσει πολλά ρεσιτάλ σε πολλές χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Φινλανδία, Ελβετία, Γερµανία, Ουγγαρία, Αυστρία, Κούβα). Από το 1994 ανέλαβε καθήκοντα προέδρου στη Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών του Υπουργείου Πολιτισµού και από το 1995 ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής στο διεθνές Φεστιβάλ της Πάτρας.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ

• ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΩΓΙΩΝ:ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

ΚΑΙ ∆ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΝ∆ΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΥ

∆ΙΕΞΗΓΑΓΑΝ ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΟΜΑ∆ΕΣ 1.Γνωρίζετε τι είναι η µελοποιηµένη ποίηση; ΝΑΙ ΌΧΙ Αναπάντητα 59 72 10 2.Γνωρίζετε ποιος είναι ο Γιάννης Ρίτσος; ΝΑΙ ΌΧΙ Αναπάντητα 107 25 4 3. Γνωρίζετε ποιήµατα του Γιάννη Ρίτσου; ΝΑΙ ΌΧΙ Αναπάντητα 45 85 10 4.Ποιος µελοποίησε τη Ρωµιοσύνη; Α Β Γ Αναπάντητα 94 26 5 15 5.Ποιος ερµήνευσε το Καπνισµένο Τσουκάλι; Α. Μπηθικώτσης Β. Ξυλούρης Γ.Θεοδωράκης Αναπάντητα 31 49 5 15 6.Πότε γεννήθηκε ο Γιάννης Ρίτσος; Α.1913 Β.1926 Γ.1909 Αναπάντητα 21 51 43 20 7.Πώς ήταν η ζωή του Γιάννη Ρίτσου;

Α.υποταγµένη στην εξουσία;

Β. γεµάτη αγώνες για την ελευθερία Αναπάντητα

12 107 18 8.Ποια ήταν τα κυριότερα θέµατα των ποιηµάτων του; Α.οι αγώνες για την ελευθερία Β.ο έρωτας Αναπάντητα 93 28 16

• ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: ΠΟΙΑ ΑΠΗΧΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΙΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΤΟΥ

ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΣΗΜΕΡΑ – ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ ∆ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ

ΠΟΙΗΣΗ;

Καταµετρώντας τις απαντήσεις των συµµαθητών µας από τα ερωτηµατολόγια καταλήξαµε στα ακόλουθα συµπεράσµατα:

1. Οι περισσότεροι συµµαθητές µας γνωρίζουν το Γιάννη Ρίτσο, αλλά δε γνωρίζουν πολλοί τα ποιήµατα του. 2. Τα παιδιά γνωρίζουν καλύτερα τον συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη παρά τα ποιήµατά του. 3. Επίσης γνωρίζουν τον Νίκο Ξυλούρη που ερµήνευσε το Καπνισµένο Τσουκάλι. 4. Ακόµα ξέρουν ότι η ζωή του Γιάννη Ρίτσου ήταν γεµάτη αγώνες για την ελευθερία.

ΚΑΤΑΚΛΕΙ∆Α

• ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τώρα που τελειώσαµε την εργασία µας γεννήθηκαν κάποιες σκέψεις και προβληµατισµοί, όπως η δυσκολία που αντιµετωπίσαµε στην συγκέντρωση του υλικού. Αν και γνωρίσαµε καλύτερα τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο και το έργο του, µας στεναχώρησε το ότι δεν µπορέσαµε να βρεθούµε όλοι µαζί για να κάνουµε καλύτερη την εργασία µας. Παρόλα αυτά µπορέσαµε να δουλέψουµε µε το σωστό τρόπο και να την ολοκληρώσουµε.

• ΕΠΙΛΟΓΟΣ Μέσα από την ερευνητική εργασία αποκοµίσαµε πολλά θετικά στοιχεία, καθώς καταφέραµε να γνωρίσουµε έναν ποιητή τον οποίον δε γνωρίζαµε πριν.Επίσης µάθαµε πολλά για συνθέτες και ερµηνευτές που αποδείχτηκαν πολύ διδακτικά και µας γέµισαν µε θετικές γνώσεις.Ακόµα καταλάβαµε ότι η µουσική µας βοηθά να γνωρίσουµε καλύτερα την ποίηση.

• ΣΧΕΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Στην έρευνα µας αντλήσαµε πληροφορίες από: τις εφηµερίδες <Ελευθεροτυπία> και η <Καθηµερινή> -http.blog.gr και http/www.stixoiinfo.gr -http/www.youtube.gr -καταγράψαµε κάποιους στίχους από τα έργα του Γιάννη Ρίτσου-Επιτάφιος και Ρωµιοσύνη(εκδ.Κέδρος).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

• ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Γιάννης Ρίτσος – Όταν σφίγγουν το χέρι (Ρωµιοσύνη) Όταν σφίγγουν το χέρι, ο ήλιος είναι βέβαιος για τον κόσµο όταν χαµογελάνε, ένα µικρό χελιδόνι φεύγει µες απ᾿ τ᾿ άγρια γένια τους όταν κοιµούνται, δώδεκα άστρα πέφτουν απ᾿ τις άδειες τσέπες τους όταν σκοτώνονται, η ζωή τραβάει την ανηφόρα µε σηµαίες και µε ταµπούρλα..

Γιάννης Ρίτσος - Καπνισµένο Τσουκάλι (απόσπασµα)

Και να αδελφέ µου που µάθαµε να κουβεντιάζουµε ήσυχα κι απλά. Καταλαβαινόµαστε τώρα, δεν χρειάζονται περισσότερα. Κι αύριο λέω θα γίνουµε ακόµα πιο απλοί. Θα βρούµε αυτά τα λόγια που παίρνουνε το ίδιο βάρος σ όλες τις καρδιές, σ όλα τα χείλη. Έτσι να λέµε πια τα σύκα-σύκα και τη σκάφη-σκάφη. Κι έτσι που να χαµογελάνε οι άλλοι και να λένε, «Τέτοια ποιήµατα, σου φτιάχνουµε εκατό την ώρα.» Αυτό θέλουµε κι εµείς. Γιατί εµείς δεν τραγουδάµε για να ξεχωρίσουµε αδελφέ µου απ τον κόσµο. Εµείς τραγουδάµε για να σµίξουµε τον κόσµο. ...έχεις ακόµη να κλάψεις πολύ ώσπου να µάθεις τον κόσµο να γελάει

Γιάννης Ρίτσος - Με τόσα φύλλα

Με τόσα φύλλα σου γνέφει ὁ ήλιος καληµέρα Με τόσα φλάµπουρα να λάµπει ὁ ουρανός Και τούτοι µες στα σίδερα, και κείνοι µες στο χώµα Και τούτοι µες στα σίδερα, και κείνοι µες στο χώµα Σώπα, όπου να ναι θα σηµάνουν οι καµπάνες Αυτό το χώµα είναι δικό τους και δικό µας.

Κάτω απ το χώµα, µες στα σταυρωµένα χέρια τους κρατάνε της καµπάνας το σκοινί προσµένουνε την ώρα, προσµένουν να σηµάνουν την Ανάσταση. Τούτο το χώµα είναι δικό τους και δικό µας ∆εν µπορεί κανείς να µας το πάρει. Σώπα, όπου να ναι θα σηµάνουν οι καµπάνες Αυτό χώµα είναι δικό τους και δικό µας.