ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΕΝΤΡΟΠΡΟΛΗΨΗΣΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΝΟΣΩΝ

www.ecdc.europa.eu

ECDC: Αριστεία στην πρόληψη

και στον έλεγχο

των μολυσματικών νόσων

200000

300000

400000

500000

© Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου των Νόσων, 2011.

ISBN 978-92-9193-247-4

doi:10.2900/40021

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου των Νόσων (ECDC) ιδρύθηκε το 2005 και είναι ο αρμόδιος οργανισμός της ΕΕ για την ενίσχυση της άμυνας της Ευρώπης κατά των μολυσματικών νόσων. Ο οργανισμός έχει έδρα τη Στοκχόλμη της Σουηδίας.

Αποστολή του ECDC είναι ο εντοπισμός, η αξιολόγηση και η γνωστοποίηση των υφιστάμενων και των αναδυόμενων απειλών που ενέχουν οι μολυσματικές νόσοι για την ανθρώπινη υγεία και η συνδρομή του στον συντονισμό της ετοιμότητας και των ικανοτήτων ανταπόκρισης των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ECDC: Αριστεία στην πρόληψη και στον έλεγχο

των μολυσματικών νόσων

Περιεχόμενα

ECDC — Συμβάλλει στη διάσωση ζωών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Στηρίζουμε την ετοιμότητα και την ανταπόκριση —

Είμαστε έτοιμοι τη στιγμή που πρέπει . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Επιτήρηση — Συλλογή και ανάλυση δεδομένων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Επιστημονικές συμβουλές — Στοιχεία για την ανάληψη δράσης. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Ικανότητα και επικοινωνία στον τομέα της δημόσιας υγείας —

Αφουγκραζόμαστε και αντιδρούμε . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Προγράμματα νόσων του ECDC — Τι καλύπτουν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Μολυσματικές νόσοι — Ορισμένες μείζονες απειλές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Πώς μπορείτε να συμμετέχετε. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Βασικά στοιχεία για τη διοίκηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Η συνεργασία με τους εταίρους μας. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

1

«Ως επαγγελματίες στον τομέα της δημόσιας υγείας, οι

υπάλληλοι του ECDC εργάζονται για την προστασία και

τη βελτίωση της υγείας των πολιτών. Στόχος μας είναι

η αριστεία, διότι πιστεύουμε ότι η δημόσια υγεία είναι

σημαντική.»

Marc Sprenger, διευθυντής του ECDC

2

Οι μολυσματικές νόσοι είναι η δουλειά μας. Πρέπει να βρι-

σκόμαστε σε επαγρύπνηση, να είμαστε αποδοτικοί και απο-

τελεσματικοί, αφού από μας εξαρτώνται πολλά. Οι ευρωπαϊ-

κές κυβερνήσεις κατανοούν ότι οι μολυσματικές νόσοι δεν

γνωρίζουν σύνορα και ότι, ως εκ τούτου, υπάρχει συνεχής

ανάγκη για επιτήρηση και αξιολόγηση των κινδύνων ώστε

να παρέχεται μια ισχυρή και αξιόπιστη γραμμή άμυνας για

όλους τους Ευρωπαίους.

Το επιστημονικό μας έργο συνδέεται στενά με αυτό των

Υπουργείων Υγείας, των εθνικών ιδρυμάτων δημόσιας

υγείας, των ερευνητών, των διευθυντών και των επαγγελ-

ματιών στον τομέα της δημόσιας υγείας σε κάθε χώρα της

Ευρώπης, με τους οποίους διατηρούμε καθημερινή επαφή

ανταλλάσσοντας πληροφορίες και παρέχοντας αναλύσεις,

καθοδήγηση και τεχνική υποστήριξη.

Η προστασία της Ευρώπης από τις μολυσματικές νόσους

δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός. Το ECDC οικοδομήθηκε πάνω

σε άρτια συντονισμένα συστήματα προειδοποίησης και

ανταπόκρισης στον τομέα της δημόσιας υγείας, σε αυστηρά

ανεξάρτητα επιστημονικά στοιχεία και αναλύσεις, στην

ικανότητα λήψης άμεσης και αποφασιστικής δράσης και

στην εξειδίκευση σε θέματα επικοινωνίας για την άμεση

παροχή αξιόπιστων πληροφοριών σε εκείνους που τις χρει-

άζονται. Όλες οι κεντρικές και επιτόπιες επιχειρήσεις του

ECDC οργανώνονται για να υποστηρίξουν και να ενισχύ-

σουν αυτές τις ζωτικής σημασίας δράσεις στον τομέα της

δημόσιας υγείας, με στόχο να προσθέσουν αξία στον τρόπο

ανταπόκρισης της εκάστοτε χώρας, ιδιαίτερα σε περιόδους

οικονομικών περιορισμών, συμβάλλοντας έτσι στη διάσωση

ζωών.

Το ECDC είναι ένας επιστημονικός και τεχνικός οργανισμός,

όχι πολιτικός φορέας. Ο ρόλος μας είναι να παρέχουμε

στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και

στους εθνικούς φορείς χάραξης πολιτικής στον τομέα της

υγείας τις συμβουλές και τα στοιχεία που χρειάζονται για

τη λήψη αποφάσεων και την ανάληψη δράσης για την προ-

στασία της δημόσιας υγείας.

Η εργασία σε αυτό τον οργανισμό είναι ξεχωριστή. Όχι μόνο

επειδή βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή της πρόληψης και

του ελέγχου των μολυσματικών νόσων στην Ευρώπη, αλλά

και λόγω του ενθουσιασμού, της πολυμορφίας και του

επαγγελματισμού που διακρίνει την ομάδα μας.

Το ECDC είναι μοναδικό. Είμαστε υπερήφανοι γιατί αποτε-

λούμε τον κόμβο ενός εκτεταμένου ευρωπαϊκού δικτύου

από αφοσιωμένους ειδικούς, επιστήμονες, μικροβιολό-

γους και επιδημιολόγους στον τομέα της δημόσιας υγείας

—πάνω από 10 000 τον αριθμό— οι οποίοι συνεργάζονται

με μας αλλά και με άλλους εταίρους, όπως η ΠΟΥ, για την

προστασία των πολιτών από τις απειλές που ενέχουν οι

μολυσματικές νόσοι. Εργαζόμαστε σκληρά για να συντονί-

σουμε αυτές τις προσπάθειες και να αντεπεξέλθουμε στη

συνεχή εμπιστοσύνη και υποστήριξη της Ευρώπης.

Με το παρόν φυλλάδιο σάς καλούμε να μάθετε περισσό-

τερα για το έργο, τη δράση και την προσφορά μας.

Marc Sprenger, διευθυντής του ECDC

ECDC — Συμβάλλει στη διάσωση ζωών

3

Κάθε πρωί, οι εμπειρογνώμονες του ECDC συνεδριάζουν

στο κέντρο διαχείρισης κρίσεων, τον στρατηγικό κόμβο του

συστήματος έγκαιρου συναγερμού και αντίδρασης (ΣΕΣΑ) της

ΕΕ, που αποτελεί το σύστημα ασφαλούς ανταλλαγής μηνυμά-

των της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το οποίο συνδέεται με τις

εθνικές αρχές ανά την Ευρώπη, καθώς και με άλλους ενδι-

αφερόμενους φορείς. Στο πλαίσιο αυτής της καθημερινής

συνάντησης στρογγυλής τραπέζης, το προσωπικό του ECDC:

παρακολουθεί τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα

την προηγούμενη νύχτα σε σχέση με τις επιδημίες

των μολυσματικών νόσων στη Ευρώπη και

στον υπόλοιπο κόσμο,

συζητά και εξετάζει τις «ενδείξεις» πιθανών νέων

επιδημιών που προκύπτουν από αναφορές

των μέσων ενημέρωσης ή από άμεσες αναφορές

των επιδημιολόγων και των αρχών υγείας ανά τον κόσμο,

προβαίνει σε άμεση αξιολόγηση της σπουδαιότητας

νέων πιθανών απειλών,

εξετάζει τις αιτήσεις πληροφοριών που υποβάλλουν

οι χώρες,

καταγράφει την πρόοδο των εν εξελίξει

δραστηριοτήτων με στόχο τον περιορισμό

της εξάπλωσης των τρεχουσών επιδημιών, και

ανταλλάσσει πληροφορίες, εμπειρίες και

επιστημονικές συμβουλές με τα κράτη μέλη και

την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Μετά τη συνεδρίαση, τα δεδομένα και οι συμβουλές δια-

νέμονται σε επαγγελματίες που εργάζονται στον τομέα της

δημόσιας υγείας και στο κοινό.

Στηρίζουμε την ετοιμότητα και την ανταπόκριση — Είμαστε έτοιμοι τη στιγμή που πρέπει

Το ECDC συνεδριάζει καθημερινά για την παρακολούθηση των επιδημιών.

4

Από την ίδρυση του οργανισμού το 2005, τα συστήματα

ετοιμότητας και ανταπόκρισης σε κρίσεις του ECDC ανα-

πτύσσονται και ενισχύονται συνεχώς μέσω των διαβουλεύ-

σεων με ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες τόσο από όλα τα

κράτη μέλη της ΕΕ όσο και εκτός αυτής, εξετάζονται από

διοικητικά όργανα, υποβάλλονται σε δοκιμές μέσω παγκό-

σμιων και περιφερειακών ασκήσεων προσομοίωσης και

εφαρμόζονται στην πράξη. Η προετοιμασία για την αντι-

μετώπιση κρίσεων είναι τόσο σημαντική όσο και η ανταπό-

κριση σε αυτές όταν παρουσιαστούν. Το ECDC επενδύει σε

πολύ μεγάλο βαθμό στο να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προ-

ετοιμάσουν τα δικά τους κέντρα διαχείρισης κρίσεων και να

ενισχύσουν την ετοιμότητά τους σε εθνικό επίπεδο.

Εργαλεία πληροφοριών επιδημιολογικού χαρακτήρα — Εντοπίζοντας τις απειλές για την έκδοση έγκαιρων προειδοποιήσεων

Μία από τις βασικές λειτουργίες του ECDC είναι ο εντοπι-

σμός και η άμεση ανταπόκριση στις απειλές μολυσματικών

νόσων. Το ECDC έχει αναπτύξει μια διαδικτυακή πλατ-

φόρμα ασφαλούς επικοινωνίας (πληροφοριακό σύστημα

επιδημιολογικών πληροφοριών — EPIS), το οποίο επιτρέπει

την ανταλλαγή τεχνικών πληροφοριών και έγκαιρων προει-

δοποιήσεων για επιδημίες μολυσματικών νόσων σε διεθνές

επίπεδο. Οι επιδημιολόγοι και οι μικροβιολόγοι που εργά-

ζονται σε διαφορετικούς τομείς χρησιμοποιούν το EPIS

για να προειδοποιήσουν τους συναδέλφους τους σε άλλες

χώρες σχετικά με κρούσματα επείγοντος χαρακτήρα και να

ανταλλάξουν απόψεις και επιστημονικές αναλύσεις σε δια-

δικτυακά φόρα.

5

Επιδημίες τροφιμογενών νόσων

Το ECDC υποστήριξε και διευκόλυνε πλήθος πολυεθνικών ερευνών για τροφιμογενείς νόσους οι

οποίες εντοπίστηκαν μέσω του δικτύου τροφιμογενών και υδατογενών νόσων και ζωονόσων. Αυτές

οι συνεργατικές δραστηριότητες είχαν ως αποτέλεσμα την ταχεία και αποτελεσματική ανταλλαγή

πληροφοριών μεταξύ των συναφών εταίρων, περιλαμβανομένων των αρχών δημόσιας υγείας και

ασφάλειας των τροφίμων στα κράτη μέλη, καθώς και βασικών παραγόντων σε επίπεδο ΕΕ, όπως

το σύστημα ταχείας προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF) και η Ευρωπαϊκή

Επιτροπή. Επίτευγμα αυτής της συνεργασίας ήταν η έγκαιρη απόσυρση μολυσμένων τροφίμων στα

κράτη μέλη η οποία οδήγησε στην προστασία των καταναλωτών σε ολόκληρη την Ευρώπη.

6

Μετανάστευση και μολυσματικές νόσοι

Το ζήτημα της μετανάστευσης και της υγείας αποτελεί

υψηλή προτεραιότητα για την ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Η

πολιτική δέσμευση της ΕΕ αντικατοπτρίζεται στις πολιτι-

κές που διασφαλίζουν την πρόσβαση των μεταναστών στην

υγειονομική περίθαλψη, καθώς και σε προγράμματα όπως

το ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την υγεία 2003–2008 και

το δεύτερο πρόγραμμα κοινοτικής δράσης στον τομέα της

υγείας 2008–2013 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το τελευ-

ταίο αυτό πρόγραμμα περιλαμβάνει σχέδια για την αποκα-

τάσταση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας, το καθε-

στώς υγείας των μεταναστών και την επιβάρυνση από τις

μολυσματικές νόσους, καθώς και πρότυπα παροχής υγει-

ονομικής περίθαλψης σε παράνομους μετανάστες. Επίσης,

το ECDC επενδύει επί σειρά ετών πόρους για την καλύτερη

κατανόηση της σχέσης που συνδέει τη μετανάστευση και

τη δημόσια υγεία. Ωστόσο, μπορούν να γίνουν περισσό-

τερα για την αντιμετώπιση των αναγκών υγειονομικής περί-

θαλψης των μεταναστών. Κατά τα προσεχή έτη, το ECDC

δεσμεύεται να βελτιώσει την επιτήρηση και την παρακο-

λούθηση των μολυσματικών νόσων, να διασφαλίσει ότι τα

προγράμματα πρόληψης και ελέγχου θα ανταποκρίνονται

στα μεταβαλλόμενα πρότυπα της μετανάστευσης και της

επιδημιολογίας των μολυσματικών νόσων, καθώς και ότι

οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης θα καλύπτουν τις

ειδικές ανάγκες των πληθυσμών μεταναστών.

«Οι άνθρωποι εδώ είναι τόσο ενθουσιώδεις! Το προσωπικό αποτελεί σαφές παράδειγμα της πολυ-

μορφίας της περιφέρειας και προσωπικά πιστεύω ότι αντικατοπτρίζει στο έπακρο την πολύτιμη ιδέα

της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η λειτουργία της οποίας βασίζεται στην ειρηνική συνεργασία.»

Andrea Ammon, αναπληρώτρια διευθύντρια

Οι άνθρωποι μετακινούνται περισσότερο από ποτέ.

7

Στο επίκεντρο της δραστηριότητας του ECDC βρίσκεται

η επιτήρηση των μολυσματικών νόσων, η οποία περιλαμ-

βάνει τη συλλογή, αξιολόγηση, ανάλυση και διάδοση των

συναφών επιστημονικών και τεχνικών δεδομένων. Αυτό

επιτυγχάνεται μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος επιτή-

ρησης (TESSy). Η παροχή επιστημονικών στοιχείων για τις

μολυσματικές νόσους μέσω του TESSy δίνει τη δυνατότητα

στις ευρωπαϊκές χώρες να επιτύχουν καλύτερη και στοχευ-

μένη ανταπόκριση.

Η επιτήρηση ασκείται από κοινού με τα κράτη μέλη και πλή-

θος εμπειρογνωμόνων και ιδρυμάτων δημόσιας υγείας που

τροφοδοτούν τις βάσεις δεδομένων. Η νομοθεσία της ΕΕ

απαιτεί από όλα τα κράτη μέλη την τακτική υποβολή δεδο-

μένων επιτήρησης στο ECDC για έναν προσυμφωνημένο

κατάλογο 49 μολυσματικών νόσων, καθώς και την αναφορά

επιδημιών που θα μπορούσαν να εξαπλωθούν σε άλλες

χώρες της ΕΕ.

Η βάση δεδομένων περιέχει πληροφορίες από πλήθος

πρότερων ξεχωριστών δικτύων επιτήρησης για κάθε νόσο,

απλοποιώντας την πρόσβαση σε ευρωπαϊκά δεδομένα

μολυσματικών ασθενειών και δημιουργώντας μια υπηρεσία

ενιαίας εξυπηρέτησης.

Το ECDC συγκεντρώνει και αναλύει τα επιδημιολογικά

δεδομένα και καταρτίζει εκθέσεις οι οποίες παρέχουν τόσο

μια επισκόπηση της κατάστασης στην ΕΕ συνολικά όσο και

πολύτιμες συγκριτικές πληροφορίες για κάθε κράτος μέλος

ξεχωριστά.

TESSy: Ένα χρυσωρυχείο πληροφοριών

Το TESSy είναι ένα εξαιρετικά ευέλικτο, ολοκληρωμένο

διαδραστικό σύστημα που επιτρέπει την αναζήτηση συγκε-

κριμένων δεδομένων και την πραγματοποίηση διεθνών

συγκρίσεων. Παρέχει μια φιλική προς τον χρήστη εμφάνιση

επιλεγμένων αποτελεσμάτων σε διάφορες μεταφορτώσι-

μες μορφές, όπως πίνακες, αριθμητικά στοιχεία και χάρτες.

Κάθε χρόνο, το ECDC δημοσιεύει την Ετήσια Επιδημιολογική

Έκθεση, μια μοναδική έκδοση η οποία παρέχει συγκρίσιμα

αριθμητικά στοιχεία για τις μολυσματικές νόσους σε ολό-

κληρη την Ευρώπη. Τα εν λόγω στοιχεία βοηθούν τόσο στη

διερεύνηση της πρότερης και της τρέχουσας κατάστασης

όσο και στον προσδιορισμό των μελλοντικών τάσεων και

κατευθύνσεων πολιτικής.

Επιτήρηση — Συλλογή και ανάλυση δεδομένων

8

TESSyTES

DiseasesMen Women Total Children

N % N % N % N %WestPneumocystis pneumonia

Candidiasis, oesophageal

Mycobacterium tuberculosis

Mycobacterium tuberculosis, extrapulmonary

Kaposi’s sarcoma

Toxoplasmosis of brain

Wasting syndrome due to HIV

CMV disease (other than liver, spleen, or nodes)

Progressive multifocal leukoencephalopathy

Opportunistic infection(s), not specified

CentreWasting syndrome due to HIV

Mycobacterium tuberculosis

Pneumocystis pneumonia

Candidiasis, oesophageal

Encephalopathy, HIV-related

Toxoplasmosis of brain

Kaposi’s sarcoma

Mycobacterium tuberculosis, extrapulmonary

Candidiasis of bronchi, trachea, or lungs

Pneumonia, recurrent in an adult or an adolescent

Opportunistic infection(s), not specified

EastMycobacterium tuberculosis

Candidiasis, oesophageal

Wasting syndrome due to HIV

Mycobacterium tuberculosis, extrapulmonary

Encephalopathy, HIV-related

Pneumocystis pneumonia

Candidiasis of bronchi, trachea, or lungs

Pneumonia, recurrent in an adult or an adolescent

Mycobacterium, other species or unidentified species

Toxoplasmosis of brain

Opportunistic infection(s), not specified

Andorra

Liechtenstein

Luxembourg

Malta

Monaco

San Marino

Missing or excluded data

< 1

1 to < 3

3 to < 5

≥ 5

0

3000

6000

9000

12000

15000

200920082007200620052004

East non-adjusted

East adjusted

EU/EEA non-adjusted

EU/EEA adjusted

Total WHO European Region non-adjusted

Total WHO European Region adjustedNu

mb

er

of

AID

S d

iag

no

sed

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης της γρίπης

Ευρωπαϊκό δίκτυο τροφιμογενών και υδατογενών νόσων και

ζωονόσων

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης σεξουαλικά μεταδιδόμενων

νοσημάτων

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης επεκτατικών βακτηριακών νόσων

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης του ιού HIV/AIDS

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης της φυματίωσης

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης της αντιμικροβιακής αντοχής

Ευρωπαϊκό δίκτυο λοιμώξεων που σχετίζονται με την παροχή

υγειονομικής περίθαλψης

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης της νόσου των Λεγεωναρίων

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης της διφθερίτιδας

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης της κατανάλωσης

αντιμικροβιακών

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης ασθενειών που προλαμβάνονται

με τον εμβολιασμό

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης της νόσου Creutzfeld–Jacob

Ευρωπαϊκό δίκτυο επιτήρησης της ηπατίτιδας B/C (από το 2012)

Δίκτυα επιτήρησης

Εξειδικευμένοι εμπειρογνώμονες στον τομέα της δημόσιας υγείας από τα ακόλουθα δίκτυα σε κάθε κράτος μέλος υποβάλλουν δεδομένα στο

TESSy, τα οποία στη συνέχεια επικυρώνονται και αναλύονται από το ECDC:

TESSy, μια υπηρεσία ενιαίας εξυπηρέτησης στην παροχή δεδομένων για τις μολυσματικές νόσους στην Ευρώπη

9

Το ECDC παρέχει στους φορείς χάραξης πολιτικής και στους

επαγγελματίες στον τομέα της δημόσιας υγείας τις επιστη-

μονικές συμβουλές και την καθοδήγηση που χρειάζονται

για τη λήψη των αποφάσεών τους. Οι αφοσιωμένοι επιστή-

μονες και επιδημιολόγοι του ECDC πραγματοποιούν αξιολο-

γήσεις κινδύνων κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτρο-

πής ή ενός κράτους μέλους. Το έργο τους περιλαμβάνει ένα

ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από την ανάθεση επισκοπή-

σεων της βιβλιογραφίας και στατιστικών αναλύσεων μέχρι

τη συλλογή επιστημονικών γνωμοδοτήσεων διεθνών εμπει-

ρογνωμόνων. Για την ανάπτυξη επίσημων επιστημονικών

συμβουλών και καθοδήγησης, το ECDC συστήνει ειδικές

επιστημονικές επιτροπές για την κατάρτιση μιας αρχικής

γνωμοδότησης, η οποία στη συνέχεια εξετάζεται και εγκρί-

νεται από το συμβουλευτικό σώμα του ECDC.

Ανεξάρτητες γνωμοδοτήσεις

Οι επιστημονικές συμβουλές και η καθοδήγηση από το

ECDC είναι αυστηρά ανεξάρτητες και δεν συνδέονται με

εμπορικά ή άλλα συμφέροντα. Κάθε πιθανή σύγκρουση

συμφερόντων των υπαλλήλων ή των εμπειρογνωμόνων του

αξιολογείται προσεκτικά. Πρόκειται για μια βασική αρχή

την οποία το ECDC τηρεί απαρέγκλιτα.

Επιστημονικές συμβουλές — Στοιχεία για την ανάληψη δράσης

200000

300000

400000

500000

40

60

80

100

TB/

10

Μικροβιολογία της δημόσιας υγείας — Ανιχνεύοντας νοσογόνους παράγοντες

Ο έλεγχος των μολυσματικών νόσων στηρίζεται στην εργα-

στηριακή ανίχνευση και στον προσδιορισμό των νοσογόνων

παραγόντων. Το ECDC έχει συνάψει επίσημες συμφωνίες

με τα εθνικά εργαστήρια αναφοράς βασικών ιδρυμάτων

δημόσιας υγείας σε ευρωπαϊκά κράτη μέλη. Το ECDC διευ-

κολύνει την ανάπτυξη και την αποτελεσματική λειτουργία

ενός συστήματος μικροβιολογίας της δημόσιας υγείας,

το οποίο είναι σε θέση να παρέχει έγκαιρα αξιόπιστες

πληροφορίες για την πρόληψη και τον έλεγχο των μολυ-

σματικών νόσων τόσο σε μεμονωμένες χώρες όσο και σε

ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι συμβάσεις που συνάπτονται με τα

εργαστήρια προβλέπουν την υποστήριξη των ευρωπαϊκών

δραστηριοτήτων επιτήρησης και την παροχή επαγγελματι-

κής εκπαίδευσης. Το ECDC παρέχει καθοδήγηση σχετικά

με τις λειτουργίες των εργαστηρίων αναφοράς στον τομέα

της μικροβιολογίας της δημόσιας υγείας, εργάζεται για την

εναρμόνιση των προτύπων και παρακολουθεί την ποιότητα

των επιδόσεων.

Το ECDC έχει συνάψει επίσημες συμφωνίες με τα εθνικά εργαστήρια αναφοράς.

11

Παραδείγματα πρόσφατων αιτημάτων

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος χρήσης του νέου εμβολίου κατά του ιού

των θηλωμάτων και του καρκίνου του τραχήλου;

Παρουσιάστηκε επιδημία πυρετού Q σε αιγοπρόβατα στις Κάτω Χώρες. Τι απειλή

ενέχεται για την ανθρώπινη υγεία;

Πόσο συχνά πρέπει να εξετάζονται οι δότες σπέρματος για ιογενείς νόσους;

Σε περίπτωση νέας πανδημίας, πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση να προμηθευτεί εμβόλια

για όλες τις χώρες, επιδιώκοντας βέλτιστη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας,

και πόσα εμβόλια θα χρειαστεί κάθε χώρα;

Πώς αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο του ανθρώπινου αιμορραγικού πυρετού (ιός Junin)

σε μοσχεύματα;

Μπορεί η επιδημία χολέρας στην Αϊτή να αποτελέσει απειλή για τους ευρωπαίους

πολίτες; Ιοί της γρίπης στον λαιμό, καλλιτεχνική αναπαράσταση.

12

Ανάπτυξη καθοδήγησης για την εποχική γρίπη

Κατά την ανάπτυξη καθοδήγησης για μια νέα εποχική

γρίπη, το ECDC διεξάγει αρχικά μια εσωτερική αξιολόγηση

κινδύνου, εξετάζοντας τις αρχικές εκθέσεις των εθνικών

αρχών για τον προσδιορισμό των τάσεων, των προτύπων

μετάδοσης, της σοβαρότητας, των ευάλωτων πληθυσμών

και των αποτελεσμάτων. Στη συνέχεια, τα ευρήματα, οι

αναλύσεις και οι προτεινόμενες συμβουλές παρουσιάζο-

νται και εξετάζονται από μέλη του συμβουλευτικού σώμα-

τος του ECDC και άλλους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες.

Κατά τη διάρκεια της επικίνδυνης περιόδου, παρακολου-

θείται στενά η σοβαρότητα της επιδημίας και, εφόσον

καταστεί εμφανές ότι θα είναι μια περίοδος αυξημένης

σοβαρότητας, το ECDC εκδίδει προειδοποιήσεις προς τις

αρχές των κρατών μελών και τους ενδιαφερόμενους στον

τομέα της δημόσιας υγείας και ενημερώνει το κοινό. Η

καταλληλότητα του εμβολίου αξιολογείται διεξοδικά μέσω

ιολογικών αναλύσεων, οι οποίες επιβεβαιώνονται από επι-

τόπιες μελέτες που συντονίζει το ECDC. Οι μελέτες αυτές

επιβεβαίωσαν, για παράδειγμα, ότι τα εμβόλια κατά της

εποχικής γρίπης το 2010 παρείχαν πράγματι προστασία

από τους ιούς της εποχικής γρίπης. Το δίκτυο Venice (νέα

ευρωπαϊκή ολοκληρωμένη προσπάθεια συνεργασίας για

τον εμβολιασμό) του ECDC παρακολουθεί επίσης τη χρήση

των εμβολίων σε εθνικό επίπεδο. Κατόπιν αιτήματος του

Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), το ECDC ανέ-

λαβε τον συντονισμό δύο ανεξάρτητων πολυεθνικών επι-

στημονικών ερευνών για τη διερεύνηση συγκεκριμένων

προβληματισμών που αφορούν την ασφάλεια των εμβο-

λίων. Όλες αυτές οι δραστηριότητες συμβάλλουν στην

ανάπτυξη πολιτικών, ορθών πρακτικών και καθοδήγησης

σε θέματα ετοιμότητας του κοινού, καθώς και μέτρων

αντίδρασης, τα οποία στη συνέχεια διαβιβάζονται στους

κατάλληλους επαγγελματίες, στους φορείς χάραξης πολι-

τικής και στο κοινό.

Παρουσιάζοντας τα τελευταία νέα για τη γρίπη.

«Τι κάνουμε όταν δεν μπορούμε να βρούμε έναν ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα που δεν

συνδέεται με κανένα συμφέρον; Συνεχίζουμε να ψάχνουμε!»

Johan Giesecke, επιστημονικός διευθυντής

13

Στηρίζουμε την ενίσχυση της ικανότητας των κρατών μελών

Η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι η οικοδόμηση άρτιων συστη-

μάτων δημόσιας υγείας για τον έλεγχο των μολυσματικών

νόσων απαιτεί πολύ χρόνο και προσπάθεια. Τα εν λόγω

συστήματα είναι ευάλωτα και χρειάζονται συνεχή συντή-

ρηση και ανάπτυξη για να λειτουργούν σωστά. Έχει αποδει-

χθεί δε πως η αποτυχία σε αυτό τον τομέα μπορεί να οδηγή-

σει στην ταχύτατη εξάπλωση μεγάλων επιδημιών ο έλεγχος

των οποίων μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολος και δαπανη-

ρός. Συνεπώς, η διατήρηση αποτελεσματικών συστημάτων

δημόσιας υγείας είναι μια υγιής επένδυση για το μέλλον.

Το ECDC στηρίζει τα κράτη μέλη στην προσπάθειά τους

να οικοδομήσουν και να διατηρήσουν ισχυρά συστήματα

ελέγχου των μολυσματικών νόσων μέσω της αξιολόγησης

των ικανοτήτων και των αναγκών των συστημάτων δημόσιας

υγείας, της παροχής ολοκληρωμένων μακροπρόθεσμων

προγραμμάτων κατάρτισης, καθώς και της συνεχούς εκπαί-

δευσης των εμπειρογνωμόνων. Θέλοντας να αξιοποιήσει

τη γνώση και τις ικανότητές του στην πρόληψη και στον

έλεγχο των μολυσματικών νόσων και την καλή κατανόηση

των δομών δημόσιας υγείας στην Ευρώπη, το ECDC συλλέ-

γει και παρέχει στοιχεία που αφορούν αποτελεσματικές

και οικονομικά αποδοτικές παρεμβάσεις σε συνεργασία με

διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη.

Διασφαλίζουμε την παροχή πληροφοριών σε εκείνους που τις χρειάζονται

Μία από τις βασικές δραστηριότητες του ECDC αφορά τη

διάδοση των επιστημονικών ευρημάτων και της γνώσης του

σχετικά με την αποτελεσματική παροχή πληροφοριών σε

συγκεκριμένους αποδέκτες, όπως φορείς χάραξης πολιτι-

κής, επιστήμονες, τα μέσα ενημέρωσης και το κοινό.

Ικανότητα και επικοινωνία στον τομέα της δημόσιας υγείας — Αφουγκραζόμαστε και αντιδρούμε

14

Τα κράτη μέλη απευθύνονται στο ECDC για συμβουλές σε

θέματα κοινοποίησης κινδύνων και επικοινωνίας κατά τη

διάρκεια μιας κρίσης, είτε σε περίπτωση σοβαρής απειλής

είτε για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης μιας ενδημικής

νόσου. Η επικοινωνία εξελίσσεται συνεχώς. Με τη βοήθεια

των νέων διαδραστικών μέσων, για παράδειγμα, πολλοί

άνθρωποι αποκτούν πρόσβαση σε πληροφορίες σε θέματα

υγείας, σε αντίθεση με άλλους οι οποίοι είτε διαθέτουν

περιορισμένη πρόσβαση είτε εκδηλώνουν μικρό ενδιαφέ-

ρον γι’ αυτές τις νέες τεχνολογίες.

Για την αντιμετώπιση των νέων αναγκών και προκλήσεων

με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωπα τα κράτη μέλη στον

τομέα της επικοινωνίας, το ECDC:

εργάζεται για την κατάρτιση μιας βάσης στοιχείων που

θα αφορούν την επικοινωνία σε θέματα υγείας,

εντοπίζει τις καλύτερες μεθόδους επικοινωνίας με

διαφορετικά τμήματα του κοινού,

συλλέγει και διαδίδει ορθές πρακτικές και νέες ιδέες,

διερευνά τις δυνατότητες των νέων μέσων

επικοινωνίας.

Εκδόσεις του ECDCΤο ECDC εκδίδει σειρά εγγράφων σχετικά με τις μολυσμα-

τικές νόσους, όπως η Ετήσια επιδημιολογική έκθεση για

τις μεταδοτικές νόσους στην Ευρώπη και η Ετήσια Έκθεση

Απειλών, μια ανάλυση των υπό παρακολούθηση απειλών

στην ΕΕ, καθώς και τεχνικές εκθέσεις και έγγραφα καθο-

δήγησης. Οι επιστημονικές εκδόσεις απευθύνονται σε

εμπειρογνώμονες και συντάσσονται στην αγγλική γλώσσα.

Οι εκδόσεις για το γενικό κοινό συντάσσονται στις 23 επί-

σημες γλώσσες της ΕΕ, στα ισλανδικά και στα νορβηγικά.

EurosurveillanceΑυτό το εβδομαδιαίο διαδικτυακό επιστημονικό περιοδικό

συγκαταλέγεται στα κορυφαία περιοδικά για τις μολυσμα-

τικές νόσους στην Ευρώπη. Πρόκειται για ένα περιοδικό

ανοιχτής πρόσβασης και δεν υπόκειται σε συγγραφικά

δικαιώματα. Γνωστό για την άμεση ανταπόκρισή του σε

θέματα επείγοντος χαρακτήρα, το Eurosurveillance ήταν το

πρώτο περιοδικό που αξιολογείται από ομοτίμους το οποίο

εξέδωσε μια προκαταρκτική ανάλυση του γονιδιώματος

του πανδημικού ιού A της γρίπης H1N1.

Δικτυακός τόποςΟ δικτυακός τόπος του ECDC παρέχει νέα, επικαιροποιή-

σεις και λεπτομερείς πληροφορίες για θέματα επιτήρησης,

επιστημονικών εκθέσεων, κατάρτισης και άλλων δραστη-

ριοτήτων, καθώς και συνδέσμους εθνικών φορέων και

φορέων της ΕΕ.

15

Εκστρατείες σε όλη την Ευρώπη για την ευρωπαϊκή ημέρα ενημέρωσης

για τα αντιβιοτικά.

16

Υποστήριξη εθνικών εκστρατειών

Ευρωπαϊκή ημέρα ενημέρωσης για τα αντιβιοτικάΗ ευρωπαϊκή ημέρα ενημέρωσης για τα αντιβιοτικά είναι

μια πρωτοβουλία του ECDC, λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο

την εβδομάδα της 18ης Νοεμβρίου και λειτουργεί ως πλατ-

φόρμα για τις εθνικές εκστρατείες σχετικά με τη συνετή

χρήση των αντιβιοτικών. Έχει διαπιστωθεί ότι η αντοχή

στους αντιβιοτικούς παράγοντες αποτελεί μια από τις

σοβαρότερες απειλές για τη δημόσια υγεία στην Ευρώπη,

η ορθή δε χρήση των αντιβιοτικών είναι απαραίτητη για την

πρόληψη της αύξησης των ανθεκτικών βακτηρίων.

Από την πρώτη φορά που διοργανώθηκε το 2008, η πρωτο-

βουλία αυτή απευθύνεται ειδικά στο κοινό, στους οικογε-

νειακούς ιατρούς, στους ιατρούς που συνταγογραφούν και

στο νοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκομείων.

Κιτ επικοινωνιακού υλικούΤo ECDC παρέχει κιτ επικοινωνιακού υλικού στις εθνικές

αρχές δημόσιας υγείας για την προαγωγή της ενημέρωσης

σε θέματα πρόληψης και ελέγχου συγκεκριμένων μεταδο-

τικών νόσων. Τα κιτ επικοινωνιακού υλικού περιλαμβάνουν

βασικά μηνύματα και υλικά που προσαρμόζονται στις εθνι-

κές και τοπικές ενημερωτικές εκστρατείες για την υγεία.

Οι αφίσες της εκστρατείας προσαρμόζονται εύκολα στις ανάγκες της κάθε περιοχής.

«Πρέπει να περάσουμε το μήνυμα ότι η προστασία του ευρωπαίου πολίτη από τις μολυσματικές

νόσους δεν είναι απλώς μια ευτυχής συγκυρία αλλά αποτέλεσμα σκληρής εργασίας χωρίς την

οποία το αποτέλεσμα θα μπορούσε κάλλιστα να είναι πολύ διαφορετικό.»

Karl Ekdahl, προϊστάμενος της μονάδας ανάπτυξης ικανοτήτων και επικοινωνίας σε θέματα

δημόσιας υγείας

17

Τα κράτη μέλη της ΕΕ δεσμεύτηκαν να ανταλλάσσουν

πληροφορίες για μια σειρά μολυσματικών νόσων. Σ’ αυτό

το πλαίσιο, τα προγράμματα του ECDC στηρίζουν την ανά-

πτυξη συγκεκριμένων πολιτικών της ΕΕ καθώς και την υλο-

ποίηση, την παρακολούθηση και την αξιολόγησή τους. Οι

τομείς δραστηριότητας και οι νόσοι που καλύπτουν περι-

λαμβάνουν:

Αντιμικροβιακή αντοχή και λοιμώξεις που σχετίζονται με την παροχή υγειονομικής περίθαλψηςΧρήση αντιβιοτικών, αντοχή στα αντιβιοτικά και διάφοροι

τύποι λοιμώξεων σε νοσοκομεία και άλλους χώρους υγειο-

νομικής περίθαλψης.

Ασθένειες που προλαμβάνονται με τον εμβολιασμό και επιθετικές βακτηριακές λοιμώξειςΖητήματα εμβολιασμού και ασθένειες που προλαμβά-

νονται με τον εμβολιασμό, όπως διφθερίτιδα, λοιμώξεις

από Haemophilus infl uenzae τύπου Β, ιλαρά, μηνιγγιτιδο-

κοκκική νόσος, παρωτίτιδα, κοκκύτης, πνευμονιοκοκκικές

λοιμώξεις, πολιομυελίτιδα, λύσσα, λοίμωξη από ροταϊό,

ερυθρά, τέτανος, λοιμώξεις από τον ιό των ανθρώπινων

θηλωμάτων (HPV) και ανεμοβλογιά.

ΦυματίωσηΗ φυματίωση και το πρόβλημα της ανθεκτικότητας στα φάρ-

μακα. Επίσης, η συλλοίμωξη φυματίωσης με τον ιό του HIV.

Προγράμματα νόσων του ECDC — Τι καλύπτουν

Τα κουνούπια μεταδίδουν ασθένειες όπως η ελονοσία και ο δάγκειος πυρετός.

18

ΓρίπηΕποχική γρίπη, πανδημική γρίπη και γρίπη των πτηνών. Το

πρόγραμμα εστιάζει επίσης σε θέματα που αφορούν τον

εμβολιασμό κατά της γρίπης, τα αντιικά φάρμακα και την

αναδυόμενη αντοχή σε αυτά.

Τροφιμογενείς και υδατογενείς νόσοι και ζωονόσοιΝόσοι που μεταδίδονται στους ανθρώπους από τα ζώα

(«ζωονόσοι») όπως αλλαντίαση, βρουκέλωση, καμπυλο-

βακτηρίωση, νόσος των Λεγεωναρίων, νόσος Creutzfeldt–

Jakob και άλλες μεταδοτικές σπογγώδεις εγκεφαλοπά-

θειες, κρυπτοσποριδίωση, εχινοκοκκίαση, γιαρδίαση,

ηπατίτιδα Α, ηπατίτιδα Ε, λοίμωξη από Escherichia coli,

λιστερίαση, μόλυνση από norovirus, σαλμονέλωση, σιγκέ-

λωση, τοξοπλάσμωση, τριχινέλλωση και γερσινίωση.

Νεοεμφανιζόμενες ασθένειες και ασθένειες που μεταδίδονται από φορείςΑσθένειες που μεταδίδονται από έντομα και άλλους

«φορείς», ασθένειες που συνδέονται με ταξίδια και νέες

ασθένειες ή ασθένειες με κίνδυνο επανεμφάνισης, όπως:

πυρετός από τον ιό της τσικογκούνιας, δάγκειος πυρετός,

λοιμώξεις από τον ιό hanta, ασθένεια του Lyme (βορρελί-

ωση), ελονοσία, πανώλη, πυρετός Q, σοβαρό οξύ αναπνευ-

στικό σύνδρομο (SARS), ευλογιά, επιδημική εγκεφαλίτιδα

(μεταδιδόμενη από κρότωνες), τουλεραιμία, ιογενείς

αιμορραγικοί πυρετοί, πυρετός του Δυτικού Νείλου και

κίτρινος πυρετός.

Ιός του HIV, σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις και άλλες νόσοι που μεταδίδονται με το αίμαΧλαμύδια, γονόρροια, σύφιλη, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, ιός

του HIV/AIDS.

Η πρόληψη είναι ζωτικής σημασίας. Απλά μέτρα υγιεινής μπορούν να περιορίσουν την εξάπλωση των λοιμώξεων.

19

Αντιμικροβιακή αντοχή και λοιμώξεις που σχετίζονται με την παροχή υγειονομικής περίθαλψηςΟι λοιμώξεις που οφείλονται σε βακτήρια ανθεκτικά στα

αντιβιοτικά έχουν αναδειχθεί σε ραγδαία εξελισσόμενο

πρόβλημα, ιδιαίτερα στα νοσοκομεία. Τα εν λόγω βακτήρια

είναι δύσκολο να εξοντωθούν και, ως εκ τούτου, οι λοιμώ-

ξεις που προκαλούν οδηγούν σε παρατεταμένη ασθένεια

και νοσηλεία και ενέχουν υψηλότερο κίνδυνο θανάτου.

Ιός HIV/AIDSΥπολογίζεται ότι το 30 % των 700 000 ανθρώπων που έχουν

προσβληθεί από τον ιό του HIV στην Ευρώπη δεν γνωρίζουν

ότι είναι φορείς. Κατά συνέπεια, δεν είναι σε θέση να επω-

φεληθούν από τη διαθέσιμη θεραπεία και ενδέχεται να

μεταδώσουν εν αγνοία τους τον ιό σε άλλους ανθρώπους,

όπως οι σύντροφοι ή τα κυοφορούμενα έμβρυα.

ΦυματίωσηΟ αριθμός των κρουσμάτων φυματίωσης αυξάνεται μεταξύ

των ευάλωτων ομάδων όπως οι μετανάστες και τα οροθε-

τικά άτομα. Κρούσματα φυματίωσης ανθεκτικής στα φάρ-

μακα, τα οποία είναι ιδιαίτερα δύσκολο ή ακόμη και αδύ-

νατο να θεραπευθούν, παρουσιάζονται σε ολόκληρη την

ΕΕ.

ΓρίπηΚάθε χειμώνα, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι στην ΕΕ

προσβάλλονται από σοβαρή μορφή της εποχικής γρίπης.

Μολυσματικές νόσοι — Ορισμένες μείζονες απειλές

20

Από αυτούς, αρκετές χιλιάδες θα χάσουν τη ζωή τους κατά

τη διάρκεια μιας μέσης περιόδου γρίπης, πολλές φορές

αναίτια, καθώς υπάρχουν διαθέσιμα αποτελεσματικά

εμβόλια για ανθρώπους που ανήκουν σε ομάδες υψηλού

κινδύνου.

Κλιματική αλλαγήΗ κλιματική αλλαγή μπορεί να οδηγήσει σε νέα πρότυπα

ασθενειών στην Ευρώπη μεταβάλλοντας, για παράδειγμα,

το εύρος μετάδοσης των νόσων από φορείς, όπως είναι οι

λοιμώξεις από τον ιό hanta, ο ιός που προκαλεί τον πυρετό

του Δυτικού Νείλου, η επιδημική εγκεφαλίτιδα (μεταδιδό-

μενη από κρότωνες), η ασθένεια του Lyme (βορρελίωση), η

ελονοσία και ο δάγκειος πυρετός.

Χαμηλά επίπεδα κάλυψης του εμβολιασμούΛόγω των χαμηλών επιπέδων κάλυψης του εμβολιασμού

σε ορισμένες χώρες, ασθένειες όπως η ιλαρά δεν τελούν

υπό έλεγχο και μάλιστα παρουσιάζουν νέα έξαρση. Εάν τα

επίπεδα κάλυψης του εμβολιασμού συνεχίσουν να μειώ-

νονται, ενδέχεται να επανεμφανιστούν ασθένειες όπως η

πολιομυελίτιδα, η οποία είχε εξαλειφθεί από την Ευρώπη.

21

Κατάρτιση

Η κατάρτιση κατέχει κεντρική θέση στις δραστηριότητες

του ECDC και παρέχει εμπειρογνωμοσύνη στους επαγ-

γελματίες ιδρυμάτων δημόσιας υγείας σε ολόκληρη την

Ευρώπη. Επίσης, το ECDC παρέχει κατάρτιση σε εκπαιδευ-

τές, αναπτύσσει εκπαιδευτικό υλικό και στηρίζει προγράμ-

ματα κατάρτισης σε συνεργασία με τους εταίρους του για

την ενίσχυση των εργαζομένων στον τομέα της δημόσιας

υγείας στα κράτη μέλη. Τα θέματα που έχουν καλυφθεί

κατά καιρούς από τα εν λόγω προγράμματα περιλαμβά-

νουν: επιδημιολογικές πτυχές του εμβολιασμού, ανάλυση

χρονολογικών σειρών, περιγραφικές μεθόδους και εισα-

γωγή στη μοντελοποίηση και πρόβλεψη και κοινή κατάρ-

τιση σε διαχειριστικές, επιδημιολογικές και μικροβιολογι-

κές πτυχές των ερευνών για επιδημικές εξάρσεις.

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα κατάρτισης στην παρεμβατική

επιδημιολογία (EPIET) παρέχει, υπό τον συντονισμό του

ECDC, διετή εκπαίδευση και πρακτική εξάσκηση στην

παρεμβατική επιδημιολογία για την επιτήρηση και τον

έλεγχο των μολυσματικών νόσων.

Παράλληλα, το ECDC εφαρμόζει από κοινού με τους οργα-

νισμούς εταίρους του το ευρωπαϊκό πρόγραμμα κατάρτι-

σης στη μικροβιολογία της δημόσιας υγείας (Euphem), ένα

διετές πρόγραμμα που διεξάγεται σε εργαστηριακά κέντρα

κατάρτισης σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Το ECDC διευκολύνει επίσης την αμοιβαία στήριξη των

χωρών μέσω της διαδικτυακής ανταλλαγής πληροφοριών

και των αδελφών προγραμμάτων, την κοινή χρήση εργα-

στηρίων και την ανταλλαγή πρωτοκόλλων.

Πώς μπορείτε να συμμετέχετε

22

Συνεργασία του ECDC με εξωτερικούς εμπειρογνώμονες

Το ECDC καλεί τους επιστήμονες με σχετική εμπειρογνω-

μοσύνη να συμμετέχουν στις επιστημονικές επιτροπές και

στις ομάδες εργασίας του και να συνδράμουν το Κέντρο

στις δραστηριότητές του. Σε μια προσπάθεια να διευρύνει

το δυνητικό δυναμικό των εμπειρογνωμόνων του, το ECDC

δημιούργησε έναν κατάλογο υποψήφιων εμπειρογνωμό-

νων στον οποίο καλούνται να υποβάλλουν αίτηση όσοι

εμπειρογνώμονες διαθέτουν σχετική εμπειρογνωμοσύνη

και επιστημονική επάρκεια.

Επιπροσθέτως, το ECDC δημοσιεύει προσκλήσεις υποβο-

λής προσφορών και προσκλήσεις υποβολής προτάσεων για

χρηματοδοτήσεις σε εξειδικευμένους τομείς εργασίας.

«Εκπαιδεύουμε τους επιδημιολόγους όπως εκπαίδευαν κάποτε τους οικοδόμους των καθεδρικών ναών

—πρώτα έπρεπε να μάθουν τη δουλειά στην πράξη και μόνο τότε αποκτούσαν το δικαίωμα να γίνουν

μέλη της Συντεχνίας. Αυτό κάνουμε κι εμείς. Ένα από τα προγράμματά μας περιλαμβάνει περίπου

50 επιστήμονες υψηλής κατάρτισης από πανεπιστήμια και ιδρύματα δημόσιας υγείας, οι οποίοι χρειάζονται

εξειδικευμένη εμπειρία. Εμείς τους τοποθετούμε σε μια ξένη χώρα και τους πληρώνουμε για να μάθουν τη

δουλειά στην πράξη. Έτσι χτίζεται ο καθεδρικός ναός της δημόσιας υγείας —μπορεί να μην τον βλέπουμε

ακόμη σε όλο του το μεγαλείο, αλλά χτίζουμε τα θεμέλιά του ελπίζοντας ότι δεν θα καταρρεύσει ποτέ.»

Denis Coulombier, προϊστάμενος της μονάδας υποστήριξης επιτήρησης και αντίδρασης

23

Ως ανεξάρτητος οργανισμός της ΕΕ, το ECDC είναι υπόλογο

σε ένα διοικητικό συμβούλιο του οποίου τα μέλη διορίζο-

νται από τα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και

την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το διοικητικό συμβούλιο διορίζει

τον διευθυντή ο οποίος είναι αρμόδιος για τη διοίκηση του

Κέντρου, καθώς και για τη διασφάλιση της υλοποίησης της

αποστολής και των καθηκόντων του Κέντρου, σύμφωνα με

τον ιδρυτικό κανονισμό. Το διοικητικό συμβούλιο εγκρίνει

και παρακολουθεί την υλοποίηση του προγράμματος εργα-

σίας και του προϋπολογισμού του ECDC, εγκρίνει την ετή-

σια έκθεσή του και τους λογαριασμούς —δρα εν γένει ως

διοικητικό όργανο του Κέντρου. Συνεδριάζει τουλάχιστον

δύο φορές ετησίως.

Το συμβουλευτικό σώμα παρέχει συμβουλές στον διευθυ-

ντή του Κέντρου σχετικά με την ποιότητα των επιστημονι-

κών εργασιών που διεξάγονται από το ECDC. Απαρτίζεται

από ανώτερους εκπροσώπους των εθνικών φορέων και

οργανισμών δημόσιας υγείας, οι οποίοι διορίζονται από

τα κράτη μέλη βάσει των επιστημονικών τους προσόντων,

καθώς και από έναν εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

ο οποίος είναι ειδικός σε θέματα δημόσιας υγείας. Οι ευρω-

παϊκοί επιστημονικοί σύλλογοι και οι ομάδες της κοινωνίας

των πολιτών αποστέλλουν επίσης παρατηρητές στο συμ-

βουλευτικό σώμα. Ο διευθυντής του ECDC καλεί την ΠΟΥ να

συμμετέχει στις συνεδριάσεις για λόγους διασφάλισης της

συνέργειας μεταξύ των επιστημονικών εργασιών της ΠΟΥ

και των εργασιών του ECDC. Εκτός από τον συμβουλευτικό

ρόλο του προς το ECDC, το συμβουλευτικό σώμα αποτελεί

επίσης δίαυλο ανταλλαγής πληροφοριών και συγκέντρω-

σης γνώσεων στον τομέα της υγείας μεταξύ των κρατών

μελών. Το συμβουλευτικό σώμα συνέρχεται τουλάχιστον

τέσσερις φορές ετησίως.

Οι αρμόδιοι φορείς του ECDC είναι ιδρύματα ή επιστημονι-

κοί φορείς που παρέχουν ανεξάρτητες επιστημονικές και

τεχνικές συμβουλές ή διαθέτουν ικανότητα ανάληψης δρά-

σης στον εν λόγω τομέα. Διορίζονται από τις κυβερνήσεις

Βασικά στοιχεία για τη διοίκηση

Ο διευθυντής του ECDC με τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου.

24

των κρατών μελών και παρέχουν υποστήριξη στο ECDC, το

οποίο συνεργάζεται με τους αρμόδιους φορείς σε όλες του

τις δραστηριότητες, ιδίως για τη διενέργεια προπαρασκευ-

αστικών εργασιών με σκοπό την έκδοση επιστημονικών

γνωμοδοτήσεων, την παροχή επιστημονικής και τεχνικής

βοήθειας, τη συλλογή δεδομένων και τον προσδιορισμό

των αναδυόμενων απειλών για την υγεία, καθώς και για τις

εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού.

Έναρξη λειτουργίας: Μάιος 2005

Έδρα: Στοκχόλμη, Σουηδία

Διευθυντής: Marc Sprenger

Κράτη μέλη: Τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ και τρεις

χώρες του ΕΟΧ

Ιδρυτικός

κανονισμός:

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 851/2004

του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και

του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου

2004 για την ίδρυση του

Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης

και Ελέγχου των Νόσων

Προϋπολογισμός: 56 εκατομμύρια ευρώ το 2010

Προσωπικό: 350

25

Το ECDC υποστηρίζει ενεργά το σύνολο του συστήματος

της ΕΕ και των κρατών μελών της στις προσπάθειές τους να

βελτιώσουν την πρόληψη και τον έλεγχο των μολυσματικών

νόσων. Παρέχουμε συμβουλές και στοιχεία σε βασικούς

εταίρους της ΕΕ —κυρίως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στις Προεδρίες της ΕΕ— υπο-

στηρίζοντας δράσεις σε επίπεδο ΕΕ. Επιπλέον, παρέχουμε

συμβουλές και, όταν ζητείται, πρακτική συνδρομή στους

εθνικούς εταίρους μας στα κράτη μέλη.

Εκτός από τα κράτη μέλη της ΕΕ, το ECDC συνεργάζεται με

χώρες του ΕΟΧ όπως η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Νορ-

βηγία. Επίσης, έχει ξεκινήσει να συνεργάζεται με τις υπο-

ψήφιες προς ένταξη χώρες (Κροατία, Μαυροβούνιο, πρώην

Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και Τουρκία),

τις εν δυνάμει υποψήφιες προς ένταξη χώρες και τις χώρες

της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας. Το ECDC συνεργάζε-

ται στενά με την ΠΟΥ και με άλλους βασικούς παγκόσμιους

ομολόγους του, όπως είναι τα Κέντρα Ελέγχου Νόσων των

Ηνωμένων Πολιτειών, το Κέντρο Ελέγχου Νόσων της Κίνας

και ο Οργανισμός Δημόσιας Υγείας του Καναδά. Τέλος, το

ECDC συνεργάζεται στενά με ομάδες της κοινωνίας των

πολιτών.

Η συνεργασία με τους εταίρους μας

Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)

27 κράτη μέλη

ΕΟΧ/ΕΖΕΣ

Ισλανδία, Νορβηγία, Λιχτενστάιν

Υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες

Κροατία, Ισλανδία, Μαυροβούνιο, πρώην

Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας,

Τουρκία

Εν δυνάμει υποψήφιες προς ένταξη χώρες

Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κοσσυφοπέδιο (βάσει

του ψηφίσματος 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας

των Ηνωμένων Εθνών), Σερβία

Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας

Αζερμπαϊτζάν, Αίγυπτος, Αλγερία, Αρμενία, Γεωργία,

Ιορδανία, Ισραήλ, Λευκορωσία, Λίβανος, Λιβύη,

Μαρόκο, Μολδαβία, Ουκρανία, Παλαιστινιακή Αρχή,

Συρία, Τυνησία

26

27

Όλες οι φωτογραφίες © ECDC, εκτός:

© Tobias Hofsäss, εξώφυλλο αριστερά

© Istockphoto, εξώφυλλο δεξιά, σ. 6, 7, 9, 11, 14, 18, 19, 26

© Reporters σ. 8

© Science Picture Library σ. 12, 20

Η αναπαραγωγή του παρόντος επιτρέπεται εφόσον αναφέρεται η πηγή.

Οι φωτογραφίες της παρούσας έκδοσης υπόκεινται σε προστασία πνευματικών

δικαιωμάτων και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς πέραν

της παρούσας έκδοσης χωρίς τη ρητή άδεια του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων.

28

ΠΩΣ ΘΑ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΙΤΕ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ

Δωρεάν εκδόσεις:

• από το EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)·

• από τα γραφεία εκπροσώπησης ή τις αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής

Ένωσης. Στοιχεία επικοινωνίας θα βρείτε στο διαδίκτυο (http://ec.europa.eu)

ή θα τα ζητήσετε με φαξ στον αριθμό +352 2929-42758.

Εκδόσεις επί πληρωμή:

• από το EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu).

Συνδρομές επί πληρωμή (π.χ. ετήσιες σειρές της Επίσημης

Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συλλογές της

νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης):

• μέσω των εμπορικών αντιπροσώπων της Υπηρεσίας Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής

Ένωσης (http://publications.europa.eu/others/agents/index_el.htm).

Αυτό το φυλλάδιο είναι διαθέσιμο στις εξής γλώσσες:

αγγλικά, βουλγαρικά, γαλλικά, γερμανικά, δανικά, ελληνικά,

εσθονικά, ιρλανδικά, ισλανδικά, ισπανικά, ιταλικά, λετονικά,

λιθουανικά, μαλτέζικα, νορβηγικά, ολλανδικά, ουγγρικά, πολωνικά,

πορτογαλικά, ρουμανικά, σλοβακικά, σλοβενικά, σουηδικά, τσεχικά,

φινλανδικά

Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου των Νόσων

(ECDC)

Ταχυδρομική διεύθυνση:

ECDC, 171 83 Stockholm, SWEDEN

Διεύθυνση επισκέψεων:

Tomtebodavägen 11A, Solna, SWEDEN

Τηλ. + 46 858601000

Φαξ + 46 858601001

www.ecdc.europa.eu

Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης

www.europa.eu

TQ-31-11-136-EL-C

ISBN 978-92-9193-247-4