e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST...

8
Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. Ο όρος ��ο�ρ�ο �ο�ρ�ο �ο�ρ�ο �: ocuse Assesmen �Sonograp �n �n �n Trau� ma ��ορ �ρο�ρ�ο�ρ�ορ �ρο�ρ�ο�ρ�ρ��ο�ο�ρ�, �ώ �ο �ρ��� ee� �ο�ρο�ρο�ρ�ό exen� e ��ο�ος �ο� ��ς �ο�ος �ο� ��ς �ς �ς �ο�ς �ο�ρ�ς Α��, �ορ� �ο� ��ό �ρ�ρο� ��ρο�ρ�ο�ϊ�, �ρ�ρ� ��ς �ζ�ο�ς �ο�ό�ς, �ώς �ρ�ο�ώρ�ο�ο�ρΣτοιχεία ανατομικής Σ� �ο�ρ�� ΑΑ΄ �ο� Σ� 1 �ό�ρο�ρ��ρζ�ρό �ρ�ο�ϊ�ζ�ο�ρ�ρ� �ο�όΆ��ς �ρ��ς ΑΑ΄ �ρ�ο�ρ�ο�ζ�ρό �ρ�ρ� ��ζ�ο� �ο�ό� ��� �ο�ώρ�Κ��ό �ρ�� ΑΑ΄ ο�ώρο�ς �ρ�ο�ϊ�ς �ο�ό�ς ό�ο�ροζ�ο �ρ �: Το �ό �ρ�ρό �ο�ρ�ό �, �ο �ό �ό �ο�ρ�ό � ( �ώρος �ο�or�son�, �ο �ό �ο �or�son�, �ο �ό �ο �, �ο �ό �ο �ρ�ρό �ρο�ο�ό �, �ρ�ρ �ρ��ο�, ο �ός � ο �ρ�ρός �ό�ος βό�ρος �ς �ς ο �ο�ος �ώρος (�ρ�ό �ό� ό�ο �ο�ρ�ό �ό�ρο�, �ώ �ο�ς �ρ�ς �ο�ζ�ο �ό �ό� (Σ� 2e-FAST υπερηχογραφία. Δ. Β. Ραφαηλίδης • Ακτινολογικό Τμήμα Νοσοκομείου Γ.Ν. Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ, Θεσ/νίκης Σχ. 1. Διαχωρισμός των ελεγχόμενων υπερηχογραφικά σχι- σμοειδών χώρων. Ανίχνευση υγρού ύπερθεν της γραμμής ΑΑ΄ αφορά συνήθως συλλογή στην υπεζωκοτική κοιλότητα ή σπανιότερα στο περικάρδιο, ενώ κάτω από αυτή αφορά υγρό στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Πλεσριηικό σγρό Αζκίηης Περικαρδιακό σγρό Α΄

Transcript of e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST...

Page 1: e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. 76 90% ώ ό ς ρ 95 100% Πρ ό

Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. �

Ο όρος ����� ��ο������ ��ρ�����ο ��� ���������� ��ο������ ��ρ�����ο ��� ����� ��ο������ ��ρ�����ο ��� �������: ��ocused� Assesment� ��t��� ��t�����t��� Sonograp��y� �n �n�n Trau�ma ��� ��ορ�� ��� ����ρο�� ���ρ��ο�ρ������ ��� ��� ��ορ�� ��� ����ρο�� ���ρ��ο�ρ������ ����ρ������ �ο� �ο���ρ��������, ��ώ �ο �ρ����� e�e�� �ο� �ρο�������� �ρο�ρ����� ��ό �� ���� ext�end��ed��� �� ���ο�ος ����� ��ο������ �������� ��ς �������� �� ���ο�ος ����� ��ο������ �������� ��ς ���������ς �������ς ��ο�ς �ο���ρ��������ς��

Α���������� ��������, ���ο�� ��� �� ���������ρ� ���ο������� ��ό ��� �������� ������� ��� ���ρ��� ������ρο� ��ρο� ���� ��ρ��ο��ϊ���, ��ρ���ρ������� ��� ��ς ���ζ��ο����ς �ο��ό����ς, ���ώς ��� ��� ���ρ�� �����ο�ώρ��� ��ο� �ο���ρ����������

Στοιχεία ανατομικής Σ� ����� �� �� �ο���� �ρ����� ΑΑ΄ �ο� Σ��� 1 �

�����ό���� ��ρο� ��ρ����ρ��ζ���� ��� ��ρό ���� ��ρ��ο��ϊ��� ��� ���ζ��ο����� �� ��� ��ρ���ρ������� �ο��ό������

Ά����� ��ς �ρ�����ς ΑΑ΄ ���ρ��ο�ρ������ �����ο���ζ���� ��ρό �� ����� ���� ��ρ���ρ������ ��� ��� ���ζ��ο����� �ο��ό���� ����� ��� �����ο�ώ�ρ����

Κ���� ��ό �� �ρ����� ΑΑ΄ ο� �ώρο� ��ς ��ρ��ο���ϊ���ς �ο��ό����ς ό�ο� ��ρο��ζ���� �ο ����� �� ������ ��ρ�� ������: Το ����ό ��� �ρ����ρό ��ο�ρ����ό ���������, �ο ����ό ��������ό �� ����ο���ρ��ό ���������� (�� �ώρος �ο� �or�son�, �ο ����ό ��� �ο�or�son�, �ο ����ό ��� �ο�, �ο ����ό ��� �ο �ρ����ρό ������ρο�ο���ό ���������, � ������ ��� � �ρ����ρ�� ��ρ��ο����� ������, ο ����ός ��� ο �ρ��

���ρός ���ό��ος βό�ρος ��� ���ς ��������ς ο �ο��������ος �ώρος (�������ρ��ό �ό������ ό������ ��� �ο �����ο���ρ��ό �ό����� ���ρο����, ��ώ ��ο�ς ����ρ�ς �����ο���ζ���� �ο ����������ό �ό������ (Σ��� 2���

e-FAST υπερηχογραφία.

Δ. Β. Ραφαηλίδης

• Ακτινολογικό Τμήμα Νοσοκομείου Γ.Ν. Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ, Θεσ/νίκης

Σχ. 1. Διαχωρισμός των ελεγχόμενων υπερηχογραφικά σχι-σμοειδών χώρων. Ανίχνευση υγρού ύπερθεν της γραμμής ΑΑ΄ αφορά συνήθως συλλογή στην υπεζωκοτική κοιλότητα ή σπανιότερα στο περικάρδιο, ενώ κάτω από αυτή αφορά υγρό στην περιτοναϊκή κοιλότητα.

Πλεσριηικό σγρό

Αζκίηης

Περικαρδιακό σγρό

Α Α΄

1 2

3

4 56 7

8910

1 2

3

4 56 7

8910

Page 2: e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. 76 90% ώ ό ς ρ 95 100% Πρ ό

�� Ακτινολογικά Χρονικά, 1, 3

ΠλεονεκτήματαΤ� β����ό��ρ� ���ο���������� ��ς ���ό�ο�

������ ��ς ��ο�����ς �ο�ο�ρ�����ς ��� ��ς �������������ς ��ρ��ο��ϊ���ς �������ς (�a�age� ������ � ����a�age� ������ � ���� ������ � ��������� ��������� (~5 m�n� �����ο�ς ��ο �ρ�β���m�n� �����ο�ς ��ο �ρ�β���� �����ο�ς ��ο �ρ�β����� �ο� � �������� ���ό����, � �������ψ��ό���� ��� �ο �����ό �ό��ος ��ς ���ό�ο� (Π���� 1���

�� �ορ��ό���� ��� ����ρο��� ����������� ���ρ��ο�ρ�����ς ���� �����ρ� �������� �� ��� ���������� ���� ���ρο� �����ο�ς ������������, �ο� ������ρο���� ���ο�� ��� �������� �����ό���� ���ρ�������ώ���

�� ���ο�ος ������ ���ο�� ���� ��������� ��� �ρ����ό���� ���ς ���ψ��ς ��ο������� �������ώ�����ς ��� �ο���ρ������ώ� ���ς ����ο���ς ����ο���ς (ΤΕΠ���

U� C�� DP�

Ταχύτητα εκτέλεσης ** *

Φορητότητα ** *

Μη επεμβατικός χαρακτήρας ** **

Ευαισθησία *

Ειδικότητα * **

Ποσοτική εκτίμηση * **

Εντόπιση βλάβης * **

Εκτίμηση οπισθοπεριτοναίου **

Εκτίμηση περικαρδίου ** *

Επαναληψιμότης ** *

Μη έκθεση σε ιοντίζουσα ** **

Αποδοχή από τον ασθενή ** *

Κόστος ** *

ΜειονεκτήματαΜ��ο���������� ��ς ���ό�ο� ���ρο����� �

����ρ���� ��ό ��ς ��ώ���ς ��� �����ο�������ς ������ό����ς �ο� ���ρ�ζό���ο� �ο� ���ρ��ο�ρ���ο ������ο�����ώ���, ���ώς ��� ��ό ��ς �����ό����ς �ο� ����������ος�� Α���������� ���������� ����������� ��� �������ώ� ��� ��� ��������� ��ς ����������ς ��� ��ρ���������ώ� ορ������ �� ��ρ��β����� Υ����������� ο� �����ο�� ���� ���ρ��ο�ρ����� ��ρ�ορ����ο�� �����ο���ο��� �� �����ό���� �ο� ο����ο���ρ��ο��ϊ�ο� �ώρο� ��� β���βώ� ��� ������ώ� ορ������� �ο� ������ �����ρ��ς�� �� �����ό���� ����������ς ���ρ��ς �ο�ό����ς ��ρ��ο��ϊ�ο� ��ρο�, ����� ��� 250 cc ������ ��ρ�ορ�������� Σ������ς ��� �����cc ������ ��ρ�ορ�������� Σ������ς ��� ����� ������ ��ρ�ορ�������� Σ������ς ��� ������ο���ζ���� � ������ ��ς ���ορρ�����ς�� Δ�� ����������ο���� �������ς β���β�ς ��� �������ο�� ��ς ����������ς, ό��� ��� �ρο���ο�� ���ο��ρ��ό���ο��

Ε������ � ������� –���� ��� ��� ����ο� ��������ρ��� �� �����ορ�� �ο� �ο���ρ�������� ��ο ���ρο�ρ�����ο, �� �ρ���� �� ��ρ���������� ό��� ����ρ��� ������� ������� ���ρο�ρ�����ς �������ώ����ς

�� ��ρ��β��� ��ς ���ό�ο� ����� ���� �����ώ������ ���� �����ώ� ���� �����ώ�ρ��� ������ο� �ο�����ο� �ρ�����ος ������ ���������ρ� �ψ������ �� Ε���������� ��ς ���ό�ο� ��ο�ο���ζ��

Σχ. 2. Οι κύριοι σχισμοειδείς χώροι της περιτοναϊκής κοιλό-τητας.1. Δεξιό υποφρενικό διάστημα, 2. αριστερός υποφρε-νικός χώρος, 3. ηπατονεφρικό διάστημα, 4. δεξιό μεσεντε-ροκολικό διάστημα, 5. αριστερό μεσεντεροκολικό διάστη-μα, 6. δεξιά παρακολική αύλακα, 7. αριστερά παρακολική αύλακα, 8. δεξιός λαγόνιος βόθρος, 9. αριστερός λαγόνιος βόθρος, 10. περιτοναϊκοί χώροι της πυέλου (ευθυκυστικό, ευθυμητρικό και κυστεομητρικό κόλπωμα).

Πλεσριηικό σγρό

Αζκίηης

Περικαρδιακό σγρό

Α Α΄

1 2

3

4 56 7

8910

1 2

3

4 56 7

8910

Πιν. 1. Σύγκριση μεθόδων διερεύνησης κλειστής κοιλιακής κάκωσης.

Page 3: e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. 76 90% ώ ό ς ρ 95 100% Πρ ό

Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. �

��� �� 76 � 90% ��ώ � �����ό����� ��ς ���ρ����� �� 95 � 100%

Πρ���� �� ���������� ό�� � ����������� ���������� �����ο�� �� ��� �ο�ό���� ��ρ��ο��ϊ�ο� ��ρο�, ����ώς ��� �� �ο� �ρ���ό ��� �ο�ώ� ����� ��� ���������� Α��������� ������ς, ��ό�ο� ο �������ς ��ρ���� �� �����ό���� �������ς �� ���� ��rend�e�en�urg����rend�e�en�urg����

Ως ��������� ����������� �ο�ό���� ��ρο� ���� ��ρ��ο��ϊ��� �ο��ό���� ���ρο����� �� 250 cc ���cc ��� ����ο�����, ���ώς ��� �� 100 cc ��ο �����ο �ο� �or�cc ��ο �����ο �ο� �or� ��ο �����ο �ο� �or��or��son����

Ό�ο ��ορ�� ��� �����ώρ��� β���β�ς ������ο�ς ορ����ο�, � ����������� ��ς ���ό�ο� ���ο���� �� 41,4 – 44 %��

Αποτελέσματα της μεθόδου Το Υ��ρ��ο�ρ������ ����� ��ρ����ρ��ζ��������� ��ρ����ρ��ζ���� ��ρ����ρ��ζ����

�����ό ��ό�ο� ����������� ��ρό �� ����ο�ο ��ό �� ��ρ��ο��ϊ��� �ο��ώ������ Θ��ρ������ �ρ�����ό ��ό��ο� ��� ����������� ��ρό �� ����ο�ο ��ό �� �ο���ώ������

Το Υ��ρ��ο�ρ������ ����� ��ρ����ρ��ζ��������� ��ρ����ρ��ζ���� ��ρ����ρ��ζ���� �������ό���ο ���� ����ρ�ο�� ��ρ�ο��ς �ο� ��� �����ο��������� ����ο�ο�������, �� ��� �����ο��������� ��ρό �� ���ρ����ς �������� �ο��ς�� Σ��ς ��ρ����ώ���ς ����ς ��� �� �����ρο�ο�����ο�ς ��������ς ����������� ��������ψ� ����� 4�ρο��

Πρ���� �� ���β���ο��� ��΄ όψ� ό�� �ρ���ο�� ���ρ���ο���ς ο���ο�� �� ψ���ώς �����ό �� ψ���ώς �ρ������ό ����� Υ��ρ��ο�ρ����������� Υ��ρ��ο�ρ������ Υ��ρ��ο�ρ������

Τεχνική της μεθόδουΚ���� ��� ������� e������ ο �������ς ������e������ ο �������ς ������������ ο �������ς ����������� ο �������ς ������ ο �������ς ������

��ς ������ζ���� �� ����� ����, �� �ο� ������ ��������ς ������ο�ο�����ο, ����� ��ς β�ρ����ς ������������ς �ο���

Χρ����ο�ο������� �����������ς ������� �������ς ����ό����ς, ώ��� � ���ρ�������� ����� �� ���������� β����� ��ο�ς ���ο�ς ��ς �ο�������ς �ο��ό����ς�� Υψ��ό��ρ�ς ����ό����ς �����������ς �ρ����ο�ο��ο����� ��� �ο� �����ο ��ς ���ζ��ο�����ς ��� ��ς ���ρ���ρ������ς �ο��ό����ς

�� ������� �ρ���ζ�� �� �������ψ� ����ο�ο�������ς �ο�ό����ς ����ς ���ρ����� ���� ό��� ��� �������� �ρο�������ς�� Έ��� ��ρ���ζ���� �ο�����ος �ρό�ος ��� ��� �������ώ���� �ο� �ο���ρ����������

Κ���� ��� ��������� ������� ����� �ρ����ο������ �ρ����ο� �ρ����ο��ο�ο����� ο� ��ρ������ �ρο���������ς (Σ��� 3�:

1�� Προ������� ����ο� ��ο�ο��ρ��ο�2�� Υ�ο���ο������� �ρο�������3�� Προ������� �ρ�� ��ο�ο��ρ��ο�4�� Υ��ρ�β���� �ρο�������Σ��� ���������� e������ ������� ����ρο�����e������ ������� ����ρο����������� ������� ����ρο���������� ������� ����ρο����� ������� ����ρο�����

����� � �������:5�� �ο� ���ζο�ώ�� (����������ρ��� �ρος �����

����� �����ο�ώρ��� �� ���ο�ώρ��� ��� 6�� ��ς ��ρ���ρ������ς �ο��ό����ς��

Κ���� ��� Προ������� �ο� �ρ����ρο� ��ο�ο���ρ��ο� ο �����������ς ���������� ���� ο������� ������������ �ρ����� �ο� �ρ����ρο� ��ο�ο��ρ��ο�, �� �ο� ������� �ο� �ρος �� ������ Χρ����ο�ο������� ��� ��ο�����ό ��ρ����ρο ο �������ς�� Κ���� ��� �ρο�������� �����ο���ζο���� ο �������ς, ο �ρ����ρός ���ρός �ο �ρ����ρό ��������ρ���� ��� � �ρ����ρ�� ���ζ��ο����� �ο��ό���� �� �ο� �����ο���� Λ��β���

Σχ. 3. Κύριες προσπελάσεις της υπερηχητικής δέσμης κα-τά την εξέταση: 1 και 2. Διαμεσοπλεύριες δεξιά και αρι-στερά 3. Υποξιφοειδική καρδίας 4. Δεξιού υποχονδρίου 5. Αριστερού υποχονδρίου 6.Υπερηβική.

1 2

3

4 5

6

Page 4: e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. 76 90% ώ ό ς ρ 95 100% Πρ ό

�� Ακτινολογικά Χρονικά, 1, 3

�ο���� ��ρ���������ς �ο��ς ��ό �ο �������ο ��ς �����ς �����������ς �ρ�����ς ��� ��� �������� ο ������������ς ������������� ρ������� (�ρος ��� ������������ ������� ώ��� �� ����������� ��ό�� ��� ���ρ�� �ο�ό���� ��ρο� ���β����� �ό�� β�ρ�����ς ��� �������ρ����ρ� ������ Σ��� �ρο������� ����� ����ο���� �ρο�ο��� ���ς ��ρ�ο��ς:

1��Υ�ο����ρ���������2�� Σ�ο� �����ο���ρ��ό �ώρο3�� Τ�� �ρ�� ��ρ��ο����� ������4�� ��� ��� �ρ�� ����ρ������ �ο��ό����

Κ���� �� ������� ������� ���ρ�� �ο�ό���� ��ρο� �����ο���ζ���� ��ο� �ρ����ρό ��ο����ρ�������ό �ώρο �ο� (Ε���� 1�, ��������ρ� ����� ��ό �ο ������ος �ο� �����ός ��� ������ ���ο� ��� �ο� �ρ�� ����ρο� (Ε���� 2�, ���ώς ��� ���� �ρ����ρ�� ��ρ��ο������ ��������

Κ���� ��� Προ������� �ο� ����ο� ��ο�ο��ρ���ο�, ο �����������ς ���������� ���� �ρό���� ��� ����� ����������� �ρ����� �ο� ����ο� ��ο�ο��ρ��ο�, �ρ����� ������ 10�ς ��� 12�ς ����ρ��ς �� �ο� �������� �ο� �ρος �� ������ Χρ����ο�ο������� ��� ��ο������ό ��ρ����ρο �ο ����ρ�� Κ���� ��� �ρο������� �����ο���ζο���� �ο ����ρ, ο ����ός ���ρός, �ο �����ό ��������ρ���� ��� � ������ ���ζ��ο����� �ο��ό����� �� �ο� �����ο���� Λ��β���ο���� �ο��ς �� ������ ��ρ�ο��ς:

1�� Υ�ο����ρ��������� ������2�� Σ�ο �����ο �ο� �or�son�or�son3�� Σ�ο ����� �����ος �ο� �����ος4�� Σ�ο� ����� �ό�ο �ο� ���ρο�5�� Σ��� ������ ��ρ��ο����� ������ ���6�� �ο� ����ό ���ό��ο βό�ρο��

Κ���� �� ������� ������� ���ρ�� �ο�ό���� ��ρο� �����ο���ζ���� ��ο �ώρο �ο� �or�son (Ε���� 3, 4�,�or�son (Ε���� 3, 4�, (Ε���� 3, 4�, ��������ρ� ��ρ� ��ό �ο ����� �����ος �ο� �����ος

Εικ. 1. Παρουσία αρκετής ποσότητας υγρού μεταξύ του αρι-στερού ημιδιαφράγματος και του σπληνός.

Εικ. 2. Σε βρέφος ηλικίας 3 μηνών απεικονίζεται ηχογενής συλλογή (πρόσφατο αιμοπεριτόναιο) μεταξύ του σπληνός και της αριστεράς νεφρικής χώρας.

Εικ. 3. Παρουσία γραμμοειδούς απεικόνισης μικρής ποσό-τητας υγρού στο χώρο Morison.

Εικ. 4. Σε βρέφος ηλικίας 3 μηνών απεικονίζεται ηχο-γενές υγρό -πρό-σφατο αίμα-, που καταλαμβάνει το χώρο Morison..

Page 5: e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. 76 90% ώ ό ς ρ 95 100% Πρ ό

Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. �

(Ε���� 5�, ������ ��ο����ρ��������� �� ��� ������ ���ρ��ο����� ������ (Ε���� 6� ��� ��ορ��� �� ������� ����ρ� �ο� ����ο��ο ���ό��ο βό�ρο (Ε���� 7���

�� ���ρ�β���� �ρο������� ����������� �� �ο��ς �� ��ο ��������, �ο �����ρ��ο ��� �ο ��������ς�� Χρ�����ο�ο������� –ό�ο� ������ �����ό� � ������� �� ��ρ�� �� ο�ρ�, ο�ρο�ό�ος ����� ��� ��ο�����ό ��ρ�����ρο�� Κ���� �� ������� ������� �����ο���ζ���� ��ρό ���ρ���������, �ρό����, ο������� �� ���������

Σ��ς ��������ς ���ρ�� �ο�ό���� ��ρο� ��������β����� �ο �ο�������ο ��ώ ��������ρ� ������������� ��ο �����ο���ρ��ό �ό����� (Ε���� 8�, 8β��� Σ�ο�ς ����ρ�ς �����ζ�� �� ����� �� ����ο ��ρό �ο �����������ό �ό����� (Ε���� 9���

Εικ. 5. Σε αγόρι 9 ετών μετά από καταπλάκωση από τρα-κτέρ απεικονίστηκε μεγάλη ποσότητα υγρού στην περιτο-ναϊκή κοιλότητα με χαμηλού ύψους, λεπτές ανακλάσεις (αι-μοπεριτόναιο). Χαρακτηριστική είναι η κατάληψη του χώ-ρου του Morison. Απεικονίζεται επίσης ρήξη του ήπατος (βέλη).

Εικ. 6. Τομή στο δεξιό πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα που απει-κονίζει υγρό στην παρακολική αύλακα και μεταξύ των εντε-ρικών ελίκων.

Εικ. 7. Παρουσία υγρού στο δεξιό λαγόνιο βόθρο. Η πλήρης υγρού ουροδόχος περιέχει καθετήρα Folley.

Εικ. 8. Σε κορίτσι 11 ετών μετά από λάκτισμα ίππου απει-κονίστηκε το δημιουργηθέν αιμοπεριτόναιο. Στην υπερηβική διακοιλιακή επιμήκη τομή (α) απεικονίζεται μεγάλη ποσό-τητα ελεύθερου υγρού με χαμηλού ύψους λεπτές ανακλάσεις στο ευθυκυστικό (Α) και ευθυμητρικό κόλπωμα (Β) που αντιστοιχεί σε αιμοπεροτόναιο. Οι εντερικές έλικες (βέλος) φαίνεται να επιπλέουν στην μεγάλη ποσότητα του υγρού. Κ: ουροδόχος κύστη. Στην εγκάρσια τομή (β) απεικονίζε-ται η μεγάλη ποσότητα του αίματος σαν υποηχογενής συλ-λογή άνωθεν και κάτωθεν της μήτρας (Μ) και των παρα-μητρίων (βέλη).

α β 1.

Εικ. 9. Σε αγόρι μετά από κάκωση της κοιλίας, απεικονίζε-ται στην επιμήκη υπερηβική διακοιλιακή τομή υγρό στο ευ-θυκυστικό κόλπωμα. Η ουροδόχος είναι πλήρης υγρών και περιέχει καθετήρα Folley (βέλος).

Page 6: e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. 76 90% ώ ό ς ρ 95 100% Πρ ό

�� Ακτινολογικά Χρονικά, 1, 3

�� ��ο���ο������� �ρο������� ��ο������ ��ρ��, ������� ��ς ��ρ����ς ��� �ο� ��ρ���ρ���ο��� Σ�� ��ο�����ό ��ρ����ρο �ρ����ο�ο������� ο �ρ����ρός �οβός �ο� �����ος (Ε����10��� Α����ς ����� ��� ����� ��ό �ο �����ρ����, �����ο���ζ���� �ο ��ρ����ρ��ο ��� ��� �������� ο� �����ς ��ρ�����ς �ο��ό����ς�� Ε����� �����ό ��ό�ο� �ο �ρόβ���� ���ο���ζ���� ���� ��ρ����� �� ���βο��� ��� ��ρ����ρ����ς �ο��ς ����� �ο� �������� ���ο�� ��ς ��ρ����ς ������ο����ρ����

Κ���� ��� �ρο������� ��� ���ζ��ο���ώ� �ώ�ρ�� ��� ��� �����ό���� ��ρο�, �ρ����ο�ο�ο��� ��ς ������ο����ρ��ς ����ρο����ρ��������ς �ο��ς ����ο��ρό����ρ�, ��ρ�� ��ς ����ς ��� ο�������ς ������������ς �ρ����ς ��� �� ��� ���ο��� �ο� ����������� �ρος �� ���� (Ε���� 11���

Μ� ��� ���ρ��ο�ρ������ ���ο�ο ��ορ��� �� ������������ �ο�ό���� ��������ρ� ��� 20 cc ��ρο� ��cc ��ρο� �� ��ρο� �� ������ ����ρο����ρ�������ό �ώρο, �� ���������� �� ��� �����ο�ρ����� �ώρ���, �ο� ��ορ��� �� �����ώ��� �� ��ρ��β��� �ο�ό����ς ��ρο� ���� ��� 100�150 cc ���� �ρο���ο������� �ροβο����� ���������cc ���� �ρο���ο������� �ροβο����� ��������� ���� �ρο���ο������� �ροβο����� ���������ρ� ��ο� �ρ����������ο ������� �ο� βρ�������� �� ����� ����, � ����� �����ο�ρ����� �ώρ��� �� ����� ���� ��ορ��� �� «������» ��������ρ�ς �ο�ό����ς ��ρο�, ��ό�� ���ό ��ο�β��ζ���� ο���������

Ε������� ��ς ��������ς ����� �������� ��� �������� �������� ��� ��� �������� ��� ��� �����ό���� �ο� �����ο�ώρ����� Λ��β���ο���� ������ς ��� �ρ����ρ�ς ���ρο����ρ��������ς �ο��ς�� Κ����� ��� ������� ο �����������ς ����ο���� �ρος �ο� �ώρ��� ������� �ο� ����ρ������ος�� Έ���� �ο� ό�� ο ��ρ�ς ���� �����ο�ώρ��� �������β����� �ο ��ώ���ρ� ������� ��� ���ζ��ο���ώ� �ώρ��, �����ο������ ������ο����ρ��ς (�� 4 �ο��������ο� ������������� ������ρ���� ���� �ο� �ρό���ο� ��ρ����ο� �ο���ώ���ος ��� �� �����������

Σ��ς ������ο����ρ��ς �ο��ς ο ����ο�ο���ός �����ο��ς ������������� ��ό �ο ��ρ����ό �ο��������� Έ��� �� ��ο ������ �ο� ���ζ��ό�ος ��ο���������ο�� ������ ��� ����ο�ρ�ώ���ς �� �ρ�������ό �ρό�ο �ο ������ο ��ς «ο��������ς» (s��d��ng s�gn���s��d��ng s�gn��� s�gn���s�gn������ Μ� �� �ρ���� �ο� Μ� �ρό�ο� �����ό����ς ����ο�ρ�������� �ο ������ο ��ς «���ώ�ο�ς ��ρο�������ς» ��ό ��ς ���ρ�ς �������ο�����ς ����������ς �ο� ����ο��ο���ο� �����ο�� (Ε���� 12���

Ε��� �����ο�ώρ��� � ��ο�β���� �ο� ��ρ� ������� ��� ��ο �������� �ο� ���ζ��ό�� ������� ���ο��� ��� ���ρ�������� ����� ����ο�ρ�ώ���ς �ο �������ο �ο� «�arcod�e» �� ��ς «��ρ��ό����ρ�ς» �ο��arcod�e» �� ��ς «��ρ��ό����ρ�ς» �ο�» �� ��ς «��ρ��ό����ρ�ς» �ο� �����ο���ζ���� �� �ο� Μ – �ρό�ο (Ε���� 13���

Μ� �� βο������ �ο� Μ� �ρό�ο� �����ό����ς �������ρ��ζο���� �� όρ�� �ο� �����ο�ώρ��� �� �����ρ���, ��ό�ο� β�β��� ������� ο ���������ος �ρ���ός �ο�ώ� ���� �ο� ��ρ����ο� �ο��ώ���ος, ό��ς �ρο������ρ���� (Ε���� 14���

Ε�΄ ό�ο� � ���ρ��ο�ρ������ ���ο�ος ������ ����������� ��� ��� �����ό���� ��ρο� �� ��ρ� ���� ���ζ��ο����� �ο��ό����, ��ορ��� �� ������� ��ρ��β��� �� �����ο������ ��ρ���ώ���ς ��ρο� �� ����ο������ο��ώρ����� Σ��ς ���ο�ο����ς ����ς �����������ς ������� ��������ό �� �����ο������� �ο ��ρ��ρ��ό ��������ο ���ρ��� �ο� ����ρ������ος (Ε���� 15���

Σ����ρ��������� �� �ρ���� �� �ο����ο��� ό�� ��ρ�� ��ς �������ς �ρ����ό����ς ��ς ���ό�ο�, ���

Εικ. 10. Παρουσία μεγάλης ποσότητας υγρού στο περικάρ-διο.

Εικ. 11. Πέντε μέρες μετά τροχαίο ατύχημα σε γυναίκα 90 ετών, διαμεσοπλεύρια τομή του θωρακικού τοιχώματος απεικονίζει μεγάλη ποσότητα υγρού με αραιές λεπτές ανα-κλάσεις στην υπεζωκοτική κοιλότητα –αιμοθώραξ.

Page 7: e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. 76 90% ώ ό ς ρ 95 100% Πρ ό

Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. �

Εικ. 12. Φυσιολογική απεικόνιση πνεύμονα σε διαμεσοπλεύ-ρια τομή, με Β - και Μ - τρόπο απεικόνισης. Με τον Β - τρό-πο (αριστερά) απεικονίζεται σε πραγματικό χρόνο η «ολί-σθηση» του πνεύμονα υπό το θωρακικό τοίχωμα. Με τον Μ - τρόπο (δεξιά) απεικονίζεται εικόνα «αμμώδους ακρογυ-αλιάς» από τις τυχαίες κινούμενες ανακλάσεις του φυσιολο-γικού πνευμονικού παρεγχύματος, που αποτελεί χαρακτη-ριστικό ηχομορφολογικό σημείο.

Εικ. 13. Απεικόνιση πνεύμονα με Β και Μ - τρόπο απεικόνι-σης επί πνευμοθώρακα. Με τον Β - τρόπο (αριστερά) απει-κονίζεται ακίνητη, έντονη ανάκλαση καθώς η ηχητική δέ-σμη συναντά τον αέρα στην υπεζωκοτική κοιλότητα. Με τον Μ - τρόπο (δεξιά) απεικονίζεται εικόνα «στρατόσφαιρας» ή «Barcode» από έντονες ανακλάσεις του αέρα εντός της υπε-ζωκοτικής κοιλότητας, που αποτελεί χαρακτηριστικό ηχο-μορφολογικό σημείο.

Εικ. 14. Στο όριο του πνευμοθώρακα με το Β – τρόπο (αρι-στερά) απεικονίζεται το «σημείο ολίσθησης» του πνεύμο-να, ενώ στον Μ – τρόπο (δεξιά) απεικονίζεται η μετάπτω-ση (μεταξύ των βελών) από το σημείο του «barcode» στο ση-μείο της «αμμώδους ακροθαλασσιάς».

Εικ. 15. Διαμεσοπλεύρια τομή επί του δεξιού θωρακικού τοιχώματος. Απεικονίζεται το διάφραγμα σαν τοξοειδής σχηματισμός (με δημιουργία κατοπτρικού τεχνικού σφάλ-ματος που διπλασιάζει τις ανηχογενείς γραμμές και αυξά-νει τις ηχογενείς από 2 σε 3 –βέλη-). Κάτωθεν αυτού απει-κονίζεται το ήπαρ, ενώ άνωθεν αυτού παρουσία υδροπνευ-μοθώρακα στην δεξιά υπεζοκωτική κοιλότητα που σχημα-τίζει υγραερικό επίπεδο (ανοικτό βέλος).

Page 8: e-FAST υπερηχογραφία....Δ.Β. Ραφαηλίδης - e-FAST υπερηχογραφία. 76 90% ώ ό ς ρ 95 100% Πρ ό

�� Ακτινολογικά Χρονικά, 1, 3

���������� ��ο �ρόβ���� �����ό����, ��� �� �ρ����� �� ���ρ������ ��ό���� ��� �ο������� ���ο�ος ����ρ������ς, ��� �� �ρ���� �� ���ρ������ ��ο����������ο ��ς ��ο�����ς �ο�ο�ρ�����ς, ο��� ��� �ς ���������� �� ό�� �� ������������ �ροβ������� �ο� β��ρ��� �ρ����������ο� �����ο�ς��

Βιβλιογραφία1�� �c Kenney� �G, �art��n �, �ent�z K et�

a��� !000 consecut���e u�t�rasound�s for ��unt� a�d�om�na� t�rauma�� J ��rauma 1996;40(4�:607�10

2�� �cKenney� K�, Nunez DB, �c Kenney� �G et� a��� �onograp��y� as t���e pr�mary� screen�ng�onograp��y� as t���e pr�mary� screen�ng t�ec��n�que for ��unt� a�d�om�na� t�rauma: expe�r�ence ��t��� 899 pat��ent�s�� �JR �m J Roent��geno� 1998;170(4�:979�85��

3�� K�mura �, Ot�suka ���� Emergency� cent�er u��t�rasonograp��y� �n t���e e�a�uat��on of ��emoper��t�oneum: a prospect���e st�ud�y��� J ��rauma 1991; 31:20–23��

4�� Je���e D, Guar�no J, Karamanouk�an H�� Emergency� d�epart�ment� u�t�rasound� �n t���e e�a�uat��on of ��unt� a�d�om�na� t�rauma�� �m J Emerg �ed� 1993; 11:342– 346��

5�� ��u �, �ee C, P‘eng �K�� Prospect���e com�par�son of d��agnost��c per�t�onea� �a�age com�put�ed� t�omograp���c scann�ng and� u�t�rasonog�rap��y� for t���e d��agnos�s of ��unt� t�rauma�� J ��rauma 1993; 35:267–270��

6�� Nunes �W, ��mmons �, Ha��o�e�� �J, K�n��ack R, ��roosk�n �, Kozar R�� D�agnost��c per�formance of t�rauma U� �n �d�ent��fy��ng a��d�om�na� or pe���c free f�u�d� and� ser�ous a��d�om�na� or pe���c �njury��� �cad� Rad��o� 2001; 8:128–136��

7�� �cGa��an JP, Wang �, R�c��ard�s JR�� �rom t���e R�N� refres��er courses: focused� a�d�om��na� U� for t�rauma�� Rad��ograp���cs 2001; 21:�191–�199

8�� Bro�n ��, Caso�a G, ��r��n CB, Pat�e� NY, Hoy�t� DB�� B�unt� a�d�om�na� t�rauma: screen��ng U/� �n 2,693 pat��ent�s�� Rad��o�ogy� 2001; 219:352–358

9�� ��ra��am D, ���ko�sk� C, Od���n C�� Emer�gency� �ed��c�ne �onograp��y�, Bost�on, ��oron�t�o, �ond�on, ��ngapore, Jones and� Bart��et�t� Pu���s��ers, 2010, p83�5

10�� ��c��t�enst�e�n D�, �ez�ere G, �asco�s N, et� a��� U�t�rasound� d��agnos�s of occu�t�U�t�rasound� d��agnos�s of occu�t� pneumot���orax�� Cr�t� Care �ed� 2005;33:1231�8��

11�� �a OJ, �at�eer JR, Ogat�a � et� a��� ��rauma u�t�rasound� exam�nat��on �ersus c��est� rad��ograp��y� �n t���e d�et�ect��on of pneumot���orax�� �nn Emerg �ed� 1997;29(3�:312�5

12�� Brook OR, Beck�Raz� N, ��ad�� � et� a��� �o�nograp���c d�et�ect��on of pneumot���orax �y� ra�d��o�ogy� res�d�ent�s as part� of ext�end�ed� focused� assessment� ��t��� sonograp��y� for t�rauma�� J U�t�rasound� �ed� 2009;28:749�55��

13�� Cunn�ng��am J, K�rkpat�r�ck �W, N�co�au � et� a��� En��anced� recogn�t��on of “�ung s��d���ng” ��t���y� po�er co�or Dopp�er �mag�ng �n t���e d��agnos�s of pneumot���orax�� J ��rauma 200;52:769�71��

14�� �ar�an� PJ, W�t�t��ck ��� Pneumot���orax d��ag�PJ, W�t�t��ck ��� Pneumot���orax d��ag�Pneumot���orax d��ag�nos�s �y� ext�end�ed� �ocused� �ssesment� ��t��� �onograp��y� for ��rauma�� J U�t�rasound� �ed� 2009;28(11�:1601��

15�� Ra�o CC, �od�ay��� V, Cassara ��� Can emergerncy� med��ca� ser��ces persone� �d�ent���fy� pneumot���orax on focused� u�t�rasound� ex�am�nat��ons? Cr�t� u�t�rasound� J 2009;1:65�8