ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

0 Γεννιέται το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, με καταγωγή απότη Λέσβο.

0 Πραγματικό επώνυμο το «Αλεπουδέλλης».

0 Η οικογένειά του είναι ευκατάστατη.

0 Το 1914 οικογενειακώς μετακομίζουν στην Αθήνα, όπου έχειτην ευκαρία να φοιτήσει σε πολύ καλά σχολεία.

0 Αρχικά, ενώ έχει αγάπη για τη λογοτεχνία, στρέφεται στοναθλητισμό (ορειβασία). Κατόπιν, επιστρέφει στη λογοτεχνία.

0 Οι γονείς του τον ωθούν να σπουδάσει χημεία. Ο ίδιος,εγγράφεται στη Νομική. Σπουδάζοντας έρχεται σε επαφή με τηλογοτεχνία και την ποίηση, ειδικά τον υπερρεαλισμό, καθώςκαι την τέχνη.

0 Συνεχίζει, βέβαια, περιηγήσεις στην Ελλάδα.

0 Με την έναρξη του Β΄παγκοσμίου πολέμου κατατάσσεται ωςανθυπολοχαγός. Στην κατοχή συνεχίζει να ασχολείται με τηνποίηση και κυκλοφορεί ποιήματα.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

0 Με τη λήξη του πολέμου ταξιδεύει στην Ευρώπη και ειδικά στοΠαρίσσι, όπου γνωρίζει μεγάλους λογοτέχνες και ζωγράφους.

0 Ξεκινά τη σύνθεση του Άξιον Εστί, το οποίο κυκλοφορεί το1959, μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα.

0 Aσχολείται με την κριτική αλλά και τη σύνθεση ποιημάτων καιτη ζωγραφική-κολάζ.

0 Στη δικτατορία πηγαίνει στο Παρίσσι, όπου συνθέτει ποίηση, το1971 περνά από την Κύπρο και μετά επιστρέφει στην Ελλάδα.

0 Δέχεται κάποιες διακρίσεις με κορύφωση το 1979, οπότεβραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

0 Ακολουθούν κι άλλες σπουδαίες διακρίσεις.

0 Πεθαίνει το 1996 στην Αθήνα.

Ποιητικές συλλογές

0 «Ηλιος ο πρώτος, παραλλαγές πάνω σε μιαν αχτίδα» (1943)

0 «Το Άξιον Εστί» (1959)

0 Έξη και μια τύψεις για τον ουρανό (1960)

0 Άσμα ηρωικό και πένθιμο για το χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (1962)

0 Ο Ήλιος ο ηλιάτορας (1971)

0 Το Μονόγραμμα (1971)

0 Το φωτόδεντρο και Η δέκατη τέταρτη ομορφιά (1971)

0 «Ο Μικρός Ναυτίλος» (1985)

Πεζά, δοκίμια , συνεντεύξεις

0 «Η Αληθινή φυσιογνωμία και η λυρική τόλμη του Ανδρέα Κάλβου» (1942)

0 «Η μαγεία του Παπαδιαμάντη» (1976)

0 «Τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά» (1990)

0 «Εν λευκώ» (1992)

Μεταφράσεις

0 «Σαπφώ» (1984)

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

0 ΤΕΧΝΙΚΗ

0 Ο ελεύθερος στίχος

0 Η γλωσσική πρωτοτυπία

0 Η περιορισμένη στίξη

0 Η συνειρμική εναλλαγή εικόνων

0 Οι υπερρεαλιστικές (εξωπραγματικές) εικόνες

0 Οι μεταφορές, οι παρομοιώσεις, οι μετωνυμίες

0 Οι λυρικές περιγραφές

0 Η σύζευξη των αντιθέτων

0 Η αντίληψη των πραγμάτων μέσω των αισθήσεων

0 ΘΕΜΑΤΑ0 Η θάλασσα, το Αιγαίο0 Το ελληνικό τοπίο0 Η ελληνική ιστορία0 Η ελληνική λογοτεχνική

παραγωγή0 Ο έρωτας και η γυναίκα0 Η ποίηση0 Η δημιουργία ενός νέου

κόσμου0 Η φύση0 Το φως0 Ο θάνατος και η νίκη μας

εναντίον του

Το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ

∆ημοσιευεται το 1959, μετα απο 14 χρονια σιωπης. Ειναι απο τις πιο σημαντικες ποιητικες συνθεσεις της νεοελληνικης και της παγκοσμιας λογοτεχνιας.Άξιος ειμι : δικαιουμαι να, αξιζω να, εχω το δικαιωμα να Άξιον εστι : ειναι προσηκον, αξιζειΤροπαριο : « Άξιον εστι μεγαλυνειν σε τον Ζωοδοτην......... » « Άξιον εστι μακαριζειν σε, την Θεοτοκον »Άξιον εστι ονομαζεται και εικονα της Παναγίας στο Άγιο Ορος

Γλώσσα : Το « Άξιον εστι » ειναι ενας θησαυρος της ελληνικης γλωσσας. Ο ποιητης νιωθει οτι : « Μοναχη εγνοια η γλωσσα μου στις αμμουδιες του Ομηρου. Μοναχη εγνοια η γλωσσα μου, με τα πρωτα – πρωτα ∆οξα Σοι ! Μοναχη εγνοια η γλωσσα μου, με τα πρωτα λογια του Υμνου ! »

( Τα Παθη : Β Ψαλμος )

Το λεξιλογιο του περιλαμβανει λεξεις, τροπους συντακτικους και ρυθμους από όλεςτις περιόδους της ελληνικής γλώσσας. Εκτος απο αυτα εχει δημιουργησει καιδικους του προσωπικους νεολογισμούς π.χ. ηλιομανης, ηλιοποτης, ηλιοβορα,ονειροκτονος, φωτοφαγος, εαροσυνη, ερεβοκτονος. Τις λεξεις τις χρησιμοποιει σανζωγραφος η γλυπτης πλαθοντας και μορφοποιωντας τις σαν να ηταν χρωματα ηυλη. Χωρις να τασσεται με την καθαρευουσα, δεν αφηνεται ποτε ολοκληρωτικα στηδημοτικη και στα ιδιωματα της καθημερινης ομιλιας.

Θέμα : Η αυτοανακαλυψη του ανθρωπου – ποιητη και η σχεση του με τοπλατυτερο ( εθνικο, ιστορικο, φυσικο, κοινωνικο ) περιβαλλον του.

∆ευτερεύοντα στοιχεία η μοίρα του ανθρώπου, η νεοελληνικήφυσιογνωμία, ο έρωτας, ο κύκλος της ζωής, το παρελθόν, παρόν, μέλλον,η μεταφυσική αναζήτηση, το κοινωνικό πρόβλημα, η ελευθερία, ηαιωνιότητα το εφήμερο κτλ.

Σε όλο το έργο κυριαρχούν οι αντιθέσεις που τείνουν να ενωθούν.

ΔΟΜΗ - ΜΟΡΦΗ

Η Γένεσις : 7 Ενοτητες – Υμνοι

Τα Πάθη: 18 Ψαλμοι 12 Άσματα 6 Αναγνωσματα

Το ∆οξαστικόν : 3 Ενοτητες απο 7 διστιχα η καθε ενοτητα

Μορφολογία :

Συσχετισμος με Αρχαια Τραγωδια : α) Προλογος β) Επεισοδια

γ) Στασιμα δ) Μονωδια η Κομμος ε) Έξοδος ( λυρικη )

Γενεσις, Αναγνωσματα, Άσματα, Ψαλμοι, ∆οξαστικο

Αρχιτεκτονικη αντιληψη : Τριμορφη διαιρεση ( Γενεση – Παθη –∆οξαστικο ) Αρχαιος ναος ( Προναος - Σηκος – Οπισθοδομος )

Βυζαντινος ναος ( Ιερο – Κυριως ναος – Ναρθηκας )

ΓΕΝΕΣΙΣ:http://www.edutv.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=346&Itemid=97

ΠΑΘΗ:http://www.edutv.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=34

8&Itemid=172

ΔΟΞΑΣΤΙΚΟΝ:http://www.edutv.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=354&Itemid=172

ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ