Οδςζζέαρ Δλύηηρ

Από ηε Βηθηπαίδεηα, ηελ ειεύζεξε εγθπθινπαίδεηα

Οδςζζέαρ Δλύηηρ

Μεηαιιηθό αλάγιπθν κε ηνλ Οδπζζέα Διύηε, από ηε

Λόηδηα Ζξαθιείνπ Κξήηεο (έξγν ηνπ Γηάλλε Παππά)

Ππαγμαηικό όνομα Οδπζζέαο Αιεπνπδέιιεο

Γέννηζη 2 Ννεκβξίνπ 1911

Σόπορ γέννηζηρ Ζξάθιεην Κξήηε Διιάδα

Θάναηορ 18 Μαξηίνπ 1996 (84 εηώλ)

Σόπορ θανάηος Αζήλα Αηηηθή Διιάδα

Δθνικόηηηα Έιιελαο

Τπηκοόηηηα Διιεληθή

Δίδορ Σέσνηρ πνηεηήο

Καλλιηεσνικά

πεύμαηα

Μνληέξλα Διιεληθή πνίεζε, ιατθό

ηξαγνύδη

ημανηικά έπγα

Σν Άμηνλ Δζηί, Σν Μνλόγξακκα,

Μαξία Νεθέιε, Ο Μηθξόο

Ναπηίινο

Βπαβεύζειρ Βξαβείν Νόκπει Λνγνηερλίαο

(1979)

Ο Οδςζζέαρ Δλύηηρ (Ζξάθιεην Κξήηεο 2 Ννεκβξίνπ 1911 - Αζήλα 18 Μαξηίνπ

1996), (πξαγκαηηθό νλνκαηεπώλπκν Οδςζζέαρ Αλεποςδέλληρ), ήηαλ έλαο από ηνπο

ζεκαληηθόηεξνπο Έιιελεο πνηεηέο, κέινο ηεο ινγνηερληθήο γεληάο ηνπ '30.

Γηαθξίζεθε ην 1960 κε ην Κξαηηθό Βξαβείν Πνίεζεο θαη ην 1979 κε ην βξαβείν

Νόκπει Λνγνηερλίαο, ν δεύηεξνο θαη ηειεπηαίνο κέρξη ζήκεξα Έιιελαο πνπ

ηηκήζεθε κε βξαβείν Νόκπει. Γλσζηόηεξα πνηεηηθά ηνπ έξγα είλαη ηα Άμηνλ Δζηί,

Ήιηνο ν πξώηνο, Πξνζαλαηνιηζκνί θ.α. Γηακόξθσζε έλα πξνζσπηθό πνηεηηθό ηδίσκα

θαη ζεσξείηαη έλαο από ηνπο αλαλεσηέο ηεο ειιεληθήο πνίεζεο. Πνιιά πνηήκαηά ηνπ

κεινπνηήζεθαλ, ελώ ζπιινγέο ηνπ έρνπλ κεηαθξαζηεί κέρξη ζήκεξα ζε πνιιέο μέλεο

γιώζζεο. Σν έξγν ηνπ πεξηιάκβαλε αθόκα κεηαθξάζεηο πνηεηηθώλ θαη ζεαηξηθώλ

έξγσλ. Τπήξμε κέινο ηεο Γηεζλνύο Έλσζεο Κξηηηθώλ Έξγσλ Σέρλεο θαη ηεο

Δπξσπατθήο Δηαηξείαο Κξηηηθήο, Αληηπξόζσπνο ζηηο Rencontres Internationales ηεο

Γελεύεο θαη Incontro Romano della Cultura ηεο Ρώκεο.

Πίνακαρ πεπιεσομένυν

1 Βηνγξαθία

o 1.1 Νεαληθά ρξόληα

o 1.2 Λνγνηερλία

o 1.3 Νέα Γξάκκαηα

o 1.4 Αιβαληθό κέησπν

o 1.5 Δπξώπε

o 1.6 Δπηζηξνθή ζηελ Διιάδα

o 1.7 Βξαβείν Νόκπει Λνγνηερλίαο

2 Έξγν

3 Δξγνγξαθία

o 3.1 Πνηεηηθέο ζπιινγέο θαη κεκνλσκέλα πνηήκαηα

o 3.2 Γνθίκηα

o 3.3 Μεηαθξάζεηο

o 3.4 πλεληεύμεηο - Λεπθώκαηα

4 Μεινπνηεκέλα έξγα / πνηήκαηα ηνπ Διύηε

5 Παξαπνκπέο

6 Βηβιηνγξαθία

7 Δμσηεξηθνί ζύλδεζκνη

o 7.1 Φεθηαθό αξρείν ΔΡΣ

o 7.2 Ζρεηηθά αξρεία

Βιογπαθία

Νεανικά σπόνια

Ο Οδπζζέαο Διύηεο γελλήζεθε ζηηο 2 Ννεκβξίνπ ηνπ 1911 ζην Ζξάθιεην ηεο

Κξήηεο. Ήηαλ ην ηειεπηαίν από ηα έμη παηδηά ηνπ Παλαγηώηε Αιεπνπδέιιε θαη ηεο

Μαξίαο Βξαλά. Ο παηέξαο ηνπ θαηαγόηαλ από ηνλ ζπλνηθηζκό Καιακηάξεο ηεο

Παλαγηνύδαο Λέζβνπ θαη είρε εγθαηαζηαζεί ζηελ πόιε ηνπ Ζξαθιείνπ από ην 1895,

όηαλ ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ αδειθό ηνπ ίδξπζε έλα εξγνζηάζην ζαπσλνπνηίαο θαη

ππξελειαηνπξγίαο. Σν παιαηόηεξν όλνκα ηεο νηθνγέλεηαο Αιεπνπδέιιε ήηαλ

Λεκνλόο, θαη αξγόηεξα κεηαζρεκαηίζηεθε ζε Αιεπόο. Ζ κεηέξα ηνπ θαηαγόηαλ από

ηνλ Παπάδν ηεο Λέζβνπ[1]

.

Σν 1914 ν παηέξαο ηνπ κεηέθεξε ηα εξγνζηάζηά ηνπ ζηνλ Πεηξαηά θαη ε νηθνγέλεηα

εγθαηαζηάζεθε ζηελ Αζήλα. O Οδπζζέαο Διύηεο εγγξάθεθε ην 1917 ζην ηδησηηθό

ζρνιείν Γ.Ν. Μαθξή, όπνπ θνίηεζε γηα επηά ρξόληα, έρνληαο κεηαμύ άιισλ

δαζθάινπο ηνπ ηνλ Η.Μ. Παλαγησηόπνπιν θαη ηνλ Η.Θ. Καθξηδή. Σα πξώηα

θαινθαίξηα ηεο δσήο ηνπ πέξαζαλ ζηελ Κξήηε, ηε Λέζβν θαη ηηο πέηζεο. Σνλ

Ννέκβξην ηνπ 1920, κεηά ηελ πηώζε ηνπ Βεληδέινπ, ε νηθνγέλεηά ηνπ αληηκεηώπηζε

δηώμεηο, εμαηηίαο ηεο πξνζήισζήο ηεο ζηηο βεληδειηθέο ηδέεο. Ο ίδηνο ν Βεληδέινο είρε

ζηελέο ζρέζεηο κε ηελ νηθνγέλεηα θαη είρε θηινμελεζεί ζπρλά ζηελ νηθία ηεο ζην

θηήκα ηνπ Αθιεηδηνύ. Απνθνξύθσκα ησλ δηώμεσλ πνπ γλώξηζε ε νηθνγέλεηά ηνπ

ήηαλ ε ζύιιεςε ηνπ παηέξα ηνπ. Σν 1923 ηαμίδεςε νηθνγελεηαθώο ζηελ Δπξώπε,

επηζθεπηόκελνο ηελ Ηηαιία, ηελ Διβεηία, ηε Γεξκαλία θαη ηε Γηνπγθνζιαβία. ηε

Λσδάλε ν πνηεηήο είρε ηελ επθαηξία λα γλσξίζεη από θνληά ηνλ εμόξηζην κεηά ηελ

πηώζε ηνπ Διεπζέξην Βεληδέιν.

Σν θζηλόπσξν ηνπ 1924 εγγξάθεθε ζην Γ΄ Γπκλάζην Αξξέλσλ Αζελώλ θαη

ζπλεξγάζηεθε ζην πεξηνδηθό Η Γηάπιαζηο ησλ Παίδσλ, ρξεζηκνπνηώληαο δηάθνξα

ςεπδώλπκα. πσο ν ίδηνο νκνινγεί (πνιιά απηνβηνγξαθηθά ζηνηρεία δίλεη ν Διύηεο

ζην βηβιίν ηνπ Αλνηρηά Υαξηηά), πξσηνγλώξηζε ηε λενειιεληθή ινγνηερλία, απηόο ν

ζξεκκέλνο κε παγθόζκηα έξγα ηνπ πλεύκαηνο, πνπ μόδεπε όια ηνπ ηα ρξήκαηα

αγνξάδνληαο βηβιία θαη πεξηνδηθά. Δθηόο από ηελ ελαζρόιεζή ηνπ κε ηε ινγνηερλία,

αζρνιήζεθε ελεξγά κε νξεηβαηηθέο εθδξνκέο ζηα βνπλά ηεο Αηηηθήο θαη αληηδξώληαο

ζηε δηάζεζή ηνπ γηα δηάβαζκα ζηξάθεθε ζηνλ αζιεηηζκό. Αθόκε θαη ηα βηβιία πνπ

αγόξαδε έπξεπε λα έρνπλ ζρέζε κε ηελ ειιεληθή θύζε: Κακπνύξνγινπ, Κ.

Παζαγηάλλεο, η. Γξαλίηζαο θη έλαο ηξίηνκνο «Οδεγόο ηεο Διιάδνο». Σελ Άλνημε

ηνπ 1927 κία ππεξθόπσζε θαη κία αδελνπάζεηα ηνλ αλάγθαζαλ λα εγθαηαιείςεη ηηο

θίιαζιεο ηάζεηο ηνπ θαζειώλνληάο ηνλ ζην θξεβάηη γηα πεξίπνπ ηξεηο κήλεο.

Αθνινύζεζαλ ειαθξά ζπκπηώκαηα λεπξαζζέλεηαο θαη πεξίπνπ ηελ ίδηα πεξίνδν

ζηξάθεθε νξηζηηθά πξνο ηε ινγνηερλία, γεγνλόο πνπ ζπλέπεζε κε ηελ εκθάληζε

αξθεηώλ λέσλ ινγνηερληθώλ πεξηνδηθώλ, όπσο ε Νέα Δζηία θαη ηα Διιεληθά

Γξάκκαηα.

Σν θαινθαίξη ηνπ 1928 πήξε ην απνιπηήξην ηνπ γπκλαζίνπ κε βαζκό 73/11

. Μεηά από

πηέζεηο ησλ γνλέσλ ηνπ, απνθάζηζε λα ζπνπδάζεη ρεκηθόο, μεθηλώληαο εηδηθά

θξνληηζηήξηα γηα ηηο εηζαγσγηθέο εμεηάζεηο ηνπ επόκελνπ έηνπο. Σελ ίδηα πεξίνδν

ήξζε ζε επαθή κε ην έξγν ηνπ Καβάθε θαη ηνπ Κάιβνπ αλαλεώλνληαο ηε γλσξηκία

ηνπ κε ηε ζειθηηθή αξραία ιπξηθή πνίεζε. Παξάιιεια αλαθάιπςε ην έξγν ηνπ Πσι

Διπάξ θαη ησλ Γάιισλ ππεξξεαιηζηώλ, πνπ επέδξαζαλ ζεκαληηθά ζηηο ηδέεο ηνπ γηα

ηε ινγνηερλία, ζύκθσλα κε ηνλ ίδην: «...κ’ αλάγθαζαλ λα πξνζέμσ θη αδίζηαθηα λα

παξαδερηώ ηηο δπλαηόηεηεο πνπ παξνπζίαδε, ζηελ νπζία ηεο ειεύζεξεο ελάζθεζεο ηεο,

ε ιπξηθή πνίεζε» [2]

.

Λογοηεσνία

Κάησ από ηελ επίδξαζε ηεο ινγνηερληθήο ηνπ ζηξνθήο, παξαηηήζεθε από ηελ

πξόζεζε λα αζρνιεζεί κε ηε ρεκεία θαη ην 1930 εγγξάθεθε ζηε Ννκηθή ρνιή ηεο

Αζήλαο. ηαλ ην 1933 ηδξύζεθε ε Ιδενθξαηηθή Φηινζνθηθή Οκάδα ζην παλεπηζηήκην,

κε ηε ζπκκεηνρή ησλ Κ. Σζάηζνπ, Π. Καλειιόπνπινπ, Η. Θενδσξαθόπνπινπ θαη Η.

πθνπηξή, ν Διύηεο ήηαλ έλαο από ηνπο εθπξνζώπνπο ησλ θνηηεηώλ, ζπκκεηέρνληαο

ζηα "πκπόζηα ηνπ αββάηνπ" πνπ δηνξγαλώλνληαλ. Σελ ίδηα επνρή κειέηεζε ηε

ζύγρξνλε ειιεληθή πνίεζε ηνπ Καίζαξνο Δκκαλνπήι (ηνλ Παξάθσλν απιό), ηε

ζπιινγή ηνπ γιηησκνύ ην ράδη ηνπ Θενδώξνπ Νηόξνπ, ηε ηξνθή (1931) ηνπ

Γηώξγνπ εθέξε θαη ηα Πνηήκαηα (1933) ηνπ Νηθήηα Ράληνπ. Με ελζνπζηαζκό

ζπλέρηζε παξάιιεια ηηο πεξηπιαλήζεηο ηνπ ζηελ Διιάδα, ηηο νπνίεο πεξηγξάθεη ν

ίδηνο: "Πηνληέξνη αιεζηλνί, κέξεο θαη κέξεο πξνρσξνύζακε λεζηηθνί θαη αμύξηζηνη,

πηαζκέλνη από ην ακάμσκα κηαο εηνηκνζάλαηεο εβξνιέη, αλεβνθαηεβαίλνληαο

ακκνιόθνπο, δηαζρίδνληαο ιηκλνζάιαζζεο, κέζα ζε ζύλλεθα ζθόλεο ή θάησ από

αλειέεηεο λεξνπνληέο, θαβαιηθεύακε νινέλα όια ηα εκπόδηα θαη ηξώγακε ηα ρηιηόκεηξα

κε κηαλ αρνξηαγηά πνπ κνλάρα ηα είθνζί καο ρξόληα θαη ε αγάπε καο γη' απηή ηε κηθξή

γε πνπ αλαθαιύπηακε, κπνξνύζαλ λα δηθαηνινγήζνπλ".[2]

Σελ ίδηα πεξίνδν ζπλδέζεθε ζηελόηεξα κε ηνλ Γηώξγν αξαληάξε (1908-1941), ν

νπνίνο ηνλ ελζάξξπλε ζηηο πνηεηηθέο ηνπ πξνζπάζεηεο, όηαλ αθόκα ν Διύηεο

ηαιαληεπόηαλ ζρεηηθά κε ην αλ έπξεπε λα δεκνζηεύζεη ηα έξγα ηνπ, ελώ ηνλ έθεξε ζε

επαθή θαη κε ηνλ θύθιν ησλ Νέσλ Γξακκάησλ (1935-1940, 1944). Σν πεξηνδηθό

απηό, κε δηεπζπληή ηνλ Αληξέα Καξαληώλε θαη ζπλεξγάηεο παιηνύο θαη λεόηεξνπο

αμηόινγνπο Έιιελεο ινγνηέρλεο, όπσο νη (Γηώξγνο εθέξεο, Γεώξγηνο Θενηνθάο,

Άγγεινο Σεξδάθεο, Κνζκάο Πνιίηεο, Άγγεινο ηθειηαλόο θ.ά.), έθεξε ζηελ Διιάδα

ηηο ζύγρξνλεο δπηηθέο θαιιηηερληθέο ηάζεηο θαη γλώξηζε ζην αλαγλσζηηθό θνηλό

θπξίσο ηνπο λεόηεξνπο πνηεηέο, κε ηε κεηάθξαζε αληηπξνζσπεπηηθώλ έξγσλ ηνπο ή

κε άξζξα θαηαηνπηζηηθά γηα ηελ πνίεζή ηνπο. Έγηλε ην πλεπκαηηθό όξγαλν ηεο γεληάο

ηνπ ’30 πνπ θηινμέλεζε ζηηο ζηήιεο ηνπ όια ηα λεσηεξηζηηθά ζηνηρεία, θξίλνληαο

επλντθά θαη πξνβάιινληαο ηηο δεκηνπξγίεο ησλ λέσλ Διιήλσλ πνηεηώλ.

Νέα Γπάμμαηα

πσο ν Διύηεο αλαγλσξίδεη, ην 1935 ζηάζεθε κηα ηδηαίηεξε ρξνληά ζηελ πλεπκαηηθή

πνξεία ηνπ. Σνλ Ηαλνπάξην θπθινθόξεζε ην πεξηνδηθό Νέα Γξάκκαηα. Σνλ

Φεβξνπάξην γλώξηζε ηνλ Αλδξέα Δκπεηξίθν, πνπ ραξαθηεξηζηηθά ηνλ πεξηέγξαςε:

«...ν κεγάιεο αληνρήο αζιεηήο ηεο θαληαζίαο, κε γήπεδν ηελ νηθνπκέλε νιόθιεξε θαη

δηαζθειηζκό ηνλ Έξσηα. Σν έξγν ηνπ, θάζε ηνπ θαηλνύξγην έξγν, δσζκέλν από έλα

κηθξό νπξάλην ηόμν, είλαη κηα ππόζρεζε πξνο ηελ αλζξσπόηεηα, κηα δσξεά πνπ αλ δελ

ηελ θξαηνύλ αθόκα όινη ζηα ρέξηα ηνπο είλαη απνθιεηζηηθά θαη κόλνλ από δηθή ηνπο

αλαμηόηεηα»[2]

. Σνλ ίδην κήλα ν Δκπεηξίθνο έδσζε δηάιεμε κε ζέκα «Τπεξξεαιηζκόο,

κηα λέα πνηεηηθή ζρνιή», πνπ απνηέιεζε θαη ηελ πξώηε επίζεκε παξνπζίαζε ηνπ

ππεξξεαιηζκνύ ζην ειιεληθό θνηλό. Οη δύν πνηεηέο ζπλδέζεθαλ κε ζηελή θηιία, πνπ

θξάηεζε πάλσ από 25 ρξόληα. Σνλ Μάξηην ηεο ίδηαο ρξνληάο, εθηόο από ην

Μπζηζηόξεκα ηνπ εθέξε, θπθινθόξεζε ε πνηεηηθή ζπιινγή Τςηθάκηλνο ηνπ

Δκπεηξίθνπ, κε πνίεζε νξζόδνμα ππεξξεαιηζηηθή. Ο Διύηεο, δέθα ρξόληα λεόηεξνο,

είδε λα αλνίγεηαη κπξνζηά ηνπ δηάπιαηε κηα πόξηα ζε κηα λέα πνηεηηθή

πξαγκαηηθόηεηα, όπνπ κπνξνύζε κε ηα δηθά ηνπ εθόδηα λα ζεκειηώζεη ην πνηεηηθό

ηνπ νηθνδόκεκα. Σν Πάζρα νη δπν θίινη επηζθέθηεθαλ ηε Λέζβν, όπνπ κε ηε

ζπκπαξάζηαζε ησλ Μπηηιεληώλ δσγξάθσλ Οξέζηε Καλέιιε θαη Σάθε Διεπζεξηάδε

ήξζαλ ζε επαθή κε ηελ ηέρλε ηνπ ιατθνύ δσγξάθνπ Θεόθηινπ, πνπ είρε πεζάλεη έλαλ

ρξόλν πξηλ.

Καηά ηε δηάξθεηα κηαο ζπγθέληξσζεο ηνπ θύθινπ ησλ Νέσλ Γξακκάησλ ζην ζπίηη

ηνπ πνηεηή Γ.Κ. Καηζίκπαιε, νη παξηζηάκελνη θξάηεζαλ νξηζκέλα ρεηξόγξαθα ηνπ

Διύηε, κε ην πξόζρεκα λα ηα κειεηήζνπλ θαιύηεξα, θαη ηα ζηνηρεηνζέηεζαλ θξπθά

κε ην ςεπδώλπκν "Οδπζζέαο Βξαλάο", κε ζηόρν ηε δεκνζίεπζή ηνπο,

παξνπζηάδνληάο ηα αξγόηεξα ζηνλ ίδην ηνλ Διύηε. Απηόο αξρηθά δήηεζε ηελ

απόζπξζή ηνπο απεπζύλνληαο εηδηθή επηζηνιή ζηνλ Καηζίκπαιε, σζηόζν ηειηθά

πείζηεθε λα δεκνζηεπηνύλ απνδερόκελνο ην επίζεο ςεπδώλπκν "Οδπζζέαο Διύηεο".

Ζ δεκνζίεπζε ησλ πξώησλ πνηεκάησλ ηνπ ζηα Νέα Γξάκκαηα έγηλε ηνλ Ννέκβξην

ηνπ 1935, ζην 11ν ηεύρνο ηνπ πεξηνδηθνύ. Ο Διύηεο δεκνζίεπζε επίζεο κεηαθξάζεηο

πνηεκάησλ ηνπ Διπάξ θαη ζην πξνινγηθό ηνπ άξζξν παξνπζηάδεη ηνλ δεκηνπξγό ηνπο

σο ηνλ πνηεηή πνπ «,ηη γξάθεη θηάλεη ακέζσο ζηελ θαξδηά καο, καο ρηππάεη

θαηάζηεζα ζαλ θύκα δσήο άιιεο βγαικέλεο από ην άζξνηζκα ησλ πην καγηθώλ νλείξσλ

καο».

Σν 1936, ζηελ «Α΄ Γηεζλή Τπεξξεαιηζηηθή Έθζεζε ησλ Αζελώλ», ν Διύηεο

παξνπζίαζε δσγξαθηθνύο πίλαθεο κε ηελ ηερληθή ηεο ραξηνθνιιεηηθήο (collage).[3]

Δθείλε ηε ρξνληά, ε νκάδα ησλ λέσλ ινγνηερλώλ ήηαλ πην ζηέξεε θαη κεγαιύηεξε. Ο

Διύηεο γλσξίζηεθε επίζεο κε ηνλ πνηεηή Νίθν Γθάηζν, πνπ κεξηθά ρξόληα αξγόηεξα

ηύπσζε ηελ ππεξξεαιηζηηθή «Ακνξγό». Σν 1937 ππεξέηεζε ηε ζηξαηησηηθή ηνπ

ζεηεία ζηε ρνιή Δθέδξσλ Αμησκαηηθώλ ζηελ Κέξθπξα, αιιεινγξαθώληαο

παξάιιεια κε ηνλ Νίθν Γθάηζν θαη ηνλ Γηώξγν εθέξε, πνπ βξίζθνληαλ ζηελ

Κνξπηζά. Λίγν κεηά ηελ απόιπζή ηνπ, ηνλ επόκελν ρξόλν, ν Μήηζνο Παπαληθνιάνπ

δεκνζίεπζε ην άξζξν "Ο πνηεηήο Οδπζζέαο Διύηεο" ζηα Νέα Γξάκκαηα, ην νπνίν

ζπλέβαιε ζηελ θαζηέξσζή ηνπ.

Σν 1939 εγθαηέιεηςε νξηζηηθά ηηο λνκηθέο ζπνπδέο θαη, κεηά από αξθεηέο

δεκνζηεύζεηο πνηεκάησλ ηνπ ζε πεξηνδηθά, ηππώζεθε ε πξώηε ηνπ πνηεηηθή ζπιινγή

κε ηίηιν Πξνζαλαηνιηζκνί. Σνλ επόκελν ρξόλν, κεηαθξάζηεθαλ γηα πξώηε θνξά

πνηήκαηά ηνπ ζε μέλε γιώζζα, όηαλ ν Samuel Baud Bovy δεκνζίεπζε έλα άξζξν γηα

ηελ ειιεληθή πνίεζε ζην ειβεηηθό πεξηνδηθό Formes et Couleurs.[4]

Αλβανικό μέηυπο

Kείλνη πνπ επξάμαλ ην θαθό ― ηνπο πήξε καύξν ζύγλεθν

Εσή δελ είραλ πίζσ ηνπο κ’ έιαηα θαη κε θξύα λεξά

M’ αξλί, θξαζί θαη ηνπθεθηά, βέξγα θαη θιεκαηόζηαπξν

Παππνύ δελ είραλ από δξπ θη απ’ νξγηζκέλνλ άλεκν

ην θαξανύιη δεθανρηώ κεξόλπρηα

Mε πηθξακέλα κάηηα·

Σνπο πήξε καύξν ζύγλεθν ― δελ είραλ πίζσ ηνπο απηνί

Θεην κπνπξινηηέξε, παηέξα γεκηηδή

Mάλα πνπ λα ’ρεη ζθάμεη κε ηα ρέξηα ηεο

Ή κάλα κάλαο πνπ κε ην βπδί γπκλό

Xνξεύνληαο λα ’ρεη δνζεί ζηε ιεπηεξηά ηνπ Υάξνπ!

Άζκα εξσηθό θαη πέλζηκν γηα ηνλ

ρακέλν αλζππνινραγό ηεο Αιβαλίαο (Από ην ΗΑ΄)

Με ηελ έλαξμε ηνπ πνιέκνπ ν Διύηεο θαηαηάρζεθε σο αλζππνινραγόο ζηε Γηνίθεζε

ηνπ ηξαηεγείνπ Α΄ ώκαηνο ηξαηνύ. ηηο 13 Γεθεκβξίνπ 1940 κεηαηέζεθε ζηε

δώλε ππξόο θαη ζηηο 26 Φεβξνπαξίνπ ηνπ επόκελνπ ρξόλνπ κεηαθέξζεθε κε ζνβαξό

θξνύζκα θνηιηαθνύ ηύθνπ ζην Ννζνθνκείν Ησαλλίλσλ. ηε δηάξθεηα ηεο θαηνρήο

ππήξμε έλα από ηα ηδξπηηθά κέιε ηνπ «Κύθινπ Παιακά», πνπ ηδξύζεθε ζηηο 30

Μαΐνπ ηνπ 1943. Δθεί, ηελ Άλνημε ηνπ 1942 αλαθνηλώλεη ην δνθίκηό ηνπ «Ζ αιεζηλή

θπζηνγλσκία θαη ε ιπξηθή ηόικε ηνπ Α. Κάιβνπ».

Σνλ Ννέκβξην ηνπ 1943 εθδόζεθε ε ζπιινγή «Ο Ήιηνο ν Πξώηνο καδί κε ηηο

Παξαιιαγέο πάλσ ζε κηα αρηίδα», ζε 6.000 αξηζκεκέλα αληίηππα, έλαο ύκλνο ηνπ

Διύηε ζηε ραξά ηεο δσήο θαη ζηελ νκνξθηά ηεο θύζεο. ηα Νέα Γξάκκαηα πνπ

άξρηζαλ λα επαλεθδίδνληαη ην 1944, δεκνζίεπζε ην δνθίκηό ηνπ «Σα θνξίηζηα», ελώ

από ην 1945 μεθίλεζε ε ζπλεξγαζία ηνπ κε ην πεξηνδηθό Σεηξάδην κεηαθξάδνληαο

πνηήκαηα ηνπ Φεληεξίθν Γθαξζία Λόξθα θαη παξνπζηάδνληαο ζε πξώηε δεκνζίεπζε

ην πνηεηηθό ηνπ έξγν Άζκα Ηξσηθό θαη Πέλζηκν γηα ηνλ ρακέλν Αλζππνινραγό ηεο

Αιβαλίαο. Σν έξγν απηό θαίλεηαη λα ζπλέγξαςε ην 1941 ή ην 1943 θαη, ζύκθσλα κε

κία άπνςε, ην ζπλέζεζε γηα λα ηηκήζεη ηνπο ζπκπνιεκηζηέο ηνπ ζηελ Αιβαλία ελώ,

θαηά άιιε, ην έγξαςε γηα ηνλ θίιν ηνπ πνηεηή Γηώξγν αξαληάξε, ν νπνίνο επίζεο

πνιέκεζε ζηελ Αιβαλία θαη πέζαλε αθνύ κεηαθέξζεθε βαξηά άξξσζηνο ζηελ

Αζήλα[5]

.

Ο πόιεκνο ηνπ ’40 ηνπ έδσζε ηελ έκπλεπζε θαη γηα άιια έξγα, ηελ Καισζύλε ζηηο

Λπθνπνξηέο, ηελ Αιβαληάδα θαη ηε, ρακέλε νξηζηηθά, Βαξβαξία. Σελ πεξίνδν 1945-

1946 δηνξίζηεθε γηα έλα κηθξό δηάζηεκα Γηεπζπληήο Πξνγξάκκαηνο ζην Δζληθό

Ίδξπκα Ραδηνθσλίαο, έπεηηα από ζρεηηθή ζύζηαζε ηνπ εθέξε, πνπ ήηαλ δηεπζπληήο

ηνπ πνιηηηθνύ γξαθείνπ ηνπ Αληηβαζηιέα Αξρηεπηζθόπνπ Αζελώλ Γακαζθελνύ.

πλεξγάζηεθε επίζεο κε ηελ «Αγγινειιεληθή Δπηζεώξεζε», όπνπ δεκνζίεπζε

νξηζκέλα δνθίκηα, ηελ «Διεπζεξία» θαη ηελ «Καζεκεξηλή», όπνπ δηαηήξεζε σο ην

1948 κηα ζηήιε ηερλνθξηηηθήο.

Δςπώπη

Σν 1948 ηαμίδεςε ζηελ Διβεηία, γηα λα εγθαηαζηαζεί ζηε ζπλέρεηα ζην Παξίζη, όπνπ

παξαθνινύζεζε καζήκαηα θηινζνθίαο ζηε νξβόλε. Πεξηγξάθνληαο ηηο εληππώζεηο

ηνπ από ηελ παξακνλή ηνπ ζηε Γαιιία, ζρνιίαζε ηα ζπλαηζζήκαηα θαη ηηο ζθέςεηο

ηνπ: «Έλα ηαμίδη πνπ ζα κ’ έθεξλε πην θνληά ζηηο πεγέο ηεο κνληέξλαο ηέρλεο,

ζπιινγηδόκνπλα. Υσξίο λα ινγαξηάδσ όηη ζα κ’ έθεξλε ζπλάκα πνιύ θνληά θαη ζηηο

παιηέο κνπ αγάπεο, ζηα θέληξα όπνπ είραλ δξάζεη νη πξώηνη Τπεξξεαιηζηέο, ζηα

θαθελεία όπνπ είραλ ζπδεηεζεί ηα Μαληθέζηα, ζηε Rue de l’Odeon θαη ζηελ Place

Blanche, ζην Montparnasse θαη ζην St. Germain des Prés»[2]

. ην Παξίζη ππήξμε

ηδξπηηθό κέινο ηεο Association Internationale des Critiques d’Art ελώ είρε επίζεο ηελ

επθαηξία λα γλσξηζηεί κε ηνπο Αληξέ Μπξεηόλ, Πσι Διπάξ, Αικπέξ Κακύ, Σξηζηάλ

Σδαξά, Πηεξ Εαλ Ενπβ, Ενπάλ Μηξό θαη άιινπο.

Με ηε βνήζεηα ηνπ Διιελνγάιινπ ηερλνθξηηηθνύ E. Teriade, πνπ πξώηνο είρε

πξνζέμεη ηελ αμία ηνπ έξγνπ ηνπ ζπκπαηξηώηε ηνπ Θεόθηινπ, ζπλάληεζε ηνπο

κεγάινπο δσγξάθνπο Αλξί Μαηίο, Μαξθ αγθάι, Αικπέξην Σδηαθνκέηη, Σδόξηδην ληε

Κίξηθν θαη Πάκπιν Πηθάζν, γηα ηνπ νπνίνπ ην έξγν έγξαςε αξγόηεξα άξζξα θαη

αθηέξσζε ζηελ ηέρλε ηνπ ην πνίεκα «Χδή ζηνλ Πηθαζζό». Σν θαινθαίξη ηνπ 1950

ηαμίδεςε ζηελ Ηζπαλία ελώ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξακνλήο ηνπ ζην Λνλδίλν, από ηα

ηέιε ηνπ 1950 κέρξη ηνλ Μάην 1951, ζπλεξγάζηεθε κε ην BBC πξαγκαηνπνηώληαο

ηέζζεξηο ξαδηνθσληθέο νκηιίεο. Λίγν λσξίηεξα είρε μεθηλήζεη ηε ζύλζεζε ηνπ Άμηνλ

Δζηί.

Δπιζηποθή ζηην Δλλάδα

Tεο αγάπεο αίκαηα * κε πνξθύξσζαλ

Kαη ραξέο αλίδσηεο * κε ζθηάζαλε

Oμεηδώζεθα κεο ζηε * λνηηά

* ησλ αλζξώπσλ

Mαθξηλή Mεηέξα * Pόδν κνπ Aκάξαλην

η' αλνηρηά ηνπ πέιαγνπ * κε θαξηέξεζαλ

Mε κπνκπάξδεο ηξηθάηαξηεο * θαη κνπ ξίμαλε

Aκαξηία κνπ λά ’ρα * θη εγώ

* κηαλ αγάπε

Mαθξηλή Mεηέξα * Pόδν κνπ Aκάξαλην

Σνλ Ηνύιην θάπνηε * κηζαλνίμαλε

Σα κεγάια κάηηα ηεο * κεο ζηα ζπιάρλα κνπ

Σελ παξζέλα δσή κηα * ζηηγκή

* λα θσηίζνπλ

Mαθξηλή Mεηέξα * Pόδν κνπ Aκάξαλην

Κη από ηόηε γύξηζαλ * θαηαπάλσ κνπ

Σσλ αηώλσλ όξγεηεο * μεθσλίδνληαο

"Ο πνπ ζ’ είδε, ζην αίκα * λα δεη

* θαη ζηελ πέηξα"

Mαθξηλή Mεηέξα * Pόδν κνπ Aκάξαλην

Σεο παηξίδαο κνπ πάιη * νκνηώζεθα

Μεο ζηηο πέηξεο άλζηζα * θαη κεγάισζα

Σσλ θνληάδσλ ην αίκα * κε θσο

* μεπιεξώλσ

Mαθξηλή Mεηέξα * Pόδν κνπ Aκάξαλην

Σν Άμηνλ Δζηί (Σα Πάζε, η΄)

Μεηά ηελ επηζηξνθή ηνπ ζηελ Διιάδα, ην 1952 έγηλε κέινο ηεο «Οκάδαο ησλ

Γώδεθα», πνπ θάζε ρξόλν απέλεηκε βξαβεία ινγνηερλίαο, από ηελ νπνία παξαηηήζεθε

ηνλ Μάξηην ηνπ 1953, αιιά επαλήιζε δύν ρξόληα αξγόηεξα. Σν 1953 αλέιαβε θαη

πάιη γηα έλαλ ρξόλν ηε Γηεύζπλζε Πξνγξάκκαηνο ηνπ Δ.Η.Ρ., δηνξηζκέλνο από ηελ

θπβέξλεζε Παπάγνπ, ζέζε από ηελ νπνία παξαηηήζεθε ηνλ επόκελν ρξόλν. ην ηέινο

ηνπ έηνπο έγηλε κέινο ηεο Δπξσπατθήο Δηαηξείαο Πνιηηηζκνύ ζηε Βελεηία θαη κέινο

ηνπ Γηνηθεηηθνύ πκβνπιίνπ ηνπ ζεάηξνπ Σέρλεο ηνπ Κάξνινπ Κνπλ.

Σν 1958, κεηά από κία δεθαπεληαεηή πεξίπνπ πεξίνδν πνηεηηθήο ζησπήο,

δεκνζηεύηεθαλ απνζπάζκαηα από ην Άμηνλ Δζηί ζηελ Δπηζεώξεζε Σέρλεο. Σν έξγν

εθδόζεθε ηνλ Μάξηην ηνπ 1960 από ηηο εθδόζεηο Ίθαξνο, αλ θαη θέξεηαη ηππσκέλν

ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 1959. Λίγνπο κήλεο αξγόηεξα απέζπαζε γηα ην Άμηνλ Δζηί ην Α΄

Κξαηηθό Βξαβείν Πνίεζεο. Σελ ίδηα πεξίνδν εθδόζεθαλ θαη νη «Έμε θαη Μία Σύςεηο

γηα ηνλ Οπξαλό» (εθδόζεηο Ίθαξνο), ελώ ζηε Γεξκαλία εθδόζεθε επηινγή πνηεκάησλ

ηνπ κε ηίηιν "Korper des Sommers". Χζηόζν, ην 1960 "ζεκάδεςε" ηνλ Οδπζζέα

Διύηε κε έλα βαξύηαην δηπιό πέλζνο, θαζώο έραζε ηε κεηέξα ηνπ θαη ηνλ αδειθό

ηνπ Κσλζηαληίλν[6]

.

Σν 1961 κε θπβεξλεηηθή πξόζθιεζε επηζθέθηεθε ηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο από ηα

ηέιε Μαξηίνπ έσο ηηο αξρέο Ηνπλίνπ. Σνλ επόκελν ρξόλν κεηά από έλα ηαμίδη ζηε

Ρώκε επηζθέθηεθε ηε νβηεηηθή Έλσζε, πξνζθεθιεκέλνο καδί κε ηνλ Αλδξέα

Δκπεηξίθν θαη ηνλ Γηώξγν Θενηνθά. Σν δξνκνιόγην πνπ αθνινύζεζαλ πεξηιάκβαλε

ηελ Οδεζζό, ηε Μόζρα, όπνπ έδσζε κία ζπλέληεπμε, θαη ην Λέληλγθξαλη.

Σν 1964 μεθίλεζε ε ερνγξάθεζε ηνπ κεινπνηεκέλνπ Άμηνλ Δζηί από ηνλ Μίθε

Θενδσξάθε, ελώ ε ζπλεξγαζία ηνπ Διύηε κε ηνλ ζπλζέηε είρε μεθηλήζεη ήδε από ην

1961. Σν νξαηόξην ηνπ Θενδσξάθε εληάρζεθε ζην Φεζηηβάι Αζελώλ θαη επξόθεηην

αξρηθά λα παξνπζηαζηεί ζην Ζξώδεην, σζηόζν ην Τπνπξγείν Πξνεδξίαο

Κπβεξλήζεσο αξλήζεθε λα ην παξαρσξήζεη, κε απνηέιεζκα ν Διύηεο θαη ν

Θενδσξάθεο λα απνζύξνπλ ην έξγν, ην νπνίν παξνπζηάζηεθε ηειηθά ζηηο 19

Οθησβξίνπ ζην θηλεκαηνζέαηξν Rex.

To 1965 ηνπ απνλεκήζεθε από ηνλ Βαζηιέα Κσλζηαληίλν ην παξάζεκν ηνπ

Σαμηάξρνπ ηνπ Φνίληθνο θαη ην επόκελν δηάζηεκα νινθιήξσζε ηε ζπιινγή δνθηκίσλ

πνπ ζα ζπγθξνηνύζαλ ηα Αλνηρηά Υαξηηά. Παξάιιεια πξαγκαηνπνίεζε ηαμίδηα ζηε

όθηα, θαιεζκέλνο ηεο Έλσζεο Βνπιγάξσλ πγγξαθέσλ θαη ζηελ Αίγππην. Μεηά ην

πξαμηθόπεκα ηεο 21εο Απξηιίνπ 1967, απείρε από ηε δεκνζηόηεηα αζρνινύκελνο

θπξίσο κε ηε δσγξαθηθή θαη ηελ ηερληθή ηνπ θνιάδ[7]

, ελώ αξλήζεθε πξόηαζε λα

απαγγείιεη πνηήκαηά ηνπ ζην Παξίζη εμαηηίαο ηεο δηθηαηνξίαο πνπ επηθξαηνύζε. ηηο

3 Μαΐνπ ηνπ 1969 εγθαηέιεηςε ηελ Διιάδα θαη εγθαηαζηάζεθε ζην Παξίζη, όπνπ

μεθίλεζε ηε ζπγγξαθή ηεο ζπιινγήο Φσηόδεληξν. Λίγνπο κήλεο αξγόηεξα

επηζθέθηεθε γηα έλα δηάζηεκα ηελ Κύπξν, ελώ ην 1971 επέζηξεςε ζηελ Διιάδα θαη

ηνλ επόκελν ρξόλν αξλήζεθε λα παξαιάβεη ην "Μεγάιν Βξαβείν Λνγνηερλίαο" πνπ

είρε ζεζπίζεη ε δηθηαηνξία. Μεηά ηελ πηώζε ηεο δηθηαηνξίαο, δηνξίζηεθε πξόεδξνο

ηνπ Γηνηθεηηθνύ πκβνπιίνπ ηνπ Δ.Η.Ρ.Σ. θαη κέινο γηα δεύηεξε θνξά ηνπ

Γηνηθεηηθνύ πκβνπιίνπ ηνπ Δζληθνύ Θεάηξνπ (1974 - 1977). Παξά ηελ πξόηαζε ηεο

Νέαο Γεκνθξαηίαο λα ζπκπεξηιεθζεί ζην ςεθνδέιηην ησλ βνπιεπηώλ Δπηθξαηείαο, ν

Διύηεο αξλήζεθε, παξακέλνληαο πηζηόο ζηελ αξρή ηνπ λα κελ αλακηγλύεηαη ελεξγά

ζηελ πνιηηηθή πξαθηηθή. Σν 1977 αξλήζεθε επίζεο ηελ αλαγόξεπζή ηνπ σο

Αθαδεκατθνύ.

Βπαβείο Νόμπελ Λογοηεσνίαρ

Σόηε όκσο ε Πνίεζε; Ση αληηπξνζσπεύεη κέζα ζε κηα ηέηνηα θνηλσλία; Απαληώ: ηνλ κόλν

ρώξν όπνπ ε δύλακε ηνπ αξηζκνύ δελ έρεη πέξαζε. Καη αθξηβώο, ε εθεηηλή απόθαζή ζαο

λα ηηκήζεηε ζην πξόζσπό κνπ ηελ πνίεζε κηαο κηθξήο ρώξαο δείρλεη ζε πόζν αξκνληθή

αληαπόθξηζε βξίζθεζηε κε ηελ ραξηζηηθή αληίιεςε ηεο ηέρλεο, ηελ αληίιεςε όηη ε ηέρλε

είλαη ε κόλε ελαπνκέλνπζα πνιέκηνο ηεο ηζρύνο πνπ θαηήληεζε λα έρεη ζηνπο θαηξνύο καο ε πνζνηηθή απνηίκεζε ησλ αμηώλ.

Καηά ηα ρξόληα πνπ αθνινύζεζαλ ζπλέρηζε ην πνιύπιεπξν πλεπκαηηθό ηνπ έξγν. Σν

1978 αλαγνξεύηεθε επίηηκνο δηδάθηνξαο ηεο Φηινζνθηθήο ρνιήο ηνπ Αξηζηνηειείνπ

Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο, ελώ ην 1979 ηηκήζεθε κε ην βξαβείν Νόκπει

Λνγνηερλίαο. Ζ αλαγγειία ηεο απνλνκήο ηνπ βξαβείνπ από ηε νπεδηθή Αθαδεκία

έγηλε ζηηο 18 Οθησβξίνπ "γηα ηελ πνίεζή ηνπ, ε νπνία, κε θόλην ηελ ειιεληθή

παξάδνζε, δσληαλεύεη κε αηζζεκαηνπνηεκέλε δύλακε θαη πλεπκαηηθή θαζαξόηεηα

βιέκκαηνο ηνλ αγώλα ηνπ ζύγρξνλνπ αλζξώπνπ γηα ειεπζεξία θαη

δεκηνπξγηθόηεηα"[8][9]

, ζύκθσλα κε ην ζθεπηηθό ηεο απόθαζεο. Ο Διύηεο παξέζηε

ζηελ θαζηεξσκέλε ηειεηή απνλνκήο ηνπ βξαβείνπ ζηηο 10 Γεθεκβξίνπ ηνπ 1979,

παξαιακβάλνληάο ην από ηνλ Βαζηιέα Κάξνιν Γνπζηάβν θαη γλσξίδνληαο

παγθόζκηα δεκνζηόηεηα. Σνλ επόκελν ρξόλν θαηέζεζε ην ρξπζό κεηάιιην θαη ηα

δηπιώκαηα ηνπ βξαβείνπ ζην Μνπζείν Μπελάθε. Σελ απνλνκή ηνπ Νόκπει

αθνινύζεζαλ ηηκεηηθέο δηαθξίζεηο εληόο θαη εθηόο Διιάδαο, κεηαμύ απηώλ θαη ε

απνλνκή θόξνπ ηηκήο ζε εηδηθή ζπλεδξίαζε ηεο Βνπιήο ησλ Διιήλσλ, ε αλαγόξεπζή

ηνπ ζε επίηηκν δηδάθηνξα ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο νξβόλεο, ε ίδξπζε έδξαο

λενειιεληθώλ ζπνπδώλ κε ηίηιν "Έδξα Διύηε" ζην παλεπηζηήκην Rutgers ηνπ Νηνπ

Σδέξζετ, θαζώο θαη ε απνλνκή ηνπ αξγπξνύ κεηαιιίνπ Benson από ηε Βαζηιηθή

Φηινινγηθή Δηαηξεία ηνπ Λνλδίλνπ.

Πέζαλε ζηηο 18 Μαξηίνπ ηνπ 1996 από αλαθνπή θαξδηάο ζηελ Αζήλα.

Έπγο

Ο Οδπζζέαο Διύηεο απνηέιεζε έλαλ από ηνπο ηειεπηαίνπο εθπξνζώπνπο ηεο

ινγνηερληθήο γεληάο ηνπ '30, έλα από ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο νπνίαο ππήξμε ην

ηδενινγηθό δίιεκκα αλάκεζα ζηελ ειιεληθή παξάδνζε θαη ηνλ επξσπατθό

κνληεξληζκό. Ο ίδηνο ν Διύηεο ραξαθηήξηδε ηε δηθή ηνπ ζέζε ζηε γεληά απηή σο

παξάμελε ζεκεηώλνληαο ραξαθηεξηζηηθά: "από ην έλα κέξνο ήκνπλα ν ζηεξλόο κηαο

γεληάο, πνπ έζθπβε ζηηο πεγέο κηαο ειιεληθόηεηαο, θη απ' ηελ άιιε ήκνπλ ν πξώηνο κηαο

άιιεο πνπ δέρνληαλ ηηο επαλαζηαηηθέο ζεσξίεο ελόο κνληέξλνπ θηλήκαηνο"[10]

. Σν έξγν

ηνπ έρεη επαλεηιεκκέλα ζπλδεζεί κε ην θίλεκα ηνπ ππεξξεαιηζκνύ, αλ θαη ν Διύηεο

δηαθνξνπνηήζεθε λσξίο από ηνλ "νξζόδνμν" ππεξξεαιηζκό πνπ αθνινύζεζαλ

ζύγρξνλνί ηνπ πνηεηέο, όπσο ν Αλδξέαο Δκπεηξίθνο, ν Νίθνο Δγγνλόπνπινο ή ν

Νηθόιανο Κάιαο. Δπεξεάζηεθε από ηνλ ππεξξεαιηζκό θαη δαλείζηεθε ζηνηρεία ηνπ,

ηα νπνία σζηόζν αλακόξθσζε ζύκθσλα κε ην πξνζσπηθό ηνπ πνηεηηθό όξακα,

άξξεθηα ζπλδεδεκέλν κε ην ιπξηθό ζηνηρείν θαη ηελ ειιεληθή ιατθή παξάδνζε. Οη

επηξξνέο από ηνλ ππεξξεαιηζκό δηαθξίλνληαη επθνιόηεξα ζηηο δύν πξώηεο πνηεηηθέο

ζπιινγέο ηνπ Πξνζαλαηνιηζκνί (1940) θαη Ήιηνο ν πξώηνο (1943).

Μία από ηηο θνξπθαίεο δεκηνπξγίεο ηνπ ππήξμε ην πνίεκα Σν Άμηνλ Δζηί (1959), έξγν

κε ην νπνίν ν Διύηεο δηεθδίθεζε ζέζε ζηελ εζληθή ινγνηερλία, πξνζθέξνληαο

ηαπηόρξνλα κία «ζπιινγηθή κπζνινγία» θαη έλα «εζληθό έξγν»[11]

. Ζ ινγνηερληθή

θξηηηθή ππνγξάκκηζε ηελ αηζζεηηθή αμία ηνπ, θαζώο θαη ηελ ηερληθή ηνπ αξηηόηεηα.

Ζ γιώζζα ηνπ επαηλέζεθε γηα ηελ θιαζζηθή αθξίβεηα ηεο θξάζεο[12]

ελώ ε απζηεξή

δόκεζή ηνπ ραξαθηεξίζηεθε σο άζινο πνπ «δελ αθήλεη λα δηαθαλεί πνπζελά ν

παξακηθξόο βηαζκόο ηεο απζόξκεηεο έθθξαζεο»[13]

. Σνλ «εζληθό» ραξαθηήξα ηνπ

Άμηνλ Δζηί ππνγξάκκηζαλ κεηαμύ άιισλ ν Γ.Ν. Μαξσλίηεο θαη ν Γ.Π. αββίδεο, ν

νπνίνο ζε κία από ηηο πξώηεο θξηηηθέο ηνπ πνηήκαηνο δηαπίζησζε πσο ν Διύηεο

δηθαηνύληαλ ην επίζεην «εζληθόο», ζπγθξίλνληαο ην έξγν ηνπ κε απηό ηνπ νισκνύ,

ηνπ Παιακά θαη ηνπ ηθειηαλνύ[11]

.

Ζ κεηαγελέζηεξε πνξεία ηνπ Διύηε ππήξμε πην ελδνζηξεθήο, επηζηξέθνληαο ζηνλ

αηζζεζηαζκό ηεο πξώηκεο πεξηόδνπ ηνπ θαη ζε απηό πνπ ν ίδηνο ν Διύηεο

απνθαινύζε σο έθθξαζε κηαο «κεηαθπζηθήο ηνπ θσηόο»: «Έηζη ην θσο, πνπ είλαη ε

αξρή θαη ην ηέινο θάζε απνθαιππηηθνύ θαηλνκέλνπ, δειώλεηαη κε ηελ επίηεπμε κηαο

νινέλα πην κεγάιεο νξαηόηεηαο, κηαο ηειηθήο δηαθάλεηαο κέζα ζην πνίεκα πνπ

επηηξέπεη λα βιέπεηο ηαπηνρξόλσο κέζα απ' ηελ ύιε θαη κέζα από ηελ ςπρή»[10]

Ηδηόκνξθν, αιιά θαη έλα από ηα ζεκαληηθόηεξα έξγα ηνπ Διύηε, κπνξεί λα

ραξαθηεξηζηεί ην ζθεληθό πνίεκα Μαξία Νεθέιε (1978), ζην νπνίν ρξεζηκνπνηεί -

γηα πξώηε θνξά ζηελ πνίεζή ηνπ - ηελ ηερληθή ηνπ θνιάδ.

Πέξα από ην πνηεηηθό ηνπ έξγν, ν Διύηεο άθεζε ζεκαληηθά δνθίκηα, ζπγθεληξσκέλα

ζηνπο ηόκνπο Αλνηρηά Υαξηηά (1974) θαη Δλ Λεπθώ (1992), θαζώο θαη αμηόινγεο

κεηαθξάζεηο επξσπαίσλ πνηεηώλ θαη ζεαηξηθώλ ζπγγξαθέσλ.

Δπγογπαθία

Ποιηηικέρ ζςλλογέρ και μεμονυμένα ποιήμαηα

Πξνζαλαηνιηζκνί, πεξηνδηθό «Νέα Γξάκκαηα», Αζήλα 1936 - Ππξζόο, Αζήλα

1940

Οί θιεςύδξεο ηνπ αγλώζηνπ’’, πεξηνδηθό «Μαθεδνληθέο Ηκέξεο», Θεζζαινλίθε

1937

Ήιηνο ν Πξώηνο, Μαδί κε ηηο παξαιιαγέο πάλσ ζε κηαλ αρηίδα, Γιάξνο, Αζήλα

1943

Άζκα εξσηθό θαη πέλζηκν γηα ηνλ ρακέλν αλζππνινραγό ηεο Αιβαλίαο,

πεξηνδηθό «Σεηξάδην», η. 2, Αζήλα 1945· Ίθαξνο, Αζήλα 1962

Πνίεκα Χδή ζηνλ Πηθαζζό, πεξηνδηθό «Δπηζεώξεζε Σέρλεο», έηνο Ζ', ηόκνο

ΗΔ', αξ. 85, 1948

Σν Άμηνλ Δζηί, Ίθαξνο, Αζήλα 1959

Έμη θαη κία ηύςεηο γηα ηνλ νπξαλό, Ίθαξνο, Αζήλα 1960

Πνίεκα Μηθξόλ Αλάινγνλ γηα ηνλ Ν. Υαηδεθπξηάθν Γθίθα, πεξηνδηθό «Επγόο»,

η. 58, 1960

Πνηήκαηα Φαικόο θαη Φεθηδσηό γηα κηαλ άλνημε ζηελ Αζήλα, Γώδεθα Νήζσλ

Άγγεινο θαη Σεο ειήλεο ηεο Μπηηιήλεο, πεξηνδηθό «Δπνρέο», η. 24, 1965[14]

Ο Ήιηνο ν Ηιηάηνξαο, Ίθαξνο, Αζήλα 1971

Σν Φσηόδεληξν θαη ε Γέθαηε Σέηαξηε Οκνξθηά, Ίθαξνο, Αζήλα 1971

Πνίεκα Θάλαηνο θαη αλάζηαζηο ηνπ Κσλζηαληίλνπ Παιαηνιόγνπ, ηππσκέλνο

ζην εμσηεξηθό, ζε 111 αξηζκεκέλα αληίηππα, 1971[14]

Σν Μνλόγξακκα, Ίθαξνο, Αζήλα 1972

Σα Ρσ ηνπ Έξσηα, Αζηεξίαο, Αζήλα 1972

Πνίεκα Villa Natacha, ηππσκέλν ζε 111 αξηζκεκέλα αληίηππα, Σξακ,

Θεζζαινλίθε 1973[14]

Φπιινκάληεο, ζηε ζεηξά «Έλαο Πνηεηήο, έλα Πνίεκα», Αζηεξίαο, 1973[14]

Πνίεκα Αηώλνο Δίδσινλ, πεξηνδηθό «Ζ πλέρεηα» αξ. 3, Αζήλα 1973[14]

Σα Δηεξνζαιή, Ίθαξνο, Αζήλα 1974. Πεξηέρεη όια ηα σο ηόηε πνηήκαηα -

δεκνζηεπκέλα ή αλέθδνηα - πνπ είραλ κείλεη έμσ από ηηο ελόηεηεο ησλ άιισλ

πνηεηηθώλ ζπιινγώλ[14]

Η θαισζύλε ζηηο ιπθνπνξηέο, πεξηνδηθό «Σεηξάδην», Αζήλα 1/1947[5]

Μαξία Νεθέιε, Ίθαξνο, Αζήλα 1978

Σξία πνηήκαηα κε ζεκαία επθαηξίαο, Ίθαξνο, Αζήλα 1982

Χδή ζηελ αληνξίλε, Αξρείν Θεξατθώλ Μειεηώλ - πιινγή Γεκήηξε

Σζίηνπξα, Αζήλα, 1984[15]

Ηκεξνιόγην ελόο αζέαηνπ Απξηιίνπ, Όςηινλ/Βηβιία, Αζήλα 1984

Ο κηθξόο λαπηίινο, Ίθαξνο, Αζήλα 1985

Ινπιίνπ Λόγνο, Αζήλα 1991

Σα ειεγεία ηεο Ομώπεηξαο, Ίθαξνο, Αζήλα 1991

Η πνδειάηηζζα, Βηβιηνπσιείν ηεο Δζηίαο, Αζήλα 1991

Γπηηθά ηεο ιύπεο, Ίθαξνο, Αζήλα 1995

Δθ ηνπ πιεζίνλ, Ίθαξνο, Αζήλα 1998 (κεηαζαλάηηα έθδνζε)

Γοκίμια

Η αιεζηλή θπζηνγλσκία θαη ε ιπξηθή ηόικε ηνπ Αλδξέα Κάιβνπ, Νέα Δζηία,

Αζήλα 1946

Ο δσγξάθνο Θεόθηινο, Αζηεξίαο, Αζήλα 1973

Αλνηρηά ραξηηά, Αζηεξίαο, Αζήλα 1974

Η καγεία ηνπ Παπαδηακάληε, Δξκείαο, Αζήλα 1976

εκαηνιόγηνλ, Δξκείαο, Αζήλα 1977[15]

Αλαθνξά ζηνλ Αλδξέα Δκπεηξίθν, Σξακ, Θεζζαινλίθε 1978

Ιδησηηθή νδόο, Όςηινλ/Βηβιία, Αζήλα 1989

Σα δεκόζηα θαη ηα ηδησηηθά, Ίθαξνο, Αζήλα 1990

Δλ ιεπθώ, Ίθαξνο, Αζήλα 1992

Ο θήπνο κε ηηο απηαπάηεο, Όςηινλ/Βηβιία, Αζήλα 1995

Μεηαθπάζειρ

Πσι Διπάξ, Πνηήκαηα, πεξηνδηθό «Σα Νέα Γξάκκαηα», Αζήλα 3/1936[15]

Πσι Διπάξ, Γεκόζην Ρόδν, πεξηνδηθό «Σα Νέα Γξάκκαηα», Αζήλα

11/1936[15]

Pierre Jean Jouve, Πνηήκαηα Ι-ΥΥVΙΙ, πεξηνδηθό «Σα Νέα Γξάκκαηα», Αζήλα

12/1938[15]

Εαλ Εηξσληνύ, Νεξάηδα - Ολεηξόδξακα ζε ηξεηο πξάμεηο, Δηαηξία πνπδώλ

ρνιήο Μσξαΐηε, Αζήλα 1973

Μπέξηνιη Μπξερη, Ο θύθινο κε ηελ θηκσιία, Δηαηξία πνπδώλ ρνιήο

Μσξαΐηε, Αζήλα 1974 (Δπαλαθπθινθνξεί από Όςηινλ/ζέαηξν, Αζήλα 2010)

Γεύηεξε γξαθή (Αξηύξ Ρεκπό, Κόκεο ηνπ Λνηξεακόλ, Πσι Διπάξ, Pierre

Jean Jouve, Giuseppe Ungaretti, Φεληεξίθν Γθαξζία Λόξθα, Μαγηαθόθζθη),

Ίθαξνο, Αζήλα 1976[15]

απθώ, Ίθαξνο, Αζήλα 1984

Απόζηνινο Ησάλλεο, Η Απνθάιπςε, Όςηινλ/Βηβιία, Αζήλα 1985

Κξηλαγόξαο, Όςηινλ/Βηβιία, Αζήλα 1987[15]

Εαλ Εελέ, Οη Γνύιεο, Όςηινλ/Βηβιία, Αζήλα 1994[15]

ςνενηεύξειρ - Λεςκώμαηα

πλ ηνηο άιινηο, 37 ζπλεληεύμεηο, επηκέιεηα : Ζιίαο Καθάνγινπ,

Όςηινλ/Βηβιία, Αζήλα 2011

Οδπζζέαο Διύηεο: Ο λαπηίινο ηνπ αηώλα, επηκέιεηα: Ηνπιίηα Ζιηνπνύινπ,

Ίθαξνο, Αζήλα 2011

Σν δσκάηην κε ηηο εηθόλεο, εηθνλνγξάθεζε Οδ. Διύηε, θείκελν Δπγέληνο

Αξαλίηζεο, Ίθαξνο, Αζήλα 1986[15]

Μελοποιημένα έπγα / ποιήμαηα ηος Δλύηη

εκαληηθόο αξηζκόο πνηεκάησλ ηνπ Οδπζζέα Διύηε έρεη κεινπνηεζεί θαη

ηξαγνπδεζεί από πνιινύο θαιιηηέρλεο[16]

. Μεξηθά έξγα αλαθέξνληαη παξαθάησ:

«Άμηνλ Δζηί», Μίθεο Θενδσξάθεο

o Σεο δηθαηνζύλεο Ήιηε λνεηέ

o Έλα ην ρειηδόλη

Μηθξέο Κπθιάδεο

o Σνπ κηθξνύ Βνξηά, Μίθεο Θενδσξάθεο[17]

o Ζ Μάγηα, Μίθεο Θενδσξάθεο[17]

Σα Ρσ ηνπ Έξσηα

o Σν ζαιαζζηλό ηξηθύιιη, Λίλνο Κόθνηνο[17]

Ζ πεληάκνξθε ζηνλ θήπν, Γηώξγνο Κνπξνππόο[18]

Ζ λεξνζηαγόλα, Θόδσξνο Αλησλίνπ[18]

Με ηελ πξώηε ζηαγόλα ηεο βξνρήο, Μάλνο Υαηδηδάθηο[18]

Ο Ήιηνο ν ειηάηνξαο, Γεκήηξεο Λάγηνο[19]

«Πξνζαλαηνιηζκνί», Ζιίαο Αλδξηόπνπινο - Οδπζζέαο Διύηεο, δίζθνο

(1984)[20][21]

Ο Ήιηνο ν ειηάηνξαο, Εαξάλεο Πέηξνο[22]

Ο Αύγνπζηνο, Εαξάλεο Πέηξνο[23]

Ζ Σειεηή

Παπαπομπέρ

1.

Ζ Λέζβνο είλαη ην λεζί θαηαγσγήο ηνπ Διύηε. ηελ πξσηεύνπζα ηνπ λεζηνύ,

Μπηηιήλε, ν αεξνιηκέλαο θέξεη ην όλνκα "Οδπζζέαο Διύηεο" πξνο ηηκήλ ηνπ.

Οδπζζέαο Διύηεο, Αλνηρηά Υαξηηά

«Οδπζζέαο Διύηεο, ε δσή ηνπ λνκπειίζηα πνηεηή». Καζεκεξηλή. 07/10/17.

Αλαθηήζεθε ζηηο 08/12/27.

Σν ίδην άξζξν κεηαθξάζηεθε αξγόηεξα ζηα ειιεληθά από ηνλ Γ. Κ. Καηζίκπαιε

(Νέα Δζηία, 1 Ηνπλίνπ 1942).

Άλλα Ρόδελκπεξγθ, Άζκα Ζξσηθό θαη Πέλζηκν γηα ηνλ Υακέλν Αλζππνινραγό

ηεο Αιβαλίαο θαη Θξήλνο γηα ηνλ Ηγλάζην άληζεζ Μερίαο: Μηα παξάιιειε

αλάγλσζε, Δπξσπατθή Δηαηξεία Νενειιεληθώλ πνπδώλ

Ηζηνξηθό Λεύθσκα 1960, ζει. 140, Καζεκεξηλή (1997)

Κάπνηα από ηα θνιάδ ηνπ Οδπζζέα Διύηε

Literature 1979

Πεξηνδηθό Υάξηεο, Αθηέξσκα ζηνλ Οδπζζέα Διύηε, η.21-23, ζ. 277

Οδπζζέαο Διύηεο, Απηνπξνζσπνγξαθία ζε ιόγν πξνθνξηθό, ύςηινλ/βηβιία,

Αζήλα 2000, ζ. 14

Γεκήηξεο Γεκεξνύιεο, Σν «Άμηνλ» ηεο ηζηνξίαο θαη ην «Δζηί» ηεο ξεηνξηθήο,

πεξ. Υάξηεο, η. 21-23, Αζήλα, Ννέκβξηνο 1986.

Αληξέαο Καξαληώλεο, Γηα ηνλ Οδπζζέα Διύηε, εθδ. Παπαδήκαο, Αζήλα 1980.

Mario Vitti, Οδπζζέαο Διύηεο. Κξηηηθή κειέηε, Δξκήο, Αζήλα 1984

Σα εηεξνζαιή, Βηβιηνπσιείν Πνιηηεία

Δζληθό Κέληξν Βηβιίνπ, Αξρείν Διιήλσλ Λνγνηερλώλ - Αιεπνπδέιεο Οδπζζέαο

Μλεκνλεύεηε Οδπζζέα Διύηε Διεπζεξνηππία, 17/03/2006, αλαθηήζεθε 27 Γεθ.

2008

Μεινπνηεκέλε πνίεζε

DVD, πύξνο αθθάο, Γηώξγνο Κνπξνππόο, Μεινπνηεκέλε Διιεληθή Πνίεζε

Ο Ήιηνο ν Ζιηάηνξαο, Διύηεο - Λάγηνο, Νηαιάξαο, Βηηάιε

Ζιίαο Αλδξηόπνπινο, Πξνζαλαηνιηζκνί

νισκόο - Διύηεο: κεινπνηεκέλε πνίεζε 3 επη. 2000, «...ν Ζιίαο

Αλδξηόπνπινο δηεύζπλε ην έξγν ηνπ «Πξνζαλαηνιηζκνί» ζε πνίεζε Οδπζζέα

Διύηε», ζρεηηθά κε κεηάδνζε από ηε ΝΔΣ ζπλαπιίαο πνπ δόζεθε ζην Μέγαξν

Μνπζηθήο Αζελώλ, ζηελ Αίζνπζα Φίισλ ηεο Μνπζηθήο, ζηηο 11 Ηαλνπαξίνπ ηνπ

2000, αλαθηήζεθε 27 Γεθ. 2008

Ο Ήιηνο ν Ζιηάηνξαο, Διύηεο - Εαξάλεο, Κνηζίξε Μαξία, Γήκεηξα

Μπαιθαγηάλλε

23. Ο Απγνπζηνο, Διύηεο - Εαξάλεο, Κνηζίξε Μαξία, Γήκεηξα

Μπαιθαγηάλλε

Βιβλιογπαθία

Mario Vitti, «Οδπζζέαο Διύηεο: Βηβιηνγξαθία 1935-1971», ζπλεξγαζία

Αγγειηθήο Γαβαζά, Ίθαξνο, Αζήλα, 1977

Κίκσλ Φξάηεξ (κθ. Νάζνο Βαγελάο), «Άμηνλ Δζηί ην ηίκεκα. Δηζαγσγή ζηελ

πνίεζε ηνπ Οδπζζέα Διύηε», Κέδξνο 1978

Γ.Ν. Μαξσλίηεο, «ξνη ηνπ ιπξηζκνύ ζηνλ Οδπζζέα Διύηε», Κέδξνο 1980

Mario Vitti, «Οδπζζέαο Διύηεο. Κξηηηθή κειέηε», Δξκήο, Αζήλα 1984

Αθηέξσκα ζηνλ Οδπζζέα Διύηε, «Γξάκκαηα θαη Σέρλεο», 43-44, Ννέκβξηνο-

Γεθέκβξηνο 1985

«Αθηέξσκα Οδπζζέαο Διύηεο», πεξηνδηθό Υάξηεο, Σεύρνο 21-23, Αζήλα,

Ννέκβξηνο 1986

Α. Μπθσλίνπ-Γξπκπέηα, «Διύηεο θαη ζνπξξεαιηζκόο. Η θαηαγξαθή κηαο

επίδξαζεο», Παξαηεξεηήο, Θεζζαινλίθε, 1988

Νίθνο Γήκνπ, «Γνθίκηα Ι. Οδπζζέαο Διύηεο», Νεθέιε, Αζήλα, 1992

Ζιίαο Πεηξόπνπινο, «Διύηεο, Μόξαιεο, Σζαξνύρεο», Δθδόζεηο Παηάθε,

Αζήλα 1998

Α. Μπειεδίλεο, «Ο όςηκνο Διύηεο», Ίθαξνο, Αζήλα, 1999

πιινγηθό έξγν, «Γεθαέμη θείκελα γηα ην Άμηνλ Δζηί», Ίθαξνο, Αζήλα, 2001

Παλαγηώηεο Ννύηζνο, . "O Eιύηεο θαη ε 'πνιηηηθή' ηεο ππεξξεαιηζηηθήο

γξαθήο", Θέκαηα Λνγνηερλίαο, αξ. 1 (Nνέκβξ. 1995/ Φεβξ. 1996), 46-52.

Μαξία Υαηδεγηαθνπκή, «Η ππέξβαζε ηεο ηζηνξίαο ζην έξγν ηνπ Οδπζζέα

Διύηε», Διιεληθά Γξάκκαηα, Αζήλα, 2004

Οδπζζέαο Διύηεο, «Απηνπξνζσπνγξαθία ζε ιόγν πξνθνξηθό», Όςηινλ 2000

Δξυηεπικοί ζύνδεζμοι

ηα Βηθηθζέγκαηα ππάξρεη πιηθό ζρεηηθό κε ην ιήκκα:

Οδυσσέας Ελύτης

Σα Wikimedia Commons έρνπλ πνιπκέζα ζρεηηθά κε ην ζέκα

Οδυσσέας Ελύτης

Δπίζεκε ηζηνζειίδα ησλ Βξαβείσλ Ννκπέι - Πεξηέρεη ζύληνκε βηνγξαθία θαη

ηελ νκηιία ηνπ Διύηε θαηά ηελ απνλνκή ηνπ βξαβείνπ Ννκπέι.

Ο ραηξεηηζκόο ηνπ Διύηε ζηελ απνλνκή ηνπ Ννκπέι - Γεκνζίεπζε ζηελ

ειεθηξνληθή έθδνζε ηεο εθεκεξίδαο Παηξίο.

Γεκήηξεο Γαζθαιόπνπινο, Οδπζζέαο Διύηεο. Άμηνο εζηί ν ήιηνο ν ειηάηνξαο,

άξζξν ζηελ εθεκεξίδα Σα Νέα, δεκνζίεπζε 12 Φεβξνπαξίνπ 2000.

Γ. Ν. Μαξσλίηεο, ΝΔΔ ΔΠΟΥΔ, Θέκαηα πνηεηηθήο, άξζξν ζηελ εθεκεξίδα

"Σν Βήκα", 3 Γεθεκβξίνπ 2006

Βηνγξαθία ηνπ Διύηε ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ Δζληθνύ Κέληξνπ Βηβιίνπ

Αλαγλώζεηο πνηεκάησλ ηνπ Διύηε - Από ην πνπδαζηήξην Νένπ Διιεληζκνύ

Απνζπάζκαηα έξγσλ ηνπ - Από ην πνπδαζηήξην Νένπ Διιεληζκνύ

Jeffrey Carson, Δκπηζηεύηεθε ην Άμηνλ Δζηί ζηελ Αξηζηεξά, άξζξν ζηελ

εθεκεξίδα Σα Νέα, δεκνζίεπζε 27 Ννεκβξίνπ 1999

Πξνηεηλόκελε βηβιηνγξαθία - Από ηελ ηζηνζειίδα ηνπ Τπνπξγείνπ

Πνιηηηζκνύ, πξνηείλεη ν θξηηηθόο ινγνηερλίαο Άξεο Μπεξιήο.

«Ο Διύηεο πνπ γλώξηζα», άξζξν ζηνλ ηζηόηνπν ηεο εθεκεξίδαο «Σν Βήκα»,

25 επηεκβξίνπ 2011.

Ψηθιακό απσείο ΔΡΣ

Οδπζζέαο Διύηεο (Αξρείν ληνθηκαληέξ ηεο Γεκόζηαο Σειεόξαζεο -

πξώελ Δ.Ρ.Σ.)

εκαηνιόγην ηνπ Οδπζζέα Διύηε (Αξρείν ληνθηκαληέξ ηεο Γεκόζηαο

Σειεόξαζεο - πξώελ Δ.Ρ.Σ.)

Δλελήληα ρξόληα από ηε γέλλεζε ηνπ Οδπζζέα Διύηε - Ζξάθιεην Κξήηεο

(Αξρείν ληνθηκαληέξ ηεο Γεκόζηαο Σειεόξαζεο - πξώελ Δ.Ρ.Σ.)

Σεο παηξίδαο κνπ πάιη νκνηώζεθα, Οδπζζέαο Διύηεο (Αξρείν ληνθηκαληέξ

ηεο Γεκόζηαο Σειεόξαζεο - πξώελ Δ.Ρ.Σ.)

Ζξάθιεην Κξήηεο - πλαπιία γηα ηνλ Οδπζζέα Διύηε (Αξρείν

ληνθηκαληέξ ηεο Γεκόζηαο Σειεόξαζεο - πξώελ Δ.Ρ.Σ.)

Παξαζθήλην, Γηώξγνο εθέξεο - Οδπζζέαο Διύηεο, Γύν Νόκπει ζηελ

ειιεληθή πνίεζε (Αξρείν ληνθηκαληέξ ηεο Γεκόζηαο Σειεόξαζεο - πξώελ

Δ.Ρ.Σ.)

Ρηκέηθ, Οδπζζέαο Διύηεο, Γηώξγνο εθέξεο - Γύν Νόκπει, δύν επνρέο

(Αξρείν ληνθηκαληέξ ηεο Γεκόζηαο Σειεόξαζεο - πξώελ Δ.Ρ.Σ.)

Δγθαίληα έθζεζεο έξγσλ ηνπ ΟΓΤΔΑ ΔΛΤΣΖ ζηελ γθαιεξί

«Ενπκπνπιάθε» παξνπζία ηνπ ηδίνπ. (Αξρείν ληνθηκαληέξ ηεο Γεκόζηαο

Σειεόξαζεο - πξώελ Δ.Ρ.Σ.)

Ησηηικά απσεία

Γεθάιεπην απόζπαζκα ηεο νκηιίαο ηνπ Διύηε ζηελ Αθαδεκία Νόκπει ην

1979(Γαλλικά)

[απόκπςτη] π • ζ • ε

Βπαβεςμένοι με Νόμπελ Λογοηεσνίαρ 1976–2000

ανύι Μπέιννπ (1976)

Βηζέληε Αιετράληξε (1977)

Άηδαθ Μπαζέβηο ίλγθεξ (1978)

Οδςζζέαρ Δλύηηρ (1979)

Σζέζιαβ Μίινζδ (1980)

Διίαο Καλέηηη (1981)

Γθακπξηέι Γθαξζία Μάξθεο (1982)

Οπίιηακ Γθόιληηλγθ (1983)

Γηάξνζιαβ έηθεξη (1984)

Κινλη ηκόλ (1985)

Οπόιε νγίλθα (1986)

Γηόδεθ Μπξόληζθη (1987)

Ναγθίκπ Μαρθνύδ (1988)

Κακίιν Υνζέ Θέια (1989)

Οθηάβην Παο (1990)

Ναληίλ Γθόξληηκεξ (1991)

Νηέξεθ Γνπόιθνη (1992)

Σόλη Μόξξηζνλ (1993)

Κελδακπνύξν ε (1994)

έηκνπο Υίλη (1995)

Βηζιάβα πκπόξζθα (1996)

Νηάξην Φν (1997)

Ενδέ αξακάγθνπ (1998)

Γθύληεξ Γθξαο (1999)

Γθάν Είλγηαλ (2000)

Τπόινηπεο πεξίνδνη: (1901-1925) ▪ (1926-1950) ▪ (1951–1975) ▪ (2001–2025)

ύνδεζμοι ζε

καηαλόγοςρ

καθιεπυμένυν

όπυν

WorldCat

VIAF: 24601064

LCCN: n50011817

ISNI: 0000 0003 6863 8935

GND: 118688898

SELIBR: 51576

BNF: cb11901708s (data)

NDL: 01055887

NKC: ola2002161265

Καηεγνξίεο:

Γελλήζεηο ην 1911

Θάλαηνη ην 1996

Έιιελεο θξηηηθνί ηεο ηέρλεο

Έιιελεο ινγνηέρλεο

Έιιελεο ιόγηνη ηνπ 20νπ αηώλα

Έιιελεο λνκπειίζηεο

Έιιελεο πνηεηέο

Βξαβεπκέλνη κε Νόκπει Λνγνηερλίαο

Μενού πλοήγηζηρ

Γεκηνπξγία ινγαξηαζκνύ

ύλδεζε

Σν πξόρεηξό κνπ

Λήκκα

πδήηεζε

Αλάγλσζε

Δπεμεξγαζία

Δπεμεξγαζία θώδηθα

Πξνβνιή ηζηνξηθνύ

Κύξηα πύιε

Καηάινγνο ιεκκάησλ

Πξνβεβιεκέλα ιήκκαηα

Σξέρνληα γεγνλόηα

Σπραίν ιήκκα

ςμμεηοσή

Πύιε Κνηλόηεηαο

Αγνξά

Πξόζθαηεο αιιαγέο

Βνήζεηα

Δπηθνηλσλία

Γσξεέο

Δπγαλεία

πλδέζεηο πξνο εδώ

ρεηηθέο αιιαγέο

Δηδηθέο ζειίδεο

ηαζεξόο ζύλδεζκνο

Πιεξνθνξίεο ζειίδαο

Αληηθείκελν Wikidata

Παξαπνκπή

Δκηύπυζη/εξαγυγή

Γεκηνπξγία βηβιίνπ

Καηέβαζκα σο PDF

Έθδνζε εθηύπσζεο

Άλλερ γλώζζερ

Aragonés

ية عرب ال

Azərbaycanca

Беларуская

Беларуская (тарашкевіца)

Български

Brezhoneg

Català

Čeština

Dansk

Deutsch

English

Esperanto

Español

Eesti

Euskara

سی ار ف

Suomi

Français

Gàidhlig

עברית

हिन्दी Hrvatski

Bahasa Indonesia

Ilokano

Ido

Íslenska

Italiano

日本語

한국어

Kurdî

Latina

Nederlands

Norsk nynorsk

Norsk bokmål

Occitan

Polski

ی نجاب پ

Português

Română

Русский

Slovenčina

Slovenščina

Српски / srpski

Svenska

Kiswahili

Türkçe

Українська

Tiếng Việt

Yorùbá

中文

Bân-lâm-gú

Δπεμεξγαζία ζπλδέζκσλ

Βοηθήζηε να βεληιυθεί ηο λήμμα

Βξήθαηε θάπνην ζθάικα ή παξάιεηςε;

Μπνξείηε λα ην αλαθέξεηε ζηελ ζειίδα ζπδήηεζεο γηα ην ιήκκα. Πξόηαζε γηα δηόξζσζε

Αιιά λα ζπκάζηε όηη κπνξείηε λα πξνρσξήζεηε ν ίδηνο ζηε δηόξζσζε ησλ ιαζώλ πνπ βξήθαηε, παηώληαο "επεμεξγαζία" ζηελ θνξπθή ηεο ζειίδαο (δείηε πσο).

Σειεπηαία ηξνπνπνίεζε 23:14, 13 Ννεκβξίνπ 2014.

ια ηα θείκελα είλαη δηαζέζηκα ππό ηελ Creative Commons Attribution-

ShareAlike License· κπνξεί λα ηζρύνπλ θαη πξόζζεηνη όξνη. Γείηε ηνπο ξνπο

Υξήζεο γηα ιεπηνκέξεηεο.

Πνιηηηθή πξνζσπηθώλ δεδνκέλσλ

Γηα ηε Βηθηπαίδεηα

Απνπνίεζε επζπλώλ

Πξνγξακκαηηζηέο

Πξνβνιή θηλεηνύ