Τι εστι Λιθογραφία

Λιθογραφία – Τυπογραφία – Βαθυτυπία

Παραδοσιακές εκτυπώσεις – Λιθογραφία – Τυπογραφία – Βαθυτυπία

ΕισαγωγήΔιαβάζοντας ένα περιοδικό ή ξεφυλλίζοντας ένα διαφημιστικό φυλλάδιο,

πόσες φορές έχουμε σκεφτεί πώς η έκδοση αυτή έχει πραγματοποιηθεί; Καταρχάς, συγγραφείς, εκδότες και σχεδιαστές λαμβάνουν μέρος στην δημιουργική εργασία. Οι εκτυπωτές κάθε μορφής παίρνουν αυτή τη δημιουργική δουλειά και την μετατρέπουν σε εκδόσεις που διαβάζουμε καθημερινά. Οι έκδοση είναι μια συναρπαστική εργασία που αφορά σε τεράστιες μηχανές με μεγάλη ταχύτητα, ρολά χαρτιού βάρους 1 τόνου, υπολογιστές, μεταλλικές πλάκες, κοφτερά μαχαίρια για κόψιμο των σελίδων κτλ.

Στις σημειώσεις αυτές θα ασχοληθούμε με την λιθογραφία offset, την πιο συνηθισμένη διαδικασία εκτύπωσης σήμερα και θα αναλύσουμε τα τρία στάδια παραγωγής: προεκτύπωσης, εκτύπωσης και βιβλιοδεσίας. Θα παρακολουθήσουμε την έκδοση ενός περιοδικού από την αρχή μέχρι το τέλος για να διερευνήσουμε αυτή τη διαδικασία.

Η διαδικασία δημιουργίαςΚάθε εργασία εκτύπωσης ξεκινάει με την διαδικασία δημιουργίας.

Συγγραφείς, εκδότες, γραφίστες και καλλιτέχνες είναι τα αρχικά βήματα της δημιουργίας περιοδικών, εφημερίδων, διαφημιστικών φυλλαδίων, καταλόγων και άλλων έντυπων μέσων.

Η ομάδα δημιουργίας ενός εκδοτικού οργανισμού ξεκινά μήνες από την κάθε έκδοση. Τα θέματα των άρθρων καθορίζονται και οι συγγραφείς αναλαμβάνουν την συγγραφή. Δίνονται σαφείς οδηγίες για των αριθμό των λέξεων και το μέγεθος των γραφικών που θα χρησιμοποιηθούν ώστε να κρατούνται τα άρθρα μικρά, ενημερωτικά και διασκεδαστικά. Οι εκδότες παρακολουθούν την όλη διαδικασία και φροντίζουν αυτή να κινείται με ικανοποιητικούς ρυθμούς.

Από τη στιγμή που θα έχουν γραφεί τα κείμενα, σχεδιάζονται τα σχήματα και τα γραφικά. Συνήθως πρωτότυπα γραφικά φτιάχνονται για κάθε ένα περιοδικό. Πολλές συναντήσεις (meetings) λαμβάνουν χώρα μεταξύ του συγγραφέα, του γραφίστα, του σχεδιαστή και του διευθυντή σχεδιασμού για να ολοκληρωθεί η εργασία αυτή και να φτάσουμε στα τελικά σχέδια.

Όταν κάθε άρθρο έχει γραφεί, διορθωθεί και εγκριθεί με την τελική μορφή των σχημάτων / γραφικών, τα κομμάτια στέλνονται ηλεκτρονικά στο διευθυντή σχεδιασμού γραφικών για να κατασκευαστούν οι σελίδες. Αυτός καθορίζει σε ποια σελίδα του περιοδικού θα βρίσκεται το κάθε άρθρο, ανάλογα με τον αριθμό των λέξεων ή ανάλογα με το πού θα υπάρχουν διαφημίσεις κτλ. Συχνά, δύσκολες αποφάσεις πρέπει να παρθούν σχετικά με

Τεχνολογία εκτυπώσεων & αναπαραγωγής ψηφιακών μέσων

1


το πώς θα χωρέσουν καλύτερα τα σχήματα / γραφήματα και τα κείμενα στον περιορισμένο χώρο μιας σελίδας. Όπως και στις ταινίες του κινηματογράφου, κάποιο υλικό μπορεί να πρέπει να μην περιληφθεί λόγω έλλειψης χώρου.

Σχήμα 1. Αρχικά κατασκευάζονται τα σκίτσα με μολύβι.

Σχήμα 2. Το τελικό σχήμα χρωματισμένο.

Τελικά, όταν η κάθε σελίδα έχει διαμορφωθεί (έχει κατασκευαστεί το layout της σελίδας), έχει διορθωθεί και ελεγχθεί ξανά, κατασκευάζεται ένα ψηφιακό αρχείο εκτυπωτή για ολόκληρο το έγγραφο (περιοδικό). Αυτό γίνεται συνήθως φτιάχνοντας ένα CD, αλλά μπορεί να γίνει και με ένα συμπιεσμένο αρχείο (ZIP αρχείο) ή μέσω Πρωτοκόλλου Μεταφοράς Αρχείων (FTP – File Transfer Protocol).


2


Σχήμα 3. Ψηφιακό αρχείο εκτυπωτή ενός εξωφύλλου περιοδικού.

Η διαδικασία εκτύπωσης.Μερικές από τις διαδικασίες εκτύπωσης είναι οι παρακάτω:

Λιθογραφία offset

Τυπογραφία

Βαθυτυπία

Φλεξογραφία

Μεταξοτυπία

Ψηφιακή εκτύπωση

Με τις μεθόδους αυτές θα ασχοληθούμε στα πλαίσια αυτού του μαθήματος και θα τις εξετάσουμε αναλυτικότερα αρχίζοντας από την Λιθογραφία offset και συνεχίζοντας με την τυπογραφία και την βαθυτυπία σε αυτό το κεφάλαιο.

Η λιθογραφία αποτελεί είναι το κύριο εργαλείο των εκτυπώσεων. Σχεδόν κάθε τυπογράφος την εφαρμόζει. Η ποιότητα του τελικού προϊόντος είναι όμως ανάλογη με την εμπειρία, την εξειδίκευση και τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται.

Η λιθογραφία offset βασίζεται σε μια πολύ απλή αρχή: το μελάνι και το νερό δεν αναμιγνύονται. Οι εικόνες (κείμενο και γραφικά) τοποθετούνται σε πλάκες που πρώτα υγραίνονται από νερό ή νερό και οινόπνευμα και μετά από μελάνι. Το μελάνι προσκολλάται στην περιοχή της εικόνας, ενώ το νερό στην περιοχή που δεν υπάρχει εικόνα. Έπειτα, η εικόνα μεταφέρεται στην εκτυπωτική φόρμα από καουτσούκ και από τη φόρμα αυτή στο χαρτί. Γι’ αυτό και η διαδικασία ονομάζεται offset (αποτύπωμα) γιατί η εικόνα δεν μεταφέρεται απευθείας στο χαρτί από την πλάκα αποτύπωσης, πράγμα που συμβαίνει σε άλλες μεθόδους εκτυπώσεως όπως η γκραβούρα.

Τα στάδια της διαδικασία εκτυπώσεως είναι τα ακόλουθα:

Στάδιο πρώτο: ΠροεκτύπωσηΠριν το περιοδικό εκτυπωθεί, τα έγγραφα πρέπει να μετατραπούν σε φιλμ

και πλάκες αποτύπωσης. Στην περίπτωση που εξετάζουμε τα αρνητικά κατασκευάζονται από ψηφιακές εικόνες. Οι εικόνες από τα αρνητικά μεταφέρονται στις πλάκες αποτύπωσης με τον ίδιο σχεδόν τρόπο που φτιάχνονται οι φωτογραφίες. Ένα μετρήσιμο ποσό φωτός επιτρέπεται να περάσει από τα αρνητικά του φιλμ για να εμφανίσουν την πλάκα αποτύπωσης. Όταν η πλάκα εκτίθεται σε φως, μια χημική αντίδραση λαμβάνει χώρα και επιτρέπει σε ένα στρώμα απορρόφησης μελανιού να λειτουργήσει. Αυτό οδηγεί στην μεταφορά της εικόνας από το αρνητικό στην πλάκα αποτύπωσης.

Για τις πλάκες υπάρχουν διάφορα υλικά, ακόμα και χαρτί (που παράγει υποδεέστερης ποιότητας προϊόντα). Το καλύτερο υλικό για τις πλάκες είναι το αλουμίνιο, που κοστίζει όμως περισσότερο.


3


Κάθε ένα από τα κύρια χρώματα – μαύρο, κυανό, κόκκινο και κίτρινο (black, cyan, magenta, yellow) – έχουν μια ξεχωριστή πλάκα. Παρόλο που στο τελικό προϊόν παρουσιάζονται πολλά χρώματα, μόνο αυτά τα τέσσερα χρώματα χρησιμοποιούνται (γι’ αυτό και η διαδικασία καλείται διαδικασία τεσσάρων χρωμάτων – περίπου όπως στην τηλεόραση που χρησιμοποιούνται τρία χρώματα για τη σύνθεση των υπολοίπων).

Θα ασχοληθούμε περισσότερο με αυτό το θέμα αργότερα όταν θα μελετήσουμε τα χρώματα και τον έλεγχο ευθυγράμμισης.

Σχήμα 4. Τα έγχρωμα αρνητικά ενώνονται για να κατασκευάσουν μια σελίδα.

Σχήμα 5. Ένα blueprint κατασκευάζεται από τα αρνητικά και χρησιμοποιείται για να ελεγχθεί η θέση των εικόνων πριν την εκτύπωση.


4



5


Σχήμα 6. Το ανθρώπινο μάτι αναμειγνύει τέσσερις κουκίδες διαφορετικού χρώματος σε ένα μόνο χρώμα.

Στάδιο δεύτερο: ΕκτύπωσηΣτην περίπτωση που μελετούμε το χαρτί τροφοδοτείται σαν μια συνεχής

ροή που βγαίνει από ρολά χαρτιού (web press lithography – λιθογραφία με χρήση κυλινδροπρέσας εκτύπωσης). Κάθε ρολό μπορεί να ζυγίζει 1 τόνο. Το χαρτί κόβεται στο κανονικό του μέγεθος μετά την εκτύπωση. Η λιθογραφία μπορεί να γίνει και με χαρτί που έχει κοπεί στο σωστό μέγεθος από πριν.

Σχήμα 7. Στην εικόνα παρουσιάζεται το διπλό ρολό χαρτί που χρησιμοποιείται, λίγο πριν τελειώσει το μικρό ρολό στο κάτω μέρος και η μηχανή αρχίσει να τροφοδοτείται από το μεγάλο ρολό στο πάνω τμήμα.

Κάθε ρολό ζυγίζει σχεδόν 1 τόνο και αρκεί για 9.000 εκτυπώσεις ή 72.000 εκτυπωμένες σελίδες.

Οι κυλινδροπρέσες μπορούν να εκτυπώνουν με πολύ μεγάλες ταχύτητες και χρησιμοποιούν μεγάλα φύλλα χαρτί. Οι ταχύτητες μπορούν να φτάνουν


6


μέχρι τις 50.000 εκτυπώσεις ανά ώρα. Μια εκτύπωση ισοδυναμεί με ένα πλήρες φύλλο εκτύπωσης, δηλαδή 12 σελίδες του περιοδικού που εξετάζουμε.

Ακόμα και όταν ένα ρολό του 1 τόνου τελειώσει η κυλινδροπρέσα δε σταματά να δουλεύει. Τα ρολά μπορούν να ενωθούν μεταξύ τους καθώς η πρέσα δουλεύει με χρήση φεστονιών. Τα φεστόνια είναι μια σειρά από κυλίνδρους που εκτείνονται σε έναν πύργο. Λίγο πριν η ένωση συμβεί, τα φεστόνια θα ανέβουν πάνω στον πύργο, τραβώντας μεγάλες ποσότητες χαρτιού. Τη στιγμή της ένωσης τα ρολά του χαρτιού σταματούν να για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, στιγμή κατά την οποία τα χαρτιά ενώνονται αυτόματα. Καθώς το νέο ενωμένο ρολό ξεκινά να πιάσει την ταχύτητα της κυλινδροπρέσας, τα φεστόνια ξεκινούν να κατεβαίνουν τον πύργο με έναν προκαθορισμένο ρυθμό που σχετίζεται με την ταχύτητα λειτουργίας της πρέσας. Ο χειριστής της πρέσας ποτέ δεν πρέπει να ρυθμίζει τα ρυθμιστικά της πρέσας κατά τη λειτουργία της.

Σχήμα 8. Τα φεστόνια είναι μια σειρά από κυλίνδρους που χρησιμοποιούνται για να ρυθμίζουν την τάση πριν και μετά την ένωση από ένα μικρό και

κινούμενο γρήγορα ρολό χαρτί σε ένα μεγαλύτερο κινούμενο αργά ρολό.

Η πρέσα πρέπει να διατηρεί μια συνεχή ισορροπία μεταξύ της δύναμης που απαιτείται για να κινείται το χαρτί προς τα μπροστά και της αντίστασης που επιτρέπει στο χαρτί να παραμένει τεντωμένο και επίπεδο καθώς περνάει μέσα από τα μηχανήματα.

Εναπόθεση μελανιούΤο νερό και το μελάνι δεν αναμιγνύονται, αυτή είναι η αρχή της

λιθογραφίας offset. Το μελάνι επικάθεται στις πλάκες μέσα από μια σειρά από κυλίνδρους. Στην πρέσα, οι πλάκες υγραίνονται, αρχικά από κυλίνδρους


7


νερού και στη συνέχεια από κυλίνδρους μελανιού. Οι κύλινδροι κατανέμουν το μελάνι από το δοχείο μελανιού στις πλάκες.

Σχήμα 9. Η διαδικασία της λιθογραφίας offset.

Οι περιοχές της πλάκας που αντιστοιχούν σε εικόνα παίρνουν μελάνι από τους κυλίνδρους μελανιού. Οι κύλινδροι νερού κρατούν το μελάνι μακριά από τις περιοχές τις πλάκας που δεν περιέχουν εικόνα. Κάθε πλάκα τότε μεταφέρει την εικόνα της σε ένα κάλυμμα από καουτσούκ που με τη σειρά του μεταφέρει την εικόνα στο χαρτί. Η πλάκα δεν ακουμπάει στην πραγματικότητα το χαρτί, γι’ αυτό και χρησιμοποιείται ο όρος offset (= αποτύπωμα). Όλα τα παραπάνω γίνονται με πολύ υψηλή ταχύτητα.


8


Σχήμα 10. Κοντινή εικόνα των κυλίνδρων. Η πάνω σειρά μεταφέρει στο κίτρινο μελάνι στον κύλινδρο που είναι καλυμμένος από καουτσούκ (κάτω

κύλινδρος) και μετά στο χαρτί που περνάει οριζόντια κάτω από το κάλυμμα.Το χαρτί μετά από αυτή τη διαδικασία μένει λίγο υγρό αφού πάνω του

έχει μελάνι και νερό. Προφανώς, υπάρχει η πιθανότητα το μελάνι να διαχυθεί. Η διάχυση αυτή αποφεύγεται περνώντας το χαρτί μέσα από ένα φούρνο. Αυτός ο φούρνος θερμαίνεται από αέριο και η θερμοκρασία μέσα σε αυτόν κυμαίνεται στους 175 – 205 0C.

Σχήμα 11. Το χαρτί περνά μέσα από ένα μακρύ φούρνο με θερμοκρασία περίπου 1900C. Εκεί στεγνώνει το μελάνι και έτσι δεν διαχέεται στο χαρτί.

Αμέσως αφότου βγει από το φούρνο το χαρτί περνάει από μια μικρή σειρά μεγάλων μεταλλικών κυλίνδρων στο εσωτερικό των οποίων περνάει παγωμένο νερό. Αυτοί οι κύλινδροι ψύξης κρυώνουν το χαρτί άμεσα και ενσωματώνουν το μελάνι στο χαρτί. Εάν δε γίνει αυτό, το μελάνι θα βγει στα δάχτυλα των αναγνωστών του εγγράφου.

Χρώμα και έλεγχος ευθυγράμμισηςΟ έλεγχος χρώματος και ευθυγράμμισης είναι μια διαδικασία που

υποβοηθάται από την χρήση υπολογιστών. Ευθυγράμμιση είναι η διαδικασία κατά την οποία οι πλάκες τοποθετούνται στις κατάλληλες θέσεις ώστε να εναποθέτουν τα αντίστοιχα χρώματά τους στο σωστό σημείο πάνω στην εικόνα που εκτυπώνεται. Εάν οι πλάκες δεν είναι τέλεια ευθυγραμμισμένες, η εικόνα θα εμφανίζεται λανθασμένα εστιασμένη και τα χρώματα θα είναι λανθασμένα. Ένας υπολογιστής λαμβάνει μια εικόνα video των σημείων ευθυγράμμισης που έχουν τοποθετηθεί στο φύλλο της πρέσας. Κάθε πρέσα έχει το δικό της χαρακτηριστικό σημάδι. Ο υπολογιστής διαβάζει κάθε ένα από αυτά τα σημάδια και κάνει τροποποιήσεις στη θέση της κάθε πλάκας για να πετύχει απόλυτη ευθυγράμμιση. Αυτό γίνεται πολλές φορές κάθε δευτερόλεπτο καθώς η πρέσα δουλεύει σε υψηλή ταχύτητα.


9


Ο έλεγχος χρώματος είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει τον τρόπο με τον οποίο τα μελάνια συνδυάζονται μαζί, και σχετίζεται πολύ με την ευθυγράμμιση των πλακών. Το ποσό μελανιού που εγχύεται στις μονάδες εξαρτάται από πόσο μελάνι απαιτείται για να επιτευχθεί μια συγκεκριμένη εμφάνιση. Το μελάνι ρυθμίζεται μέσω της μονάδας ελέγχου που είναι μέρος του συνολικού ελέγχου. Πριν από την τοποθέτηση στην πρέσα, οι πλάκες ελέγχονται και τα δεδομένα μεταφέρονται έπειτα σε μια κασέτα μικροϋπολογιστών. Αυτό εξυπηρετεί ως master που κατευθύνει την έγχυση του μελανιού στις προκαθορισμένες τιμές.

Σχήμα 12. Το RCS (Register Control System) παρέχει συνεχή έλεγχο και διόρθωση της πρέσας. Ο υπολογιστής δουλεύει με χρήση ενός

στροβοσκοπικού φωτός και μιας βιντεοκάμερας για να επεξεργάζεται συνεχώς την πληροφορία την σχετική με την ευθυγράμμιση του χρώματος. Εκπληκτικά μικρές ρυθμίσεις, που μετριούνται σε χιλιοστά του εκατοστού

γίνονται αυτόματα στους κυλίνδρους χρώματος για να υπάρξει η κατάλληλη ευθυγράμμιση.

Σχήμα 13. Μια τυπική μηχανή λιθογραφίας offset έχει μήκος 35 μέτρα και ζυγίζει πάνω από 250 τόνους. Η διαδικασία ξεκινά με ένα μεγάλο ρολό

χαρτί που τροφοδοτείται διαμέσου 4 ομάδων κυλίνδρων. Κάθε κύλινδρος


10


προσθέτει από ένα χρώμα αρχίζοντας από το μαύρο, και ακολούθως μπλε, κόκκινο και τελικά κίτρινο.


11


Σχήμα 14. Η πρέσα μπορεί να δουλεύει με ταχύτητες που φτάνουν τις 50.000 εκτυπώσεις την ημέρα.

Σχήμα 15. Η ποιότητα της εκτύπωσης ελέγχεται συχνά από τον χειριστή της πρέσας.


12


Στάδιο τρίτο: βιβλιοδεσίαΗ βιβλιοδεσία είναι το στάδιο όπου το τυπωμένο προϊόν ολοκληρώνεται.

Τα τεράστια ρολά του τώρα-τυπωμένου εγγράφου κόβονται και τίθενται μαζί έτσι, ώστε οι σελίδες πέφτουν στη σωστή σειρά. Οι σελίδες κρατιούνται μαζί, με συνδετήρες ή κόλλα, σε αυτό το βήμα της διαδικασίας.

Στην περίπτωση που μελετάμε μια μηχανή αποκαλούμενη stitcher παίρνει το διπλωμένο τυπωμένο έγγραφο (αποκαλούμενο press signature) και το ταξινομεί μαζί. Κατόπιν συνδετήρες συρραπτικού παρεμβάλλονται στις «υπογραφές», και τις συρράπτουν.

Σχήμα 16. Το sticher μαζεύει, ομαδοποιεί και συρράπτει τα περιοδικά.

Το τελευταίο τμήμα στη μηχανή stitcher είναι τα μαχαίρια, τα οποία κόβουν το έγγραφο στο τελικό παραδοθέν μέγεθος Το προϊόν είναι έπειτα έτοιμο να σταλεί προς πώληση.


13

ΤΕΛΟΣ

Τι εστι Λιθογραφία

Documents

Transcript of Τι εστι Λιθογραφία