«XANIΩTIKA NEA», Μ. Δευτέρα 18 Απριλίου 201122

ΜΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΟΥ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ

Διασωλήνωση Διασωλήνωση είναι η διαδικασία κατά την οποίαένας ειδικός σωλήνας με αεροθάλαμο εισάγεταιδιά μέσου του στόματος στην τραχεία, με σκοπότη ροή αέρα από και προς τους πνεύμονες.

Γενικά στοιχείαΗ διασωλήνωση εφαρμόζεται σε

άτομα που βρίσκονται υπό αναισθη-σία έχοντας πλήρη απώλεια συνεί-δησης. Η πλήρης αυτή απώλεια συ-νείδησης επιτυγχάνεται με τη χορή-γηση αναισθησιολογικών φαρμά-κων, τα οποία προκαλούν φαρμα-κευτικό κώμα και έτσι επιτρέπεται ηδιασωλήνωση της τραχείας. Η ενδο-τραχειακή διασωλήνωση εμφανίζε-ται για πρώτη φορά σε παπύρουςτης αρχαίας Αιγύπτου, στους οποί-ους αναπαρίστανται συσκευές γιατη διάνοιξη του στόματος και σωλή-νες που εισέρχονται στην τραχεία, οιοποίοι κατασκευαζόταν από χρυσόή ασήμι. Στην ελληνορωμαϊκή πε-ρίοδο ο Γαληνός πραγματοποιεί εμ-φύσηση αέρα στον λάρυγγα ζώου,το 1530 ο Παράκελσος επαναφέρειστη ζωή άρρωστο εμφυσώντας αέραστους πνεύμονες με τη χρήση ειδι-κών σωλήνων που εφάρμοσε στοστόμα του θύματος, ενώ η πρώτη ορ-γανωμένη ενδοτραχειακή διασωλή-νωση καταγράφηκε στη Γερμανίατο 1870.

Ανατομία περιοχήςΟ αεραγωγός εκτείνεται από τις

εισόδους της ρινικής ή στοματικήςκοιλότητας, έως τον διχασμό τηςτραχείας στους 2 κύριους βρόγχους(Εικ. 1α) Οι ρινικές κοιλότητες κα-ταλήγουν πίσω στον ρινοφάρυγγα,ενώ της στοματικής κοιλότητας στονστοματοφάρυγγα. Ο φάρυγγας εί-ναι ο χώρος στον οποίο καταλήγουνη ρινική και η στοματική κοιλότητα.Ο λάρυγγας αποτελεί την είσοδοπρος τις κατώτερες αεροφόρους ο-δούς. Οδηγό σημείο στη λαρυγγο-σκόπηση είναι η επιγλωττίδα, πίσωαπό την οποία βρίσκονται οι φωνη-τικές χορδές, που είναι και η είσο-δος της τραχείας. Η τραχεία είναι έ-νας κυλινδρικός σωλήνας, μήκους

περίπου 15 εκατοστών, που εκτείνε-ται από τον κρικοειδή χόνδρο μέχριτον διχασμό της τραχείας στους 2κύριους βρόγχους.

Πότε γίνεται διασωλήνωση;Η ανάγκη για διασωλήνωση

μπορεί να είναι άμεση (καρδιακή α-νακοπή), επιτακτική (επικείμενη α-ναπνευστική ανεπάρκεια) ή επεί-γουσα (μειωμένο επίπεδο συνείδη-σης). Γενικότερα, διασωλήνωση εν-δείκνυται:

1. Στην αναισθησία πριν από χει-ρουργικές επεμβάσεις

2. Σε βαριές αναπνευστικές πα-

θήσεις γιαχορήγηση θε-ραπείας

3. Σε καρ-διακή ανακο-πή

4. Σε κρα-νιοεγκεφαλι-κές κακώσεις

5. Σε κώματα και δη-λητηριάσεις

6. Σε απόφραξη των αε-ροφόρων οδών (λαρυγγόσπα-σμος, οίδημα λάρυγγα)

7. Σε ασφυξία στα νεογνά8. Σε νευρολογικές παθήσεις (πο-

λιομυελίτιδα, τέτανος)

Οι ενδοτραχειακοί σωλήνες Οι σωλήνες που χρησιμοποιού-

νται σήμερα ονομάζονται ενδοτρα-χειακοί, διότι εισέρχονται στην τρα-χεία (εικ. 1β). Ο ρόλος τους είναι ναμεταφέρουν στους πνεύμονες οξυγό-νο ή άλλα αέρια, παράγοντες α-ναισθησίας ή και φάρμακα(βρογχοδιασταλτικά, κορτικοστε-

ροειδή, καρδιολογικά κ.ά.). Συ-νήθως κατασκευάζονται από

λάτεξ, σιλικόνη ή πολυβινυλοχλω-ρίδιο. Οι σωλήνες διατίθενται σεδιάφορα μεγέθη, με τα μικρότερανα χρησιμοποιούνται σε βρέφη καιμικρά παιδιά. Σημειώνεται ότι όσουπάρχει ο ενδοτραχειακός σωλήναςο ασθενής δεν μπορεί να μιλήσει ήνα καταναλώσει οποιαδήποτε στε-ρεή τροφή ή υγρά.

Διασωληνωμένο βρέ́φος 26 εβδομάδωνκαι 990 γραμμαρί́ων.

Γράφει ο ΓιάννηςΣτεφανογιάννης

Εικόνα 1α

Εικόνα 1β

«XANIΩTIKA NEA», Μ. Δευτέρα 18 Απριλίου 2011 23

Διασωλήνωση Βήματα διασωλήνωσης

Κατ’ αρχήν πρέπει να γίνει αναισθησία στον ασθενή τόσο για την ανοχή του τραχειο-σωλήνα όσο και την αποφυγή πνευμονικής εισρόφησης γαστρικού περιεχομένου. Επιλέγε-ται ο ενδοτραχειακόςσωλήνας κατάλληλου με-γέθους (εύκαμπτος πλα-στικός σωλήνας με δια-γράμμιση μήκους), ανά-λογα με τον σωματότυποτου ασθενή. Το κεφάλιανυψώνεται περίπου 10εκ. με μαξιλάρι στο πίσωμέρος του, με τους ώμουςνα ακουμπούν στο κρε-βάτι. Ταυτόχρονα, πραγ-ματοποιείται έκταση τηςκεφαλής και κάμψη τουαυχένα (θέση “Sniff”,Εικ. 2).

Ο ασθενής προοξυγονώνεταιγια 2 - 3 περίπου λεπτά με τη βοή-θεια μάσκας οξυγόνου ή συσκευήςAmbu, με αρκετές (περίπου οκτώ)βαθιές αναπνοές, με 100% οξυγό-νο. Η προοξυγόνωση προσφέρειπεριθώριο ασφάλειας, σε περίπτω-ση που οι πνεύμονες του ασθενήδεν οξυγονωθούν επαρκώς μετά τηδιασωλήνωση (Εικ. 3).

Στη συνέχεια ανοίγουμε καλάτο στόμα ανασηκώνοντας την άνωγνάθο με τον παράμεσο του δεξιούχεριού και κατεβάζοντας την κάτωγνάθο με τον αντίχειρα του ίδιουχεριού. Για να ανοίξουμε τη δίοδοπρος την τραχεία, χρησιμοποιούμεειδικό όργανο, το λαρυγγοσκόπιο.

(Εικ. 4). Προσέχουμε ώστε να απομακρύνουμε το κάτω χείλος για να μην τραυ-ματισθεί συμπιεζόμενο μεταξύ της λεπίδας του λαρυγγοσκοπίου και των τομέωντης κάτω γνάθου. Συνεχίζοντας, παίρνουμε το λαρυγγοσκόπιο με το αριστερό μαςχέρι και το προωθούμε προς τα μέσα, σπρώχνοντας τη γλώσσα προς τα αριστε-ρά για να μην παρεμποδίζεται το οπτικό πεδίο προς το βάθος του λάρυγγα.

Με το δεξί χέρι, από τη δεξιά πλευρά του στόματος, προωθείται ο ενδο-τραχειακός σωλήνας μέσα στην τραχεία, μέχρι ο τραχειοσωλήνας να πε-ράσει τις φωνητικές χορδές και να γίνει δυνατή η δίοδος του αέρα (Εικ.5). Από τη στιγμή που το κατάλληλο μήκος του ενδοτραχειακού σωλή-να (συνήθως 21 - 23 εκατοστά για τους ενηλίκους) εισαχθεί στην τρα-χεία, απομακρύνεται το λαρυγγοσκόπιο και ο σωλήνας σταθεροποι-είται με κολλητική ταινία στη γωνία του στόματος. Από τον ειδικόαεροθάλαμο που είναι ενσωματωμένος στον τραχειοσωλήνα, ωθού-νται με τη βοήθεια σύριγγας περίπου 15 κυβικά εκατοστά αέρα, ταοποία θα αποτρέψουν τη διείσδυση προς τους πνεύμονες γαστρικούπεριεχομένου, αίματος ή βλέννης.

Στη συνέχεια, ο γιατρός συνδέει τον σωλήνα με τον αναπνευστήρα, ο οποίος ωθεί αέραπρος τους πνεύμονες του ασθενή, ρυθμίζοντας με ακρίβεια τις αναπνευστικές του κινήσεις.

Σε ειδικές περιπτώσεις, ό-ταν η διασωλήνωση από τοστόμα δεν είναι εφικτή, εί-ναι δυνατόν ο σωλήνας ναεισαχθεί από τη μύτη (ρινο-τραχειακή διασωλήνωση).

Σημειώνεται ότι κάθεπροσπάθεια διασωλήνωσηςδεν θα πρέπει να υπερβαί-νει τα 15 - 30 δευτερόλεπτα.Μετά την τοποθέτηση τουενδοτραχειακού σωλήνα οαέρας φτάνει ανεμπόδισταστους πνεύμονες, εξασφαλί-ζοντας την αναπνοή του α-σθενή και την τροφοδοσίατων ζωτικών του οργάνωνμε οξυγόνο.

Μετά τη διασωλήνωσηΜόλις ολοκληρωθεί η διασωλήνωση ο γιατρός πρέπει

να ακροαστεί το στήθος με το ακουστικό, ώστε να διαπι-στώσει αν φτάνει αέρας στους πνεύμονες και αν οι ανα-πνευστικές κινήσεις είναι κανονικές, να ελέγξει τη ροή τουοξυγόνου και του CO2 στον αναπνευστήρα και να ζητήσειεξέταση αερίων αίματος, για να σιγουρευτεί ότι γίνεται ε-παρκής οξυγόνωση του αίματος. Ο έλεγχος του σωλήνα εί-ναι απαραίτητος πριν την έναρξη του χειρουργείου, ώστενα διαπιστωθεί αν ο τραχειοσωλήνας έχει εισαχθεί στηντραχεία και όχι στο στομάχι. (Εικ. 6)

Πιθανές επιπλοκέςΣτο μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώ-

σεων η διαδικασία δεν έχει αξιοσημείωτεςεπιπλοκές. Παρ’ όλα αυτά, μερικά πιθανάπροβλήματα της διασωλήνωσης μπορεί ναείναι;

• Κακώσεις δοντιών

• Τραυματισμός χειλιών

• Υπέρταση και ταχυκαρδία

• Υπόταση

• Καρδιακές αρρυθμίες

• Αύξηση ενδοφθάλμιας - ενδοκράνιας πίε-σης

• Λαρυγγόσπασμος - βρογχόσπασμος

• Κακώσεις λάρυγγα, φάρυγγα, τραχείας,οισοφάγου ή φωνητικών χορδών

Διαδίκτυο: www.greek-health.gr

Θερμές ευχαριστίες στην αναισθησιολόγο του Νοσο-κομείου Χανίων, κα Σταματία Ντόλκα, για τις χρήσιμεςπαρατηρήσεις της.

Βιβλιογραφίαwww.healthsystem.virginia.edu

www.icu-usa.comhuman.freescience.org

www.anesthesianow.comemedicine.medscape.com

Διασωληνωμένος ενήλικος.

Εικόνα 2

Εικόνα 3

Εικόνα 4

Εικόνα 5

Η απομάκρυνση του σωλήναΟ σωλήνας απομακρύνεται από την τραχεία ό-

ταν ο ασθενής γίνει ικανός να αναπνεύσει μόνοςτου, χωρίς τη βοήθεια του μηχανικού αερισμούκαι όταν γίνουν φυσιολογικοί οι αναπνευστικοίτου δείκτες (συχνότητα και όγκος αναπνοής, οξυ-γόνο αίματος κ.λπ.).

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο ασθενής μετάτην απομάκρυνσή του από το Νοσοκομείο θα πρέ-πει να απευθύνεται στον γιατρό του εάν παρου-σιάσει δυσκολία στην αναπνοή, έντονο βήχα, ση-μάδια λοίμωξης, όπως ο πυρετός ή και δημιουρ-γία “σφυρίγματος” κατά την αναπνοή.

Δύσκολες περιπτώσειςΔυσκολίες στην επιτυχή έκβαση της διασωλήνωσης μπορούν να πα-

ρουσιαστούν σε πιθανή παρουσία όγκου ή ξένου σώματος στο στόμα ήτον φάρυγγα, σε λοιμώξεις της επιγλωττίδας, σε σοβαρό τραύμα στο στό-μα, σε παχυσαρκία, αναπνευστικό έγκαυμα ή ποικίλες παθολογικές ή α-νατομικές ανωμαλίες της στοματοφαρυγγικής περιοχής.

ΕπίλογοςΗ διασωλήνωση είναι μια ταχεία ιατρική επεμβατική τεχνική, που

καλύπτεται -για τον περισσότερο κόσμο- από ένα πέπλο μυστηρίου ή α-κόμη και φόβου. Ο βασικός της ρόλος είναι η υποστήριξη της αναπνοής,κυρίως, σε επείγοντα περιστατικά που κινδυνεύει η ζωή του ασθενή αλ-λά και σε πολλές κατηγορίες χειρουργικών επεμβάσεων. Η συγκεκριμένηδιαδικασία θα πρέπει να εκτελείται μόνο από ειδικά εκπαιδευμένο για-τρό. Πάντως, αν και ο ρόλος της διασωλήνωσης είναι από πολλούς παρε-ξηγημένος, κάθε χρόνο, με τη βοήθειά της, όχι μόνο διευκολύνεται μεγά-λος αριθμός επεμβάσεων αλλά και σώζονται οι ζωές χιλιάδων ανθρώπωνσε κάθε γωνιά της γης.

Εικόνα 6