CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym...

79
CUKRZYCA A CIĄŻA Aneta Malinowska-Polubiec II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii

Transcript of CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym...

Page 1: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CUKRZYCA A CIĄŻA

Aneta Malinowska-Polubiec

II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii

Page 2: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CUKRZYCA

Od dominującej insulinooporności ze względnym niedoborem insuliny

do dominującego defektu wydzielania z insulinoopornością

Destrukcja komórek β zwykle wiodąca do bezwzględnego

niedoboru insuliny

II. cukrzyca typu 2

I. cukrzyca typu 1

III. inne określone typy

Defekty genetyczne czynności komórek β, defekty genetyczne

działania insuliny, choroby zewnątrzwydzielniczej części trzustki,

endokrynopatie, wywołana przez leki, zakażenia, procesy

immunologiczne, zespoły genetyczne

IV. cukrzyca ciężarnych

Page 3: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

RODZAJE CUKRZYCY U CIĘŻARNYCH

GDMcukrzyca ciężarnych

typ 1

inne

typ 2

PGDMcukrzyca przedciążowa

Page 4: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

RODZAJE CUKRZYCY U CIĘŻARNYCH

GDMcukrzyca ciężarnych

typ 1

inne

typ 2

PGDMcukrzyca przedciążowa

90 – 95%

4 -5% ciąż w Polsce

5 – 10%

0,2 – 0,3% ciąż

Page 5: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

GOSPODARKA WĘGLOWODANOWA

W CIĄŻY – ROLA ŁOŻYSKA

łożysko

matka

receptory insulinowe

glukoza ketony

insulina, przeciwciała

dzieckoHCG

P

HPL

E

kortyzol

aminokwasyPRL

Page 6: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CIĄŻA - I POŁOWA

Estrogeny i Progesteron (przerost wysp trzustkowych)

glikemia na czczo

wydzielanie insuliny

wchłanianie w jelitach

odkładanie tkanki tłuszczowej

glikemia po posiłkach

tolerancja glukozy – „przyspieszone głodowanie”

podstawowepoposiłkowe

Page 7: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CIĄŻA - II POŁOWA

Estrogeny i Progesteron

oporności tkanek na działanie insuliny

wydzielania insuliny

glikemii po posiłkach

odkładania i zużycia tkanki tłuszczowej

glukoneogenezy w wątrobie

HPL

Page 8: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CIĄŻA - DOBOWE ZMIANY GLIKEMII

8 13 18 24 8

godziny doby

70

80

90

100

110

120

130glukoza (mg%)

nieciężarne ciężarne posiłek

Page 9: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

INSULINOOPORNOŚĆ W CIĄŻY

na poziomie wątroby – zmniejszenie hamującego wpływu

insuliny na przemianę glukozy w glikogen: glikogenolizy

obwodowa - hamowanie zużywania glukozy przez tkanki

obwodowe (głównie mięśnie szkieletowe)

insulinooporność postreceptorowa

hormony o działaniu przeciwstawnym do insuliny

utleniania WKT i związków ketonowych

TNF-α

leptyna

Page 10: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

insulinooporności

wydzielania insuliny

nieadekwatny do

zapotrzebowania

GDM

Page 11: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

ROLA UKŁADU MOCZOWEGO

NERKA

GFR

przesączu

pierwotnego

glukozy w moczu

progu nerkowego dla glukozy

180 mg%

150 mg%

Page 12: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CUKRZYCA CIĄŻOWA

Względny niedobór insuliny

Wzrost wydzielania insuliny nieadekwatny do potrzeb

» wzrost zapotrzebowania na insulinę

» insulinooporność przed- i poreceptorowa

» wzrost hormonów działających antagonistycznie do insuliny

» działanie insulinazowe łożyska

Page 13: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CUKRZYCA CIĘŻARNYCH (GDM)

dowolnego stopnia zaburzenia

tolerancji glukozy,

które po raz pierwszy wystąpiły,

bądź zostały rozpoznane

w przebiegu ciąży

Page 14: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CUKRZYCA CIĄŻOWA (GDM)

Klasyfikacja w zależności od zastosowanej terapii

= maksymalnego “nasilenia” zaburzeń

G2 - leczenie dietą i wysiłkiem fizycznymnie przynosi efektu - konieczne podawanieinsuliny (10 – 20%)

G1 - wystarczające leczenie tylko przypomocy diety i wysiłku fizycznego

Page 15: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CZYNNIKI RYZYKA GDM

brak

obecne

• nadwaga / otyłość (BMI > 25kgm2)

• wiek (> 35 rż)

• PCOS

• cukrzyca typu 2 w rodzinie

• obciążony wywiad położniczy:

poród dziecka >4000g

/ z wadą wrodzoną

zgon wewnątrzmaciczny płodu

• GDM w wywiadzie

• rodność

Page 16: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WPŁYW CUKRZYCY NA PRZEBIEG CIĄŻY

makrosomia płodu / LGA!!! -

PIH/stan przedrzucawkowy!!

dystocja barkowa!

porody zabiegowe

porody przedwczesne????

GDMHAPO – badanie kohortowe - 25 505 ciężarnych

Page 17: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WPŁYW CUKRZYCY NA PRZEBIEG CIĄŻY

makrosomia płodu / LGA!!!

dystocja barkowa skutki odległe kardiomegalia ?????????

GDMHAPO – badanie kohortowe - 25 505 ciężarnych

Page 18: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE KRYTERIA

organizacja Glikemi

a na

czczo

Rodzaj

testu

Glikemia

1h

Glikemia

2h

Glikemia

3h

WHO 1999* ≥ 7,0

≥126

75g OGTT Nie

wymagane

≥ 7,8

≥140

Nie

wymagane

American Congress

of Obstetricians and

Gynecologists**

≥ 5,3

≥95

100gOGTT ≥ 10,0

≥180

≥ 8,6

≥155

≥ 7,8

Canadian Diabetes

Association***

≥5,3

≥95

75g OGTT ≥10,6

≥191

≥ 8,9

≥160

Nie

wymagane

IADPSG**** (2008) ≥5,1

≥92

75g OGTT ≥ 10,0

≥180

≥ 8,5

≥153

Nie

wymagane

*wymagana jedna nieprawidłowa wartość

** wymagane dwie lub więcej nieprawidłowych wartości

***wy,magane dwie lub więcej nieprawidłowych wartoścci

****wymagana jedna nieprawidłowa wartość

Page 19: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

STANOWISKO WHO 2013

ROZPOZNANIE CUKRZYCY W CIĄŻY

BRAK ZŁOTEGO STANDARDU

IADPSG (2008)International Association

of Diabetes and Pregnancy Study Groups

WHO (19992013) ADA (20052011)

PTG / PTD (20112014)

Page 20: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

STANOWISKO WHO 2013

GDM

W 2008 International Association of Diabetes and Pregnancy Study

Groups (IADPSG) zaproponowało nowe wartości odcięcia, dla

których ryzyko:

-urodzenia dziecka z masą ciała > 90 percentile,

-stęzenie C- peptide we krwi pępowinowej > 90tpercentile,

-% tkanki tłusczowej noworodka >90 percentile

OR 1,75 x

Page 21: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

STANOWISKO WHO 2013

DIABETES MELLITUS

Kryteria diagnostyczne cukrzycy poza ciążą ryzyko powikłań -

mikroangiopia

Brak danych oceniających związek pomiędzy nieleczoną cukrzycą

ciążową.

WHO proponowało kryteria diagnostyczne jak poza ciążą.

“Quality of evidence: not graded

Strength of recommendation: not evaluated”

Page 22: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

NIELECZONA GDM

makrosomia płodu 1,38 1,81 p<0,001

LGA 1,53 1,73 p<0,001

śmiertelność okołoporodwa 1,4 1,5 NS

stan przerzucawkowy 1,7 1,7 p<0,001

cięcie cesarskie 1,23, 1,37 p<0,001, p=0,04

Kryteria WHO IADPSG

niejednorodne grupyRR 1,5 2

Page 23: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

STANOWISKO WHO 2013

KLASYFIKACJA CUKRZYCY W CIĄŻY

NOWA KLASYFIKACJA CUKRZYCY W CIĄŻY

”␣ diabetes mellitus in pregnancy

␣ gestational diabetes mellitus”

“Quality of evidence: not graded

Strength of recommendation: not evaluated”

Page 24: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

test diagnostyczy 75 g glukozy (OGTT)

na czczo

poprzedzony trzydniową dietą, zawierającą co

najmniej 150 g węglowodanów

75 g glukozy rozpuszczonej w 250 – 300 ml

wody, wypitej w ciągu 5 min;

oznaczenie glikemii

na czczo

1h po obciążeniu ???

2h po obciążeniu

NA WYNIK TESTU MOGĄ MIEĆ WPŁYW

PRZYJMOWANE LEKI

DIAGNOSTYKA GDM

Page 25: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

pierwsza wizyta - cukier na czczo

100 - 125 mg/dl5,6 – 6,9 mmol/l

test diagnostyczny 75 g

< 100 mg/dl< 5,6 mmol/l

+

czynniki ryzyka

DIAGNOSTYKA GDM

GDM / PGDM

126 mg/dl 7,0 mmol/l

powtórzyć badanie!!!

Page 26: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

pierwsza wizyta - cukier na czczo

100 - 125 mg/dl5,6 – 6,9 mmol/l

test diagnostyczny 75 g

< 100 mg/dl< 5,6 mmol/l

+

czynniki ryzyka

DIAGNOSTYKA GDM

GDM / PGDM

126 mg/dl 7,0 mmol/l

powtórzyć badanie!!!< 92 mg/dl< 5,1 mmol/l

100 - 125 mg/dl5,6 – 6,9 mmol/l

92 – 125mg/dl

5,1- 6,9mmol/l

Page 27: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

niezależnie od tc

24 – 28tc- OGTT

>180mg/dl>10mmol/l

92 - 125mg/dl5,1 - 6,9mmol/l

DIAGNOSTYKA CUKRZYCY W CIĄŻY

126mg/dl 7,0mmol/l

153 - 199mg/dl8,5 - 11mmol/l

11,1mg/dl 200mmol/l

GDM cukrzyca w ciąży

O’

1’

2’

Page 28: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

PTG / PTD 2011 2014

GDM stężenie glukozy

we krwi

włośniczkowej /

osoczu krwi pełnej

mg/dl (mmol/l)

na czczo ≥ 92 (5,1)

1 h* ≥ 180 (10,0)

2 h ≥ 153 (8,5)

KRYTERIA ROZPOZNAWANIA GDM

GDM stężenie glukozy

we krwi

włośniczkowej /

osoczu krwi pełnej

mg/dl (mmol/l)

na czczo ≥ 100 (6,1)

1 h* ≥ 180 (10,0)

2 h ≥ 140 (7,8)

Page 29: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

DM

w ciąży

stężenie glukozy we krwi

włośniczkowej / osoczu krwi

pełnej

mg/dl (mmol/l)

na czczo ≥ 126 (7,0)

2 h ≥ 200 (11,1)

KRYTERIA ROZPOZNAWANIA GDM

Page 30: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

LECZENIE GDM

ZMNIEJSZA RYZYKO:

makrosomii płodu / LGA!!!

(dystocja barkowa)

następstw PIH / stanu przedrzucawkowego!!!

zgonów okołoporodowych???

c.c. –??? nieznamiennie mniejsza częstość występowania w

grupie leczonej

Page 31: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

POWIKŁANIA ODLEGŁE

CUKRZYCY CIĄŻOWEJ U MATKI

GDM w kolejnej ciąży

cukrzyca typu 2

otyłość

cukrzyca

Page 32: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

OPIEKA POPORODOWA

Brak jednolitego schematu postępowania

kontrola glikemii bezpośrednio po porodzie

kontrolne testy oceniające tolerancję węglowodanów

kolejna ciąża

Page 33: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

CUKRZYCA PRZEDCIĄŻOWA - PGDM

Klasyfikacja cukrzycy przedciążowej (modyfikacja klasyfikacji wg P. White)

klasa A* wystarczające leczenie dietetyczne; dowolna długotrwałość cukrzycy*

klasa B** (B1/B2) wystąpienie cukrzycy po 20 roku życia; czas trwania cukrzycy do 10 lat**

klasa C wystąpienie cukrzycy między 10 i 19 rokiem życia; czas trwania cukrzycy

10-19 lat

klasa D

występowanie cukrzycy przed 10 rokiem życia; czas trwania cukrzycy

powyżej 20 lat; obecna retinopatia prosta lub nadciśnienie tętnicze

klasa R retinopatia proliferacyjna lub wylewy do ciała szklistego

klasa F nefropatia; białkomocz dobowy przed ciążą powyżej 0,5 g/ dobę

klasa RF kryteria klasy R i F

klasa H choroba niedokrwienna serca, kardiomiopatia

klasa T stan po transplantacji nerki

* oraz kobiety z rozpoznaną hiperinsulinemią / insulinoopornością lub też grupaę z podwyższoną glikemiąa na czczo (IFG) oraz upoślsledzoną tolerancją glukozy (IGT) wg WHO, nie spełniających

kryterium DM.

** B2 – cukrzyca typu 2 przed ciążą

Page 34: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

wpływ ciąży na przebieg cukrzycy???

wpływ cukrzycy na przebieg ciąży???

Page 35: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

ZAPOTRZEBOWANIE NA INSULINĘ

GDM

PGDM

8 – 17 tc 24 – 28 tc

poródnudności

wymioty

~ 10%

~ 50%

Page 36: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WPŁYW CIĄŻY NA PRZEBIEG CUKRZYCY

• retinopatia

• nefropatia

• chns, kardiomiopatia

• neuropatia (autonomiczna, obwodowa)

rzadko izolowany rodzaj powikłania

Zmiany fizjologiczne dla ciąży

mogą nasilać dolegliwości poprzez

1. Obciążenie narządu

2. Podobieństwo objawów

Page 37: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

RETINOPATIA

brak wyraźnego wpływu

bez proliferacji

czasowa progresja

brak długoterminowego wpływu

pogorszenie zmian

aktywna proliferacja

+ nadcisnienie tętnicze!!!

nasilenie zmian zależy od wyrównania cukrzycy

ocena dna oka w pierwszym trymestrze – skrining

badania kontrolne w ciąży i po porodzie

laseroterapia – bezpieczna w ciąży

Gabbe. Diabetes Mellitus in Pregnancy. Obstet Gyneco 2003

Page 38: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

NEFROPATIA

mikroalbuminuria

>30mg/dobębiałkomocz

>3g/dobę

albuminuria

>300 mg/dobę

brak wyraźnego

wpływu ciąży

przyspieszenie

niewydolności ?czasowe pogorszenie

funkcji

kreatynina

<1,5 mg%

kreatynina

1,5 do 3 mg%

kreatynina

> 3 mg%

PIHzespół nerczycowy

stan przedrzucawkowy

hipotrofia płodu

62% porody przedwczesne 90%

42% stany przedrzucawkowe 64%

Walkinshaw SA. Type 1 nad type 2 diabetes and pregnancy. Current Obstet Gynaec

2004

Page 39: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WPŁYW CUKRZYCY NA PRZEBIEG CIĄŻY

Liczba i nasilenie powikłań jest proporcjonalna do

stopnia kontroli metabolicznej cukrzycy

hiperinsulinemia płodowaketonemia

Page 40: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WPŁYW CUKRZYCY NA PRZEBIEG CIĄŻY

Liczba i nasilenie powikłań jest proporcjonalna do stopnia

kontroli metabolicznej cukrzycy

PGDMPPH (10%)

nadciśnienie tętnicze

PIH (20%)

zakażenia: pochwy, sromu,

ZUM (około 12%)

kwasica metaboliczna

PROM

poronienie (13 – 30%; DM typ 1)

poród przedwczesny

Page 41: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

POWIKŁANIA U DZIECI

zaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego płodu

wady wrodzone

zgony okołoporodowe

nieprawidłowy stan metaboliczny po porodzie

Page 42: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

zdrowe ciężarne

ciężarne z cukrzycą

10%

około 5% 20 do ponad 40%

LGA

GDMFR

nadciśnienie

białkomocz glikemia ponad 120 – 140 mg/dl

glikemia na czczo > 105 mg/dl"przedawkowanie" insuliny

"niedobór" insuliny

AGA normosomia

10%

ZABURZENIA WZRASTANIA

WEWNĄTRZMACICZNEGO PŁODU

SGA - hipotrofia LGA - hipertrofia

< 10 pc > 90 pc

Page 43: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

POWIKŁANIA U DZIECI

Page 44: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

MAKROSOMIA

LGA makrosomia

BPDwymiar dwuciemienioy główki

FLdługość kości udowej

ACobwód brzuszka

AD średnica brzuszka

średnica klatki piersiowejTHD

HCobwód główki

organomegalia

↑ masy mięśniowej

↑ tkanki tłuszczowej

zaburzone proporcje tkanki miękkie/kości

Czynniki matczyne:

hiperglikemia

otyłość

poziom IGF-1, IGF-2

Czynniki płodowe

hiperinsulinemia

↑ stężenia insuliny, peptydu C, leptyny w pępowinie

Inne czynniki ?????

Krytyczny czas:

koniec II-go trymestru

Walkinshaw SA. Type 1 and type 2 diabetes and pregnancy. Current Obstetrics & Gynaecology. 2004, 14, 375-386.

Page 45: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WADY WRODZONE

?

15 21 30 45 60 dni

mózg

serce

oczy

kończynygenitalia

3 – 6 tygodni po zapłodnieniu 8 tygodni ciąży

4 – 14%

Page 46: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WADY WRODZONE

GDM PGDM

materiał własny 2000 - 2005

4%

50%

12%5%

33%

układ krążenia

układ kostny

OUN

inne

83%

5%7%5%

20%

GDM DM (-) PGDM

dane własne 2000-2010 4% 4% 20%

piśmiennictwo 1,5 – 6,5% 2 – 3% 3 – 17%

Page 47: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WADY WRODZONE

CZYNNIK TERATOGENNY

Hiperglikemia - niekorzystny wpływ na

rozwój i różnicowanie pęcherzyka żółtkowego,

system usuwania wolnych rodników → zmiany w syntezie

inozytolu, PG → wzrost wolnych rodników tlenowych,

gen Pax-3 (związany z zakończeniem cewy nerwowej)

Walkinshaw SA. Type 1 and type 2 diabetes and pregnancy. Current Obstetrics & Gynaecology. 2004,

14, 375-386.

Hipoglikemia ???

na modelu zwierzęcym

wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego

wewnątrz miocyta, bierze udział w regulacji białek i hormonów

Page 48: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WADY WRODZONE

Page 49: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

ZGONY OKOŁOPORODOWE

nieprawidłowe wyrównanie cukrzycy

hiperglikemia na czczo

makrosomia płodu

Walkinshaw SA. Type 1 nad type 2 diabetes and pregnancy. Current Obstetrics & Gynaecology. 2004,

14, 375-386.

ostatnie 4 – 6 tygodni ciąży!!!

teorie:

zmiany naczyniowe w łożysku (PGDM + powikłania naczyniowe)

średnie utlenowanie krwi – 10 centyl (PGDM typ 1)

↑ stężenie erytropoetyny w pępowinie, ↑grubości kosmówki

hiperinsulinemia zwiększa zapotrzebowanie na tlen u płodu →

zmniejszone utlenowanie krwi

przewlekła hipoksja

płody matek z cukrzycą szybciej reagują ↓ pH i ↑ stężenia kwasów mlekowych w

odpowiedzi na hipoksję

nawet w 24 – 72h po prawidłowych wynikach testów wykrywających hipoksję

Page 50: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

ZGONY OKOŁOPORODOWE

ZGONY PRZEDPORODOWE / liczba dzieci żywo i martwo urodzonych

GDM PGDM DM (-)

dane własne 2000-2010 0,2% 1,3% 0,5%

piśmiennictwo 1,7 – 4,4% 2– 6,3% 0,15 – 1,4%

Page 51: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

INNE POWIKŁANIA U DZIECI

hipoglikemia

hiperbilirubinemia

hipokalcemia, hipomagnezemia

policytemia

zaburzenia oddychania

zakażenia

powikłania odległe

Page 52: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

ZGONY OKOŁOPORODOWE

ZGONY WEWNĄTRZMACICZNE ŚMIERTELNOŚĆ NOWORODKÓW

0,78% 1985

0,65% 2001

o 17% o 35%

Silver RM. Work-up of stillbirth: a review of the evidence. Obstetrics Reviews. Am J Obstet Gynecol, 2007

Page 53: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

wartości glikemii:

na czczo < 5,3 mM; < 90 / 95 mg/dl

przed posiłkiem < 5,6 mM; < 100 mg/dl

1 h po posiłku < 7,8 mM; < 120 mg/dl / 130

2 h po posiłku < 6,6 mM; < 120 mg/dl

glikemia nocna > 3,3 mM; > 60 mg/dl

średnia dobowa glikemia (2 h po posiłku) < 118 mg/dl

średnia dobowa glikemia (1 h po posiłku) < 130 mg/dl

HbA1c < 6,1%

PRAWIDŁOWE WYRÓWNANIE CUKRZYCY

Page 54: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

SAMOKONTROLA GLIKEMII

jak często w ciągu dnia ???

przed, czy po posiłku???

w jakim czasie po posiłku???

Page 55: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

LECZENIE

Tryb życia

Farmakoterapia – intensywna funkcjonalna insulinoterapia

pompa insulinowa

Dieta z ograniczeniem węglowodanów prostych

Page 56: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

DIETA

30 – 40 kcal/kg 30 – 35 kcal/kg 24 kcal/kg

węglowodany złożone 40 – 50%

białko 20%

tłuszcze, gł. nienasycone 30 – 40%

częste posiłki

w małych ilościach

Page 57: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze
Page 58: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

PROFIL DZIAŁANIA INSULIN

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24

Początek działania : 0 - 5 / 15 - 30 min

Szczyt działania : 1 -3 godziny

Średni czas działania : 6 - 8 godzin

Maksymalny czas działania : 12 godzin

Początek działania : 3 – 4 godziny

Szczyt działania : 6 – 14 godzin

Średni czas działania : 24 - 28 godzin

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24

Początek działania : 1 – 3 godziny

Szczyt działania : 4 – 8 godzin

Średni czas działania : 13 - 20 godzin

analogi / krótkodziałająca

o pośrednim czasie działania

długoodziałająca

Page 59: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

insulina krótkodziałająca / analogi

insulina o przedłużonym działaniu

Ś O K ON Ś

rano popołudnie wieczór

dzi

ałan

ie i

nsu

liny

noc

posiłki

Gabbe. Diabetes Mellitus in Pregnancy. Obstet Gyneco 2003

INTENSYWNA INSULINOTERAPIA

Page 60: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

Ś O K ON Ś

rano popołudnie wieczórdzi

ałan

ie i

nsu

liny

noc

posiłki

Gabbe. Diabetes Mellitus in Pregnancy. Obstet Gyneco 2003

INSULINOTERAPIA W POMPIE

„baza” - 50 – 60% dawki dobowej – 0,3 jed/kg m.c.

bolusy przedposiłkowe – 40 – 50% dawki dobowej

„baza”

północ

Page 61: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

INSULINOTERAPIA W CIĄŻY

I trymestr

0,8 jed/kg m.c.

II trymestr

1,0 jed/kg m.c.

III trymestr

1,2 jed/kg m.c.

150 -300% zapotrzebowania sprzed ciąży

1 jednostka - o 30 mg/dl

10 g węglowodanów (1WW) - o 30 mg/dl

1 jednostka pokrywa zapotrzebowanie na 10 g węglowodanów

Page 62: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

LECZENIE

Leki doustne – glibenklamid

2,5 – 10 mg x 2/d

GDM G2

metformina w PCOS – odstawić w ciąży????????????????

Kremer. CJ. Duff P. Glyburide for the treatment of gestational diabetes. Am J Obstet Gynaecol 2004, 190, 1438-9

Langer O. i wsp. A comparision of glyburide and insulin in women with gestational diabetes mellitus. Am J Obstet

Gynecol 2000, 343, 1134-8

Page 63: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

OPIEKA POŁOŻNICZA

– dojrzałego

– w prawidłowym stanie

metabolicznym

– o prawidłowej masie ciała

– bez wad wrodzonych

prawidłowy rozwój psychofizyczny dziecka

rozpoznanie

planowanie

ośrodek specjalistyczny

edukacja

samokontrola

ocena

powikłań

Page 64: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

OPIEKA POŁOŻNICZA

zespół interdyscyplinarny

położnik

diabetolog

pielęgniarka diabetologiczna

dietetyk

neonatolog

okulista

Page 65: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

NADZÓR NAD MATKĄ

edukacja: dieta,

postępowanie w hipo-, hiperglikemii

samokontrola glikemii

badanie ogólne moczu / posiew moczu

badania biochemiczne

ocena dna oka

kontrola ciśnienia tętniczego krwi

Page 66: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

STANY ZWIĄZANE Z CUKRZYCĄ

hiperglikemia

hipoglikemia !!

zbyt mała dawka insuliny

leki: fenoterol, sterydy

nieprawidłowa dieta

↑ ryzyka kwasicy, śpiączki,

zmian zakrzepowych

nieprawidłowa technika iniekcji, złe miejsce podania

przedawkowanie insuliny

nieprawidłowa dieta

spadek zapotrzebowania na insulinę

inne powikłania: wymioty

poród, połóg

↑ ilości epizodów

często „bezobjawowa”

↑ ryzyka kwasicy ketonowej

Page 67: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

MONITOROWANIE STANU PŁODU

liczenie ruchów płodu (od 28 – 32 tc)

KTG (od 28 – 34 tc)

USG

ocena wielkości i rozwoju płodu (co 4 tygodnie)

profil biofizyczny

lokalizacja łożyska

przepływy naczyniowe (od 24 tc)

ECHOKARDIOGRAFIA PŁODOWA

intensywny nadzór i leczenie noworodków

Page 68: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WYBÓR TERMINU PORODU

indukcja porodu

Page 69: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

WYBÓR DROGI PORODU

wskazania do c.c.:

typowo położnicze

makrosomia płodu

szacowana masa ciała ≥ 4200g

różnica AC/HC ≥ 4 cm

nieskuteczna indukcja porodu

położenie miednicowe płodu

inne: okulistyczne, internistyczne, ortopedyczne

Page 70: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

PLANOWANIE CIĄŻY

w USA < 1/3 kobiet z cukrzycą planuje ciążę

Gabbe. Diabetes Mellitus in Pregnancy. Obstet Gynec 2003

Polska - średni tydzień objęcia opieką – 16 tc

materiał własny (n=132)

PGDM:

• ocena dna oka, ewentualnie laseroterapia przed ciążą

• mikroalbuminuria / cukrzyca > 10 lat klirens kreatyniny + dzm na białko

• chns EKG, ECHO duże ryzyko dla matki

• nadciśnienie tętnicze – modyfikacja leczenia przed ciążą

Szkocja - ~ 25% planująch, 58% ma HbA1c w granicach normy

Walkinshaw SA. Type 1 and type 2 diabetes and pregnancy. Current Obstet Gynaec 2004

Francja, Dania - ~ 50% planujących

Lorenzini F. Hospital Rangueil, Toulouse, France

Page 71: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

PLANOWANIE CIĄŻY

Gabbe. Diabetes Mellitus in Pregnancy. Obstet Gyneco 2003

Walkinshaw SA. Type 1 and type 2 diabetes and pregnancy. Current Obstet Gynaec 2004

Dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna o niskiej dawce hormonów

/ estrogenów

- bezpieczna????? dla kobiet bez powikłań naczyniowych

Mini-pills – dla kobiet z powikłaniami naczyniowymi

- konieczna ścisła kontrola glikemii i poziomu lipidów!!!!!

IUD ???

Chemiczne środki antykoncepcyjne – bezpieczne w cukrzycy

Page 72: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

PLANOWANIE CIĄŻY

Gabbe. Diabetes Mellitus in Pregnancy. Obstet Gyneco 2003

Walkinshaw SA. Type 1 and type 2 diabetes and pregnancy. Current Obstet Gynaec 2004

Dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna o niskiej dawce hormonów

/ estrogenów

Etynyloestradiol ≤35ug lewonorgestrel/

noretysteron

WARUNRK!!!

- wiek <35rż

- niepalenie tytoniu

- brak nadciśnienia tętniczego krwi

- brak nefropatii, retinopatii, innych chorób naczyń

- BMI <30km/m2

Page 73: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze
Page 74: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

POWIKŁANIA NEONATOLOGICZNE

RDS – respiratory distress syndrome

adaptacyjne zaburzenia oddychania

hiperglikemia i hiperinsulinemia – wpływają na opóźnienie

dojrzewania płuc płodu

płody matek, u których występowały epizody ostrej hipoglikemii w

ciąży mają „bardziej dojrzałe” płuca w 32 – 34 tygodniu ciąży

Walkinshaw SA. Type 1 nad type 2 diabetes and pregnancy. Current Obstetrics & Gynaecology. 2004, 14, 375-386.

Page 75: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze
Page 76: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

11 – 14 tc 18 – 22 tc

MONITOROWANIE DOBROSTANU PŁODU - USG

28– 32 tc

Page 77: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

Tryb życia

Farmakoterapia – intensywna funkcjonalna

insulinoterapia

pompa insulinowa

Dieta z ograniczeniem węglowodanów prostych

LECZENIE CUKRZYCY W CIĄŻY

Page 78: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

DIAGNOSTYKA CUKRZYCY CIĘŻARNYCH

I-sza wizyta 24 – 28 tydzień ciążyOGTT – 75g glukozy

Page 79: CUKRZYCA A CIĄŻA - Strona główna | Warszawski ...Hipoglikemia??? na modelu zwierzęcym wpływa na zmiany w morfologii miocytów, poziomie kwasu mlekowego wewnątrz miocyta, bierze

zdrowe ciężarne 10%

LGA

AGA normosomia

10%

SGA - hipotrofia LGA - hipertrofia

< 10 pc > 90 pc

ciężarne z cukrzycąokoło 5% 20 do ponad 40%

ZABURZENIA WZRASTANIA

WEWNĄTRZMACICZNEGO PŁODU