Belt Vittoriosa A.D. 1883 · 2017. 3. 14. · Ix-xog˙ol beda fl-1566 u fi Ωmien ˙ames snin,...

Le˙en is-Soçjetà MuΩikali

San LawrenzBelt Vittoriosa A.D. 1883

Óar©a Nru 98 Marzu - April 2017

S o ç j e t à M u Ω i k a l i S a n L a w r e n zBel t V i t to r iosa

MARZU - APRIL 2017 Óar©a Nru. 98 3

Il-Kelma tal-President

Skont l-istatut tas-Soçjeta` fix-xahar ta’ Jannar ta’ kull sentejn g˙andhom jsiru laqg˙at ©enerali tal-bandisti u soçi propjetarji u tal-membri biex ja˙tru kumitat ©did. F’Jannar li g˙adda, ntag˙Ωel kumitat ©did fejn l-eta` medja dejjem qed tiçkien. Dan jawgura tajjeb ˙afna g˙all-futur tas-Soçjeta`. Fil-kumitat importanti li jkollok nies ta’ esperjenza, iΩda daqshekk ie˙or importanti li jkollok element Ωag˙Ωug˙, li jkun mimli ˙e©©a u ener©ija biex ja˙dem u jo˙ro© b’idejat ©odda. Dan jidher kemm fl-amministrazzjoni tal-kaΩin, fejn nsibu Ωag˙Ωug˙ kwalifikat jaqdi il-kariga importanti ta’ kaxxier, kif ukoll fix-xog˙ol ©ol-kaΩin u l-attivitajiet li ji©u organizzati. Fil-preΩent, g˙andna programm ta’ pro©etti, li ninsab konvint li bil-˙idma kollettiva li g˙andna bejn il-kumitat kollu, nwettquh.

Wie˙ed mill-pro©etti li g˙addej b˙alissa huwa t-tisbie˙ u l-addattament kif jixraq tas-sala tal-kunçerti, sabiex tkun iktar konvinjenti biex tintuΩa kemm g˙at-tag˙lim muΩikali, li ta’ min jg˙id li n-numru ta’ tfal qieg˙ed dejjem jikber, kif ukoll g˙all-kunçerti tal-banda li jsiru bit-t˙ejjija g˙all-Programmi MuΩikali varji. G˙al din is-sena, is-Soçjeta` g˙addejja bi preparamenti g˙al Ωew© programmi li sejra ttella’, wie˙ed fl-10 ta’ Ìunju u ie˙or fis-7 ta’ Awwissu.

Pro©ett ie˙or li sar b’˙idma volontarja minn diversi membri tal-kumitat kien it-tiswija fis-saqaf tas-sala, qabel ma beda ix-xog˙ol fuq l-ewwel fazi ta’ titjib tal-akkwistika tas-sala, fejn twa˙˙al suffitt tul is-sala. Wara dan, hu pjanat li jibda it-tibjid tas-sala, kif ukoll jitwa˙˙lu kwadri b’tag˙rif muΩikali addattati g˙all-istudenti u allievi.

Fil-lista ta’ pro©etti, g˙andna ukoll ir-restawr tal-arkivju, li jinsab miexi kif pjanat, hekk kif wa˙da mill-vetrini l-kbar ©iet imbattla mill-muΩika, iΩΩarmat u ntbg˙atet il-Mosta g˙and Prevarti Malta Limited. g˙ar-restawr, fejn hu mistenni li qabel il-festa tkun lesta u lura f’postha. Barra minn hekk, qed na˙dmu wkoll biex nie˙du fondi sabiex jkompli r-restawr tal-vetrini l-o˙ra u iktar ‘il quddiem ssir tappezzerija mal-˙itan flimkien ma’ sett purtieri g˙al kuljum. Na˙seb li kienet deçiΩjoni g˙aqlija tal-kumitat li jitwettaq dan ix-xog˙ol f’©awhra li g˙andu l-kaΩin li forsi fil-passat ma kienx ji©i apprezzat biΩΩejjed.

Hekk kif tajna bidu g˙all-Ωmien ir-Randan li hu Ωmien ta’ preparazzjoni g˙ac-çelebrazzjonijiet tal-mewt u l-qawmien tas-Sinjur tag˙na Ìesu` Kristu, il-kumitat beda ja˙seb dwar il-wirja Ìetsemani hekk kif s-sena l-o˙ra ma saritx ˙abba li ma kienx possibli li nwaqqfu l-uΩu tas-sala tal-kunçerti

g˙all- sitt ©img˙at. Hekk kif il-kumitat g˙amel ˙iltu biex jara jsibx lil xi ˙add interessati li jarma dil-wirja, ©ie deçiΩ li l-wirja tkompli ti©i armata fil-kaΩin, fejn parti mill-wirja ser ssir fis-sular t’ isfel.

Parti o˙ra importanti mill-kaΩin hi l-Kummissjoni Attivita` Soçjali, li qed tag˙ti l-kontribut tag˙ha fl-organizzazzjoni tal-attivitajiet soçjali li barra li qed iservu ta’ rikrejazzjoni g˙al diversi membri, jservu wkoll biex ikomplu jin©abru fondi biex ikomplu jsa˙˙u s-sitwazzjoni finanzjarja tal-kaΩin. Fost l-attivitajiet li ji©u organizzati kien hemm ikla tal-karnival li ©iet organizzata nhar il-Ìimg˙a f’restaurant f’Wied il-G˙ajn, fejn kellna attendenza ta’ sittin ru˙ u kul˙add ˙areg sodisfatt. Wara din l-attivita`, di©a` bdew il-preparamenti me˙tie©a g˙all-Buffet Breakfast li jsir wara l-funzjoni ta’ Sibt il-G˙id. Min˙abba li s-sena l-o˙ra ma ˙ri©niex sodisfatti ©ie deciz li l-Kumitat se jie˙u ˙sieb jorganizza l-attivita` kollha huwa fil-lo©©a ta’ fuq. FiduçjuΩ li jkollna konkorrenza tajba b’turija g˙ax-xog˙ol li qed twettaq il-Kummissjoni.

Ta’ min isemmi wkoll li minn Jannar, id-direzzjoni tas-sala tal-billiard g˙addiet f’idejn Lawrence Gonzi li ismu huwa sinonimu mal-log˙ob tal-billiard. Minbarra li hu awtorita` u persuna ta’ esperjenza kbira f’dan l-isport, jaf imur ma’ dawk li jiffrekwentaw din is-sala, qieg˙ed iΩomm is-serjeta` fis-sala u organizzatur tajjeb. Óa inizjattiva biex il-membri jkollhom locker fejn isakkru l-istikka tag˙hom. Di©a` saru Ωewg armarji u nittamaw li ‘l quddiem isiru aktar biex jigu akkomodati aktar membri.

Kien ukoll ta’ pjaçir g˙alina li naraw lil Ìor© Agius, wie˙ed mill-aktar membi antiki tas-Soçjeta` ji©i preΩentat b’pubblikazzjoni ta’ ˙afna taqbiliet minn tieg˙u, li kollha jwasslu messa©© ta’ fara© u spiritwalita`. Lil Ìor© nafu minn Ωg˙oΩitu, meta kien jattendi regolari fiç-çirkolu San Filippu Neri tal-Azzjoni Kattolika. Ìor© huwa ma˙bub minn kul˙add u milqug˙ kull fejn imur, u nemmen li dan isir g˙aliex il-messa©©i tieg˙u f’forma ta’ taqbiliet jolqtu lil kul˙add, kemm kbar u kemm Ωg˙ar. Minkejja li llum kiber fl-eta` u sa˙˙tu majnat, Ìor© g˙adu entuΩjast biex iwassal il-kelma t-tajba.

Minn qalbi nawgura l-G˙id it-Tajjeb lil Kul˙add.

Lawrence V. Farrugia WerrejIl-Kelma tal-President.........................3Mill-Birgu tal-Img˙oddi.....................5Mattew il-Pubblikan...........................610 snin mill-ewwel programm b’tema.7Servizzi tal-Banda...............................7G˙aliex tissejja˙ Pjazza......................8Kumitat 2017/18.................................9Tag˙rif mill-Kçina............................10Anton Bruckner................................11Wiçç imb’wiçç ma’ Tony Raggio................................12/13Attivitajiet Marzu - April 2017.........14

EditurSimon Farrugia

RiklamiOscar Adami

Simon FarrugiaLawrence V. Farrugia

RitrattiMarco Avellino

Melvin DegiorgioAlenka Falzon

Noel GauciLawrence Parascandolo

Elton J. RandichAndrè Xuereb

Proof ReadingBjorn Callus

Ritratt Faççata

Ritratt ta’ Kristu fl-Ort li jintrama f’Palazzo Huesca

xog˙ol Michael Camilleri Cauchi

Stampat

36, Triq San Pawl, VallettaTel: 2122 4607 Mob: 9987 0603E-mail: [email protected]

#ilbandatalbirgu



Mill-Birgu tal-Img˙oddiAnton Attard

Il-Kavallieri J˙allu l-Birgu

#ilbandatalbirgu

It-tluq tal-Ordni mill-Birgu lejn il-Belt Valletta kien hemm min ˙ares lejh b’sog˙ba u wisq aktar o˙rajn, li g˙al diversi ra©unijiet, b˙al ne˙˙ew g˙oqla minn fuq l-istonku tag˙hom. IΩda dan l-episodju jibqa’ xorta wa˙da avveniment importanti fi ©rajjet beltna.

Billi waqt l-Assedju l-Kbir, id-difiΩa tal-Birgu u l-in˙awi tieg˙u deher li kienet vulnerabbli, l-Ordni ddçieda li jibni belt ©dida iffortifikata b’mod impenetrabbli fuq l-g˙olja Xibb ir-Ras. Ix-xog˙ol beda fl-1566 u fi Ωmien ̇ ames snin, kollox kien lest biex mill-Birgu l-Ordni jmur fil-belt ©dida li nbniet.

Fit-18 ta’ Marzu 1571, fil-Birgu saret wa˙da miç-çerimonji mill-aktar importanti ta’ kemm dam fostna l-Ordni ta’ San Ìwann. Din bdiet fil-Knisja ta’ San Lawrenz, b’ Quddiesa Solenni mill-Gran Prijur tal-Ordni, li g˙aliha kienu preΩenti l-Gram Mastru Del Monte, il-Kunsill u l-Kavallieri li kienu Malta dak iΩ-Ωmien. Kif din spiççat, kul˙add mexa proçessjonalment lejn Xatt ix-Xwieni u minn hemm qasmu bil-ba˙ar lejn xatt il-belt il-©dida. Minn hemm, qabel ma da˙lu fil-bere© rispettivi tag˙hom, il-kavallieri mxew lejn il-Knisja tal-Vitorja, g˙al servizz reli©juΩ ie˙or.

Ta’ min jinnota li sehem il-Birgu u niesu fi ©rajjet dawk is-snin deher mhux ftit. Óafna mill-˙addiema tas-seng˙a ta’ din il-belt kellhom sehem kbir fil-bini tal-palazzi u djar u dak me˙tie© g˙all-kavallieri li nbnew fil-belt il-©dida. Mag˙hom kienu marru wkoll patrijiet Dumnikani mill-Kunvent tal-Lunzjata. Bis-sa˙˙a ta’ dan, il-Birgu g˙andu sehem importanti fit-twaqqif tat-tielet kunvent tal-Ordni Dumnikan f’Malta u fil-knisja li nbniet g˙alihom ftit wara, Dan wassal biex b’sa˙˙et element Vittoriosan titwaqqaf l-ewwel parroçça fil-Belt Kapitali.

****************************

Il-Via Sagra ta’ Bonomo

Dan l-a˙˙ar ©ie deçiz li l-Via Sagra l-antika tal-pittur Gian Battista Bonomo (1776-1856) ter©a’ ssib postha mal-pilastri tal-Knisja ta’ San Lawrenz, minflok dik li l-Kanonku Zammit Gabaretta, fil-ktieb tieg˙u The Church of the Grandmasters And Inquisitors, xejn ma kellu kliem ta’ tif˙ir kif saret. Anzi !

Ir-ritorn ta’ dawn il-kwadri kien pass g˙aqli ˙afna g˙al Ωew© ragunijiet. Din kienet wa˙da mill-ftit xog˙lijiet ta’ pittur mill-Birgu, bi gwarniçi artistiçi aktarx ukoll minn img˙allmin Vittoriosani, li minnhom f’din il-belt kien hawn mhux ˙azin.

Skont ma kiteb Fr. John Avellino fil-programm tal-Festa tal-2014 din il-Via Sagra kienet saret fl-1814. Skont il-©urnal Malta Tag˙na tat-18 ta’ Marzu 1905

kien deher li, fuq inizjattiva tas-sagristan Pawlu Rizzo, il-gwarnici ©ew restawrati biex kompla ˙are© ©mielhom mill-©did. Dan ir-restawr jikkonferma li sa dik id-data, il-Via Sagra kien g˙adda minn fuqha zmien twil.

Din il-Via Sagra ma kenitx ix-xog˙ol wa˙dieni ta’ Bonomo fil-Knisja ta’ San Lawrenz. Skont l-istoriku Castagna, flimkien mag˙ha kellu l-erba’ Evan©elisti ta˙t il-koppla, li aktar tard inbidlu minn dawk ta’ Cortis, li hemm illum. Ma’ dawn hemm il-Kwadru ta’ San Lui©i Consaga u kellu ie˙or bil-Madonna tal-Karmnu. G˙all-Awla Kapitulari kien pitter ritratti tal-Papa Piu VIII, tas-saçerdot Filippin Lanzon, tal-Arçipriet Dun Salv Fenech u ie˙or ta’ Dun Ferdinandu Ebejer. L-uniku xog˙ol li hu mag˙ruf li g˙andu barra mill-knisja ta’ San Lawrenz, hu l-kwadru titular li kien g˙amel g˙all-Knisja ta’ San Ìiljan, fl-Isla.

T˙abbar ukoll li ©ie deçiz li l-Via Sagra tal-Ir˙am ser titqieghed fil-Kappella taç-Çimiterju ta’ San Lawrenz. Jekk dan ise˙˙ tkun it-tieni darba fi ©rajjet din il-belt, li kwadri tal-Via Sagra li nbidlu ma’ o˙rajn ©odda fil-knejjes tag˙na tqeg˙edu f’kappella f’çimiterju. Meta fil-Knisja tal-Lunzjata dendlu dawk li hemm illum, l-antiki kienu ˙aduhom g˙all-Kappella li l-Komunita’ Dumnikana tal-Birgu g˙anda fiç-Çimiterju tal-Addolorata. Veru kaΩ li, kif jing˙ad: l-istorja tirrepeti ru˙ha.

Meta kont qed in˙ejji dan l-artiklu, t˙abbret il-mewt tal-˙abib tieg˙i Sunny Aquilina. Dan il-poeta u kittieb BormliΩ g˙andu wa˙da mill-isba˙ poeΩiji li qatt inkitbu dwar il-Birgu, intitolata Il-Belt Rebbie˙a. Kont inkludejtha flimkien ma’ o˙rajn fil-Programm tal-Festa tal-2015 u qed ter©a tidher fil-pa©na li jmiss. Nie˙u l-okkaΩjoni biex, ta’ ̇ abib tal-qalb, intih l-a˙˙ar tislima.


6 MARZU - APRIL 2017 Óar©a Nru. 98

Mattew kien “Pubblikan”, ji©ifieri ji©bor it-taxxi f’isem l-Imperu Ruman, u g˙alhekk kien meqjus midneb pubbliku. Imma Ìesù jsejja˙lu biex jimxi warajh u jsir dixxiplu tieg˙u. Mattew jaççetta, u jistiednu g˙all-ikel id-dar tieg˙u flimkien mad-dixxipli u l-pubblikani u l-midinbin. G˙alhekk tqum diskussjoni bejn il-FariΩej u d-dixxipli ta’ Ìesù g˙ax dawn jieklu fuq il-mejda mal-pubblikani u l-midinbin.“G˙aliex jiekol mal-Pubblikani u l-midinbin l-Img˙allem tag˙kom?” qalulhom. Imma Ìesù ma jitbeg˙idx minnhom, anzi jid˙ol fid-djar tag˙hom u jpo©©i ma©enbhom; dan ifisser li anki huma jistg˙u jsiru dixxipli tieg˙u.

U daqshekk ie˙or hu minnu l-fatt illi g˙ax a˙na Nsara, dan ma jag˙milniex nies li ma niΩbaljaw qatt. B˙al Mattew il-Pubblikan, kull wie˙ed u wa˙da minna jrid jintre˙a f’idejn il-grazzja tal-Mulej, minkejja d-dnubiet tag˙na. Ilkoll a˙na midinbin, ilkoll g˙andna dnubiet. Bis-sej˙a ta’ Mattew, Ìesù qed juri lill-midinbin li hu ma j˙arisx lejn l-img˙oddi tag˙hom, lejn il-qag˙da soçjali, lejn ir-regoli ta’ barra, imma pjuttost jifta˙ g˙alihom futur ©did. Darba Santu Wistin qal “M’hemmx qaddis bla passat u m’hemmx midneb bla futur”. Dak hu li jag˙mel Ìesù, jag˙tina tama g˙al ˙ajja a˙jar, biΩΩejjed inwie©bu g˙all-istedina b’qalb imçekkna u sinçiera. “Óniena nistenna mhux sagrifiççju”. Ìesù mhux il-©usti ©ie jsejja˙ iΩda lill-midinbin.

Il-Knisja m’hijiex komunità ta’ perfetti, imma ta’ dixxipli f’mixja, li mexjin wara l-Mulej g˙ax g˙arfu li huma midinbin u fil-˙tie©a tal-ma˙fra tieg˙u. G˙alhekk il-˙ajja Nisranija hi skola ta’ umiltà li tift˙ilna qalbna g˙all-grazzja. Din l-im©ieba ma jifhimhiex min jippretedi li hu “©ust” u ja˙seb li hu a˙jar mill-o˙rajn. Is-suppervja u l-kburija ma j˙allukx tinteba˙ li int fil-bΩonn tas-salvazzjoni, anzi jΩommuk milli tara l-wiçç ˙anin ta’ Alla u timxi bi ˙niena mal-o˙rajn. Is-suppervja u l-kburija huma ˙ajt li jxekkel ir-relazzjoni tag˙na ma’ Alla. Safrattant, il-missjoni ta’ Ìesù hi propju din: ji©i jfittex lil kull wie˙ed u wa˙da minna, biex idewwi u jfejjaq il-©rie˙i tag˙na u jsej˙ilna biex nimxu warajh bi m˙abba. Jg˙idha çara: “It-tabib ma je˙ti©uhx dawk li huma f’sa˙˙ithom, iΩda l-morda” (v. 12). Hu j˙abbar is-Saltna ta’ Alla, u s-sinjali tal-mi©ja tieg˙u jidhru: Hu jfejjaq mill-mard, je˙les mill-biΩa’, mill-mewt u mill-˙akma tax-Xitan. Quddiem Ìesù l-ebda midneb ma jit˙alla barra – g˙ax il-qawwa li tfejjaq ta’ Alla ma tafx b’mard li ma jistax jitfejjaq; u dan g˙andu jimliena bil-fiduçja u jift˙ilna qalbna g˙all-Ìesu` biex ji©i u jer©a’ jfejjaqna.

G˙aziz ˙abib, f’dan ir-Randan, g˙amel b˙al Mattew il-Pubblikan u stieden lil Ìesu` ji©i jiekol g˙andek, jag˙mel ˙abib mieg˙ek permezz ta’ qrara tajba u sinçiera. Ftakar li m’a˙niex g˙al hawn.

Mattew il-Pubblikan: Mt 9.9-13 minn Fr Martin Mamo OFMCap.

#ilbandatalbirgu

Belt rebbie˙a, belt glorjuΩa, G˙aliex jekk f’Settembru tfakkarBelt fil-qalb tal-Port il-Kbir, Minn Sant An©lu Jum ir-Reb˙Belt tal-ba˙ar sa mill-qedem Tie˙u l-˙e©©a, kif tiΩΩejjenBelt l-azzar fl-Assedju l-Kbir! Kif t’Awwissu tara s-seb˙ !

Belt li fik l-g˙onja u l-fqajra G˙aliex fl-g˙axra l-jum ta’ qima,Saqqew l-art fil-©lieda g˙ad-din; San Lawrenz, qaddis patrun,Ûammejt iebes kontra l-Mislem Ìewwa l-Birgu festa kbira,Belt Rebbie˙a g˙all-Maltin Sa minn sekli hawn meqjum. Belt bi swar im˙arsa, kbira, Mhux fid-daqs daqs kemm fil-©ieg˙ ! Vittoriosa, Belt ewliena; Wieqfa, tleqq ©ojjell sabih!

Il-Belt Rebbie˙a

Buffet Breakfast nhar Sibt il-G˙id 15 t’April, 2017wara l-funzjoni tal-Knisja

fil-lo©©a tas-Sala Prinçipali ta’ Palazzo HuescaBiex tirriserva post ©entilment g˙amel kuntatt

mas-Sur Eugenio Pellicano fuq 7961 7288Prezz:- €10



G˙axar snin mill-ewwel programm b’tema

minn Simon Farrugia - Segretarju

#ilbandatalbirgu

Kien fis-sena 2007 meta l-Kummissjoni Banda ddeçidiet li l-Programm tas-7 t’Awwissu li kien kiber ˙afna fil-popolarita` g˙andu jkun Programm MuΩikali b’tema. G˙all-ewwel sena g˙aΩilna t-tema tal-‘Musicals’ bit-titlu ‘From Broadway to the West End’. G˙addew g˙axar snin fejn matul dan il-perjodu kellna tant temi ori©inali fost dawn insibu muΩika Taljana, Maltija, Valzi, The Americas, Sports n’ Music, Eighties Flashback, The European Union, Themes from Walt Disney u MuΩika Latina. Semmejt dawn it-temi kemm biex nfakkar kemm konna ori©inali matul iΩ-Ωmien kif ukoll biex nag˙mila aktar façli g˙al min forsi jkun irid xi referenza konxju mill-fatt kemm tinqara din ir-rivista u kemm hi mil˙uqa mhux mill-membri biss.Imma minkejja li g˙addew tant snin nibqa’ ng˙id u niftakar l-ewwel Programm. Fil-fatt minn dak in-nhar kien hawn ˙afna li g˙aΩlu din it-tema. U ovvja g˙ad hemm min irid jag˙mila. Interessanti jekk narawx xi banda tag˙Ωel din it-tema fl-10 anniversarju. Nawgura li jekk ikun hawn xi banda li taghmel dan minkejja li ghaddew g˙axar snin til˙aq il-livell li konna l˙aqna dak in-nhar. Personalment tibqa’ l-favorita tieg˙i s-silta mill-musical ‘Les Miserables’.Min-na˙a tag˙na g˙addejjin bir-ritmu sew fuq il-Programmi MuΩikali li g˙andna matul din is-sena. Fil-fatt minbarra l-Programmi tal-Allievi u Bandisti tal-Post li jsiru kull nhar Óadd il-Palm u fi Ωmien il-Milied, ser ikollna numru ta’ Programmi o˙ra. Fl-10 ta’ Ìunju ser ikollna l-Programm Annwali li din is-sena ser isir fil-Forti Sant’ An©lu u ser ifakkar it-30 sena Presidenza. U ovvjament il-Programm ‘Vittoriosa in Festa’ li jsir kull nhar is-7 t’Awwissu. Minbarra dan il-Banda ser ikollha Programmi fil-Festi ta’

Kristu Re, Ra˙al Ìdid u minn din is-sena fil-Festa ta’ San Leonardu, Óal-Kirkop. Dan ifisser li l-Banda tag˙na hija attiva bil-preparamenti u kunçerti ta’ t˙ejjija s-sena kollha. M’hijiex banda ta’ festa wa˙da, ta’ Programm wie˙ed fis-sena, imma banda tas-sena kollha. B’hekk din hija l-Banda tal-Birgu.Konxji minn din l-attivita` fil-©img˙at li ©ejjin ser tinbeda l-a˙˙ar faΩi tal-pro©ett tas-Sala tal-Kunçerti fejn din ser isirilha s-suffitt filwaqt li qed ti©i rinovata wkoll. Dan grazzi g˙all-fondi li ksibna mill-Kunsill Malti tal-Volontarjat ta˙t l-iskema Small Initiatives Support Scheme (SIS). Din is-sala minbarra g˙all-kunçerti tintuΩa wkoll g˙at-tag˙lim muΩikali b’mod partikolari g˙all-klassijiet tal-perkussjoni. Qed ji©u wkoll irran©ati Ωew© kmamar, wa˙da li sa ftit Ωmien ilu kienet isservi b˙ala s-Segreterija u kamra o˙ra fuqha fejn dawn ser jibdew jintuΩaw g˙at-tag˙lim ‘one to one’. Dan huwa kollu frott l-interess li hemm fit-tag˙lim muΩikali li g˙addej b’ritmu tajjeb ˙afna. Prosit lil kull min qed jag˙ti l-kontribut f’dan is-settur.Minbarra dan hemm ukoll ˙afna aktar xog˙ol li qieg˙ed isir mil-lat bandistiku fejn insibu fost l-o˙rajn l-inventarju kompjuterizzat tal-arkivji muΩikali, kopertini g˙all-fuq il-plançier, scanning tal-libretti tal-marçi brijuΩi u ̇ afna aktar. Dan juri l-impenn tal-kumitat u l-kummissjoni banda sabiex inkomplu nΩommu l-Banda tal-Birgu fost l-aqwa fi gΩiritna.Minn qalbi nawgura l-G˙id it-Tajjeb lil kul˙add.

SERVIZZI TAL-BANDA 2017Data Festa / OkkaΩjoni Lokalita`Il-Óadd 9 t’April Óadd il-Palm KalkaraIl-Ìimg˙a 14 t’April Ìimg˙a l-Kbira BirguIl-Óadd 16 t’April Óadd il-G˙id BirguIs-Sibt 10 ta’ Ìunju Programm 30 Sena President BirguIl-Óadd 11 ta’ Ìunju L-Ewwel Tqarbina BirguIs-Sibt 17 ta’ Ìunju Fanfarra BirguIl-Ìimg˙a 23 ta’ Ìunju Qalb ta’ Ìesu` BirguIl-Ìimg˙a 30 ta’ Ìunju Qalb ta’ Ìesu` Tal-ÓawliL-Erbg˙a 26 ta’ Lulju Madonna tal-Karmnu BallutaIs-Sibt 29 ta’ Lulju Festa Tfal SÛP BirguIl-Óadd 30 ta’ Lulju Kristu Re Ra˙al ÌdidIt-Tnejn 31 ta’ Lulju Mota tan-Novena BirguIt-Tnejn 7 t’Awwissu Programm MuΩikali BirguIt-Tlieta 8 t’Awwissu Antivi©ilja BirguL-Erbg˙a 9 t’Awwissu Març Te Deum BirguIl-Ìimg˙a 11 t’Awwissu L-G˙ada tal-Festa BirguIs-Sibt 19 t’Awwissu San Leonardu KirkopIl-Óadd 3 ta’ Settembru San Girgor SliemaIl-Ìimg˙a 8 ta’ Settembru Marija Bambina IslaIl-Óadd 3 ta’ Diçembru Programm A©enzija Ûg˙aΩag˙ Sta. VeneraIl-Óadd 21 ta’ Diçembru Programm Milied KalkaraIl-Óadd 24 ta’ Diçembru Lejlet il-Milied Birgu


8 MARZU - APRIL 2017 Óar©a Nru. 98 #ilbandatalbirgu

F’kull ra˙al jew belt f’pajjiΩna g˙andek issib wesg˙a tissejja˙ pjazza, pjazzetta jew misra˙. Il-wesg˙a tkun iç-çentru tal-lokalita`. Skont il-Miklem Malti ta’ Erin Ser-racino Inglott insibu li pjazza hija wesg˙a pubblika mdaw-wra bil-bini, f’xi belt jew ra˙al, li fiha jinfdu g˙add ta’ toroq minn in˙awi o˙ra tal-post li jkun, ng˙idu a˙na kien hemm pjazza nies. Il-misra˙ huwa wesg˙a art g˙all-wita imma mhux ma˙duma, b˙al xg˙ajra, fejn jo˙or©u jistrie˙u n-nies tar-ra˙al jirg˙aw il-bhejjem. Wesg˙a barra l-bini tar-ra˙al fejn il-g˙ajn ma ssibx xkiel biex t˙ares dawramejt, art qrib il-knisja tar-ra˙al bla ˙itan jew bini ie˙or mad-dawra.

Ftit ta’ storjaFis-snin erbg˙in beda jin˙ass il-biΩa tal-gwerra. L-Italja da˙let f’alleanza mal-Ìermanja. Dawn iΩ-Ωew© potenzi bdew jimminaççjaw lill-Ewropa, prinçipalment lill-Ingil-terra b’konsegwenza li gΩiritna, kolonja IngliΩa, kienet f’periklu kbir t’attakki mill-ajru Taljani. Il-Gvernatur IngliΩ beda ja˙seb biex jeqred l-influwenza Taljana li kienet teΩisti fost il-Maltin. Fost il-passi li ornda l-Gvernatur kien hemm dak tal-bidla fl-ismijiet tat-toroq u l-pjazez ta’ kullimkien. Mit-Taljan kif konna mdorrijin bihom, ©ew maqlubin g˙all-IngliΩ flimkien mal-Malti, per eΩempju Strada Reale b˙ala Triq il-Kbira bil-Malti u Main/High Street bl-IngliΩ. Dawn il-plakki biΩ-Ωew© lingwi bdew jidhru fil-bidu ta’ kull triq jew pjazza.

Il-pjazza çentrali tal-Birgu, sa minn dejjem mag˙rufa b˙ala ‘Pjazza Vittoriosa’ ma’ ˙elsitx mill-bandu tal-©urnata, l-isem ©ie mibdul b˙at-toroq l-o˙ra. Niftakar meta fl-1943 spiççat il-gwerra u n-nies bdiet tirritorna lejn id-dar tag˙ha wara r-refu©ju lejn in-na˙a ta’ fuq ta’ pajjiΩna, bdejna naqraw l-ismijiet il-©odda tat-triqat fosthom dak tal-pjazza, issa midbul ‘Misra˙ ir-Reb˙a.’ Kul˙add beda jikkummenta, min xtaq jipprotesta, jien xtaqt nag˙mel xi ˙a©a. Sa qabel ma ˙ri©na minn djarna l-pjazza kienet tissejja˙ ‘Pjazza Vittoriosa’, issa li ˙ri©na rebbie˙a fi gwerra li ˙asdet ˙afna nies u g˙amlet ˙erba, inbidlet f’Misra˙. Il-poplu rebbie˙ dehrlu li l-pjazza jist˙oqqilha ©ie˙ ie˙or ma’ dak li tgawdi. It-tradutturi tal-ismijiet tat-toroq ma’ kellhomx il-˙ila li jsewwu l-iΩbalji li la˙qu saru fl-ismijiet.

Meta twaqqfet is-Soçjeta` Storika/Kulturali fl-1954 sa mill-bidu l-kumitat ta’ dak iΩ-Ωmien kien unanimu fuq l-isem tal-Pjazza, dan g˙andu jinkiteb u jitwa˙˙al kif minn dejjem mg˙aruf. Is-Segretarju tas-Soçjeta` beda jsemma le˙nu fix-Xandir u bil-kitba fil-©urnali, iΩda l-g˙ajta tag˙na waqg˙et f’widnejn torox.

Pjazza mhux Misra˙Kul˙add qara’ jew semg˙a kif il-Gran Mastru De Vallette g˙o©bu jg˙olli dan il-post bit-titolu ta’ ‘Belt Vittoriosa’. Il-wesg˙a li tokkupa fin-nofs ta’ dan il-post b˙ala ‘Pjazza Vittoriosa’. Il-kavallieri flimkien man-nies tal-Birgu b’˙ilithom, demmhom, qlubithom u reΩistenza waslithom g˙ar-reb˙a fuq l-g˙edewwa tal-kristjaniΩmu fl-1565. Il-pjazza u z-zuntier tal-Knisja ta’ San Lawrenz, kull nhar is-7

G˙aliex tissejja˙ Pjazza?jikteb George Cilia

ta’ Settembru wara li jitkanta t-Te Deum b’tifkira u rispett lejn il-mejtin ta’ din il-©rajja glorjuΩa, l-Arçipriet jo˙ro© ibierek din l-art. Ûmien qabel u wara l-Assedju l-Kbir hawn kien iservi ta’ çimiterju.

Il-Pjazza kif inhi llum hija mΩejna b’Ωew© monumenti ta’ valur sto-riku u reli©juΩ. L-istatwa ta’ Malta Rebbie˙a bix-xabla f’idejha, simbolu tar-reΩistenza, mibnija fl-1705 mill-Kunsill tal-Universita` tal-Birgu u restawrata mill-Gran Mastru Perellos fl-1713. Il-Gran Mastru ©ie l-Birgu fil-Knisja ta’ San Lawrenz g˙all-pussess b˙ala Kap tal-Ordni Gerosolomitan. Meta Perellos tela’ sal-pjazza biex isellem lill-istatwa tal-Vitorja, il-Gran Mastru ried u wa˙˙al l-arma tieg˙u mal-kolonna tal-istatwa b˙ala tifkira tieg˙u. Statwa o˙ra artistika minquxa f’©ebel abjad fuq kolonna hija ta’ San Lawrenz bis-salib f’idu mibnija fl-1880, im˙allsa mill-Kanonku Rafael Patiniott fuq disinn tal-arkitett IngliΩ Poulson. Statwa tassew devota, tfakkarna fil-qaddis, patrun u protettur tag˙na l-Vittoriosani. Ma faççata o˙ra tal-pjazza naraw kurçifiss skolpit fil-©ebel, Ωonqor sa mis-seklu sittax, imsejja˙ tal-i©©ustizzjati. Il-ber©a tal-Ìermanja jew kif mg˙arufa Auberge d’Allemagne tinsab f’tarf il-Collacchio, illum parti mill-pjazza. Il-kaΩin tal-Banda San Lawrenz bil-faççata majestuΩa tiddomina l-pjazza, illum imsejja˙ Palazzo Huesca, jag˙ti ˙ajja lill-pjazza.

Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar, wara korrispondenza twila u laqg˙at mal-awtoritajiet tal-ismijiet tat-toroq, it-talba tas-Soçjeta` ©iet mismug˙a u ntlaqg˙et. Bi dritt tal-istorja li nsibu fil-pjazza tal-Birgu, issa l-pjazza hija re©istrata bl-isem ori©inali bil-plakka mal-˙ajt b˙ala ‘Pjazza Vittoriosa’.


MARZU - APRIL 2017 Óar©a Nru. 98 9#ilbandatalbirgu

KUMITAT TAS-SOÇJETA MUÛIKALI BANDA VITTORIOSANA SAN LAWRENZ

GÓAS-SNIN 2017-2018 Patrun tas-Soçjeta’ L-Emminenza Tieg˙u Kardinal Prospero Grech OSA Presidenti Onorarji L-Eçç. Tieg˙u Dott Ugo Mifsud Bonnici L-Eçç. Tieg˙u Fra John Edward Critien Is-Sur Joseph Scicluna Is-Sur Tony Cassar Is-Sur Lorenzo Zahra Is-Sur Conrad Baldacchino Membri Onorarji Is-Sur Ivan Scicluna Is-Sur Ed Schoebben Is-Sur Geert Sciot Kappillani Onorarji Mons. Lawrenz Mifsud Mons. Paul Raggio Kappillan Wisq Rev. Kan. Arcipriet Joe Mizzi President Is-Sur Lawrence V. Farrugia Viçi Presdient Is-Sur Noel Gauci Segretarju Is-Sur Simon Farrugia Kaxxier Is-Sur Adrian Saliba Assistent Segretarju Is-Sur Eugenio Pellicano Assistenti Kaxxier Is-Sur Carmelo Scicluna Delegat tal-Banda Is-Sur Paul Bongailas Arkivista Is-Sur Christopher Pisani Deputat Is-Sur John Pisani RappreΩentanti tal-Membri Is-Sur John Attard Is-Sur Oscar Adami Is-Sur Lawrence Farrugia Kuratur Is-Sur Adrian Saliba Ass. Kuratur Is-Sur Carmelo Scicluna RappreΩentanti Is-Sur Simon Farrugia fl-G˙aqda KaΩini tal-Banda Is-Sur Paul Bongailas Direttur tal-Loghob Is-Sur Lawrence Gonzi Surmast Direttur Mro. Jonathan Abela A.Mus.LCM Assistent Surmast Mro. Francois Borg G˙alliem Mro. Andrew Zarb Konsulent tal-Banda Is-Sur Bjorn Callus Awdituri Is-Sur John Raggio Is-Sur Lawrence Zahra

Ikla tal-KarnivalNhar il-Ìimg˙a 24 ta’ Frar, 2017 il-Kummissjoni Attivitajiet Soçjali fi ˙dan is-Soçjeta’ Muzikali San Lawrenz organizzat l-Ikla Familjari tal-Karnival fis-Swan Lake Restaurant, Marsascala. Attendenza tajba ˙afna attendiet g˙al din l-attivita’ fejn kul˙add ˙are© sodisfatt. L-attivita’ li jmiss huwa l-Buffet Breakfast li jsir ta’ kull sena nhar Sibt il-G˙id din id-darba fil-15 t’April. Il-prezz g˙al din l-attivita’ ser ikun ta’ €10 li jinkludi l-Ikel u tazza inbid. G˙al aktar dettalji wie˙ed g˙andu jag˙mel kuntatt mas-Sur Eugenio Pellicano fuq 7961 7288.


10 MARZU - APRIL 2017 Óar©a Nru. 98 #ilbandatalbirgu

Tajjeb li tkun taf:Rimedji naturali g˙al xag˙ar aktar b’sa˙˙tu

Xag˙ar Xott: Óallat 4 mg˙aref g˙asel ma’ 6 mg˙aref Ωejt taΩ-Ωebbu©a. Applika t-ta˙lita fuq ix-xag˙ar, g˙atti xag˙rek b’shower cap u ̇ alli g˙al nofs sieg˙a. Wara la˙la˙ xag˙rek bl-ilma fietel.Xag˙ar Ûejtni: Óallat 2 mg˙aref yogurt abjad ma’ kuççarina baking soda. Applika fuq il-qorrieg˙a u ̇ alli g˙al kwarta. Wara a˙sel normali bix-shampoo u conditioner.Xag˙ar bla ˙ajja: Óallat mg˙arfa shampoo ma’ mg˙arfa baking soda. Filwaqt li tkun qed tin˙asel ˙allat dawn iΩ-Ωew© ingredjenti flimkien u applika fuq il-qorrieg˙a. Óalli g˙al minuta u la˙la˙ sew. Wara a˙sel bix-shampoo u l-conditioner li tag˙mel is-soltu.Xag˙ar ma˙ruq bis-s˙ana tal-hair dryers: G˙affe© 2 bananiet misjura, u Ωied mag˙hom mg˙arfa coconut oil, mg˙arfa g˙asel u mg˙arfa Ωejt taΩ-Ωebbu©a. Ap-plika fuq ix-xag˙ar u ˙alli g˙al 20 minuta. Wara la˙la˙ ix-xag˙ar bl-ilma fietel.Split Ends: Óallat isfar ta’ bajda, 2 mg˙aref Ωejt taΩ-Ωebbu©a u nofs mg˙arfa g˙asel. Applika fit-truf tax-xag˙ar. G˙atti xag˙rek b’shower cap u ̇ alli g˙al 30 minuta. Wara a˙sel bix-shampoo normali.Xag˙ar aktar folt: G˙amel ta˙lita billi tg˙affe© avocado, banana u mg˙arfa Ωejt taΩ-Ωebbu©a. Immassa©©ja fuq il-qorrieg˙a u ˙alli t-ta˙lita g˙al nofs sieg˙a. Wara la˙la˙ u a˙sel bix-shampoo normali.

Ingredjenti175gr zokkor ismar175ml Ωejt sunflower175gr dqiq self-raising140gr karrotti ma˙sulin u ma˙kuka100gr sultana80gr ©ewΩ3 bajdiet kbarQoxra ta’ larin©a ma˙kukaKuççarina bicarbonate of sodaKuççarina kannella½ kuççarina noçemuskata ma˙kuka½ kuççarina mixed spice

Metodu Sa˙˙an il-forn 180°C, gas numru 4. Iksi forma tal-kejk daqs 18-il çentimetru b’karta tal-forn. G˙arbel id-dqiq flimkien mal-bicarbonate of soda, il-kannella, noçemuskata u mixed spice. Óawwad tajjeb. Ìo skutella kbira qieg˙ed iz-zokkor, Ωejt, u qoxra tal-larin©a u ˙awwad tajjeb permezz ta’ hand beater. Ibda Ωid il-bajd wa˙da, wa˙da filwaqt li tibqa’ t˙awwad dejjem bil-hand beater. Ûid it-ta˙lita tad-dqiq ftit, ftit. Fl-a˙˙ar Ωid il-karrotti, ©ewΩ u sultana. Óaddem tajjeb g˙al ftit ˙in sakemm l-ingredjenti kollha jkunu ntegrati tajjeb. Ferra’ t-ta˙lita fil-forma u llixxa l-wiçç u jekk mhux se tag˙mel krema fil-wiçç tal-kejk, roxx il-©ewΩ fuqu. A˙mi g˙al madwar 45-50 minuta. O˙ro© il-kejk mill-forn u ˙allih g˙al madwar kwarta fil-forma qabel tne˙˙ih u tpoggih fuq xibka tal-˙adid sakemm jiksa˙ sew.Sakemm il-kejk ikun qed jiksa˙ lesti l-krema g˙all-wiçç. Qieg˙ed l-ingredjenti kollha minbarra z-zokkor ©o skutella. Óabbat tajjeb bl-electric beater sakemm it-tahlita ti©i qisha krema. Ûid l-icing sugar u er©a’ ˙abbat tajjeb. Po©©iha fil-fri©© g˙al madwar 30 minuta. Ne˙˙iha mill-fri©© u biha idlek il-wicc tal-kejk. Ûejjen bil-©ewΩ u roxx ftit trab tal-kannella. Qieg˙ed il-kejk fil-fri©© g˙al ftit tal-˙in qabel ma sservih.

Ingredjenti g˙all-krema tal-wiçç200gr ©obon mascarpone50gr butir ˙elu85gr icing sugarQoxra ta’ lumija ma˙kuka

Ftit Tag˙rif dwar: In-Noçemuskata

In-noçemuskata ta’ kwalita` tajba g˙andhom il-parti ta’ barra iebsa ˙afna, bi struttura kompatta u konsistenti. Dawk li jkunu merfug˙a f’post umduΩ jiddeterjoraw malajr. In-noçemuskata tinxtara s˙i˙a peress li jekk tkun merfug˙a tajjeb iΩΩomm a˙jar il-propjetajiet aromatiçi tag˙ha. Jekk tixtri l-mid˙un ara li jkun issi©illat tajjeb biex ma titlifx mis-sustanzi aromatiçi.L-a˙jar li ΩΩommhom huwa ©o kontenitur li jag˙laq tajjeb, f’post xott u mudlam, dawn kapaçi jΩommu l-freskezza tag˙hom anke sa sentejn meta jkunu merfug˙a b’dan il-mod.In-noçemuskata fiha l-vitamini A u B1, u g˙andha wkoll il-minerali b˙al fosfru, kalçju, potassju, ˙adid u magnesju.Jidher li jistimula l-aptit kif ukoll id-di©estjoni. Jista’ jirriΩulta irritanti fis-

sistema di©estiva jekk din tkun delikata jew il-persuna tkun tbati minn mard fl-imsaren.

Riçetta: Kejk tal-Karotti, Sultana u ÌewΩ

Tag˙rif mill-Kçina minn MaryRose Gauci



Minn Strauss g˙al Mozart, u issa g˙al Bruckner. L-Awstrija offriet lix-xena muΩikali diversi kompoΩituri ta’ ˙ila, fosthom Franz Schubert, Joseph Hayden, u Franz Xaver Sussmayer. IΩda llum se nlaqqa’ lil Anton Bruckner mag˙kom.

Anton Bruckner twieled f’Ansfelden nhar l-4 ta’ Settembru 1824. Il-qraba tieg˙u kienu mag˙rufin sew, tant li kellhom il-laqam ta’ ‘’Pruckhner an der Pruckhen’’ li tfisser ‘’bridgers on the bridge’’, g˙aliex kienu joqog˙du ˙dejn bridge fin-na˙a t’isfel. In-nannu tieg˙u kien appuntat kap tal-iskola f’Ansfelden fl-1776, kariga li werita wkoll missieru fl-1823. G˙alkemm dan il-post ma kienx im˙allas tant, kienet xorta wa˙da poΩizzjoni rispettata ferm. Il-muΩika kienet parti mill-curriculum u missieru kien l-g˙alliem tag˙ha fl-istess skola tieg˙u. Infatti, kien hu li ta l-ewwel lezzjonijiet tal-muΩika lil ibnu. Minn hemm hu spiçça tg˙allem ukoll l-orgni. Meta Bruckner tfarfar ftit, spiçça wkoll jg˙in lil missieru fit-tg˙alim tal-muΩika. Fl-1833, missieru bg˙atu jistudja f’iskola ©ewwa Horsching. Il-kap tal-iskola, Johann Baptist Weiss kien entuΩjast kbir tal-muΩika kif ukoll organista. B’hekk, Bruckner kellu dik l-g˙ajnuna Ωejda biex seta’ jitg˙allem sew l-orgni. Fl-1835 ikkompona l-ewwel kompoΩizzjoni tieg˙u Pange Lingua.

Missier Anton Bruckner miet fis-sena 1837, meta hu kellu 13-il sena. Il-poΩizzjoni li kellu ta’ g˙alliem ittie˙det mis-suççessur ta’ missieru, u b’hekk, Bruckner intbg˙at f’monasteru tal-agostinjani ©ewwa Sankt Florian biex jag˙mel parti mill-kor. Barra l-kor, hu kellu wkoll jitg˙allem l-orgni u l-vjolin. Bruckner, mill-ewwel in©ibed lejn l-orgni ta’ din il-knisja, liema orgni iktar tard kellu jibda jissejja˙ ‘l-orgni ta’ Bruckner’. Bruckner beda jeççella fil-muΩika iΩda ommu, bag˙titu biex jistudja f’Linz fl-1841. L-istudji f’Linz kien ta’ suççess g˙alih, fejn fi tmiem l-istudju intbg˙at f’Windhaag b˙ala assistent g˙alliem. Hawn iΩda, il-paga u l-kundizzjonijiet tal-g˙ajxien ma tantx kienu tajbin, wisq iΩjed fuq il-post tax-xoghol fejn kien ji©i umiljat mis-superjur tieg˙u Franz Fuchs. G˙alkemm kien f’din is-sitwazzjoni, Bruckner la qatt ilmenta u lanqas irribella g˙as-sitwazzjoni. Din turi karatteristika fil-karattru tieghu, fejn narawh b˙ala bniedem li j˙ossu nferjuri g˙al haddiehor. L-Isqof Michael Arneth induna bih u bis-sitwazzjoni li kien fiha u offrielu post ta’ assistent g˙alliem f’ Kronstorf, viçin ˙afna tal-knisja ta’ Sankt Florian. Dan kien Ωmien feliçi ̇ afna g˙alih, u jidher sew fil-kompoΩizzjonijiet tieg˙u. Bejn l-1843 u l-1845, iΩ-Ωmien fi Kronstorf, kien student ta’ Leopold von Zenetti. Wara Kronstorf, Bruckner mar lura f’Sankt Florian u dam hemm g˙al madwar 10 snin. Tul dan iΩ-Ωmien, huwa kien g˙alliem u anke organista. Dan iΩ-Ωmien kien prattikament Ωmien ta’ suççessi skolastiçi g˙al Bruckner. Huwa f’dan iΩ-Ωmien fejn kompla jistudja sakemm la˙aq livelli g˙oljin fid-dixxiplini kollha. Fl-1851, wara li kien appuntat organist, ing˙ata l-post ta’ organista titulari tal-knisja ta’ Sankt Florian.

Fl-1855, Bruckner xtaq ˙afna li jistudja ta˙t Simon Sechter fi Vienna. Dan aççetta wara li approva il-Missa Solemnis ta’ Bruckner. Dan Sechter influenza sew lil Bruckner,

speçjalment fil-metodu ta’ tag˙lim. Fl-1861, Bruckner kompla jistudja ta˙t Otto Kitzler. Dan Kitzler, g˙alkemm 9 snin iΩg˙ar minnu, laqqu max-xog˙lijiet ta’ Wagner, fejn aktar tard, Bruckner kellu jistudja fil-fond il-muΩika tieg˙u. Bejn l-1861 u l-1868, Bruckner kien jalterna bejn Vienna u Sankt Florian. Dan g˙aliex hu xtaq li l-muΩika tieg˙u tkun moderna (Vienna) iΩda f’ambjent reli©juΩ (Sankt Florian). Ta’ min jg˙id li f’dan iΩ-Ωmien huwa kkompona numru ta’ xog˙olijiet, fosthom Ave Maria f’7 partijiet u anke Messa in Re Minore.

Fl-1868, Sechter miet u Bruckner aççetta li jie˙u postu b˙ala g˙alliem tat-teorija fil-konservatorju ta’ Vienna. F’dan iΩ-Ωmien, Bruckner kien beda sew jikkomponi s-sinfoniji. Fl-

1875, aççetta li post fl-Universita` ta’ Vienna, fejn hu approva li t-teorija tkun parti mill-curriculum. Barra s-sinfoniji, hu kiteb ukoll quddies, motet, korali, u numru ta’ xog˙olijiet o˙ra reli©juΩi. Fost dawn insibu it-Te Deum, Helgoland, u Salm 150.

Bruckner kien mag˙ruf sew b˙ala organist, speçjalment g˙all-mod ta’ kif kien ji©bed in-nies lejh bl-improvizzazzjonijiet tieg˙u. Fl-1869 narawh fi Franza jag˙ti kunçert u fl-1871 narawh fl-Ingilterra jag˙ti sitt kunçerti fuq orgni Henry Willis ©did fir-Royal Albert Hall, u ˙amsa fil-Crystal Palace. G˙alkemm qatt ma kiteb xog˙olijiet g˙all-orgni, hu xorta

wa˙da kien jirnexxielu ji©bed folla lejh waqt id-daqq tieg˙u, liema daqq xi kultant kien ikun ispirazzjoni g˙al xi sinfonija jew kompoΩizzjoni o˙ra.

Ta’ min jinnota li Bruckner qatt ma ΩΩewwe©. Hu kien g˙amel diversi proposti ta’ Ωwie© lil diversi tfajliet iΩda kollha kienu bla suççess. Dawn il-proposti baqa’ jag˙milhom anke sakemm kellu qrib is-70 sena. Ir-ra©uni kienet li l-mentalita` reli©juΩa li kellu ried li jkun çert li l-mara li jkun ser jiΩΩewwe© tkun ver©ni, ghax inkella jkun qed jag˙mel dnub. L-iktar wa˙da li kien wasal viçin biex jiΩΩewweg kienet Ida Buhz, fattiga f’hotel f’Berlin. Kien g˙amel l-engagement ukoll iΩda mbg˙ad hi rriffjutat li taqleb g˙all-kattoliçiΩmu. B’konsegwenza ta’ dawn l-episodji xejn pjaçevoli, Bruckner kien ibg˙ati perjodikament minn dipressjoni.

F’Lulju tal-1886, l-Imperatur kien iddekorah bl-ordni ta’ Franz Joseph. Bruckner miet fl-1896 fl-eta` ta’ 72 sena. Hu jinsab midfun fil-kripta tal-knisja tal-monasteru ta’ Sankt Florian, eΩattament ta˙t l-orgni li tant kien i˙obb u li kif di©a` g˙idna, illum hu mag˙ruf b˙ala Bruckner Organ. Ta’ min jg˙id li hu kellu ©ibda lejn il-mewt u lejn il-katavri, u g˙alhekk, ˙alla speçifikament li l-korp tieg˙u kellu ji©i ppreservat.

Nixtieq minn qalbi nawgura l-G˙id it-tajjeb! J’Alla dan il-fer˙ tal-G˙id ikun mag˙kom u mal-g˙eΩieΩ tag˙kom.

Anton Brucknerjikteb Christopher Pisani



Wiçç Imb’wiçç ma’ Tony Raggio

minn Paul Micallef

#ilbandatalbirgu

Jien lil Tony ili nafu. Nafu mill-ambjent tal-festa. Nafu fl-ambjent tal-Ìimg˙a l-Kbira. Nafu meta kienet issir il-wirja Ìetsemani fil-kaΩin. Nafu meta bieg˙li xi biljett g˙all-parroçça. U nafu wkoll meta anke sifirna flimkien Ωmien ilu. Lil Tony, mhux jien biss nafu iΩda prattikament in-nies kollha tal-Birgu specjalment dawk mid˙la tal-parroçça u l-frieg˙i tag˙ha. Fuqu kul˙add kelma wa˙da. Kemm jag˙mel l-affarijiet bil-qalb u bl-entuΩjaΩmu (li ©ieli ukoll anke qala’ kritika u iddahhlu f’xi battibekk) u kemm hu fdat minn kul˙add. B˙al frazi li nsibu fir-rock opera Jesus Christ Superstar eΩattament fis-silta “The Temple” “What you see is what you get”. Hekk Tony hu dak kif tarah. Sinçerita`, entuΩjaΩmu u dedikazzjoni ming˙ajr l-ebda a©enda mo˙bija. Taf sew fejn qieg˙ed mieg˙u. Dan hu Tony. Xi ˙a©a ta’ interess li ta’ min wie˙ed jsemmi hi li din hi it-tielet interviΩta li jien g˙amilt ma’ wie˙ed mill-a˙wa Raggio, wara li f’din ir-rubika ©a interviΩtajt lil Dun Pawl u lil Giovann. Inzerta li meta kellimtu biex ng˙amillu din l-interviΩta, kien g˙adu qed jirkupra wara ftit jiem ma jifla˙x u g˙alhekk, ftehmna li mmur f’daru. Óri©t il-laptop fuq il-mejda tal-kçina u tlaqna.

FamiljaMissieru Salvu kien ori©inarjament minn tas-Sliema, iΩda g˙ex l-Isla, filwaqt li ommu, Lora kienet mil-Birgu. Missieru kien ja˙dem b˙ala bug˙addas mal-Ammirral, sakemm kiber u la˙aq chargeman fuq il-bagi. Il-familja ta’ Tony kienu joqog˙du fuq is-sur tat-Toqba ˙dejn il-monasteru tal-Klawsura fejn g˙adu joqg˙od ˙uh Pawlu sal-©urnata tal-lum. Hu, wara li twieled f’din id-dar, naturalment, ©ie mg˙ammed fil-parroçça ta’ San Lawrenz u ssemma Tony g˙al zijuh tar-rispett li kien g˙adu kif ©ie nieqes ftit qabel it-twelid tieg˙u. Kif kienet ˙a©a normali dak iΩ-Ωmien, il-familja Raggio kienet numeruΩa, b’Tony l-iΩg˙ar fost tmien a˙wa. Il-bqija huma hekk fl-ordni tal-etajiet; TereΩa miΩΩeww©a lil Giovann Pisani, Maryanne, illum kunjomha Avellino, Jessie Muscat, Vivi illum Suor Donatina, Lora Marlow, Pawlu, li g˙amel Ωmien jservi b˙ala Arçipriet tal-Parroçça tal-Birgu u Giovann. Biex tg˙in il-qag˙da finanzjarja tal-familja, ommu kien ˙ajjata mid-dar u kienet t˙it kollox minbarra ilbiesi tat-tie©.

Il-Kunjom Raggio u l-arblu tar-razzaLil Tony staqsejtu dwar l-ori©ini ta’ kunjomu u hu we©ibni li probabilment ori©ina mill-Italja, eΩattament minn Genova. Tony jg˙id li dari, kien hemm ©uvni minn familja sinjura minn Genova li ©ie Malta, ltaqa’ ma’ tfajla u wara li ng˙aqdu fis-sagrament taΩ-Ωwie©, baqa’ hawn. Jing˙ad ukoll li minhabba f’hekk, il-familjari tieg˙u qatug˙ mill-wirt u kien hawn li Tony, biex jiççajta mieghi, qalli “g˙alhekk a˙na m’a˙niex sinjuri”. Tony kompla li din l-informazzjoni ©abha minn zijuh li kien joqg˙od l-Awstralja, li mar l-Italja u rnexxielu isir jaf l-arblu tar-razza, tant li sa˙ansitra, kien anke mar iç-çimiterju u mil-kwalita` u l-livell artistiku tal-oqbra, kollha ir˙am, b’figuri ta’ persuni qishom muskettieri, jidher çar li kienu tat-tajjeb.

Edukazzjoni u Xog˙olL-edukazzjoni ta’ Tony bdiet mill-iskola primarja f’dik li kienet tissejja˙ l-armerija, fejn kien jg˙allmuhom is-sorijiet

ta’ San Fran©isk. Wara, mar l-iskola fl-istess triq fejn joqg˙od illum, il-Palazz tal-Isqof. Kompla l-istudji tieg˙u l-iskola tal-Fortini u iktar tard l-iskola De La Salle sal-Form 5. Kif spiçça s-sekondarja, g˙amel l-eΩami tal-clerk typist. G˙all-Ωmien qasir ˙afna, ˙adem ©o fabbrika tal-boroz, fejn wara li waqaf minn hemm, beda l-karriera tieg˙u fl-istampar, fejn da˙al ja˙dem is-St. Paul Press, il-Marsa, li wara, saret l-Interprint u baqa’ ja˙dem hemm sakemm g˙alqet. Xoghol Tony kien fil-line printing u wara anke da˙al ja˙dem fid-dark room. Illum Tony, jag˙mel xog˙ol fuq baΩi part-time b˙ala security guard ma’ kumpanija privata fl-isptar Mater Dei. Fatt interessanti li ta’ min jsemmi hu li, qabel ma beda ja˙dem, Tony g˙amel tliet snin qieg˙ad u jirre©ista u biex jg˙addi l-˙in, kien iqatta’ l-©ranet fil-ma˙zen ta’ San Filippu, jg˙in lil Salvu Cardona jiΩbog˙ il-bronΩ u anke tg˙allem jir˙ama.

Log˙ob tat-TfulijaMeta staqsejt lil Tony biex kienu jilg˙abu meta kien tfajjel, hu qalli li kienu jilg˙abu bil-ballun taç-çarruta, roti bil-ball raids u bil-boççi. Tony jg˙id li kien dilettant ̇ afna tal-arkett. Kien tifel mqarqaç u flimkien ma’ tfal tamparu kienu jmorru jag˙mlu l-˙u©©ie©a ta’ San Ìwann fuq is-sur wara il-monasteru u kienu jimpikaw ma’ klikkek o˙ra ta’ tfal minn in˙awi o˙ra fil-Birgu min jag˙mel l-ikbar u l-a˙jar ˙u©©ie©a.

AbbatiB˙al ˙afna subien tal-eta` tieg˙u, Tony kien ukoll abbati. Tony jiftakar li dak iΩ-Ωmien, biex

tid˙ol abbati, kien jkollok tag˙mel eΩami biex ti©i ddikjarat b˙ala abbati stabbilit. Mistoqsija partikolari li Tony jiftakar li kellu waqt dan l-eΩami kienet fuq il-kuluri tal-pjaneti tas-saçerdoti. Dak iΩ-Ωmien, kienu wkoll jsiru laqg˙at il-Belt g˙all-abbatini ta’ Malta kollha. Hu kien g˙al qalbu b˙ala abbati tant li dam ˙afna u flimkien ma’ Lawrence Zahra u Freddie Bugeja, kienu jghinu lil Ìuzeppi fil-knisja tal-monasteru tas-sorijiet tal-Klawsura.

MuΩewMa setax jonqos ukoll li Tony jmur il-muΩew u anke kien avvanza sa˙ansitra aspirant. Jiftakar ukoll, li kienu jkantaw fil-quddiesa kantata li kienet issir bil-pompa kollha kull nhar ta’ Óadd.

Youth CentreF’dawk iΩ-Ωminijiet, kien g˙adu kemm feta˙ il-Youth Centre, çentru ©did u nnovattiv g˙al dak iΩ-Ωmien, li kien immexxi minn Dun Pawl Camilleri. G˙alkemm Tony kien g˙adu Ωg˙ir u g˙alhekk ma setax jid˙ol iç-çentru, iΩda ta’ tifel mqarqaç li kien xorta kien jid˙ol biex jilghab it-table tennis jew it-table soccer. Meta darba qabduh, marru jugΩawh lil missieru, li minflok ma ˙atfu jew tah kastig, beda jitbissem meta waslitlu l-a˙bar. Jiftakar ukoll lil Karmenu Attard, il- Bebbes (li kien jigi minni) li kien jag˙mel il-granita. Meta imbag˙ad tfarfar, kien anke beda jilg˙ab il-futbol mal-Youth Centre.



InçidentiMeta staqsejt lil Tony x’jiftakar iktar minn tfulitu, hu rrakkontali xi

inçidenti li se˙˙ew, fosthom dak ta’ Freddie, ˙u Lorry Farrugia, li kien tampar Tony, li ta’ 10 snin, kien waqa’ minn fuq is-simenta u miet. Jiftakar ukoll, meta wie˙ed mit-tfal “tat-tilola” tajru trakk hekk kif ̇ are© mill-muΩew. Semmieli wkoll li ˙u “Ω-Ωina” kien tela’ fuq trakk u g˙affi©©lu rasu mal-˙ajt, kif ukoll l-inçident taΩ-Ωew© partitarji li mietu wara r-reb˙a tal-Vittoriosa Stars.

Ìimg˙a l-Kbira u l-IrxoxtTony jkompli jiftakar f’affarijiet minn ta’ dari, fosthom lil missier Oscar Adami, Leli, lil Karmenu Attard (it-Tobby) u lil Toni Aquilina jie˙du ˙sieb il-vari u l-purçissjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira. Tony jitkellem ukoll dwar is-sehem tieg˙u fil-purçissjoni, li minbarra ta’ abbati, hu kien jie˙u sehem ukoll liebes iΩ-Ωimarra, i©orr il-misteri, wa˙da mis-seba’ kelmiet u meta kiber refa’ fil-monument u l-Veronika. (Vari Ωg˙ar g˙aΩel is-Sur Tonin!). Ta’ tfal li kienu, kienu jag˙mlu purçissjoni bl-istatwa tal-irxoxt li kienu jie˙du ̇ siebha hu u Pawlu. Huma kienu ji©ru bl-istatwa sa fuq is-sur tat-toqba, iduru in-na˙a ta’ Sant An©lu minn wara g˙al ˙dejn il-pjazzetta.

Vittoriosa StarsMeta darba kien hemm kaΩ li t-team tal-Vittoriosa Stars kienu ©ew relegati, tant intilef l-interess, li l-kazin kien se jag˙laq. F’din is-sitwazzjoni, Tony ©ie avviçinat biex jid˙ol fil-kumitat, flimkien ma’ o˙rajn, fosthom Karmenu Camilleri mag˙ruf a˙jar b˙ala l-Pre, Joseph Scicluna iç-Çosi, Victor Mifsud, Charles Mifsud tal-Lee, Charles Galea, Leli Sghendo, Eddie D’Agostino u Lorry Grech. Tony g˙amel ˙afna Ωmien fil-kumitat u fi Ωmienu, l-iStars ˙adu s-Sons of Malta Cup tat-tielet divizjoni. Fost il-players li semma Tony insibu lil Ìanni Azzopardi z-zikki zokk, Lawrence Gonzi (li interviΩtajt xi xhur ilu f’din ir-rubrika), Charlo Agius, Lawrence Theuma u l-Peru, li sfortunatament m’g˙adux mag˙na. Tony g˙amel Ωmien Viçi President wara Karmenu Camilleri u anke assistent kaxxier, li dak iz-zmien kien Joseph Scicluna “iç-Çosi”.

Sehem fil-festaTa’ 16-il sena, Tony kien di©a` beda ji©bor id-deçina fit-toroq Sant’ Antin, il-Palazz l-Antik tal-Gvernatur u anke s-Sagra Infermerija, fl-area tal-abbatija. Bil-©bir ta’ Tony, kien inxtara forçi kbir tal-injam. Barra minn hekk, Tony kien ji©bor ukoll biex jag˙mel il-kuruni u il-liedna tal-karti, li kienet tin˙adem minn John Powell u Giovann Callus.

Kumitat tal-FestaTony dam g˙al ˙afna snin membru fil-kumitat tal-festa u g˙al dawn l-a˙˙ar 35 sena, kien responsabbli mil-©bir tal-arbural. G˙amel Ωmien jie˙u ˙sieb it-tombla u l-armar u llum g˙alkemm m’g˙adux fil-kumitat, xorta wa˙da jag˙ti l-g˙ajnuna s˙i˙a kemm lil martu u lil ibnu Christian, li huma fil-kumitat, b’tal-a˙˙ar prattikkament g˙andu f’idejh l-armar tal-festa tag˙na. Tony g˙amel ukoll Ωmien, flimkien ma’ Manuel Pisani jie˙u ˙sieb l-istatwa titulari ta’ San Lawrenz waqt il-purçissjoni. Fil-fatt, dak iΩ-Ωmien, is-sagristan Renzo Degabriele kien iwassal l-istatwa sal-pjazza imbag˙ad jkomplu huma. Staqsejtu liema kien l-ikbar sodisfazzjon tieg˙u, bla tlaqliq wegibni ç-Çentinarju tal-Parroçça tas-sena 1990.

Sehmu fil-festa tal-lumMa nistax ma nsemmix il-©est li forsi g˙al xi u˙ud hu Ωg˙ir, pero` Ωgur li ji©i apprezzat, li waqt l-armar, fix-xemx tikwi ta’ Lulju u Awwissu, tara lil Tony jlebbet b’basket f’idu, idur mad-dilettanti waqt l-armar, joffrilhom dik ix-xarba ta’

ru©©ata friska, u ©ieli xi felli dullieg˙a jew bettieg˙ha wkoll. Ta’ min jsemmi wkoll li iktar tard, wara li jkun dar il-bibien kollha, i˙abbat fuq kull ˙abbata, jçempel kull qanpiena u jitla’ kull tar©a tal-Birgu biex iqassam l-envelop tal-arbural, jer©a’ jag˙mel maratona o˙ra sabiex ji©bru. Wara, g˙al darb’ o˙ra, jer©a’ jag˙mel din id-dawra biex iqassam il-programm tal-festa. Dik dedikazzjoni! Barra minn hekk, ta’ kull ©img˙a, kull min imur il-quddies, isib lil Tony fil-bieb tal-knisja ibieg˙ il-biljetti u wara kull nhar ta’ Óadd filg˙odu er˙ilu jdur minn kaΩin g˙all-ie˙or, minn bar g˙al ie˙or ikompli jbieg˙ il-biljetti g˙all-parroçça. G˙al darb’o˙ra … dik dedikazzjoni!

Ìimg˙a l-KbiraWara r-riΩenja en bloc tal-kummissjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira fis-sena 1976, Tony filimkien ma’ Manwel Pisani u Lawrence Avellino, da˙lu g˙ar-responsabbilta` tal-purçissjoni. Fi Ωmienu, g˙amel ˙afna tibdil ta’ lbies ta’ persona©©i g˙all-ilbies tal-bellus biex jaqblu mal-vari. Fost il-persona©©i, kien hemm dawk ta’ David, Pilatu, s-suldati Rumani, inkluΩa l-SPQR u Melkisedek. Dawn kollha t˙ietu minn Meme Agius. Barra minn hekk, nbidlu wkoll l-ilbies tar-reffiegha u anki tal-arka tal-patt, kif ukoll tkomplew il-bradelli l-©odda tal-vari. Fil-Kummissjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira, Tony flimkien ma’ Manwel Pisani, damu g˙all-aktar minn 28 sena jie˙du ̇ sieb u minkejja li Tony llum ma baqax fil-Kummissjoni, xorta wa˙da baqa’ jag˙ti s-sehem tieg˙u fejn ikun hemm bΩonn.

Purçissjoni tal-IrxoxtWara li g˙al ˙afna snin kien jie˙du ˙sieb Salvu Brincat ta’ Ciappaturi, Tony da˙al g˙all-inkarigu skabruΩ u delikat li jie˙u ˙sieb il-purçissjoni tal-irxoxt bil-famuΩi ©irjiet. Min ma semax il-famuΩa g˙ajta ‘Wie˙ed Tnejn Tlieta … Ìesu` mag˙kom” hekk kif il-©errejja jlestu il-pass g˙al wa˙da mill-©irjiet li l-Kottonera tant hi mag˙rufa g˙alihom. U lil Tony min jaf kemm il-darba rajnih f’ritratti, videos, filmati, ji©ri fuq quddiem bil-martell f’ídu jidderi©i l-istatwa, kapulavur fl-injam ta’ Salvu Psaila.

Sehem fil-KaΩinG˙alkemm dejjem kien membru tas-Soçjeta` MuΩikali tag˙na, Tony qatt ma kien fil- kumitat. Mandanakollu, meta bdiet il-wirja Ìetsemani, hu kien da˙al fil-kummissjoni u kien jie˙u ˙sieb li jlibbes il-vari. Ta’ min jsemmi wkoll kemm kien mag˙ruf li jag˙mel b’mod uniku il-borma tas-sepulkru, li timla bir-ri˙a taqsam ta’ fwieha mistika kull fejn tkun. Tant sar imfittex g˙al din il-borma, li anke sa˙ansitra, ©ieli tqabbad biex i˙awwar anke ˙ames borom g˙al diversi wirjiet. Hu jsostni li g˙andu riçetta ‘top secret’ komposta minn ta˙lita ta’ ˙wawar aromatiçi li jaf i˙awwarhom Tony biss.



#ilbandatalbirgu

ATTIVITA GÓAX-XHUR TA’ MARZU-APRIL 2017Il-Óamis 2 ta’ Marzu Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali Is-Sibt 4 ta’ Marzu Lotterija b’risq il-KaΩin Is-Sibt 11 ta’ Marzu Seminar mill-Kunsill Malti g˙all-Arti L-Erbg˙a 15 ta’ Marzu Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Billiard Il-Ìimg˙a 18 ta’ Marzu Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Att. Soçjali Is-Sibt 19 ta’ Marzu FESTA PUBBLIKA - SAN ÌUÛEPP Is-Sibt 25 ta’ Marzu Lotterija b’ risq il-Kazin It-Tlieta 28 ta’Marzu Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali Il-Ìimg˙a 31 ta’ Marzu FESTA PUBBLIKA - JUM IL-ÓELSIEN Il-Ìimg˙a 8 ta’ April Festa tad-Duluri Il-Óadd 9 ta’ April Fl-10.30 Kunçert ta’ MuΩika Funebri mill-Banda Ûg˙aΩag˙ fil-Kalkara flimkien mal-Allievi tal- Banda tal-Kalkara Il-Óamis 13 ta’ April Tifkira tat-Twaqqif ta’ L-Ewkaristija Il-Ìimg˙a 14 ta’ April Tifkira tal-Mewt u l-Passjoni ta’ Sidna Ìesu Kristu Sehem tal-Banda fil-Proçessjoni Is-Sibt 15 ta’ April Lotterija b’risq il-Kazin Wara l-Funzjoni ta’ Sibt il-G˙id Riçeviment fil-Lo©©a ta’ fuq organizzata mill-Kummissjoni Att. Soçjali Il-Óadd 16 ta’ April KRISTU RXOXT Sehem tal-Banda San Lawrenz fil-proçessjoni L-Erbg˙a 19 ta’ April Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kumitat Çentrali Is-Sibt 22 ta’ April Seminar fil-Kunvent tas-Sil© g˙all-Arkivisti u Segretarji It-Tlieta 25 ta’ April Fis-7.00pm Laqg˙a tal-Kummissjoni Banda

DelizzjiFil-futbol, Tony jΩomm mal-IngliΩi u mal-Manchester United, g˙alkemm sfortunatament qatt ma siefer biex

imur jarahom. Tony j˙obb isiefer ˙afna u fost il-postijiet li Ωar fl-Ewropa, nsibu l-Ingilterra, u anke mar g˙all-final tac-Champions Cup fin-Nou Camp Spanja u anke in-Nations Cup fis-sena 1980, fejn kienet okkaΩjoni li jien ukoll sifirt ma’ Tony.

Óajja personaliTony ΩΩewwe© ta’ eta` pjuttost kbira, hekk kif fit-30 ta’ Diçembru tal-1990, ng˙aqad fiΩ-Ωwie© ma’ Doreen Atkins nee Avellino u hekk g˙alaq bil-kbir il-festi taç-çentinarju tal-parroçça ta’dik is-sena. Kellu Ωew©t itfal, Christian u Matthew, iΩda kompla jrabbi lit-tfal Gabby, Tammy u Marion, frott iΩ-Ωwie© li kellha l-mara ma’ Mario, li miet b’inçident tat-traffiku f’Bormla. Meta ΩΩewwe©, mar joqg˙od fil-post fejn g˙adu jg˙ix sal-lum, fi triq il-Palazz l-Antik tal-Isqof. Illum Tony hu nannu ta’ sitt neputijiet; Kieston, Swami, Joy, Sahoni, Shayelle, u Lias. (Jien kelli problema kbira biex nippronunzja dawn l-ismijiet!)

Opinjonijiet B˙as-soltu biex nag˙laq, staqsejt lil Tony dwar il-fehma tieg˙u fuq diversi temi marbuta mal-Birgu u dawn huma it-twe©ibiet sinçiera tieg˙u kelma b’kelma.

Festa“Il-festa illum saret tiswa ̇ afna u ̇ afna flus u l-popolazzjoni hi zg˙ira u qed tikber fl-eta` u biex tag˙mel festa kif qed nag˙mlu a˙na illum, hija responsabbilta` kbira u ta’ u©ieg˙ ta’ ras kbira. G˙alhekk nis˙aq u nappella biex kemm jista’ jkun ikun hemm g˙ajnuna u rispons min-nies tal-Birgu g˙all-attivitajiet, kif ukoll g˙ajnuna g˙all-armar u Ω-Ωarmar tal-armar tal-Festa.”

KaΩin“Il-kaΩin g˙andu futur sabi˙ quddiemu g˙ax hi soçjeta` serja, mmexxija minn kumitat serju, iΩda hemm bΩonn iktar involviment taΩ-Ωg˙aΩag˙. Illum, il-volontarjat sar iebes wisq g˙ax illum ̇ add ma jkun irid intrigu u ̇ add m’g˙andu çans bid-dinja mg˙a©©la tal-lum.”

Ìimg˙a l-Kbira “Ahna lokalita` Ωg˙ira, b’popolazzjoni li qed tonqos. Qatt m’hi se tispiçça, pero` illum saret anke diffiçli biex issib min jerfa u min jilbes ta’ persona©©. IΩda, xorta nemmen li qatt ma se tintemm, lanqas jekk ma jkunx hemm persona©©i, l-vari dejjem johorgu. Anke kien hemm problemi bin-nies tal-forçini u g˙alhekk ittie˙det id-deçizjoni tajba li jin©iebu l-iscouts.”

Il-Birgu“Il-Birgu tal-lum sar sabi˙ u sar attrazzjoni iΩjed minn qabel g˙at-turisti g˙ax hawn il-façilitajiet kollha bir-restawr tat-toroq, ta’ Sant An©lu, bis-swar u anke bil-karozzi apposta li jduru mat-toroq. Sar attrazzjoni anke mal-poplu Malti, li qed jara l-Birgu b˙ala post ta’ ̇ ar©a speçjalment fir-ristoranti fix-xatt. Idejjaqni ̇ afna l-˙mie© tal-annimali li qed i˙amme© it-toroq tal-Birgu u xi drabi r-residenti ma jikkoperawx. Ma naqbilx ma’ çertu dwal li saru fit-toroq u nippreferi bil-fanali li kien hemm qabel. Dan biex tit˙alla il-karatteristika li l-Birgu hi Belt antika. Kull meta jkolli opportunita` nipprova nuri it-turisti, ng˙inhom u huma jirringrazzawni.” Anke b’dawk it-twe©ibiet sinçiera ̇ er©in mill-qalb, wie˙ed malajr jinduna fejn i˙abbat il-polz ta’se˙ibna Tony, li ̇ ajtu daret ma’ dak li joffru id-diversi frieg˙i tal-parroçça. J’Álla jibqa’ jkollna nies twajba u ©eneruΩi b˙al Tony, li dejjem lest li jg˙in f’dak li jkun hemm bΩonn g˙al ©id tal-Birgu u dak li hu marbut mal-parroçça ta’ San Lawrenz. Well done Tony! U... “ Wie˙ed, Tnejn, Tlieta ... Ìesu` mieg˙ek u jseddaq ˙idmietek sakemm jag˙tik is-sa˙˙a.

Belt Vittoriosa A.D. 1883 · 2017. 3. 14. · Ix-xog˙ol beda fl-1566 u fi Ωmien ˙ames snin,...

Documents

Transcript of Belt Vittoriosa A.D. 1883 · 2017. 3. 14. · Ix-xog˙ol beda fl-1566 u fi Ωmien ˙ames snin,...