Έπιστησον ευθυςτο αρμα-ει δε μη,σε απαγχω.

Έπιστησον το ορμα, επιστησον.

Τψολαε, αγε, ταχεωςυπακουσαν αυτου.

Επιμενετε νυν. Εγω γαρ παντ'ειδον· ουτοιοι δουλοι επανεστησαν. Ους κολασομεν.

Μηδαμως.Μη επιλαβη αυτου

Έα, ου μακρανπορευσονταιεντωκαυματιτωδε.

'Αλλα ταυτ'ουκεθημιν προσηκει.Ανελθωμενουνε/ς σκιαν.

Χαριν μεν υμιν οι-δα. παντελως δεικανος ειμιτα εμα πραγματαμονος κατορ-

ουν.Εννοησετε γαρτουτο.

Τινες ουν ε/σ/; Σκυθαι... Ουκ αναγκαϊονεστιν· εγω γαρ τουτων επιμεληθησομαι

Αλλ'ημων τοδ'εργον εστιν

Συ, ω ξανθε, επειουτω σφοδρα βουλειτω εταιρφ βοηθεϊν,αυτον ο/σεις.

Άκουεις;

Όλιγω δ' υστερον Άθηνησι, παρελαυνοντων αυτωνδια της αγορας...

Μηκετι φερε τον εταιρον. Νυν γαρ, οιμαι,δυναται αυτος βαινειν.

Τις εστιν εκεινος ο ανηρ

Λεγεται πανυπλουσιος ειναι

'Ρωμαιοςγ' εστιν,ως εμο'ιδοκει.

Τω οντι· κα'ι εξ ολιγουμεν ενθαδ'ηκει, ηδη δ'ευδοκιμει και ελλογι-μος γεγονε. Ως δεινοςο ανθρωπος.

Τοϊς γαρ χρημασιπαντ' εξεστι ποιειν,και δη και νεουςδουλους ωσπερ εκει-νους κτασθαι.

Πανυ μεν ου ν."Ομωςδε τα χρηματατηνφιλιανουκαε'ιικανα εστιν εγειρειν.Τουτω δε τι παροδο-ξον τε και χαριενυπαρχει. 'Αλλ'ουπωοιδα ποτερον TOUT'αγαθον η κακονεστιν

Εν δε τω μεταξυ, το αρμα εκ της αγορας ηδηαπεχωρησε.

Εϊθ ' οι θεοι σε φυλα-ξειαν, ω δεσποτα

Νυν προτεινατε τας χειρας. Ωρα γαρ εστιν υμινεκ των δεσμων λυθηναι.Ίστε γαρ οτι ου μελλωκακα ποιησειν υμας.Άφιγμεθα, Τιμολαε. Έπιμεληθητι δη

των 'ιππων.Σφω δ'εμοισπεσθ

Συγγνωμην αυτωσχες, δεσποτα. Μαλαγαρ ησθενει εν τωκαυματι.

Μμμμ... Εκ τοσουτουουχ ουτως ηδεα σιτιαεφαγομεν. Χαριν σοιοφειλω.

Ύστερον χαριν απο-δωσεις, οταν περιπαντων αλληλοιςομολογησωμεν.

οσα ποτα και σιτια. tvaç, μη ουτωκαταπιης. Μελλεις γαρ πνιγεσθαι.Έναξ.

Θαυμαστον εστιν,Αιθιοπι γ'οντι. "Α-μετρονμεντοιηντο θερμον.

Εν τουτω τω οικηματι αναπαυεσθαι δυνησεσθε. Ένθαδε γαρ εισι λεκαναι τεκαι υδωρ, Θηκαι τε και κλιναι, χαλκια τε και σκευη, τα επιτηδεια. Ό μεν γαρΤιμολαος υμϊν τροψην οϊσει, εγω δ' υμϊν εις αυριον διαλεχθησομαι.

"Επειτα δε,μονοιοντες.

Ως ατοποςεστιν εκεινοςοανηρ. Εγω

γαρ ωηθην δουλευεινπαρ ανδρι κακω τε καιαγριφ.Νυν δ'εξαιφνης επιεικης φαι-νεται.

Θαυμαστη μεντοι η μετα-βολη. 'Αλλ'επε'ι δυναμεθαευ καθευδειν, μη τον και-ρον παριωμεν.

Ό δεσποτης υμας επιμενειεπιτωχωματι.

Χαιρω ορων υμας καλωςεχοντας. 'Αλλα, τινα ονοματαυμϊν εστιν:

Ουτος μεν Έναξκαλειται- εγω δε ονομα-ζομαι "Αλιξ. 'Ρωμαιοιδε πολϊται εσμεν.

Δεησει μεν υμας ελεγχανποιεϊν· χαλεπον δ' εσται. Ουγαρ δηλον εστιν εκ των προ-σωπων υμων. Ου μην αλλ ' δυμϊν συνθησομαι ^διως ανουτω περανθειη. Τουτουγαρ ενεκα επριαμην υμας.Θαυμαστον, δηπου;

8

Άποπλεον γαρ εκ των Αθηνων εις την Ώστιαν φχετο, τα φορτιαφερον 'Ρωμαιοις εμποροις τισι. Τοις δ'ανεμοις αλλα εδοξεν.Πριν δε παντ'ακριβως διηγησασθαι,

αξιω λεγειν και αυτος 'Ρωμαιος ειναι,Νουμας Σαδουλος ονομαζομενος καιγενους παλαιτατου γενομενος. Έτιδ' εκ προνοιας ϊστε με παρονταενθαδε.

Τριτον γαρ η τεταρτον ηδημηνα συνεβη εις Καπρεαςεποκειλαι πλοιον τι πολυ-τελων αγγειων γεμον.

Οτε δ' εξητασαν οι στρατιωται τα ναυαγια, ουδεν ακεραιον ον κατελαβον Εξαιφνης μεντοι στρατιωτης τις τω εκατονταρχη ηνεγκεκρατηρας τινος τα περιοντα, 'Ρωμαικοϊς γραμμασι δεξιως καιεπιμελως επιγεγραμμενα, και λεγοντα τινας εν τω ενδοξοτατωτων Άθηνησι κεραμειων θαυμαστα επιβουλευσαι. Βουληθειςγαρ τις τον κινδυνονμηνυειν τοις 'Ρωμαιοις, κατωρθωσε,θεων γε βοηθουντων.

Τουναντιον δε· ουδεις γαρ υμας υποπτευ-σει, και ομοιοι εσεσθε τω Τροϊκω ϊππω- αλλ 'αποβλεψατε· τουτο γαρ εστι το Πρωτο-νεϊον, εκει, το οικοδομημα εκεινο...

Και εγω νεωστι Άθηναζε αφικομην, ακριβωνοντων των προστεταγμενων. Ώστε την οικιαντηνδε μισθωσαμενος, εζητησα ε'ισελθεϊνε'ις το Πρωτονειον. Χαλεπονδε τουτ'εστι, καιυμας οιμαι ραον ευ πραξειν.

Δυοιν γουν ημεραις υστερον, ταυτεδιδαχθη η 'Ρωμαϊκη βουλη και,ως εϊωθεν, απορρητα απορρητοιςαντεστησε, τον Πομπηιον κελευουσαλαθρα τι διαπραξασθαι...

Ημεις; Χαλεπω-τατον δη ημϊνεσται, δουλοιςουσιν, και νεοις

Ζητω δε δια τιημας εϊλου.

Διδασκω ταΰθ'υμας· Πρωτονους γαρ,ο προτερον το εργαστηριον κεκτημε-νος, τριτον ηδη ετος απεθανεν, υιονκαταλειπων, τον Έρκιον. Εκεινοςδε, νεωτατος ων, υπ' Ίκαριου τουταμιου επετροπευθη. Ουτος δε μετοι-κος ην, κα'ι την ουσιαν ηυξησε, τοιςΑθηναιων νομοις καταχρησαμενος.

"Οταν δ'ο Έρκιος πεντεκαιδεκα ετωνγενηται, τουτον τον Ίκαριον δεησειτον κληρον αποδιδοναι. Χαλεπονδ'εσ-ται αυτω, ουτω φιλοχρηματα) δντι. Τοι-γαρουν οπισθεν τουτων των τειχωνδεινα εκεινος επιβουλευει· δνχρη αλ-ωναι. Εαν ουν εγω βουλεσθαι λεγωυμας ως εργατας αυτω επιτρεπειν, εθε-λησει, ως πλειστα υφ υμων ωφεληθησο-μενος. Εν δε τω εργαστηριω οντας,υμας δεησει αλλαμηχανασθαι κα'ι φι-λιαν ποιεισθαι προς τον Έρκιον. Εγωδ'ως ανδΰνωμαι υμϊν βοηθησω.

Ως εμο'ι δοκεϊ, αναγκη ημϊν πειθεσθαι.

Αναγκη γε· Πρωτον μεν γαρ το της βουληςαργυριον δους υμας επριαμην, κα'ι ευθυναςδωσω. Έπειτα δ'ει αληθως 'Ρωμαιοι εστε,πρεπει υμϊν τα δεοντα πραττειν.

Ευ γε λεγετε.Υμας γαρ εν τφ φανερω υβρισα ϊνα σκληροςδοκω δεσποτης ειναι· Ουτω γαρ pçov εμο'ιεσται παρατουτον τον Ίκαριον ελθοντι ευ πραξαι·υμας δ' ελευθερωσω, το προσταχθεν αποτε-λεσαντας. Τουτο δε διαθησομεθα. παρατον αρχοντα ελθοντες.

Συνθηκας ποιουνται καιτω γραμματεϊπαραδι-δοασιν...

Ευγε. Όταν ουν την κεραμειανμαθητε,ο δεσποτης υμας ελευθηρωσει. Αντι δετης ευνοιας ταυτης πρεπει υμας μεγιστηνχαριν ειδεναι.

... ος τα γραμματα εις το γραμματοφυλα-κειον καταθησει.

Προς δ1 εσπεραν ο Νουμας Σαδου-λος τε και τω νεω εις το προθυροντου Πρωτονειου ηκουσιν.

Και εν τψπροοτφω.. "Ονπερ ειπονωνητην ουτος

εστιν, κα'ι ηλθε μετα τοϊν νεοινδουλοιν τουτοιν, βουλομενος αυτους σοι επιτρε-πειν.

10

Χαιρε, ω Ίκαριε. Εγω ειμι Νουμας Σαδουλος,ο 'Ρωμαιος, τωδε τω δουλωχθες πριαμενος,τον μεν "Αλικα, τον δ'Ένακα. Χαιροιμι δ'ανει την κεραμειαν ενθαδε μαθοιεν. Και, ως δι-καιον εστι, μισθον σο'ι δωσω.

Ου δυνομαι αυ-τους υποδεχε-σθαι. Πλειουςγαρ ηδη τυγχα-νομενδντες."Αχθομαιδ'ουκαξιων.

Εννοει, ω Ίκαριε... Εγω γαρ ουτω πραττωαιτουντος 'Ρωμαιου τινος, πολλου αξιου οντας.'Όν λυπησεις εαν μη πεισθης.

Επιλανθανει δ αυτος on απορ-ρητοι εισιν αϊ των κεραμεωντεχναι. Άρα μη περι ολιγου του-το ποιει: ουκ αν εθελοιμι.

ΆΜεγωβουΙιομαι... \} -llLlItU A ILI Ι"/ 11' ·ι Λ II J . a ' .'ι

Νυνμεντοι και τουτ' εασεις, ως οιμαιΟυτος εστιν Αρχελαος, ο εμοςυιος. 'Όν ουκ ορθως ε'ιωθα εαν οτι αν βουληται ποιεϊν. Έα... εγω γαρ... Ναι· αυτου γαρ

παροντος, ευτυχεις.

Ελθετε· τι ονομα εκαστωυμων εστιν;

Αει τη τυχη πισ-τε υειν προσηκει

Ω. Έρκιος· Αει παρεισι,μεγα φρονων ως ταως τιςκαι ουδεποτε μ ' ασπαζεταιΤου γαρ Πρωτονειουκληρονομησει, εανγετουθ οι θεοι συγχωρωσινεκεινω.

Ως βλασφημεις. Εκεινος γαρ ο παις πασαςταςχαριτος εχει. Ουδεποτε γαρ οϊτε θεοικαι οι δαιμονες ουτως αγριοι εσονται ωστεπαιδα ουτω νεον οντα απολλυναι. Χαιρε, ωΙκαριε. Ένιοτ' ουν ειμι εις το εργαστηριον ϊναπερι του "Αλικος και του Ένακος πυθωμαι. Καιτοτε κεραμια ωνησομαι.

Μαλιστα δημαλιστα.

11

Ολιγω δ' υστερον Αρχελαου τους φιλους εις το των κεραμεων εργαοτηριον αγοντος... Ενθαδε μεν εργαζονται οι κερα-μεις, πορρωτερω δ' αϊ καμινοιεισι

jm m

"Οπωςμηδεις τας τεχνας παρ'ημωνακοντωμανθανη η αγγεια ομοια ημιν nom.

Τιμολαε, πεζη οϊκαδ'ειμι. Συ δε Έπαναξω, ωδουλος το αρμαεφιστησι.

το αρμα επαναγε

'Αλλ'οιχεταιεις το γυιινασιον. Νεωτατοςμεντοιεστιν Ένθαδε γαρ πλειους εισιν οι θεωμενοι ηοι γυμναζομενοι. Πως ουν αυτον παλινευρω;

Ποιουν ηλθεν; οιος οχλος

Ταχεως ελθε. Ό γαρ Παυσανιας φησισε τρεχων αν νικησαι

^2

Πως αν προς τουτον διαλεγεσθαι δυναιμην;Άναγκαϊονμεντοι εστιν αυτον φιλον καθι-σταναι. Εκεινος γαρ. ει ημϊν υπηρετοιη,ουτως αν πολλου αξιος εϊη. "Αγε δη, ϊωμεν.

TAp'oùμεμνησαι οτι ουδενιεξεστιν εις το γυμνασιονεισελθ_εϊν, πλην τοις ασκουσικαι τοις γυμνασταϊς; Τοις γαρθεωμενοις τα περιξ του στα-'διου, οιμαι, αποχρη.

"Ομως δ' εβουλομην μο-νον Γ.ρος τον παιδαεκεινον διαλεγεσθαι.

Αλλ ' ονπερ φασι πλουσιωτατονειναι ξενων συ ει. Αυτος δε σεαρτι ειδον δια της αγοραςελαυνοντα, δυο δουλω εχοντα— ους οιμαι σε πλειστου πρια-σθαι — εκ του αρματος δεδεμε-νους. και ειλκες αυτους. Μωνοπεδρασαν;

Έλληνα ουν τινα κτασθαι βουλομενοςεισηλθες; 'Αλλ'ενθαδε ουδενα πωλουμεν,ηκιστα δ'εκεινον. Έρκιος γαρ εστιν, ο τουΠρωτονου υιος. "Ακουσον ουν εμου φιλικωςσυμβουλευοντος· μη τω'Ερκιωεγχειρησης.

Εν δε τη νυκτι, παντα δοκει ησυχαζεινεν τω Πρωτονειω. υπο σκοτου οντι.Ομως δε...

Ό Αρχελαος ημας εκελευσεν επιμε-νειν... πολυν ηδη χρονον.

Νυν απελθε, ω Πελια· υμεις δε, π δρατε.

Τουτουενθυμησομα

ΤΙ δε; και υμας; Τινες εστε Τιμοι διαφερει; μετοικοι γουνεστε.

"Απιστα γε, α λεγεις· αλλ ' 'ισως ουδεν αλλο ηψευστης ει.Καταφρονων ημων

υβριζεις· ο γαρ "Αλιξ τωνΕυπατριδων εστιν, και εγωειμι του Αιγυπτιων βασι-λεως υιος.

Ουτος μεν καλειται Έναξ. εγω δ"Αλιξ. 'Ρωμαιοι δ'εσμεν.

13

Συγγνωμην αυτικα αϊτησαι, ει δε μη "Αγε δη, παυσασθε τοινυν. Εμεγαρ μακρον ηδη χρονρν περι-εμενετε. Ώστ'εμοι συγγνω-τε· αλλ'ουκουν ο'ιεσθε αξιονπεριμεϊναι;

Ταυτα μαλιστα φιλω.Ουδεν γαρ εμο'ι μαλλοναρεσκει. Ίαϊ, ιαι. Νυν συμ-παντες διατριβωμεν παι-ζοντες.

Ίδετε· δυνομαι την του οφεως ορχεϊσθαι η την τωνκηληθεντων κεραμιων... η την της νυμφης. .

Δια τι μεν ουκ εθελεις μεθ' ημων μενειν; τιδ'απο παντων αεΊ φευγεις; Δευρο μεϊνον,Έρκιε.

ΤΟΥΤΟ Γ ΑΡΙΟΙ ΠΡΟΣΤΑ ΠΩ.

-· -*··

Ώ Αρχελαε, ουπω κυ-ριος ει των εν τωΠρωτονειω. Εγω γαρ ειμιτου Πρωτονου υιος.

Έρρ'εις κορακαςκαι εις "Αιδου καταβηθιΤο γαρ ΠρωτονειονΟΥΔΕΠΟΤΕ σοι εσται.

Ώ φιλοι, ω αγαθοι φιλοι, επιλαθωμεθαεκεινου του ονειδους. ΆιδωμενκαΊ παι-ζωμεν. Νυν γαρ τρεις εσμεν. Πινωμενκαιχορευωμεν κα'ιγελασωμεν. Ίαι, ιαϊ.

14

Ή συ, πιε τοινυν τονδε τον Σαμιονοινον. Ουτω γαρ ηδυ εστιν ωσηερτο των θεων νεκταρ. "Αγε δη.

Χαριν μεν οιδα σοι, οι-νον δ'ουποτ'επιον, ειμη δειπνων, και ταυταενιοτε μονον, και ενχρονψ τινι πανυ πα-λαιω.

Μη λιπαρησης αϊτων-πιεϊν γαρ ουκ αναξιοιην. "Οστις αν η

ο τροπος.ουκεθελησω.

ΎΑα, εγω γαρ ο τοσαυτην ενυμϊν ελπιδα εχων και τοιαυταβουλομενος υμας ωφελεϊν-υβριζομαι αυθις και ως λοι-μος τις εκβαλλομαι...

Αλλ ' εγωγ ' à ν χαιροι-μισοι πινοντι.

Φευ. της ελπιδος οσον ψευδομαι. Έπενοησα γαρυμας απελευθερουν κα'ι καθισταναι φιλους· και ειεβουληθητε, εμοι αν συνηστε, περι του Πρωτονειουκαι της οικιας τησδε, à δεϊτον τυχοντα λανθανειν·ουτω γαρ υμϊν επιστευον.

Η, η, πραυνου- ου δει ουτω κακως εχειν

Ά, ως δεινον τουτο,ως αισχρον.Ύποτουτων νοσω. Τοσαυ-τα γαρ ηλπιζον, à νυνσφαλλεται. Ο'ιμοι.

.. Ελαχιστων ενεκα...

Μεγιστην γε δικην δωσετε. Όμνυμι γαρ· την τιμωρια ν ληψομαιτηναξιαν. Μεταμελησει δ'υμϊν τουτο ποιησασιν.

15