ΜΑΘΗΜΑ 1Ο. Επιχείρηση και Λογιστική.

Κύρια σημεία.

1. Έννοια Επιχείρησης. Διακρίσεις οικονομικών μονάδων. 2. Λειτουργικός κύκλος επιχείρησης. Βασικές λειτουργίες.

3. Έννοια και σκοπός της λογιστικής. 4. Λογιστικές αρχές. Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο. 5. Διακρίσεις Λογιστικής. Λογιστικά Βιβλία και κατηγορίες. Διπλογραφία και Απλογραφία.

1. Έννοια Επιχείρησης. Διακρίσεις οικονομικών μονάδων.

Παραγωγικοί συντελεστές

Εργασία (άνθρωπος)

Φύση/Έδαφος (γη)

Κεφάλαιο (χρήμα)

Επιχειρηματικότητα (ιδέα, διοίκηση)

Παραγωγική διαδικασία

Χρήση παραγωγικών συντελεστών οι οποίοι με κατάλληλη «επεξεργασία»

παράγουν το προϊόν ή δημιουργούν την υπηρεσία.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ στηρίζεται στην επιχειρηματική δράση που γίνεται με

βάση αρχές οργάνωσης και διοίκησης επιχειρήσεων (management). Κύριες λειτουργίες

της επιχειρηματικής δράσης

Προγραμματισμός

o Στρατηγική (πως θα επιτευχθεί το αποτέλεσμα)

o Καθορίζει χρηματοδοτικές και άλλες πηγές

o Χρονοδιάγραμμα

Οργάνωση

o Κατανομή έργου

o Προσδιορισμός ευθυνών, εξουσιών και αρμοδιοτήτων

Διοίκηση

o Καθοδήγηση και οδηγίες

Έλεγχος

o Συγκρίνει απόδοση με επιθυμητό αποτέλεσμα

o Καθορίζει διορθωτικές ενέργειες

Διακρίσεις οικονομικών μονάδων

Οι οικονομικές μονάδες διακρίνονται ανάλογα με

2) τον κλάδο δραστηριότητας σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον

i. πρωτογενή τομέα (γεωργία, αλιεία, κτηνοτροφία)

ii. δευτερογενή τομέα (βιομηχανία, βιοτεχνία)

2) την νομική μορφή, σε

i. ατομικές επιχειρήσεις, όπου υπάρχει ο ιδρυτής – επιχειρηματίας

ii. προσωπικές εταιρίες (ομόρρυθμη, ετερόρρυθμη), όπου υπάρχουν δύο

τουλάχιστον πρόσωπα που ονομάζονται εταίροι και διακρίνονται ανάλογα

με την ευθύνη που έχουν έναντι σε τρίτους σε ομόρρυθμους ή

ετερόρρυθμους εταίρους

iii. μετοχικές επιχειρήσεις, (εταιρίες περιορισμένης ευθύνης ή ανώνυμες

εταιρίες) όπου η επιχείρηση ανήκει στους μετόχους.

2) τον φορέα σε

i. ιδιωτικές επιχειρήσεις

ii. δημόσιες επιχειρήσεις

iii. μικτές επιχειρήσεις

2) Λειτουργικός Κύκλος Επιχείρησης

Για να λειτουργήσει η επιχείρηση πρέπει πρώτα να βρει τα απαραίτητα κεφάλαια.

Αυτό γίνεται στο στάδιο της ίδρυσής της με κεφάλαια που προέρχονται από δύο πηγές

την ιδιοκτησία της επιχείρησης (κεφάλαιο) και τις τράπεζες ή γενικότερα τους

πιστωτές/προμηθευτές (υποχρεώσεις).

Οι πηγές κεφαλαίου διακρίνονται ανάλογα με την λήξη τους σε

Βραχυχρόνιες

Μακροχρόνιες

Οι ιδιοκτήτες εισφέρουν κεφάλαια στην επιχείρηση και σαν αντάλλαγμα

παίρνουν τίτλους κυριότητας που εξαρτώνται από την νομική μορφή της επιχείρησης.

Συγκεκριμένα όταν η επιχείρηση είναι ατομική υπάρχει ο επιχειρηματίας, όταν είναι

προσωπική (ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη) υπάρχει ο εταίρος ενώ όταν η επιχείρηση είναι

ανώνυμη υπάρχει ο μέτοχος. Η επιχείρηση έχει νομική αυτοτέλεια σε σχέση με τους

ιδιοκτήτες της και δεν είναι υποχρεωμένη να τους επιστρέψει τα κεφάλαια που

εισέφεραν παρά μόνο στην διάλυσή της (εκκαθάριση).

Οι πιστωτές δανείζουν την επιχείρηση με αντάλλαγμα μια αυξημένη απόδοση

(τόκος) στο αρχικό τους κεφάλαιο.

Επίσης οι προμηθευτές παραγωγικών συντελεστών μπορούν να χαρακτηριστούν

βραχυχρόνια πηγή κεφαλαίου για την επιχείρηση εφόσον προσφέρουν τους

παραγωγικούς συντελεστές χωρίς να απαιτούν άμεση πληρωμή δίνοντας τη δυνατότητα

στην επιχείρηση να τους πληρώσει από τα χρήματα που θα εισπράξει από την πώληση

των προϊόντων ή υπηρεσιών που θα διαθέσει στους πελάτες της.

Λειτουργικός κύκλος επιχείρησης.

Στη συνέχεια με τα κεφάλαια η επιχείρηση αγοράζει παραγωγικούς συντελεστές

που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία για την παραγωγή προϊόντων και

υπηρεσιών. Τα προϊόντα πουλιούνται στους πελάτες της επιχείρησης και στη συνέχεια

εισπράττονται χρήματα τα οποία χρησιμοποιούνται για να αγοραστούν παραγωγικοί

συντελεστές και έτσι συνεχίζεται ο λειτουργικός κύκλος της επιχείρησης.

Συνοψίζοντας οι βασικές λειτουργικές δραστηριότητες της επιχείρησης είναι

1. Προμήθειες, δηλαδή ο εφοδιασμός της επιχείρησης με τους απαραίτητους

παραγωγικούς συντελεστές (κυρίως πρώτες ύλες ή εμπορεύματα που έχουν

υποστεί ολική ή μερική επεξεργασία).

2. Παραγωγή, δηλαδή ο συνδυασμός πρώτων υλών, εργασίας μέσω της

παραγωγικής διαδικασίας για την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών.

3. Πώληση, Διάθεση δηλαδή των προϊόντων και υπηρεσιών στους πελάτες

4. Λογιστική, καταχώρηση των οικονομικών συναλλαγών και είσπραξη χρημάτων

από τους πελάτες

5. Διοικητική, δηλαδή η οργάνωση και ο προγραμματισμός της επιχειρηματικής

δράσης.

3. Έννοια και σκοπός της ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

Α. Εξέλιξη λογιστικής επιστήμης. Σκοπός λογιστικής.

Αρχικά στόχος της λογιστικής ήταν η διασφάλιση των κεφαλαίων των ιδιοκτητών

των επιχειρήσεων από κλοπές και καταχρήσεις. Αργότερα με τη δημιουργία μεγάλων

μονάδων (ανωνύμων εταιριών) σκοπός της ήταν η παροχή απαραίτητων πληροφοριών

στους ενδιαφερόμενους (π.χ. μετόχους, πιστωτές και τράπεζες). Σήμερα η λογιστική

μετεξελίχθηκε από χρηματοοικονομική σε διοικητική η οποία ασχολείται με τη λήψη

αποφάσεων που επηρεάζουν το μέλλον της επιχείρησης και την επέκταση της

παραγωγής.

Αναλυτικότερα, η χρηματοοικονομική λογιστική αναφέρεται στην παροχή

πληροφοριών που περιγράφουν τις πηγές προέλευσης των περιουσιακών στοιχείων, τις

υποχρεώσεις και το αποτέλεσμα της δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας. Τέτοιες

πληροφορίες είναι το ποσό των διαθεσίμων, η ποσότητα και η αξία των αποθεμάτων

καθώς και το ύψος των υποχρεώσεων προς τους πιστωτές/προμηθευτές.

Αντίθετα, η διοικητική λογιστική έχει ως αντικείμενό της την ανάλυση και

ερμηνεία των λογιστικών πληροφοριών ώστε η επιχείρηση να κατανείμει καλύτερα τους

παραγωγικούς συντελεστές στα προϊόντα και στις δραστηριότητες που μεγιστοποιούν το

κέρδος της. Η διοίκηση , για παράδειγμα, χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να

αξιολογήσει τα διάφορα τμήματα και τους εργαζόμενους ή για να αποφασίσει ποια

προϊόντα θα παραχθούν. Κύρια πηγή τέτοιων πληροφοριών είναι η αναλυτική λογιστική

όπου προσδιορίζεται αναλυτικά το κόστος των διαφόρων λειτουργιών και

δραστηριοτήτων της επιχείρησης και ελέγχεται η αποτελεσματικότητά τους.

Εκτός από τη χρηματοοικονομική και τη διοικητική1 υπάρχει και η φορολογική

λογιστική η οποία παρακολουθεί τις φορολογικές υποχρεώσεις της επιχείρησης και

προετοιμάζει και συμπληρώνει τις φορολογικές δηλώσεις της επιχείρησης. Επίσης

σημαντική εργασία είναι και ο φορολογικός σχεδιασμός και η παροχή στην επιχείρηση

συμβουλών και προβλέψεων για τις φορολογικές επιπτώσεις των οικονομικών

συναλλαγών της επιχείρησης ώστε να ελαχιστοποιούνται οι φορολογικές επιβαρύνσεις.

Συνοψίζοντας βασικός σκοπός της λογιστικής είναι η παροχή πληροφόρησης

1 Η Διοικητική λογιστική αναφέρεται συχνά και ως Λογιστική Κόστους.

Στα διευθυντικά στελέχη της επιχείρησης και Στις ενδιαφερόμενες ομάδες και φορείς (όπως μέτοχοι, τράπεζες, προμηθευτές, εργαζόμενοι)

Β. Έννοια λογιστικής

Η λογιστική είναι επιστημονική – διπλογραφική μέθοδος

• ποσοτικού προσδιορισμού

• καταγραφής/παρατήρησης (διαπίστωση λογιστικών γεγονότων με ορισμένα

παραστατικά/δικαιολογητικά π.χ. τιμολόγια)

• ανάλυσης (καθορισμό λογιστικής εγγραφής και καταχώρισή της με

χρονολογική σειρά στο Ημερολόγιο)

• κατάταξης (ταξινόμηση στο Καθολικό σε τάξεις)

λογιστικών γεγονότων από τα οποία αποκαλύπτει στις ενδιαφερόμενες ομάδες

συνοπτικά πληροφοριακά στοιχεία στις οικονομικές καταστάσεις (που σύμφωνα με τη

διάταξη της παρ.1.του άρθρου 42α του Ν. 2190/1920 περί Α.Ε.) περιλαμβάνουν

• τον Ισολογισμό

• το Λογαριασμό ‘‘Αποτελέσματα Χρήσεως’’

• τον ‘‘Πίνακα Διαθέσεως Αποτελεσμάτων’’ και

• το Προσάρτημα

Οι κυριότερες λειτουργίες της λογιστικής είναι

προσδιορισμός της οικονομικής κατάστασης της οικονομικής μονάδας με

τη λεπτομερή καταγραφή κατ’ είδος, ποσότητα και αξία όλων των

στοιχείων της περιουσίας και των πηγών προέλευσής τους μέσω της

Απογραφής και του Ισολογισμού,

συνεχής παρακολούθηση των μεταβολών των στοιχείων της οικονομικής

κατάστασης της επιχείρησης με τη λειτουργία των λογαριασμών,

αντιπαραβολή εσόδων προς δαπάνες, εξαγωγή οικονομικού

αποτελέσματος και συνοπτική παρουσίασή του στην Κατάσταση

Αποτελεσμάτων Χρήσεως,

διενέργεια ελέγχων,

παροχή πληροφοριών στις ενδιαφερόμενες ομάδες που βρίσκονται είτε

εντός της επιχείρησης (διοίκηση και διευθυντικά στελέχη) είτε εκτός της

επιχείρησης (μέτοχοι, τράπεζες, χρηματιστήριο).

Σκοποί της Λογιστικής Με βάση τις σύγχρονες απαιτήσεις η λογιστική έρχεται να εξυπηρετήσει την ανάγκη παροχής πληροφοριών σε κάθε ενδιαφερόμενο. Οι πληροφορίες αυτές αποτελούν ‘πολύτιμο υλικό’ για τη λήψη ορθών αποφάσεων σε θέματα όπως : - Διαπίστωση της οικονομικής κατάστασης κρατών κλάδων ή οικονομικών μονάδων-

οικονομικών οργανισμών - Αξιολόγηση των επιλογών που έχουν γίνει και προγραμματισμού (βραχυπρόθεσμου-

μακροπρόθεσμου). - Κατανομή των διαθέσιμων πόρων. Η κατανομή αυτή μπορεί να αναφέρεται σε επίπεδο

κράτος (φορολογική πολιτική, Δημόσιες επενδύσεις κλπ) ομάδα κρατών(π.χ. αναπτυξιακή πολιτική στα πλαίσια της Ε.Ε.).

Μπορεί επίσης να ενδιαφέρει Οργανισμούς όπως π.χ. Τράπεζες με σκοπό να κριθεί η σκοπιμότητα της χρηματοδοτήσεις κλάδων ή και μεμονωμένων οικονομικών οργανισμών. Σε επίπεδο οικονομικής μονάδας για την αριστοποίηση της κατανομής των διαθέσιμων πόρων μεταξύ των λειτουργιών του οργανισμού στη λήψη τέτοιων αποφάσεων βοηθά η ‘Διοικητική Λογιστική’. Απαραίτητη είναι η εξασφάλιση ελέγχου για την ομαλή διαχείριση και τη τήρηση των διαδικασιών που προβλέπονται από το νομοθετικό πλαίσιο καθώς και τις αποφάσεις του οικονομικού αυτού οργανισμού. Κατά κύριο λόγο ο έλεγχος αυτός είναι εσωτερικός (Internal control) . Υπάρχουν όμως και πληροφορίες που προέρχονται από τη Λογιστική και απευθύνονται σε ενδιαφερόμενους έξω από τον οικονομικό οργανισμό. Οι ενδιαφερόμενοι αυτοί μπορεί να είναι ιδιοκτήτες, προμηθευτές, πελάτες, χρηματοδότες, κρατικές υπηρεσίες(π.χ. Δ/νση Εμπορίου), το προσωπικό, επιμελητήρια, ή ερευνητικά κέντρα. Κτλ. Για την επίτευξη των σκοπών που προαναφέρθηκαν η Λογιστική χρησιμοποιεί τεχνικές και διαδικασίες, που από πολλούς συγγραφείς αναφέρονται και ως τέτοιες (διαδικασίες) μπορούμε να αναφέρομαι :

1) Προσδιορισμός της οικονομικής κατάστασης της οικονομικής μονάδας με τη λεπτομερή καταγραφή κατ΄ είδος, ποσότητα και αξία όλων των στοιχείων της περιουσίας της και των πηγών προέλευσης των στοιχείων (σύνταξη απογραφής, ισολογισμού).

2) Συνεχής παρακολούθηση των μεταβολών των στοιχείων της οικονομικής κατάστασης, της οικονομικής μονάδας, με τη χρήση των λογαριασμών.

3) Αντιπαραβολή εσόδων προς τις δαπάνες και εξαγωγή του οικονομικού αποτελέσματος.

4) Διενέργεια ελέγχου τυπικών και ουσιαστικών (Ελεγκτική). 5) Συλλογή-Επεξεργασία-Παροχή πληροφοριών που ζητούν οι ενδιαφερόμενοι.

Στάδια των διαδικασιών αυτών είναι : 1.Καταφραφή και καταχώρηση οικονομικών συναλλαγών (recording) 2.Κατάταξη και ταξινόμησή τους (classifying) 3.Αναφορά στους ενδιαφερόμενους (reporting) 4.Ανάλυση-ερμηνία των στοιχείων (analyzing and interpreting) 5.Διενέργεια προβλέψεων με βάση τα στοιχεία (forecasting and budgeting) 6.Λήψη αποφάσεων (decision making) Διακρίσεις της Λογιστικής Ανάλογα με το κριτήριο που θα χρησιμοποιήσουμε μπορούμε να κατατάξουμε τη Λογιστική: Α. Ανάλογα με το περιεχόμενό της μπορούμε να διακρίνουμε τη Λογιστική σε Γενική Λογιστική στην οποία περιλαμβάνονται οι βασικές αρχές οι οποίες χρησιμοποιούνται σε οποιαδήποτε οικονομική μονάδα ανεξάρτητα από το μέγεθος της και στην ειδική Λογιστική η οποία ασχολείται με ειδικά λογιστικά θέματα που αφορούν τους οικονομικούς οργανισμούς και περαιτέρω να διαχωριστεί: Β. Ανάλογα με το κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται ο οικονομικός οργανισμός σε εμπορική, Βιομηχανική, τραπεζική, Λογιστική των Ο.Τ.Α., των Ν.Π.Δ.Δ. κτλ. Γ. Με κριτήριο τη νομική μορφή του φορέα σε Λογιστική των ατομικών επιχειρήσεων, εταιριών, Λογιστική των σωματείων-ιδρυμάτων, Λογιστική των ενοποιημένων λογιστικών καταστάσεων κτλ. Στην πράξη έχουμε συνδυασμό των κριτηρίων κι έτσι μπορούμε π.χ. να διακρίνουμε σε Λογιστική της ανώνυμης τραπεζικής εταιρίας. Δ. Με βάση τον τομέα σε Ιδιωτική και Δημόσια, ανάλογα με την φύση του φορέα της. Ε. Με βάση την οικονομική επιστήμη σε Μικροοικονομική Λογιστική (Microaccounting) και σε Μακροοικονομική λογιστική (Macroaccounting) Η Μικροοικονομική λογιστική μπορεί να υποδιαιρεθεί σε: 1)Επιχειρηματική Λογιστική(Business Accounting) και περιλαμβάνει την χρηματοοικονομική(Financial) και την Διοικητική (Management) Λογιστική. 2)Κυβερνητική Λογιστική(Govermental Accounting) 3)Λογιστική της οικονομικής μονάδας (Household Accounting). H Μακροοικονομική ή Εθνική ή Κοινωνική Λογιστική επιδιώκει τον προσδιορισμό συνολικών οικονομικών μεγεθών για λήψη με βάση αυτά τα στοιχεία αποφάσεων. Υποδιαιρείται σε:

1)Λογιστική οικονομικού εισοδήματος.(National Income Accounting). 2)Λογιστική Εισροών-εκροών.(Input-Output Accounting) 3)Λογιστική Χρηματικών ροών.(Money Flow Accounting) 4)Λογιστική Ισοζυγίου Πληρωμών.(Balance of Payments Accounting). ΣΤ. Από την πλευρά της ακαδημαϊκής διδασκαλίας κύρια η Γενική Λογιστική μπορεί να διακριθεί σε: -Βασικές Αρχές Λογιστικής.(Basic Accounting),που περιλαμβάνει θέματα όπως η έννοια των λογαριασμών, συστήματα καταχωρίσεων, αποσβέσεις, κατάρτιση Χρηματοοικονομικών καταστάσεων κτλ. -Μέση Λογιστική (Intermediate Accounting)που περιλαμβάνει λεπτομερή σχεδιασμό εννοιών, όπως έξοδα-έσοδα, ανάλυση θεμάτων περιουσιακής κατάστασης του οικονομικού οργανισμού (αποτίμηση στοιχείων, αποσβέσεις κ.ά.) ανάλυση κεφαλαίου και αποθεμάτων κ.τ.λ. -Και Προχωρημένη Λογιστική(Advanced Accounting)που περιλαμβάνει συνήθως θέματα λογιστικής των διαφόρων οργανισμών (π.χ Λογιστική εταιριών και θυγατρικών τους, κατάρτιση ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων, Περιοδικών οικονομικών Καταστάσεων. Ζ. Ανάλογα με την ειδικότητα που απαιτείται σε Φοροτεχνική Λογιστική (Τax Accounting), Λογιστική Εταιριών κτλ.

1. Περιεχόμενο -Γενική Λογιστική -Ειδική Λογιστική

2. Κλάδο δραστηριοποίησηςΤου οικονομικού οργανισμού.

-Βιομηχανική Λογιστική -Εμπορική Λογιστική -Λογιστική των Ο.Τ.Α.κτλ.

3. Με βάση τη νομική μορφήτου φορέα.

-Λογιστική των ατομικών επιχειρήσεων

-Λογιστική των Σωματίων-Λογιστική των

ενοποιημένων λογιστικών καταστάσεων κτλ.

4. Ιδιότητα του φορέα. -Ιδιωτική -Δημόσια

5. Με βάση την ΟικονομικήΕπιστήμη.

-Μικροοικονομική Λογιστική

-Μακροοικονομική Λογιστική

6. Από πλευράς της ακαδημαϊκής διδασκαλίας.

-Βασικές αρχές Λογιστικής

-Μέση Λογιστική -Προχωρημένη Λογιστική

7. Ανάλογα με την -Φοροτεχνική Λογιστική

ειδικότητα -Λογιστική Εταιριών.

4. Λογιστικές αρχές. Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (Ε.Γ.Λ.Σ.)

Α. ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

1. Αρχή της αυτοτέλειας επιχειρηματικής οντότητας, δηλαδή η επιχείρηση έχει

νομική αυτοτέλεια, λειτουργεί ‘‘ανεξάρτητα’’ από τους μετόχους/επιχειρηματίες.

Τα κτίρια ανήκουν στην επιχείρηση και όχι στον επιχειρηματία.

2. Αρχή της συνέχισης της δραστηριότητας της επιχείρησης. Οι Οικονομικές

Καταστάσεις παρουσιάζουν την περιουσιακή διάρθρωση της επιχείρησης με

δεδομένο ότι η επιχείρηση θα συνεχίσει τη λειτουργία της.

3. Αρχή της σταθερότητας της νομισματικής μονάδας μέτρησης. Η λογιστική

καταγράφει μόνο εκείνα τα λογιστικά γεγονότα τα οποία μπορούν να

αποτιμηθούν/μετρηθούν σε νομισματικές αξίες.

4. Αρχή της αυτοτέλειας των χρήσεων. Η λογιστική ξεχωρίζει τις οικονομικές

συναλλαγές σε οικονομικές χρήσεις συνεχόμενες μεταξύ τους και ίσου χρονικού

διαστήματος ώστε να επιτυγχάνεται η συγκρισιμότητα διαχρονικά.

5. Αρχή περιοδικότητας των αποτελεσμάτων. Η λογιστική παρουσιάζει τα

οικονομικά μεγέθη της επιχείρησης σε συγκεκριμένα (και ίσα μεταξύ τους)

χρονικά διαστήματα ή οικονομικές χρήσεις.

6. Αρχή της αντικειμενικότητας, ώστε οι χρήστες των λογιστικών πληροφοριών να

έχουν αξιόπιστη πληροφόρηση για την πορεία της επιχείρησης.

7. Αρχή του ιστορικού κόστους. Η λογιστική χρησιμοποιεί ως βάση για τη μέτρηση

της αξίας των περιουσιακών στοιχείων το κόστος κατά την ημερομηνία αγοράς.

8. Αρχή της πραγματοποίησης του εσόδου. Η λογιστική αναγνωρίζει και καταχωρεί

τα έσοδα μόνο τη στιγμή που ολοκληρώνεται η πώλησης του προϊόντος ή η

παροχή της υπηρεσίας και όχι πριν.

9. Αρχή του συσχετισμού εσόδου – εξόδου.

10. Αρχή της συνέπειας των λογιστικών μεθόδων. Για να εξυπηρετείται η

αντικειμενική πληροφόρηση των χρηστών των λογιστικών πληροφοριών

απαιτείται οι λογιστικές μέθοδοι να μην αλλάζουν διαχρονικά.

11. Αρχή της συντηριτικότητας. Τα έσοδα δεν θα πρέπει να είναι διογκωμένα ενώ τα

έξοδα να είναι μειωμένα ώστε να φαίνεται ότι η επιχείρηση έχει καλύτερο

αποτέλεσμα από το πραγματικό.

12. Αρχή του ουσιώδους. Μόνο τα σημαντικά για τον οικονομικό οργανισμό

λογιστικά γεγονότα θα πρέπει να παρακολουθούνται.

5. Κατηγορίες Λογιστικών Βιβλίων. Λογιστικές μέθοδοι

Α. Λογιστικές μέθοδοι, είναι

• Απλογραφία, κατά την οποία οι οικονομικές πράξεις καταχωρούνται κατά

ημερολογιακή σειρά σε ένα βιβλίο ή λογαριασμό. Μειονεκτήματα της

μεθόδου είναι ότι δεν παρακολουθούνται όλα τα λογιστικά γεγονότα (π.χ.

πώληση με πίστωση – λογαριασμός πελάτες) και δεν εξάγεται

αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημιά) από τις συναλλαγές της επιχείρησης.

• Διπλογραφία, κατά την οποία για κάθε οικονομική πράξη γίνεται διπλή

λογιστική εγγραφή (χρεώνεται ένας λογαριασμός και πιστώνεται ένας

άλλος) υπό την έννοια ότι κάθε οικονομική πράξη επιφέρει διπλή

μεταβολή στα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης. Για παράδειγμα η

αγορά εμπορευμάτων με μετρητά αυξάνει το λογαριασμό εμπορευμάτων

(ο οποίος και χρεώνεται) και μειώνει το ταμείο (το οποίο και πιστώνεται).

Β. Λογιστικά Βιβλία και Στοιχεία

Τα βιβλία και στοιχεία που υποχρεώνεται κάθε επιχείρηση να τηρεί για να

παρακολουθεί τις οικονομικές πράξεις που διεξάγει, αλλά και ο τρόπος που πρέπει να τα

τηρεί ορίζονται από τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.). Τα βιβλία που

υποχρεώνει ο Κ.Β.Σ. να τηρούν οι επιτηδευματίες2 χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Στην

πρώτη και τη δεύτερη κατηγορία τα στοιχεία καταχωρούνται με την απλογραφική μέθοδο

και στην τρίτη κατηγορία με την διπλογραφική μέθοδο. Αναλυτικά

1. Βιβλία πρώτης κατηγορίας είναι το βιβλίο αγορών όπου

καταχωρούνται με την απλογραφική μέθοδο όλες οι αγορές που γίνονται

με μετρητά ή με πίστωση κατά απόλυτη χρονολογική σειρά.

2. Βιβλία δεύτερης κατηγορίας είναι το βιβλίο εσόδων – εξόδων όπου

καταχωρούνται με την απλογραφική μέθοδο σε ξεχωριστές κατηγορίες

τα έσοδα και τα έξοδα της επιχείρησης.

2 Ο Κ.Β.Σ. αναφέρεται σε υποχρεώσεις επιτηδευματιών και δίνει στον όρο ευρύτερη έννοια. Ο επιτηδευματίας στις σημειώσεις είναι ταυτόσημη έννοια με την επιχείρηση.

3. Βιβλία τρίτης κατηγορίας όπου ο επιχειρηματίας καταχωρεί με τη

διπλογραφική μέθοδο σύμφωνα με τις γενικά παραδεκτές αρχές της

λογιστικής τις οικονομικές πράξεις της επιχείρησης. Τα κυριότερα

βιβλία, σύμφωνα με το συγκεντρωτικό σύστημα (που είναι αυτό που

εφαρμόζεται συνήθως), είναι τα

Ημερολόγιο

• Αναλυτικό

• Συγκεντρωτικό

Καθολικό

• Αναλυτικό

• Γενικό

Βιβλίο Απογραφών και Ισολογισμού

Βιβλίο Πρακτικών Γενικών Συνελεύσεων και

Πρακτικών Διοικητικού Συμβουλίου

Βιβλίο Αποθήκης

Συμπερασματικά, κάθε λογιστής για να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του πρέπει

να γνωρίζει εκτός από τις λογιστικές αρχές και κανόνες και

Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείών (Κ.Β.Σ.), με τον οποίο ορίζονται οι

υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των επιτηδευματιών σχετικά με

o την τήρηση των βιβλίων (προσδιορίζονται ανάλογα με το τζίρο-

κύκλο πωλήσεων της επιχείρησης και αναπροσαρμόζονται σε

τακτά χρονικά διαστήματα)

o την έκδοση των στοιχείων (δικαιολογητικά – παραστατικά των

οικονομικών συναλλαγών όπως τιμολόγιο, δελτίο αποστολής)

και

o την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων

Φορολογία Εισοδήματος, η οποία ορίζει τις φορολογικές υποχρεώσεις

των φυσικών και νομικών προσώπων – επιχειρήσεων

Ν. 2190/1920 περί Ανωνύμων Εταιριών

ΑΣΚΗΣΕΙΣ –ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποιος είναι ο σκοπός της λογιστικής.

2. Δώστε παραδείγματα «χρηστών» / «ενδιαφερόμενων» των

οικονομικών καταστάσεων.

3. Παραδείγματα τήρησης και ενημέρωσης βιβλίων α, β και γ

κατηγορίας.

4. Διακρίσεις λογιστικής.

5. Διαφορές απλογραφίας και διπλογραφίας.

6. Λειτουργικός κύκλος επιχείρησης.

7. Βασικές αρχές και παραδοχές της λογιστικής.

Βασικές οικονομικές καταστάσεις Στο τέλος κάθε διαχειριστικής χρήσης η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να ετοιμάσει τις παρακάτω οικονομικές καταστάσεις

I. Ισολογισμός. II. Αποτελέσματα Χρήσης.

III. Πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων. IV. Ταμειακές Ροές. V. Προσάρτημα.

Στη συνέχεια θα αναλύσουμε συνοπτικά τις παραπάνω οικονομικές καταστάσεις.

1.1. Εμφάνιση της περιουσίας-Ισολογισμός Η επιχείρηση πραγματοποιεί, όπως είπαμε, μια συνεχή οικονομική δράση που εκδηλώνεται πραχτικά με το συνεχή μετασχηματισμό των στοιχείων της περιουσίας και που συνεπάγεται ένα οικονομικό αποτέλεσμα.

Είναι εύλογο συνεπώς ο επιχειρηματίας να θέλει κατά διαστήματα να μάθει και πως έχει διαμορφωθεί η περιουσιακή κατάσταση της επιχείρησης σε ορισμένο χρονικό σημείο και τι αποτέλεσμα έχει προκύψει μέσα σε ένα χρονικό διάστημα, που λήγει στο ίδιο χρονικό σημείο. Από την άλλη μεριά το Κράτος επιβάλλει στην επιχείρηση την υποχρέωση τις ίδιες αυτές πληροφορίες να τις δημοσιεύει προκειμένου να γίνονται γνωστές στους ενδιαφερόμενους, όπως είναι το ίδιο το Κράτος, οι δανειστές της επιχείρησης, οι συνέταιροι, κλπ. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να προκύψουν αν η περιουσία καταγραφεί και αποτιμηθεί, δηλαδή αν συνταχθεί απογραφή. Είναι ανάγκη λοιπόν προκειμένου να έχουμε μία εικόνα της επιχειρηματικής περιουσίας να συντάξουμε απογραφή. Εντούτοις η παράθεση και η δημοσίευση της απογραφής, δεν παρέχει εύληπτη εικόνα της οικονομικής κατάστασης της επιχείρησης, επειδή είναι λεπτομερειακή και παρέχει πληροφορίες αναλυτικές που δεν χρειάζονται, ενώ δεν είναι σαφείς οι γενικές κατά κατηγορία στοιχείων, που είναι το ζητούμενο. Γι’ αυτό καταφεύγουμε σε μια συνοπτική παράθεση της περιουσίας, σε κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων.

Με βάση λοιπόν ,τα μεγέθη που είτε επαλήθευσε είτε προσδιόρισε η πραγματική απογραφή, καταρτίζεται μια κατάσταση, ένας πίνακας, που περιέχει τα μεγέθη της περιουσίας σε κατηγορίες, συνοπτικά, έτσι όπως οι κατηγορίες αυτές αναφέρθηκαν παραπάνω στην ανάπτύξη της περιουσίας, κατηγορίες που κατατάσσονται σε δύο πεδία που εκφράζουν τις δύο απόψεις της περιουσίας. Ο πίνακας αυτός, είναι ο Ισολογισμός.

Ο ισολογισμός έχει σχήμα <<Τ>> , όπου πάνω από την οριζόντια γραμμή δεσπόζει ο τίτλος της επιχείρησης που δηλώνει τον ιδιοκτήτη ολόκληρης της περιουσίας που εικονίζεται με τον ισολογισμό. Η κάθετη γραμμή χωρίζει τον Ισολογισμό σε δύο πεδία : Το αριστερό και το δεξιό. Στο αριστερό πεδίο, κάτω από την οριζόντια γραμμή, καταχωρείται το ενεργητικό, δηλαδή τα μέσα που κατέχει η επιχείρηση για να πραγματοποιεί την οικονομική της δράση (αξίες) και τα στοιχεία που προκύψαν απ΄ αυτή τη δράση (απαιτήσεις). Στο δεξιό πεδίο, το παθητικό δηλαδή, καταχωρούνται κατά δικαιούχο, οι κατηγορίες από τα κεφάλαια (δάνεια, πιστώσεις), που διατέθηκαν για να αποκτηθούν τα μέσα δράσης που αναφέρονται στο ενεργητικό και υποχρεώσεις που προκύψαν από τη δράση της επιχείρησης (φόροι, εισφορές).

Ανάμεσα στις δύο αυτές εκφράσεις της περιουσίας μεσολαβεί όπως είπαμε η κάθετος, το πόδι του ταφ, που τις χωρίζει. Ο διαχωρισμός αυτός συμβολίζει το νομικό διαχωρισμό που ισχύει πάνω στην επιχειρηματική περιουσία και που προκύπτει απ΄ το γεγονός ότι τα δικαιώματα των τρίτων (επιχειρηματία, προμηθευτών, δανειστών κλπ) δεν συνδέονται απευθείας με το ενεργητικό, αλλά ασκούνται κατά της επιχείρησης. Και αυτό είναι εύλογο γιατί αν κάποιος από τους δικαιούχους που φαίνονται στο παθητικό ασκούσε το δικαίωμά του πάνω σ΄ ένα στοιχείο του ενεργητικού, θα εμπόδιζε την επιχείρηση να συνεχίσει τη λειτουργία της, πράγμα που θα απέβαινε εις΄ βάρος των άλλων δανειστών, αλλά και τις ίδιας της επιχείρησης.

Τη διάταξη και τις σχέσης του Ισολογισμού, εμφανίζεται το παρακάτω σχήμα.

------------ ΤΙΤΛΟΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ------------

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ Αξίες Κεφάλαια Απαιτήσεις Μακροπρ Υποχρ Διαθέσιμα Βραχυπρ Υποχρ Καθένα από τα δύο πεδία σ΄ αυτά που χωρίζεται ο Ισολογισμός, διαιρείται σε μικρότερες ενότητες που παραθέτονται από πάνω προς τα κάτω στο κάθε πεδίο, με κριτήριο πάντοτε τη διάρκεια <<ζωής>> της καθεμιάς ενότητας. Και η κατάταξη αρχίζει από τα <<μακροβιότερα>> και κατεβαίνει προς τα πιο <<βραχύβια>>. Στο ενεργητικό αρχίζει από τα <<Πάγια>> που θα διατηρηθούν στην επιχείρηση σ΄ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας της και τελειώνει με τα <<Διαθέσιμα>> που η διάρκεια <<ζωής>> τους είναι ελάχιστη. Ανάλογα είναι και τα φαινόμενα του παθητικού, όπου η κατάταξη αρχίζει από το Κεφάλαιο που η διάρκειά του είναι όπως και των παγίων ίση με τη διάρκεια

λειτουργίας της επιχείρησης και τελειώνει στις <<Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις>> που μερικές πρέπει να εξοφληθούν σε διάστημα μικρότερο από ένα μήνα από την ημερομηνία του Ισολογισμού. Από τη παραπάνω ανάλυση φάνηκε ότι ο Ισολογισμός είναι μια συνοπτική λογιστική κατάσταση, που παρουσιάζει τη συνολική περιουσία της επιχείρησης σε δύο πεδία και σε βασικές κατηγορίες (πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί) στην ποιοτική (είδος) και ποσοτική της (αξία) σύνθεση, σ΄ ένα δεδομένο χρονικό σημείο. Λόγω της μεγάλης πληροφοριακής αξίας που έχει για τους τρίτους ο Ισολογισμός, το Κράτος επιβάλλει : - ενιαίο τύπο Ισολογισμού - υποχρεωτική δημοσίευση του. Βέβαια ο Ισολογισμός πρέπει ακόμα να είναι <<ειλικρινής>>, να παρέχει δηλαδή απόλυτα ακριβή στοιχεία για την περιουσία, αλλά ακόμη να είναι και <<σαφής >> να είναι γνωστό δηλαδή και κοινό το περιεχόμενο του κάθε λογαριασμού που περιλαμβάνει. Όμως τα δύο αυτά αιτήματα ικανοποιούνται έξω από τους κανόνες που αφορούν τον Ισολογισμό και συγκεκριμένα το πρώτο, από τους κανόνες που αφορούν την απογραφή και το δεύτερο από τους κανόνες του Ενιαίου Λογιστικού Σχεδίου.Παραθέτουμε παρακάτω ένα υπόδειγμα, για ευκολότερη κατανόηση του ζητήματος.

Χ&Ψ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ 31.12.200Χ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΠΑΓΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΧΧΧΧ Οικοδομές ΧΧΧ Μηχανήματα ΧΧΧ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘ. ΔΑΝΕΙΑ ΧΧΧΧ ………. ΧΧΧ ΧΧΧ ΒΡΑΧΥΠΡ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟ Προμηθευτές ΧΧΧ Αποθέματα Γραμ. πληρωτέα ΧΧΧ

Υλικά ΧΧΧ Εισφορές Οφειλ. ΧΧΧ Εμπορεύματα ΧΧΧ Φόροί Οφειλόμενοι ΧΧΧ Προϊόντα ΧΧΧ ΧΧΧ Αξίες

Συν/κες Εισπρ. ΧΧΧ ………… ΧΧΧ ΧΧΧ Απαιτήσεις

Πελάτες ΧΧΧ Χρεώστες ΧΧΧ ΧΧΧ ΧΧΧΧ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ Ταμείο ΧΧΧ Επιταγές ΧΧΧ ΧΧΧΧ

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓ/ΣΜΟΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ Λ/ΣΜΟΙ Έξοδα Προκ/να XXXX Μη δουλεμένα έσοδα ΧΧΧΧ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΕΤΙΚΟΥ ΧΧΧΧ= ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΧΧΧΧ Για τις παραπάνω κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων διατυπώνονται οι εξής παρατηρήσεις: -Πάγια είναι όσα τεχνικά μέσα (κτίρια, μηχανήματα, εγκαταστάσεις, πλοία, αυτοκίνητα κ.λ.π, κ.λ.π ),χρησιμοποιούνται από την επιχείρηση για την λειτουργία της (παραγωγική και διοικητική) γι μια μακριά σειρά χρόνια. -Κυκλοφοριακά χαρακτηρίζονται τα περιουσιακά στοιχεία είναι, είτε προϋποθέσεις ης λειτουργίας της επιχείρησης(υλικά)είτε συνέπειες αυτής της λειτουργίας (προϊόντα, απαιτήσεις, γραμμάτια κ.λ.π ) και που πάντως, το καθένα τους δεν διατηρείται στην επιχείρηση περισσότερο από ένα χρόνο. -<<Διαθέσιμα>>, είναι εκείνα τα χρηματικά μέσα που οι τρίτοι είναι υποχρεωμένοι από το Νόμο να τα δεχτούν ,είτε σε μια συναλλαγή, είτε σε εξόφληση μιας απαίτησης. -Οι μεταβατικοί Λογαριασμοί τέλος, περιλαμβάνουν κυρίως προκαταβολές εξόδων , όπως ενοίκια ή ασφάλιστρα για την επόμενη χρήση, κ.λ.π. Εξάλλου, καθόσον αφορά κατηγορίες του Παθητικού δια τυπώνομε τις παρακάτω παρατηρήσεις: -Κεφάλαιο είναι το χρηματικό ποσό που κατατέθηκε είτε από το μοναδικό (προσωπικό) επιχειρηματία, είτε από τον κάθε συνέταιρο σε εκτέλεση της συμφωνίας τους και που θα μείνει να χρηματοδοτεί την επιχείρηση καθ’ολη την διάρκεια της λειτουργίας της και μέχρι την διάλυση της και που τότε μόνο και με ορισμένες προϋποθέσεις μπορούν να το πάρουν πίσω αυτοί που το δικαιούνται -Αποθεματικά είναι τα χρηματικά ποσά από κέρδη που πραγματοποίησε η επιχείρηση και δεν τα ανέλαβε ο επιχειρηματίας, αλλά έμειναν και χρηματοδοτούν την επιχείρηση. -Μακροπρόθεσμες είναι οι υποχρεώσεις της επιχείρησης που λήγουν και πρέπει να εξοφληθούν, σε χρόνο που απέχει περισσότερο από ένα ημερολογιακό έτος από την ημερομηνία του Ισολογισμού. -Βραχυπρόθεσμες είναι οι υποχρεώσεις που λήγουν νωρίτερα από τη παραπάνω προθεσμία. -Οι Μεταβατικοί Λογαριασμοί του Παθητικού, περιλαμβάνουν κυρίως έσοδα που λόγισε η επιχείρηση , αλλά που δεν ανήκουν στη χρήση που αφορά ο Ισολογισμός, επειδή κυρίως, δεν παραδόθηκαν τα προϊόντα γι΄ αυτά που λογίστηκαν τα έσοδα. Μεγάλης σημασίας στοιχείο στη περιουσιακή συγκρότηση της επιχείρησης, αποτελεί το κεφάλαιο που έχει καταθέσει ο επιχειρηματίας, επειδή εξασφαλίζει στην επιχείρηση οικονομική σταθερότητα, που οφείλεται στο γεγονός ότι το κεφάλαιο είναι μόνιμα απασχολημένο στην επιχείρηση και ουσιαστικά μια αδάπανη πηγή χρηματοδότησης, αφού αμείβεται μόνο από τα κέρδη και όταν υπάρχουν. Για τους λόγους αυτούς άλλωστε ξεχωρίζεται στο παθητικό και αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία, με αποτέλεσμα ο Ισολογισμός να χωρίζεται σε τρεις βασικές κατηγορίες μεγεθών: από τη μια μεριά το <<ενεργητικό>> (Ε) και από την άλλη στο <<Κεφάλαιο>> (Κ) ή <<Καθαρή Θέση>> (ΚΘ) ή <<Καθαρή Περιουσία>> (ΚΠ) και στο <<Πραγματικό Παθητικό>> (ΠΠ) δηλαδή στις υποχρεώσεις προς τους τρίτους.

Όπως είπαμε παραπάνω, το παθητικό στο σύνολο του δείχνει τις πηγές απ΄ αυτές που προήλθε το χρήμα που επενδύθηκε στα στοιχεία του ενεργητικού. Αυτό σημαίνει φυσικά ότι τα δύο μεγέθη ενεργητικό και παθητικό είναι ίσα. Αν λοιπόν χωρίζουμε το παθητικό σε δύο ξεχωριστά μέρη, το κεφάλαιο και το πραγματικό παθητικό, σημαίνει ότι το άθροισμα τους είναι κατά μαθηματική αναγκαιότητα, ίσο με ενεργητικό, άρα ο Ισολογισμός εκφράζεται μαθηματικά, με την ισότητα :

E=KΘ+ΠΠ

Ο Ισολογισμός αυτού του τύπου αποκαλείται <<θετικός>> επειδή περιλαμβάνει καθαρή θέση, Ο ισολογισμός του τύπου :

Ε+Έλλειμα = ΠΠ

Ε=ΠΠ-Έλλειμα Αποκαλείται <<αρνητικός>>επειδή παρουσιάζει ελλειμματική καθαρή θέση. Αριθμητικά υποδείγματα των παραπάνω τύπων ισολογισμού, είναι τα παρακάτω : Υπόδειγμα θετικού ισολογισμού :

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Καθαρή Θέση 70,00

Παθητικό 80,00

Συν. Ενεργ. 150,00 Συν. Παθητικό 150,00

Όπου Ε>ΠΠ Ή

150,00(Ε)-80,00(ΠΠ)=70,00(Κ.Θ)

Υπόδειγμα ουδέτερου ισολογισμού :

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Καθαρή Θέση 0,00

Παθητικό 150,00Συν. Ενεργ. 150,00 Συν.Παθητ. 150,00

Όπου Ε=ΠΠ

Ή 150,00(Ε)-150,00(ΠΠ)=0

Υπόδειγμα αρνητικού ισολογισμού :

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Καθαρή Θέση -50,00 Παθητικό 200,00Συν. Ενεργ. 150,00 Συν.Παθητ. 150,00

Όπου Ε=ΠΠ-Κ.Θ. Ή

150,00(Ε)=200,00(ΠΠ)-50,00(Κ.Θ)

Ανάλυση των εννοιών των στοιχείων του Ενεργητικού και Παθητικού Α. Ενεργητικό ή Επένδυση περιούσιας

Τα κεφαλαία χρηματικά ή υλικά , αποτιμημένα σε χρηματικές μονάδες, που έχουν εισφέρει στην επιχείρηση ο επιχειρηματίας και οι τρίτοι , αποτελούν τα μέσα με τα οποία δρα η επιχείρηση , για να πετύχει τους σκοπούς της.

Τα κεφάλαια αυτά που λέγονται και επενδύσεις τα χρησιμοποιεί η επιχείρηση όπως έχουν ή για την απόκτηση μηχανημάτων , πρώτων και βοηθητικών υλών, εργαλείων , για χορηγήσεις πιστώσεων στους πελάτες της κ.λ.π.

Οι επενδύσεις κεφαλαίων σε οικονομικά αγαθά(υλικά ή αύλα) και οι απαιτήσεις , που γίνονται για την εξυπηρέτηση των σκοπών της επιχειρήσεως , αποτελούν το ενεργητικό της . Κατά συνέπεια :

Ενεργητικό ονομάζεται το σύνολο των οικονομικών μέσων , τα οποία αποτιμούνται σε χρηματικές μονάδες και τα οποία η επιχείρηση επιδιώκει να επιτύχει τους σκοπούς της . Με αλλά λόγια Διάκριση των Στοιχείων του Ενεργητικού . Η λογιστική διακρίνει τα ενεργητικά στοιχεία , από την άποψη του προορισμού τους , σε δυο μεγάλες κατηγόριες : τα πάγια και τα κυκλοφορούντα. .

1. Πάγια περιουσιακά στοιχεία ή πάγιο ενεργητικό Πάγια είναι τα αγαθά και τα δικαιώματα που προορίζονται να παραμείνουν μακροχρόνια , με την ίδια περίπου μορφή , στην επιχείρηση , καθώς και τα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως και οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις . Ή γενικότερα : Πάγια είναι τα στοιχεία του ενεργητικού των οποίων η χρησιμότητα , σύμφωνα με τον προορισμό τους , διαρκεί περισσότερο από μια χρήση . Πάγια περιουσιακά στοιχεία είναι τα οικόπεδα , τα κτίρια , τα μηχανήματα , τα έπιπλα , τα αυτοκίνητα κ.λ.π. , που χρησιμοποιεί η επιχείρηση για την εξυπηρέτηση των σκοπών της (για πάγια εκμετάλλευση ) . Τα μηχανήματα , έπιπλα , αυτοκίνητα και αλλά περιουσιακά στοιχεία που αγοράζονται ή παράγονται από την επιχείρηση με προορισμό την πώληση τους , δεν αποτελούν πάγια στοιχεία αλλά κυκλοφορούντα. Αν όμως μια επιχείρηση παράγει π.χ. μηχανήματα για πώληση και κρατήσει ένα από αυτά , το οποίο θα χρησιμοποιήσει για την εξυπηρέτηση της παραγωγής της , αυτό αποτελεί πάγιο στοιχείο. Τα πάγια διακρίνονται σε δυο κατηγόριες : ⎯ Εκείνα που η άξια τους παραμένει σταθερή , ή αυξάνεται ή ελαττώνεται με

την πάροδο του χρόνου , για λόγους άσχετους με την δράση της επιχειρήσεως , όπως π.χ. γήπεδα , οικόπεδα

⎯ Εκείνα που η άξια τους μειώνεται σταδιακά , επειδή υπόκεινται σε φθορά (λειτουργική , χρονική και οικονομική ) , που λέγεται απόσβεση. Δηλαδή

έχουν περιορισμένη διάρκεια ωφέλιμης ζωής , όπως π.χ. κτίρια , μηχανήματα , έπιπλα. Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία που υπόκεινται σε φθορά σε απόσβεση

ονομάζονται στοιχεία βραδείας κυκλοφορίας δηλαδή η άξια τους μεταβάλλεται σε έξοδα με αργό ρυθμό .

Ακόμη τα πάγια ενεργητικά στοιχεία άσχετα αν υπόκεινται ή όχι σε απόσβεση διακρίνονται σε :

α) Ενσώματα πάγια στοιχεία . Είναι τα υλικά αγαθά που αποκτάει η επιχείρηση με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει ως μέσα δράσεως της κατά την διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους η οποία είναι οπωσδήποτε μεγαλύτερη από ένα έτος . Όπως π.χ. εδαφικές εκτάσεις , κτίρια , εγκαταστάσεις , μηχανήματα , μεταφορικά μέσα , έπιπλα β) Ασώματα πάγια στοιχεία που διακρίνονται σε : Ασώματες ακινητοποιήσεις ή αυλα πάγια στοιχεία είναι τα ασώματα

οικονομικά αγαθά που αποκτούνται από την επιχείρηση με σκοπό να χρησιμοποιηθούν παραγωγικά για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από ένα έτος Τα στοιχεία αυτά πρέπει να είναι δεκτικά χρηματικής αποτιμήσεως και να μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συναλλαγής μόνα τους ή μαζί με την επιχείρηση.

Οι ασώματες ακινητοποιήσεις διακρίνονται σε δικαιώματα και πραγματικές

καταστάσεις ( ιδιότητες , σχέσεις ) Δικαιώματα είναι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας , τα σήματα , η πνευματική ιδιοκτησία , η επωνυμία κ.λπ Πραγματικές καταστάσεις , ιδιότητες , σχέσεις , είναι π.χ. η πελατεία , η πίστη , η καλή οργάνωση , η ειδίκευση στην παραγωγή ορισμένων Αγάθων . Στην κατηγόρια αυτή ανήκουν τα στοιχεία που ευθετούν την έννοια της “υπεράξιας” ή “φήμης και πελατείας” της επιχειρήσεως και τα οποία προσδίνουν στην επιχείρηση , που λειτουργεί παραγωγικά ακόμα συνολική άξια από εκείνη που προκύπτει από την αποτίμηση των επιμέρους περιουσιακών της στοιχείων . Τα αύλα πάγια στοιχεία που αποκτούνται από τρίτους , καταχωρούνται στα λογιστικά βιβλία ως αξίες , ενώ εκείνα που δημιουργούνται από την επιχείρηση απεικονίζονται λογιστικά , μόνο όταν για τη δημιουργία τους πραγματοποιούνται δαπάνες εφόσον οι δαπάνες αυτές αποσβένονται τμηματικά και όχι εφάπαξ μέσα σε έναν χρόνο . Η “υπεράξια της επιχειρήσεως” εμφανίζεται ως άξια που δημιουργείτε κατά την εξαγορά ή συγχώνευση ολόκληρης της επιχειρήσεως , την απόκτηση και είναι ίση με την διαφθορά του ολικού τμήματος της και της πραγματικής άξιας των επιμέρους περιουσιακών της στοιχείων

⎯ Έξοδα πολυετούς αποσβέσεως , είναι εκείνα που πραγματοποιούνται για την ίδρυση και αρχική οργάνωση της επιχειρήσεως , την απόκτηση διαρκών μέσων εκμεταλλεύσεως , καθώς και την επέκταση και αναδιοργάνωση της. τα έξοδα αυτά εξυπηρετούν την επιχείρηση για μεγάλη χρονική περίοδο , οπωσδήποτε μεγαλύτερη από ένα έτος.

γ) Συμμετοχές και μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις .

⎯ Με τις συμμετοχές σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις παρακολουθούνται οι μετοχές ΑΕ τα εταιρικά μερίδια ΕΠΕ και οι εταιρικές μερίδες των άλλων νομικής μορφής εταιριών , που η διαρκής κατοχή τους κρίνεται ιδιαίτερη χρήσιμη για την δραστηριότητα της επιχειρήσεως κύριος γιατί της εξασφαλίζει άσκηση επιρροής στις αντίστοιχες εταιρίες . Αυτές χαρακτηρίζονται ως μορφή πάγιας επενδύσεως , όταν κατά την απόκτηση τους υπάρχει σκοπός για διαρκή κατοχή τους και όταν το ποσοστό συμμετοχής υπερβαίνει το 10% της κάθε εταιρίας . ⎯ Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις είναι οι απαιτήσεις για τις οποίες η προθεσμία εξοφλήσεων τους λήγει μετά το τέλος της επόμενης χρήσεως, όπως π.χ. χορηγήσεις στεγαστικών δανείων στο προσωπικό του ,γραμμάτια εισπραχτέα που λήγουν μετά το τέλος της επόμενης χρήσης κ.λ.π.

2. Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ή κυκλοφορούν ενεργητικό , αποτελούν τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται να αλλάζουν μορφή ( να κυκλοφορούν ) μια ή περισσότερες φορές σε μια λογιστική χρήση. Τέτοια είναι τα εμπορεύματα , οι πελάτες , τα εισπραχτέα γραμμάτια , τα χρεόγραφα , τα μετρητά κ.λ.π. Τα κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ονομάζονται ταχείας κυκλοφοριας και διακρίνονται σε : α. Αποθέματα υλικών άξιων .Είναι τα υλικά αγαθά που ανήκουν στην επιχείρηση και προέρχονται από την απογραφή ή η βιοπαραγωγή ή από εισφορά σε είδος ή δωρεά ή από ανταλλαγη και :

⎯ Προορίζονται να πωληθούν κατά την συνήθη πορεία των εργασιών της επιχειρήσεως , όπως εμπορεύματα , προϊόντα .

⎯ Βρίσκονται στην διαδικασία παραγωγής και προορίζονται να πωληθούν , όταν πάρουν την μορφή έτοιμων προϊόντων .Αποτελούν δηλαδή παραγωγή σε εξέλιξη ημιτελή προϊόντα κ.λπ

⎯ Προορίζονται να αναλωθούν για την παραγωγή έτοιμων αγαθών ή υπηρεσιών , όπως πρώτες ύλες , βοηθητικές ύλες κ.λπ

⎯ Προορίζονται να αναλωθούν για την καλή λειτουργία , τη συντήρηση ή επισκευή , καθώς και την ίδια την παραγωγή πάγιων στοιχείων : Αναλώσιμα υλικά , ανταλλακτικά κ.λ.π

⎯ Προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την συσκευασία π.χ. των έτοιμων προϊόντων που παράγονται ή των εμπορευμάτων που προορίζονται για πώληση:Είδη συσκευασιας , υλικα συσκευασίας .

β. Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις . Θεωρούνται εκείνες που κατά το κλείσιμο του ισολογισμού είναι εισπρακτέες μέσα στην χρήση που ακολουθεί σύμφωνα με την έννοια αυτή , κάθε απαίτηση της επιχειρήσεως της οποίας η προθεσμία εξοφλήσεως λήγει μέσα στην επόμενη χρήση έστω και αν ήταν μέχρι τώρα μακροπρόθεσμα θα μετατραπεί σε βραχυπρόθεσμο .Στις βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις περιλαμβάνονται πελάτες , γραμμάτια εισπραχθέντα , παραγγελιές στο εξωτερικό , χρεώστες κ.λπ γ. Χρεόγραφα .Είναι οι μετοχές ΑΕ , οι ομολογίες , τα έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημόσιου , τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων , τα ομόλογα τραπεζών , τα οποία αποκτούνται από την επιχείρηση με σκοπό την

τοποθέτηση κεφαλαίων της για την πραγματοποίηση άμεσης προσόδου ( δηλαδή κερδών ή τόκων ) . δ. Χρηματικά διαθέσιμα. Είναι τα περιουσιακά στοιχεία που ρευστοποιούνται αμέσως και ασφαλώς . Στα χρηματικά διαθέσιμα περιλαμβάνονται το ταμείο ( μετρητά , εισπρακτέες επιταγές όχι μετά χρονολογημένες , στα τοκομερίδια που έληξαν , οι καταθέσεις όψεως και οι καταθέσεις προθεσμίας , εκτός αν υπάρχει ειδικός απαγορευτικός λόγος αναλήψεως τους , όποτε πρόκειται για δεσμευμένες καταθέσεις σε εύρο ή σε ξένα νομίσματα Β. Παθητικό ή κεφαλαιοδότηση Παθητικό λέγονται οι πήγες από τις οποίες άντλησε τα κεφαλαία της η επιχείρηση . Με αλλά λόγια Παθητικό είναι οι υποχρεώσεις της επιχειρήσεως προς τον επιχειρηματία για τους τρίτους. Το παθητικό αποτελείτε από : α) Την καθαρή θέση , η καθαρή περιούσια ίδιο κεφαλαίο που είναι οι υποχρεώσεις της επιχειρήσεως προς τον φορέα της β) Το πραγματικό Παθητικό ή μεν ο κεφαλαίο , ή υποχρεώσεις προς τρίτους , που είναι υποχρεώσεις της επιχειρήσεως προς τους τρίτους Η Κ.Θ. μπορεί να βρεθεί αν από το Ενεργητικό αφαιρεθεί το πραγματικό Παθητικό Διάκριση των στοιχείων του Παθητικού α) Η καθαρή περιούσια διακρίνεται σε :

⎯ Κεφαλαίο .Το οποίο στις ατομικές επιχειρήσεις αντιστοιχεί στην καθαρή περιούσια τους , ενώ στις εταιρίες αντιπροσωπεύει την ονομαστική άξια των μετοχών ή των εταιρικών μεριδίων ή μερίδων.

⎯ Αποθεματικά κεφαλαία(Τακτικά , έκτακτα , ειδικά κ.λ.π ) είναι

συσσωρευμένα καθαρά κέρδη εταιριών , που δεν έχουν διανεμηθεί ούτε έχουν ενσωματωθεί στο εταιρικό ή μετοχικό κεφαλαίο .

⎯ Διάφορες αναπροσαρμογής ( Οικοπέδων , Άγρων κ.λ.π.) Είναι

υπεράξιες που προκύπτουν , σύμφωνα με την νομοθεσία που ισχύει κάθε φορά , από την αναπροσαρμογή της άξιας περιουσιακών στοιχείων της επιχειρήσεως

β) Το πραγματικό παθητικό , διακρίνεται σε :

⎯ Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις .Είναι οι υποχρεώσεις εκείνες για τις οποίες η προθεσμία εξοφλήσεως τους λήγει μετά το τέλος της επόμενης χρήσεως. Π.Χ. Δάνεια , γραμματεία πληρωτέα κ.λπ , εφόσον πρέπει να εξοφληθούν μετά το τέλος της επόμενης χρήσεως .

⎯ Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις . Είναι οι υποχρεώσεις εκείνες

για τις οποίες η προθεσμία εξοφλήσεως τους λήγει μέχρι το τέλος της επόμενης χρήσεως Π.Χ. Προμηθευτές , Γραμματεία πληρωτέα , τράπεζες λογαριασμοί βραχυπρόθεσμων

υποχρεώσεων , υποχρεώσεις από φόρους-τέλη, πιστωτές διάφοροι , ασφαλιστικοί οργανισμοί κ.λ.π , εφόσον πρέπει να εξοφληθούν μέχρι το τέλος της επόμενης χρήσεως

Εκτός από την καθαρή περιούσια και τι πραγματικό δυναμικό στο παθητικό περιλαμβάνεται και οι προβλέψεις για τις οποίες δεν είναι γνωστό κατά ποιο μέρος του ποσού τους είναι καθαρή περιούσια και ποιο είναι υποχρέωση .

Πρόβλεψη είναι η κράτηση ορισμένου ποσού σε βάρος του αποτελέσματος ( προβλέψεις για κίνδυνους εκμεταλλεύσεως , προβλέψεις για έκτακτους κίνδυνους ) στο τέλος της χρήσεως , για την κάλυψη ζημίας ή εξόδων ή ενδεχόμενης υποτιμήσεις στοιχείων του ενεργητικού , όταν κατά την ημέρα συντάξεως του ισολογισμού είναι πιθανή η πραγματοποίηση τους , χωρίς όμως να είναι γνωστό το ακριβές μέγεθος τους ή ο χρόνος πραγματοποίησης τους ή και τα δυο.

Ανάλυση των βασικών εννοιών των στοιχειών του Ενεργητικού και του Παθητικού:

Ενεργητικό ονομάζεται το σύνολο των οικονομικών μέσων, τα οποία αποτιμούνται σε χρηματικές μονάδες και με τα οποία η επιχείρηση επιδιώκει να επιτύχει τους σκοπούς της. Με άλλα λόγια: ενεργητικό είναι τα δεκτικά χρηματικής αποτιμήσεως μέσα δράσεως της επιχειρήσεως. Διάκριση των στοιχείων του Ενεργητικού: Η λογιστική διακρίνει τα ενεργητικά στοιχεία, από την άποψη του προορισμού τους, σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

Τα πάγια και Τα κυκλοφορούντα

Πάγια περιουσιακά στοιχεία ή πάγιο ενεργητικό Η κατάταξη των περιουσιακών στοιχείων στο ενεργητικό του Ισολογισμού γίνεται με βάση τον προορισμό τους που συνδέεται με την ταχύτητα κυκλοφορίας τους. Με βάση τα κριτήρια αυτά πάγια στοιχεία είναι τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται για διαρκή και μόνιμη χρησιμοποίηση στην επιχείρηση. Άρα δεν είναι η φύση αλλά ο προορισμός του στοιχείου το κριτήριο για την κατάταξη του στην κατηγορία του Πάγιου ή του Κυκλοφορούντος ενεργητικού, (π.χ. κτίρια, αυτοκίνητα, μηχανήματα κ.τ.λ.). Στο Πάγιο ενεργητικό περιλαμβάνονται:

i. Τα ενσώματα πάγια στοιχεία όπου είναι τα υλικά αγαθά που αποκτά η επιχείρηση για να τα χρησιμοποιήσει κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής της, η οποία είναι μεγαλύτερη από ένα έτος.

ii. Τα άϋλα πάγια στοιχεία όπου είναι τα ασώματα οικονομικά αγαθά

που αποκτά η επιχείρηση με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει παραγωγικά περισσότερο από ένα έτος.

iii. Οι συμμετοχές στο κεφάλαιο άλλων επιχειρήσεων κατά (ΑΕ, ΕΠΕ,

ΕΕ, ΟΕ) ποσοστό κατά ποσοστό 10% και άνω με σκοπό την διαρκή κατοχή τους.

iv. Οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις της επιχείρησης κατά τρίτων των οποίων η προθεσμία εξοφλήσεως λήγει μετά το τέλος του επόμενου έτους.

Στο Κυκλοφορούν ενεργητικό είναι τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτά η επιχείρηση με σκοπό να τα ανακυκλώσει (δηλαδή να τα πωλήσει, αναλώσει, εισπράξει) μέσα σε μία χρήση (δηλαδή σε ένα χρόνο). Τα χαρακτηριστικότερα κυκλοφορούντα στοιχεία είναι:

• τα εμπορεύματα και • τα βιομηχανικά προϊόντα

επίσης οι πάσης φύσεως:

• Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις της επιχείρησης κατά τρίτων των οποίων η προθεσμία λήγει μέσα στο επόμενο έτος.

• Τα χρεόγραφα που δεν προορίζονται να παραμείνουν στην κατοχή

της επιχείρησης και είναι δεκτικά αμέσου εκποιήσεως.

• Τα χρηματικά διαθέσιμα όπου είναι τα περιουσιακά στοιχεία που ρευστοποιούνται αμέσως και ασφαλώς. Στα χρηματικά διαθέσιμα περιλαμβάνονται το ταμείο(μετρητά), οι εισπρακτέες επιταγές, τα τοκομερίδια που έληξαν, οι καταθέσεις όψεως και οι καταθέσεις προθεσμίας, εκτός αν υπάρχει ειδικός απαγορευτικός λόγος αναλήψεως του, οπότε πρόκειται για δεσμευμένες καταθέσεις σε € ή σε ξένα νομίσματα.

Το κυκλοφορούν ενεργητικό περιλαμβάνει δηλαδή τα περιουσιακά εκείνα στοιχεία που συμμετέχουν στη κυκλική ροή του κεφαλαίου από μετρητά σε αγαθά και από αγαθά σε απαιτήσεις και από απαιτήσεις πάλι σε μετρητά. Παθητικό λέγονται οι πηγές από τις οποίες άντλησε τα κεφάλαια της η επιχείρηση. Παθητικό είναι οι υποχρεώσεις της επιχειρήσεως προς τον επιχειρηματία και τους τρίτους. Το παθητικό αποτελείται από:

Την Καθαρή Θέση, ή Καθαρή Περιουσία ή Ίδιο Κεφάλαιο, που είναι οι υποχρεώσεις της επιχειρήσεως προς τον φορέα της .

και Το Πραγματικό Παθητικό ή Ξένο Κεφάλαιο, ή Υποχρεώσεις προς Τρίτους, που είναι υποχρεώσεις της επιχειρήσεως προς τους τρίτους.

Διάκριση των στοιχείων του Παθητικού:

Η καθαρή περιουσία διακρίνεσαι σε: o Κεφάλαιο, το οποίο στις ατομικές επιχειρήσεις αντιστοιχεί

στην καθαρή περιουσία τους, ενώ στις εταιρίες αντιπροσωπεύει την ονομαστική αξία των μετοχών ή των εταιρικών μεριδίων ή μερίδων.

o Αποθεματικά κεφάλαια(τακτικά, έκτακτα, ειδικά κ.τ.λ.), είναι συσσωρευμένα καθαρά κέρδη εταιριών, που δεν έχουν διανεμηθεί ούτε έχουν ενσωματωθεί στο εταιρικό ή μετοχικό κεφάλαιο.

o Διαφορές αναπροσαρμογής (οικοπέδων, αγρών), οπού είναι οι υπεραξίες που προκύπτουν, σύμφωνα με τη νομοθεσία που ισχύει κάθε φορά, από την αναπροσαρμογή της αξίας περιουσιακών στοιχείων της επιχειρήσεως.

Το πραγματικό παθητικό διακρίνεται σε:

o Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, οπού είναι οι υποχρεώσεις εκείνες για τις οποίες η προθεσμία εξοφλήσεως τους λήγει μετά το τέλος της επόμενης χρήσεως, (π.χ. δάνεια, γραμμάτια πληρωτέα), εφόσον θα εξοφληθούν μετά το τέλος της επόμενης χρήσεως.

o Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, είναι οι υποχρεώσεις εκείνες για τις οποίες η προθεσμία εξοφλήσεως τους λήγει μέχρι το τέλος της επόμενης χρήσεως, (π.χ. προμηθευτές, γραμμάτια πληρωτέα, τράπεζες λογαριασμοί βραχυπροθέσμων υποχρεώσεων, υποχρεώσεις από φόρους – τέλη, πιστωτές διάφοροι, ασφαλιστικοί οργανισμοί), εφόσον βέβαια πρέπει να εξοφληθούν μέσα στην επόμενη χρήση.

Εκτός από την καθαρή περιουσία και το πραγματικό παθητικό, στο παθητικό περιλαμβάνονται και οι προβλέψεις για τις οποίες δεν είναι γνωστό κατά ποιο μέρος του ποσού τους είναι καθαρή περιουσία και ποιο είναι υποχρέωση.

Πρόβλεψη είναι η κράτηση ορισμένου ποσού σε βάρος του αποτελέσματος (προβλέψεις για κινδύνους εκμεταλλεύσεως, προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους) στο τέλος της χρήσεως, για την κάλυψη ζημίας ή εξόδου ή ενδεχόμενης υποτιμήσεως στοιχείων του ενεργητικού, όταν κατά την ημέρα συντάξεως του ισολογισμού είναι πιθανή η πραγματοποίηση τους.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ

Ο ισολογισμός εμφανίζει τα στοιχεία της οικονομικής κατάστασης της επιχείρησης περιληπτικά, κατά ομάδες, παραδείγματος χάρη ο λογαριασμός του ενεργητικού του ισολογισμού <<ΠΕΛΑΤΕΣ>> παρουσιάζει ποσό 5.000€ χωρίς να αναφέρει ποιοι είναι αυτοί οι πελάτες. Για να έχουμε πληρέστερη εικόνα του ισολογισμού συντάσσουμε πρώτα μια κατάσταση στην οποία αναγράφονται λεπτομερώς τα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού. Η κατάσταση αυτή λέγεται απογραφή. Σύμφωνα με το άρθρο 27, παρ.3 του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων απογραφή είναι η καταμέτρηση, αποτίμηση και λεπτομερής καταγραφή όλων των στοιχείων της περιουσίας της επιχείρησης που υπάρχουν στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου. Από τη διατύπωση του άρθρου αυτού προκύπτουν, μεταξύ άλλων, τα εξής σημαντικά:

α) απογράφονται όλα τα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού της επιχείρησης, ανεξάρτητα από τον τόπο που βρίσκονται (διάφορα καταστήματα, υποκαταστήματα, αποθήκες) β) απογράφονται και τα περιουσιακά στοιχεία των τρίτων που βρίσκονται στα καταστήματα της επιχείρησης για φύλαξη, πώληση κ.τ.λ. γ) απογράφονται τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης που βρίσκονται σε εγκαταστάσεις τρίτων. δ) η καταχώρηση στα βιβλία της επιχείρησης γίνεται χωριστά για κάθε αποθηκευτικό χώρο. Κάθε οικονομική μονάδα που πρόκειται να τηρήσει βιβλία τρίτης κατηγορίας οφείλει να συντάξει και να καταχωρήσει στο βιβλίο απογραφών απογραφή ενάρξεως. Εάν δεν υπάρχουν πάγια περιουσιακά στοιχεία ή αποθέματα, καταχωρούνται αναλυτικά τα άλλα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού. Στο τέλος κάθε διαχειριστικής περιόδου συντάσσεται υποχρεωτικά η απογραφή λήξεως.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Η έννοια του ισολογισμού μας δημιουργεί διάφορα ερωτήματα, όπως:

1. Ποιους πόρους αναγνωρίζει η επιχείρηση ως στοιχεία ενεργητικού; 2. Σε τι τιμές παρακολουθεί αυτά τα στοιχεία; 3. Πως ομαδοποιεί τα στοιχεία του ενεργητικού στον ισολογισμό; 4. Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα τα οποία εμφανίζονται ως υποχρεώσεις

στον ισολογισμό; 5. Σε τι τιμές παρακολουθεί τις υποχρεώσεις; 6. Πως ομαδοποιεί τις υποχρεώσεις; 7. Πως αποτιμά τα ίδια κεφάλαια και πως τα εμφανίζει στον ισολογισμό; Για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα χρειάζεται να εξετάσουμε διάφορες σημαντικέq έννοιες της λογιστικής σχετικές με τον ισολογισμό. Ανάλυση ενεργητικού. Τα ενεργητικά στοιχεία είναι πόροι οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν στην επιχείρηση, μελλοντικά, οικονομικό όφελος. Αυτά τα οφέλη ερμηνεύονται ως η ικανότητα να δημιουργούν μελλοντικές εισροές μετρητών στην επιχείρηση ή να περιορίζουν τις εκροές μετρητών.

Παράδειγμα 1o Η ΑΛΦΑ πούλησε εμπορεύματα σε ένα πελάτη, αξίας 20.000 € ο οποίος της υπέγραψε ένα τετράμηνο γραμμάτιο. Αυτό το γραμμάτιο εισπρακτέο είναι ένα ενεργητικό στοιχείο για την ΑΛΦΑ διότι θεμελίωσε το δικαίωμα να εισπράξει μελλοντικά ένα συγκεκριμένο ποσό χρημάτων σαν αποτέλεσμα κάποιας προηγούμενης πώλησης εμπορευμάτων.

Παράδειγμα 2o Η ΑΛΦΑ έχει δημιουργήσει μια καλή επιχειρηματική φήμη στην αγορά. Η διοίκηση προσδοκά να έχει περισσότερα κέρδη στο μέλλον εξαιτίας αυτής της φήμης. Όμως, αυτό δεν αποτελεί γενικά, ένα ενεργητικό στοιχείο, αν και έχουν δαπανηθεί αρκετά χρήματα από την ΑΛΦΑ προκειμένου να αναπτύξει αυτό το καλό όνομα.

Παράδειγμα 3o H ΑΛΦΑ σκοπεύει να αλλάξει τα μηχανήματα τον επόμενο χρόνο. Αυτά τα καινούργια μηχανήματα, δεν αποτελούν ακόμη ένα στοιχείο του ενεργητικού της, ακριβώς διότι δεν έχει γίνει η πράξη της αγοράς, δηλαδή δεν έχει θεμελιωθεί δικαίωμα μελλοντικής χρήσης τους. Ας υποθέσουμε ότι η ΑΛΦΑ δίνει μια προκαταβολή στην αντιπροσωπεία ύψους 1.500€ έναντι της μελλοντικής αγοράς. Εδώ, η ΑΛΦΑ έχει δημιουργήσει δικαιώματα για μελλοντικά κέρδη για τα οποία έχει ανταλλάξει μετρητά. Όμως, η λογιστική πρακτική θεωρεί το 1.500€ ως προκαταβολή, την εμφανίζει βέβαια στο ενεργητικό, με τον τίτλο «προκαταβολές σε προμηθευτές» ενώ τα μηχανήματα θα αποτελέσουν στοιχείο του ενεργητικού με την πράξη της αγοράς. “ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ” Τα στοιχεία του ενεργητικού διακρίνονται σε: Πάγια, εκείνα δηλαδή τα ενσώματα περιουσιακά στοιχεία τα οποία αποκτήθηκαν και θα χρησιμοποιούνται συνεχώς στην επιχείρηση για την δημιουργία εισοδήματος, όπως είναι: οικόπεδα, κτίρια, μηχανήματα, αυτοκίνητα, έπιπλα, Η\Υ και άλλος εξοπλισμός. Ο ισολογισμός εμφανίζει αυτά τα στοιχεία (εκτός από τα γήπεδα) στο κόστος κτήσης τους μείον τις συνολικές αποσβέσεις (φθοράς) την οποία έχουν υποστεί από την ημέρα αγοράς τους. Τέτοια στοιχεία είναι: η φήμη και πελατεία, έξοδα ερευνών και ανάπτυξης, δικαιώματα και άλλα. Επίσης στα πάγια ανήκουν και οι συμμετοχές της επιχείρησης σε άλλες οικονομικές μονάδες, δηλαδή οι τίτλοι που έχουν χαρακτήρα ακινητοποιήσεων και οι κάθε είδους μακροπρόθεσμες απαιτήσεις. Κυκλοφορούντα, εκείνα δηλαδή τα στοιχεία που σκοπό έχουν να ρευστοποιηθούν άμεσα. Εδώ ανήκουν: α) τα αποθέματα των εμπορευμάτων, προϊόντων, πρώτων υλών, τα αναλώσιμα υλικά και άλλα. β) οι απαιτήσεις από πελάτες, από γραμμάτια εισπρακτέα, από διάφορους φόρους και άλλα. γ) τα χρεόγραφα, όπως είναι οι μετοχές και οι ομολογίες και άλλα. δ) τα διαθέσιμα, όπως είναι τα μετρητά στο ταμείο και οι καταθέσεις.

Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού, δηλαδή τα έξοδα των επόμενων χρήσεων ή προπληρωμένα έξοδα και τα έσοδα εισπρακτέα. Συνήθη έξοδα επόμενων χρήσεων είναι τα προπληρωμένα ασφάλιστρα και τα προπληρωμένα ενοίκια. Τα προπληρωμένα έξοδα ανήκουν στο ενεργητικό διότι, αφού έχουν προπληρωθεί έχει δημιουργηθεί η απαίτηση «είσπραξης» της αντίστοιχης υπηρεσίας. Ανάλυση των υποχρεώσεων. Μια υποχρέωση δημιουργείται όταν η επιχείρηση αποκτά κάποια στοιχεία του ενεργητικού ή δέχεται κάποιες υπηρεσίες και σε αντάλλαγμα υπόσχεται να πληρώσει για αυτά μελλοντικά. Δηλαδή, οι υποχρεώσεις είναι οφειλές.

Παράδειγμα 1ο

Η ΑΛΦΑ αγόρασε εμπορεύματα και συμφώνησε να πληρώσει στον προμηθευτή της, σε 30 ημέρες, το ποσό των 800€ . Αυτή η συναλλαγή δημιουργεί μια υποχρέωση διότι η ΑΛΦΑ πήρε τα εμπορεύματα και πρέπει να πληρώσει ένα συγκεκριμένο ποσό σε συγκεκριμένο χρόνο.

Παράδειγμα 2ο Η ΑΛΦΑ υπέγραψε σύμβαση με το σωματείο των εργαζομένων της δια της οποίας υπόσχεται να αυξήσει τους μισθούς κατά 6% και να τους παρέχει και ασφάλεια ζωής. Αν και αυτή η συμφωνία δημιουργεί ευθύνη της επιχείρησης για την υλοποίησή της, εν τούτοις δεν αποτελεί άμεσα υποχρέωση.

“ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ” Οι υποχρεώσεις διακρίνονται σε : Μακροπρόθεσμες, δηλαδή εκείνες οι υποχρεώσεις που λήγουν μετά τη λήξη της επόμενης διαχειριστικής χρήσης. Περιλαμβάνουν τα ομολογιακά δάνεια, τα δάνεια τραπεζών (πέρα των 2 ετών), τα γραμμάτια πληρωτέα μακροπρόθεσμης λήξης και άλλες υποχρεώσεις με αυτό το περιθώριο λήξης. Βραχυπρόθεσμες, δηλαδή εκείνες που λήγουν μέσα στην επόμενη διαχειριστική χρήση. Περιλαμβάνουν τους προμηθευτές, τα γραμμάτια πληρωτέα, τις υποχρεώσεις στο δημόσιο και τους ασφαλιστικούς

οργανισμούς, τα μερίσματα πληρωτέα καθώς και υποχρεώσεις σε διάφορους άλλους πιστωτές. Μεταβατικοί λογαριασμοί παθητικού, δηλαδή τα έσοδα των επόμενων χρήσεων και έξοδα της χρήσης πληρωτέα (δουλευμένα). Ανάλυση των ιδίων κεφαλαίων. Τα ίδια κεφάλαια (ή καθαρή περιουσία ή καθαρή θέση) είναι το ποσό που απομένει αν από το ενεργητικό αφαιρέσουμε όλες τις υποχρεώσεις. Δηλαδή, στον ιδιοκτήτη ή τους ιδιοκτήτες μιας επιχείρησης ανήκει ότι απομένει ύστερα από την πλήρη κάλυψη των υποχρεώσεων προς τους τρίτους. Η αξία λοιπόν των στοιχείων του ενεργητικού και το ύψος των υποχρεώσεων προσδιορίζει την αξία της καθαρής περιουσίας. Η λογιστική διακρίνει τα ίδια κεφάλαια σε εκείνα που εισφέρονται από τους ιδιοκτήτες και εκείνα που συσωρεύονται από αδιανέμητα κέρδη τα οποία λέγονται αποθεματικά.

Παράδειγμα 1ο Η ΑΓΡΟΔΥΜΑΜΙΚΗ Α.Ε. συστάθηκε την 1η Ιανουαρίου του έτους 2001. Εξέδωσε 15.000 μετοχές ονομαστικής αξίας 100€ και τις διέθεσε στην ίδια τιμή. Κατά τη διάρκεια του έτους 2001 η ΑΓΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ δημιούργησε κέρδη ύψους 300.000€. Από αυτά διένειμε ως μερίσματα στους μετόχους 100.000€ ενώ τα υπόλοιπα παρέμειναν ως αποθεματικά. Η περιοχή των ιδίων κεφαλαίων έχουν την ακόλουθη μορφή: Μετοχικό κεφάλαιο (15.000 μετοχές ονομ. αξίας 100€)..……………...…1.500.000 Αποθεματικά………………………………………… 200.000 ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1.700.000

Παράδειγμα 2ο Η ΑΓΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Α.Ε. συστάθηκε την 1η Ιανουαρίου του έτους 2000. Εξέδωσε 15.000 μετοχές ονομαστικής αξίας 100€ αλλά τις διέθεσε στην τιμή των 150€ ανά μετοχή, (η τιμή πώλησης της μετοχής εξαρτάται από την οικονομική αξία της επιχείρησης και όχι από την ονομαστική αξία των μετοχών). Η περιοχή των ιδίων κεφαλαίων του ισολογισμού στις 31 Δεκεμβρίου του έτους 2000 είναι: Μετοχικό κεφάλαιο

(15.000 μετοχές ονομ. αξίας 100€)………... 1.500.000 Διαφορά από έκδοση μετοχών (15.000 μετοχές επί διαφορά 50€)…………. 750.000 Αποθεματικά………………………………… 200.000 ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 2.450.000 Ατομικές Απολήψεις. Οι ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων έχουν το δικαίωμα να αποσύρουν μετρητά ή άλλα στοιχεία του ενεργητικού από την επιχείρηση όποτε επιθυμούν. Αυτό βέβαια μέχρι του σημείου να μην σταματάει την ανάπτυξη και την λειτουργικότητα της επιχείρησης. Οι απολήψεις αυτές πρακτικά γίνονται είτε με υπογραφή επιταγής στο όνομα του ιδιοκτήτη, είτε με το να μεταφέρονται στην προσωπική του χρήση περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης (όπως έπιπλα, μηχανήματα, αυτοκίνητα), είτε με την πληρωμή προσωπικών του λογαριασμών με διαθέσιμα της επιχείρησης. Κάθε τι που αποσύρει ο ιδιοκτήτης μειώνει το συνολικό ενεργητικό και κατ’ επέκταση και τα ίδια κεφάλαια. Συνοπτικά, μειώσεις των ιδίων κεφαλαίων δημιουργούνται για δύο λόγους:

Απολήψεις μετρητών ή άλλων στοιχείων ενεργητικού από τον ιδιοκτήτη.

Ζημιές από τη λειτουργία της επιχείρησης.

Λογιστική Ισότητα

Ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό κάθε ισολογισμού είναι ότι το συνολικό ενεργητικό (ποσά) ισούται πάντα με το συνολικό παθητικό (ποσά) δηλαδή με το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων συν τις υποχρεώσεις σε τρίτους, αυτό άλλωστε αποτελεί και ένα λόγο γιατί αυτή η κατάσταση λέγεται ισολογισμός. Τα συνολικά ποσά των δύο πλευρών του ισολογισμού είναι πάντα ίσα διότι και οι δύο πλευρές του απεικονίζουν, στην ουσία, την περιουσιακή υπόσταση της επιχείρησης βλέποντας την από διαφορετική άποψη. Η ισότητα του ενεργητικού από την μια μεριά και των υποχρεώσεων προς τον φορέα (ίδια κεφάλαια) και προς τρίτους από την άλλη απεικονίζονται ως εξής: Ενεργητικό= Ίδια κεφάλαια + Υποχρεώσεις

επομένως Ίδια κεφάλαια= Ενεργητικό - Υποχρεώσεις

ΑΠΟΓΡΑΦΗ Έννοια της απογραφής Με τον όρο απογραφή ονομάζονται οι ενέργειες που γίνονται για να προσδιοριστεί με ακρίβεια κατ’ είδος, ποσοτικά και ποιοτικά, κάποιο στοιχείο ή το σύνολό τους που συνθέτουν την περιουσιακή συγκρότηση ενός οργανισμού. Ο όρος αυτός αφορά: Α. Την ποσοτική καταμέτρηση κατ’ είδος και ποσότητα κάθε είδους που επιδέχεται μέτρησης στη μονάδα που αυτό μπορεί να μετρηθεί (αριθμητική, μονάδα όγκου, βάρους, επιφάνειας), καθώς και στοιχείων που δεν έχουν υλική υπόσταση, όπως ομολογίες έντοκα γραμμάτια, επιταγές, εφόσον έχουν εγχαρτωθεί, έχουν ενσωματωθεί σε κάποιο αξιόγραφο. Β. Την αποτίμηση των ενεργητικών και παθητικών στοιχείων σε ενιαίο νόμισμα με βάση τις αρχές της Αποτιμητικής και τις επιταγές του νόμου. Γ. Την αποτύπωση σε χαρτί ή μαγνητικά μέσα των αποτελεσμάτων των παραπάνω διαδικασιών (καταμέτρησης και αποτίμησης). Λόγοι σύνταξης απογραφής Οι λόγοι για τους οποίους συντάσσεται η απογραφή είναι:

- Οι ανάγκες ελέγχου που προκύπτουν. Ο έλεγχος μπορεί να αφορά τη διοίκηση της οικονομικής μονάδας, οπότε ονομάζεται εσωτερικός έλεγχος (internal control), ή τρίτους π.χ. τη φορολογούσα αρχή, οπότε ονομάζεται εξωτερικός έλεγχος (external control). Είναι απαραίτητο στη διοίκηση κάθε οικονομικής μονάδας να απογράφει σε τακτά χρονικά διαστήματα την περιουσία της και να διαπιστώνει πιθανές απώλειες, καταστροφές στοιχείων της. Γνωρίζοντας με τον τρόπο αυτό την πραγματική οικονομική της θέση, δίνεται η δυνατότητα στη διοίκησή της να οδηγηθεί σε ορθότερες επιλογές. Εκτός από την αναγκαιότητα για εσωτερικό έλεγχο προκύπτει πολλές φορές η ανάγκη και από απαίτηση τρίτων, ώστε να διαπιστωθεί αν η λογιστική εικόνα της επιχείρησης συμφωνεί με την πραγματική.

- Οι ανάγκες προσαρμογής των λογιστικών με τα πραγματικά δεδομένα. Με σκοπό την ικανοποίηση της Λογιστικής ‘’ αρχής της αποκάλυψης ή ανακοίνωσης’’ πρέπει οι παρεχόμενες πληροφορίες να παρουσιάζουν τα πραγματικά δεδομένα που αφορούν την περιουσιακή συγκρότηση της οικονομικής μονάδας. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η παραπάνω προσαρμογή. Είδη απογραφής Μπορούμε να τη διακρίνουμε: Α. Ως προς την έκταση της διενέργειάς της σε γενική και μερική, ανάλογα με το αν περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία της περιουσίας ή κάποιο μέρος τους (π.χ. απογραφή εμπορευμάτων). Β. Ανάλογα με το χρόνο διενέργειας σε τακτική και έκτακτη. Η τακτική γίνεται στο τέλος της οικονομικής χρήσης (ετήσια), ενώ η έκτακτη όποτε χρειαστεί (π.χ. σε περίπτωση διάλυσης, συγχώνευσης). Γ. Ανάλογα με τον τρόπο διενέργειας σε εσωλογιστική (intra-comtable, inventaire) και εξωλογιστική (physical inventory), ανάλογα με το αν συντάσσεται με βάση τα δεδομένα των λογιστικών βιβλίων ή με επιτόπια εξακρίβωση. Δ. Ανάλογα με την υποχρέωση ή όχι της οικονομικής μονάδας σε υποχρεωτική και προεραιτική. Ε. Ανάλογα με τη μέθοδο σε διαρκή και περιοδική. Κατά τη διαρκή στα λογιστικά βιβλία εμφανίζονται μετά από κάθε οικονομική πράξη κατά ποσότητα και αξία ή μόνο κατά ποσότητα τα υπόλοιπα των εμπορευμάτων, προ’ι’όντων, πρώτων και βοηθητικών υλών κτλ.

Ο ισολογισμός ως ισότητα Έχει ήδη εξηγηθεί, όταν αναφερθήκαμε στην περιουσιακή συγκρότηση του οικονομικού οργανισμού , ότι ισχύει η ισότητα: Ε=ΠΠ+ΚΠ (Ι) (Α=L+O) Όπου Ε=ενεργητικό ΠΠ=Πραγματικό παθητικό ΚΠ=Καθαρή περιουσία Και κατά συνέποια ΚΠ=Ε-ΠΠ (ΙΙ) Μπορούμε να καταρτίσουμε τον ισολογισμό της επιχείρησης ‘’Α.Ε.ΔΩΔΩΝΗ’’βασισμένοι στα παρακάτω υπόλοιπα αξίας των περιουσιακών της στοιχείων:

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΟΣΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΟΣΑ Ταμείο 1.200,00 Κτίρια 2.500,00 Προμηθευτές 1.000,00 Μηχανήματα 1.800,00 Χρεώστες 500,00 Κεφάλαιο 2.200,00 Λοιπές Υποχρεώσεις

800,00 Υπ.Κερδών Χρήσης

Χ=?

Επιταγές Εισπρακτέες

200,00 Πελάτες 800,00

Πιστωτές 300,00 Οικόπεδα 1.500,00 ΛΥΣΗ:

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΟΣΑ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΠΟΣΑ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ (ΠΑΓΙΟ)

ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

Οικόπεδα 1.500,00 Κεφάλαιο 2.200,00 Κτίρια 2.500,00 Υπ.κερδών

Χρήσης 4.200,00

Μηχανήματα 1.800,00 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ Λοιπές

Υποχρεώσεις 800,00

Πελάτες 800,00 Προμηθευτές 1.000,00 Επιταγές Εισπρακτέες

200,00 Πιστωτές 300,00

Χρεώστες 500,00 Ταμείο 1.200,00 ΣΥΝ.ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 8.500,00 ΣΥΝ.ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 8.500,00

Α. Θετικός ισολογισμός (Ε>ΠΠ) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:Δίνονται τα υπόλοιπα των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Α.Ε.»,όπως αυτές παρουσιάζονται στο οριστικό ισοζύγιο της 31-12-2001:

ΟΙΚΟΠΕΔΑ 500 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 200

ΚΤΙΡΙΑ 1000 ΚΕΡΔΗ ΧΡΗΣΗΣ 250

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 500 ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ 400

ΤΑΜΕΙΟ 100 ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ

600

ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΟΨΕΩΣ

200 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ

150

ΠΕΛΑΤΕΣ 300 ΔΑΝΕΙΑ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

700

Με βάση τα παραπάνω: α)Να καταρτιστεί ο ισολογισμός.

β)Να χαρακτηριστεί(σε σχέση με την ΚΠ) ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Β. Ουδέτερος ισολογισμός (Ε=ΠΠ) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:Δίνονται τα υπόλοιπα των αξιών των περιουσιακών

στοιχείων της επιχείρησης ‘’ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Α.Ε’’, που παρουσιάζονται στο οριστικό ισοζύγιο της 31/12/2001 Με βάση τα παραπάνω: Α)Να καταρτιστεί ο ισολογισμός. Β)Να χαρακτηριστεί (σε σχέση με την ΚΠ). ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ΟΙΚΟΠΕΔΑ 500,00 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 200,00

ΚΤΙΡΙΑ 1,000,00 ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ 600,00

ΤΑΜΕΙΟ 100,00 ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ

950,00

ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΟΨΕΩΣ

200,00 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ

150,00

ΠΕΛΑΤΕΣ 300,00 ΔΑΝΕΙΑ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

900,00

Γ. Αρνητικός ισολογισμός(Ε<ΠΠ) ΠΡΑΔΕΙΓΜΑ:Δίνονται τα υπόλοιπα των αξιών των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης ‘’ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Α.Ε‘’,όπως αυτές παρουσιάζονται στο οριστικό Ισοζύγιο της 31/12/2001: ΟΙΚΟΠΕΔΑ 500,00 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 200,00

ΚΤΙΡΙΑ 500,00 ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ 600,00

ΤΑΜΕΙΟ 100,00 ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ

950,00

ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΟΨΕΩΣ

200,00 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ

150,00

ΠΕΛΑΤΕΣ 300,00 ΔΑΝΕΙΑ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

900,00

ΖΗΜΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 500,00

Με βάση τα παραπάνω: Α)Να καταρτιστεί ο ισολογισμός. Β)Να χαρακτηριστεί (σε σχέση με την ΚΠ).

Βασικές οικονομικές καταστάσεις Στο τέλος κάθε διαχειριστικής χρήσης η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να ετοιμάσει τις παρακάτω οικονομικές καταστάσεις, οι οποίες περιλαμβάνονται στη τελική εισήγηση του προέδρου της επιχείρησης και οι οποίες συνοψίζουν σε λίγες σελίδες τις πηγές χρηματοδότησης, τις υποχρεώσεις, την αποδοτικότητα και τις ταμειακές κινήσεις μιας επιχείρησης. Αυτές είναι:

1. Η Κατάσταση του Ισολογισμού τέλους χρήσης 2. Η Κατάσταση του λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσης 3. Ο Πίνακας Διάθεσης των Αποτελεσμάτων 4. Η Κατάσταση του λογαριασμού Γενικής Εκμετάλλευσης 5. Το προσάρτημα του Ισολογισμού και των Αποτελεσμάτων χρήσης. 6. Η κατάσταση Πηγών και Χρήσεων των Κεφαλαίων που παρουσιάζει

τις βασικές χρηματοδοτικές δραστηριότητες μιας επιχείρησης αλλά και τις κύριες επενδυτικές ενέργειες επίσης.

Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε, συνοπτικά, κάθε μια από τις έξι (6) παραπάνω καταστάσεις: Ισολογισμός. Ο ισολογισμός απεικονίζει τις επενδυτικές και χρηματοδοτικές δραστηριότητες μιας επιχείρησης μια συγκεκριμένη στιγμή. Ο πίνακας 2,1. παρουσιάζει συγκριτικά τον Ισολογισμό της όπως εμφανίζεται στη 1 Ιανουαρίου του έτους 1 και στις 31 Δεκεμβρίου του έτους 1. Οι ιδιοκτήτες συνέστησαν την εταιρία ΣΙΚΥΩΝ Α.Ε. την 1 Ιανουαρίου του έτους 1. Ο ισολογισμός της 1 Ιανουαρίου δίνει μια εικόνα της Επιχείρησης εκείνη τη συγκεκριμένη ημέρα. Οι ιδιοκτήτες εισέφεραν μετρητά 5.000.000, δανείστηκαν (μακροπρόθεσμοι πιστωτές) αλλά 4.000.000 και οι προμηθευτές τους χρηματοδότησαν με άλλο 1.000.000 (τους έστειλαν πρώτες ύλες με πίστωση). Η Επιχείρηση επένδυσε τα παραπάνω κεφάλαια σε αποθέματα, εδαφικές εκτάσεις, κτίρια, εξοπλισμό και δικαιώματα. Έμειναν επίσης 700.000 στο ταμείο. Ο Ισολογισμός στις 31 Δεκεμβρίου του έτους 1, δίνει την εικόνα της οικονομικής κατάστασης της ΣΙΚΥΩΝ Α.Ε. στο τέλος του πρώτου έτους. Τα ποσά για τα περισσότερα στοιχεία του Ισολογισμού έχουν μεταβληθεί μεταξύ την 1/1 και 31.2 του πρώτου έτους.

Η μορφή με την οποία έχει συνταχθεί ο ισολογισμός εδώ, ενδείκνυται για την επιχειρούμενη ανάλυση.

Πίνακας 1

ΣΙΚΥΩΝ Α.Ε Συγκριτικοί πίνακες ισολογισμού

1/1 – 31/12 2005 1/1 – 31/12 2006 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Κυκλοφορούν: Ταμείο ……………………………………… 700.000 2.000.000 Πελάτες (απαιτήσεις από πελάτες) ………… - 1.800.000 Αποθέματα (στο κόστος) …………………… 1.000.000 2.700.000 Συνολικό Κυκλοφορούν Ενεργητικό 1.700.000 6.500.000 Πάγια (στο κόστος): Οικόπεδα …………………………………… 300.000 300.000 Κτίρια (Αναπόσβεστη Αξία) ……….……… 4.000.000 3.800.000 Μηχανήματα (Αναπόσβεστη Αξία) ……….. 2.500.000 2.300.000 Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας …………………… 1.500.000 1.200.000 Συνολικό Πάγιο Ενεργητικό 8.300.000 7.600.000 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 10.000.000 14.100.000 ΠΑΘΗΤΙΚΟ Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις: Προμηθευτές (υποχρεώσεις σε προμηθευτές) … 1.000.000 1.300.000 Φόροι πληρωτέοι ……………………………… - 300.000 Αμοιβές προσωπικού πληρωτέες ……………… - 400.000 Συνολικές Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις …… 1.000.000 2.000.000 Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις: Ομολογιακά Δάνεια σε δρχ. (20 ετών) ………. 4.000.000 4.500.000 Συνολικές Υποχρεώσεις 5.000.000 6.500.000 Ίδια Κεφάλαια: Μετοχικό Κεφάλαιο …………………………. 5.000.000 6.000.000 Αποθεματικά ………………………………… - 1.600.000 Σύνολο Ίδιων Κεφαλαίων 5.000.000 7.600.000 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ 10.000.000 14.100.000 Το ενεργητικό είναι οικονομικοί πόροι τους οποίους κατέχει μια επιχείρηση και από τη διαχείριση των οποίων προσδοκά να ωφεληθεί. Τα στοιχεία του ενεργητικού μπορεί να έχουν φυσική μορφή, όπως , κτίρια μηχανήματα, αποθέματα εμπορευμάτων Υπάρχουν όμως και στοιχεία του ενεργητικού σε

μη φυσική μορφή (ασώματα, intangibles) αλλά εμπεριέχουν νόμιμες απαιτήσεις ή δικαιώματα, όπως , απαιτήσεις από πελάτες, επενδύσεις σε ομόλογα ή άλλες συμμετοχές, υπεραξία επιχείρησης, δικαιώματα. Οι Υποχρεώσεις είναι χρέη. Όλες οι επιχειρήσεις έχουν χρέη. Ακόμα και οι μεγαλύτερες και οι πιο επιτυχημένες επιχειρήσεις επιδιώκουν να κάνουν αγορές με πίστωση παρά να πληρώνουν μετρητά αμέσως με κάθε αγορά τους. Τότε εμφανίζονται οι προμηθευτές ως υποχρεώσεις της επιχείρησης. Οι επιχειρήσεις συχνά επιθυμούν ή έχουν ανάγκη να δανειστούν χρήματα από τράπεζες ή τρίτους προκειμένου να αναπτυχθούν πιο γρήγορα. Όταν λοιπόν μια επιχείρηση δανείζεται χρήματα, για οποιοδήποτε λόγο, δημιουργείται μια υποχρέωση και τότε εμφανίζονται οι πιστωτές της επιχείρησης. Τα Ίδια Κεφάλαια σε μια επιχείρηση αποτελούν τους πόρους οι οποίοι εισφέρθηκαν από τους ιδιοκτήτες. Όμως οι πιστωτές έχουν νόμιμο δικαίωμα να εξασκήσουν πρώτοι το δικαίωμά τους για ικανοποίηση των απαιτήσεών τους ενώ οι ιδιοκτήτες περιορίζονται στα εναπομείναντα στοιχεία του ενεργητικού. Δηλαδή, ο ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης δικαιούται να απαιτήσει την εισφορά του αφού ικανοποιηθούν πρώτα όλοι οι πιστωτές και οι άλλες υποχρεώσεις. Γι’ αυτό τα ίδια κεφάλαια με το ενεργητικό μείον τις υποχρεώσεις. Παραδείγματος χάρη από τα στοιχεία που απεικονίζονται στον πίνακα 2.1 μπορούμε να δούμε: Η ΣΙΚΥΩΝ έχει σύνολο Ενεργητικό την1/1…………………10.000.000 και συνολικές υποχρεώσεις την1/1……………………………..5.000.000 Άρα τα ίδια κεφάλαια την1/1…………………………………..5.000.000 Τα ίδια κεφάλαια απαρτίζονται, γενικά από δύο μέρη: το κεφάλαιο (που εισφέρεται) και τα αποθεματικά. Το Κεφάλαιο (λέγεται μετοχικό στις Ανώνυμες Εταιρίες) αποτελεί την αρχική επένδυση των ιδιοκτητών. Στην ΣΙΚΥΩΝ Α.Ε. οι ιδιοκτήτες στην αρχή εισέφεραν 5.000.000 και σαν αντάλλαγμα πήραν μετοχές της εταιρίας. Επίσης στη διάρκεια του έτους 1 έκαναν μια συμπληρωματική επένδυση 1.000.000 με αντάλλαγμα περισσότερες μετοχές. Τα Αποθεματικά αποτελούν κέρδη τα οποία δεν διανεμήθηκαν στους μετόχους (υπό μορφή μερισμάτων) αλλά παρέμειναν μέσα στην επιχείρηση και επανεπενδύθηκαν σε διάφορα ενεργητικά στοιχεία με σκοπό το όφελος των ιδιοκτητών. Κάθε διοίκηση έχει σαν στόχο να διαχειρίζεται τα στοιχεία του ενεργητικού μιας επιχείρησης με τέτοιο τρόπο ώστε διαχρονικά να ¨εισπράττει¨ περισσότερα στοιχεία ενεργητικού από εκείνα που ¨ξοδεύει¨ για τη

λειτουργία της επιχείρησης. Αυτή η αύξηση του ενεργητικού, αφού αφαιρεθούν όλες οι υποχρεώσεις προς τους τρίτους, ανήκει στους ιδιοκτήτες της επιχείρησης. Πολλές επιχειρήσεις προτιμούν να επανεπενδύουν μεγάλο ποσοστό των κερδών τους στην επιχείρηση, για να έχουν δυνατότητες επέκτασης και ανάπτυξης, παρά να διανείμουν μεγάλα μερίσματα στους μετόχους. Όπως φαίνεται από τον ισολογισμό της εταιρίας, το Ενεργητικό ισούται με τις Υποχρεώσεις συν τα Ιδια Κεφάλαια, το οποίο λέγεται και Παθητικό, δηλαδή Ενεργητικό = Παθητικό ή Ενεργητικό = Υποχρεώσεις + Ιδια Κεφάλαια. Οι ποσοτικές αναλογίες των διαφόρων στοιχείων του ενεργητικού (δηλαδή, η αναλογία πελατών, αποθεμάτων, εξοπλισμού κ.ά., στο συνολικό ενεργητικό) αντικατοπτρίζουν τις επενδυτικές αποφάσεις της επιχείρησης. Επίσης, οι αναλογίες των διαφόρων υποχρεώσεων και των Ιδίων Κεφαλαίων αντικατοπτρίζουν τις χρηματοδοτικές αποφάσεις της επιχείρησης, Έτσι ο ισολογισμός είναι μια εικόνα των πόρων της επιχείρησης ειδομένων από δύο διαφορετικές οπτικές γωνίες: μια κατάσταση των στοιχείων του ενεργητικού που η επιχείρηση κατέχει και μια κατάσταση των πηγών χρηματοδότησης του ενεργητικού ( ιδιοκτήτες και τρίτοι ) οι οποίοι επομένως θεμελιώνουν δικαίωμα απαίτησης πάνω στα στοιχεία του ενεργητικού. Δηλαδή Ενεργητικό = Υποχρεώσεις + Ιδια Κεφάλαια ή Επένδυση = Χρηματοδότηση ή Ενεργητικό = Πηγές Χρηματοδότησης Ενεργητικού Τα διάφορα στοιχεία του Ισολογισμού κατατάσσονται ανάλογα με το χρόνο παρουσίας τους στην επιχείρηση ως εξής: Το Κυκλοφορούν Ενεργητικό περιλαμβάνει τα διαθέσιμα και όποια άλλα στοιχεία του ενεργητικού προορίζονται να μετατραπούν σε διαθέσιμα μέσα σε 24 μήνες το πολύ (μέχρι και τη λήξη της επόμενης διαχειριστικής χρήσης). Τα πλέον κοινά στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού είναι το ταμείο, τα χρεώγραφα, οι απαιτήσεις από πελάτες και τα αποθέματα. Οι Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις περιλαμβάνουν τις υποχρεώσεις που η επιχείρηση πρέπει να πληρώσει μέχρι το τέλος της επόμενης διαχειριστικής χρήσης. Δάνεια τραπεζών βραχυπρόθεσμα, γραμμάτια πληρωτέα, οφειλές στους προμηθευτές, αμοιβές οφειλόμενες στο προσωπικό, φόροι οφειλόμενοι στο δημόσιο, αποτελούν τις πιο συνήθεις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις.

Το Πάγιο Ενεργητικό περιλαμβάνει στοιχεία που θα χρησιμοποιηθούν στην επιχείρηση αρκετά χρόνια, όπως, εδαφικές εκτάσεις, κτίρια, εξοπλισμό, δικαιώματα και συμμετοχές και άλλες μακροπρόθεσμες απαιτήσεις. Οι Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις και τα Ιδια Κεφάλαια είναι οι μακροπρόθεσμες πηγές. Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης. Η δεύτερη σημαντική οικονομική κατάσταση είναι η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, η οποία παρουσιάζει τα αποτελέσματα της λειτουργίας της επιχείρησης σε μια διαχειριστική χρήση ή περίοδο. Ο πίνακας 2 εμφανίζει την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης της ΣΙΚΥΩΝ για το πρώτο έτος λειτουργίας της. Σ’ αυτή εμφανίζονται τα καθαρά αποτελέσματα (κέρδη) της περιόδου και προκύπτουν ως διαφορά μεταξύ των εσόδων και εξόδων. Πίνακας 2

ΣΙΚΥΩΝ Α.Ε. Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης Περίοδος 1/1 έως 31/12, έτους 2005

Έσοδα: Πωλήσεις Προϊόντων…………………..….………….. 22.500.000 Πωλήσεις Υπηρεσιών…………………………………. 1.400.000 Τόκοι πιστωτικοί ( έσοδα )……………………………. 100.000

Σύνολο Εσόδων 24.000.000

Έξοδα: Κόστος Πωληθέντων………………………………….. 14.650.000 Έξοδα πωλήσεων……………………………………… 4.000.000 Έξοδα διοίκησης………………………………………. 2.000.000 Τόκοι και συναφή έξοδα………………………………. 500.000 Φόρος εισοδήματος……………………………………. 850.000

Σύνολο Εξόδων 22.000.000 Καθαρά Κέρδη………………………………..……… 2.000.000

Ο πίνακας 3 εμφανίζει την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης της Σικυών Α.Ε. όπως αυτή έχει συνταχθεί σύμφωνα με το ΕΓΛΣ.

Πίνακας 3

ΣΙΚΥΩΝ Α.Ε. Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης Περίοδος 1/1 έως 31/12, Έτους 2005

Ι. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ Πωλήσεις Προϊόντων………………………………… 22.500.000 Πωλήσεις υπηρεσιών………………………………… 1.400.000

Σύνολο Εσόδων 23.900.000 Μείον : Κόστος Πωληθέντων……….……………..… 14.650.000

Μικτά Κέρδη Εκμ/σης…………..…..……………… 9.250.000 Συν:άλλα έσοδα εκμ/σης……………………………... 100.000

Σύνολο 9.350.000

Μειον : Έξοδα Διοίκησης……………………………...……… 2.000.000 Έξοδα διάθεσης………………………………….…… 4.000.000 Έξοδα χρηματοδότησης……………………………… 500.000

Σύνολο Εξόδων 6.500.000

Καθαρά Κέρδη Εκμετάλλευσης……………………. 2.850.000 ΙΙ ΕΚΤΑΚΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Έκτακτα Έσοδα……………………………………… - Μείον: Έκτακτα Έξοδα……………………………… -

Καθαρά κέρδη προ φόρου…………………………… 2.850.000 Φόρος Εισοδήματος…………………………………. 850.000

Καθαρά Κέρδη Χρήσης……………………………. 2.000.000

Η δημιουργία κέρδους από την λειτουργία μιας επιχείρησης είναι ο πρωταρχικός στόχος για τις περισσότερες επιχειρήσεις. Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης αποτυπώνει την επιτυχία ή όχι αυτού του στόχου για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Σ’ αυτή καταγράφονται οι πηγές και τα ποσά των εσόδων μιας επιχείρησης και η φύση και τα ποσά των εξόδων της η διαφορά των οποίων δίνει το καθαρό κέρδος της χρήσης, υπό την

προϋπόθεση βέβαια ότι αυτά βρίσκονται σε ακριβή αντιστοιχία μέσα στην χρονική περίοδο που αφορούν. Έσοδα είναι η εισροή στοιχείων του ενεργητικού ( ή ελάττωση των υποχρεώσεων) από την πώληση των εμπορευμάτων και την παροχή υπηρεσιών στους πελάτες. Στη διάρκεια του έτους 2005 η εταιρία πραγματοποίησε πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών. Οι πελάτες της είτε την πλήρωσαν με μετρητά είτε της οφείλουν, οπότε αυτές οι οφειλές παρακολουθούνται με τη δημιουργία του στοιχείου απαιτήσεις από πελάτες (ή μόνο πελάτες). Και τα δύο είναι στοιχεία του ενεργητικού. Δηλαδή, η επιχείρηση δημιούργησε έσοδα τα οποία αύξησαν το ενεργητικό της. Έξοδα είναι η εκροή στοιχείων του ενεργητικού ( ή αύξηση των υποχρεώσεων) προκειμένου να δημιουργηθούν έσοδα. Παραδείγματος χάρη, το κόστος πωληθέντων (ένα έξοδο) δηλώνει το κόστος των αποθεμάτων που πουλήθηκαν στους πελάτες. Τα έξοδα πωλήσεων υποδηλώνουν την πληρωμή μετρητών, ή τη δημιουργία υποχρέωσης για μελλοντική πληρωμή τους, για όλες τις υπηρεσίες πωλήσεων που χρησιμοποιήθηκαν στη διάρκεια της περιόδου. Για κάθε έξοδο που γίνεται, είτε μειώνεται ένα στοιχείο του ενεργητικού είτε αυξάνει μια υποχρέωση ( ή και τα δύο). Κάθε επιχείρηση προσπαθεί να δημιουργήσει ένα πλεόνασμα μεταξύ της εισροής στοιχείων του ενεργητικού από έσοδα και εκροής στοιχείων του ενεργητικού από έξοδα, με απώτερο στόχο το κέρδος. Αντίθετα, όταν τα έξοδα υπερβαίνουν τα έσοδα, σε μια περίοδο, το αποτέλεσμα λειτουργίας της επιχείρησης είναι καθαρή ζημιά. Σχέση Κατάστασης Αποτελεσμάτων Χρήσης και Ισολογισμού. Η κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης συνδέει τον ισολογισμό στην αρχή κάθε περιόδου (αρχικός ισολογισμός) με τον ισολογισμό στο τέλος της ίδιας περιόδου (τελικός ισολογισμός). Τα αποθεματικά, όπως είπαμε, είναι σωρευμένα καθαρά κέρδη τα οποία δεν διανεμήθηκαν στους ιδιοκτήτες. Τα καθαρά κέρδη, κάθε περίοδο, διανέμονται με βάση τον Πίνακα Διάθεσης των Κερδών. Ένα τμήμα των καθαρών κερδών παραμένει μέσα στην επιχείρηση και αυξάνει τα αποθεματικά.

Ο Πίνακας Διάθεσης των Αποτελεσμάτων. Ο Πίνακας Διάθεσης ( ή Διανομής ) των αποτελεσμάτων καταρτίζεται υποχρεωτικά, στην περίπτωση που γίνεται διάθεση των αποτελεσμάτων και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των οικονομικών καταστάσεων που δημοσιεύονται. Ο πίνακας 2.4. εμφανίζει την κατάσταση διάθεσης των αποτελεσμάτων της ΣΙΚΥΩΝ Α.Ε. για το πρώτο έτος της λειτουργίας της. Πίνακας 4

ΣΙΚΥΩΝ Α.Ε. Πίνακας διάθεσης Αποτελεσμάτων χρήσης

Καθαρά Αποτελέσματα (κέρδη) Χρήσης προ φόρων……. 2.850.000 Μείον: φόρος Εισοδήματος………………………….…… 850.000

Κέρδη προς διάθεση: …………………………………….. 2.000.000

1. Αποθεματικά………………………………………….... 1.600.000 2. Μερίσματα………………………………….………….. 400.000

2.000.000

Η Κατάσταση του λογ/σμού Γενικής Εκμετάλλευσης. Η κατάσταση του λογ/σμού Γενικής Εκμετάλλευσης καταρτίζεται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε χρήσης αλλά δεν δημοσιεύεται. Ο πίνακας 5. εμφανίζει την κατάσταση του λογ/σμού εκμ/σης της εταιρίας σε απλοποιημένη μορφή αλλά σύμφωνη με το υπόδειγμα του Ε.Γ.Λ.Σ. 1. Στην κατηγορία ¨αποθέματα αρχής χρήσης¨ περιλαμβάνονται τα

αποθέματα στο τέλος της προηγούμενης χρήσης (αρχικά αποθέματα ). 2. Στην κατηγορία ¨αγορές χρήσης¨ περιλαμβάνονται οι αγορές των

αποθεμάτων χρήσης. 3. Στην κατηγορία ¨αποθέματα τέλους χρήσης¨ περιλαμβάνονται τα

αποθέματα του τέλους της χρήσης ( τελικά αποθέματα ). 4. Στην κατηγορία ¨οργανικά έξοδα ¨ περιλαμβάνονται τα οργανικά έξοδα

κατά είδος των λογ/σμων της ομάδας 6. 5. Στην κατηγορία ¨πωλήσεις¨ περιλαμβάνονται οι πωλήσεις της Επιχ/σης

που πραγματοποιούνται από την εκμ/ση των κύριων δραστηριοτήτων της.

Πίνακας 5

Κατάσταση του Λογ/σμου Γενικής Εκμετάλλευσης

Χρέωση Πίστωση 1. Αποθέματα αρχής χρήσης. xx 1 .Πωλήσεις……………… xx 2. Συν: Αγορές χρήσης…….. xx 2 Συν: Λοιπά οργαν. έσοδα xx Συνολικά έσοδα……….. xx 3. Μείον: Αποθέματα τέλους χρήσης …………………. (xx)

Κόστος πωληθέντων…… xx 4. Συν: Οργανικά έξοδα…… xx Συνολικό κόστος……….. xx

Κέρδη Eκμετάλλευσης…. xx xx xx Οργανικά έξοδα είναι: αμοιβές και έξοδα προσωπικού, αμοιβές ή έξοδα τρίτων, φόροι και τέλη, διάφορα έξοδα, τόκοι και συναφή έξοδα, αποσβέσεις παγίων στοιχείων, προβλέψεις εκμ/σης (ομάδα 6). Οργανικά έσοδα είναι: πωλήσεις εμπορευμάτων, πωλήσεις προϊόντων, πωλήσεις λοιπών αποθεμάτων, πωλήσεις υπηρεσιών, επιχορηγήσεις και διάφορα έσοδα πωλήσεων, έσοδα παρεπόμενων ασχολιών, έσοδα κεφαλαίων, ιδιοπαραγωγή παγίων στοιχείων, χρησιμοποιημένες προβλέψεις εκμ/σης. Στη κατηγορία ¨λοιπά οργανικά έσοδα’ περιλαμβάνονται τα λοιπά οργανικά έσοδα της επιχ/σης της ομάδας 7 είτε αυτά προέρχονται από την εκμ/ση των κύριων δραστηριοτήτων της, είτε προέρχονται από παρεπόμενες δραστηριότητες. Από τη συσχέτιση των συνολικών εσόδων του λογαριασμού της γενικής εκμετάλλευσης με το συνολικό κόστος (αυτών των κερδών) , προκύπτουν τα καθαρά αποτελέσματα (κέρδη ή ζημιές) της εκμετάλλευσης. Το προσάρτημα του Ισολογισμού και των Αποτελεσμάτων Χρήσης . Το προσάρτημα είναι ένα συμπλήρωμα του Ισολογισμού και των Αποτελεσμάτων Χρήσης, με το οποίο δίνονται πρόσθετες ή επεξηγηματικές πληροφορίες. Οι πληροφορίες αυτές έχουν σκοπό να διευκολύνουν όλους τους παράγοντες, προς τους οποίους απευθύνονται οι οικονομικές καταστάσεις , στο να κατανοούν το περιεχόμενο τους και να προσδιορίζουν την αληθινή οικονομική κατάσταση και τα ακριβή αποτελέσματα των επιχειρήσεων.

Μερικά από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο προσάρτημα είναι:οι μέθοδοι αποτίμησης, οι αποσβέσεις, οι προβλέψεις, οι διαφορές από αποτιμήσεις, οι συμμετοχές, ο μέσος όρος του προσωπικού που ασχολήθηκε, οι υποχρεώσεις που είναι πληρωτέες μετά από μια πενταετία, οι παρεκκλίσεις από τη νομοθεσία και άλλες επεξηγηματικές σημειώσεις. Κατάσταση Ταμειακής Ροής (Cash flow). Ο όρος ταμειακή ροή υποδηλώνει τις πηγές των χρηματικών κεφαλαίων που δημιουργήθηκαν από την κανονική δραστηριότητα της επιχείρησης στη διάρκεια μιας διαχειριστικής περιόδου, καθώς και τον τρόπο διάθεσης τους . Η κατάσταση της ταμειακής ροής απεικονίζει τις καθαρές ροές χρήματος (ταμειακή ροή = εισροές χρήματος –εκροές χρήματος), που προέρχονται από πράξεις εκμετάλλευσης, πράξεις επενδυτικές και πράξεις χρηματοπιστωτικές. Οι συνηθέστερες πράξεις που οδηγούν σε εισροές και εκροές διαθεσίμων είναι οι ακόλουθες : 1) Πράξεις εκμετάλλευσης: Εισροή διαθεσίμων -Είσπραξη από πελάτες για πωλήσεις εμπορευμάτων και υπηρεσιών -Εισπράξεις τόκων και μερισμάτων -Άλλες εισπράξεις από την εκμετάλλευση Εκροή διαθεσίμων -Πληρωμή σε προμηθευτή για αγορές εμπορευμάτων -Πληρωμές τόκων -Πληρωμές φόρων -Άλλες πληρωμές σχετικές με την εκμετάλλευση 2)Επενδυτικές πράξεις: Εισροή διαθεσίμων - Εισπράξεις από πωλήσεις παγίων στοιχείων -Εισροή διαθεσίμων από εισφορές ιδιοκτητών Εκροή διαθεσίμων -Πληρωμές για αγορές παγίων -Εκροή διαθεσίμων για επιστροφή εισφορών προς τους ιδιοκτήτες 3)Χρηματοπιστωτικές πράξεις: Εισροή διαθεσίμων -Εισροές από βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο δανεισμό -Εισροή διαθεσίμων από αύξηση μετοχικού κεφαλαίου Εκροή διαθεσίμων -Εκροές για εξόφληση δανείων(εκτός τόκων) -Καταβολή μερισμάτων

O πίνακας 6 παρουσιάζει μια κατάσταση ταμειακής ροής της εταιρίας για το έτος 2006. Η εκμετάλλευση της επιχ/σης οδήγησε σε μια αύξηση των διαθέσιμων κατά 5000.000Ε (όλα τα έσοδα δεν εισπράχθηκαν αμέσως απαιτούνται όλα τα έξοδα δεν πληρώθηκαν άμεσα οφείλονται). Η επένδυση σε πάγια οδήγησε σε χρήση διαθεσίμων 300.000Ε. Οι χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες οδήγησαν σε μια ολική αύξηση των διαθεσίμων κατά 1.100.000Ε. Πίνακας 6.

ΣΙΚΥΩΝ Α.Ε. Κατάσταση Ταμειακής Ροής για το Έτος 1

Εκμετάλευση: Έσοδα που δημιούργησαν εισροή διαθεσίμων 22.200.0001 Έξοδα που απαίτησαν εκροή διαθεσίμων….. (21.700.000)2

Ταμειακή ροή από την εκμ/ση……………… 500.000 Επενδύσεις: Πωλήσεις Παγίων…………………………... - Αγορά Παγίων………………………………. (300.000)

Ταμειακή ροή από επενδύσεις……………… (300.000) Χρηματοπιστωτικές πράξεις: Έκδοση νέου ομολογιακού δανείου………… 500.000 Έκδοση νέων κοινών μετοχών……………... 1.000.000 Μερίσματα………………………….…….… (400.000)3 Μείωση μακροπρόθεσμων δανείων και μετοχικού κεφαλαίου……………………….. -

Ταμειακή ροή από χρηματοπιστωτικές ράξεις…………………………………….... 1.100.0004

Καθαρή μεταβολή διαθεσίμων το έτος 1 …..1.300.000

Μια κερδοφόρα επιχείρηση πολλές φορές δεν είναι σε θέση να συγκεντρώσει χρήματα αρκετά και σε κατάλληλο χρόνο για να καλύψει τα έξοδα της λειτουργίας της ή την επέκταση της.

ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ (εδώ έχουμε διπλογραφία)

1)Αγορά π.χ.εμπορευμάτων/πληρωμών –μετρητά-ταμείο-μειώνεται -εμπορεύματα-αυξάνονται -πίστωση-προμηθευτές-αυξάνονται -εμπορεύματα-αυξάνονται -γραμμάτια πληρωτέα-γραμμάτια πληρωτέα-αυξάνονται -εμπορεύματα-αυξάνονται 2)Πώληση π.χ.εμπορευμάτων-μετρητά-ταμείο-αυξάνεται -εμπορεύματα-μειώνονται -πίστωση-πελάτες-αυξάνονται -εμπορεύματα-μειώνονται -γραμμάτια εισπρακτέα-γραμμάτια εισπρακτέα-αυξάνεται -πελάτης-μειώνεται 3)Είσπραξη π.χ.πελάτη-μετρητά-ταμείο-αυξάνεται -πελάτης-μιώνονται -γραμμάτια εισπρακτέα-γραμμάτια εισπρακτέα-αυξάνονται -πελάτης-μειώνονται 4)Πληρωμή π.χ.σε προμηθευτή-μετρητά-ταμείο-μειώνονται -προμηθευτές-μειώνονται -γραμμάτια πληρωτέα-γραμμάτια πληρωτέα-αυξάνονται -προμηθευτές-μειώνονται -σε έξοδα *Τα έσοδα αυξάνουν το κεφάλαιο Τα έξοδα μειώνουν το κεφάλαιο

ΟΙ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥΣ

Οι μεταβολές που προκαλούνται πάνω στην περιουσία της επιχείρησης από την οικονομική της δράση, μπορούν να καταταχτούν με βάση τα παρακάτω κριτήρια:

• Το πλήθος των περιουσιακών στοιχείων που μεταβάλλονται • Τα πεδία του ισολογισμού που επηρεάζουν • Το χώρο που πραγματοποιούνται και • Τις συνέπειες που συνεπάγονται πάνω στην επιχειρηματικά περιουσία.

Με κριτήριο το πλήθος των περιουσιακών στοιχείων που μεταβάλλονται, οι οικονομικές πράξεις διακρίνονται σε:

• Απλές, αν επιφέρουν μεταβολή σε δύο μόνο στοιχεία της περιουσίας και • Σύνθετες, αν επιφέρουν μεταβολή σε περισσότερα από δύο στοιχεία της

περιουσίας. Με κριτήριο τα πεδία του ισολογισμού που επηρεάζουν, οι οικονομικές πράξεις διακρίνονται σε:

• Κάθετες αν επηρεάζουν στοιχεία που ανήκουν στο ένα μόνο πεδίο του Ισολογισμού (Ενεργητικό μόνο ή Παθητικό μόνο)

• Οριζόντιες αν επηρεάζουν στοιχεία που ανήκουν και στα δύο αυτά πεδία. Με κριτήριο το χώρο που πραγματοποιούνται, οι οικονομικές πράξεις διακρίνονται σε:

• Εσωτερικές, πράξεις που πραγματοποιούνται μέσα στους κόλπους της επιχείρησης και

• Εξωτερικές, πράξεις που συνδέουν την επιχείρηση με το εξωτερικό της οικονομικό περιβάλλον.

Με κριτήριο τις συνέπειές τους πάνω στο μέγεθος της περιουσίας, μπορούν να καταταχτούν σε τρεις κατηγορίες:

• Τις απλές ποιοτικές, που προκαλούν πάντοτε μια μεταβολή, μόνο στη σύνθεση της επιχειρηματικής περιουσίας. Μεταβολή, που αλλάζει μόνο τη σχέση των στοιχείων της περιουσίας μεταξύ τους (κάποια αυξάνονται και άλλα μειώνονται ισόποσα), αλλ’ όχι και το συνολικό μέγεθος αυτής της περιουσίας, που μένει ίσο με εκείνο που υπήρχε πριν από τη μεταβολή.

• Τις σύνθετες ποσοτικό-ποιοτικές που προκαλούν βέβαια μια ποιοτική μεταβολή ανάμεσα στα στοιχεία της περιουσίας, αλλά σύγχρονα μεταβάλλουν και το συνολικό της μέγεθος, συνεπάγονται, είτε αύξηση, είτε ελάττωσή του και

• Τις απλές ποσοτικές που προκαλούν και αυτές, ένα μόνο είδος μεταβολών της επιχειρηματικής περιουσίας, αλλάζοντας μόνο το συνολικό της μέγεθος.

Θα διερευνήσουμε παρακάτω τις κατηγορίες των οικονομικών πράξεων που πραγματοποιεί η επιχείρηση και τα χαρακτηριστικά της κάθε κατηγορίας, με βάση τα παραπάνω κριτήρια, με σκοπό το ολοκληρωτικό και τελικό ξεκαθάρισμα της λογιστικής αποτύπωσης των μεταβολών της επιχειρηματικής περιουσίας. Ας δούμε λοιπόν, με λογιστικούς όρους αυτές τις μεταβολές. Θυμίζουμε ότι η περιουσία της επιχείρησης διακρίνεται λογιστικά, στις τρεις μεγάλες κατηγορίες που αναφέραμε παραπάνω στον Ισολογισμό, δηλαδή στο Ενεργητικό, στο

(Πραγματικό) Παθητικό και στην Καθαρή Θέση. Θα εξετάσουμε λοιπόν, αμέσως παρακάτω ποιες κατηγορίες από αυτές μεταβάλλονται και πως, με κάθε είδος μεταβολής από τα παραπάνω. Θεωρούμε βασικό κριτήριο των οικονομικών πράξεων, επειδή τις ξεχωρίζει ευδιάκριτα και πρακτικά, το κριτήριο του χώρου σε αυτόν που αναφέρονται και συνεπώς βασικές κατηγορίες τις οικονομικές πράξεις που αναφέρονται στην εσωτερική λειτουργία της επιχείρησης και εκείνες που αναφέρονται στις εξωτερικές της σχέσεις. Μέσα σε κάθε μια από αυτές τις κατηγορίες διερευνούμε τις πράξεις που πραγματοποιούνται και τις συνέπειες κάθε μιας πάνω στην επιχειρηματική περιουσία, όπως παρακάτω αναλύεται. Α)Στην πρώτη κατηγορία, τις εσωτερικές περιουσιακές μεταβολές, περιλαμβάνονται οι παρακάτω.

a) Ποιοτικές είναι μόνο μία: η παραγωγή που συνεπάγεται πάντοτε μόνο ένα ζεύγος μεταβολών, το παρακάτω:

Είναι φανερό ότι εδώ, γίνονται πάντοτε μετασχηματισμοί μόνο των στοιχείων του ενεργητικού. Προκαλείται συνεπώς κάθετη μεταβολή, επειδή η παραγωγή είναι αυτή ακριβώς η διαδικασία. Συγκεκριμένα για να γίνει παραγωγή, θα μειωθούν στοιχεία του ενεργητικού, όπως είναι τα Υλικά που θα καταναλωθούν και θα μειωθούν τα αποθέματα, τα έξοδα που θα πληρωθούν (εργατικά, ηλεκτροκίνηση, κ.λ.π.) και θα μειωθεί το Ταμείο, αλλά θα αυξηθούν τα αποθέματα από προϊόντα, που ανήκουν επίσης στο ενεργητικό. Και η αύξηση αυτή θα είναι ίση με τη μείωση, γιατί τα προϊόντα που παράχθηκαν έρχονται στο ενεργητικό με το κόστος τους, που είναι ίσο με τις αξίες (υλικά, εργατικά, ηλεκτροκίνηση, κ.λ.π.), που αναλώθηκαν για την παραγωγή τους. Η ισότητα αυτή αποδείχνει ότι η μεταβολή είναι ποιοτική. Τέλος, η μεταβολή αυτή είναι σύνθετη γιατί προκαλεί πάντοτε μεταβολή σε περισσότερα από δύο περιουσιακά στοιχεία. Έτσι θα έχουμε τις παρακάτω κινήσεις:

↓ β) ποσοτικο-ποιοτικές μεταβολές είναι επίσης μόνο μία, ο υπολογισμός του αποτελέσματος από την οικονομική δράση της επιχείρησης. Η ενέργεια αυτή συνεπάγεται μια σύνθετη μεταβολή, σε στοιχεία της περιουσίας που ανήκουν και

Αύξηση ενεργητικού

Μείωση ενεργητικού

ΕΝΕΡΓ. ΠΑΘΗΤ. Έτοιμα προϊόντα +1000,00 Πρώτες ύλες -500,00 Ταμείο (εργατ.) -200,00 Ταμείο (έξοδα) -300,00

στις τρεις ομάδες: ενεργητικό, παθητικό και καθαρή θέση, επειδή υπολογισμός του αποτελέσματος σημαίνει αυτό ακριβώς: να προσδιοριστεί δηλαδή πώς και κατά πόσο οι οικονομικές πράξεις μιας περιόδου, επηρέασαν (αύξησαν ή ελάττωσαν) την καθαρή θέση της επιχείρησης.

Οι μεταβολές λοιπόν αυτές είναι πάντοτε, χωρίς καμία εξαίρεση, οι παρακάτω. αύξηση η μείωση Της Καθαρής Θέσης Μείωση ενεργητικού(κόστους μείωση του παθητικού (έσοδα)

Για να προσδιοριστεί το οικονομικό αποτέλεσμα πρέπει η επιχείρηση από τα έσοδα που πήρε από την πώληση των προϊόντων της,να αφαιρέσει το κόστος αυτών των προϊόντων που πουλήθηκαν .Τα προϊόντα σαν αξία , με το κόστος τους , βρίσκονται στα αποθέματα , Δηλ.στο ενεργητικό ,ενώ τα έσοδα είναι καταταγμένα στο παθητικό. Όταν λοιπόν η επιχείρηση θέλει να υπολογίσει το αποτέλεσμα από τις πωλήσεις της θα μείωση και τα έσοδα, δηλ. το παθητικό ίδιο πόσο κα πρόκυψη το αποτέλεσμα σαν διαφορά, απ αυτήν την αφαίρεση (του κόστους των πουλημένων από τα αντίστοιχα έσοδα).Ένα αποτέλεσμα που ανήκει στον επιχειρηματία όπως και το κεφάλαιο και γι αυτόν τον λόγο ,αν είναι κέρδος αυξάνει αυτό το κεφάλαιο, ενώ αν είναι ζημιά το μειώνει. Το παρακάτω παράδειγμα ξεκαθαρίζει τι ζήτημα:

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ Κ.Π. 3000

Αρχικό Αποθέματα 4000 Έσοδα 2000 Ταμείο 1000 ΣΥΝΟΛΟ 5000 ΣΥΝΟΛΟ 5000 Υπολογισμός Αποτελέσματος Κόστος Πωληθ. -1000 Κόστος Πωληθ. -1000 Κ.Π. 3000 Τελικό Αποθέματα 3000 Κέρδος 1000 Ταμείο 1000 ΣΥΝΟΛΟ 4000 ΣΥΝΟΛΟ 4000

Πρόκειται συνεπώς για μια μεταβολή, ναι ποσοτικο-ποιοτική, αλλά συγχρόνως και οριζόντια αφού επηρεάζει περιουσιακά στοιχεία και του ενεργητικού και του παθητικού, ενώ παράλληλα είναι και σύνθετη αφού επηρεάζει τρία περιουσιακά στοιχεία (αποθέματα, έσοδα, αποτέλεσμα). γ) ποσοτικές μεταβολές, εκείνες που συνεπάγονται οπωσδήποτε αύξηση ή ελάττωση της καθαρής θέσης, αφού έτσι ακριβώς διαπιστώνεται κάθε ποσοτική μεταβολή της περιουσίας: σαν μεταβολή της Καθαρής Θέσης. Πρόκειται πάντοτε για την απόκτηση ενός (θετικού ή αρνητικού) αποτελέσματος. Ενός αποτελέσματος όμως που δεν

επιδιώχθηκε από την επιχειρηματική δράση, αλλά ήταν απρόβλεπτη συνέπειά της. Η μεταβολή αυτή αφορά πάντοτε δύο μόνο στοιχεία της περιουσίας και όχι τρία, όπως συμβαίνει αναγκαία σε κάθε περίπτωση που προκύπτει ένα ομαλό αποτέλεσμα, που ήταν επιδίωξη της επιχείρησης. Η μεταβολή που εδώ μας απασχολεί, προκαλεί τις παρακάτω επιπτώσεις στα στοιχεία της περιουσίας: Χαρακτηριστικά εσωτερικά γεγονότα είναι από τη μεριά του κέρδους, ένα πλεόνασμα που διαπιστώνεται κατά την απογραφή, η αποκάλυψη κατά την αποτίμηση, ενός περιουσιακού στοιχείου αξίας μεγαλύτερης από τη καταγραμμένη, ενώ από τη μεριά της ζημιάς, η καταστροφή μιας αξίας (ενός υλικού π.χ.) ή η απώλεια μιας αξίας (ενός τίτλου, π.χ.). Οι μεταβολές αυτής της κατηγορίας μπορεί να είναι ως προς την κατεύθυνση, είτε κάθετες, είτε οριζόντιες κατά περίπτωση και ως προς το πλήθος των στοιχείων που μεταβάλλουν, πάντοτε απλές, αφού μεταβάλλουν δύο μόνο στοιχεία της περιουσίας. Β) Στη δεύτερη κατηγορία, τις εξωτερικές

αύξηση ενεργητικού αύξηση της καθαρής

θέσης

μείωση παθητικού ή

μείωση ενεργητικού μείωση της καθαρής θέσης

αύξηση παθητικού

περιουσιακές μεταβολές, περιλαμβάνονται οι παρακάτω. α) ποιοτικές, όπου κατατάσσονται: οι συναλλαγές, η απόκτηση απαίτησης, η ικανοποίηση απαίτησης, η ανάληψη υποχρέωσης και η εξόφληση υποχρέωσης, Εντούτοις, από κάθε συναλλαγή προκύπτουν δύο σχέσεις συγχρόνως και συγκεκριμένα: Αγορά-υποχρέωση, Πώληση-απαίτηση και έτσι πρακτικά οι ανεξάρτητες σχέσεις περιορίζονται - στις συναλλαγές: αγορά-πώληση - την ικανοποίηση της απαίτησης και - την εξόφληση της υποχρέωσης. Για καθεμιά από τις μεταβολές αυτές, παρατηρούμε τα παρακάτω: - οι συναλλαγές, μπορούν να προκαλέσουν ένα ζεύγος μεταβολών από τις παρακάτω αλλά σε οριζόντια ή κάθετη σύζευξη και ποτέ διαγώνια. Τα οριζόντια ή κάθετα ζεύγη είναι τα παρακάτω, με δοσμένη σε κάθε περίπτωση, προφανώς, την αύξηση του ενεργητικού. Παραδείγματα. Η επιχείρηση αγοράζει «μετρητοίς», πρώτη ύλη αξίας ευρώ 100,00. Η πράξη αυτή σημαίνει ότι η επιχείρηση αύξησε τα αποθέματά της σε πρώτες ύλες, που είναι στοιχείο του ενεργητικού, κατά ευρώ 100,00, αλλά πλήρωσε και ευρώ 100,00 που σημαίνει ότι μειώθηκαν τα μετρητά που είχε στο Ταμείο της, που είναι επίσης στοιχείο του ενεργητικού (κάθετη μεταβολή). Επομένως οι μεταβολές πάνω στα στοιχεία της περιουσίας είναι οι παρακάτω:

↓ Αν την ίδια αγορά την πραγματοποιήσει με πίστωση, τότε και πάλι θα αυξήσει τα αποθέματά της αφού θα παραλάβει την πρώτη ύλη, αλλά δεν θα πληρώσει τίποτε και συνεπώς δεν θα μειωθεί το Ταμείο. Αντί γι’ αυτό, θα αναλάβει μια υποχρέωση να πληρώσει αργότερα. Σ’ αυτή την περίπτωση λοιπόν, έχουμε αύξηση των αποθεμάτων

αύξηση ενεργητικού αύξηση παθητικού

μείωση ενεργητικού

ΕΝΕΡΓΗΤ. ΠΑΘΗΤ.

+ Αποθέματα 100,00

-Ταμείο 100,00

που είναι στοιχείο του Ενεργητικού κατά ευρώ 100,00, αλλά και ισόποση αύξηση των υποχρεώσεων της επιχείρησης, που είναι στοιχείο του Παθητικού (οριζόντια μεταβολή). Ειδικότερα οι μεταβολές αυτές στο κάθε ένα από τα στοιχεία της περιουσίας είναι οι παρακάτω:

→ Παρατηρούμε συνεπώς, ότι στην αγορά, ανάλογη με τον τρόπο εξόφλησης της, είναι και η κατεύθυνση της περιουσιακής μεταβολής. Είναι κατά περίπτωση είτε κάθετη (εξόφληση με μετρητά) , είτε οριζόντια (εξόφληση με πίστωση). Ανάλογα φαινόμενα προκαλεί και η πώληση, η οποία όμως, σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται μείωση του ενεργητικού. Έτσι, αν έχουμε μια πώληση <<μετρητοίς>>, αξίας ευρω 200,00 από τη μια μεριά θα εισπράξει το ταμείο, θα έχουμε δηλ.αυξηση του ενεργητικού και από την άλλη θα κατκγραφει ένα ισότοπο έσοδο, θα έχουμε δηλ, αύξηση του παθητικού (οριζόντια μεταβολή). Θα σημειωθούν συνεπώς , οι παρακάτω μεταβολές :

→ Ενώ στην πώληση με πίστωση, όπου η επιχείρηση παραδίδει το προϊόν αλλά δεν εισπράττει τίποτε διότι αποχτάει μια απαίτηση, που συνεπάγεται αύξηση του ενεργητικού και οπωσδήποτε το έσοδο, που συνεπάγεται αύξηση του παθητικού (οριζόντια μεταβολή), κατά το σχήμα:

ΕΝΕΡΓ. ΠΑΘΗΤ.

+ Αποθέματα 100,00 +Προμηθευτές 100,00

ΕΝΕΡΓ. ΠΑΘΗΤ.

+ Ταμείο 200,00 + Έσοδο 200,00

ΕΝΕΡΓ. ΠΑΘΗΤ.

+ Πελάτες 200,00 + Έσοδο 200,00

→ - η ικανοποίηση των απαιτήσεων της επιχείρησης προκαλεί επίσης ένα ζεύγος μεταβολές από τις παρακάτω, αλλά και εδώ αποκλειστικά σε οριζόντια ή κάθετη σύζευξη και με δεδομένη σε κάθε περίπτωση τη μείωση του ενεργητικού: Στις περιπτώσεις αυτές, μπορεί να λάβει η επιχείρηση μία αξία σε ικανοποίηση της απαίτησής της, οπότε θα μειωθούν οι απαιτήσεις της, που κατατάσσονται στο ενεργητικό, αλλά θα αυξηθούν οι αξίες που κατέχει και που κατατάσσονται επίσης στο ενεργητικό (κάθετη μεταβολή), όπως στην περίπτωση που ένας χρεώστης Πελάτης καταβάλλει μετρητά για να εξοφλήσει το χρέος του, όπως παρακάτω.

↓ Οι μεταβολές αυτές, μπορεί να είναι είτε απλές, είτε σύνθετες, επειδή για την ικανοποίηση μιας απαίτησής της η επιχείρηση μπορεί να δεχθεί αξίες από δύο κατηγορίες: ένα μέρος της απαίτησης με μετρητά και ένα άλλο, με γραμμάτια, οπότε κινούνται τρία στοιχεία της περιουσίας. - η εξόφληση των υποχρεώσεων προκαλεί με την ίδια πάντα λογική, κάποιο ζεύγος μεταβολών από τα παρακάτω, με δεδομένη πάντοτε τη μείωση του παθητικού:

Η περισσότερο συνηθισμένη

αύξηση ενεργητικού

μείωση ενεργητικού μείωση παθητικού

ΕΝΕΡΓ. ΠΑΘΗΤ. - Πελάτες 1000,00 + Ταμείο 1000,00

αύξηση παθητικού

μείωση ενεργητικού μείωση παθητικού

περίπτωση εδώ, είναι να δοθεί μια αξία του ενεργητικού (συνήθως μετρητά, γραμμάτια, αλλά και μια απαίτηση), για να εξοφληθεί μια υποχρέωση, π.χ. ένα τραπεζικό δάνειο. Όπου λοιπόν θα μειωθούν τα μετρητά του Ταμείου (ή τα γραμμάτια ή οι απαιτήσεις), που ανήκει στο ενεργητικό και σύγχρονα θα μειωθούν τα τραπεζικά δάνεια που ανήκουν στο παθητικό (οριζόντια μεταβολή), κατά το παρακάτω σχήμα:

→ Μπορεί όμως, επίσης, μια υποχρέωση, όπως π.χ. ένα γραμμάτιο πληρωτέο, να εξοφληθεί με την ανάληψη μιας άλλης υποχρέωσης, όπως π.χ. μ’ ένα τραπεζικό δάνειο. Σ’ αυτή την περίπτωση θα μειωθεί βέβαια η υποχρέωση από γραμμάτια πληρωτέα και συνεπώς το παθητικό όπου σαν υποχρέωση κατατάσσονται, αλλά σύγχρονα θα αυξηθεί το ίδιο παθητικό (κάθετη μεταβολή), επειδή η επιχείρηση έλαβε ένα καινούριο δάνειο, ανέλαβε δηλαδή μία νέα υποχρέωση, που σημαίνει πάλι, αύξηση του παθητικού, όπως δείχνει το παρακάτω παράδειγμα:

↓ Επομένως, η εξόφληση μιας υποχρέωσης μπορεί να προκαλέσει, είτε μια οριζόντια, είτε μια κάθετη μεταβολή. Και παραπέρα με τα ίδια δεδομένα, είτε μια απλή, είτε μια σύνθετη μεταβολή. β) ποσοτικο-ποιοτικές μεταβολές εξωτερικές δεν υπάρχουν γ) για τις ποσοτικές εξωτερικές μεταβολές, ισχύουν απόλυτα, όσα παραπάνω διατυπώθηκαν για την ίδια κατηγορία εσωτερικών μεταβολών. Θυμίζουμε ότι πρόκειται σε κάθε περίπτωση για οικονομικό γεγονός που συμβαίνει στην επιχείρηση, αλλά που αυτή δεν το επιδίωξε, όπως π.χ. όταν η επιχείρηση κερδίσει ένα λαχείο, έχουμε αύξηση του Ταμείου δηλαδή του ενεργητικού και ίση αύξηση της Κ.Π., επειδή η επιχείρηση δεν δαπάνησε καμία αξία για να αποκτήσει αυτό το κέρδος. Το ίδιο αποτέλεσμα θα έχουμε αν μειώθηκε ένα στοιχείο του παθητικού, δηλαδή κάποια από τις υποχρεώσεις της επιχείρησης, όπως π.χ. όταν διαγράφονται πρόστιμα που τη βαρύνουν. Το αντίθετο αποτέλεσμα, μείωση δηλαδή της Κ.Π. θα έχουμε στην περίπτωση

ΕΝΕΡΓ. ΠΑΘΗΤ.

- Ταμείο 1000,00 - Τράπεζες 1000,00

ΕΝΕΡΓ ΠΑΘΗΤ. - Γραμ. Πληρωτ.

1000,00 + Τραπ. Δάνεια 1000,00

απώλειας μιας αξίας, όπως π.χ. σε περίπτωση καταστροφής ενός ανασφάλιστου αποθέματος. Οι παραπάνω κατατάξεις συνοπτικά και σχηματικά αποδίδονται με το παρακάτω σχεδίασμα: ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ Παραθέτουμε παρακάτω, παραδείγματα από περιουσιακές μεταβολές κατά κατηγορία, για καλύτερη κατανόηση του θέματος.

Κατηγορία Κατηγορία κατά συνέπεια κατά χώρο

Ποιοτικές Ποσοτικο- ποιοτικές

Ποσοτικές

Εσωτερικές Παραγωγή Εξαγωγή Αποτελέσματος

Απρόοπτο κέρδος ή ζημία

Εξωτερικές Αγορά – Υποχρέωση Πώληση – Απαίτηση

Εξόφληση Υποχρέωσης Ικανοποίηση Απαίτησης

Απρόοπτο κέρδος ή ζημία

ΠΟΣΟ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΗ

ή ΟΙΚΟΝ. ΠΡΑΞΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ

Ι. Αγορά (αποθέματος.)

Ευρώ 5000,00 Μετρητοίς + Αποθέματα 5000,00 (Ε)

- Ταμείο 5000,00 (Ε)

+ Αποθέματα 6000,00 (Ε)

Ευρώ 6000,00 Μετρητοίς 50% - Ταμείο 3000,00 (Ε)

Με συν/κή 50% + Γραμ. Πληρ. 3000,00 (Π)

Ευρώ 5000,00 Με πιστωση σε + Αποθέματα 5000,00 (Ε)

ανοιχτό λογ/σμό + Προμηθευτές 5000,00 (Π) ΙΙ. Πώληση

Ευρώ 2000,00 Μετρητοίς + Ταμείο 2000,00 (Ε)

+ Έσοδα 2000,00 (Π)

Ευρώ 2000,00 Μετρητοίς 50% + Ταμείο 1000,00 (Ε)

Με συν/κή 50% + Γραμ. Εισπρ. 1000,00 (Ε)

+ Έσοδα 2000,00 (Π)

Ευρώ 2000,00 Με πίστωση σε + Πελάτες 2000,00 (Ε)

ανοιχτό λογ/σμό + Έσοδα 2000,00 (Π)

ΙΙΙ. Ικανοποίηση απαίτησης

Ευρώ 1000,00 Είσπραξη από + Ταμείο 1000,00 (Ε)

πελάτη - Πελάτες 1000,00 (Π)

Ευρώ 1000,00 Μετρητά 50% + Ταμείο 500,00 (Ε)

Συν/κή 50% + Γραμ. Εισπρ. 500,00 (Ε)

- Πελάτες 1000,00 (Ε)

Ευρώ 1000,00 Λήψη συν/κης + Γραμ. Εισπρ. 1000,00 (Ε)

από πελάτη - Πελάτες 1000,00 (Ε)

ΙV. Εξόφληση υποχρέωσης

Ευρώ 4000,00 Εξόφληση προμη- - Προμηθευτές 4000,00 (Π)

θευτή μετρητοίς - Ταμείο 4000,00 (Ε)

Ευρώ 4000,00 Εξόφληση προμη- - Προμηθευτές 4000,00 (Π)

θευτή με:

Γραμ. Πληρ. 50% + Γραμ. Πληρ. 2000,00 (Π)

Μετρητά 50% - Ταμείο 2000,00 (Ε)

Ευρώ 4000,00 Εξόφληση προμη- - Προμηθευτές 4000,00 (Π)

θευτή με γραμ + Γραμ. Πληρ. 4000,00 (Π)

V. Παραγωγή

Ευρώ 5000,00 Παραγωγή προιόν + Αποθέματα 5000,00 (Ε)

Ανάλωση υλικών - Αποθέματα 2000,00 (Ε)

Πληρωμή εργατών - Ταμείο 2500,00 (Ε)

Πληρωμή δαπανών - Ταμείο 500,00 (Ε)

VI. Υπολογισμός του (ομαλού) αποτελέσματος

Ευρώ 3000,00 Έσοδα + Έσοδα 3000,00 (Π)

Ευρώ 2000,00 Κόστος πωληθ. - Αποθέματα 2500,00 (Ε)

Κέρδος + Καθ. Περ. 500,00 (Π) VII. Έκτακτο αποτέλεσμα

Ευρώ 1000,00 Κέρδος από + Ταμείο 1000,00 (Ε)

λαχείο + Καθ. Περ. 1000,00 (Π)

Ευρώ 2000,00 Πλεόνασμα + Απόθεμα 2000,00 (Ε)

αποθέματος + Καθ. Περ. 2000,00 (Π)

Ευρώ 500,00 Διαγραφή προ- - Φόροι Οφειλ. 500,00 (Π)

στίμου φόρου + Καθ. Περ. 500,00 (Π)

Ευρώ 1000,00 Κλοπή μετρητών - Ταμείο 1000,00 (Ε)

- Καθ. Περ. 1000,00 (Π)

Ευρώ 2000,00 Καταστροφή (ή - Αποθέματα 2000,00 (Ε)

έλλειμμα) υλικού - Καθ. Περ. 2000,00 (Π)

Ευρώ 600,00 Επιβολή προ- + Φόροι Οφειλ. 600,00 (Π)

στίμου φόρου - Καθ. Περ. 600,00 (Π) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

• Σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται οι οικονομικές πράξεις με κριτήριο: το πλήθος των περιουσιακών στοιχείων που μεταβάλλονται τα πεδία του Ισολογισμού που επηρεάζουν το χώρο όπου πραγματοποιούνται τις συνέπειες που συνεπάγονται πάνω στην επιχειρηματική περιουσία.

• Από την κατηγορία των εσωτερικών περιουσιακών μεταβολών, να αναφέρετε:

Τις ποιοτικές Τις ποσοτικο-ποιοτικές και Τις ποσοτικές.

• Από την κατηγορία των εξωτερικών οικονομικών πράξεων, να αναφέρετε αυτές που συνεπάγονται πάνω στην περιουσία, μεταβολές:

Ποιοτικές Ποσοτικο-ποιοτικές και Ποσοτικές

• Τι συνεπάγεται πάνω στις τρεις μεγάλες ομάδες στοιχείων της περιουσίας (Ε=Π+ΚΠ) η καθεμιά από τις παρακάτω οικονομικές πράξεις:

Η αγορά Η πώληση Η ικανοποίηση μιας απαίτησης Η εξόφληση μιας υποχρέωσης Ο υπολογισμός του αποτελέσματος Η απρόβλεπτη ζημία.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να διατυπωθούν οι μεταβολές της περιουσίας, από τις παρακάτω οικονομικές πράξεις:

1) 5000,00 Πώληση με πίστωση 2) 3000,00 Αγορά με μετρητά

3) 100,00 Έλλειμμα Ταμείου 4) 2000,00 Εξοφλείται προμηθευτής, με ισόποσο δάνειο από Τράπεζα 5) 1400,00 Εξοφλείται προμηθευτής, 50% με μετρητά και 50% με

γραμμάτιο πληρωτέο. 6) 1500,00 Εξοφλεί πελάτης με μετρητά. 7) Τα εμπορεύματα που πουλήθηκαν 5000,00 (παραπάνω περ. 1), είχαν

κόστος 4000,00. Να γίνουν οι εγγραφές για να υπολογιστεί το αποτέλεσμα.

8) 5000,00 Απαίτηση από πελάτη, μεταβιβάστηκε στην Τράπεζα σε εξόφληση δανείου.

9) 20000,00 Πώληση 50%με μετρητά και 50% με γραμμάτιο. 10) 1000000,00 Αγορά κτηρίου, με δάνειο από τράπεζα, που θα εξοφληθεί

σε 10 χρόνια.

2. Να διατυπωθούν οι μεταβολές των στοιχείων της περιουσίας που συνεπάγονται οι παρακάτω οικονομικές πράξεις, με τον τρόπο που σημειώνεται παραδειγματικά, στις δύο πρώτες:

350,00 Πληρωμή σε προμηθευτή: (-Ε, -Π) 2000,00 Αγορά επίπλων με μετρητά: (+Ε, -Ε) 1500,00 Παραλαβή γραμ. εισπρακτέων από πελάτη 750,00 Μεταβίβαση γραμ. εισπρακτέων σε προμηθευτή 250,00 Αποδοχή γραμ. πληρωτέων, σε προμηθευτή

3. Να διατυπωθούν οι μεταβολές των στοιχείων της περιουσίας που συνεπάγονται οι παρακάτω οικονομικές πράξεις, με τον τρόπο που σημειώνεται παραδειγματικά, στις δύο πρώτες:

350,00 Πληρωμή σε προμηθευτή: (-E, -Π) 2000,00 Αγορά επίπλων με μετρητά: (+Ε, -Ε) 5000,00 Ο επιχειρηματίας καταθέτει το κεφάλαιο 300,00 Πληρώνονται ενοίκια γραφείων 500,00 Αγοράζονται εμπορεύματα με πίστωση 600,00 Πωλούνται εμπορεύματα με πίστωση

400,00 Πωλούνται εμπορεύματα με μετρητά 700,00 Πωλούνται εμπορεύματα 50% με μετρητά και κατά 50% με γραμμάτια εισπρακτέα 350,00 Αγοράζονται εμπορεύματα με «αποδοχή» γραμματίου πληρωτέου.

1. Να διατυπωθούν οι μεταβολές των στοιχείων της περιουσίας που συνεπάγονται οι παρακάτω οικονομικές πράξεις, με τον τρόπο που σημειώνεται παραδειγματικά, στις δύο πρώτες: 350,00 Πληρωμή σε προμηθευτή: (-Ε, -Π) 2000,00 Αγορά επίπλων με μετρητά: (+Ε, -Ε) 170,00 Εξοφλεί πελάτης με γραμμάτιο εισπρακτέο 170,00 Το γραμμάτιο μεταβιβάζεται σε προμηθευτή 1000,00 Η επιχείρηση εξοφλεί με μετρητά την, πρώτη δόση του δανείου για την αγορά του κτηρίου. 30,00 Γραμμάτιο εισπρακτέο, διαπιστώνεται ότι χάθηκε 500,00 Κέρδος από λαχειοφόρο κρατικό δάνειο

300,00 εξόφληση από πελάτη, 20% με μετρητά και 80% με γραμμάτια εισπρακτέα 120,00 αγορά με πίστωση σε ανοιχτό λογαριασμό 70,00 Αγορά με γραμμάτιο (πληρωτέο) 100,00 Εξόφληση γραμματίου πληρωτέου.

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΜΕ ΔΙΑΔΟΧΙΚΟΥΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ

Ο επιχειρηματίας όταν επιθυμεί να πληροφορηθεί την κατάσταση της περιουσίας της επιχείρησης, πρέπει να συντάξει Ισολογισμό. Επίσης αν θέλει να πληροφορηθεί τις μεταβολές της περιουσίας σ’ ένα χρονικό διάστημα, πρέπει να διαθέτει δύο Ισολογισμούς: ένα στο σημείο που άρχιζε και ένα στο σημείο που έληγε αυτή η περίοδος. Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι οι μεταβολές της επιχειρηματικής περιουσίας θα μπορούσαν να παρακολουθούνται με τη σύνταξη διαδοχικών ισολογισμών. Και αυτό είναι σωστό. Καταρχήν εντούτοις, αυτός ο τρόπος να παρακολουθούνται οι μεταβολές της επιχειρηματικής περιουσίας παρουσιάζει εξαιρετική πρακτική δυσκολία, αν σκεφτούμε ότι οι οικονομικές πράξεις που συνιστούν την καθημερινή επιχειρηματική δράση είναι συνεχείς, που σημαίνει ότι θα έπρεπε να συντάσσονται ισολογισμοί……. συνέχεια ή πάντως, πολύ συχνά. Πράγμα δύσκολο μέχρι αδύνατο, αν αναλογιστούμε τις εργασίες που χρειάζονται για να συντάσσεται καταρχήν απογραφή, που όπως είπαμε είναι η απαραίτητη βάση του ισολογισμού και στη συνέχεια ισολογισμός. Εκτός όμως από την πρακτική αδυναμία, υπάρχουν σημαντικότατες ουσιαστικές ελλείψεις σ’ αυτό τον τρόπο παρακολούθησης των μεταβολών της περιουσίας και ειδικότερα:

– δε γνωρίζουμε την ανάλυση και τη συνέχεια των μεταβολών του κάθε περιουσιακού στοιχείου, από κάθε οικονομική πράξη αναλυτικά, αλλά μόνο τη συνολική μεταβολή του στοιχείου για ολόκληρο το διάστημα ανάμεσα στους δύο διαδοχικούς ισολογισμούς.

– Δεν γνωρίζουμε τις αιτίες των μεταβολών, γιατί δεν ξέρουμε η καθεμιά μεταβολή του κάθε στοιχείου, με ποια αντίστοιχη μεταβολή άλλου στοιχείου συνδέεται.

– Δεν είναι βέβαιο ότι η απεικόνιση της περιουσίας στους διαδοχικούς ισολογισμούς είναι ακριβής, γιατί δεν υπάρχει μια καταγραφή των οικονομικών πράξεων που θα προκαθόριζε το ακριβές μέγεθος που πρέπει να διαπιστωθεί με την πραγματική απογραφή.

Για να γίνουν κατανοητές αυτές οι αδυναμίες, παραθέτουμε το παρακάτω παράδειγμα:

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ 31/12/200Χ Ε Π

Πάγια 1.000.000,00 Κεφάλαιο 1.000.000,00 Αποσβέσεις -200.000,00 Προμηθευτές 100.000,00

800.000,00 Γραμ. Πληρωτέα 300.000,00 Αποθέματα 500.000,00 Τράπεζες 200.000,00 Απαιτήσεις 200.000,00 700.000,00 Διαθέσιμα 100.000,00 ΣΥΝΟΛΟ 1.600.000,00 ΣΥΝΟΛΟ 1.600.000,00

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ 31/12/200Χ+1 Ε Π

Πάγια 1.100.000,00 Κεφάλαιο 1.000.000,00 Αποσβέσεις -250.000,00 Κέρδος 70.000,00

850.000,00 Προμηθευτές 80.000,00 Αποθέματα 400.00,00 Γραμ. Πληρωτ. 50.000,00 Απαιτήσεις 150.000,00 550.000,00 Τράπεζες 250.000 Διαθέσιμα 50.000,00 ΣΥΝΟΛΟ 1.450.000,00 ΣΥΝΟΛΟ 1.450.000,00

Οι παραπάνω μεταβολές είναι βέβαια δεδομένες, εντούτοις δεν παρέχουν καμία πληροφορία, ούτε γιατί συνέβησαν, ούτε από πού προέρχεται η καθεμιά τους, ούτε ποιες είναι οι πηγές του κέρδους που προέκυψε, ούτε τέλος, για καθένα απ’ αυτά τα στοιχεία ποιο είναι το κανονικό ύψος του, διότι έχουμε για καθένα τους μόνο δύο στοιχεία, ένα της έναρξης και ένα της λήξης, που μπορεί να είναι τυχαίου ύψους και τα δύο. Αν όμως καταγράφαμε αναλυτικά την καθεμιά πράξη και στα δύο σκέλη της και τις δύο δηλαδή μεταβολές που προκαλεί, αναλυτικά από άποψη χρονική, όπως συμβαίνουν αυτές οι μεταβολές καθημερινά και αναλυτικά από άποψη είδους, όπως η καθεμιά μεταβάλλει δύο τουλάχιστον στοιχεία της περιουσίας, θα ξέραμε τι απόμεινε σε κάθε στοιχείο από τις μεταβολές της περιόδου που ελέγχεται και έτσι θα ξέραμε από πριν την ποσότητα και την αξία που θα έπρεπε να βρεθεί με την Απογραφή. Οπότε θα διαπιστωνόταν η ακρίβεια ή η ανακρίβεια των ποσών και της Λογιστικής και της απογραφής και τότε οι πληροφορίες αυτές θα ήταν αξιόπιστες, αφού θα είχαν διασταυρωθεί. Παραπέρα όμως θα είχαμε και την αιτία της κάθε μεταβολής, επειδή θα ξέραμε το στοιχείο ή τα στοιχεία, που υπέστησαν την αντίστοιχη μεταβολή. Τέλος, θα είχαμε τη συνέχεια των μεταβολών του κάθε στοιχείου στη χρονική τους διαδρομή. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

• Πώς μπορούμε να προσδιορίσουμε την περιουσιακή κατάσταση της επιχείρησης σ’ ένα χρονικό σημείο και το οικονομικό της αποτέλεσμα για μια χρονική περίοδο που έληξε στο ίδιο χρονικό σημείο, όταν δεν τηρείται λογιστική;

• Να αναφέρετε τις αδυναμίες που παρουσιάζει η πληροφόρηση με διαδοχικούς ισολογισμούς.

• Να αναφέρετε τις πρακτικές δυσκολίες που παρουσιάζει η πληροφόρηση με διαδοχικούς ισολογισμούς.

ΜΕΤΑΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ- ΔΙΑΔΟΧΙΚΟΙ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ Ο ισολογισμός αποτελεί μια «στατική» απεικόνιση της περιουσιακής κατάστασης της μονάδας. Η οικονομική μονάδα δραστηριοποιούμενη μεταβάλλει την περιουσιακή της συγκρότηση (πραγματοποιεί κέρδη, δημιουργεί υποχρεώσεις, υφίσταται ζημίες κτλ.). Είναι, λοιπόν, φυσική συνέπεια ότι ο ισολογισμός κάθε φορά

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ 200Χ+1/200Χ Ε Π

Πάγια 100.000,00 Κεφάλαιο 0,00 Αποσβέσεις 50.000,00 Κέρδος 70.000,00

50.000,00 Προμηθευτές -20.000,00 Αποθέματα -100.000,00 Γραμ. Πληρωτ. -250.000,00 Απαιτήσεις -150.000,00 -150.000,00 Τράπεζες 50.000 Διαθέσιμα -50.000,00 ΣΥΝΟΛΟ -150.000,00 ΣΥΝΟΛΟ -150.000,00

θα παρουσιάζει αυτές τις μεταβολές και είναι προφανές ότι κάθε μία από τις μορφές με τις οποίες παρουσιάζεται ο ισολογισμός (θετικός, ουδέτερος, αρνητικός) μπορεί να μεταπέσει στις άλλες δύο. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Δίνονται τα υπόλοιπα των αξιών των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Α.Ε.», όπως αυτές παρουσιάζονται στο Οριστικό Ισοζύγιο της 31/12/2001:

ΟΙΚΟΠΕΔΑ 500 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 3.560,00 ΚΤΙΡΙΑ 2.000,00 ΔΑΝΕΙΑ ΤΡΑΠΕΖΩΝ 2.560,00

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.950,00 ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ 940 ΤΑΜΕΙΟ 190 ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ 1.550,00

ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΟΨΕΩΣ 270 ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ 280,00 ΠΕΛΑΤΕΣ 200

Με βάση τα παραπάνω: (α) Να καταρτιστεί ο ισολογισμός (β) Να χαρακτηριστεί (σε σχέση με την ΚΠ). ΑΠΑΝΤΗΣΗ: (α) Ο ισολογισμός έχει ως εξής:

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ

Γ. ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ (ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ) Α. ΚΑΘΑΡΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ (ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ)

ΟΙΚΟΠΕΔΑ 500 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.950ΚΤΙΡΙΑ 2.000 Δ. ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 3.560 Γ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΕΛΑΤΕΣ 200280 ΔΑΝΕΙΑ ΤΡΑΠΕΖΩΝ 2.560ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ 280 ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ 940ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΟΨΕΩΣ 270 ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ 1.550ΤΑΜΕΙΟ 190 ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 7.000 ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 7.000

(α) Με βάση τη σχέση Ε=ΚΠ+ΠΠ=> ΚΠ=Ε-ΠΠ=>ΚΠ=7.000,00-5.050,00=> ΚΠ=1.950,00 (ΚΠ>0). Επειδή η ΚΠ είναι θετική, το Ενεργητικό είναι μεγαλύτερο από το «Πραγματικό Παθητικό» (Ε>ΠΠ), ο ισολογισμός χαρακτηρίζεται ως θετικός. Η λέξη Κεφάλαιο χρησιμοποιείται, παραδοσιακά και βάση του ΕΓΛΣ, για να αποδώσει την υποχρέωση της επιχείρησης προς τον επιχειρηματία (ιδιοκτήτη).

Αγορά περιουσιακού στοιχείου με μετρητά. Η επόμενη συναλλαγή που έγινε στην επιχείρηση του Βασιλείου ήταν η αγορά οικοπέδου σε κατάλληλη θέση για γραφείο. Η τιμή ήταν 7.000.000 δρχ. και πληρώθηκε με μετρητά στις 3 Σεπτεμβρίου. Η επίδραση αυτής της συναλλαγής πάνω στον ισολογισμό είναι: πρώτον, το ταμείο μειώθηκε κατά το ποσό που πληρώθηκε και δεύτερον, ένα νέο στοιχείο του ενεργητικού, Οικόπεδα, εμφανίζεται. Ύστερα από αυτή τη μετατροπή των μετρητών του ταμείου σε οικόπεδο, ο ισολογισμός εμφανίζεται ως εξής:

Αγορά ενός περιουσιακού στοιχείου με πίστωση. Στις 5 Σεπτεμβρίου παρουσιάστηκε μια ευκαιρία και αγοράστηκε ένα προκατασκευασμένο κτίριο για να χρησιμοποιηθεί σαν γραφείο. Η τιμή που συμφωνήθηκε είναι 12.000.000 δρχ., η οποία συμπεριλάμβανε και το κόστος μεταφοράς και εγκατάστασης του κτιρίου στο οικόπεδο της επιχείρησης. Συμφωνήθηκε να δοθεί μια προκαταβολή και τα υπόλοιπα 7.000.000 δρχ. να πληρωθούν σε έξι μήνες. Τα μετρητά στο ταμείο μειώθηκαν κατά 5.000.000 δρχ. αλλά ένα στοιχείο του ενεργητικού, Κτίρια, εμφανίστηκε και καταχωρήθηκε με την αξία των 12.000.000δρχ.. Το συνολικό ενεργητικό αυξήθηκε κατά 7.000.000δρχ. αλλά και το συνολικό παθητικό και συγκεκριμένα το στοιχείο Πιστωτές, αυξήθηκε με το ίδιο ποσό. Ύστερα από αυτή τη συναλλαγή ο ισολογισμός θα εμφανίζεται ως εξής:

Β. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ - ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ισολογισμός

3η Σεπτεμβρίου 19… Ενεργητικό Παθητικό

Γήπεδα - Οικόπεδα 7.000.000 Κεφάλαιο ατομ. Επιχείρησης 20.000.000Ταμείο 13.000.000 Συνολικό Ενεργητικό 20.000.000 Συνολικό Παθητικό 20.000.000

Πώληση ενός περιουσιακού στοιχείου. Στις 10 Σεπτεμβρίου ο Β. Βασιλείου αποφασίζει να πωλήσει ένα μέρος του οικοπέδου που είχε αγοράσει, στον Χ. Ζήσιμο, γιατί δεν του ήταν χρήσιμο πια. Το πούλησε στην ίδια αξία που το είχε αγοράσει κατά τετραγωνικό μέτρο και έτσι δεν είχε ούτε κέρδος ούτε ζημία απ’ αυτή την πώληση. Το τμήμα του οικοπέδου που πούλησε άξιζε 2.000.000 δρχ. Συμφωνήθηκε το συνολικό ποσό να δοθεί σε τρεις μήνες. Αυτή η συναλλαγή δημιούργησε ένα νέο στοιχείο του ενεργητικού, Πελάτες, ενώ τα οικόπεδα μειώθηκαν κατά το ίδιο ποσό. Συνεπώς δεν υπήρξε μεταβολή της συνολικής αξίας του ενεργητικού. Ο νέος ισολογισμός θα είναι:

Β. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ - ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ισολογισμός

10η Σεπτεμβρίου 19… Ενεργητικό Παθητικό

Γήπεδα - Οικόπεδα 5.000.000 Κεφάλαιο ατομ. Επιχείρησης 20.000.000Κτίρια - εγκαταστάσεις 12.000.000 Πιστωτές διάφοροι 7.000.000Πελάτες 2.000.000 Ταμείο 8.000.000 Συνολικό Ενεργητικό 27.000.000 Συνολικό Παθητικό 27.000.000

Στο παράδειγμά μας, έως τώρα, ο Β. Βασιλείου έχει απαίτηση από ένα μόνο πελάτη και υποχρέωση σε ένα μόνο πιστωτή. Καθώς όμως η επιχείρηση θα μεγαλώνει, ο αριθμός των πελατών και των πιστωτών θα αυξηθεί, άρα οι λογαριασμοί Πελάτες και Πιστωτές θα εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται. Η παρακολούθηση όμως του καθενός από

τους πελάτες ή πιστωτές θα γίνεται σε ιδιαίτερους λογαριασμούς όπως θα εξηγηθεί παρακάτω.

Β. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ - ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ισολογισμός

5η Σεπτεμβρίου 19… Ενεργητικό Παθητικό

Γήπεδα - Οικόπεδα 7.000.000 Κεφάλαιο ατομ. Επιχείρησης 20.000.000Κτίρια - εγκαταστάσεις 12.000.000 Πιστωτές διάφοροι 7.000.000Ταμείο 8.000.000 Συνολικό Ενεργητικό 27.000.000 Συνολικό Παθητικό 27.000.000

Αγορά ενός στοιχείου του ενεργητικού με πίστωση. Στις 14 Σεπτεμβρίου αγοράστηκαν έπιπλα γραφείου από τη NEOSET Α.Ε.. Το ποσό της συναλλαγής ήταν 1.800.000 και συμφωνήθηκε να πληρωθεί αργότερα με γραμμάτια. Απ’ αυτή λοιπόν τη συναλλαγή η επιχείρηση απέκτησε ένα νέο περιουσιακό στοιχείο, Έπιπλα, αλλά επίσης δημιουργήθηκε και μια καινούρια υποχρέωση που εκφράζεται με το στοιχείο, Γραμμάτια Πληρωτέα. Η αύξηση του συνολικοί ενεργητικού αντιστοιχεί με μια ισόποση αύξηση στις συνολικές υποχρεώσεις. Μετά από τη συναλλαγή, ο ισολογισμός είναι:

Β. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ - ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ισολογισμός

14η Σεπτεμβρίου 19… Ενεργητικό Παθητικό

Γήπεδα - Οικόπεδα 5.000.000 Κεφάλαιο ατομ. Επιχείρησης 20.000.000Κτίρια - εγκαταστάσεις 12.000.000 Γραμμάτια πληρωτέα 1.800.000Έπιπλα 1.800.000 Πιστωτές διάφοροι 7.000.000Πελάτες 2.000.000 Ταμείο 8.000.000 Συνολικό Ενεργητικό 28.800.000 Συνολικό Παθητικό 28.800.000

Είσπραξη μιας απαίτησης. Στις 20 Σεπτεμβρίου, εισπράχτηκαν μετρητά 500.000 δρχ. από τον Χ. Ζήσιμο έναντι της αξίας του οικοπέδου που του είχε πουλήσει ο Β. Βασιλείου. Αυτή η συναλλαγή προκάλεσε αύξηση του ταμείου και μείωση των απαιτήσεων από τους πελάτες με το ίδιο ποσό. Συνεπώς δεν υπήρξε μεταβολή στο συνολικό ενεργητικό. Ο νέος ισολογισμός θα είναι:

Β. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ - ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ισολογισμός

20η Σεπτεμβρίου 19… Ενεργητικό Παθητικό

Γήπεδα - Οικόπεδα 5.000.000 Κεφάλαιο ατομ. Επιχείρησης 20.000.000Κτίρια - εγκαταστάσεις 12.000.000 Γραμμάτια πληρωτέα 1.800.000Έπιπλα 1.800.000 Πιστωτές διάφοροι 7.000.000Πελάτες 1.500.000 Ταμείο 8.500.000 Συνολικό Ενεργητικό 28.800.000 Συνολικό Παθητικό 28.800.000

Πληρωμή μιας υποχρέωσης. Στις 30 Σεπτεμβρίου ο Βασιλείου πληρώνει ένα γραμμάτιο oονομαστικής αξίας 1.000.000 δρχ. στη NEOSET Α.Ε.. Αυτή η πληρωμή προκάλεσε μείωση των μετρητών και ισόποση μείωση στις υποχρεώσεις. Συνεπώς το σύνολο του ενεργητικού αλλά και το σύνολο του παθητικού θα είναι πάλι ίσα. Ύστερα από αυτή τη συναλλαγή έχουμε τον παρακάτω ισολογισμό:

Β. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ - ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ισολογισμός

30η Σεπτεμβρίου 19… Ενεργητικό Παθητικό

Γήπεδα - Οικόπεδα 5.000.000 Κεφάλαιο ατομ. Επιχείρησης 20.000.000Κτίρια - εγκαταστάσεις 12.000.000 Γραμμάτια πληρωτέα 800.000Έπιπλα 1.800.000 Πιστωτές διάφοροι 7.000.000Πελάτες 1.500.000 Ταμείο 7.500.000 Συνολικό Ενεργητικό 27.800.000 Συνολικό Παθητικό 27.800.000

Όπως φαίνεται από το παράδειγμα, ο Β. Βασιλείου είχε αφιερώσει το μήνα Σεπτέμβρη στην οργάνωση της επιχείρησής του. Στα επόμενα κεφάλαια θα συνεχίσουμε το παράδειγμα της επιχείρησης του β. Βασιλείου, παρουσιάζοντας διάφορες λειτουργικές συναλλαγές και τον τρόπο του υπολογισμού του καθαρού κέρδους. Επίδραση των συναλλαγών πάνω στη λογιστική ισότητα. Η ισότητα του ισολογισμού (λογιστική ισότητα) δεν διαταράσσεται, αφού κάθε οικονομική συναλλαγή καταχωρείται έτσι που επιφέρει μια διπλή μεταβολή. Κάθε συναλλαγή επιδρά με έναν από τους παρακάτω τέσσερις τρόπους στον ισολογισμό:

1. Αυξάνει ταυτόχρονα, ένα στοιχείο του ενεργητικού και μια υποχρέωση ή τα ίδια κεφάλαια.

2. Μειώνει ταυτόχρονα, ένα στοιχείο του ενεργητικού και μία υποχρέωση ή τα ίδια κεφάλαια.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Ποιος είναι ο σκοπός της λογιστικής. 2. Γιατί η γνώση των λογιστικών όρων και εννοιών είναι χρήσιμη και σε άτομα που

δεν είναι επαγγελματίες λογιστές. 3. Τι περιγράφουν οι βασικές «οικονομικές καταστάσεις» σε γενικές γραμμές. 4. Να δώσετε τον ορισμό της οικονομικής συναλλαγής. Να δώσετε διάφορα

παραδείγματα συναλλαγών, καθώς και παραδείγματα άλλων σημαντικών γεγονότων στη ζωή της επιχείρησης τα οποία δεν αξιολογούνται ως οικονομικές συναλλαγές.

5. Εξηγείστε με συντομία την έννοια της οικονομικής μονάδας. 6. Να αναφέρετε με συντομία το σκοπό και το περιεχόμενο ενός ισολογισμού. 7. Ποιοι είναι οι δύο συντελεστές που αυξάνουν το κεφάλαιο ατομικής επιχείρησης

και οι δύο συντελεστές που το μειώνουν. 8. Γιατί το συνολικό ενεργητικό μιας επιχείρησης ισούται πάντα με το σύνολο των

υποχρεώσεων συν το κεφάλαιο. 9. ένας αντικειμενικός σκοπός κάθε επιχείρησης είναι να είναι κερδοφόρα. Ποιος

άλλος αντικειμενικός σκοπός πρέπει να επιτυγχάνεται για να επιβιώνει μια επιχείρηση; Εξηγείστε.

10. Περιγράψτε τουλάχιστον τέσσερις παράγοντες που φανερώνουν την αξιοπιστία των οικονομικών καταστάσεων.

ΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ Χρήση των λογαριασμών. Οι λογαριασμοί είναι ένα μέσο συγκέντρωσης πληροφοριών που είναι χρήσιμες στη διοίκηση της επιχείρησης. Παραδείγματος χάρη, η τήρηση του λογαριασμού, ταμείο, επιτρέπει στη διοίκηση να παρακολουθεί πόσα χρήματα είναι διαθέσιμα για να πληρώσει μισθούς προσωπικού και να κάνει αγορές εμπορευμάτων. Επίσης, ο ίδιος λογ/σμός της επιτρέπει να προγραμματίσει καλύτερα τη λειτουργία της ή να ζητήσει έγκαιρα τραπεζικά δάνεια. Η δημιουργία ενός ετήσιου προϋπολογισμού γίνεται με βάση την εκτίμηση των εισπράξεων και πληρωμών του έτους. Αυτή η εκτίμηση βασίζεται, μέχρι ένα βαθμό, στους λογαριασμούς, οι οποίοι εμφανίζουν εισπράξεις και πληρωμές που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Στην πιο απλή του μορφή, ένας λογαριασμός έχει μόνο τρία στοιχεία: (1) Ένα τίτλο, το στοιχείο του ενεργητικού, ή του παθητικού που αφορά. Ο τίτλος που χρησιμοποιείται υπαγορεύεται πάντα από το Σχέδιο Λογαριασμών του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου και συνοδεύεται από έναν κωδικό αριθμό. (2) Την αριστερή πλευρά που ονομάζεται χρέωση. (3) Τη δεξιά πλευρά που ονομάζεται πίστωση. Στην πιο απλή του μορφή έχει σχήμα Τ.

Τίτλος Χρέωση Πίστωση

Χρέωση- Πίστωση-Υπόλοιπο. Κάθε ποσό που καταχωρείται στην αριστερή πλευρά του λογ/σμού λέγεται χρέωση ή εγγραφή χρέωσης. Κάθε ποσό που καταχωρείται στη δεξιά πλευρά του λογ/σμού λέγεται πίστωση ή εγγραφή πίστωσης. Αλλά και η αντίστοιχη ενέργεια της καταχώρησης λέγεται χρεώνω ή πιστώνω ανάλογα. Όταν καταχωρούμε αυτές τις ταμειακές πράξεις στο λογ/σμό ΤΑΜΕΙΟ, οι εισπράξεις καταχωρούνται κατά σειρά στην πλευρά της χρέωσης, και οι πληρωμές κατά σειρά στην πλευρά της πίστωσης. Επίσης και ημερομηνίες μπορεί να καταχωρούνται, ως εξής: Χρέωση 38.00 Ταμείο Πίστωση

1/9 20.000.000 3/9 7.000.00020/9 500.000 5/9 5.000.000

30/9 1.000.00030/9 Υπόλοιπο:7.500.000

Η διαφορά μεταξύ των αθροισμάτων της χρέωσης και της πίστωσης σε ένα λογ/σμό λέγεται υπόλοιπο. Όταν το σύνολο της χρέωσης είναι μεγαλύτερο από το σύνολο της πίστωσης λέγεται χρεωστικό υπόλοιπο. Όταν το σύνολο της πίστωσης είναι μεγαλύτερο από το σύνολο της χρέωσης λέγεται πιστωτικό υπόλοιπο. Στο παράδειγμα του ταμείου το σύνολο της χρέωσης είναι

20.500.000 δρχ. και είναι μεγαλύτερο από το σύνολο της πίστωσης που είναι 13.000.000 δρχ. . Συνεπώς ο λογ/σμός έχει χρεωστικό υπόλοιπο. Κάνοντας την αφαίρεση (20.500.000 – 13.000.000) βρίσκουμε ότι το υπόλοιπο του ταμείου είναι 7.500.000 δρχ. . Εάν στις 30 Σεπτεμβρίου συνταχθεί ένας ισολογισμός, το ταμείο με το ποσό των 7.500.000 δρχ. θα καταχωρηθεί ως ένα στοιχείο του ενεργητικού. Όλοι οι λογ/σμoί του ενεργητικού έχουν φυσιολογικά, χρεωστικά υπόλοιπα. Πράγματι, το να κατέχει μια επιχείρηση μετρητά, ακίνητα, ή οποιοδήποτε άλλο περιουσιακό στοιχείο, δείχνει ότι οι αυξήσεις (χρεώσεις) αυτού του στοιχείου είναι μεγαλύτερες από τις ελαττώσεις (πιστώσεις). Είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι, παραδείγματος χάρη, έχουμε πληρώσει περισσότερα μετρητά από αυτά που είχαμε στο ταμείο και ότι, έχουμε αρνητικό υπόλοιπο του ταμείου. Σαν κανόνα μπορούμε να πούμε ότι, κάθε αύξηση σε λογ/σμό του ενεργητικού καταχωρείται στη χρέωση (αριστερή πλευρά) και κάθε ελάττωση καταχωρείται στην πίστωση. Επίσης ότι κάθε λογ/σμός του ενεργητικού έχει χρεωστικό υπόλοιπο. Αντίθετα, κάθε αύξηση σε λογ/σμού του παθητικού (υποχρεώσεις + ίδια κεφάλαια) καταχωρείται στην πίστωση και κάθε ελάττωση καταχωρείται στη χρέωση. Επίσης ότι κάθε λογ/σμός του παθητικού έχει πιστωτικό υπόλοιπο:

Διπλογραφικό λογιστικό σύστημα Ισότητα στις χρεώσεις και πιστώσεις. Κάθε συναλλαγή της επιχείρησης επηρεάζει δύο τουλάχιστον λογ/σμούς. Το Διπλογραφικο Λογιστικό Σύστημα, που είναι το σύστημα που εφαρμόζεται σχεδόν παγκόσμια, ονομάζεται έτσι από το γεγονός ότι για κάθε συναλλαγή γίνεται μια καταχώρηση χρεωστική και μια καταχώρηση πιστωτική, ισόποση. Εάν επηρεάζονται δύο λογ/σμοί (όπως αγορά οικοπέδου με μετρητά), ένας λογ/σμός Οικόπεδα, χρεώνεται, και ο άλλος λογ/σμός, Ταμείο, πιστώνεται με το ίδιο ποσό. Εάν από μια συναλλαγή επηρεάζονται περισσότεροι λογ/σμοί από δύο, το σύνολο των χρεώσεων πρέπει να είναι ίσο με το σύνολο των πιστώσεων. Αυτή η περίπτωση εμφανίστηκε στην επιχείρηση “Β. Βασιλείου-Κτηματομεσιτικές Επιχ/σεις” όταν αγοράστηκε ένα κτίριο αξίας 12.000.000 δρχ. . Η χρέωση των 12.000.000 δρχ. στο λογ/σμό του ενεργητικού Κτήρια-εγκαταστάσεις κτιρίων, ήταν ακριβώς ίση με το σύνολο των 5.000.000 δρχ. πίστωση στο λογ/σμό Ταμείο, συν τις 7.000.000 δρχ. πίστωση στο λογ/σμό Πιστωτές. Αφού κάθε συναλλαγή προκαλεί μια ισόποση χρεοπίστωση στο καθολικό, σημαίνει ότι το σύνολο όλων των χρεώσεων στο καθολικό θα ισούνται με το σύνολο όλων των πιστώσεων. Το διπλογραφικό λογιστικό σύστημα δεν αποτελεί καινούρια ιδέα. Χρησιμοποιείται πάνω από 600 χρόνια. Η πρώτη συστηματική του παρουσίαση έγινε σε ένα βιβλίο μαθηματικών γραμμένο από τον Luca Pacioli, φίλο του Leonardo da Vinci. Είχε εκδοθεί το 1494. Αλλά, το διπλογραφικό λογιστικό σύστημα εφαρμοζόταν, ήδη, από 150 χρόνια, όπως αποδεικνύουν ντοκουμέντα που έχουν διατηρηθεί.

Η λογιστική διάκριση των λογαριασμών από οργανωτική άποψη γίνεται σε:

I. Πρωτοβάθμιοι γενικοί λογαριασμοί οι οποίοι παρακολουθούν τις μεταβολές συνολικά κάποιας κατηγορίας (γενικής) περιουσιακών στοιχείων του ενεργητικού (π.χ Κτίρια-εγκαταστάσεις, κτιρίων-τεχνικά έργα, Μηχανήματα-τεχνικές εγκαταστάσεις-μηχανολογικός εξοπλισμός, Εμπορεύματα) ή του παθητικού (π.χ Κεφάλαιο, Προμηθευτές, Πιστωτές, Υποχρεώσεις από φόρους-τέλη). Παρακολουθούνται στο Γενικό Καθολικό.

II. Αναλυτικοί λογαριασμοί οι οποίοι προέρχονται από τη διάσπαση των πρωτοβάθμιων με βάση διαφορετικά χαρακτηριστικά τους. Η χρησιμοποίηση κάποιων από αυτούς είναι υποχρεωτικοί. Η τήρηση των λογ/σμών αυτών γίνεται στα “Αναλυτικά Καθολικά” (Αναλυτικό Καθολικό δευτεροβάθμιων, τριτοβάθμιων, τεταρτοβάθμιων). Π.χ. Ο πρωτοβάθμιος λογ/σμός “Εμπορεύματα” διασπάται σε υπολογαριασμούς ως εξής:

Δευτεροβάθμιοι (αναλυτικοί) που προκύπτουν από την ανά είδος παρακολούθησή του, Είδος Α’, Είδος Β’ κτλ. Η χρησιμοποίηση τους είναι υποχρεωτική.

Τριτοβάθμιοι (αναλυτικοί) λογ/σμοί που είναι “Αποθέματα απογραφής”, “Αγορές χρήσης”. Επίσης η χρησιμοποίηση τους είναι υποχρεωτική.

Τεταρτοβάθμιοι λογ/σμοί, που προκύπτουν από την ανάλυση του δευτεροβάθμιου λογ/σμού “Αγορές χρήσης”. Τέτοιοι λογ/σμοί είναι “Αγορές εσωτερικού”, “Aγορές ενδοκοινοτικές”, “Αγορές από τρίτες χώρες”.

Βασικές αρχές χρεοπίστωσης

Με τη χρέωση ή την πίστωση των λογ/σμών αποδίδουμε τις ποσοτικές μεταβολές που γίνονται στα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού καθώς και τις μεταβολές που επέρχονται στους λογ/σμούς των εσόδων και των εξόδων, η σύγκριση των οποίων προσδιορίζει το αποτέλεσμα. Η κυριότερη διάκριση των λογ/σμών από πλευράς λειτουργίας τους μπορεί να γίνει: α) Σε λογ/σμούς που, όταν αυξάνονται, χρεώνονται και, όταν μειώνονται, πιστώνονται, όπως είναι οι λογ/σμοί ενεργητικού, εξόδων και των ζημιών.

β) σε λογ/σμούς που, όταν αυξάνονται, πιστώνονται και, όταν μειώνονται, χρεώνονται, όπως είναι οι λογ/σμοί του παθητικού και των εσόδων.

Εμφάνιση – Περιεχόμενο - Τεχνική τήρησης λογαριασμού Η γραφική απεικόνιση του λογ/σμού γίνεται με κάποιο πίνακα ή διάγραμμα. Στο διάγραμμα αυτό γίνεται η παρακολούθηση των μεταβολών του (αυξομειώσεων) σε χρηματικές μονάδες κατά χρονολογική σειρά. Τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνει (τουλάχιστον) ένας λογαριασμός είναι: α) Ο κωδικός του, όπως προβλέπεται από την “αρχή της εφαρμογής του λογιστικού σχεδίου”. β) Ο τίτλος του, ο οποίος να περιγράφει με σαφήνεια, επάρκεια και κατά συνοπτικό τρόπο το διακριτικό γνώρισμα του περιουσιακού στοιχείου το οποίο αντιπροσωπεύει π.χ “Μηχανήματα εκτός εκμετάλλευσης”, “Γραμμάτια πληρωτέα σε ξένο νόμισμα”, “Χορηγηθείσες εγγυητικές επιστολές συμμετοχής σε δημοπρασίες”. γ) Η ακριβής ημερομηνία που συνέβη το λογιστικό γεγονός. Η ημερομηνία αυτή είναι καθοριστική και η εφαρμογή της έχει: - Οικονομικές συνέπειες, επειδή η ημερομηνία καταχώρησης είναι κρίσιμης σημασίας για να υπολογιστούν αποσβέσεις, να καταλογιστούν φορολογικές υποχρεώσεις, να υπολογιστούν τόκοι κτλ. - Νομικές συνέπειες, επειδή αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο σε περιπτώσεις αμφισβητήσεων (δικαστικών), όταν δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία. - Βοηθά στη λήψη αποφάσεων όπως π.χ συλλογή στατιστικών στοιχείων πωλήσεων (μηνιαίων) προηγούμενων ετών και πρόβλεψη ύψους μελλοντικών πωλήσεων για τον καταρτισμό του προϋπολογισμού.

Η καταχώριση των λογιστικών γεγονότων πρέπει να γίνεται κατά τη φυσική ροή του χρόνου π.χ τα λογιστικά γεγονότα της 1ης Μαρτίου να προηγούνται αυτών της 2ης Μαρτίου. Κακή εφαρμογή της επιφέρει πρόστιμα, επιδρά στο κύρος του περιεχομένου των λογαριασμών και δυσκολεύει την λήψη αποφάσεων. δ) Η αιτιολογία και τα στοιχεία του δικαιολογητικού εγγράφου. Αυτή πρέπει να είναι σύντομη και περιεκτική και πρέπει να μνημονεύονται οπωσδήποτε τα στοιχεία του δικαιολογητικού εγγράφου “πρέπει να βασίζεται κάθε εγγραφή που αφορά συναλλαγή ή άλλη πράξη”. ε) Το ποσό της μεταβολής του λογαριασμού. Η αξία του εκφράζεται πάντα με την ίδια νομισματική μονάδα (στην Ελλάδα σε Euro-€), μπορεί όμως παράλληλα να εκφράζεται και σε άλλη νομισματική μονάδα (π.χ σε Δολλαρια-$).

Τεχνική τήρησης του λογαριασμού Στην ανάλυση της τήρησης των λογ/σμών χρησιμοποιούμε κάποιους όρους που είναι χρήσιμο να εξηγηθούν: α) Άνοιγμα λογαριασμού. Με αυτό τον όρο εννοούμε την δημιουργία ενός νέου λογ/σμού. β) Καταχώριση σε λογ/σμό είναι η εγγραφή ενός λογιστικού γεγονότος που τον αυξομειώνει (χρονολογία, αιτιολογία, ποσό). γ) Χρέωση ενός λογαριασμού ονομάζεται η καταχώρηση στη προβλεπόμενη θέση (χρέωση) ενός ποσού π.χ καταχώρηση των 6.000,00 € στην αριστερή στήλη του λογ/σμού “ΠΕΛΑΤΕΣ”. δ) Πίστωση ονομάζεται η καταχώρηση στην αντίστοιχη θέση ενός ποσού π.χ καταχώρηση των 1.700,00 € στη δεξιά στήλη του λογ/σμού “ΠΕΛΑΤΕΣ”. ε) Υπόλοιπο ενός λογ/σμού ονομάζεται η διαφορά του αθροίσματος των χρεώσεων από το άθροισμα των πιστώσεων. Αν ο λογ/σμός δεν παρουσιάζει υπόλοιπο (είναι μηδενικό), τότε ονομάζεται “εξισωμένος”. στ) Κλείσιμο λογαριασμού είναι η κατάργηση του που επιτυγχάνεται με την εξίσωση του (balanced carried down). Η εξίσωση αυτή είναι “τεχνητή” με σκοπό να προσδιοριστεί το υπόλοιπο (χρεωστικό, πιστωτικό ή μηδέν) που αυτός παρουσιάζει. Το κλείσιμο ενός λογ/σμού γίνεται όταν:

- Μεταφέρεται το υπόλοιπό του σε άλλο λογ/σμό. - Όταν παύει να υπάρχει το στοιχείο που παρακολουθείται. - Στο τέλος της χρήσης, όταν κλείνουν όλοι οι λογ/σμοί για να - προσδιοριστεί το αποτέλεσμα των εργασιών.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ (κλεισίματος-ανοίγματος) λογαριασμού. Να γίνει κλείσιμο και άνοιγμα του παρακάτω λογ/σμου:

30 ΠΕΛΑΤΕΣ ΧΡΕΩΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗ

5.000,00

6.000,00

45.000,00

2.000,00 1.700,00 22.000,00

Για να γίνει το κλείσιμο του λογ/σμού ακολουθούμε την παρακάτω σειρά ενεργειών: 1) Αθροίζουμε τα ποσά των χρεώσεων και των πιστώσεων 2) Συγκρίνουμε τα υπόλοιπα και υπολογίζουμε τη διάφορα. 3) Εγγράφουμε αξία ίση με το υπόλοιπο που

παρουσιάζεται στο μικρότερο αριθμητικά σκέλος με την ένδειξη “Για εξίσωση”. Αν το υπόλοιπο είναι χρεωστικό , η εγγραφή θα γίνει στην πίστωση, ενώ αν είναι πιστωτικό, στην χρέωση.

Κατηγορίες λογαριασμών: α) Λογαριασμοί ισολογισμού και λογαριασμοί αποτελέσματος. Λογαριασμοί ισολογισμού καλούνται οι λογαριασμοί, οι οποίοι στο τέλος της χρήσης εμφανίζονται στον ισολογισμό της επιχείρησης (π.χ. μηχανήματα, εμπορεύματα, προμηθευτές κ.λ.π.), ενώ λογαριασμοί αποτελέσματος είναι αυτοί που μεταφέρονται στο λογαριασμό αποτελέσματος είναι αυτοί που μεταφέρονται στο λογαριασμό αποτελέσματα χρήσης της επιχείρησης και επηρεάζουν τα αποτελέσματα αυτής, κέρδος ή ζημία (π.χ. μισθοί, γενικά έξοδα κ.λ.π.). Στο Ε.Γ.Λ.Σ. οι λογαριασμοί ισολογισμού εμφανίζονται στις ομάδες 1 έως 5 και οι λογαριασμοί αποτελεσμάτων στις ομάδες 6 και 7. β) Λογαριασμοί ενεργητικού και λογαριασμοί παθητικού. Οι λογαριασμοί του ισολογισμού που παρουσιάζονται στο ενεργητικό καλούνται λογαριασμοί ενεργητικού και χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: στα πάγια (γήπεδα, κτίρια, μηχανήματα, μεταφορικά μέσα, έπιπλα και σκεύη κ.λ.π.), στα αποθέματα (εμπορεύματα, πρώτες ύλες, έτοιμα προϊόντα, ανταλλακτικά παγίων κ.λ.π.) και στις απαιτήσεις και διαθέσιμα (πελάτες, γραμμάτια εισπρακτέα, ταμείο, καταθέσεις όψεως κ.λ.π.). Οι λογαριασμοί ισολογισμού που παρουσιάζονται στο παθητικό καλούνται λογαριασμοί παθητικού και χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες στα ίδια κεφάλαια (κεφάλαιο ατομικής επιχ/σης, εταιρικό κεφάλαιο ή μετοχικό κεφάλαιο) και στις υποχρεώσεις (προμηθευτές, γραμμάτια πληρωτέα, τράπεζες, λογαριασμοί δανείων, φόροι πληρωτέοι, ασφαλιστικά ταμεία κ.λ.π.). Στο Ε.Γ.Λ.Σ. οι λογαριασμοί ενεργητικού εμφανίζονται στις ομάδες 1,2,3 και οι λογαριασμοί του παθητικού στις 4 και 5. γ) Λογαριασμοί αμιγής και λογαριασμοί μικτοί. Οι λογαριασμοί ισολογισμού καθώς και οι λογαριασμοί αποτελέσματος είναι αμιγείς λογαριασμοί, διότι εξ υπαρχής είναι γνωστό σε ποια από τις δυο κατηγορίες ανήκουν . Είναι δυνατό όμως κατά την κίνησή του ένας λογαριασμός να πάψει να είναι αμιγής και να περιέχει μέσα στοιχεία τόσο του ισολογισμού όσο και του αποτελέσματος. Ο λογαριασμός τότε ονομάζεται μικτός και στο τέλος της χρήσης πρέπει να γίνει εκκαθάριση του μικτού αυτού λογαριασμού έτσι ώστε το υπόλοιπο να πάει στα αποτελέσματα χρήσης. Παράδειγμα: Αγοράζουμε 1000 κιλά λάδι με 400 δραχμές το κιλό. Η εγγραφή θα είναι: 20 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 400.000 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΘΈΣΙΜΑ 400.000 Ως τιμ. Νο … Εάν τώρα πουλήσουμε 300 κιλά προς 600 δρχ. η εγγραφή θα είναι: 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΘΈΣΙΜΑ 180.000 20 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ 180.000 Ως τιμ. Νο … Διότι απ’ευθείας υπολογισμός του αποτελέσματος είναι δύσκολος και πολλές φορές αδύνατος. Ο λογαριασμός όμως ‘20 Εμπορεύματα’ τώρα παρουσιάζεται πιστωμένος με το ποσόν των 120.000 δρχ. που αφορά λογαριασμό ισολογισμού και με 60.000 δρχ. που αφορά λογαριασμό αποτελέσματος. Στο τέλος της χρήσης προκειμένου να προσδιορίσουμε το αποτέλεσμα κάνουμε εκκαθάριση των μικτών λογαριασμών. Εκκαθάριση καλείται ο υπολογισμός του ποσού

του αποτελέσματος που αναλογεί σε κάθε λογαριασμό και η δια κατάλληλων εγγραφών τακτοποίησή του. δ) Λογαριασμοί καθαρής περιουσίας. Η διαφορά ενεργητικό’ μείον ‘υποχρεώσεις’ μας κάνει ‘καθαρή περιουσία’. Επειδή με ένα λογαριασμό μόνο με τίτλο καθαρή περιουσία δεν έχουμε πλήρη εικόνα της επιχείρησης στην ομάδα 4 του Ε.Γ.Λ.Σ. υπάρχει ανάλυση του λογαριασμού στους κωδικούς 40 έως 43. ε) Λογαριασμοί εσόδων και λογαριασμοί εξόδων. Έσοδα είναι τα εισπραχθέντα ή τα προς είσπραξη από την επιχείρηση ποσά σαν αντάλλαγμα των πωληθέντων οικονομικών αγαθών ή παρασχεθεισών υπηρεσιών. Τα έσοδα διακρίνονται σε τακτικά και έκτακτα ανάλογα με την περιοδικότητά τους, σε δουλεμένα και μη δουλεμένα ανάλογα με τη χρήση που αφορούν και σε πραγματοποιηθέντα και τεκμαρτά ανάλογα εάν τα εισπράττει ή τα υπολογίζει η επιχείρηση. Οι τίτλοι των λογαριασμών εσόδων κατά τον κωδικό αναφέρονται στο διάγραμμα του Ε.Γ.Λ.Σ. στην ομάδα 7. Έξοδα είναι τα οικονομικά αγαθά τα οποία εκουσίως αναλώνει η επιχ/ση για την επίτευξη του σκοπού της. Διακρίνονται σε έμμεσα και άμεσα ανάλογα με το αν επιβαρύνουν απ’ ευθείας ένα περιουσιακό στοιχείο ή όχι, σε σταθερά και μεταβλητά ανάλογα εάν μεταβάλλονται από τις αυξομειώσεις της παραγωγής, σε δουλεμένα και μη δουλεμένα ανάλογα με τη χρήση που αφορούν και σε πραγματοποιηθέντα και τεκμαρτά ανάλογα εάν τα πληρώνει ή τα υπολογίζει η επιχ/ση. Οι τίτλοι λογ/σμών εξόδων καθώς και οι κωδικοί τους αναγράφονται στο διάγραμμα του Ε.Γ.Λ.Σ. στην ομάδα 6. ζ) Λογαριασμοί γενικοί ή περιληπτικοί και λογαριασμοί αναλυτικοί ή ειδικοί. Περιληπτικοί λέγονται οι λογαριασμοί οι οποίοι περιλαμβάνουν ομοειδή ομάδα επιμέρους στοιχείων της οικονομικής κατάστασης της επιχ/σης με τους οποίους παρακολουθούνται συνολικά οι μεταβολές και η εκάστοτε θέση της επιχ/σης.

Αναλυτικοί λογαριασμοί λέγονται εκείνοι στους οποίους υποδιαιρείται κάθε περιληπτικός λογ/σμό. Οι αναλυτικοί λογ/σμοί συλλειτουργούν παράλληλα με τον περιληπτικό λογ/σμο. Συνέπεια αυτού είναι, ότι ανά πάσα η χρέωση του περιληπτικού λογ/σμού ισούται το άθροισμα των χρεώσεων των αναλυτικών λογ/σμών και η πίστωση του περιληπτικού ισούται με το άθροισμα των πιστώσεων των αναλυτικών του λογ/σμων.

Οι περιληπτικοί λογαριασμοί τηρούνται στο Γενικό Καθολικό και ονομάζονται Πρωτοβάθμιοι. Οι αναλυτικοί στα αναλυτικά καθολικά και ονομάζονται Δευτεροβάθμιοι. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να γίνει ανάλυση και δευτεροβάθμιων λογ/σμών σε Τριτοβάθμιους κ.λ.π. λογ/σμούς. Στο τέλος. Στο Ε.Γ.Λ.Σ. οι πρωτοβάθμιοι λογ/σμοί χαρακτηρίζονται από ένα διψήφιο αριθμό και οι δευτεροβάθμιοι από ένα τετραψήφιο του οποίου τα δυο πρώτα ψηφία δηλώνουν τον πρωτοβάθμιο και τα δυο επόμενα τον δευτεροβάθμιο, ο οποίος περιέχεται στον πρωτοβάθμιο. Π.χ. ο λογ/σμός 62.04 δηλώνει ότι στον πρωτοβάθμιο λογ/σμό ‘62 ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΡΙΤΩΝ’ περιέχεται ο δευτεροβάθμιος λογ/σμός ‘62.04 Ενοίκια’.

η) Λογαριασμοί χρεωστικοί και λογαριασμοί πιστωτικοί. Οι λογ/σμοί των οποίων το άθροισμα των ποσών της πίστωσης είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των ποσών της πίστωσης λέγονται χρεωστικοί.

Αντίθετα εάν το άθροισμα των ποσών της πίστωσης είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των ποσών της χρέωσης λέγονται πιστωτικοί. Εάν τα αθροίσματα των ποσών χρέωσης και πίστωσης είναι ίσα λέγονται εξισωμένοι. Θα πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι εάν στο ισοζύγιο υπολοίπων ενός λογ/σμού το υπόλοιπο είναι μηδέν αυτό δεν σημαίνει ότι ο λογ/σμός δεν κινήθηκε αλλά πιθανό το μηδέν να είναι αποτέλεσμα χρεωπίστωσης. θ) Λογαριασμοί αντίθετοι ή αρνητικοί. Αντίθετοι ή αρνητικοί λογ/σμοί είναι εκείνοι που δημιουργούνται για να εμφανίσουν την μείωση ενός λογ/σμού ενεργητικού ή παθητικού. Π.χ. ο δευτεροβάθμιος λογ/σμός «12.00 Μηχανήματα» έχει αντίθετο του τον επίσης δευτεροβάθμιο λογ/σμό

«12.99 Αποσβεσμένα μηχανήματα» έτσι ώστε η διαφορά τους να παρουσιάζει την πραγματική αξία των μηχανημάτων. Η σημασία της δημιουργίας των αντιθέτων λογ/σμών είναι εμφανής αν λάβει υπ΄όψη του κανείς ότι με την απόσβεση, π.χ. ολοκλήρου του ποσού των μηχανημάτων, εάν δεν υπήρχε ο αντίθετος λογ/σμός του, τα μηχανήματα θα παρουσίαζαν υπόλοιπο μηδέν πράγμα που δεν συμβαίνει διότι τα μηχανήματα υπάρχουν στην επιχ/ση παρόλο που εμείς τα αποσβέσαμε. ι) Λογαριασμοί διάμεσοι. Καλούνται διάμεσοι οι λογ/σμοί οι οποίοι παρεμβάλλονται μεταξύ δύο κύριων λογ/σμών. Στο τέλος εμφανίζονται με ίσο ποσό χρέωσης και πίστωσης και εξισώνονται. Για παράδειγμα: Έστω ότι επιχ/ση ανοίγει μια πίστωση στην τράπεζα για να κάνει εισαγωγή εμπορευμάτων. Ανοίγει ένα διάμεσο λογ/σμό ΄΄32 ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ΄΄ , ο οποίος χρεώνεται με ότι χρήματα καταβάλλονται κατά τη διάρκεια της εισαγωγής και πιστώνεται με το ισόποσο μετά την ολοκλήρωση της, με αντίστοιχη χρέωση του λογ/σμού ΄΄20 ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ ΄΄ . ια) Μεταβατικοί λογαριασμοί ή λογαριασμοί τακτοποίησης. Ονομάζονται μεταβατικοί ή τακτοποίησης λογ/σμοί οι οποίοι ανοίγονται στο τέλος της χρήσης και χρησιμοποιούνται για την αναγωγή αξιών, απαιτήσεων, υποχρεώσεων, εσόδων και εξόδων στην πραγματική τους αξία έτσι ώστε να προσδιορίζεται ακριβέστερα η περιουσία και τα αποτελέσματα. Στο Ε.Γ.Λ.Σ. υπάρχουν οι ‘’36 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ’’ και ο ‘’56 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ’’. Πριν την εφαρμογή του Ε.Γ.Λ.Σ. πολλοί χρησιμοποιούσαν τον λογ/σμό ‘’ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ’’ οοποίος ήταν αμφιβόλου αξιοπιστίας, δεδομένου ότι τον χρησιμοποιούσαν και για τακτοποίηση διάφορων άλλων εκκρεμοτήτων. Ιβ) Λογαριασμοί αξιών και λογαριασμοί προσωπικοί. Με τους λογ/σμούς αξιών παρακολουθούνται στοιχεία του ενεργητικού υλικά ή άυλα. Παραδείγματα λογ/σμών αξιών: Εδαφικές εκτάσεις, Κτίρια, Μηχανήματα, Έπιπλα, Εμπορεύματα, Χρηματικά Διαθέσιμα. Με τους προσωπικούς λογ/σμούς παρακολουθούνται οι σχέσεις της επιχ/σης με τρίτους. Παραδείγματα προσωπικών λογ/σμών: (1) Ενεργητικού: Πελάτες, Γραμμάτια, Μεταβατικοί λογ/σμοί ενεργητικού, (2) Παθητικού: Προμηθευτές, Γραμμάτια πληρωτέα, Τράπ.- Λογ/σμοι βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, Μεταβατικοί λογ/σμοί παθητικού. ιγ) Λογαριασμοί αποσβέσεων. Τα πάγια στοιχεία του ενεργητικού, μηχανήματα κ.λ.π., υφίστανται βαθμιαία φθορά. Η δια λογιστικών

εγγραφών παρακολούθηση της φθοράς αυτής ονομάζεται απόσβεση και αποτελεί δαπάνη για την επιχ/ση. Η απόσβεση των πάγιων στοιχείων υπολογίζεται σε ποσοστό επί της αξίας. Με Προεδρικά Διατάγματα καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού τους και οι συντελεστές αποσβέσεων. Παράδειγμα: Μηχάνημα αξίας 500.000 δρχ. αγοράσθηκε στις 1.8.94. Ο συντελεστής απόσβεσης σύμφωνα με το Π.Δ. 88/1973 είναι σταθερός 15% επομένως στην πρώτη χρήση 1.1.94 έως 31.12.94 η απόσβεση θα είναι: 500.000 Χ 15% Χ 5/12=31.250 Στη δεύτερη χρήση 1.1.95 έως 31.12.95 θα είναι: 500.000 Χ 15%=75.000 Στο παράδειγμα μας θεωρήσαμε ότι ο συντελεστής απόσβεσης ήταν σταθερός επί τοις εκατό στην αρχική αξία του μηχανήματος έτσι όπως ορίζει το Π.Δ. 88/1973. Υπάρχουν όμως και άλλοι τρόποι υπολογισμού των αποσβέσεων, όπως της φθίνουσας απόσβεσης κατά την οποία οι αποσβέσεις τον πρώτο χρόνο είναι υψηλές και βαθμιαία ελαττώνονται, της αύξουσας απόσβεσης κατά την οποία αντίστροφα τον πρώτο χρόνο είναι χαμηλές και προοδευτικά αυξάνουν, της απόσβεσης ανάλογα με την φθορά που υπέστη ο εξοπλισμός, της απόσβεσης ανάλογα με την οικονομική απαξίωση του εξοπλισμού κ.λ.π.. Κατά καιρούς και ανάλογα με τους σκοπούς που πρέπει να εξυπηρετηθούν επιβάλλεται και ο τρόπος για τον υπολογισμό τους. Ιδ) Λογαριασμοί αποθεμάτων. Οι λογ/σμοί αποθεμάτων είναι οι κυριότεροι λογαριασμοί εμπορικών και βιομηχανικών επιχ/σεων. Παρακολουθούν την κίνηση των αγαθών τα οποία απόκτησε η επιχ/ση για επεξεργασία ή πώληση. Επομένως είναι λογ/σμοι αξιών. Στο Ε.Γ.Λ.Σ. οι αγορές των ‘’αποθεμάτων’’ παρουσιάζονται στην ομάδα 2 σαν λογ/σμοι ενεργητικού: 20 Εμπορεύματα 21 Προϊόντα έτοιμα και ημιτελή 24 Πρώτες και βοηθητικές ύλες κ.λ.π. Παρ’ όλο όμως ότι εμφανίζονται σαν αμιγείς λογ/σμοί ενεργητικού, στην πραγματικότητα είναι μικτοί διότι τα αποθέματα αγοράζονται για να πωληθούν, οπότε από τη στιγμή που κάποια ποσότητα πωληθεί με διαφορετική τιμή από την τιμή αγοράς, το υπόλοίπο του λογ/σμού παρουσιάζει την αξία του απομείναντος αποθέματος μείον τα κέρδη. Για το σκοπό αυτό στο Ε.Γ.Λ.Σ. οι πωλήσεις παρουσιάζονται στην ομάδα 7 του λογ/σμού εκμετάλλευσης της Γενικής Λογιστικής σαν ΄΄οργανικά έσοδα κατ΄ είδος΄΄. 70 Πωλήσεις εμπορευμάτων

71 Πωλήσεις προϊόντων κ.λ.π. Στο τέλος της χρήσης οι πωλήσεις και το μέρος των αποθεμάτων που πουλήθηκε ( κόστος πωληθέντων ) μεταφέρονται στα αποτελέσματα χρήσης και στον ισολογισμό μένουν τα αποθέματα που δεν πουληθήκαν ( απογραφή ). ιε) Λογαριασμοί γραμματίων. Το γραμμάτιο και η συναλλαγματική είναι αξιόγραφα μεταβιβάσιμα και έχουν μια ονομαστική αξία. Ο λογ/σμός που παρακολουθεί τις απαιτήσεις μας από γραμμάτια και συναλλαγματικές καλείται ‘’31 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ’’ ενώ αυτός που παρακολουθεί τις υποχρεώσεις μας από γραμμάτια και συναλλαγματικές ‘’51 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΠΛΗΡΩΤΕΑ’’. Εάν τα γραμμάτια εισπρακτέα τα εκχωρήσουμε στην τράπεζα για είσπραξη θα μεταφερθούν στο λογ/σμό ‘’31.01 Γραμμάτια σε τράπεζες για είσπραξη’’, ο οποίος είναι δευτεροβάθμιος του πιο πάνω λογ/σμού. Ενώ εάν εκχωρηθούν για εγγύηση προκειμένου να πάρουμε δάνειο θα μεταφερθεί στο δευτεροβάθμιο ‘’31.02 Γραμμάτια σε τράπεζες για εγγύηση’’. Τέλος εάν ένα γραμμάτιο π.χ. δεν πληρωθεί κατά τη λήξη του θα μεταφερθεί στον δευτεροβάθμιο λογ/σμό ‘’31.03 Γραμμάτια σε καθυστέρηση’’. που πρέπει να εξυπηρετηθούν επιβάλλεται και ο τρόπος για τον υπολογισμό τους. Ιδ) Λογαριασμοί αποθεμάτων. Οι λογ/σμοί αποθεμάτων είναι οι κυριότεροι λογαριασμοί εμπορικών και βιομηχανικών επιχ/σεων. Παρακολουθούν την κίνηση των αγαθών τα οποία απόκτησε η επιχ/ση για επεξεργασία ή πώληση. Επομένως είναι λογ/σμοι αξιών. Στο Ε.Γ.Λ.Σ. οι αγορές των ‘’αποθεμάτων’’ παρουσιάζονται στην ομάδα 2 σαν λογ/σμοι ενεργητικού: 20 Εμπορεύματα 21 Προϊόντα έτοιμα και ημιτελή 24 Πρώτες και βοηθητικές ύλες κ.λ.π. Παρ’ όλο όμως ότι εμφανίζονται σαν αμιγείς λογ/σμοί ενεργητικού, στην πραγματικότητα είναι μικτοί διότι τα αποθέματα αγοράζονται για να πωληθούν, οπότε από τη στιγμή που κάποια ποσότητα πωληθεί με διαφορετική τιμή από την τιμή αγοράς, το υπόλοίπο του λογ/σμού παρουσιάζει την αξία του απομείναντος αποθέματος μείον τα κέρδη. Για το σκοπό αυτό στο Ε.Γ.Λ.Σ. οι πωλήσεις παρουσιάζονται στην ομάδα 7 του λογ/σμού εκμετάλλευσης της Γενικής Λογιστικής σαν ΄΄οργανικά έσοδα κατ΄ είδος΄΄. 70 Πωλήσεις εμπορευμάτων 71 Πωλήσεις προϊόντων κ.λ.π. Στο τέλος της χρήσης οι πωλήσεις και το μέρος των αποθεμάτων που πουλήθηκε ( κόστος πωληθέντων ) μεταφέρονται στα αποτελέσματα

χρήσης και στον ισολογισμό μένουν τα αποθέματα που δεν πουληθήκαν ( απογραφή ). ιε) Λογαριασμοί γραμματίων. Το γραμμάτιο και η συναλλαγματική είναι αξιόγραφα μεταβιβάσιμα και έχουν μια ονομαστική αξία. Ο λογ/σμός που παρακολουθεί τις απαιτήσεις μας από γραμμάτια και συναλλαγματικές καλείται ‘’31 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ’’ ενώ αυτός που παρακολουθεί τις υποχρεώσεις μας από γραμμάτια και συναλλαγματικές ‘’51 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΠΛΗΡΩΤΕΑ’’. Εάν τα γραμμάτια εισπρακτέα τα εκχωρήσουμε στην τράπεζα για είσπραξη θα μεταφερθούν στο λογ/σμό ‘’31.01 Γραμμάτια σε τράπεζες για είσπραξη’’, ο οποίος είναι δευτεροβάθμιος του πιο πάνω λογ/σμού. Ενώ εάν εκχωρηθούν για εγγύηση προκειμένου να πάρουμε δάνειο θα μεταφερθεί στο δευτεροβάθμιο ‘’31.02 Γραμμάτια σε τράπεζες για εγγύηση’’. Τέλος εάν ένα γραμμάτιο π.χ. δεν πληρωθεί κατά τη λήξη του θα μεταφερθεί στον δευτεροβάθμιο λογ/σμό ‘’31.03 Γραμμάτια σε καθυστέρηση’’. Παραδείγματα: Πελάτης που μας οφείλει 1.000.000 δρχ. μας εκχωρεί 10 γραμμάτια των 100.000 δρχ. λήξης 1.10.94. το πρώτο, 1.11.94 το δεύτερο κ.ο.κ. Η λογιστική εμφάνιση της πράξης θα είναι 31 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ 31.00 Γραμμάτια Εισπρακτέα 1.000.000 30 ΠΕΛΑΤΕΣ 30.00 Πελάτες Εσωτερικού 1.000.000 Ως πινάκιο παραλ. συναλλ. αριθ…. Στη συνέχεια τα πέντε τελευταία γραμμάτια τα εκχωρούμε για είσπραξη στην Εθνική Τράπεζα. Η εγγραφή θα είναι: 31 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ 31.01 Γραμμ. σε τράπεζα για είσπραξη 500.000 31 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ 31.00 Γραμμάτια εισπρακτέα 500.000 Ως πινάκιο εκχωρ. συναλλαγμ. αριθμ…… Το γραμμάτιο λήξης 1.10.94 δεν εξοφλήθη , οπότε θα έχουμε: 31 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ 31.03 Γραμμάτια σε καθυστέρηση 100.000 31 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ 31.00 Γραμμάτια εισπρακτέα 100.000

Την 1.12.94 ο πελάτης μας εξοφλεί το πιο πάνω γραμμάτιο και μας καταβάλλει και τους νόμιμους τόκους 3.000 δρχ. 38 ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ 38.00 Ταμείο 103.000 31 ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ 31.03 Γραμμάτια καθυστ. 100.000 76 ΕΣΟΔΑ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 76.02 Δουλευμένοι τόκοι γραμ. εισπρ. 3.000 Ως απόδειξη είσπραξης αριθ ……..

Άσκηση 1 Για κάθε λογαριασμό που δίνεται παρακάτω,να προσδιορίσετε,θέτοντας το σημείο +,αν ο λογαριασμός αυξάνεται με χρέωση ή πίστωση. ΛΥΣΗ Λογαριασμοί Χρέωση Πίστωση Ταμείο + Γραμμάτια Εισπρακτέα + Γραμμάτια Πληρωτέα + Ακίνητα + Διαφημίσεις + Ενοίκια-Έξοδα + Ενοίκια-Έσοδα + Δάνεια από Τράπεζες + Προμηθευτές + Πελάτες + Τόκοι-Έσοδα + Τόκοι-Έξοδα + Άσκηση 2 Η επιχείρηση ΄Ψ΄ αποφάσισε να ανακαινίσει το χώρο υποδοχής των πελατών της.Για το σκοπό αυτό ο επιχειρηματίας επισκέφτηκε το κατάστημα επίπλων του Γεωργίου και αγόρασε διάφορα έπιπλα αξίας 1000 εύρω με πίστωση,και υποσχέθηκε ότι θα τακτοποιήσει πολύ σύντομα την οφειλή του. Ζητείται να καταχωρηθεί η πράξη αυτή στους σχετικούς λογαριασμούς. ΛΥΣΗ Ο λογαριάσμος ΄Επιπλα’ είναι του Ενεργητικού και άρα αυξάνεται με χρέωση. Ο λογαριασμός ΄Προμηθευτές΄ είναι του Παθητικού και άρα αυξάνεται με πίστωση.

Σημείωση:΄Οταν αγοράζουμε με πίστωση για τις ανάγκες τις επιχείρησης μας, κινούμε το λογαριασμό ‘Προμηθεύτες’. Οι λογαριασμοί,σχηματικά,θα εμφανιστούν ως εξής: Χρέωση(+) Έπιπλα Πίστωση(-) Χρέωση(-) Προμηθευτές Πίστωση(+) 1.000 1.000 Άσκηση 3 (συνέχεια της άσκησης 2) Μετά 20 ημέρες, η επιχείρηση ‘Ψ’, εξοφλεί μετρητοίς την υποχρέωσή της προς τον Γεωργίου. Ζητείται να καταχωρηθεί η πράξη αυτή στους σχετικούς λογαριασμούς. ΛΥΣΗ Ο λογαριασμός ‘Προμηθευτές’ είναι του παθητικού και μειώνεται με χρέωση. Ο λογαριασμός ‘Ταμείο’ είναι του Ενεργητικού και μειώνεται με πίστωση. Οι λογαριασμοί θα εμφανιστούν ως εξής: Χρέωση(+) Ταμείο Πίστωση(-) Χρεώση(+) Προμηθευτές Πίστωση(+) ΧΧΧ 1.000 1.000 1.000 Από αυτά τα παραδείγματα γίνεται κατανοητό ότι κάθε λογιστικό γεγονός επηρεάζει δύο τουλάχιστον λογαριασμούς (απλοί μετασχηματισμοί): έναν στην χρέωση και έναν στην πίστωση, ή και περισσότερους των δύο, είτε κατά πίστωση (σύνθετοι μετασχηματισμοί). Το ποσό της χρέωσης ή το άθροισμα των ποσών της χρέωσης πρέπει να συμφωνεί πάντα με το ποσό

της πίστωσης ή το άθροισμα των ποσών της πίστωσης. Μετά από κάθε πράξη εξακολουθεί να ισχύει η βασικά λογιστική ισότητα Ε=Π+ ΚΘ. Άσκηση 4 Η επιχείρηση “Χ” αγοράζει έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή για την κάλυψη των αναγκών της, αξίας 1200 ευρώ, από τον Χρήστου και διακανονίζει την υποχρέωσή της ως εξής: Μετρητά 500 ευρώ και το υπόλοιπο με γραμμάτια πληρωτέα. ΛΥΣΗ Ο λογαριασμός “Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές” είναι του ενεργητικού και αυξάνεται με χρέωση. Ο λογαριασμός “Ταμείο” είανι του Ενεργητικού και μειώνεται με πίστωση. Ο λογαριασμός “Γραμμάτια Πληρωτέα” είναι του Παθητικού και αυξάνεται με πίστωση. Οι λογαριασμοί θα εμφανιστούν ως εξής: Χρέωση(+) Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές Πίστωση(-) 1.200 Χρέωση(+) Ταμείο Πίστωση(-) Χρεώση(-) Γραμμάτια Πληρωτέα Πίστωση(+) ΧΧ 500 700

Το γεγονός αυτό επηρεάζει ένα λογαριασμό στην χρέωση και δύο λογαριασμούς στην πίστωση. Η χρέωση, δηλαδή 1.200 ευρώ, ισούται με το άθροισμα της πίστωσης, δηλαδή 500 + 700 = 1.200 ευρώ. 6.3.3 Εξίσωση λογαριασμών Όταν σε ένα λογαριασμό το άθροισμα των ποσών της χρέωσης είναι ίσο με το άθροισμα των ποσών της πίστωσης, τότε λέμε ότι ο λογαριασμός αυτός δεν έχει υπόλοιπο, είναι εξισωμένος. Συνήθως, κατά τη διάρκεια της χρήσης, το άθροισμα των ποσών της χρέωσης και το άθροισμα των ποσών της πίστωσης δεν είναι ίσα. Όταν το άθροισμα της χρέωσης είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα της πίστωσης, τότε λέμε ότι ο λογαριασμός έχει χρεωστικό υπόλοιπο. Όταν το άθροισμα της πίστωσης είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα της χρέωσης, τότε λέμε ότι ο λογαριασμός έχει πιστωτικό υπόλοιπο. Το υπόλοιπο αυτό, χρεωστικό ή πιστωτικό, καλείται “υπόλοιπο προς εξίσωση” ή “υπόλοιπο σε μεταφορά” και καταχωρείται στο σκέλος του λογαριασμού που έχει το μικρότερο άθροισμα. Η εξίσωση ενός λογαριασμού κρίνεται αναγκαία όταν θέλουμε να τον μεταφέρουμε σε άλλο λογαριασμό. ΑΣΚΗΣΗ 1 Ο λογαριασμός Ενεργητικού Ταμείου παρουσιάζει την εξής κίνηση(ποσά σε ευρώ):Αρχικό Υπόλοιπο 1/1/02, δηλαδή το υπόλοιπο προς εξίσωση της 31/12/01 όπως αυτό εμφανίζεται στον Ισολογισμό, 100.000.Εισπραξεις ,δηλαδή αυξήσεις του λογαριασμού κατα την διάρκεια της χρήσης 1/1/02-31/12/02,200.000.Πληρωμες, δηλαδή μειώσεις του λογαριασμού κατα την διάρκεια της χρήσης, 180.000. Ζητείται: Να δείξετε το λογαριασμό ‘Ταμείο’ σε σχήμα Τ. ΛΥΣΗ Χρέωση(+) Ταμείο Πίστωση(-)

Αρχικό Υπόλοιπο: 100.000 Πληρωμές : 180.000 Εισπράξεις : 200.000 Υπόλοιπο προς εξίσωση: 120.000 300.000 300.000 Ο λογαριασμός ‘Ταμείο’ είναι λογαριασμός ενεργητικού και ανοίγει με χρέωση. Για κάθε αύξηση χρεώνεται και για κάθε μείωση πιστώνεται. Συνεπώς, χρεώνεται με τις εισπράξεις μετρητών και πιστώνεται με τις πληρωμές μετρητών. Το υπόλοιπο του λογαριασμού είναι χρεωστικό (Χ.Υ.). Το άθροισμα της χρέωσης είναι μεγαλύτερο κατα 120.000 ευρώ από το άθροισμα της πίστωσης. ΑΣΚΗΣΗ 3 Οι λογαριασμοί ‘χ’ και ‘Υ’ έχουν ως εξής: Χρέωση(-) Λογαριασμός «Χ» Πίστωση(+) 1.200 300 800 200 Χρέωση(-) Λογαριασμός «Ψ» Πίστωση(+) Να μεταφερθεί ο λογαριασμός ‘Χ’ στο λογαριασμό ‘Ψ’. ΛΥΣΗ Όταν θέλω να μεταφέρω ένα λογαριασμό σ’ένα άλλο, θα πρέπει πρώτα να υπολογίσω το υπόλοιπό του, χρεωστικό ή πιστωτικό. Αν το υπόλοιπό του είναι χρεωστικό, τότε ο λογαριασμός αυτός θα πρέπει να πιστωθεί για να κλείσει, και να χρεωθεί ο λογαριασμός στον οποίο μεταφέρεται. Αν το υπόλοιπό του είναι πιστωτικό, τότε ο λογαριασμός αυτός θα πρέπει να χρεωθεί για να κλείσει, και να πιστωθεί ο λογαριασμός στον οποίο μεταφέρεται Ο λογαριασμός ‘Χ’ ‘’έχει υπόλοιποι χρεωστικό επειδή το άθροισμα της χρέωσης (1.200 + 800 =2.000) είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα της πίστωσης (300 + 200 = 500). Η διαφορά 2.000 – 500 =1.500 είναι το χρεωστικό υπόλοιπο του και καλείται ‘ Υπόλοιπο σε μεταφορά’. Γράφεται

στην πίστωση του λογαριασμού ‘Χ’ και αντίστοιχα, το ίδιο ποσό γράφεται στην χρέωση του λογαριασμού ‘Ψ’ που το δέχεται, ως ‘Υπόλοιπο από μεταφορά’. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ Λογαριασμός ‘Ψ’ 1.500 Λογαριασμός ‘Χ’ 1.500 Μεταφορά του ‘Χ’ στον ‘Ψ’ ΓΕΝΙΚΟ ΚΑΘΑΡΙΣΤΙΚΟ Χρέωση Λογαριασμός ‘Χ’ Πίστωση 1.200 300 800 200 Υπόλοιπο σε μεταφορά 1.500 2.000 2.000 Χρέωση Λογαριασμός ‘Ψ’ Πίστωση 100 80 Από μεταφορά 1.500 ΑΣΚΗΣΗ 1 Δίνονται οι παρακάτω λογαριασμοί και ζητείται να μεταφερθούν στο λογαριασμό ‘Αποτελέσματα Χρήσης’, για να προσδιοριστεί το αποτέλεσμα. (+) Έξοδα προσωπικού (-) (-) Ενοίκια-Έσοδα (+)

150 250 100 250 20

(-) Κέρδη από κλήρωση λαχείων (+) 150 (+) Ζημιές από πώληση αυτοκινήτου (-) 75

ΛΥΣΗ Βήμα πρώτο : Βρίσκω το άθροισμα των χρεώσεων και πιστώσεων των λογαριασμών. Βήμα δεύτερο: Προσδιορίζω το υπόλοιπο κάθε λογαριασμού, χρεωστικό ή πιστωτικό. Βήμα τρίτο : Ο λογαριασμός που έχει χρεωστικό υπόλοιπο πιστώνεται και αντίστοιχα, χρεώνεται ο λογαριασμός υποδοχής ‘Αποτελέσματα Χρήσης’. Ο λογαριασμός που έχει πιστωτικό υπόλοιπο χρεώνεται και, αντίστοιχα, πιστώνεται ο λογαριασμός ‘Αποτελέσματα Χρήσης’. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 1 Αποτελέσματα χρήσης 270 Έξοδα προσωπικού 270 Μεταφορά λογαριασμών 2 Έσοδα-Ενοίκια 500 Αποτελέσματα Χρήσης 500 Μεταφορά λογαριασμών 3 Κέρδη από κλήρωση λαχείων 150 Αποτελέσματα χρήσης 150 Μεταφορά λογαριασμών 4 Αποτελέσματα χρήσης 75 Ζημίες από πώληση αυτοκινήτου 75 Μεταφορά λογαριασμών ΓΕΝΙΚΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ (+) Έξοδα προσωπικού (-) (-) Έσοδα-Ενοίκια (+) 150 Υπόλ. σε (2) Υπόλ. σε 250 100 μεταφορά 270(1) μεταφορά 500 250

20 500 500 270 270 (-) Κέρδη από κλήρωση λαχείων (+) (+) Ζημιές από πώληση αυτοκ. (-) (3) Υπόλ. σε Υπόλ. σε

μεταφορά 150 150 75 μεταφορά75(4)

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ Έως τώρα έχει δοθεί έμφαση στην ανάλυση των συναλλαγών όσο αφορά τη χρέωση και πίστωση στους λογ/σμους του καθολικού. Αν και θα μπορούσαν οι συναλλαγές να καταχωρούνται απευθείας στους λογ/σμους είναι πιο εξυπηρετικό και χρήσιμο σε όλες τις επιχ/σεις , μικρές και μεγάλες , να γράφονται πρώτα σε ένα ημερολόγιο και από κει να μεταφέρονται οι χρεώσεις και πιστώσεις στου λογ/σμους. Το ημερολόγιο ή βιβλίο πρώτης εγγραφής , είναι ένα βιβλίο στο οποίο καταχωρούνται με απόλυτη χρονολογική σειρά όλες οι πράξεις της επιχείρησης. Σε τακτά χρονικά διαστήματα οι χρεώσεις και πιστώσεις μεταφέρονται από το ημερολόγιο στους λογ/σμους , οι οποίοι χρησιμεύουν σαν βάση για την σύνταξη του Ισολογισμού και άλλων λογιστικών καταστάσεων. Μια συναλλαγή, όπως έχουμε πει και πριν , είναι ένα γεγονός το οποίο καταχωρείται στα λογιστικά βιβλία. Κοινά παραδείγματα είναι, πληρωμή ή είσπραξη μετρητών, αγορά ή πώληση με πίστωση, ατομικές αναλήψεις του επιχ/τίου. Πρέπει να τονιστεί ότι κάθε συναλλαγή έχει μια λογιστική αξία και επηρεάζει τις οικονομικές καταστάσεις .Γεγονότα όπως η εμφάνιση μιας ανταγωνιστικής επιχ/σης , η συνταξιοδότηση εργαζομένων , η πρόσληψη νέου ικανού manager, αν και πιθανόν να έχουν μεγάλη σημασία για την επιχ/ση δεν καταχωρούνται στους λογ/σμους και δεν θεωρούνται ως συναλλαγές. Η στήλη της ημερομηνίας δείχνει την ημερομηνία κατά την οποία έγινε η συναλλαγή, και δεν είναι απαραίτητο να συμπίπτει με την ημερομηνία που γίνεται η καταχώριση στον λογ/σμό.Η στήλη αριθμός του παραστατικού περιλαμβάνει τον αριθμό του στοιχείου βάσει του οποίου έγινε η πράξη.Στην στήλη αιτιολογία περιγράφεται η αιτία για την οποία έγινε η πράξη. Η στήλη Σ/Η (σελίδα ημερολογίου ) χρησιμοποιείται για να δείχνει την αντίστοιχη σελίδα του ημερολογίου (θα μιλήσουμε στην συνέχεια για αυτό) στην οποία έχει εγγραφεί η συνναλαγή, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει αντιπαραβολή μεταξύ της καταχώρισης στον λογ/σμό και της πηγής της. Στην στήλη υπόλοιπο του λογ/σμού, εμφανίζεται το νέο υπόλοιπο κάθε φορά που ο λογ/σμος χρεώνεται ή πιστώνεται. Έτσι το υπόλοιπο του λογ/σμού είναι πάντα διαθέσιμο με μια ματιά.

Ισοζύγιο

Αφού στους λογ/σμούς έχουν καταχωρηθεί ισόποσες χρεώσεις και πιστώσεις για κάθε συναλλαγή, τα σύνολα όλων των χρεώσεων και πιστώσεων στο καθολικό πρέπει να είναι ίσα. Επίσης το άθροισμα των λογ/σμών με χρεωστικά υπόλοιπα πρέπει να είναι ίσο με το άθροισμα των λογ/σμών με πιστωτικά υπόλοιπα. Προτού χρησιμοποιήσουμε τα υπόλοιπα των λογ/σμών για να ετοιμάσουμε έναν ισολογισμό , χρειάζεται να αποδείξουμε ότι το σύνολο των λογ/σμών με χρεωστικά υπόλοιπα είναι πράγματι ίσο με το σύνολο των λογ/σμών με πιστωτικά υπόλοιπα. Το μέσο με το οποίο αποδεικνύεται αυτή η συμφωνία λέγεται ισοζύγιο. Το ισοζύγιο είναι ένας πίνακας στον οποίο καταγράφονται όλοι οι λογ/σμοί του καθολικού, με την σειρά που εμφανίζονται στο καθολίκο, κατά είδος, ποσό χρεοπίστωσης και υπόλοιπο.

Β. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ-ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧ/ΣΕΙΣ

Ισοζύγιο Περίοδος1-30 Σεπτεμβρίου

Στη στήλη ποσό χρέωσης γράφουμε το άθροισμα της χρέωσης του λογ/σμού, στη στήλη ποσό πίστωσης το άθροισμα της πίστωσης το άθροισμα της πίστωσης του λογ/σμού και στις στήλες υπόλοιπο χρεωστικό ή πιστωτικό, την διαφορά ανάλογα.

Τα σύνολα των στηλών των ποσών του ισοζυγίου πρέπει να είναι ίσα μεταξύ τους και ίσα με τα συνολικά ποσά χρέωσης και πίστωσης του συγκεντρωτικού ημερολογίου. Δηλαδή: Σύνολο χρέωσης ισοζυγίου = Σύνολο πίστωσης ισοζυγίου =Σύνολο χρέωσης ημερολογίου =Σύνολο πίστωσης ημερολογίου. Επίσης τα σύνολα των δύο στηλών των υπολοίπων πρέπει να είναι μεταξύ τους ίσα. Δηλαδή: Σύνολο χρεωστικών υπολοίπων ισοζυγίου = Σύνολο πιστωτικών υπολοίπων ισοζυγίου.

ΚωΑρ

Λογαριασμοί Ποσό χρέωσης

Ποσό πίστωσης

ΧρεωστικόΥπόλοιπο

Πιστωτικό Υπόλοιπο

10.11.14.33.38.40.51.53.

Γήπεδα - Οικόπεδα Κτίρια - Εγκ/σεις κτιρίων Επιπλα Πελάτες Ταμείο Κεφάλαιο ατομ. Επιχ. Γραμμάτια πληρωτέα Πιστωτές διάφοροι

7.000.000 12.000.0001.800.000 2.000.000 20.500.000

- 1.000.000

-

2.000.000 -

- 500.000 13.000.00020.000.0001.800.000 7.000.000

5.000.000 12.000.0001.800.000 1.500.000 7.500.000

- - -

- - - - - 20.000.000

800.000 7.000.000

Σύνολα 44.300.000 44.300.000 27.800.000 27.800.000

Ανισότητες συνόλων στα ισοζύγια. Είναι πιθανό κατά τη σύνταξη ενός ισοζυγίου το σύνολο των χρεώσεων να μην ισούται με το σύνολο των πιστώσεων. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει το λάθος να εντοπιστεί αμέσως, γιατί μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς άτομα με τα οποία συναλάσσεται η επιχ/ση. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής:

- Ελεγχος της άθροισης των στηλών του ισοζυγίου. - Ελεγχος της μεταφοράς των ποσών από τους λογ/σμούς - Ελεγχος εάν όλα τα ποσά και όλα τα υπόλοιπα απεικονίζονται στο ισοζύγιο - Υπολογισμός της διαφοράς μεταξύ των συνόλων - Ελεγχος για να ευρεθεί αν η διαφορά αυτή είναι ίση με κάποιο στοιχείο στους

λογ/σμούς - Διαίρεση της διαφοράς με το δύο: ίσως κάποια συναλλαγή έχει καταχωρηθεί ως

δύο χρεώσεις ή δύο πιστώσεις Αφού διαπιστωθεί κάποιο σφάλμα γίνεται διόρθωση. Υπάρχουν όμως κάποια λάθη, που γίνονται κατά την καταχώρηση στα βιβλία και δεν αποκαλύπτονται από το ισοζύγιο. Αυτά είναι: - Συναλλαγές που δεν καταχωρήθηκαν καθόλου - Συναλλαγές που καταχωρήθηκαν στη λάθος πλευρά και στους δύο λογ/σμούς - Συναλλαγές που καταχωρήθηκαν σε λάθος λογ/σμούς - Συναλλαγές που όταν καταχωρήθηκαν έγιναν δύο λάθη που το ένα αναιρεί το

άλλο

Αυτά τα λάθη, εάν συμβούν, αποκαλύπτονται πολλές φορές με τονέλεγχο. Γίνεται λοιπόν φανερό, ότι το ισοζύγιο πέρα από τους περιορισμούς που έχει, αποτελεί ένα πολύ εξυπηρετικό μέσο για την προετοιμασία των οικονομικών καταστάσεων. Όπως είδαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο, ο ισολογισμός είναι μια επίσημη κατάσταση που δείχνει την περιουσιακή κατάσταση της επιχ/σης και διανέμεται στη διοίκηση, στους ιδιοκτήτες, στις τράπεζες και σε διάφορους τρίτους. Το ισοζύγιο, αντίθετα, είναι ένα φύλλο προετοιμασίας (working paper), χρήσιμο στο λογιστή και δεν διανέμεται σε άλλους. Ο ισολογισμός και άλλες οικονομικές καταστάσεις μπορούν να προετοιμασθούν ευκολότερα από το ισοζύγιο παρά κατευθείαν από τους λογ/σμούς, ιδιαίτερα όταν αυτή είναι πολλοί.

Ο Λογιστικός κύκλος: μια εισαγωγή

Το σύνολο των λογιστικών διαδικασιών που απαιτούνται για να καταγραφούν, να ταξινομηθούν και να συνοψιστούν οι λογιστικές πληροφορίες ονομάζεται συχνά λογιστικός κύκλος. Ο λογιστικός κύκλος αρχίζει με την πρώτη εγγραφή των οικονομικών πράξεων και τελειώνει με την σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων οι οποίες συγκεφαλαιώνουν τις επιδράσεις αυτών των πράξεων (συναλλαγών) πάνω στο ενεργητικό, τις υποχρεώσεις και την καθαρή περιουσία τις επιχ/σης. Ο όρος κύκλος υποδηλώνει ότι αυτές οι διαδικασίες πρέπει να επαναλαμβάνονται συνεχώς, ώστε να μπορεί η επιχ/ση να συντάσσει νέες, ενημερωμένες οικονομικές καταστάσεις κατά τακτά χρονικά διαστήματα (στο τέλος κάθε διαχειριστικής περιόδου). Στη συνέχεια παρουσιάζουμε ένα πλήρη λογιστικό κύκλο με τελική κατάληξη την προετοιμασία του ισολογισμού μιας επιχ/σης παροχής υπηρεσιών, χρησιμοποιώντας ένα χειρόγραφο λογιστικό σύστημα. Οι λογιστικές διαδικασίες τις οποίες έως τώρα έχουμε αναφέρει, συνοπτικά είναι οι εξής: 1. Εγγραφή της συναλλαγής στο ημερολόγιο. Αφού γίνει κάθε συναλλαγή

καταγράφεται πρώτα στο ημερολόγιο (με βάση το δικαιολογητικό στοιχείο ή παραστατικό, που την απεικονίζει), και έτσι δημιουργείται μια βάση χρονολογικής καταγραφής όλων των συναλλαγών. Με αυτό τον τρόπο εξαντλείται η πρώτη διαδικασία του λογιστικού κύκλου.

2. Καταχώριση στους λογ/σμούς του καθολικού. Τα ποσά της χρέωσης και της πίστωσης τα οποία και μεταβάλουν τα υπόλοιπα των λογ/σμών, μεταφέρονται από το ημερολόγιο στους λογ/σμούς του καθολικού. Αυτή η διαδικασία ταξινομεί τις επιδράσεις των οικονομικών συναλλαγών, σε σχέση με τους συγκεκριμένους λογ/σμούς του ενεργητικού, των υποχρεώσεων ή της καθαρής περιουσίας.

3. Σύνταξη του ισοζυγίου. Το ισοζύγιο αποδεικνύει την ισότητα των χρεώσεων και των πιστώσεων που καταχωρήθηκαν στο καθολικό. Ο σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι να επαληθεύσει την σωστή καταχώριση και τον υπολογισμό των υπολοίπων των λογ/σμών του καθολικού.

Σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων. Οι οικονομικές καταστάσεις συγκεντρώνουν τις επιδράσεις όλων των οικονομικών συναλλαγών μέχρι την ημέρα της σύνταξής τους και έτσι ολοκληρώνεται ο λογιστικός κύκλος. Μέχρι αυτή τη στιγμή έχουμε αναλύσει μόνο μια οικονομική κατάσταση – τον ισολογισμό. Αυτή η κατάσταση παρουσιάζει την οικονομική κατάσταση της

Το ισοζύγιο. Ενα ισοζύγιο υπολοίπων (Α’ προσωρινό) που έχει συνταχθεί με βάση τους λογ/σμούς του καθολικού της επιχ/σης του Β. Βασιλείου ακολουθεί. Για το λόγο αυτό έχουν υπολογισθεί με πρόχειρο τρόπο τα σύνολα των πλευρών της χρέωσης και της πίστωσης του κάθε λογισμού, έχουν εξαχθεί τα υπόλοιπα και έχουν ταξινομηθεί στις αντίστοιχες στήλες του ισοζυγίου υπολοίπων.

Αυτό το ισοζύγιο αποδεικνύει την ισότητα μεταξύ των χρεώσεων και των πιστώσεων στις καταχωρίσέις του καθολικού. Σημειώνουμε ότι το ισοζύγιο περιλαμβάνει όλους τους λογ/σμούς του ισολογισμού και όλους τους λογ/σμούς της κατάστασης των αποτελεσμάτων χρήσης. 5.5. Εγγραφές προσαρμογής: Το επόμενο βήμα στο Λογιστικό κύκλο Πολλές συναλλαγές επηρεάζουν τα έσοδα ή τα έξοδα δύο ή περισσοτέρων διαχειριστικών περιόδων. Παραδείγματος χάρη, μια επιχ/ση μπορεί να αγοράσει εξοπλισμό ο οποίος θα διαρκέσει για πολλά χρόνια, ασφαλιστική κάλυψη για πολλούς μήνες ή ακόμη χρόνια, αναλώσιμα διάφορα τα οποία θα χρησιμοποιούνται για μεγάλο διάστημα. Σε κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία του ενεργητικού σταδιακά μειώνεται η αξία του, που σημαίνει ότι μετατρέπεται σε έξοδο. Ο τρόπος με τον οποίο οι λογιστές κατανέμουν αυτό το κόστος των στοιχείων του ενεργητικού σε λογ/σμούς εξόδων περισσοτέρων διαχειριστικών περιόδων είναι η χρήση των εγγραφών προσαρμογής (ή τακτοποίησης).

Οι εγγραφές προσαρμογής γίνονται στο τέλος κάθε διαχειριστικής περιόδου. Υπάρχουν διάφορες εγγραφές προσαρμογής που πρέπει να κάνει κάθε επιχ/ση. Σ' αυτό το κεφάλαιο, θα κάνουμε μια εισαγωγή σ' αυτές, με την εγγραφή που απεικονίζει τις αποσβέσεις. Αυτή είναι η πιο γνωστή από τις εγγραφές προσαρμογής, διότι σχεδόν κάθε επιχ/ση κατέχει ένα κτίριο ή κάποιον εξοπλισμό που πρέπει να καταχωρήσει τις αποσβέσεις τους στο τέλος κάθε διαχειριστικής περιόδου. Αποσβέσεις. Τα έξοδα τα ορίσαμε ως το κόστος των εμπορευμάτων ή προϊόντων ή υπηρεσιών που πωλούνται και το κόστος των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται για να παράγουν έσοδα. Τα κτίρια και τα έπιπλα αποτελούν παραδείγματα αγαθών τα οποία αποκτώνται κάποια στιγμή αλλά χρησιμοποιούνται σταδιακά, στη διάρκεια πολλών διαχειριστικών περιόδων. Κάθε περίοδο ένα τμήμα της "χρησιμότητάς τους" ξοδεύεται, και ένα τμήμα του συνολικού κόστους τους πρέπει να απεικονίζεται ως έξοδο αποσβέσεων. Ο όρος αποσβέσεις σημαίνει τον συστηματικό επιμερισμό του κόστους ενός στοιχείου του ενεργητικού σε έξοδο, κατά τη διάρκεια διαχειριστικών περιόδων που αποτελούν την συνολική διάρκεια ζωής του στοιχείου. Α ν και οι αποσβέσεις συμβαίνουν συνεχώς δεν κάνουμε εγγραφές συχνές (π.χ. κάθε μήνα). Οι εγγραφές προσαρμογής για τις αποσβέσεις γίνονται στο τέλος κάθε διαχειριστικής περιόδου. Αν παραληφθούν, έχουμε σαν συνέπεια να υποεκτιμηθούν τα έξοδα της επιχ/σης, για τη συγκεκριμένη περίοδο, με αποτέλεσμα να υπερκτιμηθούν τα έσοδα και κατ' επέκταση το κέρδος. Κτίρια - εγκ/σεις κτιρίων. Το κτίριο που αγοράστηκε από την επιχ/ση του Β. Βασιλείου στο κόστος των 12.000.000 δρχ. υπολογίζεται ότι θα χρησιμοποιηθεί για 20 χρόνια. Ο σκοπός της Si αγοράς του ήταν να χρησιμεύσει σαν γραφεία της επιχ/σης και συνεπώς να παραχθούν έσοδα. Μετά από 20 χρόνια χρήσης του θεωρούμε ότι δεν θα έχει αξία και το αρχικό κόστος των 12.000.000 δρχ. θα έχει ολοκληρωτικά καταναλωθεί. Στην πραγματικότητα η επιχ/ση έχει αγοράσει "υπηρεσίες στέγασης" για 20 χρόνια στο κόστος των 12.000.000 δρχ. και ένα τμήμα αυτού του κόστους αφορά, κάθε χρόνο χρήσης του κτιρίου. Εάν υποθέσουμε ότι η φθορά (απόσβεση) του κτιρίου είναι ισόποση κάθε χρόνο (σταθερή μέθοδος απόσβεσης) η ετήσια απόσβεση θα ισούται με το 1/20 των 20.000.000 δρχ. δηλαδή 600.000 δρχ. Σε μηνιαία βάση η απόσβεση του κτιρίου θα είναι 50.000 δρχ. (600.000 ετήσιο κόστος: 12 μήνες). Υπάρχουν και άλλες διαφορετικές μέθοδοι υπολογισμού των ετησίων αποσβέσεων, όπως φθίνουσα, αύξουσα Κ.ά. Η ημερολογιακή εγγραφή για να εμφανισθεί η απόσβεση του κτιρίου για το μήνα Οκτώβρη είναι

Το έξοδο "Αποσβέσεις: κτίρια – εγκ/σεις κτιρίων" θα εμφανίζεται στην κατάσταση του λογ/σμού αποτελεσμάτων χρήσης του Οκτωβρίου μαζί με όλα τα άλλα έξοδα, τους μισθούς, τις διαφημίσεις, τα τηλεφωνικά τέλη. Ο λογ/σμός "Αποσβεσμένα κτίρια - εγκ/σεις κτιρίων" θα εμφανίζεται στον ισολογισμό αφαιρετικά από τον λογ/σμό κτίρια, όπως φαίνεται στο παρακάτω τμήμα του ισολογισμού:

Φαίνεται καθαρά ότι ο λογ/σμός .Κτίρια – εγκ/σεις κτιρίων παρουσιάζει την ίδια αξία σαν να είχε πιστωθεί ο ίδιος με τις 50.000 δρχ. των αποσβέσεων. Δηλαδή η καθαρή αξία των κτιρίων έχει μειωθεί από 12.000.000 δρχ. σε 11.950.000 δρχ. Εχει καθιερωθεί να γίνεται η πίστωση της απόσβεσης όχι στο λογ/σμό του παγίου αλλά σε διαφορετικό λογ/σμό με τίτλο Αποσβεσμένα πάγια. Αποσβεσμένα κτίρια - εγκ/σεις κτιρίων: αποτελεί ένα παράδειγμα αντίθετου λογ/σμού διότι έχει ένα πιστωτικό υπόλοιπο το οποίο συμψηφίζεται με το χρεωστικό υπόλοιπο του λογ/σμού Κτίρια - εγκ/σεις κτιρίων και παράγουν την καθαρή (αναπόσβεστη) αξία των παγίων. Επιπλα. Στο τέλος Οκτωβρίου πρέπει επίσης να καταλογισθεί απόσβεση και στα επιπλα της επιχ/σης του Β. Βασιλείου. Το κόστος αυτών των επίπλων ήταν 1.800.000 δρχ. και υποθέτουμε ότι έχουν μια διάρκεια ζωής 10 χρόνια. Η ετήσια απόσβεση είναι 180.000 δρχ. οπότε η μηνιαία, που μας ενδιαφέρει εδώ, είναι 15.000 δρχ. (180.000 : 12 μήνες). Η ημερολογιακή εγγραφή για την καταχώριση της απόσβεσης είναι:

Δεν υπολογίστηκαν αποσβέσεις για τα κτίρια και τα έπιπλα για το μήνα Σεπτέμβρη, το μήνα δηλαδή που αγοράστηκαν τα πάγια, διότι

η επιχ/ση ουσιαστικά άρχισε να λειτουργεί το μήνα Οκτώβρη. Η ημερολογιακή εγγραφή με την οποία εμφανίζονται στα βιβλία της επιχ/σης οι αποσβέσεις λέγεται Εγγραφή προσαρμογής. Η τακτοποίηση ορισμένων λογ/σμών του ενεργητικού και των σχετικών με αυτούς λογ/σμών εξόδων είναι απαραίτητη στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου, ούτως ώστε οι πληροφορίες που.,)! παρέχουν οι οικονομικές καταστάσεις να είναι όσο γίνεται περισσότερο ακριβείς. Το ισοζύγιο μετά τις εγγραφές προσαρμογής. Αφού γίνουν όλες οι εγγραφές προσαρμογής στο τέλος της περιόδου είναι χρήσιμο να ετοιμαστεί ένα άλλο ισοζύγιο υπολοίπων (Ρ' προσωρινό) προσαρμοσμένο. Αυτό το ισοζύγιο υποδηλώνει ότι το καθολικό παρουσιάζει ισόποσα χρεωστικά και πιστωτικά υπόλοιπα ακόμη και μετά την καταχώριση των εγγραφών προσαρμογής. Μας δίνει επίσης μια πλήρη κατάσταση όλων των λογ/σμών που θα χρησιμoπoιηθoύν στη σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων. Το προσαρμοσμένο ισοζύγιο που ακολουθεί διαφέρει από το ισοζύγιο της σελίδας 164 διότι περιλαμβάνει τους λογ/σμού ς αποσβέσεων και αποσβεσμένων παγίων.

5.6. Σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων Τώρα που η επιχ/ση Β. Βασιλείου - Κτηματομεσιτικές επιχ/σεις έχει λειτουργήσει επί μια διαχειριστική περίοδο (εδώ ένα μήνα), η διοίκηση και άλλοι τρίτοι θα επιθυμούν να γνωρίζουν περισσότερα στοιχεία της επιχ/σης και όχι μόνο τη χρηματοοικονομική της

κατάσταση. Θα θέλουν να ξέρουν τα αποτελέσματα της λειτουργίας της - κατά πόσο οι δραστηριότητες του μήνα υπήρξαν επικερδείς ή ζημιογόνες. Αυτές οι πληροφορίες ευρίσκονται μέσα στις δύο βασικές καταστάσεις που είναι η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης και ο ισολογισμός και απεικονίζονται στην επόμενη σελίδα. Στην ίδια σελίδα παρουσιάζουμε και μια άτυπη κατάσταση κεφαλαίων προκειμένου να δείξουμε πιο παραστατικά την σχέση ανάμεσα στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης και τον ισολογισμό. Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης. Τα έσοδα καί τα έξοδα που εμφανίζονται σ' αυτή την κατάσταση προέρχονται απ' ευθείας από το προσαρμοσμένο ισοζύγιο της επιχ/σης. Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης του Β. Βασιλείου παρουσιάζει ότι τα έσοδα που αποκτήθηκαν τον Οκτώβρη υπερβαίνουν τα αντίστοιχα έξοδα του μήνα, δημιουργώντας έτσι ένα καθαρό κέρδος 857.000 δρχ. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι, οι μετρήσεις μας για το καθαρό κέρδος δεν είναι απολύτως ακριβείς εξαιτίας των υποθέσεων και εκτιμήσεων που κάναμε κατά τη λογιστική διαδικασία. Μια κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης έχει οπωσδήποτε περιορισμούς. Παραδείγματος χάρη γίνονται διάφορες εκπμήσεις όσον αφορά τη διάρκεια ζωής των παγίων, άρα οι αποσβέσεις στηρίζονται σ' αυτές τις εκτιμήσεις. Παραδείγματος χάρη, καλές επιχειρηματικές σχέσεις και επαφές αποτελούν σημαντικό βήμα για επικερδή λειτουργία της επιχ/σης. Ομως, τέτοιες επαφές δεν αντανακλώνται στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, διότι η τιμή τους δεν μπορεί να μετρηθεί αντικειμενικά μέχρι να πραγματοποιηθούν οι συναλλαγές που απορρέουν από αυτές. Παρ' όλα αυτά, η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης είναι ζωτικής σημασίας και φανερώνει ότι η νέα επιχ/ση έχει αποδειχθεί επικερδής κατά τον πρώτο μήνα της λειτουργίας της. Εναλλακτικός τίτλος για την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης είναι Κατάσταση κερδών και ζημιών. Επίσης η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης περιλαμβάνει μόνο εκείνα τα οικονομικά γεγονότα τα οποία έχουν αποτυπωθεί στα λογιστικά βιβλία με βάση τα παρασταπκά των συναλλαγών.

Κατάσταση κεφαλαίων. Αυτή η κατάσταση συνοψίζει τις αυξήσεις και ελαττώσεις που συνέβησαν πάνω στα ίδια κεφάλαια κατά τη διάρκεια μιας διαχειριστικής περιόδου. Αυξήσεις που προέρχονται από δημιουργία κέρδους και από επιπρόσθετες εισφορές του επιχ/τία, και μειώσεις που προέρχονται από ζημιές και απολήψεις μετρητών ή άλλων στοιχείων από τον επιχ/τία. Το κεφάλαιο που υπήρχε στην αρχή της περιόδου (20.000.000 δρχ.) υπάρχει στον λογ/σμό του καθολικού ή στον ισολογισμό της προηγούμενης περιόδου, απ' όπου μπορούμε να το δούμε. Όπως είδαμε στην προηγούμενη παράγραφο, το καθαρό κέρδος ή η καθαρή ζημιά της επιχ/σης για την περίοδο προσδιορίζεται στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης. Επιπροσθέτως, εισφορές εκ μέρους του επιχ/τία εμφανίζονται στην πίστωση του λογ/σμού "Κεφάλαιο ατομικής επιχ/σης" στο καθολικό. Απολήψεις κατά τη διάρκεια της περιόδου εμφανίζονται στον λογ/σμό "Ατομικός λογ/σμό ς επιχ/τία". Τακτοποιώντας λοιπόν τα ποσά που αναφέραμε προκύπτει το κεφάλαιο στο τέλος της περιόδου. Το ποσό 20.557.000 δρχ. στο παράδειγμά μας, θα εμφανιστεί και στον ισολογισμό της επιχ/σης της 31ης Οκτωβρίου. Ο Ισολογισμός. Ο ισολογισμός καταγράφει τα ποσά των στοιχείων του ενεργητικού, των υποχρεώσεων και των ιδίων κεφαλαίων στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου. Τα υπόλοιπα των λογ/σμών του ενεργητικού και των υποχρεώσεων τα παίρνουμε απ' ευθείας από το προσαρμοσμένο ισοζύγιο της σελίδας 168. Το ποσό των ιδίων κεφαλαίων του τέλους της περιόδου, 20.557.000 δρχ. προσδιορίζεται στην κατάσταση κεφαλαίων. Σε προηγούμενες ενότητες ο ισολογισμός είχε τη μορφή λογ/σμού σχήματος Τ, δηλαδή τα στοιχεία του ενεργητικού ήταν αριστερά και τα ίδια κεφάλαια και οι υποχρεώσεις δεξιά. Η απεικόνισή του στη προηγούμενη σελίδα έχει γίνει σε μορφή κατάστασης, με τις υποχρεώσεις και τα ίδια κεφάλαια να ακολουθούν, κάτω, από τα-'; στοιχεία του ενεργητικού. Και οι δύο τύποι χρησιμοποιούνται ευρύτατα. Ο δε τύπος του ισολογισμού σε κατάσταση χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για τις ανάγκες της διοικητικής λογιστικής. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. ο ισολογισμός συντάσσεται σε μορφή λογαριασμού κατ' εφαρμογήν της τέταρτης οδηγίας του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Σχέση μεταξύ των οικονομικών καταστάσεων. Οι οικονομικές καταστάσεις σχετίζονται η μια με την άλλη όπως τονίζεται με τα βέλη στη σελίδα 170 . Οι ισολογισμοί του τέλους της προηγούμενης περιόδου και του τέλους της τρέχουσας διαχειριστικής περιόδου εμφανίζουν, ο κάθε ένας~ το ποσό των ιδίων κεφαλαίων στις αντίστοιχες ημερομηνίες. Η κατάσταση κεφαλαίων συνοψίζει τις μεταβολές των ιδίων κεφαλαίων μεταξύ αυτών των δύο ημερομηνιών. Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης παρουσιάζει μια λεπτομερή εξήγηση της

σημαντικότερης μεταβολής του κεφαλαίου- το ποσό του καθαρού κέρδους ή της καθαρής ζημίας της διαχειριστικής περιόδου. Ετσι, η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης και η κατάσταση κεφαλαίων επεξηγούν την μεταβολή στο ποσό των ιδίων κεφαλαίων που εμφανίζεται στους δύο διαδοχικούς ισολογισμούς. Στο παράδειγμά μας το ποσόν του κεφαλαίου στον ισολογισμό της 30ης Σεπτεμβρίου ήταν 20.000.000 δρχ. ενώ στον ισολογισμό της 31ης Οκτωβρίου ήταν 20.557.000 δρχ. 5.7. Κλείσιμο των λογαριασμών Οπως είπαμε προηγουμένως, τα έσοδα αυξάνουν τα ίδια κεφάλαια και τα έξοδα και οι απολήψεις μειώνουν τα ίδια κεφάλαια. Εάν ο ισολογισμός ήταν η μοναδική χρήσιμη οικονομική κατάσταση, αυτές οι αλλαγές στα κεφάλαια μπορούσαν να καταχωρηθούν απ' ευθείας στον λογ/σμό κεφάλαιο. Ομως, οι ιδιοκτήτες, τα στελέχη, οι επενδυτές και άλλοι χρειάζεται να γνωρίζουν ποσά συγκεκριμένων εσόδων και εξόδων, 'καθώς και το ποσό του καθαρού κέρδους της περιόδου. Οπως είδαμε, ανοίγουμε ξεχωριστούς λογ/σμούς στο καθολικό για να παρακολουθούμε κάθε είδος εσόδου και εξόδου καθώς και τις απολήψεις του επι/τία. Αποτελεσματικοί λογαριασμοί. Οι λογ/σμοί εσόδων και εξόδων ονομάζονται αποτελεσματικοί λογ/σμοί και παρακολουθούν μεταβολές των αντίστοιχων στοιχείων μόνο για μια διαχειριστική περίοδο. Στο τέλος της περιόδου, ανοίγουμε ένα λογ/σμό με τίτλο "Λογ/σμός Αποτελεσμάτων Χρήσης", στον οποίο μεταφέρονται τα υπόλοιπα των αποτελεσματικών λογ/σμών και ο οποίος μετά από αυτή τη μεταφορά θα παρουσιάζει τα καθαρά αποτελέσματα (κέρδη ή ζημίες) της περιόδου. Από κει τα αποτελέσματα μεταφέρονται στον λογ/σμό κεφάλαιο. Ενας άλλος βασικός σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι να μηδενίσουμε τα υπόλοιπα των αποτεσματικών λογ/σμών ώστε να είναι έτοιμοι να δεχθούν, και να μετρήσουν τα έσοδα και τα έξοδα της επιχ/σης την επόμενη διαχειριστική χρήση. Οι λογ/σμοί του ισολογισμού ονομάζονται και μόνιμοι ή πραγματικοί Λογ/σμοί, διότι τα υπόλοιπά τους εξακολουθούν να υφίστανται πέρα από την τρέχουσα διαχειριστική χρήση. Η διαδικασία της μεταφοράς των υπολοίπων των αποτελεσματικών Λογ/σμών στον λογ/σμό αποτελέσματα χρήσης και η περαιτέρω μεταφορά του αποτελέσματος στο κεφάλαιο ονομάζεται κλείσιμο των λογ/σμών. Οι αντίστοιχες ημερολογιακές εγγραφές ονομάζονται εγγραφές κλεισίματος. Οι λογ/σμοί γενικά κλείνουν μια φορά το χρόνο. Συνεχίζοντας όμως το παράδειγμα της επιχ/σης "Β. Βασιλείου - Κτηματομεστικές επιχ/σεις" θα παρουσιάσουμε το κλείσιμο τώρα, στις 31 Οκτωβρίου, ύστερα από λειτουργία ενός μηνός. Ατομικός λογ/σμός επιχ/τία. Οι απολήψεις του επιχ/τία μέσα από την Επιχ/ση είδαμε ότι εμφανίζονται ως χρεώσεις στον ατομικό λογ/σμό του επιχ/τία. Οπως γνωρίζουμε επίσης υποδηλώνουν μειώσεις του

κεφαλαίου. Γι' αυτό το λόγο στο τέλος της περιόδου ο λογ/σμός αυτός κλείνει και το υπόλοιπό του, με μια εγγραφή, μεταφέρεται στη χρέωση του λογ/σμού Κεφάλαιο. Εγγραφές κλεισίματος των λογ/σμών εσόδων. Οι λογ/σμοί των εσόδων έχουν πιστωτικά υπόλοιπα. Συνεπώς, κλείσιμο ενός λογ/σμού εσόδου σημαίνει μεταφορά του πιστωτικού του υπολοίπου στον Λογ/σμό Αποτελέσματα Χρήσης. Αυτό επιτυγχάνεται με μια ημερολογιακή εγγραφή η οποία συνίσταται από χρέωση του λογ/σμού εσόδου με ποσό ίσο με το πιστωτικό του υπόλοιπο και πίστωση του λογ/σμού αποτελέσματα χρήσης με το ίδιο ποσό. Ο μοναδικός λογ/σμός εσόδου της επιχ/σης Β. Βασιλείου - Κτηματομεσιτικές επιχ/σεις είναι Πωλήσεις Yπηρεσιών, ο οποίος έχει στις 31 Οκτωβρίου πιστωτικό υπόλοιπο 1.880.000 δρχ. Η εγγραφή κλεισίματος είναι η εξής:

Υστερα απ' αυτή την εγγραφή γίνεται η καταχώριση στους λογ/σμούς, οι οποίοι παρουσιάζουν την ακόλουθη εμφάνιση:

Εγγραφές κλεισίματος των λογ/σμών εξόδων. Οι λογ/σμοί των εξόδων έχουν χρεωστικά υπόλοιπα. Το κλείσιμο ενός λογ/σμού εξόδου σημαίνει μεταφορά του χρεωστικού του υπολοίπου στον Λογ/σμό Αποτελέσματα Χρήσης. Η ημερολογιακή εγγραφή για το κλείσιμο ενός λογ/σμού εξόδου συνίσταται από πίστωση του λογ/σμού εξόδου με ποσό ίσο με το χρεωστικό του υπόλοιπο και χρέωση του λογ/σμού αποτελέσματα χρήσης με το ίδιο ποσό. Υπάρχουν πέντε λογ/σμοί εξόδων στο καθολικό της επιχ/σης Β. Βασιλείου - Κτηματομεσιτικές επιχ/σεις. Πέντε ξεχωριστές ημερολογιακές εγγραφές κ:λεισίματος θα μπορούσαν να γίνουν για το κλείσιμο των παραπάνω λογ/σμών, αλλά η χρήση μιας σύνθετης ημερολογιακής εγγραφής αποτελεί ευκολότερη ή γρηγορότερη

μέθοδο κλεισίματος και των πέντε λογ/σμών.

Υστερα γίνεται η καταχώριση της εγγραφής στους λογ/σμούς και ο μεν λογ/σμός αποτελέσματα χρήσης μετά την καταχώριση παρουσιάζει πιστωτικό υπόλοιπο 857.000 δρχ., οι δε λογ/σμοί των εξόδων παρουσιάζουν μηδενικά υπόλοιπα, όπως φαίνεται στη συνέχεια.

Κλείσιμο του Λογ/σμού Αποτελέσματα Χρήσης. Οι πέντε λογ/σμοί των εξόδων έχουν κλείσει και το συνολικό ποσό των 1.023.000 δρχ. εμφανίζεται στη χρέωση του λογ/σμού αποτελέσματα χρήσης. Τα έσοδα από πωλήσεις υπηρεσιών 1.880.000 δρχ. που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου εμφανίζονται στην πίστωση του λογ/σμού αποτελέσματα χρήσης. Αφού το ποσό της πίστωσης, 1.880.000 δρχ. που εκπροσωπεί τα έσοδα του Οκτωβρίου είναι μεγαλύτερο από το ποσό της χρέωσης, 1.023.000 δρχ. που εκπρoσωπεί τα έξοδα του Οκτωβρίου, ο λογ/σμός έχει πιστωτικό υπόλοιπο 857.000 δρχ., τα καθαρά κέρδη του Οκτωβρίου. Τα καθαρά κέρδη των 857.000 δρχ. προκαλούν αύξηση των ιδίων

κεφαλαίων. Το πιστωτικό υπόλοιπο του λογ/σμού αποτελέσματα χρήσης μεταφέρεται, τέλος, στο λογ/σμό κεφάλαιο με την ακόλουθη εγγραφή:

Μετά την καταχώριση της παραπάνω εγγραφής, ο λογ/σμός αποτελέσματα χρήσης έχει μηδενικό υπόλοιπο, και τα καθαρά κέρδη του Οκτωβρίου θα εμφανισθούν ως αύξηση, δηλαδή καταχώριση στην πίστωση, του λογ/σμού κεφάλαιο ατομικής επιχ/σης, ως εξής:

Στο παράδειγμά μας η επιχ/ση έχει λειτουργήσει με κέρδος, δηλαδή το σύνολο των εσόδων υπερτερούσε του συνόλου των εξόδων. Εαν τα έξοδα μιας επιχ/σης είναι μεγαλύτερα από τα έσοδα, ο λογ/σμός αποτελέσματα χρήσης θα έχει χρεωστικό υπόλοιπο, υποδηλώνοντας έτσι καθαρή ζημιά για τη διαχειριστική περίοδο. Σ’ αυτή την περίπτωση η εγγραφή κλεισίματος του λογ/σμού αποτελέσματα χρήσης απαιτεί χρέωση του λογ/σμού κεφάλαιο και πίστωση του λογ/σμού αποτελέσματα χρήσης. Είναι φυσικό τότε να μειωθεί το κεφάλαιο κατά το ποσό που θα μεταφερθεί στη χρέωσή του. Πρέπει

να σημειώσουμε ότι ο λογ/σμός αποτελέσματα χρήσης ανοίγει και λειτουργεί μόνο κατά τη διαδικασία κλεισίματος των αποτελεσματικών λογ/σμών στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου. Κλείσιμο του ατομικού λογ/σμού του επιχ/τία. Οπως εξηγήθηκε νωρίτερα, απολήψεις μετρητών ή άλλων στοιχείων του ενεργητικού από τον ιδιοκτήτη δεν αποτελούν έξοδα της επιχ/σης και συνεπώς δεν συμμετέχουν στη διαμόρφωση του αποτελέσματος της διαχειριστικής περιόδου. Γι' αυτό το λόγο, το υπόλοιπό του δεν μεταφέρεται στο λογ/σμό αποτελέσματα χρήσης αλλά μεταφέρεται απ' ευθείας και κλείνει στον λογ/σμό κεφάλαιο. Η παρακάτω ημερολογιακή εγγραφή γίνεται προκειμένου να κλείσει ο ατομικός λογ/σμός επιχ/τία στο καθολικό της επιχ/σης Β. Βασιλείου - Κτηματομεσιτικές επιχ/σεις.

Μετά την καταχώριση της εγγραφής στους λογ/σμούς, ο ατομικός Λογ/σμό ς του επιχ/τία εμφανίζει μηδενικό υπόλοιπο ενώ το ποσό των απολήψεων εμφανίζεται αφαιρετικά, στην χρέωση του λογ/σμού κεφάλαιο ατομικής επιχ/σης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΕΞΑΓΩΓΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ .1. Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης Η δεύτερη βασική οικονομική κατάσταση είναι η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, η οποία αποτελεί μια μέτρηση της οικονομικής απόδοσης μιας επιχείρησης σε μια διαχειριστική περίοδο ( χρήση ). Η δημιουργία καθαρού κέρδους είναι ο κυρίαρχος σκοπός στις περισσότερες επιχειρήσεις. Το άτομο που οργανώνει μια μικρή ατομική επιχείρηση το κάνει με την ελπίδα ότι η επιχείρηση θα λειτουργήσει με κέρδος και συνεπώς θα αυξηθεί το κεφάλαιό του. Το αντίθετο του καθαρού κέρδους, δηλαδή μείωση του κεφαλαίου του προέρχεται από μη κερδοφόρα λειτουργία της επιχείρησης λέγεται καθαρή ζημιά. Τα κέρδη μπορεί να παραμείνουν μέσα στην επιχείρηση για να χρηματοδοτήσουν οποιαδήποτε επέκταση, ή μπορεί να τα αποσύρουν ο ιδιοκτήτης ή οι ιδιοκτήτες. Μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες έχουν γίνει μεγάλες αφήνοντας τα κέρδη μέσα στην επιχείρηση ως αποθεματικά και χρησιμοποιώντας τα για το σκοπό της ανάπτυξης. Αποθεματικά μπορεί να χρησιμοποιηθούν, για παράδειγμα, για αγορά νέων κτιρίων ή εξοπλισμού, για έρευνα και εφαρμογή σε νέα προϊόντα κ.λ.π.. Αφού η επιβίωση της επιχείρησης υπολογίζεται από τη δημιουργία κερδών, συνάγεται ότι μια σημαντική λειτουργία ενός λογιστικού συστήματος είναι να παρέχει πληροφορίες για την αποδοτικότητα της επιχείρησης. Προτού προχωρήσουμε χρειάζεται να ξεκαθαρίσουμε την έννοια των κερδών. Η λέξη χρησιμοποιείται με διαφορετικές έννοιες από οικονομολόγους, νομικούς και το κοινό. Ίσως γι΄αυτό το λόγο οι λογιστές προτιμούν να χρησιμοποιούν μια εναλλακτική μορφή του όρου, Καθαρά Αποτελέσματα Χρήσης. Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται και από το ενιαίο Γενικό Λογιστικό Σχέδιο για το αντίστοιχο στοιχείο. Μια κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης συνοψίζει σε μια και μόνο σελίδα την αποδοτικότητα της επιχείρησης κατά τη διάρκεια μιας διαχειριστικής περιόδου. Σ’αυτή την κατάσταση, τα καθαρά κέρδη μιας περιόδου προσδιορίζονται από σύγκριση μεταξύ των εξής στοιχείων:

(1) Της τιμής πώλησης των εμπορευμάτων ή προϊόντων που πουλήθηκαν ή των υπηρεσιών που παρασχέθηκαν από την επιχείρηση με

(2) του κόστους των παραπάνω στοιχείων συν τα διάφορα έξοδα που απαιτήθηκαν για να λειτουργήσει η επιχείρηση και να πραγματοποιηθούν οι πωλήσεις. Οι τεχνικοί λογιστικοί όροι γι΄αυτά τα στοιχεία του καθαρού κέρδους είναι έσοδα και έξοδα. Συνεπώς, προκύπτει ότι τα καθαρά κέρδη ισούνται με τα έσοδα μείον τα έξοδα, όπως φαίνεται και στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης που ακολουθεί. Εδώ η διαχειριστική περίοδος που αφορά την κατάσταση είναι περιορισμένη σε ένα μήνα για λόγους ευκολίας.

Β.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ – ΚΤΗΜΑΤΟΜΕΣΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧ/ΣΕΙΣ Κατάσταση λογ/σμου Αποτελεσμάτων Χρήσης

Οκτώβριος 1 έως Οκτώβριος 31, 1994 Έσοδα: Πωλήσεις υπηρεσιών…………………………………..1.180.000 Έξοδα: Αμοιβές και έξοδα προσωπικού…………………700.000 Έξοδα προβολής και διαφήμισης……………….210.000 Τηλεπικοινωνίες…………………………………48.000 Αποσβέσεις κτιρίων……………………………..50.000 Αποσβέσεις επίπλων………………………….....15.000 Συνολικά έξοδα…………………………………………1.023.000 Καθαρά κέρδη χρήσης…………………………………857.000 Εδώ πρέπει να εξηγήσουμε ότι , τα καθαρά κέρδη δεν συνίστανται από διαθέσιμα ή άλλο στοιχείο του ενεργητικού. Μάλλον, συνιστούν έναν υπολογισμό των επιδράσεων που έχουν οι διάφορες επιχειρηματικές συναλλαγές πάνω στα ίδια κεφάλαια. Η αύξηση των ιδίων κεφαλαίων βέβαια, η οποία προέρχεται από την επικερδή λειτουργία της επιχείρησης συνήθως συνοδεύεται από μια αύξηση του συνολικού ενεργητικού, αλλά δεν είναι υποχρεωτικά αύξηση του ταμείου. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, μια αύξηση των ιδίων κεφαλαίων συνοδεύεται από μείωση των συνολικών υποχρεώσεων. Συνεπώς, είναι δυνατόν, ακόμα και όταν οι επιχειρήσεις λειτουργούν με κέρδος να έχουν έλλειψη μετρητών και να μη μπορούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους. 5.2.Έσοδα

Έσοδα είναι η τιμή των εμπορευμάτων ή προϊόντων που πουλήθηκαν ή των υπηρεσιών που παρασχέθηκαν σε μια δεδομένη διαχειριστική περίοδο. Η δημιουργία εσόδου αυξάνει τα ίδια κεφάλαια. Όταν μια επιχείρηση πουλάει εμπορεύματα ή παρέχει υπηρεσίες στους πελάτες της, είτε εισπράττει αμέσως μετρητά, είτε δημιουργεί μια απαίτηση η οποία θα εισπραχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η εισροή μετρητών και η δημιουργία απαιτήσεων από τους πελάτες αυξάνουν το συνολικό ενεργητικό της επιχείρησης. Στην άλλη πλευρά της λογιστικής ισότητας, οι υποχρεώσεις δεν μεταβάλλονται, αλλά αυξάνεται το ποσό των ιδίων κεφαλαίων για να διατηρηθεί η λογιστική ισότητα. Συνεπώς έσοδο είναι η μικτή αύξηση των ιδίων κεφαλαίων που προκύπτει από τη λειτουργία της επιχείρησης. Τα ίδια κεφάλαια αυξάνονται επίσης από την εισφορά μετρητών ή άλλων στοιχείων του ενεργητικού από τον ιδιοκτήτη. Όλες οι εισπράξεις μετρητών δεν αποτελούν έσοδα. Θα εξηγήσουμε αυτή τη φράση χρησιμοποιώντας πρακτικά παραδείγματα. Παράδειγμα 1. Μια επιχείρηση μπορεί να εισπράξει μετρητά συνάπτοντας δάνειο από μια τράπεζα. Αυτή η αύξηση του ταμείου αντισταθμίζεται από αντίστοιχη αύξηση μιας υποχρέωσης, άρα δεν συνιστά έσοδο. Τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης δεν μεταβάλλονται με το δανεισμό. Παράδειγμα 2. Η είσπραξη μιας απαίτησης είναι ένα άλλο παράδειγμα είσπραξης μετρητών που δεν αποτελεί έσοδο. Η ενέργεια της είσπραξης δημιουργεί αύξηση του ταμείου, ενός στοιχείου του ενεργητικού, αλλά και μια αντίστοιχη ελάττωση σε ένα άλλο στοιχείο του ενεργητικού, τους χρεώστες. Το συνολικό ενεργητικό παραμένει αμετάβλητο, και φυσικά, δεν υπάρχει μεταβολή στις υποχρεώσεις ή τα ίδια κεφάλαια. Παράδειγμα 3. Ας δούμε ένα άλλο παράδειγμα όπου φαίνεται η διαφορά ανάμεσα στην είσπραξη μετρητών και τη δημιουργία εσόδου. Ας υποθέσουμε ότι μια επιχείρηση αρχίζει τη λειτουργία της τον Μάρτιο και κάνει πωλήσεις εμπορευμάτων και υπηρεσιών στους πελάτες της αυτό το μήνα ως εξής: πωλήσεις με μετρητά 250.000δρχ., πωλήσεις με πίστωση ( θα εισπραχθούν τον Απρίλη ) 150.000δρχ. Άρα, το έσοδο για το Μάρτη είναι 400.000δρχ., δηλαδή το σύνολο των μετρητών που εισπράχθηκε ή πρόκειται να εισπραχθεί για τις πωλήσεις του μήνα. Όταν εισπραχθεί η απαίτηση των 150.000δρχ. κατά τη διάρκεια του Απριλίου από τους πελάτες, δεν θα πρέπει να υπολογιστούν ως έσοδο για δεύτερη φορά. Σύμφωνα με τις γενικά παραδεκτές λογιστικές αρχές, μια επιχείρηση εμφανίζει στα βιβλία της ένα έσοδο τη στιγμή που παραδίδονται τα

πωληθέντα εμπορεύματα ή παρέχονται οι υπηρεσίες στους πελάτες. Γενικά, τα έσοδα καταχωρούνται όταν δημιουργούνται, ανεξάρτητα από το πότε θα εισπραχθούν. Στην ομάδα 7 του Ε.Γ.Λ.Σ. απεικονίζονται και παρακολουθούνται, κατά είδος, τα έσοδα τα οποία αναφέρονται στην ομαλή εκμετάλλευση της επιχείρησης σε μια διαχειριστική περίοδο (οργανικά έσοδα). 5.3. Έξοδα Έξοδα είναι το κόστος των εμπορευμάτων, προϊόντων ή υπηρεσιών που πουλήθηκαν και των υπηρεσιών που απαιτήθηκαν για να λειτουργήσει μια ε επιχείρηση και να δημιουργήσει έσοδα, σε μια διαχειριστική περίοδο. Ως μέτρηση της οικονομικής απόδοσης, τα έσοδα αντανακλούν τα ανταλλάγματα που “εισπράττει” η επιχείρηση, ενώ τα έξοδα υποδουλώνουν τις “θυσίες” που απαιτούνται. Παράδειγμα 4. Αμοιβές που πληρώνονται σε εργαζόμενους, ποσά που πληρώνονται για διαφημίσεις, για τηλέφωνο, για ασφάλιστρα, για συντηρήσεις και καύσιμα αυτοκινήτων, η φθορά (απόσβεση) επίσης των κτιρίων, των μηχανημάτων, των επίπλων κ.λ.π. είναι στοιχεία εξόδων απαραίτητα για να προσελκύσουν ή να εξυπηρετήσουν πελάτες και συνεπώς να δημιουργήσουν έσοδα. Υπάρχει μια σημαντικότατη σχέση ανάμεσα στα έσοδα και τα έξοδα. Τα έξοδα μιας συγκεκριμένης περιόδου γίνονται με σκοπό να παραχθούν έσοδα σε αυτή την ίδια περίοδο. Παράδειγμα 5. Οι αμοιβές των πωλητών ενός καταστήματος για το μήνα Ιούλιο αντιπαραβάλλονται με τα έσοδα του Ιουλίου, ακόμα και αν δεν πληρωθούν τον ίδιο μήνα αλλά αργότερα, τον Αύγουστο. Ένα έσοδο πάντα προκαλεί μείωση των ιδίων κεφαλαίων. Οι σχετικές μεταβολές στη λογιστική ισότητα μπορεί να είναι (1) είτε μείωση του ενεργητικού (2) είτε αύξηση του παθητικού. Ένα έξοδο μειώνει το ενεργητικό εάν πληρώνεται αμέσως με τη δημιουργία του ( ή αν η πληρωμή του έχει γίνει προκαταβολικά). Εάν το έξοδο δεν πληρώνεται αμέσως τη στιγμή που δημιουργείται, αλλά οφείλεται, οδηγεί σε αύξηση του παθητικού. Τα έξοδα και η πληρωμή μετρητών δεν είναι πάντα ταυτόσημα. Παραδείγματα πληρωμών, οι οποίες δεν αποτελούν έξοδα της τρέχουσας περιόδου, αποτελούν: η αγορά ενός κτιρίου με μετρητά, η αγορά

εμπορευμάτων, η εξόφληση ενός δανείου, οι αναλήψεις μετρητών που κάνουν οι ιδιοκτήτες από την επιχείρηση και άλλα. Στην ομάδα 6 του Ε.Γ.Λ.Σ. απεικονίζονται και παρακολουθούνται, κατά είδος, τα έξοδα που αναφέρονται στην ομαλή εκμετάλλευση της επιχείρησης σε μια διαχειριστική περίοδο ( οργανικά έξοδα), καθώς επίσης και οι ετήσιες επιβαρύνσεις για τη διενέργεια των αποσβέσεων και των προβλέψεων, που ενσωματώνονται στο κόστος λειτουργίας της επιχείρησης. 5.4. Οι λογαριασμοί εσόδων – εξόδων και λειτουργία τους. Οι λογαριασμοί των εσόδων-εξόδων. Κατά τη διάρκεια μιας διαχειριστικής περιόδου, κάθε επιχείρηση πραγματοποιεί μεγάλο αριθμό οικονομικών πράξεων που εμπερικλείουν και δημιουργία εσόδων και εξόδων. Για να ταξινομήσουμε και να συνοψίσουμε αυτές τις συναλλαγές, Ένας ξεχωριστός λογαριασμός ανοίγεται και παρακολουθείται για κάθε είδος εσόδου και κάθε είδος εξόδου. Παραδείγματος χάρη, σχεδόν κάθε επιχείρηση έχει λογαριασμούς για έξοδα διαφημίσεων, τηλεφωνικά, έξοδα αμοιβών προσωπικού. Στο τέλος της περιόδου, όλα τα έξοδα διαφήμισης εμφανίζονται σαν χρεώσεις στο λογαριασμό “ Έξοδα προβολής και διαφήμισης”. Το χρεωστικό υπόλοιπο αυτού του λογαριασμού υποδηλώνει τα συνολικά έξοδα διαφημίσεων της περιόδου και εμφανίζονται ως ένα στοιχείο εξόδου στην κατάσταση του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης. Οι λογαριασμοί των εσόδων είναι συνήθως πολύ λιγότεροι από τους λογαριασμούς των εξόδων. Μια μικρή επιχείρηση σαν την Β.Βασιλείου-Κτηματομεσιτικές επιχειρήσεις, στο συνεχόμενο παράδειγμά μας, μπορεί να έχει μόνο ένα ή δύο είδη εσόδων, όπως π.χ. προμήθειες από πωλήσεις ακινήτων και έσοδα από διαχείριση κτιρίων. Κανόνες χρεοπίστωσης των εσόδων-εξόδων. Έχουμε τονίσει ότι τα έσοδα αυξάνουν το κεφάλαιο ενώ τα έξοδα μειώνουν το κεφάλαιο. Οι κανόνες χρεοπίστωσης του κεφαλαίου ισχύουν για την καταχώρηση των εσόδων και των εξόδων στους λογαριασμούς. Έχουμε ήδη πει ότι η καταχώρηση των αυξήσεων και ελαττώσεων στο λογ/σμο κεφάλαιο γίνεται ως εξής: - Αυξήσεις του κεφαλαίου πιστώνονται - Ελαττώσεις του κεφαλαίου χρεώνονται Ο ίδιος κανόνας εφαρμόζεται και στην ενημέρωση των λογ/σμών εσόδων και εξόδων:

- Τα έσοδα αυξάνουν το κεφάλαιο. Άρα τα έσοδα καταχωρούνται σε πίστωση αντιστοίχου λογ/σμού. - Τα έξοδα ελαττώνουν το κεφάλαιο. Άρα τα έξοδα καταχωρούνται σε χρέωση αντιστοίχου λογ/σμου. Συναλλαγές που επηρεάζουν δυο ή περισσότερες διαχειριστικές περιόδους. Η λειτουργία μιας επιχ/σης περιλαμβάνει μια ατελείωτη σειρά από συναλλαγές, πολλές από τις οποίες αρχίζουν σε μια διαχειριστική χρήση αλλά επηρεάζουν διάφορες μεταγενέστερες διαχειριστικές περιόδους. Παραδείγματος χάρη, ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο μπορεί να καλύπτει τρία χρόνια και να γίνεται επιμερισμός του κόστους του συμβολαίου κατά μήνα. Εάν κοστίζει 360.000δρχ και καλύπτει 36 μήνες, τότε το έξοδο ασφάλισης για κάθε μήνα είναι 10.000δρχ. Εισφορές και απολήψεις του επιχειρηματία. Ο ιδιοκτήτης μιας ατομικής επιχ/σης μπορεί, οποιαδήποτε στιγμή, να εισφέρει στην επιχ/ση περιουσιακά στοιχεία ή να αποσύρει διάφορα ενεργητικά στοιχεία της επιχ/σης. Αυτού του είδους οι ‘ συναλλαγές’ προκαλούν αλλαγές στο κεφάλαιο, αλλά δεν θεωρούνται ούτε έσοδα ούτε έξοδα της επιχ/σης. Οι πρόσθετες εισφορές στοιχείων του ενεργητικού από τον ιδιοκτήτη καταχωρούνται ως χρεώσεις στον αντίστοιχο λογ/σμο του ενεργητικού και ως πιστώσεις στον λογ/σμό κεφάλαιο. Για τις αναλήψεις μετρητών ή άλλων ενεργητικών στοιχείων που κάνει ο ιδιοκτήτης για προσωπικές του ανάγκες, δημιουργείται ιδιαίτερος λογ/σμος με τίτλο Ατομικός λογ/σμος επιχ/τία ( κωδικός 33.07 ). Συνήθεις συναλλαγές που οδηγούν σε χρέωση του Ατομικού λογ/σμού του επιχ/τια είναι: - απολήψεις μετρητών - απολήψεις άλλων στοιχείων του ενεργητικού ( π.χ. εμπορεύματα ) - εξόφληση προσωπικών λογ/σμών του επιχ/τια με χρήματα της επιχ/σης.

Επειδή οι πρόσθετες εισφορές του επιχ/τια και οι απολήψεις του δεν αποτελούν ούτε έσοδα ούτε έξοδα, δεν περιλαμβάνονται στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης. Πριν από τη σύνταξη του ισολογισμού, στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου, οι ατομικές απολήψεις, σε μια άτυπη κατάσταση κεφαλαίου, αφαιρούνται από το αρχικό κεφάλαιο ( αρχή της περιόδου ) προκειμένου να υπολογιστεί το τελικό κεφάλαιο της περιόδου, το οποίο και θα εμφανιστεί στον ισολογισμό, στην περιοχή των ίδιων κεφαλαίων, με τον τίτλο ‘Κεφάλαιο Ατομικής Επιχ/σης’ ( κωδικός 40.07 ).

Καταχώρηση εσόδων και εξόδων: Ένα παράδειγμα. Η οργάνωση της επιχ/σης του Β.Βασιλείου κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου έχει ήδη περιγραφεί. Τώρα, το παράδειγμα συνεχίζεται για τον Οκτώβρη κατά τη διάρκεια του οποίου η επιχ/ση δημιούργησε έσοδα από παροχή υπηρεσιών για πωλήσεις ακινήτων των πελατών της. Κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου η επιχ/σή δεν είχε μόνο έσοδα αλλά δημιούργησε και διάφορα έξοδα. Κάθε συναλλαγή που επηρεάζει έναν λογ/σμό που ανήκει στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης επηρεάζει επίσης και ένα λογ/σμό του ισολογισμού. Όταν καταχωρούμε έσοδα θα χρεώνουμε κάποιο στοιχείο του ενεργητικού π.χ. ταμείο, πελάτες και θα πιστώνουμε τον αντίστοιχο λογ/σμό εσόδου. Όταν καταχωρούμε έξοδα θα χρεώνουμε τον αντίστοιχο λογ/σμό εξόδου και θα πιστώνουμε το ταμείο ή ένα λογ/σμό που θα υποδηλώνει υποχρέωση εάν το έξοδο θα πληρωθεί αργότερα. Οι συναλλαγές για το μήνα Οκτώβρη ήταν: Οκτώβρης 1. Πληρώθηκαν 120.000δρχ για δημοσίευση διαφήμισης, η οποία περιέγραφε διάφορα ακίνητα που ήταν για πώληση.

Οκτώβρης 6. Δημιουργήθηκε έσοδο από παροχή υπηρεσιών 750.000δρχ το οποίο και εισπράχθηκε αμέσως.

Ανάλυση Λογιστικός κανόνας Καταχώριση Το στοιχείο του Αυξήσεις στοιχείων Χρέωση: Ταμείο, 750.000 ενεργητικού ταμείο του ενεργητικού δρχ. αυξήθηκε χρεώνονται Δημιουργήθηκε Τα έσοδα αυξάνουν τα Πίστωση: Πωλήσεις έσοδο ίδια κεφάλαι και υπηρεσιών,750.000δρχ. πιστώνονται

Οκτώβρης 16. Έγινε μια διαφήμιση στον τύπο κόστους 90.000δρχ. με συμφωνία να πληρωθεί σε ένα μήνα.

Ανάλυση Λογιστικός κανόνας Καταχώριση Το κόστος της Τα έξοδα μειώνουν τα Χρέωση: Έξοδα προβολής διαφήμισης είναι ίδια κεφάλαια και και διαφήμισης, 120.000δρχ. έξοδο χρεώνονται Το στοιχείο του Ελαττώσεις Πίστωση: Ταμείο, 120.000 ενεργητικού ταμείου στοιχείων του Δρχ. μειώθηκε ενεργητικού πιστώνονται

Ανάλυση Λογιστικός κανόνας Καταχώριση

Το κόστος της Τα έξοδα μειώνουν τα Χρέωση: Έξοδα προβολής και διαφήμισης είναι ίδια κεφάλαια και διαφήμισης, 90.000δρχ έξοδο χρεώνονται Μια υποχρέωση Αυξήσεις των Πίστωση: Πιστωτές προς έναν πιστωτή υποχρεώσεων διάφοροι, 90.000δρχ δημιουργήθηκε πιστώνονται

Οκτώβρης 20. Πουλήθηκε ένα κτίριο πελάτη μας και δημιουργήθηκε έσοδο για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης της επιχ/σης, 1.130.000δρχ. Η συμφωνία είναι να εισπραχθεί το ποσό σε 2 μήνες.

Ανάλυση Λογιστικός κανόνας Καταχώριση Δημιουργήθηκε μια Αυξήσεις στοιχείων Χρέωση: Πελάτες, απαίτηση, στοιχείο του ενεργητικού 1.130.000δρχ του ενεργητικού, από χρεώνονται πελάτη μας Επίσης, Τα έσοδα αυξάνουν τα Πίστωση: Πωλήσεις Δημιουργήθηκε ένα ίδια κεφάλαια και υπηρεσιών, 1.130.000 έσοδο πιστώνονται δρχ

Οκτώβρης 25. Ο Β.Βασιλείου αποσύρει μετρητά 600.000δρχ για προσωπικές του ανάγκες.

Ανάλυση Λογιστικός κανόνας Καταχώριση Η ανάλυψη Ελαττώσεις ιδίων Χρέωση: Ατομικός περιουσιακών κεφαλαίων χρεώνονται λογ/σμός επιχ/τια, στοιχείων του 600.000δρχ. ιδιοκτήτη μειώνει την καθαρή περιουσία Το στοιχείο του Ελαττώσεις στοιχείων Πίστωση: Ταμείο, ενεργητικού ταμειου του ενεργητικού 600.000δρχ. μειώθηκε πιστώνονται

Οκτώβρης 31. Πληρώθηκαν μισθοί υπαλλήλων 700.000 δρχ. για το μήνα Οκτώβρη.

Ανάλυση Λογιστικός κανόνας Καταχώριση Οι μισθοί των Τα έξοδα μειώνουν τα Χρέωση: Αμοιβές εργαζομένων είναι ίδια κεφάλαια και έμμισθου προσωπικού, έξοδο χρεώνονται 700.000 δρχ. Το στοιχείο του Ελαττώσεις στοιχείων Πίστωση: Ταμείο,

ενεργητικού ταμειου του ενεργητικού 700.000 δρχ. μειώθηκε πιστώνονται

Οκτώβρης 31. Ένας λογ/σμός τηλεφώνου ύψους 48.000δρχ. εστάλη στην επιχ/ση. Πρέπει να πληρωθεί μέχρι τις 30 Νοεμβρίου.

Ανάλυση Λογιστικός κανόνας Καταχώριση Το κόστος της Τα έξοδα μειώνουν τα Χρέωση: υπήρεσιας ίδια κεφάλαια και Τηλεπικοινωνίες,48.000 τηλεπικοινωνιών χρεώνονται δρχ. είναι έξοδο Μια υποχρέωση προς Αυξήσεις των Πίστωση: Πιστωτές έναν πιστωτή υποχρεώσεων διάφοροι, 48.000δρχ δημιουργήθηκε πιστώνονται

Ανάλυση Λογιστικός κανόνας Καταχώριση Το κόστος της Τα έξοδα μειώνουν τα Χρέωση: υπήρεσιας ίδια κεφάλαια και Τηλεπικοινωνίες,48.000 τηλεπικοινωνιών χρεώνονται δρχ. είναι έξοδο Μια υποχρέωση προς Αυξήσεις των Πίστωση: Πιστωτές έναν πιστωτή υποχρεώσεων διάφοροι, 48.000δρχ δημιουργήθηκε πιστώνονται

Οκτώβρης 31. Ο Β.Βασιλείου διαπίστωσε ότι δεν χρειάζεται το σύνολο των μετρητών που απέσυρε στις 25 Οκτωβρίου και κατέθεσε 300.000δρχ. από αυτό το ποσό εκ νέου στο ταμείο της επιχ/σης.

Ανάλυση Λογιστικός κανόνας Καταχώριση Το στοιχείο του Αυξήσεις στοιχείων του Χρέωση: Ταμείο, 300.000 ενεργητικού ταμείου ενεργητικού χρεώνονται δρχ. αυξήθηκε Τα ίδια κεφάλαια Αυξήσεις ιδίων Πίστωση: Κεφάλαιο αυξήθηκαν κεφαλαίων πιστώνονται ατομικής επιχ/σης, 300.000δρχ

Οι ημερολογιακές εγγραφές για το μήνα Οκτώβρη είναι οι εξής:

Οκτώβ.1 64.02 Έξοδα προβολής & διαφήμισης 120.000 38.00 Ταμείο 120.000 Πληρωμή στον τύπο για διαφημίσεις, Τιμ. Νο… Οκτωβ. 6 38.00 Ταμείο 750.000 73.00 Πωλήσεις υπηρεσιών 750.000 Δημιουργία & είσπραξη εσόδου από προμήθεια πώλησης ακινήτου, Απ.εισπ.Νο… Οκτώβ. 16 64.02 Έξοδα προβολής & διαφήμισης 90.000 53.98 Πιστωτές διάφοροι 90.000 Διαφημίσεις στον τύπο, Τιμ.Νο… Οκτώβ. 20 30.00 Πελάτες 1.130.000 73.00 Πωλήσεις υπηρεσιών 1.130.000 Δημιουργία εσόδου από προμήθειες πωλήσεων,Τιμ. Νο… Οκτώβ. 25 33.07 Ατομικός λογ/σμός επιχ/τία 600.000 38.00 Ταμείο 600.000 Ανάληψη μετρητών από τον ιδιοκτήτη,Απόδ.Νο…. Οκτώβ.31 60.00 Αμοιβές έμμισθου προσωπικού 700.000 38.00 Ταμείο 700.000 Πληρωμή μισθών μηνός Οκτωβρίου, ως η μισθοδοτική κατάσταση. Οκτώβ.31 62.03 Τηλεπικοινωνίες 48.000 53.00 Πιστωτές διάφοροι 48.000 Λογ/σμός τηλεπικοινωνιών, Απόδ. Νο… Οκτώβ.31 38.00 Ταμείο 300.000 40.07 Κεφάλαιο Ατομικής επιχ/σης 300.000 Πρόσθετη εισφορά από τον ιδιοκτήτη

Το καθολικό. Οι λογ/σμοί του καθολικού, αφού ενημερώθηκαν και για τις συναλλαγές του Οκτωβρίου από το ημερολόγιο παρουσιάζουν την μορφή που ακολουθεί. Για οικονομία χώρου σ`αυτή την απεικόνιση, στην ίδια σελίδα του βιβλίου εμφανίζονται διάφοροι λογ/σμοί. Στην λογιστική πρακτική όμως κάθε λογ/σμός κατέχει μια ολόκληρη σελίδα του καθολικού, και χαρακτηρίζεται από τον κώδικό του αριθμό.