Αρχές Λίπανσηςcourseware.mech.ntua.gr/ml23327/lecture_pdfs/2. Arxes...σύσφιξη...
Transcript of Αρχές Λίπανσηςcourseware.mech.ntua.gr/ml23327/lecture_pdfs/2. Arxes...σύσφιξη...
1
Αρχές Λίπανσης
ΕΜΠ, Νοέμβριος-Δεκεμβριος 2014Εισηγητής: Χαράλαμπος Αποστολίδης
Αρχές Λίπανσης 2
• Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν υγρά ζωικής ή φυτικής προέλευσης ήδη από το 2400 π.Χ.
18/11/2014
Ιστορία
Ιστορία
• Τα φυτικά / ζωικά λιπαντικά χρησιμοποιήθηκαν μέχρι τον 19ο αιώνα
• Τα ορυκτέλαια εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης (19ος αιών)
• Τα χημικά πρόσθετα και τα συνθετικά λιπαντικά πρωτοεμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια και μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 3
2
Τριβές, φθορές, βλάβες
• Όταν στερεά σώματα, που βρίσκονται σε επαφή και υπό φορτίο ολισθαίνουν μεταξύ τους
• όσο καλά και αν είναι κατεργασμένες οι επιφάνειες τους αποτελούνται από ‘’κορυφές και κοιλάδες’’
• Αναπτύσσονται μεταξύ τους τριβές που προκαλούν υπερβολική αύξηση της θερμοκρασίας, φθορές και βλάβες – Συγκολλήσεις, αποσπάσεις
σωματιδίων, επιφανειακές φθορές, άρπαγμα….
Αρχές Λίπανσης 418/11/2014
Κοιλάδες
Κορυφές που έρχονται σε επαφή:
Τριβές, φθορές, βλάβες
• Τριβή – Είναι η δύναμη που αντιτίθεται στη σχετική κίνηση (ολίσθηση,
κύλιση) δύο σωμάτων σε επαφή/συνεργασία : άξονας-έδρανο, στοιχεία ρουλεμάν, γλίστρες εργαλειομηχανών, οδηγοί, γρανάζια κιβωτίων μετάδοσης, έκκεντρα, κλπ.
• Φθορά– Η αφαίρεση υλικού και η καταστροφή των συνεργαζόμενων
επιφανειών εξαιτίας των τριβών
• Βλάβη– Η απώλεια χρησιμότητας ενός τεχνικού συστήματος
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 5
Τριβές, φθορές, βλάβες
• Η τριβή δεν είναι πάντα ανεπιθύμητο φαινόμενο όπως π.χ. – στη περίπτωση φρένων και ελαστικών τροχών, το κάρφωμα, τη
σύσφιξη κοχλία- περικοχλίου, μετάδοσης κίνησης με ιμάντες, τροχών τριβής, σφιχτές συναρμογές, κλπ.
• Για τα περισσότερα στοιχεία μηχανών όμως όπως, – έδρανα ολίσθησης, οδοντωτοί τροχοί, ελατήρια εμβόλων και
χιτώνια, ρουλεμάν κλπ., η τριβή και η εξ’ αυτής φθορά ή και βλάβη είναι φαινόμενα ανεπιθύμητα μια και προκαλεί
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
6
3
Αρχές Λίπανσης 7
Τριβές, φθορές, βλάβες
Στατική τριβή
Τριβή ολίσθησης
Τριβή κύλισης
F
F
F
18/11/2014
Το Τριβολογικό Σύστημα
• Κάθε σημείο επαφής συνεργαζόμενων μηχανικών σωμάτων είναι – Ένα τριβολογικό ζεύγος– αποτελείται από τέσσερα στοιχεία
818/11/2014
Το Τριβολογικό Σύστημα
9
4
1018/11/2014Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
Το Τριβολογικό Σύστημα
– Επαφή 1: στοιχείο κυλίσεως – εσωτερικός διάδρομος
– Επαφή 2. στοιχείο κυλίσεως – εξωτερικός διάδρομος
– Επαφή 3: Άξονας – εσωτερικός δακτύλιος
– Επαφή 4: Εξωτερικός δακτύλιος - φωλιά
Τα συνεργαζόμενα στοιχεία μηχανών έχουν συνήθως περισσότερα του ενός σημεία επαφής (τριβής)
Παράδειγμα: ρουλεμάν
1
2
3
4
Τριβές, φθορές, βλάβες
• Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν τις τριβές στο σημείο διεπαφήςμεταξύ δύο σωμάτων σε σχετική μεταξύ τους κίνηση, όπως:
– Το είδος και η ποιότητα κατεργασία τους • επιφανειακή τραχύτητα
– Η θερμοκρασία • περιβάλλοντος-λειτουργίας π.χ. επηρεάζουν το πάχος της λιπαντικής διαχωριστικής
μεμβράνης
– Το φορτίο • η τριβή μεταβάλλεται άμεσα με το φορτίο. Φορτία που υπερβαίνουν την
προσχεδιασμένη ισχύ αυξάνουν σημαντικά τον συντελεστή τριβής)
– Η σχετική ταχύτητα μεταξύ τους• αύξηση της πέρα από τα προκαθορισμένα ασφαλή όρια , αυξάνει σημαντικά τον
συντελεστή τριβών• Το είδος της σχετικής κίνηση μεταξύ τους τριβή ολίσθηση έναντι κύλισης, επηρεάζουν
τον συντελεστή τριβής
– Τα χαρακτηριστικά των λιπαντικών • βασικό λάδι, ιξώδες, πρόσθετα
11
Τριβές, φθορές, βλάβες
• μια σειρά δυσμενών επιπτώσεων όπως– Αύξηση στην κατανάλωση ενέργειας – Χαμηλό βαθμό απόδοσης – Απώλεια ενέργειας με τη μορφή θερμότητας– Πρόωρες φθορές– Καταστροφή στοιχείων μηχανών– Καταστροφή λιπαντικών κλπ.
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
12
5
Τριβές, φθορές, βλάβες
• Υπάρχουν τρείς βασικές μέθοδοι μείωσης των τριβών και των συνεπεία αυτών ελάττωσης των φθορών και βλαβών– Η επικάλυψη των συνεργαζόμενων επιφανειών (π.χ. εδράνων
ολίσθησης) με αντιτριβικά υλικά που θα φθείρονται στη θέση τους: Λευκά μέταλλα, πλαστικά, δακτύλιοι κλπ.
– Υποκατάσταση της τριβής ολίσθησης με τριβή κύλισης όπως συμβαίνει με τη χρήση ρουλεμάν
– Η λίπανση
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
13
Τι είναι λίπανση;
• Η λίπανση είναι μία σημαντική μέθοδος προστασίας των στοιχείων μηχανών από– Τις τριβές, τις φθορές και τις βλάβες
• Με τη παρεμβολή λιπαντικών μεμβρανών μεταξύ των συνεργαζόμενων επιφανειών τους
•18/11/2014 •Αρχές Λίπανσης •14
Oil Film
Normal Service
Oil Film
Normal Service
Τι είναι λίπανση;
• τα λιπαντικά ́ ΄ φθείρονται ΄΄ στη θέση των μεταλλικών επιφανειών
• Αυτός είναι και ο κύριος λόγος • Επιλογής των κατάλληλων προϊόντων• Παρακολούθησης της ποιότητας τους κατά τη λειτουργία
τους• Φροντίδα διατήρησης της ποιότητας• Αντικατάστασης τους όταν πρέπει
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 15
δηλαδή
6
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 16
Τι είναι λίπανση;
• Από τους βασικούς ρόλους των λιπαντικών, μεταξύ άλλων, είναι
– η δημιουργία, παρεμβολή και διατήρηση διαχωριστικής μεμβράνης
– η υποκατάσταση της μεταλλικής τριβής από την τριβή των υγρών μορίων του λιπαντικού σώματος
– Ψύξη και μεταφορά θερμότητας – Προστασία από τη διάβρωση– Διατήρηση εσωτερικής καθαρότητας κλπ.– Η αύξηση του ωφέλιμου χρόνου ζωής– Η εξασφάλιση της λειτουργικής αξιοπιστίας
ΕΙΔΗ ΛΙΠΑΝΣΗΣ
static
Low speed
1718/11/2014 Αρχές λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 18
Πλήρης υγρή λίπανση - υδροδυναμική
v = 0F = 0 Κινούμενη επιφάνεια
F, v
Υδροδυναμικήπίεση
Η λιπαντική σφήνα που δημιουργείται προκαλεί την ανύψωση της κινούμενης και το διαχωρισμό τους
Ακίνητη επιφάνεια
Κινητή επιφάνεια
Ακίνητη επιφάνεια
7
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 19
Δύναμη F
Φορτίο Ταχύτητα ν
staticΣταθερή επιφάνεια ν=0
Δύναμη F=0
Φορτίο Ταχύτητα ν=0
staticΣταθερή επιφάνεια
Πλήρης υγρή λίπανση - υδροδυναμική
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 2065
Πλήρης υγρή λίπανση - υδροδυναμική
Σε κατάσταση ηρεμίας ο άξονας "αναπαύεται" πάνω στο έδρανο Με την κίνηση το λιπαντικό
σχηματίζει λιπαντική σφήνα που τροφοδοτεί τη ζώνη πιέσεων όσο διαρκεί η σχετική κίνηση των συνεργαζόμενων επιφανειών
Παροχήλιπαντικού
• Εγκάρσιο έδρανο ολίσθησης
Εγκάρσιο έδρανο ολίσθησης
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
21
8
22 Plain Bearing Lubrication_CH
Εγκάρσιο έδρανο ολίσθησης
• Ο τριβέας μπορεί να αποτελείται από ένα υλικό ή από επάλληλα μεταλλικά στρώματα ανάλογα με την εφαρμογή και τις λειτουργικές απαιτήσεις
Steel
Intermediate layer
Nickel barrier
Overlay
23 Plain Bearing Lubrication_CH
Oil Lubrication
• Οι αυλακώσεις χρησιμεύουν για την καλύτερη διανομή του λιπαντικού σε όλη την επιφάνεια του τριβέα
Πλήρης υγρή λίπανση - υδροδυναμική
Περιστρεφόμενος δίσκος
v=0
Σταθερός δίσκος (τριβέας)
Λιπαντική μεμβράνη
2418/11/2014 Αρχές λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης
• Ωστικό (αξονικό) Έδρανο Ολίσθησης (χωρίς διαμόρφωση)
9
Πλήρης υγρή λίπανση - υδροδυναμική
Εξοδοςλιπαντικού
Περιστροφή στροφίου
v
Εισοδοςλιπαντικού
v v
Σταθερός δίσκος (τριβέας
2518/11/2014Αρχές λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης
• Ωστικό Έδρανο Ολίσθησης (χωρίς διαμόρφωση)
Πλήρης υγρή λίπανση - υδροδυναμική
26
Περιστρεφόμενος δίσκος V=ω.r
Εισοδοςλιπαντικού
Εξοδοςλιπαντικού
v ’=0
Λιπαντική σφήνα
Τριβέας με διαμορφωμένη επιφάνεια
v
18/11/2014 Αρχές λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης
• Ωστικό Έδρανο Ολίσθησης (με διαμόρφωση ή κινητά πλακίδια)
Πλήρης υγρή λίπανση - υδροδυναμική
• Ωστικό Έδρανο Ολίσθησης (με διαμόρφωση ή κινητά πλακίδια)
18/11/2014 Αρχές λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 27
Περιστρεφόμενη Επιφάνεια
v
Εισοδοςλιπαντικού
Εξοδοςλιπαντικού
v v ’
Λιπαντική σφήνα
Ακίνητη επιφάνεια
27
18/11/2014
10
Πλήρης υγρή λίπανση- Υδροδυναμική
• Επειδή η υδροδυναμική μεμβράνη δημιουργείται από τη σχετική κίνηση των δύο συνεργαζόμενων σωμάτων υπάρχει πρόβλημα διαχωρισμού τους– κατά τη εκκίνηση ή το σταμάτημα (φθορές και βλάβες)
• Ή διακοπής λιπαντικής μεμβράνης κατά τη λειτουργία– μείωση στροφών, αυξομειούμενα φορτία
• Δεν μπορούν να παραλάβουν υψηλά φορτία
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ.Αποστολίδης
28
Πλήρης υγρή λίπανση-Υδροστατική
Προς αποφυγή τέτοιων καταστάσεων , γίνεται χρήση εξωτερικού συστήματος λίπανσης:• Το λιπαντικό προσάγεται
εξαναγκασμένα με αντλία στο έδρανο.• Το φορτίο εξισορροπείται από τη
πίεση που εξασκείται• Στη συνέχεια ξεκινά η περιστροφή• Στο σταμάτημα η αντλία λειτουργεί
μέχρι την οριστική στάση του άξονα
2918/11/2014 Αρχές λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης
Υδροστατικό έδρανο
Αρχές λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης30
Συμπεράσματα - Διαπιστώσεις
• Η πλήρης ή υγρή λίπανση επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη πίεσης:– αυτοδημιουργούμενης (υδροδυναμική)– εξωτερικά (υδροστατική)
• Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από 4 παράγοντες:
–Ιξώδες–Φορτίο (πίεση)–Σχετική ταχύτητα ολίσθησης επιφανειών–Θερμοκρασία
18/11/2014
11
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 31
Το πάχος της λιπαντικής μεμβράνης είναι της τάξεως των επιφανειακών ανωμαλιών
Φορτίο
Σημεία “μερικών επαφών”
Μεταδόσεις κίνησης σε γρανάζια, έδρανα (αργές στροφές, μεγάλα φορτία)
Μικτή λίπανση
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 32
Μικτή λίπανση
• Στην μικτή λίπανση– Δεν επιτυγχάνεται πάντα πλήρης διαχωρισμός των
συνεργαζόμενων επιφανειών– Δυσμενής περίπτωση λίπανσης αν συνδυαστεί με υψηλά
κρουστικά φορτία και θερμοκρασίες– Το λιπαντικό προσάγεται με νέφος ή με κυκλοφοριακό
σύστημα
• Η λίπανση εξαρτάται από • Το ιξώδες (πολύ μεγάλο)• Το φορτίο• Την ταχύτητα • Τη θερμοκρασία και τα αντιτριβικά πρόσθετα (χημικά AW, EP,
στερεά όπως: MoS2 , Γραφίτης, μεταλλικά όπως Χαλκός κλπ.)
Οριακή λίπανση
• Γλίστρες εργαλειομηχανών και οδηγών, αλυσίδες, μεταφορικές ταινίες, χιτώνια-ελατήρια εμβόλων ΜΕΚ, αργές κινήσεις-μεταδόσεις
• Οι συνεργαζόμενες επιφάνειες βρίσκονται σε επαφή
• Το πάχος της λιπαντικής μεμβράνης είναι μικρότερο του ύψους των επιφανειακών ανωμαλιών
• Οι λιπαντικές μεμβράνες είναι ‘’χημικές’’
Αρχές Λίπανσης 3318/11/2014
Επαφές
χαμηλή ταχύτητα
12
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 34
Οριακή λίπανση
• Στην οριακή λίπανση– Έχουμε σχεδόν πάντα επαφή των
συνεργαζόμενων επιφανειών– Οι επιφάνειες “ολισθαίνουν” η μία πάνω
στην άλλη.– Η δυσμενέστερη περίπτωση λίπανσης– Το λιπαντικό προσάγεται με νέφος, με
κυκλοφοριακό σύστημα, ψεκασμό ή επάλειψη
• Η λίπανση είναι συνάρτηση– του ιξώδους, – του φορτίου και της – θερμοκρασίας, – Τον κύριο ρόλο όμως έχουν τα αντιτριβικά και τα αντικολλητικά
πρόσθετα (anti stick-slip), που επιτρέπουν την ομαλή και αδιάκοπη κίνηση μεταξύ των συνεργαζόμενων επιφανειών (ιδιαίτερα στις εργαλειομηχανές κατεργασίας μετάλλων)
Ελαστο-υδροδυναμική Λίπανση EHL/EHD: Elastohydrodynamic lubrication
• Η Ελαστοϋδροδυναμική λίπανση (EHL) αναφέρεται στη λίπανση μη σύμμορφων επιφανειών όπως είναι:– Τα γρανάζια, τα ρουλεμάν και τα έκκεντρα – Οι επαφές των στοιχείων τους, χωρίς φορτίο, είναι σημεία ή
γραμμές
•
Σημειακή επαφή Γραμμική επαφή
Ελαστο-υδροδυναμική Λίπανση EHL/EHD: Elastohydrodynamic lubrication
• Υπό την επενέργεια φορτίων τα εφαπτόμενα στοιχεία παραμορφώνονται ελαστικά σχηματίζοντας πολύ μικρές επιφάνειες επαφής (επαφές Hertz)
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
36
13
37
Παρεμβάλλεται το λιπαντικό σχηματίζοντας πλήρη υγρή (υδροδυναμική) μεμβράνη πολύ λεπτού πάχους που τις κρατά διαχωρισμένες κατά τη διέλευση τους από τις ζώνες φορτίσεων (πιέσεων)
Πολύ λεπτή μεμβράνηΠολύ μεγάλες πιέσειςΕλαστική παραμόρφωση
επιφανειών /κατατομών
WΣυνεργαζόμενες επιφάνειες
W
Χωρίς φορτίο
Φορτίο
Ελαστο-υδροδυναμική Λίπανση EHL/EHD: Elastohydrodynamic lubrication
Ελαστο-υδροδυναμική Λίπανση EHL/EHD: Elastohydrodynamic lubrication
38
Λιπαντική σφήνα
Επαφές Hertz
μεμβράνη EHL
Κατανομή πιέσεωνPmax
v2
περιοχή ελαστικήςπαραμόρφωσης
Φορτίοv1
Σχηματισμός λιπαντικής μεμβράνης
Πιέσεις έως 4 Gpascals = 40.000 kgs/cm2
h
Ελαστο-υδροδυναμική Λίπανση EHL/EHD: Elastohydrodynamic lubrication
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ.Αποστολίδης
39
Χαμηλή περιφερειακή ταχύτητα
Περιοχή
14
Ελαστο-υδροδυναμική Λίπανση EHL/EHD: Elastohydrodynamic lubrication
Αρχές Λίπανσης 4018/11/2014
Λιπαντικόh
ΔιάδρομοςΣτοιχείο κύλισης
Ελαστο-υδροδυναμική Λίπανση EHL/EHD: Elastohydrodynamic lubrication
Αρχές Λίπανσης 4118/11/2014
Maximum Lift Minimum Lift
Rf
Rc
N
d dRc
Rf
N
Έκκεντρα
Ελαστο-υδροδυναμική Λίπανση EHL/EHD: Elastohydrodynamic lubrication
• Ο σχηματισμός της μεμβράνης EHL εξαρτάται από:– Ιξώδες του λιπαντικού– Την ποιότητα του λιπαντικού (αρχική, λειτουργίας)– Την ταχύτητα– Τη θερμοκρασία– Επιφανειακή τραχύτητα
• Λόγω ελαστικής παραμόρφωσης των συνεργαζόμενων επιφανειών αναπτύσσονται και τριβές ολίσθησης
• Άρα τα λιπαντικά πρέπει να είναι ενισχυμένα και με ειδικά πρόσθετα AW, EP
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 42
15
Συστήματα λίπανσης
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
43
Χειροκίνητη λίπανση
• Είναι η απλούστερη μέθοδος και εφαρμόζεται είτε το λιπαντικό είναι υγρό είτε γράσο. Οι συσκευές που χρησιμοποιούνται απεικονίζονται στο σχήμα 13.
Αρχές ΛίπανσηςΧ.Αποστολίδης
4418/11/2014
Λίπανση με βαρύτητα
Χρησιμοποιούνται λιπαντήρες – Εφαρμόζονται μόνο στην
περίπτωση υγρών λιπαντικών
– Υπάρχουν διαφόρων ειδών λιπαντήρες.
– Σε ορισμένους από αυτούς μπορεί να ρυθμιστεί η ποσότητα παροχής και η συχνότητα λίπανσης
Αρχές ΛίπανσηςΧ.Αποστολίδης
4518/11/2014
16
Λίπανση με εμβάπτιση/εκτίναξη
• Το λιπαντικό εκτινάσσεται στα σημεία λίπανσης με τη βοήθεια των κινούμενων ή περιστρεφόμενων εξαρτημάτων που μέρος τους βρίσκεται εμβαπτισμένο στο λάδι της ελαιολεκάνης.
• Σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται δακτύλιοι εκτίναξης που βρίσκονται προσαρμοσμένοι σε άξονα.
Αρχές ΛίπανσηςΧ.Αποστολίδης
4618/11/2014
Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
4718/11/2014
Κύκλωμα λίπανσης Μηχανής Ε.Κ.
Λίπανση με κυκλοφορία λαδιού
• Σε πολλές βιομηχανικές εφαρμογές, ειδικά όπου τα φορτία είναι υψηλά ή όπου τα σημεία λίπανσης είναι πολλά,
• η προσαγωγή του λιπαντικού γίνεται με την βοήθεια κεντρικών συστημάτων, υπό πίεση,
• ώστε να διασφαλίζεται η απαιτούμενη ποσότητα λιπαντικού στα σημεία που χρειάζεται.
• Τα συστήματα αυτά είναι εξοπλισμένα με φίλτρα καθαρισμού και σε ορισμένες περιπτώσεις με ψυγείο νερού για την ψύξη του λιπαντικού.
Αρχές ΛίπανσηςΧ.Αποστολίδης
4818/11/2014
Δευτερεύον σημείο δει γματοληψίας
Κύριο σημε ίο δειγματοληψίας
Γραμμή τροφοδοσίας
Ψυγείο λαδιού
Πρώτο συγκρότημα σταθμού μειωτήρων
Γραμμή επιστροφής
Φίλτρο αναρρόφησηςΕξυδάτωση
Φίλτρο
Δευτερεύον σημείο δει γματοληψίας
Κύριο σημε ίο δειγματοληψίας
Γραμμή τροφοδοσίας
Ψυγείο λαδιού
Πρώτο συγκρότημα σταθμού μειωτήρων
Γραμμή επιστροφής
Φίλτρο αναρρόφησηςΕξυδάτωση
Φίλτρο
17
4918/11/2014
Κύκλωμα λίπανσης ατμοστροβίλου
Υπερχείλισηιιι
Φίλτρολαδιού
Ψυγείο
Υδραυλικός ρυθμιστήςστροφών
Κύρια αντλία ΛίπανσηςΕξαρτημένη
Εδρανα Στρόβιλος Γεννήτρια
Ελαιοπαγίδα
αντλία ανύψωσηςΑντλία
Αρχικής λειτουργίας
ΕφεδρικήΑντλίαΣταματήματος
Αρχές λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης
50 Plain Bearing Lubrication_CH
Vertical FLS Grinding Mill
Σύστημα λίπανσης εδράνων ελάστρουχαλυβουργίας
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ.Αποστολίδης
51
18
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ.Αποστολίδης
52
Σύστημα λίπανσης Χ/Π μηχανής
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ.Αποστολίδης
53
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 54
Ανακεφαλαίωση: Είδη λίπανσης
Πλήρης υγρή λίπανσηΥδροδυναμικήΥδροστατική
Μικτή λίπανσηΕλαστουδροδυναμικήΟριακή
Αύξηση δυσκολίας
19
Είδη λίπανσης (Stribeck’s curve)
푽풊풔풄풐풔풊풕풚 (푽풆풍풐풄풊풕풚푳풐풂풅
= 풛푵푷
Ορι
ακή
Μικ
τή
EHL
Υδρο
δυνα
μική
F
h ≈ 2,5 - 10 μm
h ≈ 0,25 – 1,5 μmh ≈ 0,025 – 0,25μmh ≈ 0,025 ≈ Ra
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 56
Συμπέρασμα
• Τα λιπαντικά είναι από τα πλέον απαραίτητα (υγρά) εξαρτήματα κάθε μηχανισμού
• Χρησιμοποιώντας – μόνο υψηλής ποιότητας λιπαντικά….
• Ακολουθώντας τις διαδικασίες της τακτικής συντήρησης, τις οδηγίες των κατασκευαστών, τη θεωρία και την πράξη– προστατεύετε τα μηχανήματα σας από τις πρόωρες φθορές και
• Αυξάνετε την απόδοση τους
Προέλευση Λιπαντικών
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
57
20
Προέλευση Λιπαντικών
• 80% των λιπαντικών προέρχονται από το αργό πετρέλαιο
• Κατά την κλασματική απόσταξη του αργού πετρελαίου – μετά από διαδικασίες εξευγενισμού – λαμβάνονται οι διάφορες κατηγορίες “βασικών λαδιών”
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 58
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 59
ΣτήληΑπόσταξης
Βασικό πετρέλαιο
Ειδικά βασικά λάδια (HC)
Αέρια+ελαφρά κλάσματα
PAO+ = PAO + Cyclic Hydro CarbonsΣυνθετικά βασικά λάδια
PAO+
LPGαιθυλένιο
Κηροζίνη
Πετρέλαιο
βασικά λάδια
άσφαλτος
σύνθεση
Καταλυτική υδρογόνωσηΑποκήρωση
Βαρύ πετρέλαιο
βενζίνη
Κλασματική απόσταξη πετρελαίου
Κατηγορίες βασικών λαδιών
• Τα “βασικά λάδια” είναι η πρώτη ύλη των λιπαντικών• Η ποιότητα και ο τύπος των βασικών λαδιών
– παίζουν σημαντικό ρόλο στην συνολική απόδοση του λιπαντικού
• Διεθνώς τα βασικά λάδια κατατάσσονται κατά ΑΡΙ σε κατηγορίες (GROUP)
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 60
21
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 61
Κατηγορίες βασικών λαδιών
Ορυκτέλαια– Συμβατικής τεχνολογίας (GROUP I)
• κυρίως βιομηχανικά λάδια• κινητήρων παλαιάς τεχνολογίας• κινητήρων χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις
• Ειδικής κατεργασίας και εξευγενισμού– λιπαντικά εξαιρετικής ποιότητας (GROUP II)– συνθετικής τεχνολογίας (GROUP III)
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 62
Κατηγορίες βασικών λαδιών
• Συνθετικά βάσης ΡΑΟ (GROUP IV)– Αποτελούνται από μόρια υψηλής καθαρότητας και
σταθερότητας – Έχουν σχεδόν ιδανικές ιδιότητες– Εξαιρετική συμπεριφορά σε ακραίες συνθήκες (θερμοκρασίας,
καταπόνησης)• Συνθετικά (GROUP V)
– Χημικά υγρά 100% συνθετικά (εστέρες, γλυκόλες κλπ.)
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 63
Κατηγορίες βασικών λαδιών
• Ημισυνθετικά– (Ορυκτέλαιο + X % Συνθετικό)– Καλύτερες ιδιότητες εύκολης ροής στις χαμηλές θερμοκρασίες– Χρησιμοποιήθηκαν πριν και παράλληλα με την παραγωγή
βασικών ανώτερων κατηγοριών
22
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 64
Σημασία της ποιότητας των βασικών λαδιών
• Η ποιότητα των βασικών λαδιών καθορίζει τη συμπεριφορά ροής των λιπαντικών.
• Έτσι για λιπαντικά ίδιας ρευστότητας κατά ISO ή SAE
– H κατηγορία Ι παρουσιάζει μεγαλύτερη αντίσταση υγρής τριβής (μεγαλύτερη ενέργεια)
– Η κατηγορία ΙΙ χαμηλότερη αντίσταση υγρής τριβής (μικρότερη ενέργεια)
– Οι κατηγορίες ΙΙΙ και IV• πολύ μικρή αντίσταση (πολύ χαμηλή ενέργεια)• Πιο αποτελεσματική προστασία ιδιαίτερα κατά την εκκίνηση
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 65
Σημασία της ποιότητας των βασικών λαδιών
• Η ποιότητα των βασικών λαδιών καθορίζει την ποιότητα των τελικών προϊόντων.
– H κατηγορία Ι
• παρουσιάζει μεγαλύτερη τάση οξείδωσης
– Η κατηγορία ΙΙ
• χαμηλότερη τάση οξείδωσης– Η κατηγορία ΙΙΙ
• πολύ μικρή τάση οξείδωσης– Οι κατηγορίες IV & V
• ελάχιστη τάση οξείδωσης
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 66
Ενίσχυση βασικών λαδιών
• Τα βασικά λάδια, κάθε κατηγορίας, δεν έχουν • ιδιότητες που επαρκούν για τις διάφορες• εφαρμογές
– Οι φυσικές τους ιδιότητες ενισχύονται και νέες προστίθενται με τη βοήθεια χημικών προσθέτων
– Το ολοκληρωμένο προϊόν περνά από πολλούς ελέγχους και δοκιμές πριν κυκλοφορήσει στην αγορά
23
Κατηγορίες χημικών προσθέτων
• Προστασίας επιφανειών – από φθορές, διάβρωση και σκουριά
• Μείωσης – τριβών και βελτίωσης απόδοσης
• Εξασφάλισης – εσωτερικής καθαρότητας και απορρύπανσης– Εξουδετέρωσης οξέων και προϊόντων καύσης
• Αντιοξειδωτικά• Αντιαφριστικά
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 67
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 68
Χημική Σύσταση λιπαντικών
Πρόσθετο....
Βασικό λάδι
Πρόσθετο 3Πρόσθετο 1
Πρόσθετο 2
Τελικό Προιόν
Βασικό λάδι
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 69
Βασικά χαρακτηριστικά λιπαντικών
24
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 70
Χαρακτηριστικά και ιδιότητες
• Ιξώδες• Δείκτης ιξώδους• Σημείο ροής• Θερμική σταθερότητα• Χημική σταθερότητα• Απορρυπαντική ικανότητα • Εξουδετέρωση οξέων και άλλων προϊόντων καύσεως• Αντοχή στην οξείδωση• Αντιδιαβρωτική προστασία• Αντιτριβική προστασία
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 71
Ιξώδες (Ρευστότητα)
• Βασική ιδιότητα των ρευστών
• Μετράει το πόσο εύκολα ή δύσκολα ρέει (την εσωτερική αντίσταση)
• Μεταβάλλεται με τη θερμοκρασία:
Όλα τα λιπαντικά γίνονται λεπτόρευστα όταν θερμαίνονται και παχύρευστα όταν ψύχονται
• Τα λιπαντικά κατατάσσονται σύμφωνα με το ιξώδες τους σε συγκεκριμένη θερμοκρασία
θερμοκρασία
Χαμηλή Υψηλήθερμοκρασία
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 72
Ιξώδες (Ρευστότητα)
Θερμοκρασία
Ιξώδες
20 40 60 80 100 1200
100
200
320
400500
1000 ISO 320
25
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 7365
Κ λ ά σ ε ις ρ ε υ σ τ ό τ η τ α ςκ α τά το σ ύ σ τ η μ αIS O D IN 5 1 5 1 9
Κ ιν η μ α τικ ό ιξ ώ δ ε ςσ ε c s t (m m 2 /s ) 2 0 0 C | 4 0 0 C
Δ υ ν α μ ικ όιξ ώ δ ε ς σ εm P a .s / 4 0 0 C
IS O V G 2 2 ~ 3 ,3 2 ,2 ~ 2 ,0IS O V G 3 3 ~ 5 3 ,2 ~ 2 ,9IS O V G 5 5 ~ 8 4 ,6 ~ 4 ,1IS O V G 7 7 ~ 1 3 6 ,8 ~ 6 ,2IS O V G 1 0 1 0 ~ 2 1 1 0 ~ 9 ,1IS O V G 1 5 1 5 ~ 3 4 1 5 ~ 1 3 ,5IS O V G 2 2 2 2 - 2 2 ~ 1 8IS O V G 3 2 3 2 - 3 2 ~ 2 9IS O V G 4 6 4 6 - 4 6 ~ 4 2IS O V G 6 8 6 8 - 6 8 ~ 6 1IS O V G 1 0 0 1 0 0 - 1 0 0 ~ 9 0IS O V G 1 5 0 1 5 0 - 1 5 0 ~ 1 3 5IS O V G 2 2 0 2 2 0 - 2 2 0 ~ 2 0 0IS O V G 3 2 0 3 2 0 - 3 2 0 ~ 2 9 0IS O V G 4 6 0 4 6 0 - 4 6 0 ~ 4 1 5IS O V G 6 8 0 6 8 0 - 6 8 0 ~ 6 2 0IS O V G1 0 0 0
1 0 0 0 - 1 0 0 0 ~ 9 0 0
IS O V G 1 5 0 0 1 5 0 0 - 1 5 0 0 ~ 1 3 5 0
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 74
Κλάση SAE Μέγιστο φαινόμενο ιξώδεςσε mPa . s και °C
Χαμηλότερη Θερμοκρασίαάντλησης °C
Κινηματικό ιξώδες
Ελάχιστο Μέγιστο
0W 3250 στους -30 - 35 3,8 -
5W 3500 στους -25 - 30 3,8 -
10W 3500 στους -20 - 25 4,1 -
15W 3500 στους -15 - 20 5,6 -
20W 4500 στους -10 - 15 5,6 -
25W - - 10 9,3 -
20 - - 5,6 <9,3
30 - - 9,3 <12,5
40 - - 12,5 <16,3
50 - - 26,3 <21,9
60 - - 21,9 -
Σύστημα κατάταξης SAE
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 75
Δείκτης ιξώδους
• Χαρακτηρίζει τον τρόπο μεταβολής του ρευστότητας του λιπαντικού
• Τη φυσική συμπεριφορά του δηλαδή ανάλογα με τη θερμοκρασία
26
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 76
Δείκτης ιξώδους
20 40 60 80 100 1200100
200320
400
500
Θερμοκρασία
Ιξώδες
70
1000ISO 320
ISO 320
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 77
Δείκτης ιξώδους
• Όσο υψηλότερος είναι ο δείκτης ιξώδους τόσο καλύτερη η συμπεριφορά των λιπαντικών στις χαμηλές και υψηλές θερμοκρασίες.– Τα συνηθισμένα λιπαντικά έχουν δείκτη ιξώδους 100 (VI=100)– Τα πολύτυπα λιπαντικά έχουν ‘’υψηλό δείκτη ιξώδους’’σε
σύγκριση με τα μονότυπα (>125) και οφείλεται σε χημικά πρόσθετα
– Τα συνθετικά λιπαντικά έχουν πολύ υψηλό δείκτη ιξώδους (>150) που οφείλεται στη δομή τους
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 78100 oC (Θερμοκρασία λειτουργίας)
22
32
46
ISO grades
κρύο λάδι ζεστό λάδι
-20 oC (Θερμοκρασία εκκίνησης)
Παχύρρευστο λάδιΚαλή λίπανση
Λεπτόρρευστο λάδι
Κίνδυνος φθοράς
ΕύκολοξεκίνημαΆμεση
λίπανση
ΔύσκολοξεκίνημαΦθορές
Ιδανικό
Δείκτης ιξώδους
27
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 79100 oC (Θερμοκρασία λειτουργίας)
5W10W15W20W20
30
40
50
SAE grades
κρύο λάδι ζεστό λάδι
-20 oC (Θερμοκρασία εκκίνησης)
Παχύρρευστο λάδιΚαλή λίπανση
Χαμηλή κατανάλωση
Λεπτόρρευστο λάδιΥψηλή κατανάλωσηΚίνδυνος φθοράς
ΕύκολοξεκίνημαΆμεση
λίπανση
ΔύσκολοξεκίνημαΦθορές
Ιδανικό
Δείκτης ιξώδους
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 80
Βελτιωτικά Δείκτη Ιξώδους
θερμοκρασίαχαμηλή Υψηλή
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 81
Αντοχή στην οξείδωση
• Η οξείδωση είναι η κύρια αιτία καταστροφής λιπαντικού και οφείλεται στις υψηλές θερμοκρασίες.
• Πρόκληση σημαντικών φθορών• Δημιουργία καταλοίπων και εξανθρακωμάτων• Τα αντιοξειδωτικά πρόσθετα επιβραδύνουν σημαντικά την
φυσική τάση των λιπαντικών να οξειδώνονται και να καταστρέφονται.
• Πρακτικός κανόνας – Για κάθε 10 °C αύξηση της θερμοκρασίας του λιπαντικού
(πάνω από τους 70 °C) υποβαθμίζεται η ωφέλιμη ζωή του λιπαντικού κατά 50%
– Αυτό θα μπορούσε να περιορίσει την ισχύ π.χ. των κιβωτίων μετάδοσης λόγω χαμηλότερου θερμικού συντελεστή (ητ = ηth x ηm )
28
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 82
Θερμική Σταθερότητα
-C
+C
°C
150°C
Μέτρηση ιξώδους του λιπαντικού μετά από θερμική καταπόνηση - High Temperature High Shear (HTHS)
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 83
-C
+C
°C
Η χαμηλότερη θερμοκρασία στην οποία ένα λιπαντικό ρέει και να λιπαίνει
Σημείο ροής
Πρόσθετα AW (Antiwear) καιΕΡ (Extreme Pressure)
• AW πρόληψη της επαφής μετάλλου με μέταλλο
– Επικαλύπτουν τις επιφάνειες με χημική μεμβράνη που δημιουργείται σε υψηλές θερμοκρασίες κατά τις μεταξύ τους τριβές.
• ΕΡ σχηματίζουν προστατευτική μεμβράνη στις ζώνες υψηλών φορτίσεων (και της στιγμιαίας αύξησης θερμοκρασίας) εμποδίζοντας τις μεταλλικές επαφές
– λόγω υψηλών κρουστικών φορτίων ή σε περιπτώσεις διακοπής της λιπαντικής μεμβράνης
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
84
29
Διαχωρισμός νερού (Demulsibility )
• Η δυνατότητα του λιπαντικού να διαχωρίζει το νερό • Επιθυμητή ιδιότητα για:
• Υδραυλικά λιπαντικά • Λιπαντικά στροβίλων• Γραναζοκιβώτια• Κυκλοφοριακά συστήματα
18/11/2014 Αρχές ΛίπανσηςΧ. Αποστολίδης
85
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 86
Απορρυπαντική και διασκορπιστική ικανότητα (TΒN)
• Διατήρηση εσωτερικής καθαρότητας • Αποφυγή δημιουργίας επικαθήσεων
Κυριότερες Κατηγορίες λιπαντικών
Βιομηχανικά λιπαντικάΑνάλογα με την χρήση τους τα Βιομηχανικά υγρά λιπαντικά (λάδια), χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες.Κυκλοφοριακά• Τα λιπαντικά της κατηγορίας αυτής είναι σχεδιασμένα για την
λίπανση μέσω κυκλοφοριακών συστημάτων όπως είναι το υδραυλικό σύστημα, το σύστημα λίπανσης κινητήρα, μεγάλα γραναζοκιβώτιακ.λπ.
• Χρειάζεται όμως να προσδιορίζεται το ιξώδες και η ποιότητα που χρειάζεται σε κάθε εφαρμογή. Συνήθεις ρευστότητες για κλειστά κυκλοφοριακά συστήματα, σύμφωνα με το σύστημα ISO : 100, 150, 220.
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 87
30
Κυριότερες Κατηγορίες λιπαντικών
Κιβωτίων/ μειωτήρων• Τα λιπαντικά αυτής της κατηγορίας είναι σχεδιασμένα να
αντιμετωπίζουν τις ισχυρές τριβές που αναπτύσσονται μεταξύ των επιφανειών των οδόντων των γραναζιών όταν βρίσκονται σε εμπλοκή.
• Είναι συνήθως λιπαντικά με υψηλό ιξώδες (παχύρρευστα) ενισχυμένα με ειδικά αντιτριβικά πρόσθετα και πρόσθετα υψηλής πιέσεως.
• Στις περισσότερες βιομηχανικές εφαρμογές, οι κατηγορίες ως προς το ιξώδες, που χρησιμοποιούνται σύμφωνα με το σύστημα ISO, είναι οι παρακάτω: 150, 220, 320, 460.
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 88
Κυριότερες Κατηγορίες λιπαντικών
Μηχανέλαια• Είναι λιπαντικά απλών βιομηχανικών εφαρμογών, ανοιχτών
λιπάνσεων, ολικής απώλειας. Χρησιμοποιούνται συνήθως στη λίπανση ρουλεμάν, κουζινέτων, οδηγών, γλυστρών, αξόνων και εργαλειομηχανών. Μπορεί να είναι ενισχυμένα και με ειδικά πρόσθετα ανάλογα με την εφαρμογή. Συνήθεις ρευστότητες κατά ISO: 32, 46, 68.
• Αεροσυμπιεστών– Είναι λιπαντικά με ειδικά πρόσθετα κατάλληλα για την λίπανση
συμπιεστών κάθε τύπου. Συνήθεις ρευστότητες κατά ISO:– 32, 46, για κοχλιοφόρους και πτερυγιοφόρους– 46, 68, 100 για εμβολοφόρους– 100, 150, 220 για περιστροφικούς με λοβούς
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 89
Κυριότερες Κατηγορίες λιπαντικών
Ειδικών χρήσεων• Υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός λιπαντικών σχεδιασμένων για
την αντιμετώπιση διαφόρων περιπτώσεων. Οι κυριότερες κατηγορίες είναι:– Μεταφοράς θερμότητας, Μετασχηματιστών , Επιφανειακής
προστασίας,– Κοπής μετάλλων, Μη αναφλέξιμα κ.λπ.
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 90
31
Κυριότερες Κατηγορίες λιπαντικών
• Λιπαντικά Βιομηχανίας τροφίμων• Όσα φυσικά ή χημικά υλικά, όπως είναι τα λιπαντικά, που χρησιμοποιούνται
άμεσα ή έμμεσα στην παραγωγή, υπάρχει περίπτωση να έρθουν σε τεχνικά μη αποτρέψιμη, απρόβλεπτη ή τυχαία επαφή με τα τρόφιμα, πρέπει να επιλέγονται με βάση τα παρακάτω κριτήρια:
– Να μην είναι τοξικά– Να είναι φυσιολογικά αδρανή– Να είναι άοσμα και άγευστα– Να είναι εγκεκριμένα από διεθνείς οργανισμούς– Να συμφωνούν με το νομικό πλαίσιο
• H1. Για τα λιπαντικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη βιομηχανία ειδών διατροφής όπου είναι πιθανή και μη αποτρέψιμη επαφή του προϊόντος με το λιπαντικό (10ppm ≈ 0,001% wt max.
• H2. Για τα λιπαντικά που είναι κατάλληλα για εφαρμογές στη βιομηχανία ειδών διατροφής, εφόσον δεν υπάρχει καμία πιθανότητα επαφής του προϊόντος με το λιπαντικό.
• H3. Για τα διαλυτά υγρά παράγωγα του πετρελαίου όπως π.χ. οι φαρμακευτικές παραφίνες που χρησιμοποιούνται στα εναίσιμα ή τις καλλυντικές κρέμες, βιομηχανία χαρτιού tissue, κλπ.
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 91
Κυριότερες Κατηγορίες λιπαντικών
Ψυκτικών μηχανών• Χρησιμοποιούνται στη λίπανση ψυκτικών συμπιεστών και μπορεί να
είναι ορυκτέλαια ή συνθετικά λιπαντικά. Υπάρχει επί πλέον και μία νέα ειδική κατηγορία συνθετικών λιπαντικών , εστέρες πολυόλης, κατάλληλων για τη λίπανση συμπιεστών που χρησιμοποιούν οικολογικά ψυκτικά υγρά (HFC). Συνήθεις ρευστότητες κατα ISO: 22, 32, 68, 100.
Υδραυλικά • Είναι λιπαντικά ενισχυμένα με αντιτριβικά πρόσθετα και πρόσθετα
υψηλής πίεσης. Περιέχουν επίσης αντιαφριστικά, αντιοξειδωτικά και αντισκωριακά πρόσθετα. Συνήθεις ρευστότητες κατά ISO: 32, 46, 68.
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 92
Κυριότερες Κατηγορίες λιπαντικών
Κινητήρων Ε.Κ.• Ιξώδες σύμφωνα με τους πίνακες SAE. Ποιοτική
κατάταξη σύμφωνα με τα συστήματα – ACEA (ευρωπαίοι κατασκευαστές), και – SAE (αμερικάνοι κατασκευαστές).
18/11/2014 Αρχές Λίπανσης 93
32
Επιλογή λιπαντικώνΕφαρμογή
Συνθήκες
Φορτίο
Ταχύτητα
Θερμοκρασία
Περιβάλλον
Επιλογή λιπαντικών ως προς το ιξώδες
17.3.2007 Στοιχεία λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 95
Μεγάλο φορτίο, μικρή ταχύτητα μεγάλο ιξώδες
Μικρό φορτίο, μεγάλη ταχύτητα μικρό ιξώδες
Υψηλές θερμοκρασίες μεγάλο ιξώδες
Χαμηλές θερμοκρασίες μικρό ιξώδες
Ποιοτική κατάταξη λιπαντικών
33
Στοιχεία λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 97 17.3.2007
Βιομηχανικά λιπαντικά
• Σύστημα ISO ISO 6743– Με τις ανάλογες υποκατηγορίες
• Υδραυλικών ISO 6743/4 κατηγορία Η• Μειωτήρων (ISO 6743/6 κατηγορία C• Αεροσυμπιεστών ISO 6743/3 κατηγορία D• Στροβίλων ISO 6743/5 κατηγορία Τ• Γράσων ISO 6743/9 κατηγορία Χ
• Σύστημα AGMA (μειωτήρων)
Στοιχεία λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 9817.3.2007
DIN QUALITY STANDARDS 1
2
3
4
5
6
7
GR Nr
OUP Name
Type of Lubricant Letter Code
Relevant Standard
Type(s)specified Group Symb
ol AN λιπαντικά απλών εφαρμογών AN DIN 51501 L- AN (1) Λιπαντικά αυτόματης μετάδοσης ATF B Λιπαντικά γενικής λίπανσης B DIN 51513 BA, BB, BC C Κυκλοφοριακά λιπαντικά C DIN 51517 parts1-3 C,CL,CLP
1 Mineral CG Λιπαντικά γλυστρών και οδηγών CG (2) lubr. D Λιπαντικά αεροεργαλείων D Oils F Λιπαντικά φίλτρων αέρος F FS Λιπαντικά καλουπιών FS H Υδραυλικά λιπαντικά H DIN 51524 Parts
1,2 HL, HLP
HV Υδραυλικά λιπαντικά HV DIN 51524 Part 3 HVLP (2)
W Λιπαντικά ελάσεως μετάλλων W Z Λιπαντικά ατμομηχανών Z DIN 51510 ZA, ZB, ZD Οργανικοί εστέρες E Synthet
or Συνθετικοί υδρογονάνθρακες HC
3 Semis. Φωσφατικοί εστέρες PH Fluids Πολυγλυκόλες PG Silicone oils SI
Βιομηχανικά λιπαντικά (DIN 51502)
Στοιχεία λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 99 17.3.2007
Ευρωπαϊκό Σύστημα Ποιότητας
• Την κατηγορία ACEA A/Β - 2010– για βενζινοκινητήρες– για πετρελαιοκινητήρες επιβατικών και μικρών φορτηγών
• Την κατηγορία ACEA C (low SAPS) 2010– για κινητήρες νέας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας
επαγγελματικών και επιβατικών οχημάτων
• Την κατηγορία ACEA E 2010– για πετρελαιοκινητήρες μεγάλων οχημάτων
34
Στοιχεία λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 10017.3.2007
SH
SA SB SC SD
SE SF SG
1993
SJ1996
SL 2001
SM2003
API ‘S’ – Service, gasoline
SΝ2010
Στοιχεία λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 10117.3.2007
CBCA CCCD
CG-4
CF-4
CE
CF CF-2
CD II
CΗ-4
CI-4
2001
2002
1998
CJ-4
API ‘C’ – Commercial, diesel
CI-4+
2006
Στοιχεία λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 102 17.3.2007
Συμπεράσματα
• Τα λιπαντικά αποτελούν πολύτιμα εξαρτήματα κάθε μηχανικού συνόλου
• Σχεδιάζονται ώστε να ανταποκρίνονται σε συνθήκες λειτουργίας
• Τα λιπαντικά πρέπει να επιλέγονται – με γνώμονα τις απαιτήσεις της κάθε εφαρμογής – τις συστάσεις των κατασκευαστών– το βέλτιστο αποτέλεσμα
35
Στοιχεία λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 103 17.3.2007
Συμπεράσματα
Η χρήση ακατάλληλων λιπαντικών οδηγεί πάντα
σε σημαντικές φθορές και βλάβες
πολλές φορές σε ακριβές επισκευές και
απαξιώνει την αξιοπιστία και αξία του εξοπλισμού
Η τάση προμήθειας του “φθηνότερου” λιπαντικού
αποστερεί τη δυνατότητα χρησιμοποίησης λιπαντικών εξελιγμένης τεχνολογίας
Στοιχεία λίπανσης - Χ.Αποπστολίδης 104 17.3.2007
Συμπεράσματα
• Η Λίπανση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος προληπτικής συντήρησης Το κατάλληλο λιπαντικό,
Η κατάλληλη ποιότητα
Η κατάλληλη ποσότητα,
Στην κατάλληλη θέση
Την κατάλληλη στιγμή
είναι η πεμπτουσία της λίπανσης