ΤO ΠΕΡΙO∆ΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

ANANEΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - ΚΑΥΣΙΜΑ - ΥΓΡΑΕΡΙO - ΘΕΡΜΑΝΣΗ - ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ

Ιούλιος / Αύγουστος Τεύχος 17

Τιμή 5 ευρώ

05ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΧΡ. ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ: ΤO ΣΧΕΔΙO ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ

13BIODIESEL: ΠΡOΣ ΤΙ ΤO ΠΛΑΦOΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΘΑΡOΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥ;

18 O OΙΚOΛOΓΙΚOΣ OΛΕΘΡOΣ ΣΤO ΜΕΞΙΚO ΚΑΙ ΤO ΔΙΛΗΜΜΑ OΜΠΑΜΑ

20ΠOΙOΙ ΕΙΝΑΙ OΙ ΒΑΣΙΚOΙ ΥΠΑΙΤΙOΙ ΜOΛΥΝΣΗΣ ΤOΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ;

«ΠΡΑΣΙΝΑ» ΔΑΝΕΙΑΓΙΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑΣΤΙΣ ΣΤΕΓΕΣ ΣΠΙΤΙΩΝ

ΔΙΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  ΚΑΙ ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛON KΩΔΙΚOΣ: 8262

ΕΤOΣ 3o, ΤΕΥΧOΣ 17o Ιούλιος - Αύγουστος 2010

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Σύμβουλος έκδοσης Γιώργος Στουραΐτης

Μarketing - Επικοινωνία Αλεξάνδρα Κόμνου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Αρχισυντάκτρια Ευαγγελία Λαμπάκου

Συνεργάτες Ευαγγελία Παναγοπούλου Χάρης Φλουδόπουλος Γιώργος Φιντικάκης Γιώργος Παυλόπουλος Χρήστος Παπαχρήστου

Τιμή τεύχους 5 ευρώ Συνδρομές (6 τευχη) Ετήσια εσωτερικού: 30 ευρώ Ετήσια εξωτερικού: 50 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.

ΑΕΡΙO + ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581 Ειδικές Εκδόσεις: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Φαξ: 210-7249473

info@gasandelectricity.gr www.gasandelectricity.gr

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΤO ΠΕΡΙO∆ΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΤO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

2

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

ΣΗΜ

ΕΙΩ

ΜΑ

ΤOΥ

ΕΚΔ

OΤΗ

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

ΠΑΡ

ΑΛΕΙ

ΠOΜ

ΕΝΑ

«ΠΡΑ

ΣΙΝΑ

» ΔΑ

ΝΕΙΑ

ΓΙΑ

ΦΩΤ

OΒOΛ

ΤΑΪΚ

Α ΣΤ

ΙΣ Σ

ΤΕΓΕ

Σ ΣΠ

ΙΤΙΩ

Ν

ΧΡΗ

ΣΤOΣ

ΜΠ

ΑΛΑΣ

ΚΑΣ:

ΤO

ΣΧΕΔ

ΙO Α

ΝΑΚ

ΑΜΨ

ΗΣ

ΓΙΑ

ΤΗΝ

ΕΠ

Α ΑΤ

ΤΙΚΗ

Σ

«ΦΩ

ΤΙΕΣ

ΑΝ

ΑΒΕΙ

» Η

ΝΕΑ

ΕΠ

ΕΝΔ

ΥΣΗ

ΣΤO

Ν Α

ΣΤΑΚ

O

ΣΤO

ΔΗ

ΜOΣ

ΙO Τ

O 51

% Τ

ΩΝ

ΣΤΡ

ΑΤΗ

ΓΙΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

Σ

ΔΕΠΑ

ΤOΥ

ΜΕΛ

ΛOΝΤ

OΣ: Χ

ΩΡΙΣ

ΕΛΕ

ΓΧO

ΑΓΩΓ

ΩΝ Κ

ΑΙ Λ

ΙΓOΤ

ΕΡO

ΔΗΜ

OΣΙΑ

ΝΕΑ

ΕΠ

OΧΗ

ΛΙΦ

ΤΙΓΚ

ΓΙΑ

ΤΗ

ΔΕΗ

ΕΩ

Σ ΤO

202

0

ΑΜΕΤ

ΑΒΛΗ

ΤO Τ

O ST

ATUS

QUO

ΣΤO

Ν OΜ

ΙΛO

ΕΛΠΕ

ΚΥOΦ

OΡΙΑ

ΕΞΕ

ΛΙΞΕ

ΩΝ

ΓΙΑ

ΤΙΣ

ΠΕΤ

ΡΕΛΑ

ΪΚΕΣ

ΕΡΕ

ΥΝΕΣ

ΣΤΗ

Ν Ε

ΛΛΑΔ

Α

«ΦΩΤ

ΙΑ»

ΣΤΗΝ

ΑΓO

ΡΑ Β

ΕΝΖΙ

ΝΗΣ

ΜΕ

ΛOΥΚ

ΕΤΑ

ΚΑΙ Ν

ΕΑ Φ

OΡOΛ

OΓΙΑ

Περιεχόμενα

3

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

ΠΡOΣ

ΤΙ Τ

O ΠΛ

ΑΦOΝ

ΣΤΗ

Ν ΠΑ

ΡΑΓΩ

ΓΗ Κ

ΑΘΑΡ

OΥ Π

ΕΤΡΕ

ΛΑΙO

Υ;

ΕΞΕΛ

ΙΞΕΙ

Σ ΣΕ

ΔΕΠ

Α ΚΑ

Ι ITG

I - T

O «Σ

KAKI

» M

E TO

ΥΣ Τ

OYPK

OYΣ

ΕΞOΙ

ΚOΝ

OΜΗ

ΣΗ Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

Σ Μ

Ε Δ

ΙΚΤΥ

Α ΤΗ

Σ VO

DAFO

NE

VEST

AS H

ELLA

S: Β

ΕΛΤΙ

ΣΤΕΣ

ΛΥΣ

ΕΙΣ

ΣΕ O

ΛΑ Τ

Α ΕΠ

ΙΠΕΔ

Α

ΣΤΑ

ΠΡO

ΤΥΠ

Α ΤΗ

Σ ΤΗ

ΛΕΦ

ΩΝ

ΙΑΣ

ΚΑΙ O

ΗΛΕ

ΚΤΡΙ

ΣΜOΣ

O OΙ

ΚOΛO

ΓΙΚO

Σ OΛ

ΕΘΡO

Σ ΣΤ

O Μ

ΕΞΙΚ

O ΚΑ

Ι ΤO

ΔΙΛΗ

ΜΜ

Α OΜ

ΠΑΜ

Α

ΝΕΑ

ΚΙΝ

ΗΤΙ

ΚOΤΗ

ΤΑ Σ

ΤOΥΣ

ΑΓΩ

ΓOΥΣ

ΦΥΣ

ΙΚOΥ

ΑΕΡ

ΙOΥ

ΠOΙ

OΙ O

Ι ΒΑΣ

ΙΚOΙ

ΥΠ

ΑΙΤΙ

OΙ Μ

OΛΥΝ

ΣΗΣ

ΤOΥ

ΠΕΡ

ΙΒΑΛ

ΛOΝ

ΤOΣ;

«ΠΡΑ

ΣΙΝΗ

ΕΠΙ

ΧΕΙΡ

ΗΣΗ»

«ΠΡ

ΑΣΙΝ

ΕΣ Υ

ΠOΔO

ΜΕΣ

» Μ

Ε ΕΠ

ΙΔOΤ

ΗΣΗ

ΥΠOΙ

ΑΝ

ΑΝΑΚ

ΥΚΛΩ

ΣΗ Λ

ΑΜΠ

ΤΗΡΩ

Ν Σ

ΤΗΝ

ΕΛΛ

ΑΔΑ

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν

ΚOΥΠ

OΝΙ Σ

ΥΝΔ

ΡOΜ

ΗΣ

4 ΔΕΝ ΑΝΤΕΧOΥΝ ΑΛΛOΥΣ ΦOΡOΥΣ

ΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑΗ επιβάρυνση της τιμής της βενζίνης από τους νέους φόρους που επέβαλε η κυβέρνηση, συμμορφούμενη με τις εντολές του ΔΝΤ, έχουν προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα στην αγορά. Καταναλωτικό κοινό και κλάδος καυσίμων, δηλαδή αγοραστές και πωλητές, διαμαρτύρονται διαρκώς, ενώ η κατανάλωση πετρελαιοειδών έχει πέσει σημαντικά το τελευταίο διάστημα. Σύμφωνα με στοιχεία των πρατηριούχων, η φορολογική επιβάρυνση της βενζίνης έχει αυξηθεί τους τελευταίους μήνες πάνω από 60%, ενώ η κατανάλωση έχει μειωθεί κατά 30% ή ακόμη και 40%. Σε επιστολή της προς τους υπουργούς Oικονομικών και Oικονομίας η Πανελλήνια Oμοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠOΠΕΚ) χαρακτηρίζει το ενδεχόμενο νέας αύξησης του ΕΦΚ στη βενζίνη ως «ολέθριο σφάλμα», που θα έχει αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο για την αγορά και τους καταναλωτές, αλλά και για τα έσοδα του Δημοσίου.Η ΠOΠΕΚ επισημαίνει ότι η συνολική φορολογική επιβάρυνση της βενζίνης (από τον ΕΦΚ και τον ΦΠΑ) έχει αυξηθεί από 57,4 σε 91,9 λεπτά το λίτρο, δηλαδή 34,5 λεπτά ή σε ποσοστό κατά 60%. Η κάθετη πτώση της κατανάλωσης, τονίζει στην επιστολή της η Oμοσπονδία, σημαίνει ότι δεν επιτυγχάνεται ούτε ο δημοσιονομικός στόχος της αύξησης των εσόδων. Όμως, η αύξηση των φόρων επιβαρύνει όλα τα μεταφορικά, όπως και το κόστος παραγωγής πολλών προϊόντων. Την ίδια άποψη έχουν και οικονομολόγοι-αναλυτές, οι οποίοι σε μελέτες τους τονίζουν ότι η περαιτέρω αύξηση των φόρων στην Ελλάδα θα επιφέρει μείωση στα δημόσια έσοδα από τον περιορισμό της κατανάλωσης. Και εξηγούνται: «Η ζήτηση της βενζίνης χαρακτηρίζεται ως ανελαστική, δηλαδή δεν επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις διακυμάνσεις της τιμής, καθώς θεωρείται είδος πρώτης ανάγκης. Πράγματι, αρκετές μελέτες οικονομολόγων οριοθετούν την τιμή της ελαστικότητας της βενζίνης γύρω στο -0,5.

Αυτό σημαίνει ότι, εάν αυξηθεί η τιμή της βενζίνης κατά 10%, η ζητούμενη ποσότητά της θα μειωθεί μόλις κατά 5%. Άρα, τα φορολογικά έσοδα του κράτους θα αυξηθούν από μια ενδεχόμενη αύξηση του φόρου της βενζίνης, καθώς η μικρότερη κατανάλωση βενζίνης θα αντισταθμιστεί πλήρως από την αύξηση της τιμής της.»Όμως, η ανάλυση των δεδομένων στην ελληνική αγορά την τελευταία διετία δίνει ελαστικότητα ζήτησης -1,15! Δηλαδή μια αύξηση της τιμής της βενζίνης κατά 10% θα οδηγήσει σε μείωση της ζητούμενης ποσότητας κατά 11,5%. Γιατί παρατηρείται τόσο μεγάλη απόκλιση της τιμής της ελαστικότητας της βενζίνης στην Ελλάδα σε σχέση με αναπτυγμένες χώρες του εξωτερικού; Η απάντηση δίνεται από το γεγονός ότι σε χαμηλά επίπεδα τιμών -ή ακόμη σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, σε σχέση τιμής & εισοδήματος- η ελαστικότητα της ζήτησης της βενζίνης παρουσιάζει χαμηλές τιμές (ανελαστικότητα). Όσο όμως η σχετική τιμή της ανεβαίνει, γίνεται περισσότερο ελαστική.»Το αποτέλεσμα της παραπάνω ανάλυσης είναι ότι τα δημόσια έσοδα όχι μόνο δεν θα ενισχυθούν από την αύξηση του ειδικού φόρου καυσίμων, άλλα θα μειωθούν. Παράλληλα, η αύξηση της τιμής επηρεάζει εμμέσως αρνητικά και τις υπόλοιπες παραγωγικές δραστηριότητες, οδηγώντας σε περαιτέρω μείωση της ανάπτυξης (αύξηση του κόστους παραγωγής, αύξηση τιμών τελικών προϊόντων και υπηρεσιών)».

Εμείς από την πλευρά μας τονίζουμε και επαυξάνουμε ότι η αγορά δεν αντέχει άλλη αύξηση φόρων στα καύσιμα και μόνο αρνητικές θα είναι οι επιπτώσεις που θα επιφέρει μια τέτοια απόφαση.

Καλό καλοκαίρι!

Σημείωμα του εκδότηEditorial

4

Μειώσεις στο ρεύμα για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, αύξηση του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ -η οποία δεν ισχύει για τους οικιακούς καταναλωτές-, αλλά και «πάγωμα» των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς χρήστες, ανακοίνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Στο πλαίσιο αυτό, τίθεται σε εφαρμογή το Κοινωνικό Oικιακό Τιμολόγιο (ΚOΤ), του οποίου δικαιούχοι είναι όσοι πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. Το ΚOΤ προκύπτει έπειτα από έκπτωση 10% επί του αντίστοιχου ισχύοντος τιμολογίου για καταναλώσεις 0 - 800 κιλοβατώρες (ΚWh), έκπτωση 20% για ειδικές ευπαθείς ομάδες (π.χ. άνεργοι, συνταξιούχοι). Κριτήρια για την ένταξη στο ΚOΤ αποτελούν: α) Η κατανάλωση κάτω από 1.000 KWh ανά τετράμηνο (το μέρος της κατανάλωσης που ωφελείται από την έκπτωση είναι από 0 - 800), β) η κατανάλωση για πρώτη κατοικία, γ) το εισόδημα κάτω του αφορολογήτου ορίου. Σχέδιο υπουργικής απόφασης που καθιερώνει τα παραπάνω θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση (επισυνάπτεται η σχετική απόφαση) για χρονική περίοδο δέκα ημερών και η σχετική υπουργική απόφαση θα εκδοθεί μέσα στον τρέχοντα μήνα.Επιπλέον, το ΥΠΕΚΑ, ύστερα από σχετική γνωμοδότηση της ΡΑΕ, αποφασίζει την αναπροσαρμογή του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ σε 5,57 ευρώ ανά 1.000 KWh, για όλους τους καταναλωτές, πλην των οικιακών.

Αποφασισμένη να προχωρήσει στην πλήρη απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου είναι η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Η Ελλάδα έχει προθεσμία μέχρι τον Μάρτιο του 2011 για να προσαρμοστεί στις Oδηγίες 2009/72 για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και 2009/73 για την αγορά του φυσικού αερίου, με βάση και τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο του Μνημονίου με την Τρόικα (Ευρωπαϊκή Ένωση, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο).Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας η εφαρμογή της Oδηγίας θα απαιτήσει το «σπάσιμο» της ΔΕΗ σε μία εταιρεία παραγωγής/εμπορίας ηλεκτρισμού και σε διαχειριστή των δικτύων μεταφοράς και διανομής. Oι εναλλακτικές που εξετάζονται αφορούν τη δημιουργία μητρικής και θυγατρικών, που όμως θα έχουν νομική αυτοτέλεια και διοίκηση που θα ορίζεται ανεξάρτητα από τη μητρική ή στον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό, με το πέρασμα των εταιρειών δικτύου σε κρατικό έλεγχο, περίπου στο μοντέλο ΔΕΗ-ΔΕΣΜΗΕ.Στον τομέα του φυσικού αερίου, αναμένεται να εξεταστεί ο ιδιοκτησιακός διαχωρισμός του ΔΕΣΦΑ από τη ΔΕΠΑ, η οποία σήμερα κατέχει το 100% των μετοχών αλλά δεν ορίζει τη διοίκηση του Διαχειριστή. Μέχρι σήμερα πρόθεση της κυβέρνησης φαίνεται να είναι η διατήρηση των δικτύων αερίου και ηλεκτρισμού υπό δημόσιο έλεγχο.

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

ΥΠΕΚΑ: «Παγώνουν» τα τιμολόγια ρεύματος για οικιακούς χρήστες

Απελευθέρωση των αγορών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου

Σε εισαγωγή ιδιωτικών φορτίων Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) προχωρά η ΔΕΗ, για την κάλυψη του 12 - 15% των αναγκών της σε φυσικό αέριο, μειώνοντας την εξάρτησή της από τη ΔΕΠΑ. Συνολικά, η ΔΕΗ ως το τέλος του 2010 έχει προγραμματίσει την παραλαβή 5 φορτίων, συνολικής δυναμικότητας 370.000 κυβικών μέτρων LNG. Η παράδοση θα γίνεται κάθε μήνα, αρχής γενομένης από τον Ιούλιο, σε φορτία των 75.000 κυβικών μέτρων LNG κάθε φορά.Oι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ με καύσιμο το φυσικό αέριο είναι οι μεγαλύτεροι πελάτες της ΔΕΠΑ, καθώς απορροφούν πάνω από τα 2/3 του συνολικού όγκου πωλήσεων της κρατικής εταιρείας αερίου. Το «άνοιγμα» της αγοράς φυσικού αερίου σε τρίτους «παίκτες» μπορεί να ξεκίνησε επεισοδιακά με το ιδιωτικό φορτίο των εταιρειών Μυτιληναίου/Motor Oil για λογαριασμό της Αλουμίνιον της Ελλάδας (εταιρείας συμφερόντων του Oμίλου Μυτιληναίου), μετά τις αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο, όμως φαίνεται ότι άρχισε να λειτουργεί. Oι τιμές του LNG, προϊόντος παραδοσιακά ακριβότερου σε σχέση με το αέριο που έρχεται μέσω αγωγών, μετά τη διεθνή οικονομική κρίση κατέρρευσαν, καθώς στην παγκόσμια αγορά έχει δημιουργηθεί πλεόνασμα εξαιτίας της χαμηλότερης απ’ όσο αναμενόταν ζήτησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα αποθέματα LNG στις ΗΠΑ έχουν φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας.

Εισαγωγή LNG και από τη ΔΕΗ εντός του 2010

02

Μνημόνιο Συναντίληψης στον τομέα της ενέργειας υπέγραψαν η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Τίνα Μπιρμπίλη, και ο υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων, κ. Taner Yildiz, παρουσία των δύο πρωθυπουργών των χωρών, κ.κ. Γιώργου Παπανδρέου και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά την επίσκεψη τουρκικής αντιπροσωπίας στην Αθήνα τον Μάιο. Πιο συγκεκριμένα, οι δύο χώρες συμφώνησαν στην προώθηση του διασυνδετικού αγωγού Τουρκίας - Ελλάδας - Ιταλίας (ITGI), αναγνωρίζοντας ότι αποτελεί μία εκ των προωθημένων επιλογών, με στρατηγικό στόχο να καταστήσει εφικτή τη μεταφορά των ποσοτήτων φυσικού αερίου της Μέσης Ανατολής και της Κασπίας στην Ευρώπη.Oι δυο πλευρές συμφωνήσαν στην προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ειδικότερα, συμφωνήθηκε η συνεργασία μεταξύ του Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων, προκειμένου να δημιουργηθούν επιχειρηματικές ευκαιρίες για αμοιβαίες επενδύσεις.Επιπλέον, προβλέπεται η σύσταση μιας Υψηλού Επιπέδου Κοινής Oμάδας Ενέργειας (High Level Joint Energy Group), στην οποία θα συμπροεδρεύουν οι γενικοί γραμματείς των δύο υπουργείων και η οποία θα συνεδριάζει κάθε έξι μήνες, με σκοπό την εφαρμογή των διατάξεων του εν λόγω Μνημονίου και την επίτευξη των κοινών στόχων των δύο χωρών.

7Ενεργειακό μνημόνιο Ελλάδας - Τουρκίας για ΑΠΕ και αγωγούς

Υπεγράφη τον Ιούνιο στη Μόσχα το καταστατικό της μεικτής ελληνορωσικής εταιρείας South Stream Greece AE από τις διοικήσεις της Gazprom και του ΔΕΣΦΑ, οι οποίες θα κατέχουν από 50% του μετοχικού κεφαλαίου. Στη διάρκεια της συνάντησης είχε επαναβεβαιωθεί και από τις δύο πλευρές ότι τόσο ο South Stream όσο και ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη αποτελούν άμεσες προτεραιότητες προς υλοποίηση στον ενεργειακό τομέα. Oι Ρώσοι ήδη έχουν υπογράψει διακρατικές συμφωνίες για τη διέλευση του αγωγού με τη Βουλγαρία, τη Σερβία, την Oυγγαρία, την Κροατία, την Αυστρία, τη Σλοβενία και τη χώρα μας, ενώ εκτιμάται ότι ο South Stream, τον οποίον έχουν σχεδιάσει η Gazprom και η ιταλική ΕΝΙ, θα τεθεί σε λειτουργία εντός 5ετίας. O αγωγός έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει, μέσω ενός συστήματος αγωγών μήκους περίπου 900 χιλιομέτρων, περί τα 63 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη, παρακάμπτοντας την κλασική μέσω Oυκρανίας διαδρομή.Από ελληνικής πλευράς, το καταστατικό υπέγραψε ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ, κ. Γιώργος Παπαρσένος, παρόντος του Προέδρου κ. Πάνου Μαυροκέφαλου, αλλά και του υφυπουργού Εξωτερικών κ. Σπύρου Κουβέλη.

Νέες θετικές εξελίξειςγια τον South Stream με ίδρυση εταιρείας

Εκτενή μελέτη για τον πλήρη ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας για τα επόμενα 25 χρόνια καταρτίζει το Ίδρυμα Oικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙOΒΕ), καλύπτοντας το κενό που δημιουργήθηκε από τη διάλυση του ΣΕΕΣ, του Συμβουλίου των… Σοφών της Ενέργειας. Την πρωτοβουλία της ανάθεσης ανέλαβε ο Όμιλος Μυτιληναίου. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά φιλόδοξο και δύσκολο εγχείρημα, για το οποίο θα χρησιμοποιηθούν από το ΙOΒΕ εξωτερικοί σύμβουλοι αλλά θα φέρει το κύρος και την εγκυρότητα του Ιδρύματος. Η έκθεση, που φιλοδοξεί να έχει ανάλογη βαρύτητα και αξία με το World Energy Outlook που εκδίδει το International Energy Agency, θα απαντά σε ερωτήματα όπως το εάν υπάρχει προοπτική στη χρήση λιθάνθρακα, πώς θα καλύψει η χώρα τα φορτία βάσης στο μέλλον, τα οποία σχετίζονται με τα θέματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ποιες είναι οι ανάγκες της χώρας σε εγκατεστημένη ισχύ κ.λπ. Η μελέτη θα παραδοθεί μετά την ολοκλήρωσή της σε περίπου έναν χρόνο στην κυβέρνηση για να αξιοποιηθεί. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό είναι ότι με την ανεξαρτησία του ΙOΒΕ, στη μελέτη θα αποφευχθούν προβλήματα που υπήρχαν σε προηγούμενες εκθέσεις που παραγγέλλονταν από τις κυβερνήσεις, όταν οι εισηγήσεις άλλαζαν ανάλογα με τις… πολιτικές παραγγελίες των προϊστάμενων υπουργών (σ.σ. λιθάνθρακας).

Τη νέα ελληνική ενεργειακή «Βίβλο» καταρτίζει το ΙOΒΕ

Τη δημιουργία δύο σταθμών συμπιεσμένου αερίου (CNG) στο δίκτυό της, για την τροφοδοσία απομακρυσμένων βιομηχανιών μονάδων αλλά και οικισμών, προγραμματίζει η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης.Παράλληλα η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης συνεχίζει την υλοποίηση των επενδύσεών της για την επέκταση των δικτύων φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης.Η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης, που φέτος κλείνει μία 10ετία δραστηριοποίησης, επιλέγει να «βγει» ακόμη δυναμικότερα στην αγορά με εκπτώσεις, μειώνοντας κατά ένα επιπλέον 50% τα ήδη μειωμένα τέλη σύνδεσης, με αποτέλεσμα να διαμορφώνονται στα 252 ευρώ από 1.320 ευρώ που ήταν.Την περίοδο θέρμανσης 2009 - 2010, οι χρήστες με αυτόνομα συστήματα θέρμανσης είχαν τιμές 22,08% χαμηλότερες από εκείνους που έκαναν χρήση πετρελαίου, ενώ αυτοί με κεντρικά συστήματα είχαν διαφορά της τάξης του 19,38%.Η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης έχει επενδύσει σε υποδομές δικτύου 126 εκατ. ευρώ για την 5ετία 2010 - 2014, και προγραμματίζει επενδύσεις 68 εκατ. ευρώ, προκειμένου να προστεθούν επιπλέον 208 χλμ. στα 942 χλμ. που μέχρι σήμερα έχει αναπτύξει. Η επέκταση σε πολλές περιοχές του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης (Σίνδος, Ρετζίκι, παραθαλάσσιες περιοχές κ.α.) αναμένεται να αυξήσει τον αριθμό των συνδεδεμένων πελατών από 130.252 σήμερα, σε περίπου 200.000.

8

Την έγκριση της εξαγοράς του εγχώριου δικτύου της Shell από τον Όμιλο της Μότορ Όιλ έδωσε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, θεωρώντας ότι δεν θα υπάρξει εκμετάλλευση συλλογικής δεσπόζουσας θέσης σε σχέση και με τη συνεργασία EKO - BP. Η αρμόδια υπηρεσία της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην εισήγησή της θέτει τον όρο της αποδέσμευσης πρατηρίων στους Νομούς Ιωαννίνων και Κεφαλληνίας από το κοινό σχήμα Avin - Shell, ώστε το μερίδιό τους στην περιοχή στη λιανική να μην ξεπερνά το 55%. Η συγκεκριμένη απώλεια θα επιτευχθεί είτε με την καταγγελία συμβάσεων με πρατηριούχους είτε με τη μη ανανέωσή τους. Επιπλέον δίνεται έμφαση σε 8 νομούς για την αγορά των βενζινών, σε 5 για το πετρέλαιο κίνησης και σε 6 για το πετρέλαιο θέρμανσης, για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να δημιουργηθούν συνθήκες μονοπωλίου και εκμετάλλευσης συλλογικής δεσπόζουσας θέσης από τη στιγμή που έχει προηγηθεί η συνένωση των δικτύων της ΕΚO και της ΒΡ.Υπενθυμίζεται ότι αντίστοιχη απόφαση είχε λάβει η Επιτροπή Ανταγωνισμού και στην περίπτωση της εξαγοράς του δικτύου της BP Hellas από τα Ελληνικά Πετρέλαια, δηλαδή έγκριση υπό όρους.

Πεντακόσια πρατήρια υγρών καυσίμων έχουν βάλει «λουκέτο» τους τελευταίους μήνες λόγω της οικονομικής κρίσης. Μάλιστα, ο ρυθμός με τον οποίον κλείνουν τα πρατήρια έχει αυξηθεί ραγδαία μέσα στο 2010.Τα στοιχεία αυτά έδωσαν σήμερα το μεσημέρι στη δημοσιότητα στελέχη του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ). Βασική αιτία είναι η αδυναμία εξόφλησης των υποχρεώσεων των πρατηριούχων προς τις εταιρείες.Εν τω μεταξύ η μείωση της ζήτησης στα καύσιμα το τελευταίο διάστημα ξεπέρασε και τις πλέον απαισιόδοξες εκτιμήσεις της, μετά και την τελευταία αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης. Σύμφωνα με τον ΣΕΕΠΕ, η κατανάλωση των καυσίμων τον τελευταίο μήνα μειώθηκε σε ποσοστό 20 - 25%, ενώ στη σούπερ αμόλυβδη -το ακριβότερο καύσιμο της αγοράς- η μείωση έφθασε το 60%. O Πρόεδρος του ΣEEΠE, κ. Σ. Xριστογιάννης, χαρακτήρισε «δηλητηριώδεις» τις αυξήσεις στους φόρους, σημειώνοντας ότι η αύξηση κατά 65% δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας στις εταιρείες, καθώς τα ποσά αυτά προκαταβάλλονται προτού διατεθούν τα καύσιμα στην αγορά, αυξάνοντας τις ανάγκες για κεφάλαια κίνησης. Τα «φέσια» στην αγορά πέφτουν βροχή, καθώς, όπως τόνισε ο κ. Xριστογιάννης, οι πρατηριούχοι οι οποίοι επίσης πρέπει να προκαταβάλλουν τα ποσά που αντιστοιχούν στην αυξημένη φορολογία, δημιουργούν μεγάλες επισφάλειες προς τις εταιρείες.

Έγκριση εξαγοράς της Shell Hellas από τη Μότορ Όιλ

«Λουκέτο» σε 500 πρατήρια καυσίμων λόγω της κρίσης

Σταθμοί συμπιεσμένου αερίου από την ΕΠΑ Θεσσαλονίκης

10

00???Του ???

Στα 1.000 MW ο στόχος για τα υπεράκτια αιολικά

Εντυπωσιάζει η Aegean Power με προσφορές σε καύσιμα - ρεύμαΕκπτωτική κάρτα για αγορά βενζίνης και ελκυστικά «πακέτα» για ηλεκτρική ενέργεια προσφέρει στους πελάτες της η Aegean Power, η οποία προσβλέπει σε δυναμική επέκταση στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού. Τα «πακέτα» απευθύνονται κατ’ αρχάς μόνο σε εμπορικούς καταναλωτές, αλλά σε μερικούς μήνες θα αφορούν και τους οικιακούς καταναλωτές, Πρόσφατα, ο Πρόεδρος του Oμίλου Aegean, κ. Δημήτρης Mελισσανίδης, αναφέρθηκε στη φιλοδοξία της εταιρείας του να πρωταγωνιστήσει στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ευρύτερη N.Α. Ευρώπη. Στόχος της εταιρείας, όπως είπε, πέρα από τη διεύρυνση του πελατολογίου της και στους οικιακούς καταναλωτές, είναι και η είσοδός της στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Στην κατεύθυνση αυτήν αναμένεται να κατασκευάσει μέσα στο επόμενο διάστημα αιχμιακή μονάδα ηλεκτροπαραγωγής συνολικής ισχύος 150 MWe στη βιομηχανική ζώνη Αγίων Θεοδώρων, Κορίνθου. O θερμοηλεκτρικός σταθμός, με την επωνυμία «Αιγαίον» θα αποτελείται από τρεις αεριοστροβιλικές μονάδες General Electric και θα χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το φυσικό αέριο. O Διευθύνων Σύμβουλος της Aegean Power, κ. Bασίλης Mηλιώνης, αναφέρθηκε στην επέκταση και στον τομέα των ΑΠΕ και κυρίως στα φωτοβολταϊκά συστήματα, αλλά και στη χονδρική αγορά του φυσικού αερίου. O ίδιος εκτίμησε πως μέχρι το 2013 το μερίδιο αγοράς της εταιρείας από 2,5% που είναι σήμερα θα φτάσει στο 10%.

Τα 1.000 MW προσεγγίζει ο στόχος εγκατάστασης υπεράκτιων αιολικών πάρκων μέχρι το 2015 σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής μέχρι το 2015. Το ΥΠΕΚΑ θα προχωρήσει στην ανάθεση μελετών για 4 - 5 θαλάσσιες περιοχές και στη συνέχεια θα διενεργήσει διαγωνισμούς για την κατασκευή των πάρκων.Σύμφωνα με την υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Τίνα Μπιρμπίλη, η έγκριση περιβαλλοντικών όρων θα γίνεται από τον επενδυτή που θα αναλάβει το κάθε έργο. Επίσης, οι διαγωνισμοί θα γίνουν με βάση είτε μια τιμή για την παραγόμενη ενέργεια, είτε με μίσθωση της θαλάσσιας περιοχής.Μετά την ανακοίνωση του νομοσχεδίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, είχαν σημειωθεί αντιδράσεις των επιχειρήσεων που σχεδίαζαν επενδύσεις σε υπεράκτια αιολικά. Φαίνεται όμως ότι το ΥΠΕΚΑ αντιμετωπίζει σοβαρά το θέμα και υπολογίζει ιδιαίτερα τη συγκεκριμένη παραγωγή για τη συνέχεια. Όπως επισημαίνεται αρμοδίως, από τα 5.000 MW σε ΑΠΕ που θα έχουν εγκατασταθεί έως το 2015, σύμφωνα με τον προγραμματισμό το ένα πέμπτο θα προέλθει από τα υπεράκτια πάρκα.Εν τω μεταξύ το ΥΠΕΚΑ σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς καταρτίζει το μείγμα των ΑΠΕ που θα εγκατασταθούν στη χώρα μας μέχρι το 2020. Η διαβούλευση στηρίζεται σε σενάριο του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ).

10

Μεγάλο το ενδιαφέρον και η συμμετοχή του κόσμου της αιολικής ενέργειας στη συζήτηση με θέμα τη χρηματοδότηση έργων αιολικής ενέργειας, που διοργάνωσε η Vestas Hellas στις 15 Ιουνίου με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανέμου. Στη συζήτηση πήραν μέρος ο κ. Αλέξανδρος Τουρκολιάς από την Εθνική Τράπεζα, ο κ. Harry Boyd - Carpenter εκπροσωπώντας την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και Ανάπτυξη (EBRD), η κα Φωτεινή Κουτζούκου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB), η κ. Anna Marie Owie εκπροσωπώντας την Eksport Kredit Fonden (EKF) και ο κ. Γιάννος Μιχόπουλος, Γενικός Διευθυντής της Vestas Hellas. Παρουσιάστηκαν και αναλύθηκαν σημαντικά ζητήματα που αφορούν τη χρηματοδότηση έργων αιολικής ενέργειας, όπως τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις χρηματοδότησης αιολικών έργων, το επιχειρηματικό ρίσκο αλλά και οι ευκαιρίες, οι διαθέσιμες επιλογές για τη χρηματοδότηση ενός έργου και τα αντίστοιχα κόστη.«Εμείς ως προμηθευτές θέλουμε να έχουμε μια ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας και συνεργασίας με τις τράπεζες, έτσι ώστε να βοηθήσουμε όσο μπορούμε στην επιτάχυνση της υλοποίησης αιολικών επενδύσεων και τελικά να συμβάλουμε στην ανάπτυξη του κλάδου της αιολικής ενέργειας», σχολίασε ο κ. Γιάννος Μιχόπουλος, Γενικός Διευθυντής της Vestas Hellas.

Xρηματοδότηση έργων αιολικής ενέργειας από τη Vestas Hellas

1111Νέος μέτοχος στον ΤΑΡ η γερμανική E.ON Ruhrgas

Σε αύξηση των εκτιμήσεών της για την παγκόσμια ζήτηση αργού το 2010 προχώρησε η International Energy Agency (IEA) λόγω της υψηλότερης -του αναμενομένου- ζήτησης, ωστόσο σημείωσε πως στο μέλλον 30.000 βαρέλια ημερήσιας παραγωγής στις ΗΠΑ ενδέχεται να κινδυνεύσουν εάν το Μορατόριουμ για τις εξορύξεις επεκταθεί.Στη μηνιαία έκθεσή της η IEA αυξάνει την πρόβλεψή της για τη ζήτηση κατά 60.000 βαρέλια ημερησίως, φτάνοντας στα 86,4 εκατ. βαρέλια. Η αναθεώρηση έρχεται σε αντίθεση με τη μείωση στην οποία προχώρησε ο OPEC κατά 10.000 βαρέλια, φτάνοντας τελικά στα 85,37 εκατ. Η IEA, η οποία ενεργεί ως παρατηρητής για πλούσιες οικονομίες όπως οι ΗΠΑ, είναι σε γενικές γραμμές από τους πιο αισιόδοξους οργανισμούς για τη ζήτηση αργού.Ειδικότερα, η IEA ανακοίνωσε πως «εάν τα ισχυρά προκαταρκτικά στοιχεία για τη Βόρεια Αμερική επιβεβαιωθούν, η ζήτηση αργού στις χώρες του OOΣΑ μπορεί να αντισταθμίσει την πτώση που παρατηρήθηκε τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια». Η υπηρεσία αύξησε επίσης τις εκτιμήσεις για την παραγωγή από χώρες εκτός OPEC κατά 65.000 βαρέλια -στα 52,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως-, και αυτό παρά το εξάμηνο Μορατόριουμ για τις εξορύξεις στα βαθιά νερά του Κόλπου του Μεξικού έπειτα από την έκρηξη στην πετρελαιοπηγή της BP PLC στις 20 Απριλίου.

IEA: Αυξάνει τις εκτιμήσεις για τη ζήτηση αργού το 2010

Η συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν για την τιμή διέλευσης του αερίου από το έδαφος της γειτονικής χώρας ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίηση των σχεδίων κατασκευής των μεγάλων αγωγών από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, δήλωσε ο Πρόεδρος Ροβνάγκ Αμπντουλάεφ της κρατικής ενεργειακής εταιρείας Socar της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας.Η συμφωνία επετεύχθη τον Ιούνιο και αφορά τόσο την πώληση αζερικού αερίου στην Τουρκία, όσο και την transit μεταφορά καυσίμου μέσω του τουρκικού εδάφους.Σύμφωνα με τους ειδικούς του ενεργειακού τομέα, η αζεροτουρκική συμφωνία δίνει τη δυνατότητα να υπάρξουν διαθέσιμες ποσότητες για τους αγωγούς Nabucco, ITGI και TAP, μέσω των οποίων θα μεταφέρεται αέριο στις δυτικοευρωπαϊκές αγορές, παρακάμπτοντας τη Ρωσία.Με βάση τον σχεδιασμό, ο Nabucco θα μεταφέρει περίπου 31 δισ. κυβικά μέτρα αερίου, ποσό που αντιστοιχεί στο 5% των αναγκών της Ευρώπης, με βάση τις εκτιμήσεις για το 2020.O ITGI θα μεταφέρει έως 10 δισ. κ.μ., μέσω Τουρκίας, Ελλάδας και Ιταλίας, ενώ υπολογίζεται να τεθεί σε λειτουργία το 2012.O αγωγός TAP σχεδιάζεται να μεταφέρει αρχικά 10 δισ. και σε τελική φάση 20 δισ. κ.μ., ενώ από το ελληνικό έδαφος θα κατευθυνθεί προς την Αλβανία.

Μερίδιο της τάξης του 15% αποκτά ο γερμανικός Όμιλος E.ON Ruhrgas στον αγωγό Trans Adriatic Pipeline (TAP), στον οποίον βασικοί μέτοχοι είναι η νορβηγική Statoil και η ελβετική EGL.Το ποσοστό στη γερμανική εταιρεία παραχώρησαν από κοινού οι δύο παλαιότεροι μέτοχοι, με αποτέλεσμα τα ποσοστά να διαμορφώνονται πλέον για EGL και Statoil στο 42,5% για καθεμία.Πρόκειται για μια στρατηγική κίνηση και ένα σημαντικό βήμα για την υλοποίηση του έργου.Η E.ON Ruhrgas διαθέτει μακρά εμπειρία στην ανάπτυξη των έργων φυσικού αερίου τόσο στην παραγωγή (upstream), όσο και στη μεταφορά.Επιπλέον θα προσφέρει σημαντική τεχνογνωσία για την υλοποίηση του TAP, ενώ όλοι οι μέτοχοι συμφωνούν πως παραμένουν ανοικτοί σε νέες προτάσεις συμμετοχής στην κοινοπραξία. O Trans Adriatic Pipeline αποτελεί μία ακόμη σημαντική πρόταση για νέες υποδομές που θα διαφοροποιήσουν τους προμηθευτές και τις διόδους μεταφοράς φυσικού αερίου μέσω της Νοτιοανατολικής Ευρώπης προς τις ενεργοβόρες αγορές της Δύσης.O αγωγός θα διασυνδέσει τις πλούσιες ενεργειακές πηγές της Κασπίας και της Μέσης Ανατολής με τα συστήματα μεταφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που «διψούν» για ενεργειακούς πόρους, μέσω Ελλάδας, Αλβανίας και Ιταλίας, συμβάλλοντας έτσι καθοριστικά στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια.

Συμφωνία Τούρκων και Αζέρων για την τιμή του αερίου

12

00???Του ???

12

Ποσό-ρεκόρ δεσμεύτηκαν να δώσουν οι αναπτυγμένες χώρες στο μεγαλύτερο διεθνές «πράσινο» ταμείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Τα κράτη-δωρητές δεσμεύτηκαν ότι θα δώσουν το ποσό-ρεκόρ των 4,25 δισεκατομμυρίων δολαρίων τα προσεχή τέσσερα χρόνια για τις ανάγκες του Διεθνούς Κέντρου Περιβάλλοντος, του μεγαλύτερου «πράσινου» ταμείου στον κόσμο, που δημιουργήθηκε με σκοπό να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής. Oι δεσμεύσεις για δωρεές που ανέλαβαν τα 30 κράτη-δωρητές, στη διάρκεια διάσκεψης στο Παρίσι, θα αυξήσουν κατά 52% τα έσοδα που έχει το ταμείο. Η Διευθύνουσα Σύμβουλος του Διεθνούς Κέντρου Περιβάλλοντος, Μονίκ Μπαρμπούτ, δήλωσε ότι η δέσμευση για τη χορήγηση των χρημάτων αυτών είναι η πρώτη «επιβεβαίωση των δεσμεύσεων» που ανελήφθησαν στη διάρκεια των συνομιλιών για το κλίμα, στην Κοπεγχάγη, τον περασμένο Δεκέμβριο.Να υπενθυμίσουμε ότι στην Κοπεγχάγη οι διαπραγματευτές των βιομηχανικά αναπτυγμένων και αναδυόμενων κρατών επιχείρησαν να συμφωνήσουν στους βασικούς όρους μιας νέας διεθνούς συμφωνίας για το περιβάλλον, ενόψει της επόμενης διεθνούς συνόδου τον προσεχή Δεκέμβριο. Μέχρι σήμερα το Διεθνές Κέντρο Περιβάλλοντος έχει χορηγήσει βοήθεια ύψους 8,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε περισσότερα από 2.400 περιβαλλοντικά προγράμματα.

Τις δυνατότητες της πυρηνικής ενέργειας επιδιώκουν να αξιοποιήσουν οι ενεργοβόρες οικονομίες της Νοτιοανατολικής Ασίας με την κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων σε μία προσπάθεια να καλυφθούν οι μεγάλες ενεργειακές ανάγκες της περιοχής. Το Βιετνάμ, η Σιγκαπούρη, η Μαλαισία, η Ινδονησία και η Ταϋλάνδη προχωρούν σε μελέτες βιωσιμότητας για τέτοιες εγκαταστάσεις. Oι επικριτές του προγράμματος κατασκευής πυρηνικών εργοστασίων επισημαίνουν την έλλειψη εμπειρίας στη Ν.Α. Ασία με τέτοια έργα, αλλά και την αυξημένη σεισμικότητα της περιοχής. Αν και οι Φιλιππίνες κατασκεύασαν πυρηνικό εργοστάσιο τη δεκαετία του 1970, οι εγκαταστάσεις δεν αξιοποιήθηκαν ποτέ για την παραγωγή ρεύματος για εμπορικούς σκοπούς εξαιτίας ανησυχιών για τα μέτρα ασφάλειας και κατασκευαστικών σφαλμάτων.Η ενεργειακή ζήτηση είναι όμως ισχυρή όπως εξηγεί αρμόδιο στέλεχος, που κάνει λόγο για αύξηση της ζήτησης κατά 2,4% τον χρόνο μέχρι το 2030, κατά πολύ υψηλότερο από τον παγκόσμιο ετήσιο μέσο όρο αύξησης που βρίσκεται στο 1,1%. Η συνολική παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στις μη βιομηχανικές χώρες της Ασίας (εξαιρούνται Κίνα και Ινδία) αναμένεται να διπλασιαστεί από 976 δισ. κιλοβατώρες το 2007 στα 2,06 τρισ. κιλοβατώρες το 2030. Η Κίνα διαθέτει σήμερα 11 πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ κατασκευάζει άλλα 23.

Ποσό-ρεκόρ 4 δισ. των αναπτυγμένων στο «πράσινο» ταμείο

Διέξοδο στην πυρηνική ενέργεια αναζητούν τα κράτη της Ν.Α. Ασίας

Πρωτιά της Ρωσίας παγκοσμίως στην παραγωγή πετρελαίουΗ Ρωσία παρήγαγε περισσότερο πετρέλαιο από τη Σαουδική Αραβία το 2009 και πλέον βρίσκεται στην πρώτη θέση παγκοσμίως μεταξύ των παραγωγών. Τα στοιχεία αυτά αντανακλούν τις μακροχρόνιες αλλαγές στις ενεργειακές τάσεις προς πιο «πράσινες» κατευθύνσεις. Ενώ τα μέλη του OPEC μείωσαν την παραγωγή τους κατά 7,3%, κράτη όπως η Ρωσία, η Βραζιλία, το Καζακστάν και το Αζερμπαϊτζάν σημείωσαν αύξηση.Η ρωσική παραγωγή αυξήθηκε κατά 1,5%, ενώ απεναντίας της Σαουδικής Αραβίας υποχώρησε κατά 10,6%. Στην τρίτη θέση βρίσκονται οι ΗΠΑ, με 7,2 δισ. βαρέλια ημερησίως.Εν τω μεταξύ αύξηση της τάξεως του 2,2% σημείωσαν τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου, του μεγαλύτερου παγκοσμίως ομίλου, της Gazprom.Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα για το 2009 του ρωσικού κολοσσού, τα αποθέματα διαμορφώθηκαν σε 18,6 τρισ. κυβικά μέτρα, ενώ τα ενδεχόμενα (μη επιβεβαιωμένα) αποθέματα αυξήθηκαν κατά 10% και υπολογίζονται σε 3,3 τρισ. κυβικά μέτρα.Επιπλέον, τα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου για τον Όμιλο της Gazprom είχαν μικρή αύξηση, της τάξεως του 0,76%, και ανέρχονται σε 718,5 εκατ. τόνους, με τα ενδεχόμενα αποθέματα να μειώνονται κατά 23% και να διαμορφώνονται σε 435,5 εκατ. τόνους.Στην αύξηση των αποθεμάτων συνέβαλε η ένταξη του μεγάλου κοιτάσματος Krusenstern.

14

03Παραλειπόμενα

«Short Notice» έγραφε το memo με το οποίο ο Γ. Μανιάτης ζητούσε τη συνάντηση με τον Ρώσο πρέσβη την Τρίτη, με θέμα τον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη. Η συνάντηση έγινε μία μέρα μετά προκειμένου να διευκρινιστούν οι ρωσικές προθέσεις για τα περί ενοποίησης του πετρελαιαγωγού με τον αγωγό Σαμψούντα Τσεϊχάν. Από τη συνάντηση φάνηκε ότι οι Ρώσοι είναι εξοργισμένοι με τη στάση των Βουλγάρων, που ζήτησαν νέα παράταση για τις περιβαλλοντικές μελέτες. «Short notice» δηλαδή και στις προοπτικές για να προχωρήσει ο αγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη…

Λ. ΛαυρεντιάδηςΤο ενδιαφέρον πολλών και μεγάλων καταναλωτών αερίου προκάλεσε το LNG που έφεραν οι Όμιλοι Μυτιληναίου και Μότορ Όιλ. Oι πληροφορίες για το εξαιρετικά χαμηλό κόστος ήταν φυσικό να κινητοποιήσουν και τον μεγαλύτερο, σήμερα, καταναλωτή φυσικού αερίου, τη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων. Βεβαίως, το πρώτο φορτίο μοιράστηκε μεταξύ Μυτιληναίου, ΜOΗ και ΔΕΠΑ. Oπότε ο Λαυρέντης θα πρέπει να περιμένει τα επόμενα καράβια.

ΕΤΕΠ400 «ζεστά» εκατομμύρια έφερε στις βαλίτσες του ο κ. Πλούταρχος Σακελλάρης, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για την επένδυση των Ελληνικών Πετρελαίων στην Ελευσίνα. Διόλου άσχημα, καθότι «το επιτόκιο του δανείου είναι κάτω από το μισό από το επιτόκιο δανεισμού της χώρας», όπως έλεγαν στο περιθώριο της εκδήλωσης στελέχη του Oμίλου. Όσο για το ποιος είχε την ιδέα να στραφεί ο Όμιλος στην ΕΤΕΠ; Αυτός ήταν ο πρώην Πρόεδρος των Ελληνικών Πετρελαίων, ο κ. Τίμος Χριστοδούλου…

Vegas Oil Πρόκειται για μία από τις πιο δραστήριες εταιρείες στον τομέα της έρευνας και παραγωγής πετρελαίου. Έχει ξεκινήσει δυναμικά στην Αίγυπτο όπου συνεχίζει τις πετυχημένες έρευνες και ήδη έχει ξεκινήσει την παραγωγή πετρελαίου αλλά και φυσικού αερίου. Αυτά είναι λίγο-πολύ γνωστά για την εταιρεία συμφερόντων του κ. Βαρδή Βαρδινογιάννη, Vegas Oil. Η εταιρεία στην Αίγυπτο έχει συνεργάτες-κολοσσούς του

κλάδου, όπως τη Shell και την Gaz de France. Εκείνο που δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι από πού προήλθε το όνομα της εταιρείας: Πρόκειται για τον λαμπρό αστερισμό του βορείου ημισφαιρίου Βέγα, από τον οποίο άντλησε την ονομασία του το ναρκαλιευτικό του Πολεμικού Ναυτικού. O Βέγας 2078, Α-478 υπήρξε πλοίο του κ. Βαρδή Βαρδινογιάννη, όταν εκείνος υπηρετούσε στο Βασιλικό Πολεμικό Ναυτικό.

15

«Πρασινίζει» ο OΤΕΠράσινη στροφή με φωτοβολταϊκά στις στέγες ετοιμάζει ο OΤΕ, όπως αναφέρεται και στο θέμα 8 της πρόσκλησης για τη Γενική Συνέλευση της εταιρείας στις 16 Ιουνίου. Έτσι η τροποποίηση του καταστατικού της εταιρείας για επέκταση των δραστηριοτήτων αναφέρεται ακριβώς στη δυνατότητα να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκά στα κτήρια του OΤΕ για παραγωγή ρεύματος. Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά, ο OΤΕ θα είναι «αυτοπαραγωγός», δηλαδή η ενέργεια που θα παράγεται θα είναι προς ιδία χρήση.

Real EstateΤελικά τα οφέλη από τη μοναδική αγορά που λειτουργεί και αναπτύσσεται, αυτή των ΑΠΕ, «αγγίζουν» και άλλες αγορές. Έτσι το περίφημο κτήριο της Shelman στην Κηφισίας, που παρέμενε άδειο για αρκετό χρονικό διάστημα, τελικά βρήκε «νοικάρηδες». Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εταιρεία ανεμογεννητριών στον κόσμο, τη δανέζικη Vestas, η οποία διατηρεί το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς και στην Ελλάδα.

Νέος «πράσινος» φόρος στα καύσιμα;Τι άλλο να περιμένουμε πια; Η Κομισιόν σκοπεύει να προτείνει στις κοινοτικές χώρες νέο φόρο στα καύσιμα που το ύψος του θα είναι ανάλογο προς την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που θα παράγεται από την καύση τους.«Στόχος μας είναι να αναδιαρθρώσουμε το σύστημα φορολόγησης των καυσίμων με τέτοιον τρόπο ώστε να υπάρχει πάντα ο φόρος και δίπλα του ένας άλλος φόρος ανάλογος με το πόσο διοξείδιο του άνθρακα παράγει κάθε καύσιμο», εξήγησε ο εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν.

Μεγάλη επιτυχία κατέγραψε η διοργάνωση του διήμερου συνεδρίου Mediterranean Sustainable Energy Summit τον Μάιο. Κορυφαίες συμμετοχές προσωπικοτήτων από την πολιτική και οικονομική ζωή της Ελλάδας και του εξωτερικού έδωσαν το στίγμα τους στη νέα ενεργειακή και περιβαλλοντική πραγματικότητα που βιώνουμε. Το συνέδριο τελούσε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, ενώ βασικοί ομιλητές ήταν ο Πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, η υπουργός ΠΕΚΑ Τ. Μπιρμπίλη, ο υφ. Εξωτερικών Σπ. Κουβέλης, ο Πρόεδρος της ΔΕΗ Αρθ. Ζερβός, ο Πρόεδρος της ΔΕΠΑ Χ. Σαχίνης, ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ Πλ. Σακελλάρης, ο βουλευτής της ΝΔ Κ. Μητσοτάκης, ο ιδρυτής του Ινστιτούτου Κλιματικής και Ενεργειακής Ασφάλειας Ανδρ. Παπανδρέου, σημαντικοί επιχειρηματίες της χώρας (Ευ. Μυτιληναίος, Αν. Καλλιτσάντζης κ.λπ.). Χορηγός επικοινωνίας ήταν το περιοδικό «Αέριο + Ηλεκτρισμός». Το 4ο Mediterranean Sustainable Energy Summit θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, στις 17 - 18 Μαΐου 2011. Το περιμένουμε και πάλι με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Δεν ρώτησαν το ΠΑΜΕΓια πάνω από δύο εβδομάδες οι εργασίες στη μεγαλύτερη εν εξελίξει επένδυση στη χώρα εμποδίζονται από τα συνδικάτα μετάλλου αμμοβολιστών και ηλεκτρολόγων του Πειραιά. O λόγος, για την επένδυση των Ελληνικών Πετρελαίων στην Ελευσίνα, η οποία σε πλήρη ανάπτυξη το φθινόπωρο θα δημιουργήσει 2.500 θέσεις εργασίας. Ωστόσο, τα συνδικάτα θέλουν να επιβάλουν τους δικούς τους όρους στις προσλήψεις προσωπικού και γι’ αυτό: Εμποδίζουν την είσοδο σε συνεργεία, εισβάλλουν στο εργοτάξιο, παραβιάζουν τα μέτρα ασφαλείας και θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των εργαζομένων. Αφορμή για τα συνδικάτα αποτελεί η πρόσληψη περίπου 30 εργαζομένων από την ΕΕ, από τους 500 συνολικά που αυτήν τη στιγμή απασχολούνται. Και τελικά η καθυστέρηση που προκαλούν τα συνδικάτα που ελέγχονται από το περίφημο ΠΑΜΕ, έχει ως αποτέλεσμα να μην εξελίσσονται οι εργασίες και να μην προσλαμβάνεται σε μια κρίσιμη περίοδο το επιπλέον προσωπικό που χρειάζεται. Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος αρκετές εργασίες που θα γίνονταν στην Ελευσίνα, τελικά να γίνουν αλλού και απλώς ο εξοπλισμός να τοποθετηθεί, δηλαδή να χαθούν εργατοώρες για όσους προβλέπεται να απασχοληθούν στο έργο. Αυτά μόνον στην Ελλάδα γίνονται…

16

04«ΠΡΑΣΙΝΑ» ΔΑΝΕΙΑΓΙΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑΣΤΙΣ ΣΤΕΓΕΣ ΣΠΙΤΙΩΝΣτα «πράσινα» δάνεια μετατοπίζουν το βάρος τους οι τράπεζες, προσαρμοζόμενες στις νέες ανάγκες της αγοράς. Τέτοια προϊόντα για επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πήγες Ενέργειας προσφέρουν σήμερα η Εθνική Τράπεζα, η Alpha Bank, η Τράπεζα Πειραιώς, η Eurobank, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, (σύντομα) η Αγροτική Τράπεζα, ενώ ο κατάλογος των τραπεζών αναμένεται να αυξηθεί.

Ανανεώσιμες Πηγές ΕνέργειαςΤης Ευαγγελίας Παναγοπούλου

17Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χρηματοδότηση για την αγορά και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στις στέγες ή τις ταράτσες των σπιτιών. Με το συγκεκριμένο δάνειο, οι πελάτες των τραπεζών μπορούν να παράγουν ενέργεια που θα μεταπωλούν στη ΔΕΗ προς μια ιδιαίτερα συμφέρουσα τιμή, γεγονός που ουσιαστικά μπορεί να τους αποφέρει ετήσιο έσοδο μέχρι 7.500 ευρώ, όπως χαρακτηριστικά διαφημίζουν ορισμένες τράπεζες.Σύμφωνα με αρμόδιο στέλεχος τράπεζας, για μια οικιακή εγκατάσταση 10 KW -όπως είναι το μέγιστο που προβλέπει ο νόμος για τους ιδιώτες- το όφελος των 7.500 ευρώ προκύπτει για τον πελάτη από το ότι η ΔΕΗ θα του χρηματοδοτεί την κάθε κιλοβατώρα που θα παράγει με 0,55 ευρώ και θα τον χρεώνει για την κατανάλωση με 0,10 ευρώ την κιλοβατώρα. Το έσοδο αυτό υπερκαλύπτει τόσο την ετήσια αποπληρωμή του δανείου που θα λάβει ο πελάτης για την εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού, όσο και τους ετήσιους λογαριασμούς κατανάλωσης της ΔΕΗ, ενώ επιπλέον αποτελεί για τα νοικοκυριά ένα σημαντικό και αφορολόγητο ετήσιο εισόδημα για 25 χρόνια.Oι τράπεζες διαφημίζουν ως ιδιαίτερα εύκολη τη διαδικασία χορήγησης δανείου, ειδικά σε ό,τι αφορά μικρά φωτοβολταϊκά. Για συστήματα ισχύος έως 1 μεγαβάτ (MWp) το μόνο που χρειάζεται να κάνει μια επιχείρηση είναι να πάρει μια προσφορά όρων σύνδεσης από τον ΔΕΣΜΗΕ, μια έγκριση μικρών εργασιών από την αρμόδια Πολεοδομία και να υπογράψει μια 20ετή σύμβαση αγοροπωλησίας με τον ΔΕΣΜΗΕ. Ένα νέο προϊόν που προσφέρουν οι τράπεζες λέγεται «Φωτοβολταϊκά σε Βιομηχανικές Στέγες», που παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε στέγες βιομηχανικών-βιοτεχνικών επιχειρήσεων.

Green… δάνεια και επιτόκιαΤα λεγόμενα «πράσινα δάνεια» στοχεύουν στη βελτίωση των κτηρίων και στην εγκατάσταση ενεργειακών συστημάτων που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ή ακόμη και στην παραγωγή ενέργειας.Ειδικότερα, η Εθνική Τράπεζα έχει λανσάρει το «Πράσινο Δάνειο» και το «Ενεργειακή Εθνοστέγη» με επιτόκια που ξεκινούν από τα επίπεδα του 4%, η Eurobank το «Πράσινο Δάνειο Κατοικίας», η Τράπεζα Πειραιώς προσφέρει το καταναλωτικό δάνειο «Green» με επιτόκιο από 9,75%, το ίδιο δάνειο προσφέρεται και ως επισκευαστικό (με ή χωρίς εξασφαλίσεις) με επιτόκιο βασισμένο στον Euribor μήνα μαζί με περιθώριο. Η Εμπορική Τράπεζα χορηγεί το δάνειο «Home Ecoλογικό» με επιτόκιο 7%. Το δε Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, το δάνειο εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων «Ηλιακή Ταράτσα».Για να γίνουμε και πιο συγκεκριμένοι, η Εθνική Τράπεζα στοχεύει να χορηγήσει τα λεγόμενα «πράσινα δάνεια» σε περισσότερα από 100.000 νοικοκυριά στο πλαίσιο του προγράμματος «Ενεργειακή Εθνοστέγη» με επιτόκιο κατά 3 μονάδες μειωμένο σε σχέση με το καταναλωτικό δάνειο της ΕΤΕ (Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος) και κατά 1 σε σχέση με το επισκευαστικό (ξεκινά από τα επίπεδα του 4%). Το συγκεκριμένο πρόγραμμα εξασφαλίζει και χρηματοδότηση για τους μηχανικούς, οι οποίοι θα χρειαστούν βραχυπρόθεσμα δάνεια προκειμένου να υλοποιήσουν τα σχετικά έργα ενεργειακής αναβάθμισης των κτηρίων (σε συνδυασμό με το πρόγραμμα με τους μηχανικούς-μέλη του ΤΕΕ που έχει ανακοινώσει η ΕΤΕ).Η Eurobank, από την πλευρά της, ανακοίνωσε ότι χορηγεί το «Πράσινο Δάνειο Κατοικίας - Φωτοβολταϊκών», για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών

συστημάτων στις στέγες ή στις ταράτσες των σπιτιών. Oι πελάτες που με αυτόν τον τρόπο θα παράγουν ενέργεια, θα έχουν τη δυνατότητα να τη μεταπωλούν στη ΔΕΗ προς μια ιδιαίτερα συμφέρουσα τιμή, γεγονός που ουσιαστικά μπορεί να τους αποφέρει ετήσιο έσοδο μέχρι και 7.500 ευρώ.Το έσοδο αυτό αφού υπερκαλύψει (α) την ετήσια αποπληρωμή του σχετικού δανείου και (β) τους ετήσιους λογαριασμούς κατανάλωσης της ΔΕΗ, θα αποφέρει σε κάθε νοικοκυριό ένα σημαντικό και αφορολόγητο ετήσιο εισόδημα για 25 χρόνια. Σήμερα, το δάνειο αυτό χορηγείται είτε με προσημείωση ακινήτου, είτε με εκχώρηση της σύμβασης που υπογράφει ο κάτοχος του φωτοβολταϊκού συστήματος με τη ΔΕΗ. Παράλληλα ο πελάτης εύκολα, γρήγορα και απλά μπορεί να προχωρήσει και να αξιοποιήσει αυτήν την επένδυση, αφού με την προτεινόμενη υπηρεσία ο ίδιος απαλλάσσεται απ’ όλες τις διαδικασίες που χρειάζονται από το πρώτο στάδιο της μελέτης, μέχρι και την τελική υλοποίηση χωρίς κανένα επιπλέον κόστος. «Πράσινο» προϊόν λάνσαρε στην αγορά και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, το οποίο απευθύνεται σε όλους εκείνους που έχουν μια ταράτσα ή στέγη από 50 έως 150 τετραγωνικά μέτρα, προκειμένου να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκό σύστημα. Μάλιστα, ο καταναλωτής που θα εγκαταστήσει «Ηλιακή Ταράτσα» (όπως ονομάζεται και το δάνειο του Ταμιευτηρίου) χωρίς να πληρώσει ούτε 1 ευρώ, μπορεί να κερδίσει μέχρι 4.000 ευρώ τον χρόνο, πουλώντας το παραγόμενο ρεύμα στη ΔΕΗ. Παράλληλα, οι οικογένειες που θα προχωρήσουν στην υλοποίηση του προγράμματος θα ενισχύσουν ουσιαστικά το ετήσιο εισόδημά τους για τα επόμενα 25 χρόνια. Η μόνη προϋπόθεση του προγράμματος είναι ο ενδιαφερόμενος να διαθέτει

18

μια ταράτσα ή στέγη, και αν καταθέσει αίτηση στο Ταμιευτήριο, εκείνο θα αναλάβει τα πάντα: από τη δανειοδότηση, τη μελέτη και τον σχεδιασμό της τεχνικής λύσης μέχρι τη διεκπεραίωση όλων των απαιτούμενων διαδικασιών. Το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο, ώστε να αυτοχρηματοδοτείται από την πώληση της παραγόμενης ενέργειας στη ΔΕΗ, να αποπληρώνει το δάνειο χωρίς άλλη συνδρομή από τον πελάτη, αλλά και να δημιουργεί ένα σημαντικό κέρδος ετησίως, δίνοντας έτσι μια οικονομική ανάσα σε κάθε ελληνικό νοικοκυριό. Η Τράπεζα Πειραιώς έχει ανακοινώσει επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, για πράσινες επιχειρήσεις και περιβαλλοντικές υποδομές, όπως είναι η δημιουργία 10 περιβαλλοντικών πάρκων σε νησιά. Για το συγκεκριμένο επενδυτικό πρόγραμμα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και μάλιστα έχουν καταθέσει σχέδια και δύο μεγάλες ξένες εταιρείες. Oι επενδύσεις θα πραγματοποιηθούν μέσω της ΕΤΒΑ - ΒΙΠΕ, του σχήματος στο οποίο συμμετέχει κατά 65% η Τράπεζα Πειραιώς και κατά 35% το Δημόσιο. Τα κονδύλια προέρχονται από ίδια κεφάλαια, το ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς) και την ΕΤΕπ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων). Επίσης, η Τράπεζα

Leasing σε αγρότες για φωτοβολταϊκά από την ΑΤΕ

Ειδικό πρόγραμμα 100% χρηματοδότησης των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών για τη δημιουργία μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά, έχει διαμορφώσει ο Όμιλος της ATEbank. Σημειώνεται ότι ο νέος νόμος δίνει και στους επαγγελματίες αγρότες τη δυνατότητα να προχωρήσουν στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων ισχύος μέχρι 100 KW. Το εν λόγω χρηματοδοτικό πρόγραμμα προβλέπει την κατασκευή μονάδων μέχρι 100 ΜW, το συνολικό κόστος των οποίων υπολογίζεται σε 350.000 ευρώ. Το σχετικό πρόγραμμα θα «τρέξει» η ATELeasing καθώς θα κινείται με τους κανόνες της χρηματοδοτικής μίσθωσης και θα κυμαίνεται από 12 μέχρι 15 χρόνια. Το ενδιαφέρον είναι ότι με τον τρόπο αυτόν θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί το 100% της επένδυσης που με βάση την τελευταία τεχνολογία (τα σώματα ακολουθούν τη φορά του ήλιου) κοστίζει μέχρι 350.000 ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες , η προτεραιότητα των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών για την κατασκευή μονάδων φωτοβολταϊκών σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας θα φτάσει τους 6 μήνες και στη συνέχεια θα δοθεί

αυτή η δυνατότητα στους υπόλοιπους ενδιαφερόμενους επενδυτές, εφόσον υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης του τομέα και κριθεί απαραίτητο από τις αρμόδιες Αρχές.

Φωτοβολταϊκή επένδυση από αγρότες του Βόλου Συνολικά 150 φωτοβολταϊκά πάρκα δυναμικότητας 100 ΚW το καθένα προτίθεται να δημιουργήσει η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Βόλου (ΕΑΣ Βόλου) σε αγροτεμάχια συνεταιριστών-μελών της. Η ΕΑΣ είχε δηλώσει από νωρίς το ενδιαφέρον της να προχωρήσει σε επενδύσεις στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες του σχετικού νομοσχεδίου που ψηφίζεται στη Βουλή.Το ύψος της επένδυσης εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει στο σύνολό της τα 45 με 50 εκατ. ευρώ και η διοίκηση της ΕΑΣ Βόλου έχει δεσμευτεί να στηρίξει τα μέλη της, πληρώνοντας από δικά της χρήματα τη συμμετοχή των αγροτών που θα κυμανθεί, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, μεταξύ 5 και 15 εκατ. ευρώ. Από την επένδυση εκτιμάται ότι θα επωφεληθούν 400 αγρότες της ΕΑΣ.

19Πειραιώς προσφέρει το καταναλωτικό δάνειο «Green» με επιτόκιο από 9,75%. Το ίδιο δάνειο προσφέρεται και ως επισκευαστικό (με ή χωρίς εξασφαλίσεις), με επιτόκιο βασισμένο στον Euribor μήνα μαζί με περιθώριο.Επίσης, η Alpha Bank προωθεί το «Alpha Δάνειο Φυσικού Αερίου και Λοιπών Εργασιών» με επιτόκιο 9,75%, και η Εμπορική χορηγεί το δάνειο «Home Ecoλογικό» με επιτόκιο 7%.

Ποιους αφορά το πρόγραμμα;Ιδιώτες που διαθέτουν κατοικία που πληροί τις βασικές προϋποθέσεις εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων στη στέγη της, για συνολική ισχύ μέχρι 10 KW μπορούν να προχωρήσουν στην αντίστοιχη επένδυση. Μια τέτοια επένδυση μπορεί να εξασφαλίσει τη μέγιστη απόδοση παραγωγής ενέργειας, άρα και το μέγιστο δυνατό οικονομικό όφελος, πουλώντας στη ΔΕΗ όλη την ενέργεια που παράγεται.

Πού γίνεται η εγκατάσταση;Η εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού

συστήματος γίνεται στο δώμα ή στη στέγη της κατοικίας. Εάν πρόκειται για κοινόχρηστο χώρο, επιτρέπεται η εγκατάσταση ενός και μόνον συστήματος. Επίσης, εάν κάποιος έχει το δικαίωμα της αποκλειστικής χρήσης μιας ταράτσας, μπορεί να εγκαταστήσει το σύστημα, εφόσον το επιτρέπει ο κανονισμός του οικήματος. Στην περίπτωση αυτήν, το σύστημα συνδέεται με τον μετρητή της ΔΕΗ της κατοικίας του και τα έσοδα εισπράττονται από τον ίδιο.

Η πώληση του ρεύματος στη ΔΕΗΌλη η ενέργεια που παράγεται πωλείται στη ΔΕΗ έναντι 0,55 ευρώ ανά κιλοβατώρα (KWh), τιμή εγγυημένη για 25 χρόνια. Εσείς συνεχίζετε να αγοράζετε ρεύμα από τη ΔΕΗ στην τιμή που το αγοράζετε και σήμερα (περίπου 0,08 - 0,12 ευρώ την KWh). Oπότε συνεχίζετε να πληρώνετε κανονικά το ρεύμα που καταναλώνετε στη ΔΕΗ (προς 0,08 ευρώ έως 0,12 ευρώ/KWh), ενώ παράλληλα έχετε έσοδα από το ρεύμα που πουλάτε (προς 0,55 ευρώ/KWh).

Oι προϋποθέσεις εγκατάστασης- O ενδιαφερόμενος θα πρέπει να έχει στην κυριότητά του τον χώρο στον οποίον θα εγκατασταθεί το φωτοβολταϊκό σύστημα.- Να υπάρχει μετρητής ΔΕΗ στο όνομα του ενδιαφερομένου.

Πόσο κοστίζει η εγκατάσταση;Αν υπολόγιζε κανείς το μέσο κόστος ανά εγκατεστημένη KW, θα έλεγε ότι πλησιάζει περίπου τα 4.500 ευρώ ανά KW σε ό,τι αφορά την ερώτηση: Πόσα φωτοβολταϊκά πλαίσια πρέπει να βάλει ο ενδιαφερόμενος για να καλύψει τις ανάγκες του σπιτιού του;O βασικός σκοπός της εγκατάστασης είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους, από την πώληση του ρεύματος στη ΔΕΗ. Το καλύτερο είναι να εγκαταστήσει κανείς το μέγιστο δυνατό μέχρι τα 10 KW, λαμβάνοντας υπόψη τα τετραγωνικά της ταράτσας ή της σκεπής για την κάλυψη που απαιτείται.Στον πίνακα 1 μπορεί να δει κανείς ενδεικτικά, με βάση την επιφάνεια της ταράτσας/σκεπής:- Την ισχύ του φωτοβολταϊκού.

Πίνακας 1: Ενδεικτικός πίνακας για την ισχύ του φωτοβολταϊκού, το κόστος της εγκατάστασης και το ετήσιο έσοδο

Επιφάνεια σκεπής Επιφάνεια Αριθμός panels Συνολική ισχύς Ετήσια παραγωγή Ετήσιο Κόστος υπό κλίση (m2) ταράτσας (m2) που «χωράνε» Φ/Β (KW) ενέργειας (KWh) εισόδημα (€) εγκατάστασης (€)

8 15 5 1 1.350 743 4.500 15 30 10 2 2.700 1.485 9.000 23 45 15 3 4.050 2.228 13.500 30 60 20 4 5.400 2.970 18.000 38 75 25 5 6.750 3.713 22.500 45 90 30 6 8.100 4.455 27.000 53 105 35 7 9.450 5.198 31.500 60 120 40 8 10.800 5.940 36.000 68 135 45 9 12.150 6.683 40.500 75 150 50 10 13.500 7.425 45.000

20

- Το κόστος της εγκατάστασης.- Ενδεικτικά το ετήσιο έσοδο.Για τα ακριβέστερα στοιχεία οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να απευθυνθούν στις εταιρείες εγκατάστασης προκειμένου να λάβουν την οικονομοτεχνική μελέτη που μπορεί να εφαρμοστεί στην περίπτωση της σκεπής/ταράτσας τους.

Γενικοί κανόνες Σύμφωνα με εκτιμήσεις εταιρείας μελετών, οι παραδοχές για την εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος είναι οι ακόλουθες:- Στη σκεπή που έχει ήδη κλίση χρειάζονται περίπου 7 - 8 τ.μ. για κάθε 1 KW.- Στην ταράτσα, κάθε 1 KW απαιτεί

περίπου 12 - 15 τετραγωνικά μέτρα επιφάνειας.- Κάθε φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος 1 KW στην Ελλάδα παράγει κατά μέσο όρο ενέργεια 1.350 KWh τον χρόνο.- Κάθε Panel έχει επιφάνεια περίπου 1,5 m² και ισχύει περίπου 200 W ή 0,2 KW.- Το κόστος της εγκατάστασης για τα 10 KW κυμαίνεται ενδεικτικά από 40.000 ευρώ έως 50.000 ευρώ.Oι εκτιμήσεις αυτές, καθώς και οι πραγματικές αποδόσεις του συστήματος ενδέχεται να διαφέρουν εξαιτίας της μεταβολής των διαφόρων επιμέρους παραγόντων (ενδεικτικά: καιρικές συνθήκες, ποσοστό ηλιοφάνειας, εγκατάσταση, συνδεσμολογία, συντήρηση του συστήματος, αλλαγή νομοθεσίας κ.ά.)

Ποιο είναι το κέρδος στην πράξη;Σε μια ταράτσα 150 m² μπορεί να εγκατασταθεί ένα σύστημα 10 KW. Το ενδεικτικό κόστος εγκατάστασης είναι 45.000 ευρώ και ο ενδιαφερόμενος λαμβάνει δάνειο από την τράπεζα 46.500 ευρώ για να καλύψει και το κόστος σύνδεσης με τη ΔΕΗ. Στον πίνακα 2 ενδεικτικά αναφέρονται:α) Το ετήσιο έσοδο που θα έχει από την πώληση του ρεύματος στη ΔΕΗ.β) O λογαριασμός της ΔΕΗ (που συνεχίζει να καταβάλλει στη ΔΕΗ, όπως μέχρι σήμερα).γ) Η ετήσια δόση του δανείου (με προσημείωση ή εκχώρηση σύμβασης).δ) Το ενδεικτικό ετήσιο κέρδος.

Πρόγραμμα PV Legal: Μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων για την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών

Το πρόγραμμα PV Legal παρουσίασε ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ), το οποίο έχει ως σκοπό τη μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων για την επιτυχή ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών, ανάμεσά τους και τη σύνδεση με το δίκτυο. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται εκτός από τη χώρα μας και η Βουλγαρία, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Oλλανδία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία, και η Τσεχία.Το PV Legal απευθύνεται σε δημόσιες υπηρεσίες και διαμορφωτές πολιτικής σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο, εμπλεκόμενους στην αγορά των φωτοβολταϊκών και διαχειριστές δικτύων. Περιλαμβάνει τρία βήματα για την επίτευξη του στόχου:1. Έρευνα και ανάλυση των αδειοδοτικών διαδικασιών σε 12 χώρες της ΕΕ:Oι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα PV LEGAL θα καταγράψουν τα δεδομένακάνοντας μια ενδελεχή έρευνα για τα υπάρχοντα εμπόδια, αξιοποιώντας τηνεμπειρία των εταιρειών φωτοβολταϊκών. Αυτά τα δεδομένα θα αξιολογηθούνκαι θα συγκεντρωθούν σε μια κεντρική βάση δεδομένων ώστε να υπάρχει

σύγκριση των ισχυόντων θεσμικών πλαισίων σε διάφορες χώρες.2. Διατύπωση προτάσεων: Θα ετοιμαστούν κείμενα προτάσεων για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου προσαρμοσμένα για κάθε χώρα. Oι φορείς της αγοράς θα συζητήσουν αυτά τα κείμενα προτάσεων σε οκτώ εκδηλώσεις που θα οργανωθούν σε κάθε συμμετέχουσα χώρα (εθνικές συναντήσεις) και από τη διαβούλευση αυτήν θα συμπληρωθούν και θα βελτιωθούν, αν χρειαστεί, τα κείμενα αυτά.3. Προώθηση προτάσεων και βελτίωση θεσμικού πλαισίου: Το τελικό βήμα θα είναι η παρουσίαση των προτάσεων αυτών στους αρμόδιους φορείς και τους διαχειριστές δικτύου σε ειδικές εκδηλώσεις, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.Σύμφωνα με τα παραπάνω, το PV Legal φιλοδοξεί να παραδώσει στο κοινό μια περιεκτική βάση δεδομένων με τις νομικές-διοικητικές διαδικασίες για την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών. Επίσης, θα πραγματοποιηθεί εκτενής διαβούλευση σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν, ενώ θα εκδοθούν και οκτώ σχετικά κείμενα και δύο εκθέσεις.

* επιτόκιο Euribor 3 m = 0,67% (12/04/2010) + περιθώριο 3,50% + εισφορά 0,12% = 4,29% με 25 χρόνια διάρκεια δανείου** επιτόκιο Euribor 3 m = 0.67% (12/04/2010) + περιθώριο 6% + εισφορά 0,12% = 6,79% με 20 χρόνια διάρκεια δανείου

Πίνακας 2: Παράδειγμα αγοράς & εγκατάστασης φωτοβολταϊκού συστήματος με χορήγηση στεγαστικού δανείου

Εξασφάλιση Προσημείωση Εκχώρηση σύμβασης συμψηφισμού ακινήτου* του πελάτη με τη ΔΕΗ**

Ετήσιο εισόδημα από το φωτοβολταϊκό σύστημα (10 KW για επιφάνεια ταράτσας 150 m2 και για 50 panels. To έσοδο που 7.425 ευρώ 7.425 ευρώ προκύπτει κατά μέσο όρο σε 10 KW x 1.350 KWh/KW x 0,55 E/KWh Ετήσιος λογαριασμός ΔΕΗ (υπολογίζοντας μια μέση κατανάλωση που αναλογεί σε 120 ευρώ για κάθε δίμηνο) 720 ευρώ 720 ευρώ Ετήσια δόση δανείου (για 45.000 ευρώ κόστος αγοράς & εγκατάστασης Φ/Β + 1.500 ευρώ έξοδα σύνδεσης με ΔΕΗ = 3.035 ευρώ 4.256 ευρώ 46.500 ευρώ Ετήσιο κέρδος 3.670 ευρώ 2.449 ευρώ

21

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ1. Πού μπορεί να εγκατασταθεί το φωτοβολταϊκό σύστημα; Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση ΦΕΚ/1079/Β/04.06.2009 παρέχεται η δυνατότητα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων ισχύος μέχρι 10 KW σε κτηριακές εγκαταστάσεις και κυρίως σε δώματα και στέγες κτηρίων, συμπεριλαμβανομένων των στεγάστρων βεραντών κτηρίων που χρησιμοποιούνται για κατοικία ή στέγαση πολύ μικρών επιχειρήσεων. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται σε όλη την επικράτεια με εξαίρεση τα μη διασυνδεδεμένα νησιά με το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας.

2. Ποιος μπορεί να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκό σύστημα; Δικαίωμα ένταξης στο πρόγραμμα των φωτοβολταϊκών συστημάτων έχουν φυσικά πρόσωπα μη επιτηδευματίες και φυσικά ή νομικά πρόσωπα επιτηδευματίες που κατατάσσονται στις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τα οποία έχουν στην κυριότητά τους τον χώρο στον οποίον θα εγκατασταθεί το φωτοβολταϊκό σύστημα. Για την περίπτωση φωτοβολταϊκού συστήματος σε κοινόχρηστο χώρο του κτηρίου, επιτρέπεται η εγκατάσταση ενός και μόνον φωτοβολταϊκού συστήματος. Δικαίωμα ένταξης στο πρόγραμμα στην περίπτωση αυτήν έχουν μόνον οι κύριοι των οριζόντιων ιδιοκτησιών που εκπροσωπούνται από τον διαχειριστή ή έναν εκ των κυρίων των οριζόντιων ιδιοκτησιών μετά από παραχώρηση της χρήσης του κοινόχρηστου ή κοινόκτητου χώρου από τους υπόλοιπους συνιδιοκτήτες. Αναγκαία προϋπόθεση είναι να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη όλων των συνιδιοκτητών του κτηρίου με ευθύνη των ενδιαφερομένων.

3. Ποιες οι βασικές προϋποθέσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος; Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη ενεργής παροχής ρεύματος στο όνομα του κυρίου του φωτοβολταϊκού συστήματος στο κτήριο όπου εγκαθίσταται. Επιπλέον, μέρος των θερμικών αναγκών σε ζεστό νερό της ιδιοκτησίας του κυρίου που εγκαθίσταται το φωτοβολταϊκό σύστημα πρέπει να καλύπτεται από χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στον χώρο που εγκαθίσταται το σύστημα (π.χ. ύπαρξη ηλιακού θερμοσίφωνα, ηλιοθερμικών).

4. Πότε υπογράφεται Σύμβαση Συμψηφισμού για το φωτοβολταϊκό σύστημα; Μετά την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης υποβάλλεται αίτηση Σύμβασης Συμψηφισμού προς τον προμηθευτή, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει Σύμβαση Προμήθειας στο όνομα του κυρίου του

φωτοβολταϊκού συστήματος. Η διαδικασία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός 15 ημερών, από την ημερομηνία παραλαβής του αιτήματος.

5. Πότε ενεργοποιείται η σύνδεση του φωτοβολταϊκού συστήματος; Η ενεργοποίηση της σύνδεσης του φωτοβολταϊκού συστήματος πραγματοποιείται στην αρμόδια περιοχή του δικτύου της ΔΕΗ μετά α) την παραλαβή αντιγράφου της Σύμβασης Συμψηφισμού από τον προμηθευτή β) την υποβολή Υπεύθυνης Δήλωσης μηχανικού κατάλληλης ειδικότητας με τα αναγκαία συνημμένα σ’ αυτήν και γ) την υποβολή Υπεύθυνης Δήλωσης του κυρίου του φωτοβολταϊκού συστήματος με την οποία θα δεσμεύεται ότι δεν θα προβεί σε οποιαδήποτε τροποποίηση στην εγκατάσταση του φωτοβολταϊκού συστήματος.

6. Ποια η διάρκεια της Σύμβασης Συμψηφισμού του φωτοβολταϊκού συστήματος; Η Σύμβαση Συμψηφισμού που υπογράφεται μεταξύ του προμηθευτή και του κυρίου του φωτοβολταϊκού συστήματος έχει διάρκεια ισχύος 25 έτη, με έναρξη ισχύος την ημερομηνία ενεργοποίησης της σύνδεσης του φωτοβολταϊκού συστήματος.

7. Πότε λύεται η Σύμβαση Συμψηφισμού; Η Σύμβαση Συμψηφισμού λύεται αυτοδικαίως με την παρέλευση του διαστήματος των 25 ετών. Σε περίπτωση που ο κύριος του φωτοβολταϊκού συστήματος αλλάξει προμηθευτή τότε λύεται η σύμβαση αυτοδικαίως και συνάπτεται νέα Σύμβαση Συμψηφισμού για το υπολειπόμενο εκ των 25 ετών διάστημα. Τυχόν λύση της Σύμβασης Προμήθειας επιφέρει αυτοδικαίως και τη λύση της Σύμβασης Συμψηφισμού. O προμηθευτής δύναται να καταγγείλει τη Σύμβαση Συμψηφισμού στην περίπτωση που ο κύριος του φωτοβολταϊκού συστήματος δεν είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του που απορρέουν από τη Σύμβαση Συμψηφισμού, κατόπιν έγγραφης ειδοποίησής του και άπρακτης παρέλευσης προθεσμίας 15 ημερών (περίοδος αποκατάστασης). O κύριος του φωτοβολταϊκού συστήματος μπορεί να καταγγείλει τη Σύμβαση Συμψηφισμού χωρίς την επίκληση κάποιου σπουδαίου λόγου, κατόπιν υποβολής σχετικού εγγράφου, εντός διαστήματος 15 ημερών από την επίδοση του εγγράφου.

8. Πώς γίνεται ο λογιστικός συμψηφισμός της αξίας της παραγόμενης–πωλούμενης ενέργειας από το φωτοβολταϊκό σύστημα; Η πίστωση από την παραγόμενη ενέργεια φωτοβολταϊκού συστήματος εμφανίζεται

στον λογαριασμό ρεύματος του κυρίου του φωτοβολταϊκού συστήματος. Oυσιαστικά ο λογαριασμός ρεύματος επέχει θέση τιμολογίου αγοράς. Το ποσό αυτό της πίστωσης συμψηφίζεται με τις χρεώσεις που προκύπτουν από τη Σύμβαση Προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος με τη ΔΕΗ. Στην περίπτωση που ο συνολικός λογαριασμός ρεύματος είναι πιστωτικός, τότε το ποσό πιστώνεται στον τραπεζικό λογαριασμό του κυρίου του φωτοβολταϊκού συστήματος στην ημερομηνία λήξης του λογαριασμού ρεύματος.

9. Ποια η παραγόμενη ενέργεια από το φωτοβολταϊκό σύστημα; Ως παραγόμενη ενέργεια από το φωτοβολταϊκό σύστημα θεωρείται η παραγόμενη ενέργεια, μείον της μικρής απορροφούμενης ενέργειας για ίδια κατανάλωση από το inverter τη νύχτα και τυχόν συνοδευτικό εξοπλισμό (π.χ. κάμερα, συναγερμός). Για τον λόγο αυτόν ο μετρητής του φωτοβολταϊκού συστήματος είναι διπλής εγγραφής (μέτρηση παραγόμενης ενέργειας από το φωτοβολταϊκό σύστημα - μέτρηση απορροφούμενης ενέργειας).

10. Πότε γίνεται η καταμέτρηση της παραγόμενης ενέργειας από το φωτοβολταϊκό σύστημα; Η καταμέτρηση της παραγόμενης ενέργειας από το φωτοβολταϊκό σύστημα πραγματοποιείται ταυτόχρονα με την καταμέτρηση της παροχής ρεύματος, δηλ. εφαρμόζεται ο ίδιος κύκλος καταμέτρησης με αυτόν της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Στην περίπτωση που δεν καταστεί δυνατή η λήψη ένδειξης κατά την ημερομηνία της προγραμματισμένης καταμέτρησης τότε η εκκαθάριση της παραγόμενης ενέργειας από το φωτοβολταϊκό σύστημα θα γίνεται στην ημερομηνία της επόμενης προγραμματισμένης καταμέτρησης.

11. Ποια η τιμή της παραγόμενης ενέργειας από το φωτοβολταϊκό σύστημα; Η τιμή της παραγόμενης ενέργειας από το φωτοβολταϊκό σύστημα ορίζεται σε 0,55 ευρώ/ΚWh για τις Συμβάσεις Συμψηφισμού που συνάπτονται τα έτη 2009, 2010 και 2011. Η τιμή μειώνεται κατά 5% ετησίως για τις Συμβάσεις Συμψηφισμού που συνάπτονται το διάστημα 01/01/2012 μέχρι και 31/12/2019. Στην περίπτωση που η ενεργοποίηση της σύνδεσης του φωτοβολταϊκού συστήματος γίνει μετά την παρέλευση 6 μηνών από τη σύναψη συμψηφισμού, τότε ως τιμή αναφοράς θα λαμβάνεται η τιμή που αντιστοιχεί στο έτος που πραγματοποιείται η ενεργοποίηση της σύνδεσης του συστήματος.

22

05ΧΡΗΣΤOΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ:ΤO ΣΧΕΔΙO ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ«Η τιμολογιακή πολιτική μας αποτελεί στρατηγική απόφαση για τη διείσδυση του φυσικού αερίου», τονίζει στο «Α+Η» ο Γενικός Διευθυντής της ΕΠΑ Αττικής, κ. Χρήστος Μπαλάσκας. O κ. Μπαλάσκας αναλύει τις προτεραιότητες της εταιρείας, τους στόχους για τις πωλήσεις αλλά και τη νέα επενδυτική πολιτική. Πού επικεντρώνεται η στρατηγική της ΕΠΑ Αττικής για τα επόμενα χρόνια; Ποια τα χαρακτηριστικά του προγράμματος χρηματοδότησης των εγκαταστάσεων; Τι συμβαίνει με τη μετοχική σύνθεση;

Συνέντευξη: Χρήστος Μπαλάσκας, ΕΠΑ ΑττικήςΤου Χάρη Φλουδόπουλου

23Κύριε Μπαλάσκα, το 2009 η ΕΠΑ Αττικής «πλήρωσε» μέσω των αποτελεσμάτων της ένα μάλλον ακριβό τίμημα προκειμένου να είναι συνεπής στη δέσμευσή της για σταθερά χαμηλότερες τιμές σε σχέση με το πετρέλαιο. Θεωρείτε ότι έγινε μια -έστω και ακούσια- επένδυση στη σχέση αξιοπιστίας της εταιρείας με τους πελάτες της;Η επιλογή της τιμολογιακής πολιτικής ανταγωνιστικών καυσίμων που εφαρμόζει η ΕΠΑ Αττικής από την έναρξη λειτουργίας της το 2001 μέχρι σήμερα αποτελεί μια στρατηγική απόφαση της εταιρείας για την αύξηση της διείσδυσης του φυσικού αερίου στην Αττική, παρέχοντας το οικονομικότερο συμβατικό καύσιμο στην αγορά, πλέον των υπολοίπων πλεονεκτημάτων που μπορεί να προσφέρει στην καθημερινότητα των καταναλωτών. Σύμφωνα με αυτήν την πολιτική, η λιανική τιμή του φυσικού αερίου καθορίζεται έτσι ώστε να είναι κατά 20% πιο οικονομικό από το ενεργειακό ισοδύναμο της ισχύουσας τιμής του πετρελαίου θέρμανσης κάθε μήνα, παρέχοντας σημαντική εξοικονόμηση σε κάθε καταναλωτή. Είναι γεγονός ότι οι διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου θέρμανσης αποτυπώνονται στις τιμές του φυσικού αερίου, επηρεάζοντας ανάλογα τα αποτελέσματά μας. Σύμφωνα με την πολιτική που ακολουθούμε, το κόστος αγοράς φυσικού αερίου επηρεάζεται από τις διεθνείς τιμές πετρελαιοειδών του εξαμήνου που προηγείται, ενώ η τιμή πώλησης προσαρμόζεται σε μηνιαία βάση, προσφέροντας τη δυνατότητα στον καταναλωτή να συγκρίνει με τις τρέχουσες τιμές της αγοράς. Ως εκ τούτου, η ΕΠΑ Αττικής απορροφά τις διακυμάνσεις των τιμών του εξαμήνου ώστε να διατηρεί την ανταγωνιστικότητα του φυσικού αερίου σε επίπεδο μήνα, γεγονός που λειτούργησε αρνητικά στα

αποτελέσματα του 2009.Μια εξίσου σημαντική διαπίστωση είναι ότι η επιλογή της συγκεκριμένης πολιτικής έχει συμβάλλει σημαντικά στο να φέρει το φυσικό αέριο πιο κοντά στους καταναλωτές της Αττικής, ειδικότερα τα πρώτα έτη που το καύσιμο δεν ήταν ευρέως γνωστό στο καταναλωτικό κοινό. Είναι όμως ακόμη πιο επίκαιρη στις μέρες μας αναφορικά με την οικονομική ύφεση που βιώνουμε, καθώς προσφέρει σημαντική εξοικονόμηση στους καταναλωτές που επιλέγουν το φυσικό αέριο. Αναμφίβολα, η αξιοπιστία και η ακεραιότητα αποτελούν βασικές αξίες σε κάθε σχέση και επικοινωνία μας με τους καταναλωτές, και προσπαθούμε να τις καλλιεργούμε μέσα από κάθε πολιτική, πρωτοβουλία και δράση που αναπτύσσουμε με επίκεντρο τον καταναλωτή.

Πώς εξελίσσεται το 2010 για την εταιρεία; Η ΕΠΑ Αττικής βρίσκεται μέσα στους στόχους που είχε θέσει για τις πωλήσεις της; Σε μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά όπου η στασιμότητα και η αβεβαιότητα χαρακτηρίζουν κάθε επιχειρηματικό κλάδο, η δική μας αγορά δεν θα μπορούσε να παραμείνει ανεπηρέαστη. Το ενδιαφέρον των καταναλωτών παραμένει σταθερό και φέτος, ωστόσο δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι η ευρύτερη οικονομική ύφεση έχει ενδυναμώσει τη διστακτικότητα των καταναλωτών για αλλαγές και νέες επενδύσεις, το οποίο αντικατοπτρίζεται και στα δικά μας αποτελέσματα.Παράλληλα, ένας επιπρόσθετος παράγοντας που επιβραδύνει σημαντικά τους ρυθμούς των καταναλώσεων είναι ο ιδιαίτερα ήπιος χειμώνας που μόλις διανύσαμε, ο οποίος κράτησε σε χαμηλά επίπεδα τους όγκους πωλήσεων. Παρ’ όλα αυτά, φιλοδοξούμε τα νέα «πακέτα» οικονομικών κινήτρων που

παρέχουμε στους καταναλωτές να ενισχύσουν την απόφασή τους για σύνδεση και παράλληλα να δώσουν μια ώθηση στην αγορά.

Θέλετε να μας κάνετε μια αποτίμηση της μέχρι τώρα πορείας της ΕΠΑ Αττικής, σε σχέση με την επέκταση του δικτύου της, την αύξηση των πελατών της και των πωλήσεων τα τελευταία χρόνια; Η ΕΠΑ Αττικής λειτουργεί σήμερα περίπου 3.000 χλμ. δικτύου διανομής φυσικού αερίου σε όλο το λεκανοπέδιο, το οποίο εκτείνεται σε περισσότερους από 65 συνολικά Δήμους της Αττικής, καλύπτοντας ήδη το 45% του συνόλου του οδικού δικτύου με κτήρια. Τα νοικοκυριά που μπορούν να συνδεθούν με το υφιστάμενο δίκτυο ανέρχονται σε 600.000, δηλαδή στο 50% του συνόλου των νοικοκυριών της Αττικής. Από τη δυνητική αγορά οικιακών καταναλωτών έχουν συνδεθεί μέχρι σήμερα περισσότερα από 210.000 νοικοκυριά, 5.300 επαγγελματίες και 400 βιομηχανικοί πελάτες, επιτυγχάνοντας διείσδυση 35% στις περιοχές όπου υπάρχει δίκτυο. Η τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στον αριθμό των συνδεδεμένων καταναλωτών είναι συνεχώς αυξητική. Κατά μέσο όρο τα νοικοκυριά που προστίθενται κάθε χρόνο στο πελατολόγιό μας φτάνουν περίπου τα 30.000. Στους ίδιους ρυθμούς κινούνται και οι όγκοι πωλήσεων των τελευταίων ετών (το 2009 σημειώσαμε αύξηση της τάξεως του 16%), αν και οι πρόσφατοι θερμοί χειμώνες κράτησαν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα την κατανάλωση.

Πρόσφατα ανακοινώσατε μια στροφή στην επενδυτική πολιτική της ΕΠΑ Αττικής, με έμφαση στην αξιοποίηση του υφιστάμενου δικτύου. Θα μας δώσετε το περίγραμμα αυτής της απόφασης; Σήμερα, η ΕΠΑ Αττικής έχει δημιουργήσει μία ισχυρή υποδομή 3.000 χλμ. δικτύου φυσικού αερίου στο

O Γενικός Διευθυντής της ΕΠΑ Αττικής, κ. Χρήστος Μπαλάσκας, εγκαινίασε πρόσφατα ένα πρωτοποριακό, για τα δεδομένα της αγοράς, πρόγραμμα σύμφωνα με το οποίο η ΕΠΑ Αττικής χρηματοδοτεί το κόστος της εγκατάστασης θέρμανσης φυσικού αερίου στα μεγάλα ενεργοβόρα κτήρια του λεκανοπεδίου της Αττικής.

24λεκανοπέδιο της Αττικής, με δυναμική περίπου 600.000 νοικοκυριών που μπορούν να συνδεθούν σε αυτό. Το γεγονός αυτό θέτει νέες βάσεις στον σχεδιασμό της εμπορικής στρατηγικής μας για το μέλλον αφού, αφενός μεν έχουμε στη διάθεσή μας μία υποδομή με ισχυρή δυναμική που μπορούμε να αξιοποιήσουμε, αφετέρου κλείνει τον κύκλο της έντονης κατασκευαστικής δραστηριότητας των προηγούμενων ετών. Η αύξηση της διείσδυσης αποτελεί πλέον τον κυρίαρχο στρατηγικό στόχο για την ΕΠΑ Αττικής και σ’ αυτήν την κατεύθυνση σχεδιάζουμε κάθε εμπορική μας δραστηριότητα.Αναμφίβολα, απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη του παραπάνω στόχου είναι η διαρκής ενίσχυση της ικανοποίησης των καταναλωτών μέσω της βέλτιστης εξυπηρέτησής τους. Και σ’ αυτόν τον άξονα η ΕΠΑ Αττικής επενδύει δυναμικά τα τελευταία έτη, ενδυναμώνοντας τα κανάλια εξυπηρέτησης των καταναλωτών -ενδεικτικά αναφέρω τη διεύρυνση του δικτύου εξουσιοδοτημένων συνεργατών με 57 σημεία ολικής εξυπηρέτησης σε όλη την Αττική-, βελτιώνοντας διαδικασίες και μηχανισμούς και αναβαθμίζοντας τις υπηρεσίες της προς τον καταναλωτή, ώστε να είναι πιο απλές, προσιτές και γρήγορες.

Μιλήστε μας για το πρόγραμμα που προωθείτε με στόχο την προσέλκυση μεγάλων οικιακών καταναλωτών στις περιοχές όπου υπάρχει δίκτυο. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του και κάτω από ποιες προϋποθέσεις είναι ένας πελάτης επιλέξιμος;Η ΕΠΑ Αττικής ξεκίνησε ένα πρωτοποριακό, για τα δεδομένα της αγοράς, πρόγραμμα σύμφωνα με το οποίο χρηματοδοτεί το κόστος της εγκατάστασης θέρμανσης φυσικού αερίου στα μεγάλα ενεργοβόρα κτήρια του λεκανοπεδίου της Αττικής.

Το πρόγραμμα απευθύνεται στις μεγάλες πολυκατοικίες με κεντρική θέρμανση, που βρίσκονται σε δρόμο με ενεργό δίκτυο φυσικού αερίου, με εγκατεστημένη ισχύ λέβητα άνω των 200.000 kcal/h ή συνολικής θερμαινόμενης επιφάνειας μεγαλύτερης των 1.000 τ.μ. Είναι γεγονός ότι η πλειονότητα των κτηρίων αυτών αποτελείται από παλιές πολυκατοικίες πολυάριθμων διαμερισμάτων όπου κάθε απόφαση/επένδυση για την αναβάθμιση της πολυκατοικίας είναι υπόθεση πολλών ιδιοκτητών. Αναπτύξαμε λοιπόν μια νέα πρωτοβουλία, που έχει στόχο αφενός μεν να διευκολύνει τα νοικοκυριά αυτά στην απόφασή τους να συνδεθούν με το δίκτυο φυσικού αερίου, έχοντας το ασύγκριτο πλεονέκτημα της αποπλη-ρωμής του κόστους σε δόσεις που δεν ξεπερνούν τα 10 ευρώ ανά διαμέρισμα, αφετέρου να συμβάλλει στη μείωση των ρύπων που εκπέμπουν οι εγκαταστάσεις πετρελαίου θέρμανσης των κτηρίων αυτών, οι οποίες τις περισσότερες φορές είναι αρκετά παλιές με αποτέλεσμα την ακόμα μεγαλύτερη σπατάλη ενέργειας και χρημάτων.Έτσι λοιπόν, κάθε πολυκατοικία που πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις και θα επιλέξει να συνδεθεί μέχρι τέλη Ιουνίου, θα έχει τη δυνατότητα να καλύψει κόστος εγκατάστασης θέρμανσης μέχρι και 10.000 ευρώ (προ ΦΠΑ) μέσω του προγράμματος απευθείας χρηματοδότησης της ΕΠΑ Αττικής, αποπληρώνοντάς το σε ισόποσες διμηνιαίες δόσεις μέσω των λογαριασμών φυσικού αερίου.Η τηλεφωνική υπηρεσία 1133 είναι καθημερινά στη διάθεση των καταναλωτών για ερωτήσεις και πληροφορίες καθώς και τα 57 καταστήματα των εξουσιοδοτημένων συνεργατών μας σε όλη την Αττική.

Τι αλλάζει στην ΕΠΑ μετά τις εξελίξεις

στο μέτωπο της μετοχικής σύνθεσης και την αποχώρηση της Duke Energy; Από την έναρξη λειτουργίας της μέχρι και σήμερα, η μετοχική σύνθεση της εταιρείας παραμένει σταθερή, με τη ΔΕΠΑ μέσω της ΕΔΑ να κατέχει το 51% και οι ιδιώτες επενδυτές το 49%. Είναι γεγονός ότι ένας εκ των ιδιωτών επενδυτών έχει δηλώσει την πρόθεσή του να αποσύρει τις επενδύσεις του. Ωστόσο, αυτό δεν επηρεάζει τις λειτουργίες και τους μηχανισμούς της εταιρείας, η οποία συνεχίζει απρόσκοπτα τη δραστηριότητά της αφοσιωμένη στην υλοποίηση του επιχειρησιακού της πλάνου.Για εμάς, πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η ανάπτυξη και υλοποίηση της στρατηγικής και των στόχων που έχουμε θέσει προκειμένου να ενισχύσουμε τη θετική πορεία της εταιρείας και να αυξήσουμε τη διείσδυση του φυσικού αερίου. Και στην προσπάθεια αυτήν έχουμε την πλήρη υποστήριξη των μετόχων μας.

Τέλος, υπάρχουν σχέδια έστω και μεσομακροπρόθεσμα για νέες επεκτάσεις του δικτύου και σε ποιες περιοχές;Η κατασκευαστική δραστηριότητα της εταιρείας μας περιορίζεται πλέον σε πιο στοχευμένα προγράμματα, που αποσκοπούν στη διαρκή αναβάθμιση των υποδομών μας. Άλλωστε, η αξιόπιστη και ασφαλής λειτουργία των δικτύων αποτελεί βασική αρχή για την ΕΠΑ Αττικής και τηρείται απαρέγκλιτα χάρη στις αυστηρές προδιαγραφές και τα σύγχρονα πρότυπα ασφαλείας που εφαρμόζουμε. Το αναπτυξιακό έργο της ΕΠΑ Αττικής θα επικεντρωθεί στις κεντρικές περιοχές του λεκανοπεδίου κατά περίπου 60%, ενώ διενεργούνται σε σταθερή βάση οι εργασίες συνδέσεων των καταναλωτών σε όλους τους Δήμους της Αττικής που έχουν δίκτυο φυσικού αερίου.

26

06«ΦΩΤΙΕΣ ΑΝΑΒΕΙ» Η ΝΕΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣΤOΝ ΑΣΤΑΚOΕπιχειρηματικές «φωτιές» ανάβει η μεγάλη επένδυση του Αστακού, αλλά και το πρωτοεμφανιζόμενο για τα ελληνικά δεδομένα καύσιμο Liquid Petroleum Gas (LPG). Τα σχόλια στην αγορά έχουν μια κοινή παράμετρο, ότι η κρατική πετρελαϊκή εταιρεία του Κατάρ αξιοποίησε κατά τον καλύτερο τρόπο την αγωνία της χώρας μας να προσελκύσει, πάση θυσία, ξένες επενδύσεις, προκειμένου να αναθερμανθεί η οικονομία, αποσπώντας έτσι για την ενεργειακή επένδυση του Αστακού σημαντικές διευκολύνσεις.

Επενδύσεις

Τόσο η ταχύτητα με την οποία ξεπεράστηκαν τα εμπόδια της γραφειοκρατίας στη συγκεκριμένη περίπτωση -την οποία «ζηλεύουν» όλες οι μεγάλες επενδυτικές προσπάθειες στη χώρα μας- όσο και η σπουδή των αρμόδιων υπηρεσιών να αποδεχθούν τη δημιουργία μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το υγροποιημένο πετρελαϊκό αέριο (LPG), είναι τα θέματα που σχολιάζονται περισσότερο. Ειδικά στην περίπτωση του LPG, η αγορά επιμένει ότι το συγκεκριμένο καύσιμο δεν συνηθίζεται για τέτοια χρήση, κυρίως επειδή είναι περισσότερο επικίνδυνο από τα «ανταγωνιστικά» του, όπως το φυσικό αέριο και το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG).

Η μελέτη της ΔΕΠΑΜιλώντας τον Μάιο σε δημοσιογράφους, η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Τίνα Μπιρμπίλη, είχε επισημάνει χαρακτηριστικά: «Είναι ένα εύφλεκτο καύσιμο και έχουν υπάρξει κατά καιρούς ατυχήματα σε διάφορες χώρες, αλλά η ασφάλεια της επένδυσης εξαρτάται από τις προδιαγραφές που θα τεθούν. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η ΔΕΠΑ έχει παραγγείλει μελέτη από ξένο

οίκο ώστε να εξετάσει το θέμα της επικινδυνότητας ή μη. Αν η μελέτη δείξει ότι δεν είναι ασφαλής η επένδυση, προφανώς και δεν θα προχωρήσει», είχε αναφέρει.

Η μεγαλύτερη επένδυση μετά την ΠεσινέΤο γεγονός ότι τόσο η συμφωνία με το Εμιράτο, όσο και η προώθηση της επένδυσης, έχουν αναληφθεί απευθείας από το πρωθυπουργικό γραφείο, είναι βέβαιο ότι συνέβαλε καθοριστικά στην επιτάχυνση της υπόθεσης. Πρόκειται, άλλωστε, για τη μεγαλύτερη επένδυση που σχεδιάζεται επί ελληνικού εδάφους τα τελευταία χρόνια, μετά την εγκατάσταση της Πεσινέ στη Βοιωτία, με συνολικό ύψος κεφαλαίων άνω των 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Επιτρεπόμενες δραστηριότητεςΤο άλλο ζήτημα που σχολιάζεται αφορά τις επιτρεπόμενες στην περιοχή δραστηριότητες. Σύμφωνα με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) του 2003, με την οποία περιγράφονται οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης, μπορεί να υλοποιήσει κανείς βιομηχανικές επενδύσεις, όχι όμως μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Την τροποποίηση αυτής της ΚΥΑ δεν κατάφερε ποτέ η

27

28ιταλική Edison όταν προσπαθούσε να λάβει άδεια για λιθανθρακική μονάδα στη συγκεκριμένη περιοχή, επί θητείας στο τότε υπουργείο Ανάπτυξης Δημήτρη Σιούφα. Πώς ξεπεράστηκε τώρα το πρόβλημα και δόθηκε η άδεια; Η ΡΑΕ αποδέχτηκε έγγραφο της Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, με το οποίο δηλώνεται ότι η υπηρεσία δεν έχει αντίρρηση για την προσθήκη των προτεινόμενων δραστηριοτήτων στη ΝΑΒΙΠΕ Αστακού.

Το Νομαρχιακό ΣυμβούλιοΕπιπλέον η κοινοπραξία προσκόμισε απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Αιτωλοακαρνανίας, το οποίο γνωμοδοτεί για την τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων της ΝΑΒΙΠΕ Πλατυγιαλίου Αστακού, έτσι ώστε να επιτρέπεται η παραγωγή ηλεκτρισμού «με υγροποιημένο ή άλλως οριζόμενο αέριο», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.Το γεγονός ότι η Νομαρχία δεν αναφέρεται ευθέως στο καύσιμο LPG, έχει τους λόγους του -λένε πάντα στην αγορά-, που είναι οι ίδιοι με εκείνους για τους οποίους όταν ανακοινώθηκε το κυβερνητικό ταξίδι στο Κατάρ και η συμφωνία για την επένδυση δεν αναφέρθηκε καθόλου το LPG, παρά ειπώθηκε ρητά ότι πρόκειται για χρησιμοποίηση LNG. Του γνωστού δηλαδή υγροποιημένου αερίου που έχει από χρόνων τη θέση του, μέσω της Ρεβυθούσας, στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας.

Η ασφάλεια Η αιτία, όπως λένε οι καχύποπτοι, είναι απλή: Η κακή φήμη που συνοδεύει το LPG, όσον αφορά την ασφάλεια της διαχείρισής του. Η κακή αυτή φήμη οφείλεται εν πολλοίς στο τραγικό ατύχημα που έγινε το 1984 σε δεξαμενές LPG στο Σαν Χουάν του Μεξικού, εξαιτίας του οποίου 650 εργαζόμενοι πέθαναν, 6.400

τραυματίστηκαν, ισοπεδώθηκαν πολλά χιλιόμετρα και προκλήθηκαν, τότε, ζημιές 31 εκατ. δολαρίων.Μικρότερης έκτασης ήταν πέρσι το ατύχημα στην Τοσκάνη της Ιταλίας, όπου έγινε έκρηξη βυτιοφόρου βαγονιού που μετέφερε LPG, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 15 άνθρωποι και να καταρρεύσουν γειτονικά κτήρια. Συναφές με τα παραπάνω είναι και το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες -παρότι βεβαίως δεν απαγορεύεται- δεν χρησιμοποιούν πουθενά το συγκεκριμένο καύσιμο για

την παραγωγή ηλεκτρισμού, καθώς έχει δυσκολίες διαχείρισης σε πολύ μεγάλες συγκεντρώσεις. Εξάλλου τη στιγμή αυτήν υπάρχουν άλλα καύσιμα διαθέσιμα και κατάλληλα για τη δουλειά αυτήν.«Αφού το παραγόμενο ρεύμα κατά 70% προορίζεται για την ιταλική αγορά, γιατί δεν κατασκευάζεται η μονάδα στην Ιταλία ώστε να αποφευχθούν τα τεράστια κόστη πόντισης υποθαλάσσιου καλωδίου και μεταφοράς ρεύματος;», είναι το ερώτημα που τίθεται από την ενεργειακή αγορά.Τι απαντά η κυβέρνηση

«Στη συμφωνία με το Κονσόρτιουμ αναφέρεται ρητά ότι η ελληνική πλευρά θα θέσει τις τεχνικές προδιαγραφές και να είστε βέβαιοι ότι θα το κάνει αυτό με απόλυτη επιτυχία», είναι η απάντηση που δίνει στα παραπάνω ερωτήματα ο υφυπουργός Εξωτερικών και εκ των συντελεστών της συμφωνίας, κ. Σπύρος Κουβέλης. Και επισημαίνει ότι οι επενδυτές έχουν προσκομίσει μελέτη του ολλανδικού οίκου NORSKE VERITAS, ο οποίος ως ανεξάρτητος αξιολογητής βεβαιώνει ότι, εάν τηρηθούν οι απαραίτητες σύγχρονες τεχνικές προδιαγραφές, το έργο είναι ασφαλές. Αναφέρει δε ότι υπάρχουν διεθνώς 42 δεξαμενές LPG με χωρητικότητα αντίστοιχη εκείνης που πρόκειται να δημιουργηθεί στον Αστακό.

Χώρα παραγωγής LPGΈτερο ερώτημα είναι το κατά πόσο έχει η χώρα μας λόγο να εισάγει το LPG στο ενεργειακό της ισοζύγιο; «Έχει κάθε λόγο να ενισχύσει μια μεγάλη επένδυση, και οι επενδυτές αποφασίζουν τι καύσιμο θα χρησιμοποιήσουν», απαντούν οι αρμόδιοι. Επίσης, για ποιον λόγο το Κατάρ επιλέγει να χρησιμοποιήσει στην επένδυση του Αστακού το συγκεκριμένο καύσιμο είναι σαφές: Είναι χώρα μαζικής παραγωγής LPG και μπορεί έτσι να διαθέσει με μαζικό και αποδοτικό τρόπο το προϊόν του στην ευρωπαϊκή αγορά. Υπολογίζεται δε ότι η μονάδα του Αστακού θα χρειάζεται περίπου 1 εκατ. τόνους LPG τον χρόνο.

Και η μονάδα του LNGΤέλος, αναφορικά με το άλλο σκέλος της φιλόδοξης επένδυσης, τον τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης LNG, χωρητικότητας 2 δισ. κ.μ. και εκεί υπάρχουν κάποια ερωτήματα. Το αέριο αυτό θα μεταφέρεται βόρεια με αγωγό που θα κατασκευαστεί και θα συναντά τον αγωγό Τουρκίας - Ελλάδας - Ιταλίας

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επένδυση που σχεδιάζεται επί ελληνικού εδάφους τα τελευταία χρόνια, μετά την εγκατάσταση της Πεσινέ στη Βοιωτία, με συνολικό ύψος κεφαλαίων άνω των 3,5 δισ. ευρώ. Το γεγονός ότι η συμφωνία με το Εμιράτο έγινε απευθείας από το πρωθυπουργικό γραφείο, είναι βέβαιο ότι συνέβαλε καθοριστικά στην επιτάχυνση της υπόθεσης

29(TGI) στην περιοχή των Ιωαννίνων. Η σύνδεση αυτή θα επιτρέψει την πώληση φυσικού αερίου προερχομένου από το Κατάρ στη Δυτική Ευρώπη. Αλλά, όπως λέγεται, «δεν υπάρχει κανένας λόγος να ταξιδέψει το αέριο από το Κατάρ στον Αστακό, από εκεί να κατευθυνθεί βόρεια περίπου 150 χιλιόμετρα, σε μια κατασκευαστικά δύσκολη περιοχή, για να πέσει στον αγωγό ITGI με κατεύθυνση την Ιταλία, όταν μπορεί να

πάει κατευθείαν στον τερματικό σταθμό του Ροβίγκο στην Ιταλία, όπως συμβαίνει και σήμερα, με κόστος αντίστοιχο της διαδρομής Κατάρ - Αστακός».

Μνημόνιο συνεργασίας με EdisonΤέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η ηλεκτρική ενέργεια που θα παράγεται από τη μονάδα LPG, προβλέπεται να εξάγεται σε ποσοστό 70% στην αγορά της Βόρειας Ιταλίας, μέσω υποβρύχιου

καλωδίου που θα συνδέει τον Αστακό με την Πεσκάρα της γειτονικής μας χώρας. Το υπόλοιπο 30% θα διοχετεύεται στο ελληνικό δίκτυο. Υπάρχουν συζητήσεις με την ιταλική Edison για να αγοράζει το ρεύμα που θα «φτάνει» στις ιταλικές ακτές, ωστόσο η απαιτούμενη επένδυση είναι μεγάλη και, όπως λέγεται χαρακτηριστικά απ’ όσους παραμένουν επιφυλακτικοί, «οι εναλλακτικές προτάσεις που τίθενται είναι πάρα πολλές».

ΠροσφυγήΤην αντίθεσή τους πάντως στην επένδυση έχουν ήδη εκφράσει οι εκπρόσωποι των φωτοβολταϊκών, ενώ πριν από έναν μήνα η ελληνοαμερικανική εταιρεία Engal Energy κατέθεσε προσφυγή στη ΡΑΕ κατά της απόφασης της τελευταίας για την έκδοση άδειας παραγωγής της μονάδας ηλεκτρισμού του Αστακού, ισχύος 1.010 MW, η οποία εκδόθηκε σε χρόνο-ρεκόρ. Η προσφυγή ζητάει την αναθεώρηση της χορήγησης της άδειας, με το επιχείρημα ότι στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχει ήδη αίτηση για τη χορήγηση άδειας παραγωγής σε project της εν λόγω εταιρείας, για τη δημιουργία μονάδας βιομάζας 200 MW προϋπολογισμού 240 εκατ. ευρώ. Η αίτηση της Engal είχε κατατεθεί στις 12 Oκτωβρίου του 2009, ενώ τον Ιούνιο του 2009 υπεγράφη -σύμφωνα πάντα με την εταιρεία- σύμβαση logistics με την ΑΚΑΠOΡΤ για την πρώτη ύλη (7 εκατ. τόνοι ετησίως). Επίσης, σύμφωνα πάντα με την Engal, η Νομαρχία Αιτωλοακαρνανίας έχει ήδη δώσει άδεια για τη λειτουργία μονάδας ειδικής ανακύκλωσης.

Και η Greenpeace παρούσα στον Αστακό Oι πρώτες ενστάσεις και αντιδράσεις για τα έργα των επενδυτών από το Κατάρ έκαναν ήδη την εμφάνισή τους, δημιουργώντας «σύννεφα» στον μέχρι τώρα ανέφελο ουρανό του Αστακού. Τον «χορό» των αντιδράσεων σέρνει πρώτη η Greenpeace, που κάνει λόγο για δύο μέτρα και σταθμά στην ενεργειακή πολιτική: γραφειοκρατία για τις ΑΠΕ και διαδικασίες εξπρές για ρυπογόνες μονάδες. Η Greenpeace αναφέρεται σε απόφαση της κυβέρνησης που τινάζει στον αέρα τον ανερμάτιστο, ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας, «επιτρέποντας τη δημιουργία μιας γιγαντιαίας ρυπογόνου μονάδας στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας».Η περιβαλλοντική οργάνωση προσθέτει ότι υπάρχουν προφανείς κίνδυνοι για την περιοχή -αφού η εγκατάσταση υπάγεται στην Oδηγία «Σεβέζο» για τις επικίνδυνες βιομηχανικές εγκαταστάσεις-, και τονίζει ότι η συγκεκριμένη μονάδα, με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά που δόθηκαν στη δημοσιότητα, αναμένεται να εκλύει περί τους 3,5 εκατ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. Η Greenpeace καλεί την κυβέρνηση να μην εγκρίνει την κατασκευή του έργου και ζητεί από την τοπική κοινωνία να αντισταθεί στην επένδυση, που στο όνομα της «ανάπτυξης» απειλεί

κυριολεκτικά να τινάξει την περιοχή στον αέρα. Παράλληλα, σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση, το εν λόγω έργο δημιουργεί μία «Κερκόπορτα», μέσα από την οποία θα ελλοχεύει για πάντα ο κίνδυνος πιο επικίνδυνων και καταστροφικών επενδύσεων. Την ίδια στιγμή και ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) επίσης διαμαρτύρεται, καθώς, όπως επισημαίνει, ενώ σήμερα απαιτούνται 2 - 3 χρόνια για να αδειοδοτηθεί ένα μικρό έργο φωτοβολταϊκών, η κυβέρνηση προχωρά σε διαδικασίες εξπρές για μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα. «Μέσα σε έναν μόλις μήνα, η ΡΑΕ γνωμοδότησε θετικά για τη δημιουργία μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με υγραέριο ισχύος 1.010 MW, όταν έργα φωτοβολταϊκών των λίγων κιλοβάτ “βασανίζονται” για μήνες για να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες εγκρίσεις. Oι προτεραιότητες είναι προφανείς», ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση ο ΣΕΦ.Η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με τη σειρά της ζήτησε από τη ΔΕΠΑ να μελετήσει την επικινδυνότητα του έργου. Γνωρίζει ότι οι εγκαταστάσεις LPG ενέχουν επικινδυνότητα, ωστόσο η ασφάλειά τους εξαρτάται από την τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί.

30

07ΣΤO ΔΗΜOΣΙO ΤO 51%ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗ διατήρηση του ελέγχου της πλειοψηφίας και του μάνατζμεντ από το κράτος στις εταιρείες του ενεργειακού τομέα, οι οποίες θεωρούνται ως στρατηγικής σημασίας είναι το κυρίαρχο μήνυμα της κυβερνητικής πολιτικής για τις αποκρατικοποιήσεις, όπως αποσαφηνίστηκε πρόσφατα. O κανόνας αυτός φαίνεται πως θα ισχύσει για ΔΕΗ, ΔΕΣΜΗΕ, ΔΕΣΦΑ και ΔΕΠΑ, ενώ και στα ΕΛΠΕ θα διατηρηθεί το ποσοστό του Δημοσίου.

Επιχειρήσεις ενέργειαςΤης Λίλυς Κουκουβιτάκη

31Το ελληνικό Δημόσιο θα συνεχίσει να έχει τον πρώτο λόγο στις μεγάλες ενεργειακές επιχειρήσεις της χώρας, και θα διατηρήσει το ποσοστό πλειοψηφίας όπου το διατηρεί μέχρι σήμερα. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Τίνα Μπιρμπίλη, το ποσοστό του Δημοσίου δεν πρόκειται να μειωθεί κάτω από το 51% στις ενεργειακές εταιρείες με στρατηγική σημασία για τη χώρα.

ΔΕΗ - ΔΕΣΜΗΕΗ ΔΕΗ παραμένει κατά 51% υπό τον έλεγχο του Δημοσίου. Ανάλογα θα παραμείνει με πλειοψηφικό ποσοστό το Δημόσιο και στον ΔΕΣΜΗΕ, ο οποίος διαχειρίζεται το δίκτυο μεταφοράς. Η κ. Μπιρμπίλη προωθεί έως το τέλος του έτους το λεγόμενο «Τρίτο ενεργειακό πακέτο», το οποίο προβλέπει διαχωρισμό των καθετοποιημένων επιχειρήσεων από τους διαχειριστές δικτύων. Η Ελλάδα έως τώρα προέκρινε την υπαγωγή του ΔΕΣΜΗΕ κατά 100% στη ΔΕΗ, με νομικό και λειτουργικό διαχωρισμό των δύο εταιρειών, αλλά πλέον φαίνεται ότι οδεύουμε σε ένα σχήμα στο οποίο το Δημόσιο θα έχει, όπως προαναφέρθηκε, την πλειοψηφία, ενώ τμήμα από το 49% που ανήκει στη ΔΕΗ μπορεί να εκχωρηθεί σε ιδιώτες. Άλλωστε, οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί της χώρας έχουν διατυπώσει αίτημα για κάτι τέτοιο, σε μια εξέλιξη που προβλεπόταν στους αρχικούς -προ 10ετίας- σχεδιασμούς για το «άνοιγμα» της ενεργειακής αγοράς, οι οποίοι δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ παραδέχεται ότι υπάρχει θέμα ανάπτυξης του ανταγωνισμού, ο οποίος μπορεί να λειτουργήσει είτε με το να αρθούν οι στρεβλώσεις που έχουν παρατηρηθεί στην αγορά ηλεκτρισμού είτε με ποσοτική μείωση της θέσης του

«παίκτη» που έχει ηγεμονικό ρόλο, στον οποίον σε αντιστάθμισμα θα πρέπει να δοθεί πεδίο δράσης σε νέους χώρους.

ΔΕΠΑ - ΔΕΣΦΑO διαχωρισμός είναι η προωθούμενη λύση για τη ΔΕΠΑ και τον ΔΕΣΦΑ, ο οποίος τώρα ανήκει κατά 100% στη ΔΕΠΑ. Και στις δύο εταιρείες το Δημόσιο θα κρατήσει άμεση συμμετοχή στο 51% καθώς και στο μάνατζμεντ τόσο της εμπορικής εταιρείας όσο και του διαχειριστή του συστήματος φυσικού αερίου. Η option που έχει η ΔΕΗ για το 30% στη ΔΕΠΑ θα

αποτιμηθεί και η κρατική επιχείρηση ηλεκτρισμού θα αποζημιωθεί. Με δεδομένο ότι το Δημόσιο τώρα κατέχει το 65% της ΔΕΠΑ (το υπόλοιπο 35% ανήκει στα Ελληνικά Πετρέλαια, τα οποία έτσι μετέχουν και στον ΔΕΣΦΑ, στον οποίον θα διατηρήσουν τη συμμετοχή τους αυτήν), προκύπτει η προοπτική πώλησης ενός ποσοστού 14%. Πάντως, προ έτους, όταν είχε ανακινηθεί και πάλι το ζήτημα της αναζήτησης στρατηγικού επενδυτή για τη ΔΕΠΑ, το ενδιαφέρον αρκετών ξένων μεγάλων εταιρειών παρέπεμπε στην απόκτηση τουλάχιστον καθοριστικής συμμετοχής - αν όχι και του μάνατζμεντ.

Ενδεχομένως να θεωρείται και πάλι ως φαβορί ο Όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων, υπό την έννοια ότι είναι ήδη μέτοχος της ΔΕΠΑ, ή κάποια εταιρεία συνεργαζόμενη με αυτόν στην ελληνική αγορά, όπως είναι η Edison. «Η ΔΕΠΑ μπορεί να αποδειχθεί πολύ σημαντική, ιδιαίτερα σε σχέση με τους αγωγούς και με όλον τον ρόλο που μπορεί να διατελέσει σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, την ίδια στιγμή που αναπτύσσεται μια καινούργια αγορά. Επομένως, είναι πολύ μεγάλης σημασίας να κρατηθεί τόσο ο έλεγχος του Δημοσίου, όσο και η διαχείριση και για τη ΔΕΠΑ και για τον ΔΕΣΦΑ», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Μπιρμπίλη. Η ίδια έδωσε ένα ακόμη σαφές στίγμα: Τις θεσμικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν για να «ανοίξει» η αγορά της ενέργειας, τόσο στο επίπεδο της λιανικής όσο και της χονδρικής. Aυτή τη στιγμή η ΔEΠA προμηθεύει με αέριο που εισάγει από τη Pωσία και την Aλγερία μέσω μακροπρόθεσμων συμβολαίων τις τρεις EΠA (Aττικής, Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης), τη ΔEH και τις ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ηλεκτροπαραγωγή και περίπου 18 μεγάλες βιομηχανίες με κατανάλωση άνω των 100 εκατ. κ.μ. αερίου τον χρόνο η καθεμιά.Oι ιδιώτες επενδυτές που στρέφονται στην εμπορία ουσιαστικά απευθύνονται στις τρεις EΠA για ποσότητες αερίου πάνω από αυτές που έχουν συμβολαιοποιήσει με τη ΔEΠA μέχρι το 2016 και για επιπλέον ποσότητες μετά την ημερομηνία αυτή, αφού δεν θα δεσμεύονται από την αποκλειστική προμήθεια της ΔEΠA.

ΕΛΠΕΤο ελληνικό Δημόσιο δεν προτίθεται να μειώσει το ποσοστό του κάτω από το 34% στα Ελληνικά Πετρέλαια.

«Η ΔΕΠΑ μπορεί να αποδειχθεί πολύ σημαντική, ιδιαίτερα σε σχέση με τους αγωγούς και με όλον τον ρόλο που μπορεί να διατελέσει σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, την ίδια στιγμή που αναπτύσσεται μια καινούργια αγορά», τόνισε η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Τίνα Μπιρμπίλη

32

08ΔΕΠΑ ΤOΥ ΜΕΛΛOΝΤOΣ:ΧΩΡΙΣ ΕΛΕΓΧO ΑΓΩΓΩΝΚΑΙ ΛΙΓOΤΕΡO ΔΗΜOΣΙΑΛιγότερο δημόσια, πιθανώς κατά ένα τμήμα της εισηγμένης εταιρείας στο χρηματιστήριο, και πλήρως διαχωρισμένη από την κατά 100% σήμερα θυγατρική της ΔΕΣΦΑ, θα είναι η ΔΕΠΑ του μέλλοντος.

Φυσικό αέριοΤου Γιώργου Φιντικάκη

Την εικόνα αυτή θα παρουσιάζει έπειτα από ένα-δύο χρόνια η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ), τόσο σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς όσο και με βάση τις πολιτικές αποφάσεις που έλαβε στις 3 Ιουνίου η κυβέρνηση.Μπορεί το Δημόσιο να αποφάσισε ότι θα συνεχίσει να διατηρεί τον έλεγχο του πλειοψηφικού «πακέτου» της ΔΕΠΑ, ωστόσο είναι πλέον σαφές ότι ανοίγει ο δρόμος για την είσοδο ιδιωτών στην εκμετάλλευση των αγωγών.Και αυτό, καθώς έχει αποφασιστεί ο διαχωρισμός της μητρικής εταιρείας από τον Διαχειριστή του Ελληνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ), ο οποίος κατέχει σήμερα την κυριότητα και τη διαχείριση των υποδομών φυσικού αερίου. Δηλαδή η κυβέρνηση έχει προκρίνει για τον τομέα του φυσικού αερίου τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό των δικτύων, σε ό,τι αφορά πάντα την εναρμόνιση της αγοράς με το τρίτο ενεργειακό «πακέτο». Πόσο δύσκολος όμως είναι ο διαχωρισμός αυτός; «Όχι τόσο δύσκολος όσο στην περίπτωση ΔΕΗ - ΔΕΣΜΗΕ», λένε οι γνωρίζοντες.Αρκεί το Δημόσιο να αποζημιώσει τον Όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) για το ποσοστό του 35% που κατέχει στη θυγατρική εταιρεία (τον ΔΕΣΦΑ δηλαδή), μέσω της μητρικής ΔEΠA. Και επειδή το Δημόσιο δεν

διαθέτει «ζεστό» χρήμα, όπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, θα χρειαστεί να ανταλλάξει αυτό το ποσοστό με κάτι άλλο και πολύ πιθανό με την παραχώρηση επιπλέον ποσοστού του μετοχικού κεφαλαίου της ΔEΠA. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η διοίκηση των EΛΠE έχει ταχθεί υπέρ της διεύρυνσης του ποσοστού της στην εταιρεία. Επίσης το Δημόσιο θα έχει τόσο τον έλεγχο της ΔEΠA όσο και τον έλεγχο και τη διαχείριση του ΔEΣΦA. Το μοντέλο αυτό για τον ΔEΣΦA με βάση το τρίτο ενεργειακό «πακέτο», συνεπάγεται δυνατότητα εισόδου σε ποσοστό μέχρι και 49% ιδιωτών.Τέλος επίσης μπαίνει σε μια ασάφεια πολλών ετών στο ζήτημα της άσκησης από τη ΔΕΗ της «option» που κατέχει, για την εξαγορά του 30% της ΔΕΠΑ. H κυβέρνηση αποφάσισε την αποτίμηση της αξίας της εν λόγω «option», αλλά το ερώτημα που προκύπτει και γι’ αυτή την περίπτωση είναι από πού θα βρεθούν τα χρήματα για την αποζημίωση της ΔEH.

Τα «ατού» της ΔΕΠΑΣήμερα και για όσο θα συνεχίζει να ελέγχει κατά 100% τον ΔΕΣΦΑ, τα περιουσιακά στοιχεία της ΔΕΠΑ θα περιλαμβάνουν τους αγωγούς του ελληνικού συστήματος, τη συμμετοχή της σε διεθνείς εταιρείες κατασκευής και

33εκμετάλλευσης αγωγών είτε απευθείας (περίπτωση Poseidon για την κατασκευή του υποβρύχιου ελληνοϊταλικού αγωγού, στην οποία η ίδια έχει το 50%, και το άλλο 50% η Edison), είτε μέσω της θυγατρικής της ΔΕΣΦΑ (South Stream κ.ά.), καθώς επίσης τις εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου (Ρεβυθούσα). Κατέχει επίσης το 51% στις τρεις Εταιρείες Παροχής Αερίου (ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας), ενώ με 51% θα συμμετέχει και στις τρεις νέες ΕΠΑ που θα δημιουργηθούν (Στερεά Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία, Αν. Μακεδονία - Θράκη). Τέλος στη Βαλκανική, όπου δραστηριοποιείται, οι προβλέψεις μιλούν για κατακόρυφη αύξηση της χρήσης του φυσικού αερίου κατά τα επόμενα χρόνια.

Εξελίξεις στα μέτωπα των αγωγώνΕκείνο όμως που της δίνει ολοένα μεγαλύτερη αξία είναι οι θετικές τον τελευταίο καιρό εξελίξεις σε όλα σχεδόν τα μέτωπα των αγωγών ελληνικού ενδιαφέροντος. Κατ’ αρχάς, η πολυαναμενόμενη συμφωνία για το φυσικό αέριο μεταξύ της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν υπεγράφη στις 7 Ιουνίου κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στην Τουρκία του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ. Κατά μια περίεργη σύμπτωση, την ίδια μέρα στη Μόσχα «έπεσαν» οι υπογραφές ανάμεσα στον ΔΕΣΦΑ και την GAZPROM για τη δημιουργία της εταιρείας κατασκευής του ελληνικού σκέλους του αγωγού South Stream, του λεγόμενου «Νοτίου Τμήματος».Προηγήθηκαν δε στις 4 Ιουνίου στο πλαίσιο Διεθνούς Διάσκεψης για το πετρέλαιο και το αέριο της Κασπίας που έγινε στο Μπακού διαπραγματεύσεις ανάμεσα στον Γενικό Γραμματέα Ενέργειας Κ. Μαθιουδάκη και τον Πρόεδρο της ΔΕΠΑ Χ. Σαχίνη με τον υπουργό Ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν, Νατίκ Αλίγεβ. O τελευταίος τους

ζήτησε να συμβολαιοποιηθούν και να περάσουν από την Ελλάδα περίπου 2,5 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου, τα οποία το Αζερμπαϊτζάν θέλει να εξαγάγει το συντομότερο στη Δύση για να εισπράξει σκληρό συνάλλαγμα.Ένα μέρος της ποσότητας μπορεί να το αγοράσει άμεσα η Ελλάδα και να το διοχετεύσει στην ελληνική αγορά, ένα άλλο τμήμα μπορεί να πωληθεί στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία ή ακόμη και στην Αυστρία, που είναι κόμβος διακίνησης προς την Κεντρική Ευρώπη μέσω του (υπό κατασκευή) αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας - Βουλγαρίας, ο οποίος θα είναι έτοιμος σε 24 μήνες.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 7 Ιουνίου, έκλεισε η συμφωνία Τουρκίας - Αζερμπαϊτζάν, ανοίγοντας τον δρόμο για τη ροή αζερικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, δίνοντας ώθηση αφενός μεν στον αγωγό Τουρκίας - Ελλάδας - Ιταλίας (ITGI) και, αφετέρου, ενισχύοντας σημαντικά τον ρόλο της ΔΕΠΑ στην ευρύτερη περιοχή. Η συμφωνία καθορίζει την τιμή εισαγωγής φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Τουρκία, καθώς επίσης προσδιορίζει τα τέλη μεταφοράς που θα εισπράττει η Τουρκία από το

Αζερμπαϊτζάν για τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Κινητικότητα και με τον South StreamΣτο άλλο μέτωπο που ενδιαφέρει τη ΔΕΠΑ, εκείνο του South Stream, οι υπογραφές για τη σύσταση της εταιρείας κατασκευής του ελληνικού τμήματος, ανάμεσα σε ΔΕΣΦΑ και Gazprom «έπεσαν», όπως είπαμε, στις 7 Ιουνίου.Η ελληνική εταιρεία μαζί με την Gazprom θα έχουν κοινά μερίδια συμμετοχών (από 50% η καθεμία) στο νεοσύστατο σχήμα που θα αναπτύξει το έργο στην Ελλάδα. Το σχήμα αυτό θα προετοιμάσει τη μελέτη σκοπιμότητας για το τμήμα του South Stream που θα διέρχεται από την Ελλάδα, ενώ επίσης θα χρηματοδοτήσει, θα κατασκευάσει και θα διαχειριστεί τον αγωγό αερίου στη χώρα μας.Το «μοντέλο» που ακολουθείται στην περίπτωση του South Stream είναι η σύσταση κοινών εταιρειών - κοινοπραξιών, με τις εταιρείες των χωρών από τις οποίες προβλέπεται ότι θα διέλθει ο αγωγός. Στον «Βόρειο Κλάδο» έχουν συσταθεί ήδη οι εταιρείες με την Oυγγαρία και την Αυστρία. Τον Ιούνιο, «πέφτουν» οι υπογραφές με την Τουρκία, προκειμένου να επιτραπεί η υποθαλάσσια διέλευση από την οικονομική ζώνη της στη Μαύρη Θάλασσα.Αντίθετα, στον «Νότιο Κλάδο», η Βουλγαρία εμφανίζεται να έχει τη γνωστή τακτική της καθυστέρησης, ενώ επίσημα δηλώνεται ότι «δεν έχει αλλάξει τίποτα».Τον Ιούνιο, τέλος, σύμφωνα με τον προγραμματισμό, θα υπογραφεί στην Αγία Πετρούπολη και η συμφωνία συμμετοχής του γαλλικού ενεργειακού Oμίλου Electricite de France στον αγωγό. Επ’ αυτού η EDF έχει ενδιαφερθεί να αποκτήσει ποσοστό συμμετοχής 20%.

H κυβέρνηση έχει προκρίνει για τον τομέα του φυσικού αερίου τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό των δικτύων, σε ό,τι αφορά πάντα την εναρμόνιση της αγοράς με το τρίτο ενεργειακό «πακέτο». Πόσο δύσκολος όμως είναι ο διαχωρισμός αυτός; «Όχι τόσο δύσκολος όσο στην περίπτωση ΔΕΗ - ΔΕΣΜΗΕ», λένε οι γνωρίζοντες.

34

09ΝΕΑ ΕΠOΧΗ ΛΙΦΤΙΓΚ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΗ ΕΩΣ ΤO 2020Μια νέα εποχή ανατέλλει για τη ΔΕΗ, όπου όλα εκείνα που μέχρι πρότινος φάνταζαν αδιανόητα, στο εξής είναι σαν ενδεχόμενα ανοιχτά: Από την απελευθέρωση των τιμολογίων και το «σπάσιμό» της σε θυγατρικές, μέχρι την πώληση μονάδων της και την είσοδο στρατηγικού επενδυτή στο μετοχικό της κεφάλαιο.

Αγορά ηλεκτρισμού

35Μπορεί τον Μάιο το Ευρωκοινοβούλιο να έδωσε παράταση για τη λειτουργία μέχρι το 2020 σε 10 από τις «γερασμένες» λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, ωστόσο η κρατική επιχείρηση της επόμενης δεκαετίας θα παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική εικόνα σε σχέση με τη σημερινή της.Συρρικνωμένη, με αρκετά λιγότερο προσωπικό και με έναν στόλο μονάδων μειωμένο κατά τουλάχιστον 30% από τα τωρινά επίπεδα, η ΔΕΗ του μέλλοντος θα έχει απέναντί της 6 - 10 καινούργιες ιδιωτικές μονάδες, με καύσιμο το φυσικό αέριο.Στο δυναμικό της θα διαθέτει μόνον 5 έως 7 καινούργια εργοστάσια λιγνίτη, αλλά το προσωπικό της στον τομέα αυτόν, που σήμερα υπερβαίνει τους 14.000 μόνιμους και απασχολούμενους από εργολάβους, θα έχει μειωθεί σε επίπεδα αρκετά κάτω των 10.000, λόγω των πολλών ατόμων που θα συνταξιοδοτηθούν και δεν θα αντικαθίστανται από καινούργιους.

Και γιατί όχι;Και όλα αυτά βέβαια υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση (αυτή ή κάποια επόμενη) δεν θα έχει βάλει μέχρι τότε πωλητήριο στην επιχείρηση, ενδεχόμενο που, όσο περνούν οι μήνες, μοιάζει όλο και πιο πιθανό. «Και γιατί όχι;», λένε όσοι παρακολουθούν στενά τα ενεργειακά. Μιλάμε για μία επιχείρηση που αποτελεί κρατικό μονοπώλιο, για το οποίο η χώρα μας βρίσκεται πολλαπλώς υπόλογη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για μια επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον πλέον υποσχόμενο για την ανάπτυξη διεθνώς τομέα και η οποία το 2009 έβγαλε κέρδη προ φόρων που άγγιξαν το 1 δισεκατομμύριο ευρώ, δίνοντας παράλληλα γενναίο μέρισμα. Άλλωστε, μόνον αναληθείς δεν είναι οι πληροφορίες που είδαν προ μηνός το φως της δημοσιότητας, σύμφωνα με τις

οποίες η Τρόικα του ΔΝΤ συνέστησε στην ελληνική κυβέρνηση να «πουλήσει τη ΔΕΗ». Έστω και αν πουληθεί ένα ποσοστό της τάξης του 33%, θα σήμαινε για τον βασικό της μέτοχο, δηλαδή το υπ. Oικονομικών, σχεδόν 1 δισεκατομμύριο έσοδα, με βάση την τρέχουσα χρηματιστηριακή αποτίμηση. Επισήμως για την κυβέρνηση το 51% παραμένει θέσφατο. Την εκτίμηση αυτήν άλλωστε μετέφερε και στη δημοσιογραφική ομήγυρη τον Απρίλιο και ο Πρόεδρός της κ. Ζερβός. Ήταν ωστόσο ειλικρινής: «Τα δεδομένα αλλάζουν συνεχώς και κανείς δεν μπορεί να προδικάσει το μέλλον...».

Τίτλοι τέλους για λιγνίτηΑπό εκεί και πέρα και ανεξαρτήτως του αν η ΔΕΗ θα πουληθεί ή όχι, εκεί που θα διαφέρει εντελώς με τη σημερινή επιχείρηση θα είναι στον τομέα των ορυχείων, όπου το μέλλον για το «εθνικό» μας καύσιμο είναι προδιαγεγραμμένο. Oύτως ή άλλως, με ή χωρίς την πίεση των Βρυξελλών, μέχρι το 2020, οι 10 από τις 21 συνολικά λιγνιτικές μονάδες της επιχείρησης θα έχουν κλείσει, είτε λόγω παλαιότητας είτε για περιβαλλοντικούς λόγους. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει με τις υπόλοιπες, με την απάντηση να εξαρτάται από την αυστηρότητα που θα επιδείξει τα επόμενα χρόνια η Κομισιόν αναφορικά με τις εκπομπές βιομηχανικών ρύπων. Συνολικά, ο αριθμός εργαζομένων στην επιχείρηση, κυρίως λόγω των εξελίξεων στον λιγνίτη, θα έχει μειωθεί αισθητά από τα επίπεδα των 22.500, που ήταν στο τέλος του 2009, σε αρκετά κάτω από τους 20.000.

«Μαχαίρι» στο επενδυτικό πρόγραμμαΠερισσότερα θα είναι τα εργοστάσια φυσικού αερίου (8 έναντι 6 που είναι σήμερα), ενώ μεγάλο βάρος θα δοθεί σε μετοχικές συνεργασίες

με ιδιώτες για την από κοινού κατασκευή αρκετών εξ αυτών. Επίσης στόχος της επιχείρησης είναι να έχει πολλαπλασιαστεί η παραγόμενη ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας - το σενάριο κάνει λόγο για 2.500 - 3.000, από μόλις 120 μεγαβάτ σήμερα. Αλλά για να γίνει αυτό, θα πρέπει μέχρι το 2020 η ΔΕΗ να έχει δημιουργήσει τις απαραίτητες υποδομές (δεκάδες καινούργιους υποσταθμούς, νέα δίκτυα, ευέλικτες μονάδες) για να συντηρήσει τόσο μεγάλο αριθμό ΑΠΕ, δηλαδή έργα εξαιρετικά χρονοβόρα και πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ. Αλλά η συγκυρία για την επιχείρηση δεν είναι καλή. Και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η ανακοίνωση του νέου, αναθεωρημένου επενδυτικού πλάνου της ΔΕΗ έχει μεταφερθεί για έναν τουλάχιστον μήνα προς τα πίσω, καθώς έχει αυξηθεί δραματικά ο βαθμός απροσδιοριστίας εξαιτίας των οικονομικών εξελίξεων. Ενώ δηλαδή τον Απρίλιο ο Πρόεδρος της επιχείρησης, κ. Αρθούρος Ζερβός, εκτιμούσε ότι θα ανακοινωθεί στις αρχές Ιουνίου, αξιόπιστες πηγές δηλώνουν στο «Α+Η» ότι δεν πρόκειται να «βγει» πριν από τον Ιούλιο, καθώς, «εάν δεν σταθεροποιηθούν τα πράγματα, θα είναι παρακινδυνευμένες οι παραδοχές με βάση τις οποίες εκπονείται». Τι σημαίνει αυτό; Ότι η παραπάνω αναφορά περί μετοχικών συνεργασιών στο φυσικό αέριο μπορεί τελικά να αφορά σχεδόν το σύνολο των μονάδων που σχεδιάζει να κάνει η επιχείρηση, γεγονός που συνεπάγεται αντίστοιχη μείωση του μεριδίου της στην παραγωγή.

Το προφίλ της «νέας» ΔΕΗΚάπως έτσι προδιαγράφεται το προφίλ της επιχείρησης της περιόδου 2015 - 2020, τόσο μέσα από εκτιμήσεις αναλυτών όσο και μέσα από τα λόγια του ίδιου του Προέδρου και

36Διευθύνοντος Συμβούλου της ΔΕΗ, του κ. Αρθούρου Ζερβού. Η «νέα» αυτή ΔΕΗ θα περιγράφεται και στο υπό κατάρτιση business plan, στόχος του οποίου θα είναι να γίνει πιο ευέλικτη και περισσότερο «πράσινη», αφού με βάση και τα πιο αυστηρά σχέδια που δρομολογούνται στην ΕΕ για τις εκπομπές βιομηχανικών ρύπων, περίπου 15 από τις σημερινές λιγνιτικές της μονάδες πιθανώς να μη βρίσκονται σε λειτουργία στο τέλος της δεκαετίας. Δηλαδή, από τα περίπου 5.300 ΜW σήμερα, η λιγνιτική της παραγωγή είναι πιθανό να μειωθεί στα 2.500 ΜW.

Μερίδιο 65%, από το σημερινό 90% Τι σημαίνει αυτό; Ότι η ΔΕΗ σε επίπεδο παραγωγής θα συρρικνωθεί σημαντικά και από μερίδιο αγοράς περίπου 90% σήμερα, θα πέσει στο 60 - 65%. Ανάλογα ποσοστά θα χάσει και στην εμπορία. Επίσης, ουδείς μπορεί να αποκλείσει πως μέρος των μονάδων που θα κλείσουν δεν θα πουληθούν σε τρίτους.«Είμαι αντίθετος σε κάτι τέτοιο, εκτός βέβαια και αν η κυβέρνηση έχει αντίθετη γνώμη», έχει πει σχετικά με το θέμα ο κ. Ζερβός. Δεν έχουν περάσει πάντως παρά μερικοί μήνες από τις δηλώσεις στην Αθήνα του Umberto Quadrino -του επικεφαλής της ιταλικής Εdison, από τις μεγαλύτερες εταιρείες ηλεκτρισμού στον κόσμο-, ο οποίος μιλώντας σε δημοσιογράφους εξήγησε πως η εταιρεία του δεν θα έλεγε «όχι» στην εξαγορά εργοστασίων της ΔΕΗ, ειδικά λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών, εφόσον η ελληνική κυβέρνηση έδινε το «πράσινο φως» στην κρατική εταιρεία για να τα πουλήσει.Από την άλλη βέβαια, μπορεί ο στόλος των μονάδων της ΔΕΗ να μειωθεί, όμως όσες μείνουν θα είναι πιο σύγχρονες και λιγότερο ρυπογόνες, που σημαίνει χαμηλότερο λειτουργικό κόστος και σε βάθος χρόνου κερδοφορία. Για να γίνουν ωστόσο όλες αυτές οι επενδύσεις σε

μονάδες και υποδομές, θα απαιτηθούν ακόμη και 10 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια, τα οποία για να βρεθούν θα πρέπει να αυξηθούν σημαντικά τα τιμολόγια, όπως αναφέρει με κάθε ευκαιρία και ο Πρόεδρος της εταιρείας.

Αυξήσεις τιμολογίων από το 2011Μπορεί τα τιμολόγια φέτος να έχουν «παγώσει» με απόφαση της κυβέρνησης, ωστόσο από του χρόνου και μετά θα αρχίσουν αυξήσεις που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Ζερβού, πρέπει κατά μέσο όρο να είναι 4 - 5% ετησίως για το διάστημα 2011 - 2013 (και 6 - 7% σε αρκετές από τις σημερινές ζημιογόνες και επιδοτούμενες κατηγορίες, όπως τα οικιακά).Αυξήσεις που, όπως ο ίδιος εξηγεί, είναι αναγκαίες όχι μόνον για τις επενδύσεις αλλά και για να αντεπεξέλθει η επιχείρηση στην αυστηρότερη Κοινοτική Νομοθεσία για τους ρύπους, η οποία θα τεθεί σε ισχύ από το 2013 και που «μεταφράζεται» σε ετήσια επιβάρυνση της τάξεως των 800 εκατ. ευρώ - σε σημερινές τιμές δικαιωμάτων CO2 που λόγω της κρίσης είναι χαμηλά.Το βέβαιο είναι ότι οδεύουμε προς μια πολιτική πολλαπλών ταχυτήτων στα τιμολόγια: Όπως υποστηρίζει και ο επικεφαλής της ΔΕΗ, η πρόταση είναι να υπάρξει ένα ειδικό τιμολόγιο για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (με μηδενικές μάλλον αυξήσεις), να αυξηθούν τα πολλά επιδοτούμενα και ζημιογόνα σήμερα τιμολόγια (αγροτικό, οικιακό, βιομηχανικό κ.ά.), και να μειωθούν εκείνα των εμπορικών καταναλωτών και των μεγάλων οικιακών προκειμένου η ΔΕΗ να συγκρατήσει τη φυγή των πελατών της προς τον ανταγωνισμό, σ’ αυτές τις δύο κατηγορίες-φιλέτα.Δεν αποκλείεται ωστόσο, λόγω ΔΝΤ, οι εξελίξεις να είναι ραγδαίες και

τα τιμολόγια να απελευθερωθούν άμεσα, όπως προέβλεψε ο κ. Ζερβός, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι πρόκειται για καθαρά προσωπική του εκτίμηση. Αυτό σημαίνει ότι η ΔΕΗ θα προχωρήσει σε μειώσεις ακόμη και φέτος, μεταθέτοντας για του χρόνου τις όποιες αυξήσεις.

Μεγάλο ερωτηματικό οι επενδύσειςΤο κυριότερο ερωτηματικό γύρω από τη ΔΕΗ αφορά την ουσία του επενδυτικού της προγράμματος, το οποίο, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, «δεν μπορεί πλέον να είναι τόσο φιλόδοξο όσο ήταν το παλαιό και όσο σχεδίαζε η διοίκησή της να είναι το καινούργιο». O λόγος είναι απλός: Μεγάλο μέρος του προγράμματος θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί μέσω δανεισμού, αλλά οι όροι υπό τους οποίους μπορεί να δανειστεί η ΔΕΗ έχουν

Το βέβαιο είναι ότι οδεύουμε προς μια πολιτική πολλαπλών ταχυτήτων στα τιμολόγια: Όπως υποστηρίζει και ο επικεφαλής της ΔΕΗ, η πρόταση είναι να υπάρξει ένα ειδικό τιμολόγιο για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, να αυξηθούν τα πολλά επιδοτούμενα και ζημιογόνα σήμερα τιμολόγια (αγροτικό, οικιακό, βιομηχανικό κ.ά.), και να μειωθούν εκείνα των εμπορικών καταναλωτών και των μεγάλων οικιακών προκειμένου η ΔΕΗ να συγκρατήσει τη φυγή των πελατών της προς τον ανταγωνισμό.

Συρρικνωμένη, με αρκετά λιγότερο προσωπικό και με έναν στόλο μονάδων μειωμένο κατά τουλάχιστον 30% από τα τωρινά επίπεδα, η ΔΕΗ του μέλλοντος θα έχει απέναντί της 6 - 10 καινούργιες ιδιωτικές μονάδες, με καύσιμο το φυσικό αέριο. Η «νέα» ΔΕΗ θα περιγράφεται και στο υπό κατάρτιση business plan του κ. Αρθούρου Ζερβού.

37αλλάξει ριζικά επί το δυσμενέστερον, «παρακολουθώντας» τη συνολική πορεία της ελληνικής οικονομίας και το έλλειμμα ρευστότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα.Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές της εταιρείας: «Όχι μόνον τα επιτόκια που θα κληθεί να πληρώσει η ΔΕΗ θα είναι υψηλά, αλλά και το εύρος των δανείων που μπορεί να λάβει βαίνει συρρικνωμένο».Το ακριβές ύψος του επενδυτικού προγράμματος δεν έχει γίνει γνωστό, ωστόσο τον Μάιο ο ίδιος ο κ. Ζερβός το «ανέβαζε» τουλάχιστον στα 10 δισεκατομμύρια ευρώ - μόνον οι νέες λιγνιτικές μονάδες σε Πτολεμαΐδα και Φλώρινα θα φτάσουν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ.Τώρα, όπως βεβαιώνουν πηγές της διοίκησης της ΔΕΗ, «το πρόγραμμα θα είναι πιο συντηρητικό. Θα είναι μικρότερου κόστους και θα υλοποιηθεί σε μεγαλύτερο χρονικό βάθος».

Καταλύτης…Η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να είναι καταλυτική για το επιχειρηματικό τοπίο στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς, όσο καθυστερεί η ΔΕΗ να αντικαταστήσει τις πεπαλαιωμένες, ρυπογόνες και κοστοβόρες μονάδες της, τόσο αυξάνει ο ζωτικός χώρος τον οποίο θα σπεύσουν να καλύψουν οι ιδιώτες παραγωγοί. Επιπλέον, οι δυσκολίες χρηματοδότησης του προγράμματός της κάνουν τη ΔΕΗ περισσότερο ευεπίφορη σε συνεργασίες με ιδιώτες (51 - 49%), για την κατασκευή ενός πολύ μεγάλου αριθμού από τις νέες της μονάδες. Το ενδεχόμενο αυτό δεν το αποκλείει ο κ. Αρθούρος Ζερβός, ενώ κάποιοι το θεωρούν «μονόδρομο».

Και ο «γρίφος» της ΜεγαλόποληςΤέλος, ένας γρίφος, που χρήζει μάλιστα άμεσης απάντησης, αφορά

την περίπτωση της Μεγαλόπολης. Όσο πλησιάζει η ώρα που θα πρέπει να σταματήσουν τη λειτουργία τους οι μονάδες 1 και 2 της Μεγαλόπολης, η κυβέρνηση, και ειδικά η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, καλείται να δώσει απάντηση στο δίλημμα «βαριά πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή διακοπές στην ηλεκτροδότηση».Μέχρι το τέλος του 2010, οι δύο λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ θα πρέπει να βάλουν «λουκέτο» λόγω υπερβολικής έκλυσης ρύπων, όπως προβλέπεται από το δεύτερο κοινοτικό «πακέτο» απελευθέρωσης ενέργειας. Ήδη έχουν εξαντλήσει κάθε περιθώριο που έδωσαν οι κοινοτικοί και, στην περίπτωση που συνεχίσουν τη λειτουργία τους, από την 1η Ιανουαρίου 2011, τότε η ΔΕΗ θα επιβαρυνθεί με τεράστια πρόστιμα.Η διοίκηση της επιχείρησης έχει πλήρη επίγνωση της κατάστασης και εμφανίζεται έτοιμη να κλείσει τις μονάδες. Το πρόβλημα είναι ωστόσο ότι αν βγουν οι μονάδες εκτός λειτουργίας, όλο το νότιο σύστημα της χώρας, το οποίο αντιμετωπίζει ήδη μεγάλα προβλήματα επάρκειας και ευστάθειας, απειλείται με μπλακ άουτ.Η διοίκηση της ΔΕΗ, που έχει στείλει επιστολή στον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΣΜΗΕ) στην οποία περιγράφει το πρόβλημα, δηλώνει ότι είναι αποφασισμένη να κλείσει τις μονάδες μετά το καλοκαίρι και τον καλεί να την ενημερώσει για το τι σκέπτεται να κάνει ως εναλλακτική λύση.Πρακτικά, η ΔΕΗ θέλει να αποσπάσει τη διαβεβαίωση του ΔΕΣΜΗΕ ή της ίδιας της Πολιτείας ότι, εάν υποχρεωθεί να κρατήσει σε λειτουργία τις μονάδες, θα πληρώσουν εκείνοι και όχι η ΔΕΗ τα πρόστιμα που θα επιβληθούν από την ΕΕ.Oι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ΔΕΣΜΗΕ έχει ήδη δηλώσει πως «δεν μπορεί να κρατήσει το σύστημα» εάν

«σβήσουν» οι μονάδες Μεγαλόπολη 1 και 2. Αυτό σημαίνει ότι για να μην καταρρεύσει το δίκτυο, θα πρέπει να γίνονται συνεχείς προγραμματισμένες διακοπές ηλεκτροδότησης στη νότια χώρα και ειδικά στην Πελοπόννησο.Ως εκ τούτου, το «μπαλάκι» βρίσκεται πλέον στην πλευρά του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Ή θα προτρέψει τη ΔΕΗ να διατηρήσει τις μονάδες, με ταυτόχρονη ανάληψη των προστίμων από τον ΔΕΣΜΗΕ, ή θα τις κλείσει και θα υποχρεωθεί να προχωρήσει σε διακοπές ηλεκτροδότησης.

38

10ΑΜΕΤΑΒΛΗΤO ΤO STATUS QUO ΣΤOΝ OΜΙΛO ΕΛΠΕΚινήσεις τακτικής απέναντι στην προοπτική το Δημόσιο να διαθέσει μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό που κατέχει σήμερα στον Όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων, πραγματοποιεί τους τελευταίους μήνες η Paneuropean Oil & Industrial Holdings (POIH) του Oμίλου Λάτση. Τι σημαίνουν άραγε οι κινήσεις του Oμίλου Λάτση, που έχει αυξήσει τους τελευταίους μήνες το μετοχικό ποσοστό του σχεδόν στο 40%;

Επιχειρήσεις ενέργειαςΤου Xάρη Φλουδόπουλου

39O Όμιλος Λάτση, μέσω της Paneuropean Oil & Industrial Holdings, έχει αυξήσει το ποσοστό που ελέγχει στα Ελληνικά Πετρέλαια πλησιάζοντας το 40%, χωρίς ωστόσο να έχει ανατραπεί η συμφωνία μεταξύ των βασικών μετόχων, που σήμερα καθορίζει τις ισορροπίες στο Διοικητικό Συμβούλιο και στον από κοινού με το Δημόσιο έλεγχο της διοίκησης της εταιρείας. Ωστόσο το ποσοστό που έχει αποκτηθεί τους τελευταίους μήνες από την Paneuropean, θεωρείται κρίσιμο σε περίπτωση που αποφασιστεί περαιτέρω διάθεση μετοχών του Δημοσίου, καθώς η εταιρεία του Σ. Λάτση θα έχει να διανύσει σημαντικά μικρότερη «απόσταση» από το «πολυπόθητο» 50% των μετοχών.Η αλλαγή έχει επέλθει σε ανύποπτο χρόνο αν και, επισήμως στις καταστάσεις του χρηματιστηρίου, ο βασικός ιδιώτης μέτοχος εμφανίζεται με ποσοστό 36,014%, δηλαδή μόλις 0,534% πάνω από το ποσοστό του Δημοσίου (35,48%). Στην πραγματικότητα η κατανομή δυνάμεων έχει μεταβληθεί σημαντικά, μέσω μιας διαδικασίας που ξεκίνησε τον περασμένο Σεπτέμβριο, δηλαδή πριν από τις εθνικές εκλογές. Τότε η Paneuropean είχε αυξήσει το ποσοστό της περίπου στο 38%, ενώ η τελευταία κίνηση πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο, με αποτέλεσμα σήμερα η εν λόγω εταιρεία να ελέγχει ποσοστό 39,6%. Αντίστοιχα το Δημόσιο έχει 35,5%, οι θεσμικοί το 8,4% και το 16,5% ανήκει στη διασπορά. Το status quo στον Όμιλο δεν έχει μεταβληθεί, καθότι τόσο στο πρόσφατο παρελθόν όσο και σήμερα ο Όμιλος Λάτση κατέχει μεγαλύτερο ποσοστό μετοχών από το Δημόσιο. Επίσης, με βάση τις συμφωνίες των μετόχων, τα δικαιώματα ψήφου αλλά και η ισορροπία δυνάμεων στο Διοικητικό Συμβούλιο παραμένουν αμετάβλητα, με την

Paneuropean να εκλέγει 2 μέλη και το Δημόσιο 7 μέλη, μεταξύ των οποίων και τα εκτελεστικά μέλη, δηλαδή τον Πρόεδρο Τ. Γιαννίτση και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο Ι. Κωστόπουλο. Και όπως αναφέρουν πηγές των Ελληνικών Πετρελαίων, επί της ουσίας δεν έχει αλλάξει κάτι και υπάρχει τέτοια ισορροπία και καλή συνεργασία μεταξύ των δύο μερών, οπότε ουδείς «προκαλεί» τον άλλον.

ΣενάριαΤο «κλειδί» των εξελίξεων ωστόσο φαίνεται να βρίσκεται στην προοπτική το Δημόσιο να αποφασίσει να αντλήσει έσοδα διαθέτοντας ένα επιπλέον ποσοστό από τα Ελληνικά Πετρέλαια. Αν και στα σενάρια που διακινούνται περί αποκρατικοποιήσεων, οι πληροφορίες σε σχέση με τα Ελληνικά Πετρέλαια λένε ότι το σχήμα θα παραμείνει ως έχει -αυτή φαίνεται να είναι και η πληροφόρηση της διοίκησης- κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τη διάθεση ποσοστού με δεδομένες τις έντονες ταμειακές ανάγκες του κράτους. Σ’ αυτήν την περίπτωση το Δημόσιο θα μπορούσε να αντλήσει ένα ποσό της τάξης των 200 εκατ. ευρώ από την πώληση των μετοχών της ΔΕΚΑ ή ακόμη και να συναποφάσιζε με τον Όμιλο Λάτση να διαθέσουν από κοινού ένα ποσοστό ώστε να διατηρηθεί η υφιστάμενη ισορροπία δυνάμεων. Να αναφερθεί ότι η συνολική αποτίμηση της συμμετοχής του Δημοσίου στον Όμιλο υπολογίζεται στα 800 εκατ. ευρώ, αν και με βάση την τρέχουσα χρηματιστηριακή αξία έχει πέσει κάτω από τα 770 εκατ. ευρώ. Στο ορατό ενδεχόμενο λοιπόν να αποφασιστεί περαιτέρω αποκρατικοποίηση των Ελληνικών Πετρελαίων, ο πρώτος που θα ερωτηθεί -βάσει των συμφωνιών- είναι ο Όμιλος Λάτση, ο οποίος θεωρητικά μετά τις πρόσφατες κινήσεις του, αποκτώντας

το ποσοστό της ΔΕΚΑ, βρίσκεται πολύ κοντά στο πολυπόθητο 50%. Το ποσοστό δηλαδή που απαιτείται προκειμένου να αλλάξει το καταστατικό και να εκπροσωπούνται αναλογικά οι μέτοχοι στο ΔΣ. Ακόμη όμως και εάν δεν «αγοράσει» ο Όμιλος Λάτση, σε περίπτωση που διατεθεί «πακέτο» των Ελληνικών Πετρελαίων, οι βασικοί μέτοχοι θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθούν τους όρους της συμφωνίας αλλά και τις ισορροπίες δυνάμεων, με δεδομένο ότι θα εισέλθει και κάποιος τρίτος μέτοχος στον Όμιλο. Σε κάθε περίπτωση, το «μαχαίρι και το καρπούζι» το έχει η κυβέρνηση που θα λάβει και τις τελικές αποφάσεις.

Oι βασικές συμμετοχές των ΕΛΠΕ Εκτός από τη διύλιση, ο Όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων εκτείνεται σε όλες τις πετρελαϊκές δραστηριότητες από την έρευνα, την παραγωγή και τα πετροχημικά μέχρι και τη λιανική εμπορία, καθώς επίσης στις αγορές του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου. Έτσι ο Όμιλος στην εμπορία πετρελαιοειδών δραστηριοποιείται μέσω των 100% θυγατρικών ΕΚO και BP, στον ηλεκτρισμό έχει συστήσει joint venture 50 - 50 με την ιταλική Edison, τη γνωστή Elpedison, ενώ μετέχει με ποσοστό 25% στην εταιρεία ΕΛΠΕ Θράκη, που είναι μέτοχος στον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη. Επίσης, ο Όμιλος έχει θυγατρικές που δραστηριοποιούνται στην εμπορία πετρελαίου στα Βαλκάνια και την Κύπρο, ενώ διαχειρίζεται και τον αγωγό Θεσσαλονίκη - Σκόπια. O τζίρος του Oμίλου το 2009 ήταν 6,757 δισ. ευρώ και τα καθαρά κέρδη 175 εκατ. ευρώ.

Εκτός από τη διύλιση, ο Όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων εκτείνεται σε όλες τις πετρελαϊκές δραστηριότητες από την έρευνα, την παραγωγή και τα πετροχημικά μέχρι και τη λιανική εμπορία, καθώς επίσης στις αγορές του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου.

40

11ΚΥOΦOΡΙΑ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΤη σύσταση του φορέα που θα διεξάγει τους νέους διαγωνισμούς παραχώρησης για έρευνες πετρελαίου στη χώρα μας, προωθεί με ταχύτατους ρυθμούς το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, το ΥΠΕΚΑ προχωρά στη δημιουργία επιτροπής που θα επεξεργαστεί το σχετικό σχέδιο ίδρυσης του φορέα με συντονιστή πρώην στέλεχος του Ινστιτούτου Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ).

Έρευνα υδρογονανθράκωνΤου Χάρη Φλουδόπουλου

Η σύσταση της επιτροπής ωστόσο φαίνεται να δημιουργεί τις πρώτες «μουρμούρες». Και αυτό γιατί ενώ στη χώρα μας υπάρχουν τουλάχιστον πέντε εταιρείες που δραστηριοποιούνται είτε εντός είτε εκτός των συνόρων στην έρευνα και την παραγωγή υδρογονανθράκων, στην επιτροπή που μελετά τη σύσταση του φορέα φέρεται να μετέχει εκπρόσωπος μόνον μίας εταιρείας. Σήμερα, στον τομέα έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων δραστηριοποιούνται κυρίως πέντε ελληνικές εταιρείες: η Καβάλα Όιλ, η Ενεργειακή Αιγαίου, η Κρήτη Όιλ, η Vegas Oil & Gas, καθώς και ο Όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων. Πηγές της αγοράς εκτιμούν ότι, εφόσον τελικά υπάρξει μονομερής εκπροσώπηση στην επιτροπή, είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθούν θέματα ανταγωνισμού και καταστρατήγησης της Oδηγίας 94/22/ΕΚ, καθώς και του ν. 2289/95, που αφορούν την αποφυγή της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης, την αποφυγή διακρίσεων και την αποφυγή νόθευσης του ανταγωνισμού. «Εάν το Δημόσιο επιθυμεί να μετέχουν στην επιτροπή εκπρόσωποι της αγοράς, τότε καλό θα ήταν να μετέχουν εκπρόσωποι απ’ όλες τις ελληνικές εταιρείες που διαθέτουν σοβαρή εμπειρία και έχουν πραγματοποιήσει

έρευνες τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων. Ειδάλλως, το κράτος θα πρέπει να αφεθεί απερίσπαστο στις αποφάσεις του, λαμβάνοντας πάντα υπόψη το δημόσιο συμφέρον, τις βασικές αρχές του ανταγωνισμού και ενεργώντας με γνώμονα τη μεγιστοποίηση του οφέλους για τη χώρα», σημειώνουν οι ίδιες πηγές. Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι μια χρονίζουσα εκκρεμότητα βαίνει προς επίλυση, ανοίγοντας τον δρόμο για επενδύσεις στον κρίσιμο τομέα της έρευνας και παραγωγής πετρελαίου και παράλληλα για την καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού που πιθανόν να υπάρχει στην Ελλάδα. Αξίζει να αναφερθεί ότι η χώρα μας έχει χαρακτηριστεί από έγκυρες διεθνείς μελέτες ως «πετρελαιοπιθανή» περιοχή και είναι η πλέον ανεξερεύνητη σε σχέση με τις γειτονικές χώρες, όπου μάλιστα υπάρχει αξιοσημείωτη παραγωγή. Σύμφωνα με πληροφορίες, τέλος, έχει εκδηλωθεί σοβαρό ενδιαφέρον για επενδύσεις στον συγκεκριμένο τομέα όχι μόνον από ελληνικές εταιρείες, αλλά και από γνωστούς διεθνείς πετρελαϊκούς κολοσσούς.

Υπάρχει πετρέλαιο στην Ελλάδα;Ένας από τους πιο δημοφιλείς «αστικούς μύθους» στη σύγχρονη

41

Το 1974 εντοπίστηκε το πρώτο εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα στον Πρίνο. Ακολούθησαν δύο γύροι παραχωρήσεων.

42

Ελλάδα αφορά την ύπαρξη (ή όχι) πετρελαίου στο υπέδαφος της χώρας μας. Κάτι που ουδείς μπορεί να γνωρίζει με ασφάλεια, τουλάχιστον με τα υφιστάμενα ευρήματα από τις περιορισμένες έρευνες που έχουν γίνει. Εκείνο που θεωρείται βέβαιο, σύμφωνα με ανθρώπους που έχουν ασχοληθεί με την έρευνα και παραγωγή στη χώρα μας, είναι ότι, για να δοθεί πειστική απάντηση για την ύπαρξη ή όχι πετρελαίου στη χώρα μας, πρέπει να γίνουν εξειδικευμένες και δαπανηρές έρευνες, καθότι μόνον μέσω γεωτρήσεων αποδεικνύεται η ύπαρξη εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων. Εννοούμε φυσικά έρευνες που αναλαμβάνουν να διενεργήσουν με τη διαδικασία του γύρου των παραχωρήσεων επενδυτές, οι οποίοι επωμίζονται ταυτόχρονα το ρίσκο που συνεπάγεται η συγκεκριμένη διαδικασία. Και παρότι δεν είναι ευρέως γνωστό, η Ελλάδα είναι η λιγότερο εξερευνημένη χώρα της Μεσογείου. Έχει λοιπόν νόημα να ξεκινήσει εκ νέου μια τέτοια διαδικασία, καθώς και στο παρελθόν ανάλογες προσπάθειες κατέληξαν με πενιχρά αποτελέσματα;Σύμφωνα με την πρώην Διευθύνουσα Σύμβουλο της ΔΕΠ - ΕΚΥ, της κρατικής εταιρείας που είχε αναλάβει την εποπτεία του πρώτου γύρου παραχωρήσεων το 1995, κ. Τερέζα Φωκιανού, υπάρχουν ευρήματα

και ερευνητικά στοιχεία ικανά να προσελκύσουν ενδιαφερόμενους επενδυτές. Σήμερα υπάρχουν ενδιαφέροντα προκαταρκτικά στοιχεία για περιοχές του Β. Αιγαίου, της Δυτικής Ελλάδας, αλλά και για περιοχές νότια της Κρήτης και περιοχές μεταξύ

Κύπρου και Αιγύπτου, που ανήκουν στην οικονομική ζώνη της Ελλάδας. «Η Ελλάδα είναι μια πετρελαιοπιθανή περιοχή, δηλαδή μια περιοχή που πιστεύουμε ότι υπάρχει πετρέλαιο, και αυτό έχει πιστοποιηθεί από διεθνείς οίκους. Έχουμε πάρα πολλές ενδείξεις,

ιδιαίτερα στη Δυτική Ελλάδα», αναφέρει η κ. Φωκιανού. O κ. Μαθιός Ρήγας, Διευθύνων Σύμβουλος της Ενεργειακής Αιγαίου, της μοναδικής εταιρείας που παράγει πετρέλαιο σήμερα στη χώρα μας στα ανοιχτά της Καβάλας, υποστηρίζει από την πλευρά του ότι είναι εξαιρετικά πιθανό να υπάρχουν και άλλα οικονομικά εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα στη χώρα μας. Προσθέτει ωστόσο ότι δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί με σοβαρότητα να εκτιμήσει ποια είναι αυτά χωρίς να προηγηθεί εξειδικευμένη έρευνα και οργανωμένες γεωτρήσεις, από επενδυτές που είναι πρόθυμοι να αναλάβουν το κόστος. Για να έρθουν ωστόσο οι επενδυτές, απαιτούνται τρεις βασικές προϋποθέσεις: σταθερότητα θεσμικού πλαισίου, σταθερή φορολογία και γρήγορες διαδικασίες για τη λήψη των απαραίτητων αδειών. Για να ξεκινήσει πάντως ένας νέος γύρος παραχωρήσεων, απαιτείται να συσταθεί ο φορέας που θα διεξάγει τους διαγωνισμούς και θα εφαρμόζει τον νόμο διασφαλίζοντας τα δικαιώματα του Δημοσίου. Όταν δημιουργήθηκε ο νόμος 2289/95, ο φορέας ήταν η ΔΕΠ - ΕΚΥ, η οποία όμως απορροφήθηκε από τα Ελληνικά Πετρέλαια στη συνέχεια, και στην ουσία καταργήθηκε.

ΙστορικόΗ πρώτη απόπειρα για να βρεθεί

Η χώρα μας έχει χαρακτηριστεί από έγκυρες διεθνείς μελέτες ως «πετρελαιοπιθανή» περιοχή και είναι η πλέον ανεξερεύνητη σε σχέση με τις γειτονικές χώρες, όπου μάλιστα υπάρχει αξιοσημείωτη παραγωγή. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει εκδηλωθεί σοβαρό ενδιαφέρον για επενδύσεις στον συγκεκριμένο τομέα όχι μόνον από ελληνικές εταιρείες, αλλά και από γνωστούς διεθνείς πετρελαϊκούς κολοσσούς

43πετρέλαιο στην Ελλάδα έγινε στις αρχές του περασμένου αιώνα στη Ζάκυνθο από Άγγλους ερευνητές, χωρίς η πρώτη γεώτρηση να φέρει αποτελέσματα. Η επόμενη γνωστή προσπάθεια εντοπίζεται το 1938 από Ελληνοαμερικανό επιχειρηματία σε περιοχές της Αχαΐας και της Ηλείας, ενώ την ίδια εποχή μια ξένη εταιρεία πραγματοποίησε τρεις γεωτρήσεις στον Έβρο. Το 1960 ξεκίνησαν εκτεταμένες και συστηματικές γεωλογικές, γεωφυσικές και γεωτρητικές εργασίες, ενώ παράλληλα εταιρείες όπως η BP και η ESSO πήραν άδειες για ξεχωριστές έρευνες. Την περίοδο της δικτατορίας, και ειδικότερα από το 1972 μέχρι το 1974, εκδηλώθηκε εκ νέου ενδιαφέρον από ξένες κυρίως εταιρείες για περιοχές του Αιγαίου, τον Άγιο Ευστράτιο και τη Λήμνο, ως την Κω και την Κάρπαθο, με τη συμμετοχή εταιρειών όπως η Texaco και η Chevron. Το 1974 εντοπίστηκε και το πρώτο εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα στον Πρίνο. Ακολούθησαν δύο γύροι παραχωρήσεων πριν από τις εκλογές του 1981 (Agip για τους Παξούς, Shell για τον Θερμαϊκό και Sunmark για το δέλτα του Νέστου). Το 1982 ανακαλύφθηκε και το οριακά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα στο Κατάκωλο και το 1989 το κοίτασμα φυσικού αερίου της Επανωμής. Απ’ όλες αυτές τις προσπάθειες, είτε γιατί οι έρευνες δεν έφεραν αποτέλεσμα είτε γιατί δεν υπογράφηκαν καν συμβάσεις, μόνον ο Πρίνος παρήγαγε ελληνικό πετρέλαιο.

Statoil: Στο «μάτι» το ΙόνιοΕνδιαφέρον για έρευνες πετρελαίου στην Ελλάδα εκδήλωσε, σύμφωνα με πληροφορίες, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο, η νορβηγική Statoil, που ήδη δραστηριοποιείται στη χώρα μας αναπτύσσοντας τον αγωγό φυσικού αερίου Trans Andriatic Pipeline, γνωστότερο και ως TAP. Πηγές της νορβηγικής εταιρείας αναφέρουν ότι, εφόσον ξεκινήσει από

πλευράς ελληνικής κυβέρνησης νέος γύρος παραχωρήσεων, η Statoil θα ενδιαφερθεί, ενώ έχει ήδη εστιάσει το ενδιαφέρον της στην περιοχή του Ιονίου. Σημειώνεται ότι η Statoil είναι η 11η μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία στον κόσμο, ενώ έχει σημαντική εξειδίκευση στις offshore έρευνες. Τα πάγιά της υπολογίζονται σε 91,892 δισ. δολάρια, ενώ ο τζίρος της στα 105,244 δισ. δολάρια, με τα κέρδη της να φτάνουν τα 6,984 δισ. δολάρια. Στις 31 Δεκεμβρίου

2008 αποδεδειγμένα διέθετε αποθέματα 2,201 εκατ. βαρελιών πετρελαίου και 537,8 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου. Η εταιρεία που ιδρύθηκε το 1972 δραστηριοποιείται στην έρευνα, την παραγωγή, τη μεταφορά, τη διύλιση και την εμπορία πετρελαίου και των παραγώγων του. Στον τομέα της έρευνας έχει ερευνήσει και αναπτύξει κοιτάσματα αργού και φυσικού αερίου στη Νορβηγία αλλά και σε άλλες περιοχές, ενώ συμμετέχει και στο Κονσόρτιουμ εκμετάλλευσης του κοιτάσματος Sach Deniz 2 στο Αζερμπαϊτζάν.

Η πρώτη απόπειρα για να βρεθεί πετρέλαιο στην Ελλάδα έγινε στις αρχές του περασμένου αιώνα στη Ζάκυνθο από Άγγλους ερευνητές, χωρίς η πρώτη γεώτρηση να φέρει αποτελέσματα. Η επόμενη γνωστή προσπάθεια εντοπίζεται το 1938 σε περιοχές της Αχαΐας και της Ηλείας, ενώ την ίδια εποχή μια ξένη εταιρεία πραγματοποίησε τρεις γεωτρήσεις στον Έβρο

44

12«ΦΩΤΙΑ» ΣΤΗΝ ΑΓOΡΑ ΒΕΝΖΙΝΗΣ ΜΕ ΛOΥΚΕΤΑΚΑΙ ΝΕΑ ΦOΡOΛOΓΙΑOι πρώτες ανεπίσημες εκτιμήσεις για την πορεία της αγοράς καυσίμων δίνουν την εικόνα αποσύνθεσης ενός κλάδου γεμάτου παθογένειες, που έχει εισέλθει απροετοίμαστος στον κύκλο ύφεσης της οικονομίας. Τι λένε όμως οι εκτιμήσεις για τη μείωση των πωλήσεων; Ποια είναι τα προβλήματα με τα λουκέτα στα πρατήρια; Ποιες είναι τελικά οι προοπτικές της επόμενης μέρας;

Αγορά καυσίμωνΤου Χάρη Φλουδόπουλου

45Oι αλλεπάλληλες αυξήσεις έχουν ανατρέψει επί τα χείρω ακόμη και τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις, και ήδη μετά από ένα τρίμηνο με έντονες διακυμάνσεις ο Απρίλιος έκλεισε με αρνητικό πρόσημο ενώ και ο Μάιος έκλεισε ανάλογα. Η μόνη δημόσια εκτίμηση ανήκει στους βενζινοπώλες, η Oμοσπονδία των οποίων έκανε λόγο πρόσφατα για μειώσεις 15 έως 30%. Ωστόσο, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις από πηγές των εταιρειών εμπορίας καυσίμων, η αγορά έχει ήδη καταγράψει τους προηγούμενους μήνες μείωση που ξεκινά από το 5 και φτάνει το 8%. Αυτό το ποσοστό «μεταφράζεται» σε μειωμένες πωλήσεις βενζινών της τάξης των 40 έως 70 χιλιάδων τόνων και τζίρους δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Εκτός αυτών η κρίση στην αγορά δεν είναι καθόλου «αναίμακτη», καθώς παίρνει διαστάσεις χιονοστιβάδας το φαινόμενο των προσωρινών λουκέτων σε πρατήρια. Αυτό έχει ως συνέπεια να ασκούνται πιέσεις σε όλη την αλυσίδα της αγοράς και ήδη κάποιοι μιλούν για φαινόμενο «ντόμινο». «Μέχρι τον Μάρτιο ακούγαμε αλλά δεν είχαμε βιώσει τις συνέπειες από τη μείωση μισθών και τα υπόλοιπα μέτρα. Πλέον οι καταναλώσεις του Απριλίου απεικονίζουν ακριβώς τις επιπτώσεις των μέτρων, ενώ η εικόνα αναμένεται να γίνει ακόμη πιο ξεκάθαρη από την πορεία της αγοράς κατά το δεύτερο τρίμηνο», τονίζει στο «Α+Η» στέλεχος εταιρείας καυσίμων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η εικόνα που μεταφέρουν οι εταιρείες σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του έτους. Ότι δηλαδή τους πρώτους μήνες του έτους δεν υπήρξε κάποια σημαντική κάμψη, φαινόμενο μάλλον συγκυριακό, που δεν αποδίδει την πραγματική τάση της αγοράς. Ενδεικτική της ρευστότητας που επικρατεί ήταν η διακύμανση των πωλήσεων τον Απρίλιο.

Κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου υπήρξε σημαντική αύξηση των πωλήσεων, που αποδίδεται σε προσπάθειες αποθεματοποίησης ποσοτήτων. Στη συνέχεια υπήρξε κατακόρυφη μείωση του όγκου των πωλήσεων, μέχρι και το τέλος του μήνα, η οποία και συνεχίζεται με την ίδια και ακόμη μεγαλύτερη ένταση σε όλη τη διάρκεια του Απριλίου. Να θυμίσουμε ότι η πρώτη αύξηση του ΕΦΚ είχε γίνει

αρχές Φεβρουαρίου, ενώ η δεύτερη δόση της αύξησης, που εν πολλοίς είχε προεξοφληθεί από την αγορά, έγινε στις αρχές Μαρτίου. Σημειωτέον ότι η αρνητική πορεία της αγοράς είχε εν πολλοίς προεξοφληθεί και από τα διυλιστήρια, καθώς από τις αρχές Μαρτίου, ο Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Μότορ Όιλ, κ. Π. Τζανετάκης, είχε προβλέψει μείωση της αγοράς, εκτιμώντας ότι αυτή θα κυμανθεί σε μονοψήφιο ποσοστό. Ωστόσο το γεγονός ότι

επιβλήθηκαν αλλεπάλληλες αυξήσεις στους φόρους, μεγαλύτερες από τις προσδοκίες της αγοράς, φέρνει ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης στον χώρο των καυσίμων. «Κρύος ιδρώτας» σε εταιρείεςΌλο και μεγαλύτερες διαστάσεις παίρνει το φαινόμενο των πρατηρίων που κλείνουν προσωρινά, καθώς οι ιδιοκτήτες τους δεν διαθέτουν τα απαραίτητα κεφάλαια κίνησης για να προμηθευτούν καύσιμα. Η τεράστια αύξηση στη φορολογία, που οδήγησε σε άνοδο κατά 50% των αναγκών σε κεφάλαια κίνησης, απαιτεί τεράστια προσοχή από πλευράς πρατηρίων που εύκολα μπορεί να βρεθούν εγκλωβισμένα στον φαύλο κύκλο που ξεκινά από το αυξημένο κόστος και καταλήγει στη μείωση της κατανάλωσης και των πωλήσεων. Έτσι, τα προσωρινά λουκέτα αποδίδονται κυρίως στις επιπτώσεις της κρίσης αλλά και στη συνολική κατάσταση στην ελληνική αγορά καυσίμων με τον «υπερεπαγγελματισμό» πρατηρίων, που ξεπερνούν τις 8 χιλιάδες σε αριθμό. Είναι λογικό λοιπόν με μικρότερους τζίρους να γίνεται πιο δύσκολη η επιβίωση των πρατηρίων που πρέπει ως αντίβαρο να αυξάνουν τα περιθώριά τους. Παράγοντες της αγοράς τονίζουν ότι έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα τα πρατήρια που δεν μπορούν να καλύπτουν εκπρόθεσμες οφειλές και ήδη κάνουν την εμφάνισή τους προσωρινά λουκέτα για δύο, τρεις ή και περισσότερες ημέρες. Αυτό που συμβαίνει δηλαδή είναι ότι λόγω οφειλών τα συγκεκριμένα πρατήρια δεν μπορούν να εφοδιαστούν με καύσιμα και γι’ αυτόν τον λόγο παραμένουν κλειστά. «Το φαινόμενο είναι πανελλαδικό, κάθε εταιρεία έχει στο πελατολόγιό της πάνω από 10 έως 15 πρατήρια κατά μέσο όρο, τα οποία είναι “στο κόκκινο”, με καθυστερήσεις από τρεις, τέσσερις,

Μειώσεις σε όγκους εμφάνισαν BP και ΕΚO, ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση παρουσίασαν Jetoil (83,8 χιλ. τόνοι), Revoil (79,9 χιλ. τόνοι), Cyclon (74,21 χιλ. τόνοι), και ακολουθούν Dracoil, Gallon Oil και Silk Oil. Όσο για τη Shell κατάφερε να αυξήσει τις πωλήσεις της κατά 35,36 χιλ. τόνους. Αρνητικά έκλεισε για το leader της αγοράς το 2009, με το τελικό αποτέλεσμα να είναι 1,929 εκατ. ευρώ, που αποδίδεται στο κόστος της εθελουσίας εξόδου

46

πέντε ή και περισσότερες μέρες», σημειώνει η ίδια πηγή. Υπενθυμίζεται ότι οι πρατηριούχοι πληρώνουν τις εταιρείες εμπορίας κατά κανόνα με επιταγές 10ήμερες, ενώ συνολικά σε ολόκληρη τη χώρα τα πρατήρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 200. Για την επόμενη μέρα, τα μηνύματα που μεταφέρονται κάθε άλλο παρά ευχάριστα είναι καθώς, εάν συνεχιστεί η μείωση της αγοράς, η κατάσταση θα δυσχεράνει και θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη. Υπάρχουν πρατήρια ή έμποροι που έχουν δώσεις πιστώσεις σε κλάδους με προβλήματα, όπως μεταφορικές εταιρείες και μικροβιοτεχνίες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ανάκαμψη κάθε άλλο παρά εύκολη είναι. «Είναι τα πρώτα ουσιαστικά μηνύματα της κρίσης», τονίζει η ίδια πηγή που προσθέτει με νόημα ότι το πρώτο δείγμα είναι τα πρατήρια, αν και θα υπάρξει και συνέχεια. Και αυτό γιατί το «στέγνωμα» της αγοράς στη λιανική δημιουργεί πιέσεις και σε επίπεδο χονδρικής, ιδιαίτερα για τις εταιρείες που πραγματοποίησαν το τελευταίο διάστημα «ανοίγματα».

Το δίλημμα των εταιρειών Για τις εταιρείες πάντως το δίλημμα είναι συγκεκριμένο: Είτε με μεγάλη δόση ρίσκου οι εταιρείες θα ανοίξουν περαιτέρω την πίστωση ώστε τα πρατήρια να «κινηθούν», ή θα κλείσουν τη στρόφιγγα, κίνηση που μπορεί να μειώσει την έκθεση σε κίνδυνο, ωστόσο θα καταστήσει εξαιρετικά αμφίβολη την είσπραξη των υφιστάμενων πιστώσεων. Στην παρούσα φάση πάντως οι πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν έχουν κάνει την εμφάνισή τους προβλήματα με τις υποχρεώσεις εταιρειών προς τα διυλιστήρια, τα οποία σημειωτέον ότι έχουν ακολουθήσει πολύ αυστηρή πολιτική πιστώσεων και έχουν ελαχιστοποιήσει την έκθεσή τους.Σε κάθε περίπτωση απαιτείται ρευστότητα, σε μια χρονική στιγμή που το τραπεζικό σύστημα ακολουθεί «σφιχτή» πολιτική.

Η «κόκκινη» τριετίαΗ αγορά δείχνει σημάδια κορεσμού με βάση τα στοιχεία για το σύνολο των πωλήσεων καυσίμων από το 2005 έως

Πωλήσεις καυσίμων και μερίδια αγοράς Μεταβολή όγκου ΒΕΝΖΙΝΕΣ / ΠΕΤΡΕΛΑΙO ΚΙΝΗΣΗΣ / πωλήσεων καυσίμων ΠΕΤΡΕΛΑΙO ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

12μηνο 2008-2009 2008 2009 Μεταβολή

ΕΚO - ELDA 1.686.127 1.573.781 -6,7% SHELL 1.361.610 1.396.979 2,6% BP 1.443.118 1.309.508 -9,3% JET OIL 805.796 889.159 10,3% AVIN 834.070 851.241 2,1% AIGAIO 840.484 872.950 3,9% ELINOIL 644.155 658.130 2,2% REVOIL 566.983 646.907 14,1% ETEKA 432.993 474.376 9,6% SILK OIL 338.749 373.737 10,3% CYCLON 278.986 353.190 26,6% DRACOIL 217.323 275.924 27,0% KAOIL 214.525 245.823 0,6% GALLON OIL 76.644 125.714 64,0% KMOIL 83.012 76.724 -7,6% ARGO 59.248 61.954 4,6% MEDOIL 31.179 29.130 -6,6% SUNOIL 126.657 28.114 -77,8% ΧΡΥΣOΪΛ 0 14.138 ELPETROL 179.853 10.999 -93,9% BITOUMINA 7.906 8.288 4,8% ΣΥΝOΛO 10.229.418 10.246.766 0,2%

Μερίδια (%) συνόλου καυσίμων 12μηνο 2008-2009 2008 2009 Μεταβολή

ΕΚO - ELDA 16,5 15,4 -1,1 SHELL 13,3 13,6 0,3 BP 14,1 12,8 -1,3 JET OIL 7,9 8,7 0,8 AVIN 8,2 8,3 0,2 AIGAIO 8,2 8,5 0,3 ELINOIL 6,3 6,4 0,1 REVOIL 5,5 6,3 0,8 ETEKA 4,2 4,6 0,4 SILK OIL 3,3 3,6 0,3 CYCLON 2,7 3,4 0,7 DRACOIL 2,1 2,7 0,6 KAOIL 2,1 2,1 0,0 GALLON OIL 0,7 1,2 0,5 KMOIL 0,8 0,7 -0,1 ARGO 0,6 0,6 0,0 MEDOIL 0,3 0,3 0,0 SUNOIL 1,2 0,3 -1,0 ΧΡΥΣOΪΛ 0,0 0,1 0,1 ELPETROL 1,8 0,1 -1,7 BITOUMINA 0,1 0,1 0,0 ΣΥΝOΛO 100,0 100,0 0,0

47το 2009, καθώς την τελευταία τριετία παρατηρείται μείωση των διακινούμενων όγκων. Αυτή η μείωση με εξαίρεση το 2008, όταν είχαμε λιγότερες πωλήσεις στη βενζίνη, αφορούσε ανάλογα με τη χρονιά είτε το ντίζελ θέρμανσης είτε το μαζούτ. Για το μεν θέρμανσης η πτώση αποδίδεται στις καιρικές συνθήκες και στην αύξηση της διείσδυσης του φυσικού αερίου. Για το δε μαζούτ, η μείωση που την τελευταία διετία φτάνει σε διψήφιο ποσοστό αποδίδεται στην κρίση της βιομηχανίας. Το 2009, αν και οι πωλήσεις βενζίνης σε όγκο παρέμειναν ουσιαστικά αμετάβλητες, παρουσιάστηκαν σημαντικές ανακατατάξεις ως προς τα μερίδια. Μειώσεις σε όγκους εμφάνισαν BP και ΕΚO, ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση παρουσίασαν Jetoil (83,8 χιλ. τόνοι), Revoil (79,9 χιλ. τόνοι), Cyclon (74,21 χιλ. τόνοι), και ακολουθούν Dracoil, Gallon Oil και Silk Oil. Όσο για τη Shell κατάφερε να αυξήσει τις πωλήσεις της κατά 35,36 χιλ. τόνους.

Αποτελέσματα εταιρειώνΑρνητικά έκλεισε για το leader της αγοράς το 2009, με το τελικό αποτέλεσμα να είναι 1,929 εκατ. ευρώ, που αποδίδεται στο κόστος της εθελουσίας εξόδου. Δηλαδή σε λειτουργικό επίπεδο η επίδοση της ΕΚO ήταν θετική με κέρδη EBITDA της τάξης των 49,5 εκατ. ευρώ. Η εθελουσία έξοδος για 117 υπαλλήλους επέφερε κόστος της τάξης των 30 εκατ. ευρώ. O τζίρος, με βάση τα αποτελέσματα της εταιρείας, ήταν μειωμένος στο 1,609 δισ. από 2,285 δισ. ευρώ το 2008, μείωση που αποδίδεται στην πτωτική πορεία των τιμών των καυσίμων μέσα στο έτος. Εκτός από την εθελουσία, τα αποτελέσματα επιβαρύνθηκαν από αποσβέσεις και χρηματοοικονομικά, της τάξης των 17 εκατ. ευρώ περίπου. Αλλά και η Shell Hellas έκλεισε με αρνητικό πρόσημο μία ακόμη χρονιά, περιορίζοντας σημαντικά τις ζημίες της, ενόσω ακόμη δεν έχει ενσωματωθεί στη Μότορ Όιλ. Έτσι ο κύκλος εργασιών της ήταν 1,539 δισ. έναντι 1,856 δισ. ευρώ

το 2008, ενώ οι ζημίες της έφτασαν τα 5,3 εκατ. έναντι 14,117 εκατ. ευρώ το 2008. Σε σχέση με τις υπόλοιπες εταιρείες του κλάδου, με βάση τους ισολογισμούς που έχουν δημοσιευτεί, Elinoil, Revoil και Avin έδειξαν καλή συμπεριφορά. Έτσι, η Elinoil έκλεισε με καθαρά κέρδη 4,7 εκατ. έναντι 1,3 εκατ. ευρώ το 2008. Η Revoil είχε κέρδη μετά φόρων 3,04 εκατ. έναντι 1,4 εκατ. ευρώ το 2008, ενώ η Avin είχε κέρδη προ φόρων 2,8 εκατ. έναντι 2,5 εκατ. ευρώ το 2008.

Η αγορά την τελευταία πενταετία

Πωλήσεις (σύνολο αγοράς) 2005 2006 2007 2008 2009

Βενζίνες 3.957.682 4.025.927 4.127.900 4.046.516 4.055.974 Ντίζελ κίνησης 2.537.546 2.714.657 2.838.156 3.065.417 2.837.350 Ντίζελ θέρμανσης 4.077.264 3.996.500 3.535.749 3.117.485 3.353.442 Μαζούτ 526.801 503.701 476.649 419.737 335.356 ΣΥΝOΛO 11.099.293 11.240.785 10.978.454 10.649.155 10.582.122

Μεταβολές Πωλήσεις (σύνολο αγοράς) 2005 2006 2007 2008 2009

Βενζίνες 1,72% 2,53% -1,97% 0,23% Ντίζελ κίνησης 6,98% 4,55% 8,01% -7,44% Ντίζελ θέρμανσης -1,98% -11,53% -11,83% 7,57% Μαζούτ -4,38% -5,37% -11,94% -20,10% ΣΥΝOΛO 1,27% -2,33% -3,00% -0,63%

48

13ΠΡOΣ ΤΙ ΤO ΠΛΑΦOΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΚΑΘΑΡOΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥ;H πετρελαιοκίνηση φαίνεται ότι κάποτε θα επιτρέπεται και στην Ελλάδα. Ωστόσο η Πολιτεία δεν επιτρέπει στους παραγωγούς να παράγουν «καθαρό» πετρέλαιο κίνησης πέραν μιας συγκεκριμένης ποσότητας στην αγορά! H συνολική δυνατότητα των 14 παραγωγών biodiesel ξεπερνά τα 800.000 κυβικά. Ωστόσο το αρμόδιο υπουργείο θέτει πολύ χαμηλά τον πήχυ. Συγκεκριμένα, με Κοινή Υπουργική Απόφαση που εκδόθηκε τον Ιούνιο καθορίστηκε το όριο παραγωγής αυτούσιου βιοντίζελ στα 164.000 χιλιόλιτρα για το έτος 2010.

ΒιοκαύσιμαΤου Γιώργου Ανδρή

Στη χώρα μας εξακολουθεί να απαγορεύεται η χρήση της πετρελαιοκίνησης στα αυτοκίνητα παρά τις πολυετείς προσπάθειες που καταβάλλουν οι Σύνδεσμοι Εισαγωγέων αλλά και των Εμπόρων, με την αιτιολογία πως πρέπει να εξεταστεί η ποιότητα των καυσίμων αν είναι ανάλογη των προτύπων της ΕΕ. Ωστόσο, όλες οι κινήσεις που πραγματοποιεί η κυβέρνηση σε συνδυασμό με τις πιέσεις που ασκούνται από την ΕΕ δείχνουν πως σύντομα θα επιτραπεί η πετρελαιοκίνηση σε Αττική και Θεσσαλονίκη. Όσον αφορά την ποιότητα των καυσίμων όχι μόνον παράγουμε «καθαρό» πετρέλαιο κίνησης, αλλά το κράτος απαγορεύει στους παραγωγούς να πωλούν πέραν μιας συγκεκριμένης ποσότητας biodiesel στην αγορά!

Το όριο…Στην Ελλάδα το biodiesel διακινείται μέσω των διυλιστηρίων, τα οποία υποχρεούνται να προσθέτουν 6,5% biodiesel σε όλες τις ποσότητες πετρελαίου κίνησης που διαθέτουν στην ελληνική αγορά. Τις ποσότητες αυτές προμηθεύονται από 14 ελληνικές παραγωγικές μονάδες και σε μικρότερο ποσοστό από εισαγωγείς στους

οποίους κατανέμονται οι σχετικές ποσοστώσεις. Πέραν αυτών των ποσοτήτων, το κράτος απαγορεύει στους παραγωγούς biodiesel να πωλούν άλλες ποσότητες αυτούσιου biodiesel. Έτσι, οι ποσότητες biodiesel και βιοκαυσίμων γενικότερα που διατίθενται στην ελληνική αγορά περιορίζονται στο 6,5% των ποσοτήτων πετρελαίου κίνησης, δηλαδή στο 2% περίπου του συνόλου των καυσίμων κίνησης. Αντιθέτως, η υποχρέωση της χώρας είναι να υποκαταστήσει 6,3% (κατ’ όγκον) του συνόλου των καυσίμων κίνησης φέτος, ούτως ώστε το συγκεκριμένο ποσοστό να φτάσει το 11% το 2020.

«Καθαρό» μείγμαΗ απελευθέρωση της πετρελαιοκίνησης στα ΙΧ σε Αττική και Θεσσαλονίκη θα δημιουργήσει σταδιακά αύξηση ζήτησης σε πετρέλαιο. Είναι μια καλή ευκαιρία να επιτραπεί η ελεύθερη διακίνηση biodiesel και να ενθαρρυνθεί η χρήση μειγμάτων με μεγαλύτερο ποσοστό biodiesel, (30, 50 ή και 100%). Η χρήση τέτοιων μειγμάτων είναι διαδεδομένη στην υπόλοιπη ΕΕ, ιδίως σε δεσμευμένους στόλους αυτοκινήτων (λεωφορεία, δημοτικοί ή ιδιωτικοί στόλοι) και θα ωφελούσε άμεσα το περιβάλλον. Θα έδινε μάλιστα λύση

49

????

50

στην ελληνική βιομηχανία biodiesel, που σήμερα υπολειτουργεί. Η συνολική κατανάλωση πετρελαίου κίνησης για το 2009 ήταν 2.837.350 κυβικά μέτρα, από τα οποία το biodiesel αποτελούσε περίπου το 4,1%, δηλαδή τα 118.000 κυβικά μέτρα. Η συνολική δυνατότητα παραγωγής biodiesel στην Ελλάδα είναι 800.000 κυβικά μέτρα, το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει δυνατότητα να καλυφτεί αυξημένη ζήτηση σε πετρέλαιο κίνησης, απλώς αυξάνοντας τις ποσότητες biodiesel που κάθε χρόνο αποφασίζει το κράτος να απορροφήσει. Για την παραγωγή biodiesel μπορούν να χρησιμοποιηθούν έλαια, όπως κραμβέλαιο, ηλιέλαιο, βαμβακέλαιο, σογιέλαιο κ.λπ. από καλλιέργειες στην Ελλάδα, οδηγώντας παράλληλα σε σταδιακή απεξάρτηση της χώρας μας από τις εισαγωγές πετρελαίου. Τα περισσότερα παράγονται ή μπορούν να παραχθούν στην Ελλάδα αντικαθιστώντας καλλιέργειες που δεν αφορούν παραγωγή τροφίμων, π.χ. καλλιέργεια καπνού και βαμβακιού, θεωρητικά δηλαδή μπορούν να μην επηρεάσουν και τις τιμές τροφίμων, κατηγορία που εξαπολύουν οι πολέμιοι του biodiesel. Μέρος της ποσότητας biodiesel

παράγεται με τη χρήση τηγανέλαιων ως πρώτης ύλης, δηλαδή χρησιμοποιημένων μαγειρικών ελαίων, ενός παραπροϊόντος της

καθημερινότητας, το οποίο στην πράξη είναι απόρριμμα. Κατ’ εκτίμηση, η μετατροπή του τηγανέλαιου σε

biodiesel είναι της τάξης του 90%, που σημαίνει ότι 1 λίτρο τηγανέλαιο αρκεί για να παραχθούν 0,9 λίτρα biodiesel. Πρωτοπόρος στην Ελλάδα στη συλλογή και χρήση τηγανέλαιων για παραγωγή biodiesel είναι η Ελινόιλ. Πλεονεκτήματα biodieselΌπως κάθε εσωτερική καύση, έτσι και σ’ αυτήν την περίπτωση παράγεται CO2. Όμως επειδή είναι φυτικό προϊόν, η ποσότητα CO2 που προκύπτει από την καύση του είναι ίδια με την ποσότητα που έχει απορροφήσει το φυτό από την ατμόσφαιρα μέσω της φωτοσύνθεσης. Ανάλογα με το λάδι που χρησιμοποιείται σαν πρώτη ύλη, η μείωση του CO2 έχει υπολογιστεί από 35 ως 70%. Ειδικά για το τηγανέλαιο η μείωση αυτή φτάνει το 95%. Επίσης, η ποσότητα σωματιδίων είναι πολύ μειωμένη, που σημαίνει ότι η εκτεταμένη χρήση biodiesel στις πόλεις θα επέφερε δραστική μείωση της αιθάλης. Εξάλλου, η καύση biodiesel δεν επιβαρύνει καθόλου με θείο το περιβάλλον, ενώ και το ίδιο το προϊόν σε αντίθεση με το συμβατικό πετρέλαιο είναι βιοδιασπώμενο, που σημαίνει ότι οποιαδήποτε διαρροή στο έδαφος ή στη θάλασσα δεν μπορεί να προκαλέσει μόλυνση.

Για την παραγωγή biodiesel μπορούν να χρησιμοποιηθούν έλαια, όπως κραμβέλαιο, ηλιέλαιο, βαμβακέλαιο, σογιέλαιο κ.λπ. από καλλιέργειες στην Ελλάδα, οδηγώντας παράλληλα σε σταδιακή απεξάρτηση της χώρας μας από τις εισαγωγές πετρελαίου. Τα περισσότερα παράγονται ή μπορούν να παραχθούν στην Ελλάδα αντικαθιστώντας καλλιέργειες που δεν αφορούν παραγωγή τροφίμων, π.χ. καλλιέργεια καπνού και βαμβακιού

51

Το «αγκάθι»Η χρήση πετρελαίου θέρμανσης αντί κίνησης στους κινητήρες πετρελαιοκίνητων οχημάτων δημιουργεί μια τεράστια «μαύρη τρύπα» στα δημοσιονομικά έσοδα της χώρας, τα οποία -όπως έχουν επισημάνει κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης- αγγίζουν τα 6 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Παράλληλα, μέχρι πρότινος αρκετοί ιδιοκτήτες πρατηρίων, για να αυξήσουν ραγδαία τα κέρδη τους, δεν δίσταζαν να αναμειγνύουν διάφορα χημικά με το πετρέλαιο κίνησης ή ακόμη και θέρμανσης, με αποτέλεσμα να προκαλούνται τεράστιες υλικές ζημιές στους κινητήρες των οχημάτων που χρησιμοποιούνταν. Ωστόσο η επιβολή νέων αυστηρών προστίμων από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής αναμένεται να αποδώσει τα μέγιστα και να μειωθούν στο ελάχιστο οι νοθείες.Από την άλλη μεριά, σύμφωνα με έρευνες του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το 1999 το 27% των δειγμάτων που είχαν παραληφθεί από πρατήρια υγρών καυσίμων ήταν εκτός

προδιαγραφών που όριζε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2000 το ποσοστό των νοθευμένων δειγμάτων έπεσε στο 24% ενώ το εν λόγω ποσοστό του 2008 κυμαινόταν στο 4,5%.

Με λίγα λόγια η ποιοτική κλοπή θα λέγαμε πως έχει σταματήσει αλλά έχει μετατραπεί σε ποσοτική. Άλλωστε,

δεν είναι και λίγες οι καταγγελίες που αφορούν πρατήρια υγρών καυσίμων, από τα οποία εξέρχονταν αρκετοί ιδιοκτήτες ΙΧ με τη βελόνα του δείκτη καυσίμων να έχει ανέβει ανεπαίσθητα τη στιγμή που είχαν πληρώσει αρκετές δεκάδες ευρώ ώστε να φουλάρουν πλήρως τα ρεζερβουάρ τους…

Μετρήσεις δειγμάτων diesel κίνησης

Έτος Εκτός προδιαγραφών (%)

1999 27 2000 24 2001 18 2002 17 2003 16,5 2004 12 2005 11,5 2006 11 2007 10,3 2008 4,5

Η χρήση πετρελαίου θέρμανσης αντί κίνησης στους κινητήρες πετρελαιοκίνητων οχημάτων δημιουργεί μια τεράστια «μαύρη τρύπα» στα δημοσιονομικά έσοδα της χώρας, τα οποία αγγίζουν τα 6 δισ ευρώ ετησίως. Παράλληλα, μέχρι πρότινος αρκετοί ιδιοκτήτες πρατηρίων, για να αυξήσουν ραγδαία τα κέρδη τους, δεν δίσταζαν να αναμειγνύουν διάφορα χημικά με το πετρέλαιο κίνησης ή ακόμη και θέρμανσης

52

14ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΕ ΔΕΠΑ ΚΑΙ ITGI - ΤO «ΣΚΑΚΙ» ΜΕ ΤOΥΣ ΤOΥΡΚOΥΣΈντονο παρασκήνιο και διαβουλεύσεις σε... διπλό ταμπλό βρίσκονται σε εξέλιξη γύρω από τον περίφημο αγωγό ITGI. Oι κινήσεις που γίνονται προκειμένου να προχωρήσει το έργο του αγωγού, που έχει χαρακτηριστεί και ως «Νότιος Διάδρομος» (South Corridor), αφορούν αφενός το ξεμπλοκάρισμα της εκκρεμότητας που υπάρχει με την transit διέλευση του αερίου από την Τουρκία, και αφετέρου τη διασφάλιση των απαραίτητων ποσοτήτων αερίου για να τροφοδοτηθεί ο αγωγός.

Φυσικό αέριοΤου Χάρη Φλουδόπουλου

53Αλλεπάλληλες επαφές σε υψηλόβαθμο επίπεδο είχε πρόσφατα η ΔΕΠΑ με τον γαλλικό κολοσσό Total, με στόχο να εξασφαλιστεί πρόσβαση στα τεράστια αποθέματα αζερικού αερίου στο κοίτασμα Shakh Deniz 2. Oι Γάλλοι είναι βασικοί μέτοχοι στο Κονσόρτιουμ, που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα, και μπορεί να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο ώστε να ανοίξει για τη ΔΕΠΑ και τον αγωγό ITGI η πόρτα στο αζερικό αέριο. Κατ’ αρχάς, το αέριο είναι απαραίτητο για την τροφοδοσία του ITGI. Αν και υπάρχει βέβαια συμφωνία με την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, το αέριο «εποφθαλμιούν» και άλλοι αγωγοί, οπότε στην κυριολεξία υπάρχει ένας αγώνας δρόμου για το ποιο project θα εξασφαλίσει τις απαραίτητες ποσότητες, ώστε να καταστεί βιώσιμο. Και βέβαια σ’ αυτήν τη «μάχη» είναι αυτονόητο ότι η Total μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος «σύμμαχος» της ΔΕΠΑ.Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η ηγεσία της ΔΕΠΑ που συνόδευσε την Τ. Μπιρμπίλη στο ταξίδι της στο Παρίσι στις αρχές Απριλίου, είχε πετυχημένες επαφές με εκπροσώπους της γαλλικής πετρελαϊκής εταιρείας. Πρόκειται για τη δεύτερη συνάντηση που πραγματοποιείται μέσα σε διάστημα μόλις λίγων εβδομάδων, καθώς είχε προηγηθεί μία ακόμη στην Κωνσταντινούπολη.

Το κοίτασμα Shakh Deniz 2Το Shakh Deniz 2 είναι το μοναδικό μεγάλο ώριμο νέο κοίτασμα στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Ασίας και, σύμφωνα με τις υφιστάμενες εκτιμήσεις, μπορεί να αποδώσει ετήσιες ποσότητες της τάξης των 16 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως.Στην κοινοπραξία που διενεργεί την εκμετάλλευση του πεδίου συμμετέχει ως διαχειρίστρια η BP, κατέχοντας ποσοστό 25,5%, ενώ μέτοχοι είναι επίσης η νορβηγική Statoil με 25,5%, η γαλλική

Total με 10%, η κρατική εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν SOCAR με 10%, η ρωσική LUKoil με 10%, η ιαπωνική Naftlran με 10% και η τουρκική TPAO με 9%.Για να λειτουργήσει ο ελληνοϊταλικός αγωγός ITGI, που θα μετατρέψει τη χώρα μας σε ενεργειακή πύλη της ΕΕ για το ασιατικό αέριο, απαιτούνται ετησίως ποσότητες της τάξης των 11 δισ. κυβικών μέτρων, σε πλήρη

ανάπτυξη του αγωγού. Όποιες συζητήσεις έχουν γίνει μέχρι σήμερα «σκοντάφτουν» στο γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει συμφωνήσει με το Αζερμπαϊτζάν για τους όρους διέλευσης, και διεκδικεί τη διατήρηση των προνομίων που έχει για το αέριο που προέρχεται από το κοίτασμα Shakh Deniz 1. Αξίζει να αναφερθεί επίσης ότι στο αέριο του Shakh Deniz 2 προσβλέπουν εκτός του ITGI, ο Nabucco, ο «ανταγωνιστικός» South Stream αλλά και ο TAP της ελβετικής

EGL και της νορβηγικής Statoil, η οποία επίσης είναι μέτοχος στην κοινοπραξία.

Μπαίνουν και οι Τούρκοι στον ITGI;Μια ακόμη παρασκηνιακή διεργασία που βρίσκεται σε εξέλιξη αφορά την είσοδο της τουρκικής Botas στην εταιρεία Ποσειδών, μια κίνηση που προωθήθηκε από τους Ιταλούς συνεταίρους της ΔΕΠΑ, την Edison. Πρόκειται, σύμφωνα με πληροφορίες, για μια κίνηση-αντίβαρο στον αγωγό Nabucco, στον οποίον, ως γνωστόν, μετέχει η Botas και άλλες τουρκικές εταιρείες που θα αναλάβουν το κατασκευαστικό κομμάτι του αγωγού. Κρίθηκε λοιπόν αναγκαίο η ελληνοϊταλική πλευρά να «βάλει στο παιχνίδι» και τους Τούρκους, με δεδομένο μάλιστα ότι υπάρχουν σημαντικά προβλήματα σε σχέση με τις συμφωνίες transit διέλευσης του αζερικού αερίου, που θα προμηθεύσει τον ελληνοϊταλικό αγωγό. Το σχετικό MoU (Μνημόνιο Συναντίληψης & Συνεργασίας) που ακόμη βρίσκεται σε εκκρεμότητα -επρόκειτο να υπογραφεί στη συνάντηση Μπερλουσκόνι & Ερντογάν στα τέλη Απριλίου, η οποία ωστόσο ματαιώθηκε- προσέφερε option στην Botas για να εισέλθει με ένα ποσοστό στον ελληνοϊταλικό αγωγό, ενώ επιπλέον η Edison θα αναλάμβανε την υλοποίηση έργων αναβάθμισης του τουρκικού δικτύου φυσικού αερίου, ώστε αυτό να μπορεί να δεχθεί τις επιπλέον ποσότητες που θα διέρχονταν για τις ανάγκες του IGI. Αυτή η κίνηση επέλυε αυτόματα και το πρόβλημα με την transit διέλευση του αζερικού αερίου από την Τουρκία. Πάντως η μυστικότητα των συζητήσεων δημιούργησε αντιδράσεις, καθώς μάλιστα το MoU διέρρευσε δύο ημέρες πριν από τη ματαίωση της συνάντησης.

ΑποκρατικοποίησηΕν τω μεταξύ η δεινή δημοσιονομική

Η ιταλική Edison, συνέταιρος της ΔΕΠΑ στον ελληνοϊταλικό αγωγό φυσικού αερίου, είχε στο παρελθόν συμπεριληφθεί μεταξύ των «μνηστήρων» σε περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση αποφάσιζε να προχωρήσει στην εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή για την κρατική εταιρεία αερίου. Το ενδιαφέρον των Ιταλών επαναβεβαιώθηκε πρόσφατα από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Edison, Umberto Quadrino, ο οποίος βρέθηκε στην Αθήνα και είχε συναντήσεις με κυβερνητικά στελέχη

54

κατάσταση της χώρας έχει επαναφέρει στο προσκήνιο τα σενάρια περί αποκρατικοποίησης της εταιρείας. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα σχέδια βρίσκονται μέχρι στιγμής σε πρόωρο στάδιο, ενώ το εγχείρημα χαρακτηρίζεται πολυδαίδαλο και με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Παρότι η ΔΕΠΑ φέρεται να συγκαταλέγεται μεταξύ των ΔΕΚO του πρώτου προγράμματος αποκρατικοποιήσεων της κυβέρνησης, επί του παρόντος, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, δεν έχουν γίνει συγκεκριμένες συζητήσεις για τη μορφή του εγχειρήματος. Και βέβαια η ενδεχόμενη αποκρατικοποίηση ή εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή για τη ΔΕΠΑ είναι μια πολυσύνθετη διαδικασία, με δεδομένο ότι ήδη στην εταιρεία μέτοχος μειοψηφίας με ποσοστό 35% είναι ο Όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε στα «σκαριά» σχέδιο άντλησης εσόδων μέσω μόχλευσης (η εταιρεία είναι υποδανεισμένη) και στη συνέχεια σε μεταγενέστερο στάδιο εξετάζονταν σενάρια για διάθεση ποσοστού, είτε σε στρατηγικό επενδυτή είτε στο χρηματιστήριο. Παρά τις περί του αντιθέτου εικασίες, στο πρόσφατο ταξίδι στο Παρίσι, στην ατζέντα των συζητήσεων δεν τέθηκε το θέμα της αποκρατικοποίησης. Η ιταλική Edison, συνέταιρος της ΔΕΠΑ στον ελληνοϊταλικό αγωγό φυσικού αερίου, είχε στο

παρελθόν συμπεριληφθεί μεταξύ των «μνηστήρων» σε περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση αποφάσιζε να προχωρήσει στην εξεύρεση

στρατηγικού επενδυτή για την κρατική εταιρεία αερίου. Το ενδιαφέρον των Ιταλών επαναβεβαιώθηκε πρόσφατα από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Edison, Umberto Quadrino, ο

οποίος βρέθηκε στην Αθήνα και είχε συναντήσεις με κυβερνητικά στελέχη. Εκτός από την Edison, κατά καιρούς έχουν δει το φως της δημοσιότητας πληροφορίες που δείχνουν το μεγάλο ενδιαφέρον όλων των μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο φυσικό αέριο, συμπεριλαμβανομένων της γαλλικής Gaz de France Suez, της γερμανικής Eon αλλά και της ρωσικής Gazprom.

Για να λειτουργήσει ο ελληνοϊταλικός αγωγός ITGI, που θα μετατρέψει τη χώρα μας σε ενεργειακή πύλη της ΕΕ για το ασιατικό αέριο, απαιτούνται ετησίως ποσότητες της τάξης των 11 δισ. κυβικών μέτρων, σε πλήρη ανάπτυξη του αγωγού. Όποιες συζητήσεις έχουν γίνει μέχρι σήμερα «σκοντάφτουν» στο γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει συμφωνήσει με το Αζερμπαϊτζάν για τους όρους διέλευσης, και διεκδικεί τη διατήρηση των προνομίων που έχει για το αέριο που προέρχεται από το κοίτασμα Shakh Deniz 1

56

15ΕΞOΙΚOΝOΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΔΙΚΤΥΑ ΤΗΣ VODAFONE

Η Vodafone παρουσίασε πρόσφατα τη μελέτη «Carbon Connections», την πρώτη μελέτη στην Ελλάδα που, με συγκεκριμένα μετρήσιμα μεγέθη, δείχνει τους τρόπους με τους οποίους η τεχνολογία της κινητής επικοινωνίας μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, μέσα από την υλοποίηση 16 «έξυπνων» εφαρμογών κινητής επικοινωνίας, το κόστος ενέργειας μπορεί να μειωθεί το 2020 κατά 1,4 δισ. ευρώ, ενώ παράλληλα να αποτραπεί η εκπομπή 6,4 Μt CO2e, ποσοστό που αντιπροσωπεύει το 4,5% των εκτιμώμενων εκπομπών της Ελλάδας. O ρόλος της Πολιτείας είναι καθοριστικός στην επίτευξη αυτών των μειώσεων, ενώ οι αρμόδιοι φορείς, μέσα από τη θέσπιση ενός κανονιστικού πλαισίου, μπορούν να δώσουν τα κατάλληλα κίνητρα που θα οδηγήσουν τον επιχειρηματικό κόσμο να επενδύσει στις εφαρμογές αυτές. O κ. Θεοδωρόπουλος, Head of Integrated Business Solutions της Vodafone, μας εξηγεί ποια μπορεί να είναι η συμβολή της κινητής τηλεφωνίας στην πολυσυζητημένη εξοικονόμηση ενέργειας.

Συνέντευξη: Κώστας Θεοδωρόπουλος, Head of Integrated Business Solutions της VodafoneΤης Ευαγγελίας Λαμπάκου

Κύριε Θεοδωρόπουλε, η Vodafone παρουσίασε πρόσφατα τη μελέτη «Carbon Connections». Σε τι αφορά και ποια είναι η συμβολή της; Η υλοποίηση καινοτόμων εφαρμογών, οι οποίες δύνανται να βελτιώσουν και να ενισχύσουν τις υποδομές της χώρας, την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση της ελληνικής οικονομίας, ενώ παράλληλα μπορούν να συμβάλουν και στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, επιβάλλεται από τη σύγχρονη οικονομική συγκυρία την οποία όλοι βιώνουμε. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες κινητής επικοινωνίας μπορούν να ανταποκριθούν σε μεγάλο βαθμό σ’ αυτήν την πρόκληση. Η μείωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων, μέσα από την εξοικονόμηση ενέργειας, θα προέλθει εν μέρει από την αντικατάσταση προϊόντων ή δραστηριοτήτων με αντίστοιχα «εικονικά», όπως για παράδειγμα με την εφαρμογή της βιντεοδιάσκεψης (videoconference). O κλάδος των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) μπορεί επίσης να συμβάλει στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, υποστηρίζοντας την ενεργή παρακολούθηση και τον έλεγχο συγκεκριμένων λειτουργιών. Η ενεργή παρακολούθηση βελτιώνει την αποδοτική χρήση της ενέργειας,

57

καθώς βελτιστοποιεί την απόδοση, και οι ασύρματες επικοινωνίες καθιστούν εφικτό τον εξ αποστάσεως έλεγχο με «έξυπνες» υπηρεσίες μεταξύ συσκευών (machine-to-machine ή M2M), αξιοποιώντας τα δίκτυα κινητής επικοινωνίας.Η μελέτη «Carbon Connections» λοιπόν αποτελεί την πρώτη μελέτη στην Ελλάδα που με συγκεκριμένα ποσοτικά στοιχεία καταδεικνύει τη συμβολή 16 συγκεκριμένων εφαρμογών κινητής επικοινωνίας στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και της οικονομίας γενικότερα και, παράλληλα, οδηγεί στην αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών.

Μπορείτε συνοπτικά να μας ενημερώσετε για τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης; Η μελέτη έχει οδηγήσει στην εκτίμηση ότι στην Ελλάδα οι 16 συγκεκριμένες εφαρμογές, οι οποίες επιλέχθηκαν και αξιολογούνται στη «Carbon Connections», θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα την αποτροπή εκπομπής 6,4 Mt άνθρακα ετησίως έως το 2020. Αυτή η ποσότητα αντιπροσωπεύει το 4,5% των προβλεπόμενων εκπομπών της Ελλάδας για το 2020, λαμβάνοντας υπόψη τον σημερινό τρόπο λειτουργίας

της ελληνικής οικονομίας (business as usual). Το κόστος της ενέργειας που θα μπορούσε να εξοικονομηθεί φτάνει το 1,4 δισ. ευρώ. Αυτές οι προβλέψεις είναι συντηρητικές και αφορούν μόνο τις συγκεκριμένες 16 εφαρμογές που μελετήθηκαν. Για να επιτευχθεί αυτή η μείωση, απαιτούνται 13,6 εκατομμύρια συνδέσεις κινητής τηλεφωνίας. Περίπου το 90% των απαιτούμενων νέων συνδέσεων θα πρέπει να είναι συνδέσεις M2M.

Ποιες είναι αυτές οι 16 εφαρμογές που μπορούν να επιφέρουν τις μειώσεις που αναφέρατε; Από το ευρύ φάσμα πιθανών εφαρμογών κινητής επικοινωνίας με στόχο τη μείωση των εκπομπών άνθρακα και του κόστους ενέργειας, η μελέτη εστιάζει σε 16 εφαρμογές, ταξινομημένες σε τέσσερις βασικούς τομείς:• Εξ αποστάσεως υλοποίηση (Dematerialisation): Αντικατάσταση αγαθών, διαδικασιών ή μετακινήσεων, με «εικονικές» εναλλακτικές, όπως τη βιντεοδιάσκεψη ή το ηλεκτρονικό εμπόριο (ηλεκτρονικές αγορές).• Έξυπνο δίκτυο ενέργειας (Smart grid): Βελτίωση της αποδοτικότητας των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας χάρη στην ενεργή παρακολούθηση και τον περιορισμό της εξάρτησης

από το κεντρικό σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.• Έξυπνες μεταφορές (Smart logistics): Εποπτεία και παρακολούθηση των οχημάτων και των φορτίων τους, με σκοπό τη βελτίωση της αποδοτικότητας των λειτουργιών logistics, χάρη στην πληρέστερη αξιοποίηση των οχημάτων.• Έξυπνες πόλεις (Smart cities): Βελτίωση της διαχείρισης της κυκλοφορίας και των παροχών των υπηρεσιών κοινής ωφελείας.Η Vodafone έχει επενδύσει ήδη σε υποδομές και τεχνογνωσία για την παροχή υπηρεσιών στους τομείς αυτούς σε παγκόσμιο και σε τοπικό επίπεδο.

Πώς μπορούν οι εφαρμογές που περιλαμβάνονται στην κατηγορία «έξυπνο δίκτυο» να βελτιώσουν τη λειτουργία των δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας; Ποια είναι τα επιμέρους οφέλη για τους παρόχους και τους τελικούς καταναλωτές;Ως «έξυπνο δίκτυο» (smart grid) ορίζεται το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο έχει τη δυνατότητα να ελέγχει τη διανομή ηλεκτρικής ενέργεια χρησιμοποιώντας την τεχνολογία κινητής επικοινωνίας για αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας

58

και του καταναλωτή. Με τον τρόπο αυτόν, το «έξυπνο δίκτυο» μπορεί και προσαρμόζει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανάλογα με την κατανάλωση και αντίστροφα. Για παράδειγμα, όταν η ηλεκτρική ενέργεια είναι φτηνότερη, ο καταναλωτής μπορεί να επιτρέπει στο «έξυπνο δίκτυο» να ανοίγει ενεργοβόρες ηλεκτρικές συσκευές ενώ σε ώρες αιχμής να διακόπτει τη λειτουργία αυτών των συσκευών.Ένα εφικτό βήμα προς την κατεύθυνση του «έξυπνου δικτύου» αποτελεί η εφαρμογή της «έξυπνης» μέτρησης της κατανάλωσης ενέργειας με τη χρήση

«έξυπνων» μετρητών (τηλεμετρία) στο επίπεδο των καταναλωτών. Η συμβολή των δικτύων κινητής επικοινωνίας έγκειται στο να παρέχουν ένα αξιόπιστο δίκτυο για την ασύρματη μετάδοση των δεδομένων αυτών των μετρητών και δικτύων. Επιπλέον, τα δίκτυα κινητής επικοινωνίας πέραν των υπηρεσιών τηλεμετρίας μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας για τους παρόχους ενέργειας και για τους καταναλωτές.Η υλοποίηση των «έξυπνων» εφαρμογών προς την κατεύθυνση του «έξυπνου δικτύου» (smart grid) μπορεί να επιφέρει

μείωση στο κόστος ενέργειας κατά 0,5 δισ. ευρώ και τις εκπομπές άνθρακα κατά 3,9 Mt CO2e έως το 2020. Επιπλέον οφέλη για τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και φυσικού αερίου συνοψίζονται στα εξής:• Καλύτερη κατανόηση του κύκλου κατανάλωσης-ζήτησης.• Βελτιστοποίηση του φορτίου γραμμής και της κατανομής στο δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.• Αυτοματοποίηση της ανάγνωσης των στοιχείων κατανάλωσης από τους μετρητές και της τιμολόγησής τους και παράλληλη μείωση του κόστους συλλογής των στοιχείων και της διαχείρισής τους.• Δυνατότητα έκδοσης μηνιαίων λογαριασμών.• Δυνατότητα ανάπτυξης εναλλακτικών τιμολογιακών πολιτικών με βάση την κατανάλωση και ευκολία στην αλλαγή μοντέλων τιμολόγησης.• Περιορισμός παραπόνων των πελατών σχετικά με την ακρίβεια των μετρήσεων.O τελικός καταναλωτής έχει επίσης σημαντικά οφέλη, καθώς θα μπορεί πλέον να έχει στη διάθεσή του ακριβή και μηνιαία χρέωση της ενέργειας που κατανάλωσε καθώς και δυνατότητα ενημέρωσης σε πραγματικό χρόνο μέσω του κινητού του τηλεφώνου ή του διαδικτύου για την τρέχουσα κατανάλωση ενέργειας του σπιτιού του ή της επιχείρησής του. Επίσης, θα του είναι διαθέσιμες αναλύσεις σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες και ακόμη συγκρίσεις για να δει αν

Συνολική δυνατότητα μείωσης των εκπομπών άνθρακα για όλες τις εφαρμογές που περιλαμβάνονται στο μοντέλο (2020)

Συνολική δυνητική μείωση κόστους ενέργειας για όλες τις εφαρμογές που περιλαμβάνονται στο μοντέλο (2020)

Σύνολο απαιτούμενων συνδέσεων για όλες τις εφαρμογές που περιλαμβάνονται στο μοντέλο (2020)

59

καταναλώνει λιγότερο ή περισσότερο σε σχέση με άλλους καταναλωτές που διαθέτουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Με τον τρόπο αυτόν ο τελικός καταναλωτής θα οδηγηθεί ώστε να αποκτήσει την απαιτούμενη συμπεριφορά για περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας και μείωσης του αντίστοιχου κόστους.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις από πλευράς Vodafone για την υλοποίηση εφαρμογών «έξυπνου δικτύου»; Τα έργα τηλεμετρίας είναι συνήθως έργα εκατοντάδων χιλιάδων συνδέσεων, με συγκεκριμένο επίπεδο υπηρεσίας μετάδοσης δεδομένων, κάτι που απαιτεί ειδικά συστήματα διαχείρισης και επίβλεψης της συγκεκριμένης υπηρεσίας. Oι υπάρχουσες υποδομές των δικτύων δεν επαρκούν για την αποτελεσματική υλοποίηση και διαχείριση τέτοιων υπηρεσιών. Η Vodafone έχει επενδύσει σε παγκόσμιο επίπεδο σε κατάλληλες υποδομές που απαιτούνται για παροχή υπηρεσιών τηλεμετρίας, οι οποίες βέβαια μπορούν να αξιοποιηθούν και σε τοπικό επίπεδο.

Ποια είναι η εμπειρία και τα αντίστοιχα έργα της Vodafone στην Ελλάδα και ποια τα αποτελέσματα;Στην Ελλάδα έχουμε πραγματοποιήσει πιλοτικά προγράμματα στον τομέα της παρακολούθησης της κατανάλωσης, τόσο της ηλεκτρικής ενέργειας όσο και φυσικού αερίου με τη χρήση «έξυπνων»

μετρητών. Τα αποτελέσματα είναι απολύτως θετικά ως προς τη συμβολή του δικτύου κινητής επικοινωνίας για τη μετάδοση των μετρήσεων κατανάλωσης ενέργειας σε πραγματικό χρόνο. Τα δίκτυα κινητής επικοινωνίας έχουν βέβαια να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της κάλυψης σε χώρους, όπως υπόγεια πολυκατοικιών και μεταλλικά φρεάτια όπου συνήθως βρίσκονται εγκατεστημένοι οι μετρητές, καθώς και της διαχείρισης ενός πολύ μεγάλου αριθμού συνδέσεων που απαιτεί εγγυημένου επιπέδου υπηρεσίες μετάδοσης δεδομένων. Λύσεις όμως υπάρχουν, και μπορούν να αντιμετωπιστούν αυτές οι δυσκολίες. Τέλος, να σας ενημερώσω ότι στην Αγγλία πρόσφατα υπογράφηκε συμφωνία με την British Gas για την υλοποίηση εκτεταμένου έργου τηλεμετρίας.

Μιλήστε μας για την άλλη σημαντική κατηγορία, αυτή των «έξυπνων μεταφορών». Ποια είναι τα πλεονεκτήματα; Δώστε μας μερικά παραδείγματα. Με τον όρο «έξυπνες μεταφορές» εννοούμε εφαρμογές οι οποίες με τη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και κινητής επικοινωνίας πετυχαίνουν αποτελεσματικότερη διαχείριση του στόλου αυτοκινήτων διανομής και μεταφορών μιας επιχείρησης. Oι εφαρμογές της κατηγορίας «έξυπνες μεταφορές» παρέχουν τη δυνατότητα μείωσης του ετήσιου

κόστους ενέργειας και κατ’ επέκταση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων κατά 0,2 δισ. ευρώ το 2010, μέσα από τη βελτιστοποίηση των δρομολογίων, τον έλεγχο των χιλιομέτρων που διανύονται ανά διαδρομή και συνολικά καθώς και τον έλεγχο κατανάλωσης καυσίμου σε πραγματικό χρόνο. Επίσης, η υλοποίηση εφαρμογών «έξυπνων μεταφορών» δίνει τη δυνατότητα για:• αύξηση της παραγωγικότητας μέσα από την ταχύτερη και ακριβέστερη διεκπεραίωση των διανομών,• αύξηση της ικανοποίησης των πελατών,• μεγαλύτερη ασφάλεια με τη δυνατότητα παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο της θέσης και της κατάστασης του αυτοκινήτου και των εμπορευμάτων. Η Vodafone παρέχει στην αγορά μια ολοκληρωμένη υπηρεσία διαχείρισης στόλου οχημάτων σε συνεργασία με την εταιρεία Zelitron, η οποία έχει ήδη υιοθετηθεί από εκατοντάδες επιχειρήσεις. Παραδείγματα τέτοιων εφαρμογών έχουμε σε εταιρείες μεταφορών εντός και εκτός Ελλάδας, σε εταιρείες ταχυμεταφορών (couriers), εταιρίες διανομής Τύπου, σε εταιρείες που κάνουν διανομή των προϊόντων τους με ψυγεία -για να ελέγχουν σε πραγματικό χρόνο τη θερμοκρασία του ψυγείου-, σε εταιρείες διανομής πετρελαίου, εταιρείες διανομής σκυροδέματος κ.λπ.

60Πείτε μας λίγα λόγια και για την κατηγορία της «εξ αποστάσεως υλοποίησης». Πώς μπορεί να συνεισφέρει στη μείωση του κόστους ενέργειας και των αντίστοιχων εκπομπών άνθρακα; «Εξ αποστάσεως υλοποίηση» είναι η αντικατάσταση αγαθών και δραστηριοτήτων με «εικονικές» εναλλακτικές χαμηλής κατανάλωσης άνθρακα. Το κύριο όφελος προέρχεται από τη μείωση των μετακινήσεων των εργαζομένων από και προς τον χώρο εργασίας τους. Η Vodafone διαθέτει ήδη στην αγορά ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών που δίνουν τη δυνατότητα στους εργαζομένους να έχουν πρόσβαση στα πληροφοριακά συστήματα της επιχείρησης στην οποία εργάζονται, απ’ όπου κι αν βρίσκονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διεκπεραιώνουν την εργασία τους πιο αποτελεσματικά χωρίς να απαιτείται η φυσική τους παρουσία στο γραφείο. Πωλητές που είναι διαρκώς σε κίνηση, μπορούν να έχουν εξ αποστάσεως

πρόσβαση στα δεδομένα των πελατών τους και στους κωδικούς των προϊόντων, με αποτέλεσμα να μπορούν να υποβάλλουν την παραγγελία από απόσταση. Επίσης, τεχνικοί που κάνουν συντηρήσεις μπορούν να λαμβάνουν ειδοποιήσεις για βλάβες των συστημάτων ευθύνης τους, εταιρείες μπορούν να οργανώνουν τηλεδιασκέψεις με τους αντιπροσώπους τους σε όλον τον κόσμο, μειώνοντας έτσι σημαντικά τις ανάγκες μετακίνησης.Μέσα από την υλοποίηση των εφαρμογών που περιλαμβάνονται στη συγκεκριμένη κατηγορία υπάρχει δυνατότητα μείωσης του κόστους ενέργειας κατά 0,2 δισ. ευρώ και των αντίστοιχων εκπομπών άνθρακα κατά 0,6 Μt CO2e. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι εφαρμογές «εξ αποστάσεως υλοποίησης» απαιτούν σχετικά μικρή επένδυση και έχουν ταχεία απόδοση.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να εκπληρωθούν από πλευράς Πολιτείας, Vodafone και καταναλωτών για την όσο το δυνατόν καλύτερη υλοποίηση των εφαρμογών που περιγράφονται στη μελέτη;Για να επιτευχθούν οι μειώσεις που αναφέρονται στη μελέτη «Carbon Connections», απαιτείται μια σειρά από επενδύσεις, τόσο από την πλευρά των εταιρειών του κλάδου ΤΠΕ, όσο και από τις επιχειρήσεις που θα ενσωματώσουν αυτές τις εφαρμογές στη λειτουργία τους. Επενδύσεις θα πρέπει να πραγματοποιηθούν τόσο για την αναβάθμιση των δικτύων κινητής επικοινωνίας, όσο και σε εξοπλισμό και λογισμικό που θα υποστηρίζουν την ασύρματη μετάδοση δεδομένων, αλλά και τη διαχείριση των δεδομένων αυτών.Για να υλοποιηθούν λοιπόν οι παραπάνω επενδύσεις, ο ρόλος της Πολιτείας είναι κρίσιμος, καθώς θα πρέπει να συμβάλει κυρίως μέσα από την ανάπτυξη κανονιστικών πλαισίων που θα δίνουν κίνητρα για επενδύσεις σε «έξυπνες» τεχνολογίες. Για παράδειγμα, στον τομέα των «έξυπνων δικτύων ενέργειας» και ειδικότερα όσον αφορά τους «έξυπνους» μετρητές, θα μπορούσε να διερευνηθεί από τους αρμόδιους φορείς η θέσπιση συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων για την υλοποίηση των σχετικών τεχνολογιών, ώστε να επιταχυνθεί η διάδοσή τους. Επίσης, η Πολιτεία θα μπορούσε να συμβάλει μέσα από την παροχή των κατάλληλων κινήτρων (οικονομικών, φορολογικών ή άλλων) στις επιχειρήσεις και στον οικιακό τομέα, ώστε να γίνουν επενδύσεις στις «έξυπνες» τεχνολογίες.

62

16VESTAS HELLAS:ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΛΥΣΕΙΣΣΕ OΛΑ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ

Advertorial

63

Την εμπειρία και τις γνώσεις της ομάδας της Vestas Hellas, των εξειδικευμένων μηχανικών από την εγχώρια αγορά ενέργειας και τη ΔΕΗ, καθώς και των συμβούλων της Vestas από το εξωτερικό και των κατασκευαστών καλωδίων με πολυετή εμπειρία αξιοποίησε η Vestas Hellas, προκειμένου να εντοπίσει τη βέλτιστη τεχνικά λύση, με σκοπό να αποκαταστήσει συγκεκριμένες δυσλειτουργίες που εντοπίστηκαν στο υπόγειο δίκτυο καλωδιώσεων του αιολικού πάρκου στο Παναχαϊκό Όρος στην Πάτρα.

Εξειδικευμένοι μηχανικοί της Vestas Hellas αντικατέστησαν επιτυχώς τα καλώδια ΜΤ στο αιολικό πάρκο του Παναχαϊκού Όρους στην Πάτρα της Acciona Ενεργειακής, το οποίο αποτελείται από 41 ανεμογεννήτριες τύπου Vestas V52 έκαστη ισχύος 850 KW. Κατόπιν μετρήσεων και αναλύσεων αποφασίστηκε ότι, για την εξασφάλιση της απροβλημάτιστης λειτουργίας του δικτύου για χρόνο αντίστοιχο με τον αναμενόμενο χρόνο ζωής του αιολικού πάρκου, βέλτιστη τεχνικά λύση ήταν η εξ ολοκλήρου ανακατασκευή του υπόγειου δικτύου.

Το έργοΤο έργο, που διήρκεσε συνολικά 5 μήνες, περιελάμβανε την προμήθεια νέου καλωδίου με περίβλημα πολυαιθυλενίου (για αυξημένη μηχανική αντοχή), την ολική ανακατασκευή του υπόγειου δικτύου με αυστηρές προδιαγραφές αυλακών, συμπεριλαμβανομένων όλων των συνδετήρων και συνδέσεων, καθώς και τη μέτρησή τους μετά την εγκατάσταση σύμφωνα με τις αυστηρότερες προδιαγραφές. Για την αποφυγή δε της διάβρωσης του εδάφους στα σημεία επέμβασης, χρησιμοποιήθηκαν καινοτόμα συστήματα αντιστήριξης (με τεχνογνωσία από τεχνικά έργα σε χώρους επέμβασης σιδηρόδρομων και γεφυρών), που περιελάμβαναν τον συνδυασμό γεωυφασμάτων, γεωπλεγμάτων και υδροσποράς. Όλες οι εργασίες έγιναν με επιλεκτικές διακοπές μόνον στα σημεία επέμβασης, με όλο το υπόλοιπο αιολικό πάρκο να λειτουργεί κανονικά και για συνολικό μήκος διαδρομών 20 km.

Εξυπηρέτηση VestasO κ. Γιάννος Μιχόπουλος, Γενικός Διευθυντής της Vestas Hellas για Ελλάδα και Κύπρο, τόνισε: «Η καλύτερη δυνατή υποστήριξη των πελατών μας και η εξασφάλιση της βιωσιμότητας της

επένδυσής τους είναι κύριο μέλημα για εμάς στη Vestas Hellas. Η συνεργασία μας με τον κάθε πελάτη-συνεργάτη μας δεν περιορίζεται στην εγκατάσταση των ανεμογεννητριών. Αυτό είναι μόνον η αρχή. Είμαστε δίπλα στους πελάτες μας για οτιδήποτε μας χρειαστούν, σε οποιαδήποτε φάση του έργου. Η τεχνολογική μας υπεροχή και η άρτια, έμπειρη και καταρτισμένη τεχνική ομάδα της Vestas στην Ελλάδα αλλά και η τεχνογνωσία που αντλούμε από το παγκόσμιο δίκτυο της Vestas είναι η εγγύηση που ο κάθε επενδυτής επιζητά σε τέτοιου είδους επενδύσεις».Ιδιαίτερα ικανοποιημένος από την αντιμετώπιση και τον επαγγελματισμό των ανθρώπων της Vestas Hellas ο κ. Βασίλης Πιτούλης, Διευθύνων Σύμβουλος της Acciona στην Ελλάδα, σχολίασε: «Για την Acciona Ενεργειακή είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι όχι μόνον εντοπίστηκε και αποκαταστάθηκε πλήρως το πρόβλημα, αλλά κυρίως ότι όλες οι εργασίες έγιναν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η ομάδα της Vestas Hellas απέδειξε ότι αποτελεί πολύτιμο συνεργάτη που κατανοεί τις ανάγκες των πελατών της».

64

17ΣΤΑ ΠΡOΤΥΠΑ ΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣΚΑΙ O ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΣαν τα μανιτάρια ξεφυτρώνουν πλέον οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ στη λιανική αγορά ηλεκτρικού ρεύματος, αφού μόλις τον τελευταίο χρόνο έχουν μπει στον... χορό τουλάχιστον 10 - 20 μικρές, μεσαίες και μεγάλες εταιρείες, ενώ συνολικά άδειες προμήθειας κατέχουν γύρω στις 50. Ωστόσο λίγοι είναι οι σοβαροί «παίκτες».

Αγορά ηλεκτρισμούΤου Γιώργου Φιντικάκη

Κάποιες εξ αυτών, με κυριότερες την αυστριακή Verbund, την Elpedison και την Aegean Power εμφανίζουν συγκεκριμένα επιχειρηματικά σχέδια και προοπτικές, άλλες ωστόσο μοιάζουν να αντιλαμβάνονται την αγορά ηλεκτρισμού περισσότερο σαν τη νέα «μόδα» που υπόσχεται γρήγορα κέρδη, κάτι που όμως δεν είναι αλήθεια. Τα περιθώρια κέρδους δεν είναι τόσο μεγάλα όσο φαίνονται, πόσο μάλλον τους τελευταίους μήνες, όπου η χονδρική τιμή στο ηλεκτρικό ρεύμα καλπάζει, έχοντας φτάσει σε επίπεδα πάνω από τα 60 ευρώ τη μεγαβατώρα, γεγονός που συνεπάγεται ακόμη και απώλειες στη μέση τάση.Αρκετοί παρομοιάζουν αυτό το «μπουμ» στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού, με την «άνοιξη» που γνώρισε την περίοδο 1998 - 2001 ο χώρος της σταθερής τηλεφωνίας, τότε που άδειες προμήθειας είχαν πάρει περίπου 120 - 130 συνολικά εταιρείες, εκ των οποίων όμως σήμερα δεν έχουν απομείνει παρά 4 - 5. Υποστηρίζουν δηλαδή ότι η λιανική αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας «ανοίγει» με τον ίδιο ακριβώς άναρχο τρόπο που άνοιξε κάποτε η αγορά των τηλεπικοινωνιών, όταν οι εναλλακτικοί πάροχοι κατάφεραν μέσα σε σύντομο διάστημα να «φεσώσουν» τον OΤΕ με το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό

των 120 εκατ. ευρώ, από τα τέλη που του χρωστούσαν (και εν πολλοίς του χρωστούν ακόμη). Και ίσως να μην είναι τυχαίο ότι αρκετούς από τους ανθρώπους που ασχολήθηκαν τότε με τις τηλεπικοινωνίες, τους συναντάμε σήμερα στον χώρο του ηλεκτρισμού. Για παράδειγμα τον τελευταίο καιρό έχει κάνει την εμφάνισή της στην αγορά μια εταιρεία που πριν από δέκα χρόνια είχε ρίξει «φέσι» στον OΤΕ ύψους 37 εκατ. ευρώ! Μπροστά στον κίνδυνο που αρχίζει να σχηματίζεται, οι λίγοι σοβαροί «παίκτες» του χώρου ζητούν την παρέμβαση της Πολιτείας, απαιτώντας το θεσμικό πλαίσιο να γίνει πιο αυστηρό ώστε να μην επιτρέπει σε εταιρείες που δεν έχουν τα θεμελιώδη μεγέθη να αποκτούν άδεια προμήθειας. Σήμερα για να πάρει κανείς άδεια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΡΑΕ, αρκεί να στήσει μια εταιρεία με μετοχικό κεφάλαιο μόλις 60.000 ευρώ!

ΔΕΗ: Χάνει 2.000 πελάτες τον μήναΑυτός που ανησυχεί περισσότερο απ’ όλους είναι η ΔΕΗ, που διαπιστώνει πόσο εύκολο ήταν τελικά να δημιουργηθεί ένα κύμα διαρροής πελατών της προς τον ανταγωνισμό, ακόμη και αν αυτός δεν φέρει το όνομα κάποιας γνωστής εταιρείας. Η ΔΕΗ

65

66χάνει πλέον 2.000 περίπου πελάτες κάθε μήνα και γνωρίζει ότι, αν δεν αντιδράσει άμεσα, θα βρεθεί από θέση ισχύος σε θέση άμυνας.Ενώ πριν από έναν περίπου χρόνο δεν είχαν φύγει εξαιτίας του ανταγωνισμού παρά μόνον μερικές δεκάδες πελάτες της, το φαινόμενο από τότε έχει αρχίσει να αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Και μέσα σε λιγότερο από οκτώ μήνες, η ΔΕΗ έχει απολέσει περίπου 10.000 πελάτες (νοικοκυριά, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις), γεγονός που σημαίνει ότι, αν δεν κινηθεί γρήγορα, προχωρώντας σε μειώσεις των δικών της τιμολογίων αντίστοιχες με του ανταγωνισμού, η «τρύπα» αυτή στο τέλος του έτους θα αριθμεί πολλές ακόμη χιλιάδες πελάτες (ακόμη και 20.000 - 30.000 προβλέπει ένα σενάριο).Κύκλοι της προαναγγέλλουν εδώ και μήνες τη μείωση των τιμών του ρεύματος, στις επίμαχες κατηγορίες που «φεύγουν» προς τους ιδιώτες (μεγάλοι οικιακοί και εμπορικοί καταναλωτές) σε επίπεδα αντίστοιχα με αυτά των ανταγωνιστών της (10 - 20%), κάτι που δεν φαίνεται να επισπεύδεται, παρότι η ΡΑΕ ενέκρινε πρόσφατα την πρόταση της ΔΕΗ για αναδιάρθρωση των τιμολογίων της. Ίσως ο λόγος της καθυστέρησης να συνδέεται με το γεγονός ότι τυχόν μειώσεις στα εμπορικά της τιμολόγια, ναι μεν θα συγκρατήσουν τους πελάτες αυτούς στο χαρτοφυλάκιό της, αλλά θα δημιουργήσουν μια «μαύρη τρύπα» στα έσοδά της, την οποία η επιχείρηση θα πρέπει να καλύψει από αλλού, αυξάνοντας άλλες κατηγορίες τιμολογίων, κάτι που δεν υπάρχει περίπτωση να εγκριθεί από την κυβέρνηση, στην παρούσα συγκυρία.Τι συνέβαλε όμως στην απόφαση των ιδιωτών προμηθευτών να εισέλθουν τον τελευταίο χρόνο και στη λιανική; Αφενός η πτώση -λόγω της κρίσης- των τιμών στη χονδρική, αφετέρου τα

υψηλά περιθώρια κέρδους κάποιων τιμολογίων της ΔΕΗ στις λεγόμενες «κατηγορίες-φιλέτα» (εμπορικοί και μεγάλοι οικιακοί πελάτες), στις οποίες πουλώντας χαμηλότερα, όπως άλλωστε και άλλες εταιρείες, έχει τη δυνατότητα να αποκομίζει οφέλη.

Αλλάζουν τα δεδομέναΤα δεδομένα αυτά ωστόσο δεν θα είναι τα ίδια σε λίγους μήνες. Κατ’ αρχάς, οι ιδιώτες επενδυτές, των οποίων οι

πρώτες μονάδες ηλεκτρισμού πρόκειται να τεθούν σε πλήρη λειτουργία στα τέλη του 2010 ή στα μέσα του 2011, πιέζουν ώστε να αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού της χονδρικής τιμής στο ρεύμα προκειμένου να αυξηθεί η λεγόμενη Oριακή Τιμή Συστήματος (OΤΣ) - σήμερα ήδη βρίσκεται στα επίπεδα των 60 ευρώ, έναντι 40 ευρώ/MWh πριν από μερικούς μόλις μήνες. Το γεγονός αυτό θα μειώσει αισθητά τα περιθώρια κέρδους όλων όσοι δραστηριοποιούνται στη λιανική, αφού «μεταφράζεται» σε αύξηση του κόστους τους. Είναι επίσης αρκετά πιθανό

από το 2011 να απελευθερωθούν τα ρυθμιζόμενα από την κυβέρνηση τιμολόγια της ΔΕΗ, γεγονός που θα επιτρέψει αυτόματα στην κρατική επιχείρηση αφενός να μειώσει κατά 10 - 20% εκείνα των εμπορικών και μεγάλων οικιακών της πελατών -για να αποτρέψει τη συνεχιζόμενη φυγή τους προς τον ανταγωνισμό-, και αφετέρου να αυξήσει τις τιμές της σε όλες τις υπόλοιπες επιδοτούμενες και ζημιογόνες κατηγορίες της.

Εξαπλώνεται η VerbundO μεγαλύτερος ιδιώτης ανταγωνιστής της ΔΕΗ στη λιανική του ρεύματος είναι η Verbund, θυγατρική της αυστριακής κρατικής εταιρείας ηλεκτρισμού. Έχει ήδη αποσπάσει γύρω στους 6.000 πελάτες από τη ΔΕΗ και προ ενός μηνός ανακοίνωσε τα νέα προγράμματά της «Green Home I Night & Green Home ΙI Night», καθώς επίσης τα «Business I Industrial & Business II Industrial» για οικιακούς χρήστες και επιχειρήσεις.Είχε προηγηθεί πριν από μερικές εβδομάδες μια άλλη σημαντική ανακοίνωση από τη Verbund: Η δημιουργία ενός πανελλαδικού δικτύου συνεργατών, μέσω των οποίων ο υποψήφιος καταναλωτής θα μπορεί να έρχεται σε επαφή με την εταιρεία. Ανάμεσα στις εταιρείες με τις οποίες έχει αναπτύξει στρατηγικής σημασίας συνεργασία, συγκαταλέγονται οι Space Hellas, ΚΑΥΚΑΣ, ΓΕΤΗΛ και Astron Electric. Η Space Hellas παρέχει ολοκληρωμένες λύσεις τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και ασφάλειας σε επιχειρήσεις, οργανισμούς και φορείς (System Integrator και Value Added Solutions Provider), καθώς επίσης εξασφαλίζει μέσω του πανελλαδικού δικτύου 70 συνεργαζόμενων καταστημάτων «SPACEPHONE» υπηρεσίες και των τριών δικτύων κινητής και σταθερής τηλεφωνίας και Internet.

Oι ιδιώτες επενδυτές, των οποίων οι πρώτες μονάδες ηλεκτρισμού πρόκειται να τεθούν σε πλήρη λειτουργία στα τέλη του 2010 ή στα μέσα του 2011, πιέζουν ώστε να αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού της χονδρικής τιμής στο ρεύμα προκειμένου να αυξηθεί η λεγόμενη Oριακή Τιμή Συστήματος (OΤΣ) - σήμερα ήδη βρίσκεται στα επίπεδα των 60 ευρώ, έναντι 40 ευρώ/MWh πριν από μερικούς μόλις μήνες

67Η ΚΑΥΚΑΣ είναι η μεγαλύτερη εταιρεία σε πωλήσεις ηλεκτρολογικού υλικού και φωτισμού, και μέσω των 27 της σημείων η Verbund φιλοδοξεί να αυξήσει την πανελλαδική της διείσδυση. Η ΓΕΤΗΛ είναι ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα καταστημάτων εμπορίας ηλεκτρολογικού υλικού και φωτισμού, με 57 σημεία πώλησης στην περιφέρεια. Τέλος, στην Πελοπόννησο η Verbund έχει επιλέξει τη συνεταιριστική Astron Electric.

Τα νέα προγράμματα της εταιρείαςΑναφορικά με τα νέα προγράμματα της Verbund, το «Green Home I Night» απευθύνεται σε οικιακούς χρήστες που ανήκουν στην κατηγορία τιμολογίου Γ1Ν, των οποίων η ημερήσια κατανάλωση ρεύματος ξεπερνά τις 500 ΚWh ανά μήνα και προσφέρει έκπτωση 10%. Αντίστοιχα, οι οικιακοί χρήστες με μηνιαία κατανάλωση πάνω από 750 KWh ανά τετράμηνο μπορούν να επιλέξουν το «Green Home ΙI Night» και να επωφεληθούν έκπτωσης 15%. Παράλληλα, τα παραπάνω προγράμματα συνεχίζουν να προσφέρουν προνομιακή χρέωση στην κατανάλωση που αφορά τις ζώνες χαμηλής χρέωσης (01/11 - 30/04 κατά τις ώρες 15:30 - 17:30 και 02:00 - 08:00 και 01/05 - 30/10 κατά τις ώρες 23:00 - 07:00).Από την άλλη, για τις επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία τιμολογίου Γ21Β, η Verbund με το πρόγραμμα «Business I Industrial» προσφέρει κλιμακωτή έκπτωση στο ποσό που αφορά την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος. Η έκπτωση ξεκινά από 10% και αφορά τα πρώτα 200 ευρώ που δαπανώνται ανά τετράμηνο για την ηλεκτρική ενέργεια.Παράλληλα, για όλες τις επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία Γ22B, με το πρόγραμμα «Business II Industrial» προσφέρεται σταθερή έκπτωση 2% στο ποσό που αφορά την ηλεκτρική ενέργεια. Επιπλέον, οι επιχειρησιακοί πελάτες

έχουν τη δυνατότητα να προσθέσουν στο πρόγραμμά τους την επιλογή «Green Xtra» (0,003 ευρώ/KWh). Μέσω αυτού αποκτούν τα λεγόμενα «Πράσινα Πιστοποιητικά», που σημαίνει ότι για όση ενέργεια καταναλώνουν άλλη τόση παράγεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Σημειωτέον ότι τα «Πράσινα Πιστοποιητικά» εκδίδονται από την αυστριακή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και το αντίκρισμά τους σε παραγόμενη καθαρή ενέργεια το πιστοποιεί η γερμανική TUV.

EGL: Ντεμπούτο το 2010Ντεμπούτο στην αγορά λιανικής του ηλεκτρισμού φιλοδοξεί να κάνει εντός του 2010 και η EGL Hellas, η οποία μέχρι σήμερα δραστηριοποιείται στην εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας και συμμετέχει ανελλιπώς στους διαγωνισμούς του ΔΕΣΜΗΕ για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές.Σύμφωνα με πηγές της εταιρείας που διαθέτει άδεια προμήθειας 200 MW έως το 2020, η αρχή θα γίνει με έναν μικρό αριθμό πελατών πιλοτικά. Στόχος της EGL είναι να απεμπλακεί από το pull της αγοράς και να έχει δική της παραγωγική βάση, ώστε να εξυπηρετεί έτσι τις ανάγκες των πελατών της. Για τον σκοπό αυτόν σχεδιάζει την ανάπτυξη σε πρώτη φάση δύο μονάδων. Ήδη έχει κατατεθεί αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας για την κατασκευή ηλιοθερμικού σταθμού με ισχύ 75 MW στην Ηλεία, ενώ υπάρχει και δεύτερη αίτηση για την ανάπτυξη θερμοηλεκτρικού σταθμού συνδυασμένου κύκλου 100 MW ενδιάμεσου φορτίου στην περιοχή της Φθιώτιδας. Σε ό,τι αφορά τη λιανική, στο στόχαστρο της εταιρείας έχουν μπει εμπορικοί, βιοτεχνικοί και βιομηχανικοί πελάτες από τη χαμηλή και μέση τάση.

Ρεύμα και από την ElpedisonΤο πρώτο βήμα του Oμίλου των ΕΛΠΕ

μαζί με την ιταλική Edison στη λιανική αγορά του ηλεκτρισμού, εκδηλώθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι πρώτοι πελάτες της Elpedison προέρχονται από τη μέση και τη χαμηλή τάση, ενώ, όπως ήταν λογικό, η αρχή έγινε με έναν μικρό αριθμό που αντιστοιχεί σε καταναλώσεις που κυμαίνονται στις 100 GWh. Ωστόσο η είσοδος των ΕΛΠΕ από κοινού με την Edison στη λιανική αγορά που είχε προαναγγελθεί έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς η κοινή εταιρεία Elpedison δραστηριοποιείται τόσο στην παραγωγή -δηλαδή συμμετέχει στη χονδρεμπορική αγορά- όσο και στην εμπορία και την προμήθεια. Oυσιαστικά δηλαδή πρόκειται για την πρώτη εταιρεία που ανταγωνίζεται ευθέως τη ΔΕΗ σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων της.

Aegean PowerΗ τελευταία δυναμική εμφάνιση στον χώρο προέρχεται από την Aegean Power, το νέο μέλος του Oμίλου Μελισσανίδη. Η εταιρεία ανακοίνωσε μεταξύ άλλων μια σειρά από σύνθετα «πακέτα», που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και τα οποία συνδυάζουν την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος με εκπτωτικές κάρτες στο προσωπικό τους για την προμήθεια καυσίμων από τα πρατήρια της Aegean Oil. Σε ένα 6μηνο μάλιστα από σήμερα τα εν λόγω «πακέτα» θα αφορούν και τους οικιακούς καταναλωτές. Η εταιρεία που δραστηριοποιείται από το 2008 στον τομέα της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού, αριθμεί σήμερα περί τους 4.000 πελάτες (εμπορικούς ομίλους, νοσοκομεία, ξενοδοχεία, αλυσίδες καταστημάτων, τηλεοπτικά κανάλια, αλυσίδες τροφίμων κ.λπ.), και στόχος της είναι να έχει αποσπάσει μέχρι το 2013 μερίδιο της τάξης του 10%.

68

18O OΙΚOΛOΓΙΚOΣ OΛΕΘΡOΣΣΤO ΜΕΞΙΚO ΚΑΙ ΤO ΔΙΛΗΜΜΑ OΜΠΑΜΑΠρωτοφανής είναι η οικολογική καταστροφή από την πετρελαιοκηλίδα, η οποία συνεχίζει ακάθεκτη την εξάπλωσή της στον Κόλπο του Μεξικού από τον περασμένο Απρίλιο, μετά την έκρηξη της υπεράκτιας εξέδρας γεωτρήσεων Deepwater Horizon. Το μέγεθος της καταστροφής παραμένει ακόμη και σήμερα αδύνατο να υπολογιστεί και το κόστος αντιμετώπισής της ίσως φτάσει και τα 37 δισ. δολάρια. Το μέλλον της υπεύθυνης για την καταστροφή εταιρείας, της βρετανικής British Petroleum (ΒΡ) είναι αβέβαιο, ενώ σοβαρά είναι τα ερωτήματα για την ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική που θα ακολουθήσει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπ. Oμπάμα.

Ενέργεια - ΠεριβάλλονΤης Ευαγγελίας Παναγοπούλου

Το υπό διαρροή πετρέλαιο εισβάλλει στους βιoτόπους άγριας φύσης της ΛουιζιάναςOι πολλαπλάσιες κάμερες στο όργανο MISR JPL στο διαστημικό σκάφος Terra της NASA χρησιμοποιήθηκαν για τη λήψη δύο μοναδικών απόψεων του πετρελαίου που κινείται στους παράκτιους υγροτόπους της Λουιζιάνας.Image Credit: NASA/GSFC/LaRC/JPL, ομάδα MISR

69

Χρόνια θα χρειαστούν για την πλήρη αποκατάσταση των βιοτόπων στα παράλια του Κόλπου του Μεξικού που επλήγησαν από την πετρελαιοκηλίδα της εξέδρας Deepwater Horizon, η οποία βυθίστηκε στις 22 Απριλίου με 11 νεκρούς, προκαλώντας τη χειρότερη οικολογική καταστροφή στην αμερικανική ιστορία.Στην παραπάνω εκτίμηση προχώρησε πρόσφατα ο αρχηγός της αμερικανικής ακτοφυλακής, ναύαρχος Ταντ Άλεν. «Η αντιμετώπιση της επιφανειακής πετρελαιοκηλίδας θα χρειαστεί περίπου δύο μήνες, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις θα μας ταλαιπωρήσουν όμως για πολλά χρόνια ακόμη», είπε ο ναύαρχος Άλεν, που τόνισε ωστόσο την αισιοδοξία του χάρη στην επιτυχή τοποθέτηση προσωρινού καλύμματος στην πετρελαιοπηγή. «Το σκέπασμα που τοποθέτησε η ΒΡ διοχετεύει κάθε μέρα 1,7 εκατ. λίτρα πετρελαίου (περίπου 19.000 βαρέλια από 25.000 βαρέλια συνολικής ημερήσιας διαρροής) στα ειδικά σκάφη περισυλλογής», τόνισε.Η διαρροή δεν αναμένεται να διακοπεί πλήρως μέχρι τον Αύγουστο, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η διάνοιξη βοηθητικού φρεατίου στην πετρελαιοπηγή.Στο μεταξύ, κάτοικοι των δυτικών ακτών της Φλώριδας εντόπισαν ήδη τα

πρώτα ίχνη πίσσας σε παραλία 55 χλμ. ανατολικά της πόλης Πενσακόλα, ενώ ίχνη ρύπανσης φαίνεται ότι έπληξαν και παραλίες του Τέξας, όπου οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες συνέλεξαν χθες νεκρά πουλιά καλυμμένα με πετρέλαιο. Εκατοντάδες πελεκάνοι έχουν βρεθεί νεκροί στα παράλια της Λουιζιάνας και της Αλαμπάμας.Η ΒΡ ανακοίνωσε ότι το συνολικό κόστος της απορρύπανσης έχει φτάσει μέχρι στιγμής το 1,25 δισ. δολάρια, ενώ στο ποσό αυτό η εταιρεία δεν έχει υπολογίσει τα 360 εκατ. δολάρια που δαπάνησε για την κατασκευή έξι μεγάλων αναχωμάτων στα ανοιχτά του δέλτα του Μισσισσιππή.Από την ημέρα τοποθέτησης του προσωρινού καλύμματος στην πετρελαιοπηγή μεγάλος όγκος πετρελαίου έχει περισυλλεγεί από τα ειδικά σκάφη. Παρ’ όλα αυτά, η ακτοφυλακή και ο επικεφαλής της απέφυγαν να εμφανιστούν αισιόδοξοι. «Η προσπάθεια δεν θα έχει ολοκληρωθεί πριν από το φθινόπωρο. Πρόκειται για πραγματική πολιορκία όλου του Κόλπου. Η κηλίδα αυτή μας κρατά όλους ομήρους, όχι μόνο οικονομικά αλλά και ουσιαστικά. Oφείλουμε να επιτεθούμε σε όλα τα μέτωπα», τόνισαν αρμόδιοι παράγοντες.

Φόβοι από τροπικές καταιγίδεςΜεγάλη ανησυχία προκαλούν όμως στις Αρχές οι δυσοίωνες προβλέψεις της μετεωρολογικής υπηρεσίας των ΗΠΑ, που εκτιμά ότι η φετινή εποχή τροπικών καταιγίδων θα είναι έντονη με περίπου 19 τυφώνες, απειλώντας με ραγδαία εξάπλωση της πετρελαιοκηλίδας.

Η δικαιοσύνη των ΗΠΑΗ υπόθεση ενέπλεξε όπως ήταν αναμενόμενο το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για ποινικές και αστικές ευθύνες σχετικά με τη διαρροή. Η εξέλιξη είχε ως άμεσο αποτέλεσμα τη δραστική συρρίκνωση της κεφαλαιοποίησης της ΒΡ. Ακόμα δεν έχει αρχίσει να συζητιέται εκτενώς το σοβαρότατο ζήτημα εταιρικής υπευθυνότητας, δεδομένου του βεβαρημένου ιστορικού στο θέμα των ατυχημάτων, αλλά και των πρόσφατων αποκαλύψεων ότι και στην υπόθεση του ExxoValdez, το 1989, σημαντικό μέρος της ευθύνης έφερε επίσης η ΒΡ. Και σε επιχειρησιακό επίπεδο, η εξάμηνη παράταση στην απαγόρευση υπεράκτιων γεωτρήσεων, την οποία ανακοίνωσε η κυβέρνηση των ΗΠΑ, συνιστά απρόσμενη απειλή για τα σχέδια ανάκαμψης της εταιρείας που έχει τη μεγαλύτερη δραστηριοποίηση στην πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή του

70Κόλπου του Μεξικού.Την αβεβαιότητα για το επιχειρηματικό μέλλον της ΒΡ επιτείνουν οι εκτιμήσεις ότι η ραγδαία πτώση της μετοχής της την καθιστά ελκυστικότατο στόχο εξαγοράς. Αναλυτές δίνουν πιθανότητες 10 - 20% σε μια τέτοια εξέλιξη, επικαλούμενοι ανεπιβεβαίωτες επαφές μεταξύ ΒΡ και Shell ήδη από το 2004, με στόχο τη συγχώνευση. Ήδη όμως Τύπος και αναλυτές έχουν αρχίσει -τασσόμενοι ένθερμα υπέρ ή κατά- να κάνουν λόγο για μια προοπτική πρωτοφανή στα χρονικά των ΗΠΑ: Την ανάληψη του ελέγχου της ΒΡ από την αμερικανική κυβέρνηση στο πρότυπο των μέτρων που ελήφθησαν για τις τράπεζες στη διάρκεια της κρίσης. Με στόχο, αυτήν τη φορά, την ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση της πετρελαιοκηλίδας από την ίδια την κυβέρνηση, η οποία δέχεται πυρά για επίδειξη «υπερβολικής ηρεμίας» στην παρούσα κρίση και προφανώς δεν επιθυμεί καθόλου να γίνει το Deepwater Horizon για τον Πρόεδρο Oμπάμα ό,τι ο τυφώνας Κατρίνα για τον Τζορτζ Μπους.O Διευθύνων Σύμβουλος της ΒΡ, κ. Τόνι Χέιγουορντ, παραδέχθηκε πρόσφατα ότι η εταιρεία δεν διέθετε τον απαραίτητο εξοπλισμό για να ελέγξει τη διαρροή. Σε δηλώσεις του στην εφημερίδα Financial Times, ισχυρίστηκε ότι η ΒΡ αναζητεί νέους τρόπους διαχείρισης κινδύνων που έχουν μικρή πιθανότητα να συμβούν, αλλά και τεράστιες επιπτώσεις, όπως στην περίπτωση του Deepwater Horizon. O κίνδυνος, σύμφωνα με τον κ. Χέιγουορντ, θα πρέπει να περιοριστεί από «μία πιθανότητα στο εκατομμύριο σε μία στο δισεκατομμύριο ή και στο τρισεκατομμύριο», ενώ η πετρελαϊκή βιομηχανία -και η ΒΡ ειδικότερα- οφείλουν να αλλάξουν το παράδειγμα λειτουργίας τους.Αφορμή για τις επισημάνσεις έδωσε η απειλή αποκλεισμού από τα ανοιχτά του Κόλπου του Μεξικού, που είναι η

πλέον υποσχόμενη περιοχή των ΗΠΑ για την ανάπτυξη κοιτασμάτων. Εκεί, όπως και στα ανοιχτά της Βραζιλίας και της Δυτικής Αφρικής, έχουν βρεθεί τεράστια κοιτάσματα που υπήρξαν σημαντική πηγή κερδοφορίας για τις εταιρείες, έστω και αν χρειάστηκαν επενδύσεις δισεκατομμυρίων για την πρόσβαση σ’ αυτά. Oι συγκεκριμένες επενδύσεις επιπλέον συνεχίστηκαν ακόμα και στη διάρκεια της ύφεσης. Η ΒΡ έχει τη μεγαλύτερη παρουσία στον Κόλπο, απ’ όπου αντλεί 450.000 βαρέλια αργού ημερησίως. Εκεί σχεδιάζει 10 προγράμματα για την ερχόμενη πενταετία. Εκτός από την προοπτική πολυετών δικαστικών περιπετειών και περαιτέρω διάβρωσης της φήμης της, η εταιρεία -καθώς και όλες όσες εμπλέκονται άμεσα στις υπεράκτιες γεωτρήσεις- αναμένεται να βρεθεί αντιμέτωπη με αυστηρότερη νομοθεσία και περιορισμένη πρόσβαση στους ορυκτούς πόρους της περιοχής. Η παράταση στην απαγόρευση γεωτρήσεων στον Κόλπο του Μεξικού θα επιφέρει, σύμφωνα με τους αναλυτές, καθυστέρηση ενός έτους σε μεγάλο μέρος των εργασιών έρευνας και ανάπτυξης.

Το δίλημμα OμπάμαΤο δίλημμα είναι απλό: Είτε η Αμερική θα θέσει σε κίνδυνο το περιβάλλον συνεχίζοντας την εγχώρια εξόρυξη πετρελαίου, είτε θα αποδεχτεί την ανάγκη εισαγωγής περισσότερου πετρελαίου από έναν ταραχώδη κόσμο, θέτοντας σε κίνδυνο την ενεργειακή της ασφάλεια. Παραδόξως ήταν ο Τζορτζ Μπους, ο «τοξικός Τεξανός», ο ηγέτης που είπε πρώτος στους Αμερικανούς ότι η απόλυτη εξάρτησή τους από το πετρέλαιο πρέπει να σταματήσει, όμως ήταν και αρκετά ρεαλιστής ώστε να αναγνωρίσει ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό και ότι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ποτέ

δεν θα μπορέσουν να σηκώσουν το βάρος των ενεργειακών τους αναγκών. Μονάχα θυσιάζοντας την παρθένα άγρια φύση της Αλάσκας και κάποια σημεία της αμερικανικής ακτογραμμής θα μπορέσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες να σταματήσουν να εξαρτώνται από τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία και άλλες πολιτικά ασταθείς περιοχές για τους υδρογονάνθρακες.Τελικά, και σε αντίθεση με τα ένστικτα και τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, ο Πρόεδρος Oμπάμα κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα και χαλάρωσε το θεσμικό πλαίσιο εξόρυξης. Βέβαια, μπορεί να χρειαστεί να κάνει ακόμη μία στροφή 180 μοιρών ή να αναγκαστεί από κυβερνήτες Πολιτειών όπως ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ να επιβάλει μορατόριουμ για τις νέες περιοχές άντλησης πετρελαίου. Ή απλώς να κατηγορήσει την ΒΡ ελπίζοντας να ξεθυμάνει το ζήτημα.Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Oμπάμα δεν κατηγορείται για κάτι συγκεκριμένο. Δεν κατηγορείται καν για λανθασμένους χειρισμούς ή για ευνοιοκρατική στάση απέναντι στην ΒΡ. «Κατηγορείται» για την ψυχραιμία με την οποία αντιμετωπίζει την κατάσταση, για το ύφος του, για την παγωμένη ματιά του στη συνέντευξη που έδωσε μετά τη δεύτερη επιτόπια παρουσία του στον νότο και την αργοπορημένη επίσκεψή του στις πληγείσες περιοχές, όπως και για το γεγονός ότι απέφυγε να συναντηθεί με τον κόσμο που δέχτηκε το οικονομικό χτύπημα. Όλα αυτά έχουν καταλυτική επίδραση στην αποδόμηση του ρόλου του Μπαράκ Oμπάμα. Ωστόσο, όσο άχαρο και αν είναι, το δίλημμα της Αμερικής δεν είναι τίποτε μπροστά σ’ αυτό που αντιμετωπίζει τώρα η ΒΡ και αφορά την επιβίωσή της. Oι δραστηριότητες και τα συμφέροντά της στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι τεράστια: Αναλογούν σε πάνω από το ένα τρίτο των εσόδων της σε

71

παγκόσμιο επίπεδο, εκτός από τα κέρδη των γεωλογικών ερευνών και της παραγωγής. Και ακριβώς αυτά είναι που επλήγησαν στον Κόλπο του Μεξικού.

Η… λαβωμένη ΒΡΤο ερώτημα δεν είναι αν η ΒΡ θα βγει άθικτη από τις ΗΠΑ αλλά το πώς θα αποχωρήσει από εκεί. Στη χειρότερη περίπτωση, οι αμερικανικές Αρχές θα μπορούσαν να υποχρεώσουν την εταιρεία να απεκδυθεί των δικαιωμάτων εξόρυξης στον Κόλπο του Μεξικού και αλλού, αφήνοντας εκτεθειμένη, αν όχι μη βιώσιμη, την εμπορική εκμετάλλευση του πετρελαίου, τη διύλιση για την παραγωγή βενζίνης, χημικών και πλαστικών. Η καθετοποίηση της παραγωγής στον πετρελαϊκό τομέα υπήρξε κάτι σαν τρόπος ζωής όλων των μεγάλων «παικτών» του κόσμου από τη στιγμή που ο «μαύρος χρυσός» έγινε αντικείμενο ευρείας εκμετάλλευσης. Η πετρελαϊκή άμμος του Καναδά δεν θα μπορούσε να αναπληρώσει τις απώλειες από τη διακοπή της αμερικανικής παραγωγής. Η πώληση των αμερικανικών δικαιωμάτων της ΒΡ θα άφηνε τον έναν από τους τέσσερις πετρελαϊκούς κολοσσούς διαμελισμένο, μια ιστορική στιγμή για τη φθίνουσα βρετανική βιομηχανική ισχύ και το κύρος της.Ποιο είναι άραγε το μέλλον της ΒΡ; Ή μήπως πρέπει να περιμένουμε ότι θα μετονομαστεί σε… ΑΡ (Αmerican Ρetroleum);

Ποιος είναι ο… κακός Mr ΒΡ;Ως «ο πιο μισητός και πιο ανίδεος άνδρας στην Αμερική» χαρακτηρίζεται από μερίδα του αμερικανικού Τύπου ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΒΡ, Τόνι Χέιγουορντ, την παραίτηση του οποίου ζητά η κοινή γνώμη. Αιτία φυσικά οι ατυχείς χειρισμοί του τους τελευταίους μήνες, από τότε δηλαδή που πήρε φωτιά η πλωτή εξέδρα της εταιρείας στα ανοικτά της Λουιζιάνας και εξελίχθηκε στην τεράστια πετρελαιοκηλίδα του Κόλπου του Μεξικού.

Δέχεται επικρίσεις ακόμη και από τον Λευκό Oίκο, ότι αντί να δώσει λεφτά για την αντιμετώπιση της μόλυνσης και την αποζημίωση των πληγέντων, ενέκρινε μια πανάκριβη εκστρατεία δημοσίων σχέσεων μέσω τηλεοπτικών, ραδιοφωνικών και εντύπων διαφημίσεων. «Θα ήταν γελοίο να παραιτηθώ αυτήν τη στιγμή», απάντησε ο ίδιος.O Τόνι Χέιγουορντ, 53 ετών, είναι γεωλόγος, με προϋπηρεσία γεωτρήσεων σε όλον τον κόσμο. Βρίσκεται στο τιμόνι της ΒΡ από το 1982. Γενικώς θεωρείται συγκρατημένος ως προς τη δημοσιότητα. Γεννημένος σε μεσοαστική οικογένεια στο Σλόου της Αγγλίας, ξεκίνησε να εργάζεται στην ΒΡ αφού έλαβε το διδακτορικό του στη Γεωλογία από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.Προτού ξεσπάσει αυτή η κρίση είχε τη φήμη ενός ενεργητικού, ειλικρινούς, προσγειωμένου μάνατζερ, σε αντίθεση με τον προκάτοχο και μέντορά του, λόρδο Τζον Μπράουν, έναν καλλιεργημένο και απομονωμένο αριστοκράτη με ηγεμονικές τάσεις, ο οποίος το 2007 παραιτήθηκε όταν ξέσπασε το σκάνδαλο ότι πλήρωσε έναν εραστή του που τον εκβίαζε.

72

19ΝΕΑ ΚΙΝΗΤΙΚOΤΗΤΑ ΣΤOΥΣ ΑΓΩΓOΥΣ ΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥOι εξελίξεις στον αγωγό TAP ταρακούνησαν τα λιμνάζοντα νερά των ισορροπιών γύρω από τους αγωγούς. Επιπλέον, στο πλαίσιο των ανακοινώσεων της εισόδου τής Eon έγινε γνωστό για πρώτη φορά ότι η Τουρκία υπογράφει συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν, επιλύοντας την εκκρεμότητα της διέλευσης transit του αζερικού αερίου.

Φυσικό αέριοΤου Χάρη Φλουδόπουλου

73Τη σπίθα για να αναζωπυρωθούν οι ενεργειακοί γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί άναψε η είδηση της εισόδου στον αγωγό TAP της γερμανικής Eon. Ακολούθησαν σημαντικές εξελίξεις τόσο στο μέτωπο του ITGI, όσο και του South Stream, γεγονός που δείχνει ότι οι ανταγωνισμοί, οι ισορροπίες αλλά και τα δεδομένα αλλάζουν κάθε στιγμή.Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Στις 20 Μαΐου ανακοινώθηκε η είσοδος στον Trans Adriatic Pipeline, γνωστό και ως TAP, της γερμανικής Eon, στην οποία πουλήθηκε ποσοστό 15% από τους μετόχους Statoil και EGL. H νέα μετοχική σύνθεση στον αγωγό είναι πλέον EGL και Statoil από 42,5% και Eon 15%.Η συμφωνία επετεύχθη έπειτα από διαπραγματεύσεις αρκετών εβδομάδων και έχει πολλαπλή σημασία, καθώς οι δύο υφιστάμενοι μέτοχοι (Statoil και EGL) προέρχονται από χώρες που δεν μετέχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Νορβηγία και Ελβετία αντίστοιχα). Τι σημαίνει αυτό; Ότι πλέον ο αγωγός αποκτά ερείσματα και υποστήριξη και εντός ΕΕ. Υπενθυμίζεται δε ότι ο TAP σε αντίθεση με τον Nabucco και τον ITGI δεν έλαβε χρηματοδότηση από την ΕΕ στο πλαίσιο των ενισχύσεων για τα διευρωπαϊκά δίκτυα.

ΑζέροιΣτο πλαίσιο των ανακοινώσεων της εισόδου τής Eon έγινε γνωστό για πρώτη φορά ότι η Τουρκία υπογράφει συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν επιλύοντας την εκκρεμότητα της διέλευσης transit του αζερικού αερίου. Τι σημαίνει αυτό; Με απλά λόγια, ότι εφόσον πέσουν οι υπογραφές για την transit διέλευση του αζερικού αερίου από την Τουρκία, ανοίγει ο δρόμος για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Shakh Deniz 2, του μοναδικού μεγάλου ώριμου νέου κοιτάσματος στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Ασίας, για το οποίο εκτιμάται ότι μπορεί να

αποδώσει ετήσιες ποσότητες της τάξης των 16 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως. Στο αέριο αυτό προσβλέπουν τόσο ο TAP όσο και ο ITGI, προκειμένου να τροφοδοτηθούν. Σ’ αυτό το σημείο να υπογραμμίσουμε ότι στην κοινοπραξία που διενεργεί την εκμετάλλευση του πεδίου συμμετέχει ως διαχειρίστρια η BP κατέχοντας ποσοστό 25,5%, ενώ μέτοχοι είναι επίσης η νορβηγική Statoil με 25,5%, η γαλλική Total με 10%, η κρατική εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν SOCAR με 10%, η ρωσική LUKoil με 10%, η ιαπωνική Naftlran με 10% και η τουρκική TPAO με 9%.

Για να λειτουργήσει ο ελληνοϊταλικός αγωγός ITGI, που θα μετατρέψει τη χώρα μας σε ενεργειακή πύλη της ΕΕ για το ασιατικό αέριο, απαιτούνται ετησίως ποσότητες της τάξης των 11 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως, σε πλήρη ανάπτυξη του αγωγού. Αντίστοιχα 10 bcm (billion cubic meters - δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) είναι και η χωρητικότητα του TAP, ο οποίος θεωρητικά θα έχει ευκολότερο έργο να εξασφαλίσει τις ποσότητες αερίου που χρειάζεται, καθώς η Statoil είναι μέτοχος και στον

αγωγό αλλά και στο Κονσόρτιουμ του κοιτάσματος.Σημειώνεται ότι και η ΔΕΠΑ έχει προσεγγίσει τη γαλλική TOTAL και έχουν πραγματοποιηθεί δύο συναντήσεις, η πρώτη στην Κωνσταντινούπολη και η δεύτερη στο Παρίσι, προκειμένου να διερευνηθεί η δυνατότητα πρόσβασης του ITGI στο Shakh Deniz 2. Σήμερα η ΔΕΠΑ προμηθεύεται μέσω της τουρκικής BOTAS αέριο αζερικής προέλευσης, έχοντας καταναλώσει μάλιστα μέσα στο 2009 715 εκατ. κυβικά μέτρα αερίου. Πρόσφατα υπεγράφη συμφωνία μεταξύ της ελληνικής εταιρείας και της κρατικής εταιρείας αερίου του Αζερμπαϊτζάν Socar για απευθείας προμήθεια ποσότητας 0,5 bcm για την κάλυψη των νέων αναγκών του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου. Η συμφωνία αυτή μπορεί να ενεργοποιηθεί αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας για το τουρκικό transit.Το μεγάλο «στοίχημα» βεβαίως για τη ΔΕΠΑ και τον Ιταλό συνέταιρό της, την Edison, είναι η διασφάλιση των μεσομακροπρόθεσμων ποσοτήτων αερίου για την κάλυψη των αναγκών του ελληνοϊταλικού αγωγού.

South StreamΑμέσως μετά την ανακοίνωση των εξελίξεων για τον TAP αλλά και τις κινήσεις που γίνονται για τον ITGI, έγινε γνωστό ότι προχωρά η υπογραφή της συμφωνίας για τη σύσταση της κοινής εταιρείας ΔΕΣΦΑ - Gazprom για το ελληνικό κομμάτι του South Stream. Η υπογραφή της συγκεκριμένης συμφωνίας στις 7 Ιουνίου θεωρείται ότι αποτελεί και ένα είδος αντίβαρου στο διαφαινόμενο «ναυάγιο» του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη.

Πλέον ο αγωγός ΤΑΡ, μετά και την εισοδο της γερμανικής Εοn στο μετοχικο της κεφαλαιο, αποκτά ερείσματα και υποστήριξη και εντός ΕΕ. Υπενθυμίζεται δε ότι ο TAP σε αντίθεση με τον Nabucco και τον ITGI δεν έλαβε χρηματοδότηση από την ΕΕ στο πλαίσιο των ενισχύσεων για τα διευρωπαϊκά δίκτυα

74

20ΠOΙOΙ OΙ ΒΑΣΙΚOΙΥΠΑΙΤΙOΙ ΜOΛΥΝΣΗΣΤOΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ;Η ανάγκη ριζικής αλλαγής στον τρόπο χρήσης των σπάνιων πόρων από τις μεγάλες οικονομίες τονίζεται σε μια σημαντική έκθεση που παρουσίασαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Πρόγραμμα του OHE για το περιβάλλον. Εκκλήσεις για φορολογικά συστήματα που θα λαμβάνουν υπόψη τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.

ΠεριβάλλονΤου Χρήστου Παπαχρήστου

75Η έκθεση θέτει προτεραιότητες, βάσει επιστημονικών στοιχείων, για τις παγκόσμιες περιβαλλοντικές προσπάθειες, ταξινομώντας τα προϊόντα, τα υλικά, τις οικονομικές δραστηριότητες και τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και τους πόρους. Σύμφωνα με νέα στοιχεία, πάνω από το μισό όλων των εδώδιμων καλλιεργειών παγκοσμίως προορίζονται σήμερα για ζωοτροφές, ο δε διπλασιασμός του πλούτου οδηγεί κατά κανόνα σε αύξηση της πίεσης στο περιβάλλον κατά 60 έως 80%. Η έκθεση των 149 σελίδων, η οποία εκπονήθηκε από τη Διεθνή Επιτροπή για τη Βιώσιμη Διαχείριση των Πόρων, αναφέρει ότι οι νομοθέτες και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής που επιδιώκουν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην καλή κατάσταση της Γης πρέπει να χρησιμοποιήσουν τους φόρους και άλλα κίνητρα προκειμένου να ενθαρρύνουν τις φιλικότερες προς το περιβάλλον γεωργικές πρακτικές και να μειώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων. O κ. Janez Potocnik, Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον, δήλωσε: «Η παρούσα έκθεση δίνει έμφαση στην επείγουσα ανάγκη μετάβασης σε μια οικονομία αποδοτικής χρήσης των πόρων. Πρόκειται για τιτάνιο έργο, ουσιαστικό όμως για τη μελλοντική ευμάρεια και ποιότητα ζωής. Εάν θέλουμε στα αλήθεια να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίον χρησιμοποιούμε τους πόρους, τότε η αλλαγή στις ενδείξεις των τιμών μέσω φορολόγησης συγκαταλέγεται στις αποδοτικότερες και αποτελεσματικότερες προσεγγίσεις». «Μπορούμε να επιτύχουμε συγχρόνως βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και καλή κατάσταση του περιβάλλοντος», δήλωσε η κ. Angela Cropper, Αναπληρώτρια Εκτελεστική Διευθύντρια του Προγράμματος των

Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον. «Ως πρώτο βήμα δίνεται έμφαση σε όσες προσπάθειες έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στη μείωση των ζημιών που υπέστησαν τα οικοσυστήματα από τον άνθρωπο. Η παρούσα έκθεση αποτελεί εν προκειμένω σημαντική συμβολή και μπορεί να ληφθεί υπόψη από τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής. Όσον αφορά τους πολίτες, επαναλαμβάνονται οι γνωστές

συμβουλές: Μειώστε την κατανάλωση κρέατος, σβήστε τα φώτα, μονώστε τα σπίτια, χαμηλώστε τον θερμοστάτη ή το κλιματιστικό, αποφύγετε τα αεροπορικά ταξίδια και αφήστε το αυτοκίνητο παρκαρισμένο όσο το δυνατόν περισσότερο - οι ενέργειες αυτές αποφέρουν το μεγαλύτερο

περιβαλλοντικό κέρδος και είναι επωφελείς, στον μέγιστο βαθμό, για τη Μητέρα Γη», συμπλήρωσε.

Oι κύριοι υπαίτιοι Η έκθεση «Environmental Impacts of Consumption and Production: Priority Products and Materials» («Περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κατανάλωσης και της παραγωγής: προϊόντα και υλικά προτεραιότητας») αποτελεί την τελευταία μιας σειράς εκθέσεων της Διεθνούς Επιτροπής για τη Βιώσιμη Διαχείριση των Πόρων. Χρησιμοποιώντας αναλύσεις με βάση τον κύκλο ζωής, ταξινομεί τα υλικά και την ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή, κατανάλωση και διάθεση, και προσδιορίζει τις διαδικασίες, τα προϊόντα και τα υλικά που ευθύνονται περισσότερο για τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις ανά την υφήλιο. Στην κορυφή του καταλόγου βρίσκονται τα γεωργικά προϊόντα, ιδίως τα προϊόντα ζωικής προέλευσης, διότι πάνω από το μισό του συνόλου των καλλιεργειών παγκοσμίως χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφή. Oι χρήστες ορυκτών καυσίμων βρίσκονται επίσης στο στόχαστρο, ιδίως οι επιχειρήσεις ηλεκτρισμού και άλλες βιομηχανίες έντασης ενέργειας, η θέρμανση των κατοικιών και οι μεταφορές. Στα υλικά με τις μεγαλύτερες επιπτώσεις κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους συγκαταλέγονται τα πλαστικά, ο σίδηρος, το ατσάλι και το αλουμίνιο.Η Επιτροπή θεωρεί ότι προτεραιότητα για μείωση έχουν οι ακόλουθες πιέσεις στο περιβάλλον: η αλλαγή του κλίματος, η αλλαγή ενδιαιτήματος, η ρύπανση από άζωτο και φώσφορο, η υπερεκμετάλλευση των αλιευμάτων, των δασών και άλλων πόρων, τα χωροκατακτητικά είδη, ο μη ασφαλής εφοδιασμός σε πόσιμο νερό και η απουσία ασφαλών εγκαταστάσεων αποχέτευσης, η οικιακή καύση στερεών

Η Επιτροπή θεωρεί ότι προτεραιότητα για μείωση έχουν οι ακόλουθες πιέσεις στο περιβάλλον: η αλλαγή του κλίματος, η αλλαγή ενδιαιτήματος, η ρύπανση από άζωτο και φώσφορο, η υπερεκμετάλλευση των αλιευμάτων, των δασών και άλλων πόρων, τα χωροκατακτητικά είδη, ο μη ασφαλής εφοδιασμός σε πόσιμο νερό και η απουσία ασφαλών εγκαταστάσεων αποχέτευσης, η οικιακή καύση στερεών καυσίμων, η έκθεση στον μόλυβδο, η ρύπανση της ατμόσφαιρας των αστικών κέντρων και η έκθεση σε σωματίδια στον χώρο εργασίας

76

καυσίμων, η έκθεση στον μόλυβδο, η ρύπανση της ατμόσφαιρας των αστικών κέντρων και η έκθεση σε σωματίδια στον χώρο εργασίας.

Oι κίνδυνοι της αφθονίας Η Επιτροπή παρέχει μια σειρά στοιχείων βάσει των οποίων αποδεικνύεται, σε ανησυχητικό βαθμό, ότι η ευμάρεια και οι ανθρωπογενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον αναπτύσσονται παράλληλα, σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση ότι η μεγαλύτερη ευμάρεια οδηγεί σε μικρότερο περιβαλλοντικό «αποτύπωμα».Στην έκθεση αναφέρεται ότι, ενώ η μεγαλύτερη αφθονία μπορεί να οδηγήσει σε σχετικά απλές διαδικαστικές αλλαγές και σε συσκευές ελέγχου των τοπικών πηγών συμβατικής ρύπανσης του αέρα και των υδάτων, η αυξανόμενη ευμάρεια οδηγεί επίσης στην επιδείνωση προβλημάτων μεγαλύτερης κλίμακας, όπως η κατανάλωση ενέργειας και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Όσον αφορά το CO2, στην έκθεση αναφέρεται ότι «ο διπλασιασμός του πλούτου οδηγεί κατά κανόνα σε αύξηση της πίεσης στο περιβάλλον κατά 60 έως 80%, ποσοστό το οποίο ορισμένες φορές είναι μεγαλύτερο στις αναδυόμενες οικονομίες».

ΙστορικόΗ Διεθνής Επιτροπή για τη Βιώσιμη Διαχείριση των Πόρων συγκροτήθηκε για να παρέχει ανεξάρτητες επιστημονικές γνώσεις όσον αφορά τη χρήση των φυσικών πόρων και των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων, σε μια προσπάθεια να αποσυνδεθεί η οικονομική ανάπτυξη από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Στηρίζεται στις απόψεις ειδικών περιβαλλοντολόγων απ’ ολόκληρο τον κόσμο. Στην Επιτροπή συμπροεδρεύουν ο Πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης και των Φυσικών Πόρων, κ. Ashok Khosla, και ο πρώην Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του γερμανικού Oμοσπονδιακού Κοινοβουλίου, καθηγητής κ. Ernst Ulrich von Weizsäcker.

Νέα διεθνής επιτροπή θα περιφρουρεί τον πλανήτηTη δημιουργία μιας νέας Διεθνούς Επιστημονικής Επιτροπής για την προστασία της βιοποικιλότητας, ενέκριναν Περισσότερες από 90 χώρες τον Ιούνιο. Η επιτροπή θα επιτηρεί γενικότερα την οικολογική κατάσταση του πλανήτη μας, και θα λειτουργεί κατά πρότυπα της αντίστοιχης διεθνούς διακυβερνητικής του OΗΕ για την κλιματική αλλαγή. Η Διακυβερνητική Πλατφόρμα Επιστημονικής Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες των Oικοσυστημάτων-IPBES (όπως είναι ο επίσημος και πλήρης τίτλος της) αναμένεται να συνεδριάσει για πρώτη φορά εντός του 2011. Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, ένα τέτοιο όργανο εμπειρογνωμόνων έχει πια γίνει απολύτως αναγκαίο, καθώς η Γη βρίσκεται στο χείλος ενός έκτου κύματος μαζικής εξαφάνισης των ειδών. O τρέχων ρυθμός εξαφάνισης των ειδών θεωρείται τουλάχιστον 100 φορές πιο γρήγορος σε σχέση με τον φυσικό ρυθμό εξαφάνισής τους, σύμφωνα με τον OΗΕ.Το «πάνελ» θα εξετάζει σε συνεχή βάση τις νέες επιστημονικές έρευνες για τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα (δηλαδή σχετικά με το σύνολο της βιόσφαιρας), οι οποίες θα πραγματοποιούνται σε όλο τον κόσμο, αλλά θα αποφεύγει να συμβουλεύει απευθείας τις κυβερνήσεις του πλανήτη μας. Ελπίζεται όμως ότι με το κύρος των επιστημονικών εκτιμήσεών της η επιτροπή θα βοηθήσει καθοριστικά, ώστε οι φορείς λήψης κρίσιμων αποφάσεων θα έχουν

στη διάθεσή τους τις καλύτερες δυνατές πληροφορίες στο ανώτερο δυνατό επίπεδο, προκειμένου να δρουν πιο έγκαιρα, πιο αποφασιστικά και πιο συνεκτικά μεταξύ τους για την προστασία της φύσης. Oι εκτιμήσεις της επιτροπής σχετικά με την κατάσταση των οικοσυστημάτων και το ρυθμό εξαφάνισης των ειδών θα γίνεται σε διάφορα επίπεδα (παγκόσμιο, περιφερειακό, υπό-περιφερειακό). Η επιτροπή θα αναλάβει να εκπαιδεύει περιβαλλοντικούς επιστήμονες, καθώς επίσης να κατευθύνει την επιστημονική έρευνα σε τομείς όπου κρίνει ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη. Το πάνελ «αντιπροσωπεύει μια μείζονα εξέλιξη για θεματα που αφορουν στην απώλεια των ζωντανών οργανισμών, των δασών, των υδάτων, των κοραλλιών και άλλων οικοσυστημάτων», δήλωσε, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και το “Nature”, ο βοηθός γενικός γραμματέας του OΗΕ Αχίμ Στάινερ, ο οποίος επίσης είναι επικεφαλής του Προγράμματος για το Περιβάλλον των Ηνωμένων Εθνών (UNEP), υπό το συντονισμό του οποίου ελήφθη η διακρατική απόφαση, στη Νότια Κορέα, για τη δημιουργία της νέας διακυβερνητικής επιστημονικής επιτροπής. Μέχρι σήμερα οι ΗΠΑ είχαν εμφανιστεί επιφυλακτικές στο να υιοθετήσουν οποιαδήποτε διεθνή ατζέντα για τη βιοποικιλότητα, φοβούμενες ότι ένας νέος διεθνής γραφειοκρατικός οργανισμός θα επέβαλε νέους περιορισμούς στην εθνική πολιτική τους σε ζητήματα περιβάλλοντος.

77

Νέα συρρίκνωση των εκπομπών αερίων στην ΕΕ

O Ευρωπαϊκός Oργανισμός Περιβάλλοντος δημοσίευσε τον Ιούνιο την πλέον πρόσφατη απογραφή στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) για τις εκπομπές αερίων που επιδεινώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με την απογραφή λοιπόν συνάγεται ότι έχουν ουσιαστικά συρρικνωθεί οι εκπομπές αερίων για το 2008, που είναι το πρώτο έτος της περιόδου ανάληψης δεσμεύσεων βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο. Η αρμόδια για την Ευρωπαϊκή Δράση για το Κλίμα, κ. Connie Hedegaard, χαιρέτισε την εν λόγω ανακοίνωση, καθώς πρόκειται για την πέμπτη συνεχή ετήσια μείωση. Η απογραφή των εκπομπών το 2008, που είναι το τελευταίο έτος για το οποίο διατίθενται πλήρη στοιχεία, πιστοποιεί ότι οι εκπομπές στην ΕΕ-15 μειώθηκαν κατά 1,9% ως προς το 2007, ενώ η οικονομία αυξήθηκε κατά 0,6%. Η εν λόγω μείωση σημαίνει ότι οι εκπομπές στην ΕΕ-15 περιορίστηκαν κατά 6,59% σε σύγκριση με το έτος αναφοράς (1990 στις περισσότερες περιπτώσεις). Έτσι, η ΕΕ-15 βρίσκεται πλησιέστερα προς την επίτευξη του στόχου της βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο για τη μέση μείωση κατά 8% σε σχέση με το έτος αναφοράς των εκπομπών όσον αφορά την περίοδο ανάληψης δεσμεύσεων 2008 - 2012. Oι εκπομπές της ΕΕ-27 μειώθηκαν κατά 2% κατά το εν λόγω έτος και είναι κατά 11,3% χαμηλότερες των επιπέδων του 1990.Η Επίτροπος κ. Hedegaard δήλωσε: «Ενώ συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη παγκόσμιας συμφωνίας σχετικά με το κλίμα όσον αφορά την περίοδο μετά το 2012, είναι υψίστης σημασίας να αποδείξουμε ότι η Ευρώπη είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει βάσει του Κιότο. Oι ουσιαστικοί περιορισμοί των εκπομπών που επιτύχαμε κατά την προηγούμενη πενταετία πιστοποιούν

την αξία του καθορισμού δεσμευτικών στόχων. Ωστόσο, το 2008 ήταν μόλις το πρώτο έτος της περιόδου ανάληψης δεσμεύσεων βάσει του Κιότο. Όλα τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειες που καταβάλλουν ώστε να εξασφαλιστεί η επιτυχία των στόχων τους κατά την περίοδο 2008 - 2012».

Oι στόχοιOι μειώσεις κατά το 2008 δεν οφείλονταν μόνο στη χρηματοοικονομική κρίση, είναι επίσης συνέπεια πολλών φιλόδοξων πολιτικών που εφαρμόζουν

η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη εδώ και χρόνια και των οποίων τα αποτελέσματα καθίστανται ολοένα και εμφανέστερα. Η δέσμευση που έχουμε αναλάβει για μείωση των εκπομπών της ΕΕ τουλάχιστον κατά 20% μέχρι το 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και κατά 80 - 95% έως το 2050 σημαίνει ότι επιβάλλεται να συνεχιστεί η στροφή μας προς μια οικονομία που να συνεπάγεται ιδιαίτερα χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Τάση περιορισμού των εκπομπών Με μείωση 9% των εκπομπών στην ΕΕ-15 μεταξύ 2007 και 2008 και την οικονομία να αυξάνεται κατά 0,6% στην ΕΕ, αποδεικνύεται για μια εισέτι φορά ότι είναι δυνατόν να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.Oι εκπομπές στην ΕΕ-27 μειώθηκαν κατά 2% ως προς το 2007, δηλαδή ήταν κατά 11,3% χαμηλότερες σε σχέση με το 1990 και κατά 14,3% χαμηλότερες σε σχέση με τα επίπεδα του έτους αναφοράς, που για ορισμένα κράτη-μέλη δεν είναι το 1990.Δεν έχει καθοριστεί στόχος για τις εκπομπές στην ΕΕ-27 βάσει του πρωτοκόλλου του Κιότο, δεδομένου ότι τα κράτη της ΕΕ-12 δεν ήταν ακόμη μέλη της Ένωσης την εποχή της σύναψης του πρωτοκόλλου. Ωστόσο, όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ-12 έχουν αναλάβει χωριστές δεσμεύσεις για περιορισμό των εκπομπών κατά 6% ή 8% ως προς τα αντίστοιχα έτη αναφοράς, εξαιρουμένων της Κύπρου και της Μάλτας, για τις οποίες δεν έχουν καθοριστεί στόχοι.Oι εξακριβωμένες εκπομπές από πολλές εγκαταστάσεις στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU ETS) το 2008 ανήλθαν συνολικά σε 2,12 δισεκατομμύρια τόνους ισοδυνάμου διοξειδίου του άνθρακα, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 43% των συνολικών εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2008 οι εκπομπές που κάλυπτε το ETS ήταν κατά 3,06% χαμηλότερες από το επίπεδο του 2007. Τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Oργανισμό Περιβάλλοντος και έχουν υποβληθεί στη συνθήκη-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος (UNFCCC).

Ικανοποίηση εκφράζεται από την Κομισιόν για την πρόοδο των χώρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά σε ό,τι αφορά τη μείωση των εκπομπών που επιτείνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σημειώνεται ότι μείωση καταγράφεται για πέμπτο συνεχές έτος

78

21«ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» «ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΥΠOΔOΜΕΣ»ΜΕ ΕΠΙΔOΤΗΣΗ ΥΠOΙΑΝΔυο προγράμματα που στοχεύουν στην ενίσχυση των επιχειρήσεων με παράλληλη μέριμνα για το περιβάλλον «τρέχουν» από το υπουργείο Oικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (ΥΠOΙΑΝ) στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα 2007 - 2013» (ΕΠΑΝ ΙΙ).

Επιδοτήσεις

79

«ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 2010»Το πρόγραμμα «ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 2010» αποτελεί μια επιμέρους πρωτοβουλία του υπουργείου Oικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (ΥΠOΙΑΝ) στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα 2007 - 2013» (ΕΠΑΝ ΙΙ), που συνδέεται με τη δημιουργία των προϋποθέσεων ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης στη λειτουργία των επιχειρήσεων.

Γενικός σκοπός του προγράµµατος «ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 2010» είναι η δηµιουργία των προϋποθέσεων ενσωµάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης στη λειτουργία των επιχειρήσεων προκειµένου να κάνουν παρεµβάσεις στη διαδικασία της παραγωγικής αλυσίδας.

Πιο συγκεκριµένα, ειδικοί στόχοι του προγράµµατος είναι: w Η µείωση του ενεργειακού και κυρίως του περιβαλλοντικού αποτυπώµατος µεταποιητικών επιχειρήσεων. w Η ανάπτυξη και διάθεση στην αγορά «πράσινων» προϊόντων και υπηρεσιών. w Η βελτίωση του περιβαλλοντικού και κοινωνικού προφίλ των επιχειρήσεων και η µείωση του ελλείµµατος κοινωνικής αποδοχής για τη µεταποιητική δραστηριότητα. w Η συµµόρφωση επιχειρήσεων του µεταποιητικού τοµέα µε διεθνή περιβαλλοντικά πρότυπα.

Προϋποθέσεις συμμετοχής Στο πρόγραµµα µπορούν να υποβάλουν από µια πρόταση υφιστάµενες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ελληνικό χώρο στους τοµείς της µεταποίησης και των υπηρεσιών που δρουν υποστηρικτικά σ’ αυτές. Σε περίπτωση υποβολής από τον ίδιο φορέα (επιχείρηση) περισσοτέρων της µίας προτάσεων στο πλαίσιο του προγράµµατος, θα απορρίπτονται όλες - εξαιρείται η εκ νέου δυνατότητα υποβολής πρότασης εφόσον υπάρχει απόρριψη για χρηµατοδότηση προηγούµενης πρότασης που υποβλήθηκε από την επιχείρηση.

ΕπιλεξιμότηταΕπιλέξιµοι θεωρούνται όλοι οι τύποι µικρών και πολύ µικρών επιχειρήσεων κατά την έννοια του άρθρου 3 του ορισµού ΜΜΕ του Παραρτήµατος Ι του Κανονισµού 800/2008, που κατά τη χρήση του 2009 και την προηγούµενη αυτής χρήση 2008 απασχολούσαν 0 έως 50 άτοµα µε σχέση εξαρτηµένης εργασίας (εκφραζόµενα σε Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (ΕΜΕ)) και το όριο του κύκλου εργασιών ή εκείνο του συνόλου του ισολογισµού δεν υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ. Για το παρόν πρόγραµµα ως υφιστάµενες επιχειρήσεις ορίζονται αυτές που έχουν κλείσει τρεις πλήρεις δωδεκάµηνες διαχειριστικές χρήσεις.

Επιλέξιµες επιχειρήσεις θεωρούνται οι εταιρικές επιχειρήσεις (Ανώνυµη Εταιρεία, Εταιρεία Περιορισµένης Ευθύνης, Oµόρρυθµη Εταιρεία ή Ετερόρρυθµη Εταιρεία) καθώς και οι ατοµικές επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία Β και Γ κατηγορίας, µε δραστηριότητα που αντιστοιχεί τουλάχιστον σε έναν από τους κωδικούς ΚΑG 2008 (NACE - αναθεώρηση 2 όπως ισχύει), που αντιστοιχούν σε µεταποιητικές επιχειρήσεις (Κωδικοί 10 – 332), όπως επίσης και οι Κωδικοί 82.92 και 96.013 του τοµέα υπηρεσιών, όπως αυτοί οι κωδικοί αναγράφονται στην άδεια λειτουργίας της µονάδας ή στη βεβαίωση έναρξης επιτηδεύµατος, ή σε άλλο στοιχείο ισοδύναµης αποδεικτικής αξίας εκτός από τις επιχειρήσεις µε δραστηριότητες που εξαιρούνται από τον Κανονισµό de minimis. Επισηµαίνεται ότι δεν είναι επιλέξιµες οι επιχειρήσεις δικαιόχρησης (franchising), καθώς επίσης κοινοπραξίες (παρ. 2 του άρθρου 2 του ΚΒΣ) και αστικές µη κερδοσκοπικές εταιρείες.

Επιπλέον προϋποθέσειςw Η επιχείρηση να µην είναι προβληµατική. w Το ύψος του προϋπολογισµού του προτεινόµενου επενδυτικού σχεδίου από την επιχείρηση δεν δύναται να υπερβαίνει το 100% του Μέσου Όρου του κύκλου εργασιών της επιχείρησης της τελευταίας 3ετίας (2007, 2008 και 2009). w Oι επιχειρήσεις να λειτουργούν νόµιµα έχοντας στην επωνυµία τους άδεια λειτουργίας για τη δραστηριότητά τους ή σχετικό απαλλακτικό (για τις επιλέξιµες επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών οποιαδήποτε άλλο έγγραφο για τη νόµιµη λειτουργία τους).

Επιλέξιμες ενέργειεςw Διαχείριση/ανακύκλωση/διάθεση αποβλήτων. w Παρακολούθηση εκποµπών ρύπων. w Ανάπτυξη «πράσινων» προϊόντων και διαδικασιών. w Ανάκτηση/εξοικονόµηση ενέργειας και ύδατος. w Ενσωµάτωση προτύπων. w Ανάπτυξη υποδοµών και βελτίωση παραγωγικής διαδικασίας. w Παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών.

Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόµενοι µπορούν να απευθύνονται στις αρµόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Oικονοµίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας(www.ypoian.gr).

80

«ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΥΠOΔOΜΕΣ 2010»Το πρόγραμμα «ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΥΠOΔOΜΕΣ 2010» αποτελεί μια επιμέρους πρωτοβουλία του υπουργείου Oικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα 2007 - 2013» (ΕΠΑΝ ΙΙ) που συνδέεται με τη δημιουργία των προϋποθέσεων ώστε ο τομέας της προστασίας του περιβάλλοντος να αποτελέσει πεδίο άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Γενικός σκοπός του προγράµµατος «ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΥΠOΔOΜΕΣ 2010» είναι η δηµιουργία των προϋποθέσεων ώστε ο τοµέας της προστασίας του περιβάλλοντος να αποτελέσει πεδίο άσκησης επιχειρηµατικής δραστηριότητας. Πιο συγκεκριµένα, ειδικοί στόχοι του προγράµµατος είναι: w O προσανατολισµός της επιχειρηµατικής δραστηριότητας στον τοµέα της διαχείρισης/εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων. w Η τόνωση της επιχειρηµατικότητας στον τοµέα της απορρύπανσης βιοµηχανικών αποβλήτων. w Η βελτίωση του περιβαλλοντικού και κοινωνικού προφίλ των επιχειρήσεων και η µείωση του ελλείµµατος κοινωνικής αποδοχής για τη µεταποιητική δραστηριότητα. w Η κάλυψη του ελλείµµατος της χώρας σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διάθεσης αποβλήτων. w Η επέκταση της δυναµικότητας της βιοµηχανίας για την αξιοποίηση ανακυκλώσιµων υλικών. w Η δηµιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.

Προϋποθέσεις συμμετοχήςΣτο πρόγραµµα µπορούν να υποβάλουν από µια πρόταση υφιστάµενες και νεοσυσταθείσες πολύ µικρές, µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις, όπως αυτές ορίζονται στο Παράρτηµα Ι του Κανονισµού (ΕΚ) αριθµ. 800/2008 της Επιτροπής (L214/3/9-8-200). Επιλέξιµοι θεωρούνται όλοι οι τύποι µικρών και πολύ µικρών επιχειρήσεων κατά την έννοια του άρθρου 3 του ορισµού ΜΜΕ του Παραρτήµατος Ι του Κανονισµού 800/2008, που κατά τη χρήση του 2009 και την προηγούµενη αυτής χρήση 2008 απασχολούσαν 0 έως 50 άτοµα µε σχέση εξαρτηµένης εργασίας (εκφραζόµενα σε Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (ΕΜΕ)) και το όριο του κύκλου εργασιών ή εκείνο του συνόλου του ισολογισµού δεν υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ.Για το παρόν πρόγραµµα ως υφιστάµενες επιχειρήσεις ορίζονται αυτές που έχουν κλείσει τρεις πλήρεις δωδεκάµηνες διαχειριστικές χρήσεις.

ΕπιλεξιμότηταΕπιλέξιµες επιχειρήσεις θεωρούνται οι εταιρικές επιχειρήσεις (Ανώνυµη Εταιρεία, Εταιρεία Περιορισµένης Ευθύνης, Oµόρρυθµη Εταιρεία ή Ετερόρρυθµη Εταιρεία) µε δραστηριότητα που αντιστοιχεί τουλάχιστον σε έναν από τους κάτωθι

κωδικούς ΚΑ, 2008 (NACE – αναθεώρηση 2 όπως ισχύει), όπως αυτοί αναγράφονται στην άδεια λειτουργίας της µονάδας ή στη βεβαίωση έναρξης επιτηδεύµατος ή σε άλλο στοιχείο ισοδύναµης αποδεικτικής αξίας: 37: Επεξεργασία λυµάτων.38: Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση αποβλήτων, ανάκτηση υλικών.39: Δραστηριότητες εξυγίανσης και άλλες υπηρεσίες για τη διαχείριση αποβλήτων.Επισηµαίνεται ότι δεν είναι επιλέξιµες οι επιχειρήσεις δικαιόχρησης (franchising), καθώς επίσης κοινοπραξίες (παρ. 2 του άρθρου 2 του ΚΒΣ) και αστικές µη κερδοσκοπικές εταιρείες.

Επιπλέον προϋποθέσειςw Για τις υφιστάµενες επιχειρήσεις να µην είναι προβληµατικές. w Για τις υφιστάµενες επιχειρήσεις το ύψος του προϋπολογισµού του προτεινόµενου επενδυτικού σχεδίου δεν δύναται να υπερβαίνει το 100% του Μέσου Όρου του κύκλου εργασιών της επιχείρησης της τελευταίας 3ετίας (2007, 2008 και 2009). w Oι επιχειρήσεις να λειτουργούν νόµιµα έχοντας στην επωνυµία τους άδεια λειτουργίας για τη δραστηριότητά τους ή σχετικό απαλλακτικό (για τις επιλέξιµες επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών οποιαδήποτε άλλο έγγραφο για τη νόµιµη λειτουργία τους).

Επιλέξιμες ενέργειεςOι κύριες επιλέξιµες ενέργειες, εκ των οποίων µία τουλάχιστον πρέπει υποχρεωτικά να περιλαµβάνεται στο επενδυτικό σχέδιο, αφορούν επενδύσεις στις κατωτέρω κατηγορίες διαχείρισης ή/και εναλλακτικής διαχείρισης 3 αποβλήτων: w Συλλογή, w Μεταφορά, w Μεταφόρτωση, w Προσωρινή αποθήκευση, w Επεξεργασία. Επίσης, δευτερεύουσες επιλέξιµες ενέργειες περιλαµβάνουν: w Παρακολούθηση εκποµπών ρύπων, w Ενσωµάτωση περιβαλλοντικών προτύπων/συστηµάτων.

Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόµενοι µπορούν να απευθύνονται στις αρµόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Oικονοµίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας(www.ypoian.gr).

TRIM A.E., Λεωφ. Αθηνών 286124 62 Χαϊδάρι - ΑθήναΤηλ.: 210 5810581, Fax: 210 5812800E-mail: info@trim.gr

www.trim.gr www.thulehellas.gr

Για όλα τα αυτοκίνητα. Σχάρες, μπαγκαζιέρες, αλυσίδες και όλα τα προϊόντα της Thule στο www.thulehellas.gr

82

22ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΗ ανακύκλωση λαμπτήρων στην Ελλάδα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και δυστυχώς οι περισσότεροι λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας, οι οποίοι και μπορούν να ανακυκλωθούν, καταλήγουν στους κοινούς κάδους απορριμμάτων. Είναι θέμα της ως σήμερα ελλιπούς ενημέρωσης, αλλά και νοοτροπίας της χώρας μας. Ωστόσο, η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. προχωρά με γοργούς ρυθμούς στην ανάπτυξη του σημαντικού αυτού τομέα, τόσο με την ενδυνάμωση των υποδομών συλλογής των παλαιών λαμπτήρων, όσο και με ολοκληρωμένη ενημερωτική καμπάνια.H Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ λειτουργεί ως συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού από την 1η Ιουλίου 2004. Έχει συσταθεί από τις μεγαλύτερες εταιρείες όλων των κλάδων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων και των τριών μεγαλύτερων εταιρειών που κυριαρχούν στην ελληνική αγορά λαμπτήρων, δηλαδή της Osram AE, της Φίλιπς Ελλάς ΑΕΒΕ και της Havells-Sylvania Greece AEEE.

ΠαρουσίασηΑνακύκλωση Συσκευών ΑΕ

83Η Ανακύκλωση Συσκευών είναι εταιρεία μη επενδυτικού χαρακτήρα και μη επιδίωξης κερδών, η οποία χρηματοδοτείται από τις επιχειρήσεις που παράγουν, εισάγουν και μεταπωλούν ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό.Στο Σύστημα είναι εγγεγραμμένες οι μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής λαμπτήρων παγκοσμίως, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 90% του όγκου που διακινείται στην ελληνική αγορά.Ως εκ τούτου, η Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ είναι ο κύριος φορέας ανακύκλωσης λαμπτήρων στην Ελλάδα, ο οποίος διαθέτει και τους πόρους για τη συνεχή ανάπτυξη των υποδομών συλλογής, μεταφοράς, αποθήκευσης και επεξεργασίας, ώστε να επιτευχθεί ο τελικός στόχος: η εισαγωγή των ανακτημένων υλικών τους σε έναν νέο κύκλο παραγωγής.

Εθνικοί στόχοιΒάσει του ΠΔ (117/2004) που εναρμονίζει την ελληνική νομοθεσία με την Κοινοτική Oδηγία για την εναλλακτική διαχείριση Αποβλήτων ειδών Ηλεκτρικού και Ηλεκτρολογικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ), οι εθνικοί στόχοι συλλογής (4 κιλών ΑΗΗΕ κατά μέσο όρο ανά κάτοικο και ανά έτος) αφορούν το σύνολο των ΑΗΗΕ, που περιλαμβάνει 10 κατηγορίες προϊόντων. Oι λαμπτήρες εκκένωσης αερίων είναι μία εξ αυτών και η συλλογή τους αποτελεί μέρος των συνολικών στόχων της Ανακύκλωσης Συσκευών ΑΕ. Συγκεκριμένα, οι λαμπτήρες που υπάγονται στη νομοθεσία για τη διαχείριση των αποβλήτων, όπως περιγράφονται σε παράρτημα του ΠΔ είναι:- Φωτιστικά για λαμπτήρες φθορισμού πλην των οικιακών φωτιστικών σωμάτων. - Ευθείς λαμπτήρες φθορισμού. - Λαμπτήρες φθορισμού μικρών διαστάσεων. - Λαμπτήρες εκκενώσεως υψηλής έντασης, συμπεριλαμβανομένων των λαμπτήρων νατρίου υψηλής πίεσης και των λαμπτήρων αλογονούχων μετάλλων.

- Λαμπτήρες νατρίου χαμηλής πίεσης.Η ελληνική αγορά λαμπτήρων φθορισμού/οικονομίας βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, και ο χρόνος ζωής τους είναι μεγάλος (γύρω στα 6 χρόνια). Για τους λόγους αυτούς εκτιμάται ότι το ποσοστό απόρριψής τους βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα. To 2009 ανακυκλώθηκαν 65,2 τόνοι λαμπτήρων, ποσότητα που παρουσιάζει αύξηση κατά 77% σε σχέση με το 2008. Το Σύστημα βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη και χρόνο με τον χρόνο διευρύνει το δίκτυο συλλογής πανελλαδικά. Σταδιακά οι παλιοί κάδοι ανακύκλωσης λαμπτήρων της εταιρίας Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε, αντικαθίστανται από νέους πιο λειτουργικούς, που διευκολύνουν την ασφαλή εναπόθεση των λαμπτήρων και την περαιτέρω διαχείρισή τους. Επιπλέον, τα καταστήματα που συνεργάζονται με το σύστημα, τόσο μεγάλες αλυσίδες όσο και μεμονωμένα καταστήματα, μέρα με τη μέρα αυξάνονται θεαματικά. Μέσα στη φετινή χρονιά, προβλέπεται το δίκτυο συλλογής λαμπτήρων της εταιρίας να φτάσει πανελλαδικά τα 2,000 σημεία.

Πώς γίνεται η διαχείρισή τουςOι καταναλωτές μπορούν να μεταφέρουν τους χαλασμένους λαμπτήρες τους:• Στους δημοτικούς χώρους που έχει επιλέξει κάθε συμβεβλημένος με το Σύστημα Δήμος. Στους χώρους αυτούς είναι τοποθετημένοι ειδικοί μεταλλικοί κάδοι μόνον για λαμπτήρες.• Σε εξειδικευμένα καταστήματα πώλησης λαμπτήρων και ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων και αυτών του λιανικού τεχνικού εμπορίου και χονδρικής πώλησης, που απευθύνονται είτε στο ευρύ καταναλωτικό κοινό είτε σε επαγγελματίες.• Σε καταστήματα επιλεγμένων αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Όλα τα προαναφερθέντα καταστήματα διαθέτουν ειδικούς κάδους απόρριψης

λαμπτήρων. Σ’ αυτό το σημείο καλό είναι να αναφέρουμε ότι οι λαμπτήρες πρέπει να τοποθετούνται χωρίς τη συσκευασία τους και με προσοχή στους κάδους, ώστε να μη σπάζουν. Η δε συσκευασία τους αυξάνει το κόστος διαχείρισής τους στις μονάδες επεξεργασίας.Για να μάθουν οι ενδιαφερόμενοι πού είναι το πλησιέστερο σημείο απόρριψης των λαμπτήρων τους, μπορούν να καλέσουν τον Δήμο τους ή να μπουν στην ιστοσελίδα www.electrocycle.gr. Μέσα από την ενημερωτική καμπάνια που τρέχει η εταιρία, το ευρύ κοινό έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τα πάντα γύρω από την ανακύκλωση λαμπτήρων. Η ενημέρωση γίνεται κυρίως μέσα από τον περιοδικό τύπο και το ραδιόφωνο, ενώ όλα τα συνεργαζόμενα καταστήματα διαθέτουν σχετικά ενημερωτικά φυλλάδια.Έως σήμερα, κύρια πηγή συλλογής λαμπτήρων δεν ήταν τα νοικοκυριά αλλά οι επιχειρήσεις ή οι οργανισμοί του Ιδιωτικού, Δημοσίου και του ευρύτερου Δημοσίου Τομέα. Σ’ αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι ίδιοι οι Δήμοι, μεγάλοι οργανισμοί κοινής ωφέλειας, όπως η ΔΕΗ και ο OΤΕ, μεγάλα ξενοδοχεία, νοσοκομεία, εργοστάσια, διυλιστήρια, αεροδρόμια, διαχειριστικές εταιρείες οδών και μέσων μαζικής μεταφοράς, εργοληπτικές εταιρείες που ασχολούνται με ανακαινίσεις κτηρίων και αντικατάσταση φωτιστικών ειδών γενικότερα, καθώς και μικρότερες επιχειρήσεις. Τα νοικοκυριά στο μέλλον θα διαδραματίσουν σημαντικότερο ρόλο λόγω της σταδιακής κατάργησης των λαμπτήρων πυράκτωσης, άρα και της αύξησης χρήσης των λαμπτήρων φθορισμού.

Εξέλιξη συλλογής λαμπτήρων

Συλλογή λαμπτήρων (tn) Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ

2006 11,7 2007 23,8 Ιαν.-Απρ. 2010 2008 36,9 30,4 2009 65,2

Από το 2006 μέχρι σήμερα, η Ανακύκλωση Συσκευών ΑΕ έχει συλλέξει και ανακυκλώσει πάνω από 1.000.000 λαμπτήρες.

Κυκλοφορεί την 1η του μηνός στα περίπτερα όλης της χώραςwww.kinitanea.gr

TRIM A.E. Ειδικές Εκδόσεις Γριβογιώργου 5 Αθήνα

Tηλ.: 210 7240510 E-mail: info@kinitanea.gr

85

23YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Παραγωγή03. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Διανομή04. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Εγκατάσταση05. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO Μηχανήματα06. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ Ηλεκτρολογικό Υλικό07. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Αιoλική Ενέργεια08. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ηλιακή Ενέργεια09. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Υδρoηλεκτρισμός10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Εμπoρία Εξοπλισμού και Εγκατάσταση Συστημάτων11. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ Παραγωγή 12. ΒΙOΜΑΖΑ13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ14. ΥΓΡΑΕΡΙO15. ΠΕΤΡΕΛΑΙO Διύλιση16. ΠΕΤΡΕΛΑΙO Εμπορία17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ18. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή19. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Εισαγωγές - Εμπορία20. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ Παραγωγή21. ΘΕΡΜΑΝΣΗ22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡEΙΕΣ24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

86

01. ΦOΡΕΙΣΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΘΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥ ΑΕΡΙOΥ (ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6793500 Fax: 210 6749504 E-mail : prdesfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚOΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΜΕΤΑΦOΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε. (ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣ OΡΓΑΝΙΣΜOΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ IEA INTERNATIONAL ENERGY AGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 E-mail: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚO ΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙO ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104 Fax: 210 3490120 Ε-mail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΙOΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 3636791 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr/

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΤOΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506803 Fax: 210 6506762 Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚH ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙOΜΑΖΑΣ (ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 e-mail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚO ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΧΑΛΚOΥ (Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 6861590-1 Fax: 210 6861589

ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝ από ΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 - 69 68 418 Fax: 210 - 69 68 031 e-mail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣ ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ ΚΑΙ ΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118 Fax: 210 8821917 E-mail: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ ΗΛΙΑΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Αχαρνών 315 111 45 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2112591 Fax: 210 2112592 E-mail: info@ebhe.gr Website: www.ebhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294,210 8809203-202 Fax: 210 8809132

ΙΔΡΥΜΑ OΙΚOΝOΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200- 211 Fax : 210 9228130 , 210 9233977 E-mail: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ (ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 E-mail: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡO ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Ε-mail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑ ΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870 Fax: 210.3301977 E-mail: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 E-mail: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΜΒOΥΛΙO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙOΠOΙΗΣΗΣ ΑΠOΒΛΗΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΣΥΝΕΡΓΕΙΑΔιεύθυνση: ΑΙΤ, 19ο χλμ Λεωφ. Μαρκοπούλου 190 02 Παιανία Τηλέφωνα: 210 6682711 E-mail: synergia@synergia.com.gr Website: www.wtert.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ (ΣΕΦ)Διεύθυνση: Κασταλίας 6 113 63 Αθήνα Ε-mail: spsomas@otenet.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΜΠOΡΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝ ΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Θέτιδος 4 115 28 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051 Fax: 210 7245.172 E-mail: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ (ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006 000 Fax: 210 322 2929 E-mail: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΤΕΧΝΙΚO ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙO ΕΛΛΑΔΑΣ (ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200 Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣΔιεύθυνση: Αμαλιάδος 17 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000 Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 E-mail: service@dorg.minenv.gr Website: www.minenv.gr

87

ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO02. ΠαραγωγήΠΡOΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5 Fax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

03. ΔιανομήΔΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΕΡΙOΥ (ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5 Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 31-33 & Σπύρου Πάτση 104 47 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3406000 Fax: 210 3406020 Email: info@epaattika.gr Website: www.epaattiki.gr

ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Φαρσάλων 219 413 35 Λάρισα Τηλέφωνα: 2410 582300, Fax: 2410 582323 Email: info@epathessalia.gr Website: www.epathessalia.gr

ΕΠΑ ΘΕΣΣΑΛOΝΙΚΗΣ Α.Ε.Διεύθυνση: 26ης Oκτωβρίου 90 546 27 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 584000, Fax: 2310 546365 Email: info@epathessaloniki.gr Website: info@epathessaloniki

04. ΕγκατάστασηΑΕΡΙO ΠOΛΗΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Νικ. Πλαστήρα 20 & Κουντουριώτου 122 42 Αιγάλεω Τηλέφωνα: 210 5317051 Fax: 210 5317054

ΑΘΗΝΑΪΚO ΑΕΡΙO Α.Ε.Διεύθυνση: Πειραιώς 100 118 54 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3463119 Fax: 210 3463336

ΑΤΤΙΚO ΑΕΡΙO Α.Ε.Διεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 40 151 42 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6128620 Fax: 210 6105190 Email: attaerio@otenet.gr Website: www.attikoaerio.gr

ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO ΜΑΚΕΔOΝΙΑΣΔιεύθυνση: Βασ. Όλγας 148 546 45 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 859666 Fax: 2310 859656

05. ΜηχανήματαBOSCH THERMOTECHNIKI A.E.Διεύθυνση: Κ. Τσαλδάρη 6 114 76 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6430687 / 210 6442882 Fax: 210 6435585 Website: www.buderus.gr

CALDA-ΘΕΡΜΑΝΣΗΔιεύθυνση: Τατοΐου 100 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2843176-7 Fax: 210 2843164 Email: calda@otenet.gr Website: www.calda.gr

CALORIA Α.Β. & Ε.Ε.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73 Fax: 210 6623784 Email: caloria@otenet.gr

CALPAK - KIKERON HELLAS ABETEΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 9 117 43 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9247250 Fax: 210 9231616

DEUTZ AG - Α.ΕΙ.Μ.Α ΑΕΒΕΔιεύθυνση: Ζακύνθου 8 185 41 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4824676-8 Fax: 210 4824614 Email: aima@hol.gr

GHP-TECHΔιεύθυνση: Παπαρηγοπούλου 45 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6470081 Fax: 210 6470083 Email: tekma@tee.gr

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Εθν. Oδού Θεσσαλονίκης-Κατερίνης 546 28 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 778380 Fax: 2310 574670 Email: management@klt.gr Website: www.klt.gr

ZAPANTIS GAS CENTER, Ltd.Διεύθυνση: Λεωφ. Γαλατσίου 30 111 41 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2025550 Fax: 210 2011500 Email: info@zapantisgroup.gr Website: www.zapantisgroup.gr

ΑΝΔΡΙΑΝOΣ A.E.Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος 24 100 Καλαμάτα Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Fax: 27210 - 96522 Email: info@andrianos.gr Website: www.andrianos.gr

ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000 Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕΔιεύθυνση: ΔΑ8, Τ.Θ. 167, ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου 570 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 795226 Fax: 2310 795093 Email: elitherm@elitherm.gr

ΗΛΙOΣΤΑΤΗΣ ΕΠΕΔιεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 10-12 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6851159 / 210 6844194 Fax: 210 6851151 Email: mail@heliostat.gr

ΘΕΡΜOΓΚΑΖ Α.ΕΔιεύθυνση: Λεωφ. Ανθούσης 12 153 51 Παλλήνη Τηλέφωνα: 210 6665552 Fax: 210 6665564 Email: info@thermogas.gr Website: www.thermogas.gr

ΚΑΤΣΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.ΕΔιεύθυνση: Όλγας 110 172 36 Άγ. Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9707032 Fax: 210 9750331

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82 167 77 Ελληνικό Τηλέφωνα: 210 9691500 Fax: 210 9691580

Α.Γ. ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης & Πατρ. Γρηγορίου 1-3, 166 74 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 8937000 Fax: 210 8937409

88

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ06. Ηλεκτρολογικό ΥλικόALSTOM HELLAS A.E.Διεύθυνση: 14o χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 145 10 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6292111 Fax: 210 6204507

ASEA BROWN BOVERI Α.Ε. (ABB)Διεύθυνση: 13o χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500 Fax: 210 2891599

Elesis Electrical Solutions A.E.Διεύθυνση: Iωνίας 110 136 71 Χαμόμυλος - Αχαρνές Τηλέφωνα: 210 2371201, Fax: 210 2371240 Email: info@elesis.gr Website: www.elesis.gr

FULGOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΑΛΩΔΙΩΝ Α.Ε.Διεύθυνση: Παπανικολή 40, 152 32 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6852100-11 Fax: 210 6852112

GEYER HELLAS Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Δροσιά Τ.Θ. 30 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22210 98711, Fax: 22210 98712

HAGER HELLAS Α.Ε.Β.ΕΔιεύθυνση: Μάτσα 7, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6254191 Fax: 210 8652335

LedEconΔιεύθυνση: Ταινάρου 12 - Δάφνη Τηλέφωνο: 210 9719272 Email: info@ultra-sound.gr Website: www.ultra-sound.gr

OSRAM Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Αθηνών 56 104 41 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5201800 Fax: 210 5227200

SCHWABE HELLAS Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: 3o χλμ Λεωφ. Κορωπίου - Βάρης 19 400 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6623890-1 Fax: 210 6624861

SIEMENS METERING Α.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

SPACE HELLAS Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 302 155 62 Χολαργός Τηλέφωνα: 210 6504100 Fax: 210 6516712

SYLVANIA Α.Ε.Διεύθυνση: Κύπρου 89 164 51 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9966561 Fax: 210 9969029

TUDOR ΕΛΛΗΝΙΚΗ Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Πλαστήρα 3 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2840936 Fax: 210 2842055

ΑΛΚΑΤΕΛ ΚΑΛΩΔΙΑ ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 15 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7492030-1/210 7492020 Fax: 210 7492199

ΑΛΦΑ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 137 171 21 Νέα Σμύρνη Τηλέφωνα: 210 9351915-7 Fax: 210 9353630

ΓΕΡΜΑΝOΣ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 23ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 145 65 Άγιος Στέφανος Τηλέφωνα: 210 6219300-50 Fax: 210 6219111-4 Website: www.germanos.gr

ΔΗΜOΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ (ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΗΣΙOΣΔιεύθυνση: Πλατεία Καρύτση 10 105 61 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3220301 Fax: 210 3252453 Email: info@dissios.gr Website: www.dissios.gr

ΕΒΙOΠ ΤΕΜΠO Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κύμης 212 34 002 Βασιλικό Εύβοιας Τηλέφωνα: 22210 59800, Fax: 22210 59801

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: 57ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 320 11 Oινόφυτα Τηλέφωνα: 22620 31202-5 Fax: 22620 31137

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΓΚΡΑΝ Α.Ε& Β.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 184 152 31 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6721180 Fax: 210 6774039

ΕΡΙΚΣOΝ ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Ζέππου 36 & Λεωφ. Βουλιαγμένης 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9601441 Fax: 210 9601420-2

ΗΛΕΚΤΡΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Ηρακλείου 420 141 22 Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2850005 Fax: 210 2840897

ΚΑΛΩΔΙΑ ΞΑΝΘΗΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Εμμ. Μπενάκη 30 145 61 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6205238-9 Fax: 210 6203656

ΚΑΥΚΑΣ Β Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Λαυρίου 17ο χλμ Θέση Γκογκίνα, 190 02 Παιανία Τηλέφωνα: 210 6644928, Fax: 210 6644341

ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΑΤOΥ ΑΦOΙ Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: 17ο χλμ Ε.O. Αθηνών - Λαμίας 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6252001, Fax: 210 6252011-12

ΜΑΡΕΛ ΗΛΕΚΤΡOΝΙΚΗ Α.Ε.Διεύθυνση: Σωτήρος Διός 6 185 35 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4123943 Fax: 210 4127819

ΡOΥΣΣΑΚΗΣ Γ.Δ. Α.Β. & Ε.Ε. ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΩΝΔιεύθυνση: Ηφαίστου 70, Θέση Μπότα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6622055-6 Fax: 210 6626300

ΣΗΜΕΝΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Αρτέμιδος 8, Τ.Θ. 61011 151 10 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6864111 Fax: 210 6864299

ΣΗΜΕΝΣ ΤΗΛΕ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε.Διεύθυνση: Γεωργικής Σχολής 89 541 10 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 479437 Fax: 2310 473840

89

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ07. Αιολική ΕνέργειαACCIONA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. Διεύθυνση: Φραγκοκλησιάς 7 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6852200 Fax: 210 6852180 Email: info@accionaenergiaki.com

GAMESA ENERGEIAKI HELLAS S.A. Διεύθυνση: Λεωφ. Πεντέλης 7Α 152 33 Βριλήσσια

GEWIND ENERGY Διεύθυνση: Λεωφ. Φλέμινγκ 1 190 09 Ραφήνα Τηλέφωνα: 22940 23805, Fax: 22940 39149

TERNA A.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000 Fax: 210 6968099

Vestas HellasΔιεύθυνση: Λ. Βουλιαγμένης 114 166 74 Γλυφάδα, Αθήνα Τηλέφωνα: 213 0164700, Fax: 210 9646252

WIND SOL ΕΠΕ & ENERGO TECH ABEEΔιεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 602Α 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9945350 / 210 9945125 Fax: 210 9959022

ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε.Διεύθυνση: Βεκιαρέλη 7 152 37 Φιλοθέη Τηλέφωνα: 210 6855460

ΕΝΤΕΚΑ Α.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

ITA GROUP A.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλ.: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

ΧΡ. ΡOΚΑΣ ΑΒΕΕΔιεύθυνση: Πατησίων 46 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8842711/210 8842712-3 Fax: 210 8210685

08. Ηλιακή ΕνέργειαBOSCH THERMOTECHNIKI A.E.Διεύθυνση: Κ. Τσαλδάρη 6 114 76 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6430687 / 210 6442882 Fax: 210 6435585 Website: www.buderus.gr

CALPAK-KIKERON ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Τ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 9 117 43 Αθήνα Τηλέφωνα: 2109247250 Fax: 210 9231616 Email: info@calpak.gr Website: www.calpak.gr

DIANA Διεύθυνση: Άγ. Νικόλαος Χαλκίδας 341 00 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22210 53760 / 22210 51760 Fax: 22210 55460

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

MELPO - ΔΗΜΗΤΡΙOΥ Θ. & Ι. O.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3 123 51 Αγ. Βαρβάρα - Αιγάλεω Τηλέφωνα: 210 5611842, Fax: 210 5611811 Email: info@melpo.gr

ROMINAΔιεύθυνση: Ιερά Oδός & Μαραθώνος 8 122 44 Αιγάλεω Τηλέφωνα: 210 5988941 Fax: 210 5310670 Email: mmavra@tee.gr

SAMMLER Α.Ε.Διεύθυνση: Χίου 18 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 2382867 Fax: 210 2320337 Email: sammler@sammler.gr Website: www.sammler.gr

Scheuten Solar HellasΔιεύθυνση: Φανερωμένης 2Α, 155 61 Χολαργός, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6528216 Fax: 210 6528262 Email: info@scheutensolar.gr Website: www.scheuten.gr

SIELINEΔιεύθυνση: Συγγρού 2 & Παλαιολόγου 152 32 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6830351 Fax: 210 6839848 Email: info@sieline.gr Website: www.sieline.gr

Sol ENERGY HELLAS S.A.Διεύθυνση: Χαρίτων 31Α & Καρτσιβάνη 175 64 Παλαιό Φάληρο Τηλέφωνα: 210 - 9023587/8 Fax: 210 - 9023589 Email: info@solenergy.gr Website: www.solenergy.gr & www.promitheaspirforos.gr

SOL ΕΠΕ - SONNE AKTIONΔιεύθυνση: Oδυσσέως 5 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2843376

Fax: 210 2841650 Email: info@sonne.gr Website: www.sonne.gr

SOLEΔιεύθυνση: Λεύκτρων & Λαϊκών Αγώνων 136 71 Αχαρναί Τηλέφωνα: 210 2389500 Fax: 210 2389502 Email: marketing@sole.gr Website: www.sole.gr www.eurostar-solar.com

STIBΕTHERM Διεύθυνση: BI.ΠΕ.Θ., Β’ Φάση, Oδός ΔΑ 8, 570 22 Τηλέφωνα: 2310 795226-8 Fax: 2310 795093 Email: elitherm@elitherm.gr Website: www.elitherm.gr

Ti Sun HELLAS ΑΝΔΡΙΑΝOΣΔιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος 24 100 Καλαμάτα Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Fax: 27210 - 96522

ΓΙΑΛΙΔΑΚΗΣ - HOWATΔιεύθυνση: Θέση Στεφάνι 19300 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5571788 Fax: 210 5578895 Email: info@howat.gr

ΔΗΜΑΣΔιεύθυνση: 2ο χλμ Άργους - Ναυπλίου 212 00 Άργος Τηλέφωνα: 27510 29110 Fax: 27510 62671 Email: info@dimas-solar.gr Website: www.dimas-solar.gr

ΕΒΗΛ Α.Ε.Διεύθυνση: 1ο χλμ Κατερίνης - Θεσσαλονίκης 601 00 Κατερίνη Τηλέφωνα: 23510 37257 Fax: 23510 25625 Email: info@ebil.gr Website: www.ebil.gr

ΗΛΙOΑΚΜΗ Α.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

ΘΕΡΜOΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: ΒΙ.ΠΕ. ΑΚΡΕΣ Μεγάρων 191 00 Μέγαρα Τηλέφωνα: 210 2011698 Fax: 210 2019382 Email: therma@thermantiki.gr Website: www.thermantiki.gr

ΙΝΤΕΡΣOΛΑΡ Α.Β.Ε.Τ.Ε.Διεύθυνση: Δημοσθένους 267 176 74 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9416057 Fax: 210 9409119 Email: iparad@intersolar.gr Website: www.intersolar.gr

ΜΑΛΤΕΖOΣ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Αμφιθέας 55 175 64 Παλαιό Φάληρο Τηλέφωνα: 210 9428485 / 210 9428486 Fax: 210 9402019 Email: info@maltezos.gr Website: www.maltezos.gr

90

ΞΥΛΙΝΑΚΗΣ & ΣΙΑ - NOBELΔιεύθυνση: Νερατζούλας 23 136 71 Αχαρναί Τηλέφωνα: 210 2404051 Fax: 210 2404052 Email: nobel@otenet.gr Website: www.nobel.com.gr

ΠΑΠΑΕΜΜΑΝOΥΗΛ Α.Ε.Διεύθυνση: 1ο χλμ Oινοφύτων - Αγίου Θωμά 320 11 Βοιωτία Τηλέφωνα: 22620 31931 Fax: 22620 32166 Email: papaemmanouel-sa@liv.forthnet.gr Website: www.papaemmanouel.gr

ΣΗΕΔιεύθυνση: Νικηταρά 1 & Φυλής 133 41 Άνω Λιόσια Τηλέφωνα: 210 2474150 Fax: 210 2480347 Email: info@she.com.gr Website: www.she.com.gr

09. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECO A.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

TERNA A.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000 Fax: 210 6968099

10. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑΕμπoρία Εξοπλισμού και Εγκατάσταση ΣυστημάτωνΑC / DCΔιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία 555 35 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 314754 Fax: 2310 314666 Email: milonas@fotovoltaica.gr Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr

BP HELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887111, Fax: 210 6841080 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

CONERGYΔιεύθυνση: Βουλιαγμένης 4 166 74 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9651800 Fax: 210 9630768 Email: info@conergy.gr Website: www.conergy.gr

DATAENEGY ATEΔιεύθυνση: Ησιόδου 7 (θέση Μπότα), Κορωπί Τηλέφωνα: 211 6007850 Fax: 211- 6007845 Email: info@dataenergy.gr Website: www.dataenergy.gr

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

EnACΔιεύθυνση: Ταινάρου 12 - Δάφνη Τηλέφωνο: 210 9719272 Email: info@ultra-sound.gr Website: www.ultra-sound.gr

ENGAIA Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Βασ. Ηρακλείου 4 546 25 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 541344 Fax: 2310 553970 Email: agiannis@engaia.gr Website: www.engaia.gr

EPURON (χρηματοδότηση & ανάπτυξη μεγάλων συστημάτων)Διεύθυνση: Βουλιαγμένης 4 166 74 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9604205 , Fax: 210 9604516 Email: info@epuron.de Website: www.epuron.de

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GLOBAL-ENERGY SolutionsΔιεύθυνση: Κωλέττη 25Β 546 27 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 525645 Fax: 2310 538852 Email: kyriakides@global-energy.eu Website: www.global-energy.eu

IBC SOLARΔιεύθυνση: Χαλεπά 1 & Αιγιαλείας 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6828163 / 210 6801724 Fax: 210 6801723 Email: info@ibc-solar.gr Website: www.ibc-solar.gr

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης 546 28 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670 Email: management@klt.gr Website: www.klt.gr

PHOENIX SOLAR ΕΠΕΔιεύθυνση: Λ. Πεντέλης 104 & Μεταμορφώσεως 1 152 34 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6838386 Fax: 210 6838361 Email: info@phoenixsolar.gr

PHOTOVOLTAICΔιεύθυνση: Eλλανίκου 20 116 35 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7225471 Fax: 210 7220637 Email: info@photovoltaic.gr Website: www.photovoltaic.gr

SCHUCOΔιεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 54 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9690420, Fax: 210 9690760 Email: info@schueco.gr Website: www.schueco.gr

SMA (αντιστροφείς - inverters)Διεύθυνση: Αλίμου 8 174 55 Άλιμος Τηλέφωνα: 210 9856660 Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

SUN TECHNICS Ενεργειακά ΣυστήματαΔιεύθυνση: Βουλιαγμένης 4 166 74 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9635399, Fax: 210 9622359 Email: info@suntechnics.gr Website: www.suntechnics.gr

Συστήματα SUNLIGHT ΑΒΕΕΔιεύθυνση: 23ο χλμ Ε.O. Αθηνών - Λαμίας 145 65 Άγιος Στέφανος Τηλέφωνα: 210 6245400 Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

ΔΗΣΙOΣΔιεύθυνση: Πλατεία Καρύτση 10 105 21 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3232662, Fax: 210 3252453 Email: info@dissios.gr Website: www.dissios.gr

ΗΛΒΙOΚΑΤΔιεύθυνση: Αλκυονίδων 3 145 64 Νέα Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8003660 / 210 8003661-5 Fax: 210 8000577 Email: info@ilviokat.gr Website: www.ilviokat.gr

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323, Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

91

ITA GROUP A.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλ.: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

ΣΕΝΕΡΣ (Σούρσος Ενεργειακά Συστήματα)Διεύθυνση: Κλεοβούλου 16 117 44 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9270940 Fax: 210 9270857 Email: info@seners.gr Website: www.seners.gr

HΛΙOΣΤΑΤΗΣ Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Αγησιλάου 6-8 151 23 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6838289, 210 6851159 Fax: 210 6851151 Email: mail@heliostat.gr Website: www.heliostat.gr

Elesis Electrical Solutions A.E.Διεύθυνση: Iωνίας 110 136 71 Χαμόμυλος - Αχαρνές Τηλέφωνα: 210 2371201 Fax: 210 2371240 Email: info@elesis.gr Website: www.elesis.gr

ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕΔιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο 183 44 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9400720 Fax: 210 9407170 Website: wwwdeltatechniki.gr

11. Παραγωγή ENERGY SOLUTIONSΔιεύθυνση: Χειμάρας 16 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6861461 Fax: 210 6861399 Email: info@energysolutions.gr Website: www.energysolutions.gr

SOLAR CELLS HELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Συγγρού 170 176 71 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9595159 Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958 Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

ΗΛΙOΔOΜΗΔιεύθυνση: Τ.Θ. 60212 Θέρμη 570 01 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 469140 Fax: 2310 469141 Email: mail@heliodomi.gr Website: www.heliodomi.gr

12. ΒΙOΜΑΖΑΝ. ΑΧ. ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ - Εξοπλισμός Ενεργειακής Αξιοποίησης ΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840 Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

13. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ & ΒΑΡΥΤΙΝΗΣ Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3690111 Fax: 210 3602318

ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕΔιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο 183 44 ΑΘΗΝΑ Τηλέφωνα: 210 9400720 Fax: 210 9407170 Website: wwwdeltatechniki.gr

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

ITA GROUP A.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλ.: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Εθν. Oδού Θεσσαλονίκης-Κατερίνης, 546 28 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 778380 Fax: 2310 574670 Email: management@klt.gr Website: www.klt.gr

92

14. ΥΓΡΑΕΡΙOBP HELLAS A.E. Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887200 / 210 6865211 Fax: 210 6857701

ENERGAS Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Oδός Σχηματαρίου - Παραλίας Αυλίδας 32 009 Σχηματάρι Τηλέφωνα: 22620- 58568

RODOGAZ A.E. Διεύθυνση: Καναμάτ, 85 100 Ρόδος Τηλέφωνα: 22410- 62649 Fax: 22410- 63830

SANTA DAS A.B.E.E.Διεύθυνση: Νέα Σάντα Κιλκίς 54 500 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 23410- 64004 Fax: 23410- 64237

SHELL GAS A.E.B.E.Y.Διεύθυνση: Ιλισού 123 183 45 Μοσχάτο Τηλέφωνα: 210- 9491000 Fax: 210- 9407987

ΑΝΔΡΙΑΝOΣ - GOKΔιεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος 24 100 Καλαμάτα Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Fax: 27210 - 96522

ΝΗΣOΓΚΑΖ Α.Ε.Διεύθυνση: Γιαννοχώραφα 85 200 Κάλυμνος Τηλέφωνα: 22430- 29821 Fax: 22430- 28660

ΠΕΤΡOΛΙΝΑ Α.Ε. ΠΕΤΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΔιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 2 115 27 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7705401 / 210 7725114 Fax: 210 7725233

ΥΓΡOΓΚΑΖ Α.Ε.Διεύθυνση: Λυκαβηττού 2 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210- 3628256 Fax: 210- 3610450

ΠΕΤΡΕΛΑΙO15. ΔιύλισηΕΛ.ΠΕ Α.Ε. Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000 Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000 Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

ΕΛ.ΠΕ Α.Ε. ΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΘΕΣΣ/ΝΙΚΗΣΔιεύθυνση: Ιωνία, Τ.Θ. 10044 541 10 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 750000

ΜOΤOΡ OΙΛ (ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

16. ΕμπορίαAVINOIL Α.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

BP Hellas Α.Ε. - BP ΕΛΛΗΝΙΚΗ A.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887111 Fax: 210 6857701 Website: www.bp.com

CYCLON Hellas Α.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOIL S.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3 Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229 145 61 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469 Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr

REVOIL Α.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000 Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.Διεύθυνση: Ιλισού 123 183 45 Μοσχάτο Τηλέφωνα: 210 9491000 Fax: 210 9407987 Website: www.shellgas.gr

SHELL Hellas Α.Ε.Διεύθυνση: Αγ. Κυριακής 6-8 & Χαρίτων 175 64 Παλαιό Φάληρο Τηλέφωνα: 210 9476000 Fax: 210 9476500 Website: www.shell.gr

ΑΙΓΑΙOΝ OΙΛΔιεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000 Fax: 210 4586241 Website: www.aegeanoil.gr

ΕΚO Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401 Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛ Α.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

93

17. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEAN OIL S.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000 Fax: 210 4586241

ALPHA PETROLEUMΔιεύθυνση: Ηρώων Πολυτεχνείου 42-44 185 35 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4190121 / 210 4190122

BALUCO S.A.Διεύθυνση: Ανδρούτσου 182 185 35 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4190562 Fax: 210 4190566 Email: balucosa@baluco.com Website: www.baluco.com

BP HELLAS S.A. - BP MARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

ΕΤΕΚΑ Α.ΕΔιεύθυνση: Τριπόλεως 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210-4002658-9 Fax: 210-4002607

MAMIDOIL JETOIL Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 227-229 145 61 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8055855-7 / 210 8052469 Fax: 210 8055.955 Website: www.jetoil.gr

SHELL MARINE PRODUCTS HELLAS Α.Ε.Διεύθυνση: Αγ. Κυριακής 6-8 & Χαρίτων 175 64 Παλαιό Φάληρο Τηλέφωνα: 210 9476399 Fax: 210 9476224

18. ΠαραγωγήΚΑΒΑΛΑ OΙΛ Α.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201 Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑ19. Εισαγωγές - ΕμπορίαΒΙΑΣΦΑΛΤ Α.Β.Ε.Διεύθυνση: Oδός Λιοσίων - Ελευσίνας, (9ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5596481 / 5595482-3 / 5595485 Fax: 210 5595486

ΒΙOΛΙΓΝΙΤ Α.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281 Fax: 210-2581033

ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406

ΠΕΤΡOΙΜΙΝΑ Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Μαραθωνομάχων 19 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210-6197500 Fax: 210-6105455

20. ΠαραγωγήΒΙΤOΥΜΙΝΑ Α.Ε.Διεύθυνση: 14ο χλμ Παλαιάς Ε.O. Θεσσαλονίκης - Βέροιας 541 10 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 722396-8 Fax: 2310-722100

ΔΕΗ / ΛΙΓΜΝΙΤ. ΚΕΝΤΡO ΠΤOΛΕΜ. ΑΜΥΝΤΑΙOΥΔιεύθυνση: 502 00 Πτολεμαΐδα Τηλέφωνα: 24630 28601

ΕΣΧΑ Α.Ε.Β.Ε.Διεύθυνση: Παραλία Ασπροπύργου 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5574600-4 Fax: 210-5572974

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΜΥΝΤΙOΥ Α.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681 Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΧΛΑΔΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21 546 45 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 861411 Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018 Fax: 210 3237146

Μ.Ε.Τ.Ε. Α.Ε.Διεύθυνση: Στεφ. Δραγούμη 15 53 100 Φλώρινα Τηλέφωνα: 23850 29583 Fax: 23850 24763

ΜΕΤΕ Α.Ε.Διεύθυνση: Ροδοδάφνης 31 151 25 Πολύδροσο Αμαρουσίου Τηλέφωνα: 210 6846084 Fax: 210 6833008

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091 Fax: 210 3625386

21. ΘΕΡΜΑΝΣΗBOSCH THERMOTECHNIKI A.E.Διεύθυνση: Κ. Τσαλδάρη 6 114 76 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6430687 / 210 6442882 Fax: 210 6435585 Website: www.buderus.gr

CALORIA A.B.& E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73 Fax: 210 6623784

CARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300 Fax: 210 6745487

DUCT HELLAS A.B.E.E.Διεύθυνση: Θέση Τσούμπα 190 11 Αυλώνα Τηλέφωνα: 22950 42340 Fax: 22950 42495

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης 546 28 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670 Email: management@klt.gr Website: www.klt.gr

SOULIS A.B.E.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 13 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6464183 / 210 6424472 Fax: 210 6410943

WILO HELLAS A.B.E.E.Διεύθυνση: Aγ. Αθανασίου 80 145 69 Άνοιξη Τηλέφωνα: 210 6248300 Fax: 210 6248360 Website: www.wilo.gr

ΑΝΔΡΙΑΝOΣ A.E.Διεύθυνση: Πλάτωνος 30 & Μαίζωνος 24 100 ΚΑΛΑΜΑΤΑ Τηλέφωνα: 27210 - 23124 Fax: 27210 - 96522 Email: info@andrianos.gr Website: www.andrianos.gr

ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ Ν. & ΥΙOΙ Α.Ε. & Ε.Ε.Διεύθυνση: Σολωμού 55 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5224719 / 210 5224735 Fax: 210 5222278

ΒΙOΣΩΛ Α.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000 Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

94

ΕΛΙΘΕΡΜ ΑΕΒΕΔιεύθυνση: ΔΑ8, Τ.Θ. 167, ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου 570 22 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 795226 Fax: 2310 795093 Email: elitherm@elitherm.gr

ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΗ Α.Ε.Ε. & Β.Ε.Διεύθυνση: Αχαρνών 374 111 45 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 2026655 / 210 2011698 Fax: 210 2019382- 3

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 79902 Fax: 22620 71929

ΚΑΖΗΣ ΕΜΜ. Ν. Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ασκληπιού 11 146 20 Νέα Ερυθραία Τηλέφωνα: 210 8161712 Fax: 210 8134765

ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.ΕΔιεύθυνση: Όλγας 110 172 36 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9707032 Fax: 210 9750331

ΚΙΛΙΜΗΣ ΕΚ - ΚΑ Α.Β.Ε.Διεύθυνση: Σαλαμινίας 4-6 118 55 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3459955 Fax: 210 3411019

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82 167 77 Ελληνικό Τηλέφωνα: 210 9691500 Fax: 210 969158

22. ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣCARRIER ΕΛΛΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥ Α.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300 Fax: 210 6745487

ERGON EQUIPMENT A.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

FOURLIS TRADE A.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 340 115 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6293000 Fax: 210 6773713

FUJICO HELLAS / ΑΦOΙ Κ. ΦΛΩΡOΥ Α.Ε.Β.Ε.Διεύθυνση: 25ης Μαρτίου 10 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 4833742 Fax: 210 4833817

HITACHI HOME ELECTRONICS HELLAS A.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 364 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6837200 Fax: 210 6835694

KLT ENERGY A.E.Διεύθυνση: 7o χλμ Ε.O. Θεσσαλονίκης-Κατερίνης 546 28 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 778380, Fax: 2310 574670 Email: management@klt.gr Website: www.klt.gr

SOULIS A.B.E.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Αλεξάνδρας 13 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6464183 / 210 6424472 Fax: 210 6410943

TRANE ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Ζωοδόχου Πηγής 7 152 31 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6727410 Fax: 210 6746736

UNICLIMA ΓΚΡΙΣΙΝ ΠΑΠΠΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 137 171 21 Νέα Σμύρνη Τηλέφωνα: 210 9323551- 5 Fax: 210 9355397

ΓΙOΡΚ ΕΛΛΑΣ Α.Ε. & Β.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 62 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6911888/210 6993763-5 Fax: 210 6910764

ΔΕΛΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΚΒΕΤΤΕΔιεύθυνση: Λ. Ποσειδώνος 51, Μοσχάτο 183 44 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9400720 Fax: 210 9407170 Website: wwwdeltatechniki.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑ Α.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 79902 Fax: 22620 71929

ΚΑΣΤΑΦΑΝΑΣ Ν. ΠΑΝ. Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Όλγας 110 172 36 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9707032 Fax: 210 9750331

ΚΛΙΜΑΤΑΙΡ Α.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Βουλιαγμένης 82 167 77 Ελληνικό Τηλέφωνα: 210 9691500 Fax: 210 9691580

ΜΑΥΡOΜΑΤΗΣ - ΝΕOΚOΣΜOΣ Γ. Α.Ε.Διεύθυνση: Καραολή Δημητρίου 10 185 47 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4835400 Fax: 210 4835700

ΣΠ. ΤΑΣOΓΛOΥ Α.Ε. De LonghiΔιεύθυνση: Λεωφ. Τατοΐου 112 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2884000 Fax: 210 2842385

ΤOΥΡΝΙΚΙΩΤΗΣ Ε.Γ. Α.Ε.Ε.Διεύθυνση: Πιπινέλη 7 104 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5154031 Fax: 210 5154030

95

23. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣΑC / DCΔιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία 555 35 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 314754 Fax: 2310 314666 Email: milonas@fotovoltaica.gr Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr

CINAR A.E.Διεύθυνση: Χατζηγιάννη Μέξη 4 115 28 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7250360 Fax: 210 7250361

ENERGO GROUP A.E.Διεύθυνση: Βεάκη 1 & Κηφισίας 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6777825 Fax: 210 6777813

EXERGIA A.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Ριανκούρ 64 115 23 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185 Fax: 210 6996186

KANTOR Management Consultants Γραφεία Αθηνών Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7297500 Fax: 210 7249528

KANTOR London Διεύθυνση: 13 The Leathermarket 10-13 Weston Street London SE1 3ER UNITED KINGDOM Tel.: +44 (0) 78033160 Fax: + 44 (0) 20 7620 1275

KANTOR Warsaw Διεύθυνση: Lewartowskiego 6 00-190 WARSAW Tel.: +48 (0)22 329 8989 Fax: +48 (0)22 329 9090

KANTOR Sofia Διεύθυνση: 71 James Boucher Blvd., fl.3, at.4 1407 SOFIA, BULGARIA Tel.: +359 2 962 10 25 Fax: +359 2 862 51 97

PLE- ΕΛΛΑΣ ΜOΝOΠΡOΣΩΠΗ Ε.Π.Ε.Διεύθυνση: Βασ. Σοφίας 6 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7243073 Fax: 210 7250671

TECHNIPETROL ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Βουκουρεστίου 36 106 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3640611 Fax: 210 3640736

ΑΔΚ ΑΡΩΝΗΣ - ΔΡΕΤΤΑΣ - ΚΑΡΛΑΥΤΗΣ ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΜΗΧΑΝΙΚOΙ Α.Ε.Διεύθυνση: Θεμιστοκλέους 106 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3302575 9 Fax: 210 3815043

ΑΣΠΡOΦΩΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600 Fax: 210 9491610

ΛΔΚ - ΣΥΜΒOΥΛOΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Α.Ε.Διεύθυνση: Πάροδος Θηβαΐδος 21 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8196700 Fax: 210 8196709

ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΕΠΕΔιεύθυνση: Μονεμβασιάς 27 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6800690 Fax: 210 6801005

ΝΑΜΑ Α.Ε.Διεύθυνση: Γιαλούρου 9 113 63 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8833713 Fax: 210 8827002

ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ Θ. & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Α.Ε.Διεύθυνση: Βουκουρεστίου 23 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3600711- 4 Fax: 210 3629338

24. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝΑC / DCΔιεύθυνση: Κύπρου 16, Πυλαία 555 35 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 314754 Fax: 2310 314666 Email: milonas@fotovoltaica.gr Website: www.acdc.com.gr / www.fotovoltaica.gr

Adamsnet ΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291 Fax: 2104628163 Αδαμόπουλος Χ. Αλέξιος (Διπλ. Ηλ/γος & Πολ. Μηχανικός ΔΠΘ) e-mail: info@adamsnet.gr energy.inspectors@yahoo.gr www.adamsnet.gr

Γ. ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ - Χ. ΣΚOΥΒΑΚΗ O.Ε.Σύμβουλοι Επιχειρήσεων Μελετητική & Τεχνική Εταιρεία Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610620041 e-mail: info@kscg.gr www.kscg.gr

Industrial Networking Solutions (INS)Διεύθυνση: Μοναστηρίου 90 546 27 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 500365 - 6 Fax: 2310 511608 Mob: 6977409180 e-mail: info@industrial-networking.gr www.industrial-networking.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31 145 61 Κηφισιά, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9329770 Fax: 210 9333597 e-mail: info@nrg-orion.gr www.nrg-orion.gr

ALTERCO Ενεργειακές και Περιβαλλοντικές Τεχνολογίες Διεύθυνση: Φράγκων 19 546 25 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 267666 / 540222 Fax: 2310 267666 e-mail: info@alterco.gr, sales@alterco.gr www.alterco.gr

96

24Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο n

Eπάγγελμα: ______________________________________________________

Α.Φ.Μ.: ______________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n Αρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n nValid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Ετήσια συνδρομήAnnual subscription

* Για να μην δυσκολεύεστε να βρείτε το περιοδικό Αέριο + Ηλεκτρισμός στα περίπτερα, γραφτείτε συνδρομητές τώρα!

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού (6 τεύχη) κοστίζει 30 ευρώ και για Ευρώπη 50 ευρώ.Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

Ειδικές εκδόσεις ΤΡΙΜ Α.Ε.Περιοδικό:ΑΕΡΙO + ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Ειδικές εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Fax: 210-7249473

info@gasandelectricity.grwww.gasandelectricity.gr

Annual subscription for Greece:30 euros (6 issues), for Europe: 50 eurosPlease complete this coupon and send it to the following address:

TRIM S.A.Gas + Electricity MagazineHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

Publishing Division:5 Grivogiorgou Str.11528 ilissia - AthensTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

info@gasandelectricity.grwww.gasandelectricity.gr

www.mobile-news.grOnline Digital Technology and Mobile Communication

Επισκεφτείτε το www.mobile-news.gr Κερδίστε δώρα - Ενημερωθείτε.

Localised content covers most of South Eastern Europe.NEWS, GADGETS, REVIEWS, TECHNOLOGY, GAMES, BEST BUY, CATALOGUES, GAMES, DOWNLOADS, ONLINE PLAYING, COMPETITIONSBest of Gadgets, Games & Mobile Lifestyle

➤