ΠΑΚΕΤΟ ΕΚ∆ΟΣΗΣΟΙΚΟ∆ΟΜΙΚΩΝ Α∆ΕΙΩΝ

Ο∆ΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ

ADΕΙΑΠακέτο ΕκδοσηςΟικοδοµικών ΑδειώνCopyright 1991-2013 by 4M

Περιεχόμενα 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 1.1 OΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1 1.2 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ WINDOWS 4 1.3 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΑΚΕΤΟΥ 8 1.3.1 Αρχεία 9 1.3.2 Στοιχεία 21 1.3.3 Εμφάνιση 23 1.3.4 Παράθυρα 24

1.3.4.1 ΦΥΛΛΟ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ 25 1.3.4.2 Προμέτρηση (-Κοστολόγηση) 32 1.3.4.3 Προμέτρηση ΑΤΗΕ 33 1.3.4.4 Τεχνική Περιγραφή 34 1.3.4.5 Παραδοχές (Μελέτης) 36 1.3.4.6 Eξώφυλλο (τεύχους μελέτης) 37 1.3.4.7 Επεξεργασία Κειμένων- Γεννήτρια Εκτυπωτικών (Report Generator) 38 1.3.4.8 Κατακόρυφο Διάγραμμα 48 1.3.4.9 Σκαρίφημα Δικτύου 50

1.3.5 Βιβλιοθήκες 51 1.3.6 Βοήθεια (Help) 56 1.4 ADEIA MANAGER 58 1.4.1 Εισαγωγή 58 1.4.2 Περιγραφή Εντολών 59 2. ΑΜΟΙΒΕΣ 63 2.1 Αρχεία 63 2.2 Στοιχεία 66 2.2.1 Γενικά Στοιχεία 66 2.2.2 Στοιχεία Αμοιβών 70 2.2.3 Τμήματα Κτιρίου 73 2.2.4 Στοιχεία έργου 73 2.2.5 Ιδιοκτήτης 74 2.2.6 Μηχανικοί 75 2.2.7 Στοιχεία Δήμων 76 2.2.8 Συμπληρωματικά Στοιχεία 76 2.2.9 Τοπογραφικά δεδομένα 76 2.2.10 Μελέτη τοπογραφικών 77 2.2.11 Ενεργειακή επιθεώρηση 78 2.2.12 Τακτοποίηση Αυθαιρέτων - Τριγωνισμοί 78 2.2.13 Τρόπος υπολογισμού Ι.Κ.Α. 79 2.2.14 Αφαιρούμενα Στοιχεία για Ι.Κ.Α. 80 2.3 Προϋπολογισμός 80 2.3.1 Ειδικές Εργασίες 80 2.3.2 Επιφάνειες 83 2.3.3 Αναλυτικό Τιμολόγιο 86 2.3.4 Ρυθμίσεις Ημερομισθίων 87 2.3.5 Ρυθμίσεις προϋπολογισμού 87 2.3.6 Ρυθμίσεις προϋπολογισμού ειδικών εργασιών 89 2.3.7 Ρυθμίσεις αμοιβών 90 2.4 Εμφάνιση 90 2.5 Παράθυρα 90 2.5.1 Εξώφυλλο 91 2.5.2 Ανάλυση Προϋπολογισμού 91 2.5.3 Αμοιβές μελέτης-επίβλεψης 91 2.5.4 Φορολογικά Αδείας 92

ADEIA i

2.5.5 Συγκεντρωτικός Πίνακας Αμοιβών και Κόστος Αδείας 92 2.5.6 Έντυπα προϋπολογισμού 92 2.5.7 Έντυπα αμοιβών 93 2.5.8 Έντυπα Φορολογικών - ΙΚΑ 95 2.5.9 Έντυπα Αιτήσεων & Εκθέσεις – Περιγραφές - Δηλώσεις 95 2.5.10 Σ.Α.Υ – Φ.Α.Υ 95 2.5.12 Έντυπα ΤΑΣ 95 2.5.13 Σεντόνι 95 2.5.14 Άδεια οικοδομής 95 2.6 Βιβλιοθήκες 95 2.6.1 Κατηγορίες χώρων 96 2.6.2 Συντελεστές ζώνης (ΣΖ) 96 2.6.3 Συντελεστές επιφάνειας 96 2.6.4 Ειδικές εργασίες 96 2.6.5 Τιμές Αφετηρίας 97 2.6.6 Συντελεστής λ 97 2.6.7 Ενιαία τιμή αφετηρίας Ε.Τ.Α. 97 2.6.8 Τοπογραφικά Στοιχεία 97 2.6.9 Έκπτωση δημοσίου 97 2.6.10 Φορολογικά 97 2.6.11 Αναλυτικό τιμολόγιο 98 2.6.12 Συντελεστές ΙΚΑ 98 2.6.13 Συντελεστές ειδικών προσαυξήσεων 98 2.6.14 Μηχανικοί 98 2.6.15 Νομαρχίες 98 2.6.16 Ημερομίσθια 98 2.7 Βοήθεια 99 2.8 ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΡΓΟΥ ΣΤΟ ΤΕΕ ΜΕ ΑΡΧΕΙΟ XML 100 3. EΛΑΧΙΣΤΟ ΚΟΣΤΟΣ (ΕΚΚΟ) 107 3.1 Αρχεία 107 3.2 Στοιχεία 109 3.2.1 Μελέτης 109 3.2.2 Στοιχεία Υπολογισμού 109 3.2.3 Πίνακας Κατηγοριών 111 3.3 Προϋπολογισμός 112 3.3.1 Επιφάνειες 112 3.3.2 Αρχικοί Πίνακες Ποσοστών 113 3.3.3 Δεδομένα Τελικού Πίνακα 114 3.4 Εμφάνιση 115 3.5 Παράθυρα 115 3.6 Βιβλιοθήκες 115 3.6.1 Βιβλιοθήκη Κόστων Εκκίνησης 116 3.6.2 Βιβλιοθήκη Συντελεστών αναγωγής βοηθητικών χώρων (ΣΑΒ) 116 3.6.3 Βιβλιοθήκη Μέσης Τιμής Ζώνης (μΤΖ) 116 3.6.4 Βιβλιοθήκη Επιφανειών 117 3.6.5 Βιβλιοθήκη Α.Π.Π. Κατηγορίας (α-η) 117 3.7 Βοήθεια 117 4. ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΧΙΛΙΟΣΤΩΝ 119 4.1 Αρχεία 119 4.2 Στοιχεία 121 4.2.1 Μελέτης 121 4.2.2 Oνομασίες Επιπέδων 121 4.2.3 Στοιχεία Οικοπέδου-Κτιρίου 121 4.2.4 Πίνακας τιμών 122

4M ii

4.3 Υπολογισμοί 123 4.4 Εμφάνιση 124 4.5 Παράθυρα 124 4.6 Βοήθεια (Help) 125 5. ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ 127 5.1 Αρχεία 127 5.2 Στοιχεία 128 5.2.1 Μελέτης 128 5.2.2 Κανονισμός 129 5.2.3 Eιδικά (Προηγ. Κανον.έως 8/98) 129 5.2.4 Eμβαδομετρικού (Προηγ. Κανον.έως 8/98) 132 5.2.5 Στοιχεία Αναλυτικού Προϋπολογισμού (Προηγ. Κανον.έως 8/98) 133 5.2.6 Υπολογισμός Αυθαιρέτου (Π.Δ. 267/98) 134 5.2.7 Συμβατική Αξία Αυθαιρέτου (Αποφ. 9732/27-2-04 ΦΕΚ-468/Β/5-3-04) 134 5.3 Εμφάνιση 136 5.4 Παράθυρα 137 5.5 Βιβλιοθήκες 137 5.5.1 Βιβλιοθήκη συντελεστών Ειδικής Εισφοράς 138 5.5.2 Βιβλιοθήκη συντελεστών Προστίμου Διατήρησης 138 5.5.3 Βιβλιοθήκη συντελεστών Προστίμου Ανέγερσης 139 5.5.4 Συντελεστής κατασκευής κτίσματος 139 5.5.5 Συντελεστής κτισμάτων ιδιοκτήτη 139 5.5.6 Βιβλιοθήκη τιμών μονάδας 140 5.5.7 Συντελεστής Επιφάνειας 140 5.5.8 Αναλυτικός Προϋπολογισμός 140 5.6 Βοήθεια 140 6. ΠΡΟΜΕΤΡΗΣΗ-ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ 141 6.1 Αρχεία 141 6.2 Στοιχεία 143 6.3 Εμφάνιση 143 6.4 Παράθυρα 143 6.4.1 Φύλλο Προμέτρησης 143 6.4.2 Eξώφυλλο 145 6.5 Βιβλιοθήκες 146 6.6 Βοήθεια 146 7. ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 147 7.1 Αρχεία 147 7.2 Στοιχεία 148 7.2.1 Μελέτης 148 7.3 Προϋπολογισμός 149 7.4 Εμφάνιση 150 7.5 Παράθυρα 150 7.6 Βιβλιοθήκες 151 7.6.1 Βιβλιοθήκη εργασιών ανά μήνα 151 7.6.2 Βιβλιοθήκη Εργασιών ανά Εβδομάδα 151 7.6.3 Βιβλιοθήκη Εργασιών ανά Ημέρα 151 7.7 Βοήθεια 151 8. ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ 153 8.1 Αρχεία 153 8.2 Στοιχεία 155

ADEIA iii

8.2.1 Μελέτης 155 8.2.2 Ειδικά 155 8.2.3 Δομικά 157 8.2.4 Τυπικά Ανοίγματα 161 8.3 Εμφάνιση 161 8.4 Παράθυρα 161 8.4.1 Φύλλα Προσανατολισμών και Διαχείριση Επιπέδων - Προσανατολισμών 162 8.4.2 Δάπεδα-Οροφές 173 8.4.3 Τοίχοι Διαχωρισμού ΑΒ 173 8.4.4 Συντελεστές Θερμοπερατότητας Κτιρίου 174 8.4.5 Μη αποδεκτοί Συντελεστές Θερμοπερατότητας 174 8.4.6 Προμέτρηση Υλικών 175 8.4.7 Παραδοχές 175 8.4.8 Eξώφυλλο (τεύχους μελέτης) 176 8.5 Ββιβλιοθήκες 176 8.5.1 Δομικά Υλικά 176 8.5.2 Δομικά Στοιχεία 177 8.5.3 Ανοίγματα 177 8.5.4 Ζώνες Θερμομόνωσης (Πόλεις) 177 8.6 Βοήθεια (ΗELP) 179 9 ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑ 181 9.1 Αρχεία 181 9.2 Στοιχεία 183 9.2.1 Μελέτης 183 9.2.2 Είδη Χρήσεων Κτιρίου 183 9.2.3 Ειδικά Στοιχεία 188 9.2.4 Επικίνδυνοι Χώροι 190 9.2.5 Πίνακας Πλευρικών Ανοιγμάτων Κτιρίου 191 9.3 Δεδομένα 192 9.3.1 Φύλλο εισαγωγής παραμέτρων κτιρίου 192 9.3.2 Φύλλο εισαγωγής βοηθητικών χώρων 197 9.3.3 Δεδομένα Χρήσης 197 9.3.4 Μέσα Πυρόσβεσης Χρήσης 199 9.4 Εμφάνιση 199 9.5 Παράθυρα 199 9.5.1 Μελέτη Παθητικής 199 9.5.2 Απαιτήσεις Ενεργητικής 201 9.5.3 Έντυπα Ενεργητικής 201 9.5.4 Έντυπο για αποθήκευση Υγραερίου μέχρι 200kg 202 9.5.5 Έντυπο εγκατάστασης Υγραερίου 202 9.5.6 Έντυπο για φυσικό αέριο 202 9.5.7 Παραρτήματα 202 9.5.8 Εξώφυλλο 202 9.6 Βιβλιοθήκες 203 9.6.1 Συντελεστές 203 9.6.2 Δομικά Στοιχεία – Περιβλήματα – Εσωτερικά Τελειώματα – Υλικά Αποθήκευσης 203 9.6.3 Υλικά Αποθήκευσης 203 9.6.4 Μέσα Πυρόσβεσης 203 9.6.5 Γενικά Παθητικής 203 9.6.6 Παθητική 204 9.6.7 Ενεργητική 205 9.6.8 Παραρτήματα 205 9.6.9 Νομοθεσία Πυρασφάλειας 205 9.7 Βοήθεια 206

4M iv

10 ΥΔΡΕΥΣΗ 207 10.1 Αρχεία 207 10.2 Στοιχεία 209 10.2.1 Γενικά 209 10.2.2 Δικτύου 209 10.2.3 Εισαγωγή Κατακόρυφου 211 10.3 Εμφάνιση 216 10.4 Παράθυρα 216 10.4.1 Φύλλο Υπολογισμών 216 10.4.2 Πιεστικό 222 10.4.3 Τριβές κλάδων 234 10.4.4 Συστήματα Υδραυλικών Υποδοχέων 234 10.4.5 Yπόμνημα Υδραυλικών Υποδοχέων 235 10.4.6 Σκαρίφημα 235 10.4.7 Κατακόρυφο διάγραμμα 235 10.4.8 Προμέτρηση-Κοστολόγηση 235 10.4.9 Προμέτρηση κατά ΑΤΗΕ 235 10.4.10 Τεχνική Περιγραφή 235 10.4.11 Παραδοχές 236 10.4.12 Eξώφυλλο 236 10.4.13 Αναλυτική Προμέτρηση 236 10.5 Βιβλιοθήκες 236 10.6 Βοήθεια 238 11 ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ 239 11.1 Αρχεία 239 11.2 Στοιχεία 241 11.2.1 Γενικά 241 11.2.2 Δικτύου 241 11.2.3 Εισαγωγή Κατακόρυφου 244 11.3 Εμφάνιση 246 11.4 Παράθυρα 246 11.4.1 Φύλλο Υπολογισμού 246 11.4.2 Συστήματα Υποδοχέων 252 11.4.3 Υπόμνημα Yδραυλικών Υποδοχέων 252 11.4.4 Σηπτική Δεξαμενή 252 11.4.5 Απορροφητικός Βόθρος 256 11.4.6 Δεξαμενή Ανύψωσης Λυμάτων 256 11.4.7 Αντλία Ανύψωσης Λυμάτων 258 11.4.8 Σκαρίφημα 260 11.4.9 Κατακόρυφο διάγραμμα 260 11.4.10 Προμέτρηση-Κοστολόγηση 260 11.4.11 Προμέτρηση κατά ΑΤΗΕ 260 11.4.12 Τεχνική Περιγραφή 260 11.4.13 Αναλυτική Προμέτρηση 261 11.4.14 Παραδοχές 261 11.4.15 Εξώφυλλο 261 11.5 Βιβλιοθήκες 262 11.6 Βοήθεια 264 12. ΚΑΥΣΙΜΑ ΑΕΡΙΑ 265 12.1 Αρχεία 265 12.2 Στοιχεία 267 12.2.1 Γενικά 267 12.2.2 Δικτύου 267

ADEIA v

12.3 Εισαγωγή Κατακόρυφου 270 12.3.1 Δημιουργία κατακόρυφου 270 12.3.2 Ενημέρωση από κατακόρυφο 275 12.4 Εμφάνιση 276 12.5 Παράθυρα 276 12.5.1 Φύλλο Υπολογισμών 276 12.5.2 Τριβές κλάδων 283 12.5.3 Συστήματα Υποδοχέων (Συσκευών) 283 12.5.4 Yπόμνημα Υποδοχέων Καυσίμου Αερίου 283 12.5.5 Yπόμνημα 284 12.5.6 Καπνοδόχος 284 12.5.7 Σκαρίφημα 289 12.5.8 Κατακόρυφο διάγραμμα 289 12.5.9 Προμέτρηση-Κοστολόγηση 290 12.5.10 Προμέτρηση κατά ΑΤΗΕ 290 12.5.11 Τεχνική Περιγραφή 290 12.5.12 Παραδοχές 291 12.5.13 Εξώφυλλο 291 12.5.14 Αναλυτική Προμέτρηση 291 12.6 Βιβλιοθήκες 294 12.7 Βοήθεια 296

4M vi

Πρόλογος Ο Oδηγός Xρήσης που κρατάτε στα χέρια σας, περιγράφει τη λειτουργία του πακέτου ADEIA, το οποίο περιλαμβάνει όλες τις μελέτες που απαιτούνται στο πλαίσιο της έκδοσης μιάς Οικοδομικής Αδειας. Το ADEIA κυκλοφορεί σε τέσσερις παραλλαγές: α) Το ADEIA Base, με τα προγράμματα των Αμοιβών-Φορολογικών-ΙΚΑ και του Ελάχιστου Κόστους (ΕΚΚΟ), β) το ADEIA Standard με επιπλέον (του ADEIA Base) τα προγράμματα Προμέτρησης-Προϋπολογισμού, Κατανομής Χιλιοστών, Προστίμων Αυθαιρέτων, Χρονικού Προγραμματισμού, Θερμομόνωσης και Πυρασφάλειας, γ) το ADEIA-Plus, που περιλαμβάνει επιπλέον και τα προγράμματα Υδρευσης, Αποχέτευσης και Καυσίμων Αερίων (περιγράφονται στο Μέρος ΙΙ του παρόντος Οδηγού), και δ) το ADEIA Professional που αποτελεί ουσιαστικά τον συνδυασμό του ADEIA Plus με τον σχεδιαστικό πυρήνα του FINE για αυτόματους υπολογισμούς υδραυλικών απευθείας από τα σχέδια. Σε κάθε περίπτωση, το πακέτο ADEIA συνεργάζεται και με το Αρχιτεκτονικό πακέτο IDEA αντλώντας τα δεδομένα από τα Αρχιτεκτονικά Σχέδια. Φυσικά, το πακέτο ADEIA μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εντελώς αυτόνομα, πληκτρολογώντας τα δεδομένα στα αντίστοιχα φύλλα κάθε εφαρμογής. Ο παρών Οδηγός Χρήσης είναι γραμμένος θεωρώντας καταρχήν οτι ο χρήστης χρησιμοποιεί το πακέτο ADEIA αυτόνομα, ενώ όπου χρειάζεται γίνεται αναφορά στα θέματα συνεργασίας με τα IDEA και FINE. Συνιστάται πρώτα απόλα η καλή ανάγνωση του κεφαλαίου 1 της Εισαγωγής και στην συνέχεια των κεφαλαίων των εφαρμογών. Στην γρήγορη εξοικείωση του χρήστη συμβάλλει η μοναδική φιλικότητα του πακέτου, το σύγχρονο και δομημένο περιβάλλον επικοινωνίας, και προ πάντων η απλότητα στη γενικότερη φιλοσοφία. Σε κάθε βήμα της προσπάθειας εκμάθησης, η 4Μ και τα Εξουσιοδοτημένα της Κέντρα (ΕΚ4Μ) βρίσκονται διαρκώς στο πλευρό σας, για την γρηγορότερη και αποδοτικότερη χρήση του πακέτου.

ADΕΙΑ

4Μ

1. Εισαγωγή

1.1 Oδηγίες Εγκατάστασης Στην συσκευασία αγοράς, περιλαμβάνονται το CD του προγράμματος, και το κλειδί του προγράμματος. Το κλειδί αυτό φέρει επάνω του ένα αυτοκόλλητο με έναν αριθμό. Ο αριθμός αυτός πρέπει να είναι ο ίδιος με τον αριθμό που αναγράφεται επάνω στο CD της εγκατάστασης.

Τοποθετούμε το CD στο drive του Υπολογιστή και μετά από λίγα δευτερόλεπτα εμφανίζεται αυτόματα (autorun) η οθόνη εγκατάστασης του προγράμματος.

Ακολουθώντας τις οδηγίες που φαίνονται στην οθόνη του υπολογιστή, εγκαθιστούμε πρώτα το πρόγραμμα ADEIA και κατόπιν το σχεδιαστικό πρόγραμμα (IDEA ή AutoIDEA), εφόσον φυσικά το διαθέτουμε.

Σημείωση: Σε περίπτωση που για κάποιο λόγο δεν εμφανιστεί η οθόνη της εγκατάστασης, δηλαδή δεν λειτουργήσει το autorun, τότε θα πρέπει να καλέσουμε το πρόγραμμα εγκατάστασης απευθείας μέσα από το CD (μέσω του Explorer, ή του MyComputer).

Στο τέλος της εγκατάστασης εμφανίζεται ένα μήνυμα το οποίο μας ρωτά αν επιθυμούμε να προχωρήσουμε σε κωδικούς εγκατάστασης. Επιλέγουμε ‘’Ναι’’. Στην συνέχεια, εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο:

Στο πεδίο ‘’Σειριακός αριθμός’’ πληκτρολογούμε τον σειριακό αριθμό που αναγράφεται στο CD της εγκατάστασης και είναι μοναδικός για κάθε χρήστη. Πιέζοντας το πλήκτρο ‘’ΟΚ’’ (ή πιέζοντας <Enter>), εμφανίζεται στο πεδίο ‘’Κωδικός Α’’ ένας συνδυασμός αριθμών.

ADEIA 1

Την στιγμή αυτή, τηλεφωνούμε στην Εταιρεία 4Μ ώστε να ζητήσουμε τον ‘’Κωδικό Β’’. Από την Εταιρεία θα σας ζητηθεί ο ‘’Σειριακός αριθμός’’, ο αριθμός προγραμμάτων που αναγράφεται επάνω στο CD δίπλα από τον ‘’αριθμό Hasp’’ και τέλος, ο ‘’κωδικός Α’’.

Πληκτρολογείτε τον ‘’Κωδικό Β’’ και πιέζετε το πλήκτρο ‘’ΟΚ’’.

Σημείωση: Κάθε φορά που για κάποιο λόγο επαναλαμβάνετε την εγκατάσταση, ο ‘’Κωδικός Α’’ είναι διαφορετικός. Έτσι, είναι διαφορετικός και ο ‘’Κωδικός Β’’. Δεν χρειάζεται λοιπόν να φυλάσσετε τον ‘’Κωδικό Β’’ που σας δίνει η Εταιρεία.

Μετά την ολοκλήρωση της εγκατάστασης, τα προγράμματα μπορούν να εκτελεστούν είτε από την λίστα προγραμμάτων του συστήματος (“Προγράμματα”->”ADEIA WIN”), είτε με κλικ του ποντικιού πάνω στα αντίστοιχα εικονίδια (που θα πρέπει να δημιουργήσετε), είτε με τον ADEIA Manager που περιγράφεται πιο κάτω, στην ενότητα 1.4.

Προσοχή!: Το πρόγραμμα δεν λειτουργεί χωρίς την παρουσία του κλειδιού ακόμη κι αν έχει ολοκληρωθεί σωστά η εγκατάσταση του προγράμματος.

Αν εκτελώντας κάποιο πρόγραμμα εμφανίζεται στην οθόνη σας ένα μήνυμα της παρακάτω μορφής, σημαίνει πως ο driver του κλειδιού δεν έχει εγκατασταθεί στον υπολογιστή σας.

Αυτό οφείλεται στα διαφορετικά λειτουργικά συστήματα των υπολογιστών. Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της 4Μ για να κατεβάσετε τον κατάλληλο driver για τον υπολογιστή σας. Η ηλεκτρονική διεύθυνση είναι η εξής:

http://www.4m.gr/support.html

Εκεί, θα βρείτε τον driver του κλειδιού αλλά και οδηγίες για την εγκατάστασή του.

Σημείωση: Κατά την εγκατάσταση δημιουργείται αυτόματα στο directory των Windows (πχ. C:\Windows) το Αρχείο ADEIA.INI, που περιέχει τις ακόλουθες αρχικές παραμέτρους για τα directories του προγράμματος:

• LibsPath=C:\4M\ADEIA\LIBS\DATAF (Διεύθυνση που βρίσκονται οι αριθμητικές βιβλιοθήκες του προγράμματος)

• OfferPath=C:\4M\ADEIA\LIBS\OFR (Διεύθυνση που βρίσκονται οι βιβλιοθήκες Προσφορών)

• ProjectsPath=C:\4M\ADEIA (Διεύθυνση που θα βρίσκονται οι μελέτες)

Ο χρήστης μπορεί να ανοίξει το αρχείο και να τροποποιήσει με προσοχή την διεύθυνση των αρχείων, εφόσον φυσικά το κρίνει αναγκαίο.

4M 2

Πριν από την περιγραφή των εφαρμογών, κρίνεται σκόπιμη η αναφορά ορισμένων εννοιών και βασικών αρχών για τα Windows (ενότητα 1.2), η οποία μπορεί να παραληφθεί από όσους είναι εξοικειωμένοι με τα Windows. Στην ενότητα 1.3 περιγράφεται η ενιαία φιλοσοφία του πακέτου, χάρη στην οποία επιταχύνεται σημαντικά ο χρόνος εκμάθησης των εφαρμογών, ενώ στην ενότητα 1.4 περιγράφεται ο Διαχειριστής Μελετών ADEIAManager. Λόγω της μεγάλης σημασίας που έχει η ενότητα 1.3 για την κατανόηση της φιλοσοφίας των εφαρμογών ADEIA συνιστάται η προσεκτική της ανάγνωση πριν από την ανάγνωση των ενοτήτων των εφαρμογών.

ADΕΙΑ 3

1.2 Γενικά για τα Windows Τα Windows αποτελούν το πιο διαδεδομένο λειτουργικό σύστημα που αναπτύσσεται και επεκτείνεται διαρκώς (windows 2000, XP, Vista, Windows 7 και 8 κλπ). Χάρη στη δυνατότητα πολλαπλής διαχείρισης παραθύρων, μέσα στα οποία μπορεί να εκτελούνται και διαφορετικές εφαρμογές ταυτόχρονα, τα windows συνιστούν έναν πολυδιάστατο σταθμό εργασίας, υψηλής λειτουργικότητας και απόδοσης.

Φορτώνοντας τα Windows έρχεται στην οθόνη μας το περιβάλλον τους με παράθυρα και εικονίδια. Στην παραπάνω οθόνη, που συνήθως ονομάζεται “επιφάνεια εργασίας”, βλέπουμε ένα τυπικό κεντρικό παράθυρο Windows, το παράθυρο "Διαχείρισης Προγραμμάτων" που περικλείει μέσα του διάφορες εφαρμογές ή αρχεία σε εικονίδια. Στο κάτω αριστερό μέρος υπάρχει το πλήκτρο Start (Εκκίνηση) το οποίο όταν το επιλέξουμε (με το ποντίκι) οδηγεί σε μία σειρά από menu βασικών επιλογών και υποεπιλογών. Ανάμεσα σε αυτές βρίσκεται και η επιλογή Programs (Προγράμματα) η οποία οδηγεί σε κατάλογο των προγραμμάτων που έχουν εγκατασταθεί στον υπολογιστή και που καλώντας τα αρχίζουν να εκτελούνται.

Καλώντας κάποιο πρόγραμμα είτε από το menu (με επιλογή μέσω του ποντικιού) είτε από το εικονίδιό του (με διπλό κλικ του ποντικιού επάνω στο εικονίδιο) ξεκινάει η εκτέλεση του προγράμματος και ταυτόχρονα εμφανίζεται το παράθυρο της εφαρμογής. Για παράδειγμα, με διπλό κλικ στο εικονίδιο “My Computer” (O Υπολογιστής Μου) “ανοίγει” το παράθυρο της εφαρμογής αυτής με τον ομώνυμο τίτλο στο πάνω μέρος:

4M 4

Γενικά, κάθε παράθυρο διακρίνεται με τα παρακάτω σταθερά χαρακτηριστικά:

Τίτλος (Επικεφαλίδα): O τίτλος αναφέρεται στο περιεχόμενο του παραθύρου.

Μετακινώντας το ποντίκι πάνω στον τίτλο ενός παραθύρου (έτσι ώστε δηλαδή ο δείκτης να πέσει επάνω στην γραμμή του τίτλου) και πιέζοντας το αριστερό πλήκτρο του (click), βλέπουμε ότι ο τίτλος αλλάζει χρώμα (εφόσον το παράθυρο δεν ήταν ενεργοποιημένο, πχ. βρισκόμασταν σε άλλο παράθυρο), ενώ έχοντας πατημένο το αριστερό πλήκτρο του ποντικού και μετακινώντας το ποντίκι (drag) βλέπουμε ότι μετακινείται προς την ίδια φορά και το παράθυρο.

Πλαίσιο: Όταν ο "δείκτης" του ποντικιού είναι πάνω στο πλαίσιο (γραμμή ορίων) ενός παραθύρου, παρατηρούμε να παίρνει την μορφή διπλού βέλους. Όταν έχει την μορφή διπλού βέλους και πατήσουμε το αριστερό πλήκτρο (click) μπορούμε να αυξομειώσουμε το μέγεθός του. Κρατώντας πατημένο το αριστερό πλήκτρο και μετακινώντας ταυτόχρονα το ποντίκι (drag) βλέπουμε την γραμμή ορίων να μετακινείται επίσης και το παράθυρο να επιμηκύνεται ή να στενεύει. Εφόσον βρισκόμαστε σε μία από τις γωνίες του παραθύρου το διπλό βέλος έχει πλάγια διεύθυνση και το παράθυρο μεγαλώνει ομοιόμορφα.

ADΕΙΑ 5

Εικονίδιο Ελέγχου: Υπάρχει σε κάθε παράθυρο στην πάνω αριστερή γωνία. Σημαδεύοντάς το με το ποντίκι (πιέζοντας το αριστερό πλήκτρο) “ανοίγει” ένα menu που χρησιμεύει στην εκτέλεση ορισμένων βασικών εντολών διαχείρισης του παραθύρου, όπως είναι το "κλείσιμό" του (close), η μετακίνησή του (move), η αλλαγή μεγέθους (size), η ελαχιστοποίηση- μεγιστοποίηση (minimize-maximize) κ.α. Στην πράξη, συνήθως οι παραπάνω εντολές εκτελούνται με το ποντίκι και τα πλήκτρα “Αυξομείωσης” που θα δούμε πιο κάτω.

Πλήκτρα Αυξομείωσης: Αυτά βρίσκονται πάνω και δεξιά σε κάθε παράθυρο. Πιέζοντας (click) το πλήκτρο Μεγιστοποίησης (το τετραγωνάκι με την παχιά πάνω πλευρά), το παράθυρο μεγαλώνει και καταλαμβάνει ολόκληρη την οθόνη. Πιέζοντας αντίστοιχα το πλήκτρο Ελαχιστοποίησης (αυτό που έχει την παχιά γραμμή στο κάτω μέρος), το παράθυρο μετατρέπεται σε μία οριζόντια γραμμή (με τον τίτλο του). Τέλος, εάν πιέσουμε το πλήκτρο με την ένδειξη “Χ” τότε το παράθυρο κλείνει. Εφόσον κάποιο παράθυρο είναι ελαχιστοποιημένο ή μεγιστοποιημένο και θέλουμε να επανέλθουμε στην ενδιάμεση μορφή του πιέζουμε το πλήκτρο με τα δύο τετραγωνάκια (το εικονίδιο που φαίνεται δίπλα αναφέρεται σε μεγιστοποιημένο παράθυρο το οποίο μπορεί είτε να ελαχιστοποιηθεί, είτε να επανέλθει στην προηγούμενη ενδιάμεση κατάστασή του, είτε να κλείσει). Γενικά οι διάφορες δυνατότητες “αυξομείωσης” των παραθύρων καθορίζονται και από τις ανάγκες της κάθε εφαρμογής. Ο χρήστης μπορεί με διάφορες δοκιμές να κατανοήσει εύκολα τις παραπάνω λειτουργίες που τελικό σκοπό έχουν να προσφέρουν στο χρήστη ένα εύπλαστο περιβάλλον υψηλής εποπτείας.

Γραμμή menu: Εφόσον το παράθυρο αναφέρεται σε κάποια εφαρμογή, τότε στο πάνω μέρος του υπάρχει menu τύπου pop up-pull down, που περιέχει τις εντολές της συγκεκριμένης εφαρμογής. Για παράδειγμα, υπάρχει συνήθως πρώτη αριστερά η ομάδα επιλογών “FILE” για διαχείριση των αρχείων της εφαρμογής (άνοιγμα, αποθήκευση κλπ), όπως φαίνεται και στο παραπάνω παράδειγμα από την εφαρμογή του Word. Αυτά ακριβώς τα πρότυπα ακολουθούν και οι εφαρμογές ADEIA, που έχουν σχεδιαστεί με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές.

Σε επίπεδο οργάνωσης των παραθύρων, ένα ή περισσότερα παράθυρα μπορεί να βρίσκονται μέσα σε άλλα παράθυρα κ.ο.κ., με τελικό αποτέλεσμα για το χρήστη ένα πολυεπίπεδο περιβάλλον εργασίας, στο οποίο μπορεί να εργάζεται με τις εφαρμογές που επιθυμεί έχοντας και την σημαντική δυνατότητα (που χαρακτηρίζει αποκλειστικά τα windows) να εργάζεται ταυτόχρονα με περισσότερες από μία εφαρμογές. Για παράδειγμα μπορεί να εργάζεται σε ένα παράθυρο εφαρμογής υπολογισμών (πχ. εφαρμογή spreadsheet) και ταυτόχρονα να έχει "ανοιχτό" και ένα άλλο παράθυρο με εφαρμογή κειμενογράφου για να μεταφέρει πίνακες υπολογισμών της μίας εφαρμογής μέσα σε ένα κείμενο της άλλης (με την βοήθεια του clipboard). Τα πλεονεκτήματα που πηγάζουν από τα Windows γίνονται αμέσως φανερά όταν τα δουλέψει κανείς στην πράξη και πολύ εντυπωσιακά όταν εξοικειωθεί κανείς μαζί τους, οπότε και θα ανακαλύψει τις πραγματικές τους δυνατότητες. Στο σημείο αυτό δεν έχει νόημα να επεκταθούμε σε άλλες λεπτομέρειες σχετικά με τα Windows σαν λειτουργικό σύστημα, ο χρήστης μπορεί να ξεκινήσει να εργάζεται και παράλληλα να μαθαίνει να αξιοποιεί όλο και περισσότερες δυνατότητές τους. Θα προχωρήσουμε έτσι κατευθείαν στις γενικές αρχές του πακέτου που περιγράφονται στην επόμενη ενότητα και αμέσως μετά στην αναλυτική περιγραφή της λειτουργίας κάθε εφαρμογής.

4M 6

Σημείωση: Η μεταφορά εικονιδίων πάνω στην επιφάνεια εργασίας, για οποιοδήποτε πρόγραμμα, γίνεται πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο πλήκτρο Start (Έναρξη) των Windows και στη συνέχεια επιλέγοντας Open (Άνοιγμα) και Programs (Προγράμματα), οπότε βλέπουμε τα εικονίδια των προγραμμάτων του συστήματος. Επιλέγοντας με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού ένα εικονίδιο (πχ. το ADEIA WIN) και τοποθετώντας το έξω από το παράθυρο (μετακινούμενοι προς την επιφάνεια εργασίας έχοντας πατημένο το ποντίκι), αφήνουμε το πλήκτρο του ποντικιού και επιλέγουμε το Copy (Αντιγραφή) από το μικρό menu που εμφανίζεται. Το εικονίδιο έχει τοποθετηθεί στην επιφάνεια εργασίας.

ADΕΙΑ 7

1.3 Γενικές Αρχές Πακέτου Παρά τις επιμέρους ιδιαιτερότητες κάθε μίας από τις εφαρμογές υπολογισμών ADEIA, το πακέτο βασίζεται σε ενιαία φιλοσοφία και κοινές αρχές, οι οποίες υιοθετήθηκαν ακριβώς για τη διευκόλυνση του χρήστη στη γρήγορη κατανόηση της λειτουργίας του πακέτου. Ανεξάρτητα από το πώς θα καλέσει ο χρήστης κάποια εφαρμογή του πακέτου (πχ. από το εικονίδιό της, μέσα από τον ADEIAManager, ή και από το σχεδιαστικό περιβάλλον IDEA), σκοπός της παρούσας ενότητας είναι να κάνει φανερή στον αναγνώστη ακριβώς αυτή την ενιαία φιλοσοφία που διέπει κάθε εφαρμογή, γεγονός που θα τον διευκολύνει σημαντικά στην κατανόηση της λειτουργίας της οποιασδήποτε εφαρμογής του πακέτου.

Ξεκινώντας, θα πρέπει πρώτα απ' όλα να σημειωθεί, ότι κατά την έναρξη της εκτέλεσης μίας οποιασδήποτε εφαρμογής, οδηγούμαστε κατά κανόνα σε ένα menu της ακόλουθης γενικής μορφής, με κάποιες μικρές ή μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις, οι οποίες θα επισημανθούν κατά περίπτωση, στα πλαίσια της κάθε εφαρμογής χωριστά.

Σημειώνεται εδώ, ότι η αρχική οθόνη μπορεί να καθορίζεται ελεύθερα από το χρήστη σύμφωνα με τις δικές του απαιτήσεις, μέσω της επιλογής "Αποθήκευση ως Πρότυπο" η οποία θα περιγραφεί αναλυτικότερα λίγο πιο κάτω. H δυνατότητα καθορισμού προτύπου οθόνης και εκτυπώσεων (όπως θα δούμε πιο κάτω) είναι ιδιαίτερα χρήσιμες, καθώς δίνουν στο χρήστη τη δυνατότητα να προσαρμόζει το πρόγραμμα στις απαιτήσεις του.

4M 8

Στο πάνω μέρος του παραθύρου της εφαρμογής εμφανίζονται οι γενικές επιλογές του κεντρικού menu (application menu), κάθε μία από τις οποίες μπορεί να περιέχει περισσότερες από μία υποεπιλογές. Όπως παρατηρούμε, οι βασικές ομάδες επιλογών έχουν γενικά τις ονομασίες "Αρχεία", "Στοιχεία", "Εμφάνιση", “Παράθυρα”, "Βιβλιοθήκες" και "Βοήθεια" (Ηelp), αν και υπάρχουν, ανάλογα με την εφαρμογή, ορισμένες μικροαποκλίσεις από την τυποποίηση αυτή. Στις επόμενες ενότητες αναλύουμε γενικά την σκοπιμότητα των παραπάνω επιλογών και υποεπιλογών, οι οποίες επαναλαμβάνονται με συνοπτική περιγραφή, στα πλαίσια κάθε εφαρμογής.

1.3.1 Αρχεία Ακολουθώντας την ευρύτερη -γνωστή στους περισσότερους- τυποποίηση των Windows, η επιλογή "Αρχεία" που υπάρχει στην αρχή

του menu κάθε εφαρμογής (και τα αντίστοιχα εικονίδια στη

γραμμή εργαλείων-toolbar) εξυπηρετεί τη διαχείριση των αρχείων των μελετών (εισαγωγή νέας μελέτης, επιλογή υπάρχουσας, αποθήκευση με άλλο όνομα κλπ), τη διαμόρφωση των προτύπων, τις εκτυπωτικές λειτουργίες (παράμετροι εκτύπωσης, προεπισκόπηση κλπ), την εξαγωγή αρχείων συγκεκριμένου format, τις συνδέσεις με άλλα προγράμματα, καθώς επίσης και μία σειρά από άλλες βοηθητικές λειτουργίες. πιο συγκεκριμένα, όπως φαίνεται και στο διπλανό menu, η επιλογή "Αρχεία" διακρίνεται στις ακόλουθες υποεπιλογές:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε στο παράθυρο που θα εμφανιστεί, το όνομα της μελέτης που θέλουμε να δημιουργήσουμε (πχ. neameleti στο παράδειγμα του παρακάτω παραθύρου). Το πρόγραμμα δημιουργεί αυτόματα έναν φάκελο (folder) με το όνομα που δίνουμε και extension “.BLD”) μέσα στον οποίο θα καταχωρούνται αυτόματα τα αρχεία της μελέτης αυτής.

ADΕΙΑ 9

Όπως παρατηρούμε, στο παραπάνω παράθυρο που εμφανίζεται, παρουσιάζεται η λίστα με τις μελέτες, καθώς επίσης και με τους υπόλοιπους φακέλους που βρίσκονται στην τρέχουσα διεύθυνση του δίσκου (πχ. ADEIA\), η οποία φαίνεται πάνω αριστερά και η οποία μπορεί να μεταβάλλεται από το χρήστη, σύμφωνα με τη γενικότερη τυποποίηση των windows (με το διπλανό κάτω βελάκι για να εμφανιστεί ο κατάλογος στη θέση που βρισκόμαστε, με το πάνω βέλος που βρίσκεται δεξιότερα για να «ανέβουμε» ένα επίπεδο κλπ). Οι μελέτες ξεχωρίζουν εύκολα μέσα στη λίστα, καθώς έχουν την κατάληξη bld, φαίνονται με έντονα γράμματα, και έχουν και την ένδειξη «Αρχείο Μελέτης» (στη στήλη «τύπος») σε μπλε φόντο. Τα εικονίδια που βρίσκονται πάνω-δεξιά χρησιμεύουν στην επισκόπηση της λίστας με διαφορετικούς τρόπους, σύμφωνα με τα πρότυπα των windows.

Στο κάτω μέρος, και ειδικότερα στο κάτω αριστερό τμήμα, παρουσιάζονται οι συγκεκριμένες εφαρμογές που έχουν γίνει στο πλαίσιο της μελέτης που έχει επιλεγεί (πχ. Άδεια, Ελάχιστο κόστος κλπ), ενώ στο κάτω δεξιό τμήμα οι επικεφαλίδες της εφαρμογής (Εργοδότης, Έργο, Διεύθυνση κλπ) που έχει επιλεγεί στο κάτω αριστερό τμήμα.

Σημείωση: Κατά την εισαγωγή κάποιας νέας μελέτης, οι αρχικές τιμές των μεταβλητών της μελέτης αντλούνται μέσα από την πρωτότυπη μελέτη με την ονομασία ADEIA.BLD. Ο χρήστης θα πρέπει να γνωρίζει ότι μπορεί να μεταβάλλει τις αρχικές τιμές της πρωτότυπης μελέτης ADEIA για οποιαδήποτε εφαρμογή, σύμφωνα με τις προτιμήσεις του (πχ. να ορίσει σαν προκαθορισμένη-default Ζώνη Θερμομόνωσης στη «Θερμομόνωση», πρότυπα εκτύπωσης που επιθυμεί στις εκτυπώσεις κ.α.). Με τον τρόπο αυτό δημιουργεί τις αρχικές τιμές που επιθυμεί σε κάθε εφαρμογή, οι οποίες θα εμφανίζονται στη συνέχεια σε κάθε νέα του μελέτη.

4M 10

Επιλογή Μελέτης: Με την εντολή αυτή εμφανίζεται παράθυρο εντελώς ανάλογο με αυτό που είδαμε πιο πάνω, μέσα από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε (για επεξεργασία ή απλή εποπτεία). Ισχύουν και εδώ γενικά όσα αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο. Μία χρήσιμη δυνατότητα είναι αυτή του «φιλτραρίσματος» της λίστας των μελετών, μέσα από το πεδίο «τροποποίηση» που έχει αρχικά την ένδειξη «Όλες οι μελέτες». Συγκεκριμένα, ενεργοποιώντας τη λίστα που εμφανίζεται πιέζοντας το κάτω-βέλος μπορούμε να επιλέξουμε μόνο τις μελέτες του τελευταίου έτους, μήνα, εβδομάδας, χθεσινές ή σημερινές. Τέλος, όπως θα δούμε και πιο κάτω, στο κάτω μέρος της ομάδας επιλογών "Αρχεία" υπάρχει και η δυνατότητα απευθείας επιλογής των πιο πρόσφατων μελετών, όπως άλλωστε συνηθίζεται σε πολλές εφαρμογές windows.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως” (βλ. πιο κάτω), όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

“Eνημέρωση από”: Στην εφαρμογή ‘’Ελάχιστο Κόστος’’ υπάρχει η επιλογή “Ενημέρωση από Αμοιβές” που σημαίνει ότι αντλούνται δεδομένα από το πρόγραμμα των ‘’Αμοιβών’’, ή επιλογή "Ενημέρωση από Σχέδιο" οπότε ενημερώνεται αυτόματα το φύλλο υπολογισμών της εφαρμογής από τις κατόψεις μίας εγκατάστασης που έχει σχεδιαστεί και "αναγνωριστεί" σύμφωνα με το πακέτο IDEA (στην περίπτωση αυτόνομης λειτουργίας μίας εφαρμογής, η επιλογή “Ενημέρωση από σχέδιο” δεν έχει νόημα).

Προσοχή! Η εντολή «Ενημέρωση από» θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή δεδομένου ότι ενημερώνει αυτόματα τα φύλλα υπολογισμών, και σε περίπτωση που υπάρχουν δεδομένα μπορεί να αντικαταστήσει τυχόν δεδομένα που έχουμε συμπληρώσει στο φύλλο με κενά. Για παράδειγμα, εφόσον επιλέξουμε «Ενημέρωση από Σχέδιο» σε μία μελέτη στην οποία δεν έχει προηγηθεί σχεδίαση & αναγνώριση (με το σχεδιαστικό Fine), τότε θα μεταφερθούν κενοί χαρακτήρες στα φύλλα των υπολογισμών.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Mε την επιλογή αυτή αποθηκεύουμε στο δίσκο τη μελέτη που έχουμε φορτώσει και δουλεύουμε.

Αποθήκευση Ως (Save as): Mε την επιλογή αυτή αποθηκεύουμε τη μελέτη που έχουμε φορτώσει, σε διαφορετικό αρχείο του δίσκου με το (δεύτερο) όνομα που μας ζητείται να δώσουμε. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε εύκολα να αντιγράψουμε ή να αλλάξουμε το όνομα της μελέτης που δουλεύουμε.

ADΕΙΑ 11

Ανάκτηση Προτύπου: Mε την επιλογή αυτή, έρχεται στην οθόνη μας το πρότυπο οθόνης που έχει καταχωρηθεί. Όπως προαναφέραμε, το Πρότυπο (Prototype) είναι μία συγκεκριμένη οργάνωση-διάταξη των παραθύρων της εφαρμογής, αλλά και κάποιων αρχικών τιμών, σύμφωνα με τις προτιμήσεις του χρήστη. Ειδικότερα, “ανακτώνται” η κατάσταση των παραθύρων (κλειστά, ανοικτά), η θέση και το μέγεθος των παραθύρων, το μέγεθος και ο τύπος γραμμάτων των παραθύρων.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Mε την επιλογή αυτή μπορούμε να καταχωρήσουμε σαν πρότυπο μία οποιαδήποτε κατάσταση οργάνωσης-διάταξης των παραθύρων και των εικονιδίων μίας εφαρμογής στην οθόνη μας. Για παράδειγμα, εάν θέλουμε να μας εμφανίζεται η παρακάτω πρώτη οθόνη στην εφαρμογή "Αεραγωγοί", ενεργούμε ώστε να έχουμε στην οθόνη μας την παρακάτω διάταξη και στη συνέχεια εκτελούμε "Αποθήκευση ως πρότυπο". Με κάθε "Ανάκτηση Προτύπου" που θα γίνεται εκ των υστέρων θα μας εμφανίζεται το Πρότυπο αυτό.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Τα Εκτυπωτικά Πρότυπα, ή Πρότυπα Εκτύπωσης μας δίνουν τη δυνατότητα να αναφερόμαστε σε μία ποικιλία τρόπων εκτύπωσης (εκτυπωτικών τεχνοτροπιών), εφόσον το επιθυμούμε. Για να δημιουργήσουμε ένα πρότυπο εκτύπωσης κατασκευάζουμε ένα πρότυπο (όπως και στην περίπτωση του βασικού προτύπου που είδαμε πιο πάνω) και στη συνέχεια επιλέγουμε “Εκτυπωτικά Πρότυπα” οπότε εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο-διάλογος στο οποίο ορίζουμε την ονομασία του προτύπου (με διψήφιο αριθμό πχ. 01 στο πρώτο πεδίο και επεξήγηση στο δεύτερο) και επιλέγουμε το πλήκτρο “Διαφύλαξη”. Αντίστοιχα, εάν θέλουμε να “ανακτήσουμε” κάποιο πρότυπο (μόνο για να το δούμε ή για να το αλλάξουμε, δεδομένου ότι για να το χρησιμοποιήσουμε στην εκτύπωση το “καλούμε” μέσα από το menu των εκτυπώσεων) επιλέγουμε το πλήκτρο “Ανάκτηση”. Με το πλήκτρο “Διαγραφή” διαγράφουμε κάποιο πρότυπο.

4M 12

Προσοχή! Τα Εκτυπωτικά Πρότυπα ισχύουν μόνο στην περίπτωση των εκτυπωτικών εφαρμογής, αυτών δηλαδή που είναι ενσωματωμένα στην εφαρμογή και όχι στην περίπτωση των εκτυπωτικών χρήστη τα οποία λειτουργούν στο πλαίσιο της Γεννήτριας Εκτυπωτικών (Report Generator).

Σημειώσεις: Σχετικά με τις ονομασίες των προτύπων:

1. Το πρότυπο οθόνης καταχωρείται ανά εφαρμογή σε αρχείο με κατάληξη CFG (πχ. AMOI.CFG για τις Αμοιβές Μηχανικών, ACOS.CFG για το Ελάχιστο Κόστος, APOX.CFG για την Αποχέτευση κ.ο.κ.).

2. Τα πρότυπα εκτυπώσεων καταχωρούνται ανά εφαρμογή με την ονομασία της εφαρμογής συν τους χαρακτήρες PN συν ένας διψήφιος αριθμός πχ. 01, 02 κλπ που ορίζει ο χρήστης. Η κατάληξη των αρχείων προτύπων είναι RTF. Για παράδειγμα το πρώτο πρότυπο στη λίστα για τις Αμοιβές Μηχανικών έχει την ονομασία AMOIPN01.CFG, το δεύτερο AMOIPN02.CFG κ.ο.κ. Οι ονομασίες των προτύπων υπάρχουν για την ευκολία του χρήστη.

Οι επόμενες τέσσερις επιλογές έχουν να κάνουν με την εκτύπωση της μελέτης.

Εκτύπωση: H επιλογή αυτή οδηγεί στην εκτύπωση του τεύχους της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν προηγηθεί στη "Ρύθμιση Εκτυπωτή", ενώ για το αποτέλεσμα της εκτύπωσης ο χρήστης μπορεί να έχει πλήρη εποπτεία μέσω της επιλογής "Προεπισκόπηση''.

Επιλέγοντας "Εκτύπωση", εμφανίζεται το παράθυρο του driver του εκτυπωτή που έχει οριστεί στο σύστημά μας. O χρήστης μπορεί να εκτυπώσει με "ΟΚ", "όλα" τα περιεχόμενα της μελέτης (που έχουν επιλεγεί στα "Περιεχόμενα Εκτυπώσεων") ή να επιλέξει τις συγκεκριμένες σελίδες που επιθυμεί, αφού πρώτα ενεργοποιήσει το κουμπί “Σελίδες” (Pages). Επίσης μπορεί να ορίσει η εκτύπωση να γίνει σε αρχείο (print to file) ενεργοποιώντας το αντίστοιχο κουτάκι (checkbox). Με τον τρόπο αυτό προκύπτει αρχείο τύπου prn που μπορεί να σταλεί για εκτύπωση μόνο σε ίδιον εκτυπωτή (πχ. με copy αρχείο.prn lpt1). Τέλος ο χρήστης μπορεί να ορίσει πλήθος αντιγράφων δίνοντας τον αντίστοιχο αριθμό στο πεδίο "Αντίγραφα", καθώς και να ορίσει αν θέλει να είναι τα αντίγραφα ομαδοποιημένα (ενεργοποιώντας τη διπλανή ένδειξη).

ADΕΙΑ 13

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Τα περιεχόμενα εκτύπωσης εξαρτώνται από τη συγκεκριμένη εφαρμογή και περιλαμβάνουν τα διάφορα τμήματα από τα οποία συνίσταται μία πλήρης μελέτη. Επιλέγοντας "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" εμφανίζεται ένα παράθυρο από το οποίο μπορούμε να επιλέξουμε εύκολα τι θέλουμε να εκτυπωθεί. Για παράδειγμα, στην ‘’Αποχέτευση’’ εμφανίζεται το παράθυρο με τα παρακάτω περιεχόμενα:

H επιλογή των περιεχομένων που θέλει ο χρήστης να εκτυπώσει γίνεται εύκολα με το ποντίκι, πιέζοντας το αντίστοιχο τετραγωνάκι που προηγείται από κάθε περιεχόμενο, ώστε να εμφανιστεί η ένδειξη x (που σημαίνει ότι έχει επιλεγεί). Με τον τρόπο αυτό επιλέγουμε τα περιεχόμενα που θέλουμε. Τα κουτάκια που βρίσκονται πάνω αριστερά βοηθούν στο να επιλέξουμε ή να αποεπιλέξουμε αντίστοιχα όλα τα περιεχόμενα με μία κίνηση (και μετά αν θέλουμε να διαφοροποιήσουμε τη λίστα ανάλογα). Με "ΟΚ" επικυρώνουμε τις επιλογές μας και "φεύγουμε" από το παράθυρο, ενώ με "Άκυρο" φεύγουμε χωρίς να τις έχουμε επικυρώσει. Σημειώνεται τέλος, ότι και τα "περιεχόμενα εκτύπωσης" επηρεάζονται από την εντολή "Καταχώρηση ως Πρότυπο" που συναντήσαμε πιο πάνω, οπότε ο χρήστης μπορεί για κάθε εφαρμογή να ορίσει μία φορά τις προτιμήσεις του.

4M 14

Κάθε ένα από τα περιεχόμενα της εκτύπωσης αντιστοιχεί σε ένα είδος εκτυπωτικού. Ορισμένα από τα περιεχόμενα έχουν την ένδειξη «Εφαρμογής» στο είδος του εκτυπωτικού. Αυτό σημαίνει ότι έχουν οριστεί και είναι standard μέσα στην εφαρμογή και δεν έχουμε τη δυνατότητα να τα αλλάξουμε ή να τα διαγράψουμε (αυτό φαίνεται άλλωστε από το γεγονός ότι απενεργοποιούνται αυτόματα τα διπλανά εικονίδια της διαγραφής και της ενημέρωσης που βρίσκονται πάνω-δεξιά στο παράθυρο των περιεχομένων εκτύπωσης). Υπάρχουν όμως επίσης στα περιεχόμενα της εκτύπωσης και εκτυπωτικά με την ένδειξη «Χρήστη» στο είδος του εκτυπωτικού. Αυτά μπορούν να ορίζονται και να ενημερώνονται ελεύθερα από το χρήστη. Κάθε εφαρμογή περιλαμβάνει έτοιμα κάποια τέτοια εκτυπωτικά, αλλά ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να ορίσει και δικά του. Ειδικότερα, εφόσον μεταβούμε σε ένα τέτοιο εκτυπωτικό με κλικ στο εικονίδιο «επεξεργασία» (αυτό με το σημειωματάριο), τότε μεταφερόμαστε μέσα στο αντίστοιχο εκτυπωτικό, δηλαδή στον επεξεργαστή κειμένου του προγράμματος, στο φύλλο του οποίου παρουσιάζεται το εκτυπωτικό που επιλέξαμε με παραμετροποιημένη μορφή.

Στο παρακάτω παράδειγμα, κάτω από τους τίτλους «Τμήμα Δικτύου», «Μήκος» και «Ολική Τριβή» φαίνονται οι μεταβλητές (παράμετροι) της εφαρμογής της Ύδρευσης, οι οποίες θα πάρουν την πραγματική τους τιμή κατά την εκτύπωση του συγκεκριμένου εκτυπωτικού.

Αντιλαμβάνεται κανείς εδώ ότι τα εκτυπωτικά του χρήστη είναι εντελώς παραμετρικά και μέσω αυτών δίνεται πρακτικά απεριόριστη ελευθερία στο χρήστη να διαμορφώσει τις εκτυπώσεις του όπως ακριβώς τις επιθυμεί. Ουσιαστικά, πρόκειται για μία γεννήτρια εκτυπωτικών (report generator) για την οποία περισσότερες λεπτομέρειες δίνονται στην ενότητα 1.3.4.6 στην οποία περιγράφονται και οι λειτουργίες του κειμενογράφου 4Μ, ο οποίος αποτελεί και τον πυρήνα στον οποίο έχει «κτιστεί» ο Report Generator. Εδώ απλά θα συμπληρώσουμε ότι με τη βοήθεια των εικονιδίων που βρίσκονται πάνω-δεξιά στο παράθυρο των περιεχομένων εκτύπωσης, ο χρήστης μπορεί να δίνει τις ονομασίες που θέλει στα εκτυπωτικά του, να τα επεξεργάζεται, να τα διαγράφει, καθώς επίσης και να τους αλλάζει θέση στον κατάλογο, «ανεβοκατεβάζοντάς» τα με κλικ στα δύο εικονίδια «πάνω βέλος» και «κάτω βέλος» αντίστοιχα.

Σημειώσεις: Εκτυπωτικά χρήστη υπάρχουν στις εφαρμογές ''Ύδρευση'', ''Αποχέτευση'' και ''Καύσιμο Αέριο''.

ADΕΙΑ 15

Παράμετροι Εκτύπωσης: H επιλογή αυτή οδηγεί σε παράθυρο ορισμού προδιαγραφών εκτύπωσης, όπου δίνεται η δυνατότητα ορισμού επικεφαλίδων, πλαισίων, αρίθμησης, γραμματοσειρών κλπ.

Όπως φαίνεται και στο παράθυρο των “Παραμέτρων Εκτύπωσης” υπάρχουν μία σειρά από “καρτέλλες” που εξυπηρετούν συγκεκριμένες ανάγκες και οι οποίες περιγράφονται στη συνέχεια.

Κείμενα Πλαισίου: Ο χρήστης μπορεί να ορίσει κεφαλίδες και υποσέλιδα, καθώς και την αρίθμηση σελίδας, δηλαδή να τοποθετήσει στο φύλλο εκτύπωσης συγκεκριμένα λεκτικά (πχ. φίρμα, κωδ. εντύπου κ.α.), αριστερά ή δεξιά και στο πάνω ή το κάτω μέρος της σελίδας εκτύπωσης. Ειδικά για την αρίθμηση σελίδας θα πρέπει να τονίσουμε ότι αυτή μπορεί να συνοδεύεται από οποιοδήποτε λεκτικό, αρκεί να δώσουμε τον κωδικό \b εκεί ακριβώς που θέλουμε να τοποθετηθεί η αρίθμηση (μέσα στο κείμενο). Για παράδειγμα εάν δώσουμε “Σελ. \b” αυτό θα τυπώνεται Σελ. 1 για την πρώτη σελίδα, Σελ. 2 για τη δεύτερη κ.ο.κ. Η θέση του κωδικού μπορεί να είναι οπουδήποτε μέσα στο κείμενο.

4M 16

Σε κάθε Κεφαλίδα, Υποσέλιδο ή Αρίθμηση Σελίδας, ο χρήστης μπορεί να ορίσει τη γραμματοσειρά και το μέγεθος που επιθυμεί. Αυτό γίνεται επιλέγοντας πρώτα την αντίστοιχη Κεφαλίδα, Υποσέλιδο ή Αρίθμηση και πιέζοντας στη συνέχεια το πλήκτρο "Γραμματοσειρά", οπότε εμφανίζεται το γνωστό παράθυρο ορισμού γραμματοσειράς.

Προσοχή! Η γραμματοσειρά ή γραμματοσειρές που ορίζονται στο παράθυρο αυτό αφορούν μόνο τα κείμενα πλαισίου και όχι όλο το κείμενο εκτύπωσης.

Πλαίσιο: Η καρτέλλα αυτή δίνει τη δυνατότητα για "Πλαισίωση σελίδας", "Υπογράμμιση Κεφαλίδων" και "Επιγράμμιση Υποσέλιδων".

Εξάλλου, οι επιλογές "Χωρίσματα Κεφαλίδων" και "Υποσέλιδων" χρησιμεύουν για τον ορισμό κάθετων χωρισμάτων σε διάφορες θέσεις στα παραπάνω πλαίσια. Ένα παράδειγμα με πλαίσιο σελίδας, κεφαλίδων, υποκεφαλίδων και χωρίσματος Κεφαλίδας Κεντρικά, φαίνεται αμέσως πιο κάτω:

ADΕΙΑ 17

Τέλος, ο χρήστης μπορεί να ορίσει τις αποστάσεις του πλαισίου από τα όρια του χαρτιού, καθώς και το πάχος του πλαισίου μέσα από τις αντίστοιχες επιλογές που βρίσκονται στη δεξιά πλευρά της καρτέλλας. Δεν είναι βέβαια δυνατόν να οριστούν αποστάσεις που θα βγάλουν το χαρτί έξω από την περιοχή της εκτύπωσης (printable area) που έχει ο συγκεκριμένος εκτυπωτής. Γι' αυτό, εάν ο χρήστης δώσει κάποια χαμηλή τιμή πχ. 0 θα διαπιστώσει ότι το πρόγραμμα τη διορθώνει στην ελάχιστη επιτρεπόμενη. Οι εκτυπωτές δεν μπορούν να εκτυπώσουν στα όρια του χαρτιού.

Σελιδοποίηση: H καρτέλλα αυτή δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να ορίζει από που θα ξεκινάει η αρίθμηση της σελίδας, καθώς και τα αντίστοιχα περιθώρια από τα άκρα της περιοχής εκτύπωσης (printable area) σε αντίθεση με το πλαίσιο που είναι στα όρια του χαρτιού. Για να ενημερωθεί όμως η αρίθμηση σελίδας θα πρέπει να έχει οριστεί και στα κείμενα πλαισίου “Αρίθμηση Σελίδας”.

Πρότυπο: Η καρτέλλα αυτή μας δίνει τη δυνατότητα είτε να εκτυπώσουμε με την “τρέχουσα κατάσταση” (πρότυπο οθόνης), είτε να επιλέξουμε κάποιο αποθηκευμένο πρότυπο εκτύπωσης.

4M 18

Στη τελευταία περίπτωση επιλέγουμε το κουμπί “Αποθηκευμένο Πρότυπο”, οπότε εμφανίζεται η σχετική λίστα από την οποία επιλέγουμε το Πρότυπο Εκτύπωσης που επιθυμούμε.

Επιπλέον, στο δεξί μέρος της παραπάνω καρτέλας υπάρχει η επιλογή "Επιλογή Προτύπου RTF", η οποία μας δίνει τη δυνατότητα επιλογής των κεφαλίδων/υποσέλιδων (headers/footers) στην περίπτωση της εξαγωγής της μελέτης σε αρχείο τύπου rtf. Τα δεξιά και αριστερά περιθώρια είναι αυτά που ορίζονται από το χρήστη στην καρτέλλα ‘’Σελιδοποίηση’’.

Ανεξάρτητα από την καρτέλλα που έχουμε επιλέξει στο επάνω μέρος των “Παραμέτρων Εκτύπωσης”, στο κάτω μέρος υπάρχουν οι επιλογές “Επιλογή Εκτυπωτή”, “Αποθήκευση”, “Ανάκτηση”, καθώς και τα πλήκτρα “ΟΚ” και “Ακύρωση” για επικύρωση ή ακύρωση των επιλογών που κάναμε στις παραμέτρους εκτύπωσης.

Επιλογή Εκτυπωτή: Επιλέγοντας το πλήκτρο αυτό οδηγούμαστε στο παράθυρο Print Setup των Windows, από το οποίο μπορούμε να επιλέξουμε τους εκτυπωτές που έχουμε εγκαταστήσει στο σύστημά μας, και να αλλάξουμε αν θέλουμε κάποιες παραμέτρους τους (πχ. εκτύπωση portrait ή landscape).

ADΕΙΑ 19

Αποθήκευση-Ανάκτηση: Mε την επιλογή "Αποθήκευση" ο χρήστης έχει την δυνατότητα να καταχωρεί μία ομάδα τιμών παραμέτρων εκτύπωσης (δηλαδή ένα συγκεκριμένο στυλ εκτύπωσης σε ότι αφορά πλαίσια, κεφαλίδες, υποσέλιδα) σε κάποιο αρχείο και να το ανακαλεί όποτε το χρειάζεται με τη βοήθεια της εντολής "Ανάκτηση". Τόσο κατά την Αποθήκευση όσο και κατά την Ανάκτηση, παρουσιάζεται η οθόνη στην οποία πληκτρολογείται το όνομα του αρχείου, όπου παρουσιάζεται και ο κατάλογος των αρχείων που έχουν καταχωρηθεί.

Η δυνατότητα ορισμού αρχείων “Παραμέτρων Εκτύπωσης” σε συνδυασμό με τη δυνατότητα ορισμού “Προτύπων Εκτύπωσης” που είδαμε πιο πάνω, δίνουν πλήρη ελευθερία στο χρήστη να διαμορφώνει όπως ακριβώς επιθυμεί την παρουσίαση (output) των μελετών του.

Εννοείται, ότι σε κάθε περίπτωση ο χρήστης μπορεί, πριν την εκτύπωση, να δει το αποτέλεσμα των επιλογών του με τη βοήθεια της επιλογής "Προεπισκόπηση" που ακολουθεί.

Προεπισκόπηση: H επιλογή "Προεπισκόπηση", ακολουθώντας τα πρότυπα των Windows, εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα. Με τη βοήθεια των πλήκτρων <PgUp> και <PgDn> ή και των επιλογών "Προηγούμενη Σελίδα" - "Επόμενη Σελίδα" μπορούμε να μεταφερόμαστε σε προηγούμενες και επόμενες σελίδες, με την επιλογή "Μεγέθυνση" μεγεθύνεται η σελίδα (zoom), ενώ τέλος με την "Έξοδο" (ή και το πλήκτρο<Esc>) φεύγουμε από την προεπισκόπηση και επανερχόμαστε στην προηγούμενη κατάσταση.

Εξαγωγή σε Αρχείο Rtf: Η επιλογή αυτή χρησιμεύει για να "στείλουμε" τα περιεχόμενα της μελέτης σε ένα αρχείο τύπου Rtf (αρχείο εμπλουτισμένου κειμένου-rich text format) το οποίο κατασκευάζεται αυτόματα μέσα στο directory (BLD) της μελέτης και έχει κατάληξη RTF (πρόθεμα το όνομα της εφαρμογής συν το λεκτικό DT, πχ. ΑPOXDT.RTF για την αποχέτευση). Τα αριστερά και δεξιά περιθώρια της σελίδας του RTF ορίζονται μέσα στις παραμέτρους εκτύπωσης.

4M 20

Εξαγωγή σε Αρχείο ΑΤΗΕ: Δημιουργείται text αρχείο με τον κατάλογο των υλικών, τις ποσότητές τους και τον κωδικό τους κατά ΑΤΗΕ, με τη μορφή που έχει και το παράθυρο αποτελεσμάτων «κατάλογος ΑΤΗΕ». Η ονομασία του αρχείου, όπως φαίνεται και στο παρακάτω παράθυρο, συντίθεται από το όνομα της εφαρμογής και το standard λεκτικό ATHE και έχει κατάληξη txt. (Μόνο για τις εφαρμογές: Ύδρευση, Αποχέτευση και Καύσιμο Αέριο).

Σύνδεση με Word: Mέσα από την επιλογή αυτή μεταφερόμαστε αυτόματα στο πρόγραμμα word, όπου βλέπουμε το output της μελέτης μας. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να έχουμε ενεργοποιήσει την ένδειξη "Σύνδεση με Word" η οποία βρίσκεται στην τελευταία καρτέλα με το χαρακτηρισμό "Συνδέσεις".

Στην περίπτωση αυτή το αρχείο rtf θα πάρει αυτόματα τις κεφαλίδες/υποσέλιδα που έχουν οριστεί στην καρτέλα "Πρότυπα" που είδαμε παραπάνω.

Σύνδεση με 4Μ editor: Η επιλογή αυτή είναι ανάλογη με την προηγούμενη, αλλά αντί να έχουμε το output της μελέτης μας στο word, το έχουμε μέσα στον editor κειμενογράφο της 4Μ, αυτόν που χρησιμοποιείται κατά κόρον μέσα στο πακέτο, και που οι δυνατότητές του και λειτουργίες του περιγράφονται στην ενότητα 1.3.4.7.

Έξοδος: Έξοδος από την εφαρμογή.

Σημείωση: Ακριβώς πιο πάνω από την επιλογή "Έξοδος" το πρόγραμμα "θυμάται" και παρουσιάζει τις (μέχρι 4) πιο πρόσφατες μελέτες που έχουν γίνει (πχ. c:\4m\adeia\meleth). Έτσι, εφόσον ο χρήστης θέλει να δουλέψει με κάποια από τις μελέτες αυτές, δεν έχει παρά να επιλέξει την αντίστοιχη μελέτη και αυτή φορτώνεται αυτόματα. Από τις πιο πρόσφατες μελέτες εξαιρείται βέβαια η μελέτη unnamed, καθώς αυτό δεν θα είχε κανένα νόημα.

1.3.2 Στοιχεία Η ομάδα επιλογών "Στοιχεία" περιλαμβάνει τις επικεφαλίδες και τις ειδικές παραμέτρους κάθε εφαρμογής. Οι επικεφαλίδες είναι κοινές για κάθε εφαρμογή και αναφέρονται στον Εργοδότη, το Έργο, τη Θέση, τους Μελετητές και την Ημερομηνία όπως φαίνεται και στο διπλανό παράθυρο. Μέσω το πλήκτρου «Κοινά Στοιχεία», ο χρήστης μπορεί να καλέσει τα παραπάνω στοιχεία της μελέτης από τα Γενικά Στοιχεία του Έργου, εφόσον τα έχει ήδη καταχωρήσει.

ADΕΙΑ 21

Σημείωση: Εκτός από το πλήκτρο «Κοινά Στοιχεία» μπορούμε φυσικά να μεταφέρουμε οποιοδήποτε στοιχείο των επικεφαλίδων από μία μελέτη σε μία άλλη και με copy & paste (είτε με Ctrl&Ins και Shift&Ins ή και κατευθείαν με τις αντίστοιχες εντολές από το menu των windows που εμφανίζεται όταν πιέσουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού).

Εξάλλου, οι ειδικές παράμετροι κάθε εφαρμογής διαφοροποιούνται ανάλογα με την εφαρμογή (πχ. "Στοιχεία Αμοιβών" στο Αμοιβές Μηχανικών, "Στοιχεία Υπολογισμού" στο Ελάχιστο Κόστος κλπ), και επίσης μπορεί να αντιστοιχούν σε περισσότερες από μία επιλογές, ανάλογα με τη συγκεκριμένη εφαρμογή. Για τον λόγο αυτό θα παρουσιαστούν με λεπτομέρεια στην αντίστοιχη ενότητα κάθε εφαρμογής. Ένα παράδειγμα τέτοιων στοιχείων για την περίπτωση των Αμοιβών Μηχανικών φαίνεται στο διπλανό παράθυρο. Γενικά, στις παραμέτρους αυτές ο χρήστης μπορεί να δίνει συνολικές τιμές για τη συγκεκριμένη εφαρμογή (πχ. Ελάχιστη αμοιβή, τιμή συντελεστή λ κλπ), τιμές που λαμβάνονται καταρχήν υπόψη από τους υπολογισμούς (default τιμές) και που μπορεί να διαφοροποιούνται επιλεκτικά μέσα στα φύλλα υπολογισμών. Υπάρχει με άλλα λόγια ένας σφαιρικός έλεγχος των βασικών παραμέτρων της μελέτης, χωρίς όμως να μας περιορίζει την ευελιξία για επιλεκτικές επεμβάσεις όπου κρίνεται απαραίτητο.

Σημείωση: Υπενθυμίζεται, ότι οι αρχικές τιμές των παραπάνω στοιχείων αντλούνται μέσα από την πρωτότυπη μελέτη με την ονομασία ADEIA.BLD, οπότε ο χρήστης μπορεί να τις προσαρμόσει σύμφωνα με την επιθυμία του επεμβαίνοντας στη μελέτη ADEIA.BLD.

4M 22

Στην παρούσα ενότητα θα ήταν καλό να γίνουν κάποιες διευκρινήσεις σχετικά με ορισμένους βοηθητικούς συμβολισμούς που χρησιμοποιούνται κατά κανόνα στα φύλλα εισαγωγής δεδομένων του ADEIA.

Το κάτω βέλος σημαίνει ότι στο υπό συμπλήρωση πεδίο υπάρχει η δυνατότητα επιλογής από εναλλακτικές τιμές, οπότε με κλικ πάνω στο βελάκι εμφανίζεται η σχετική λίστα για να επιλέξουμε την επιθυμητή (πχ. σύστημα μονάδων ή τύπος δοχείου διαστολής στο παραπάνω παράδειγμα).

Το σύμβολο με τις τρεις τελείες σημαίνει ότι επίσης στο υπό συμπλήρωση πεδίο υπάρχει η δυνατότητα επιλογής από εναλλακτικές τιμές, αλλά από κάποιον πίνακα. Οπότε, με κλικ πάνω στο σύμβολο αυτό ανοίγει το αντίστοιχο παραθυράκι-λίστα με τις εναλλακτικές επιλογές για να επιλέξουμε την επιθυμητή (πχ. είδος σωλήνα στο παραπάνω παράδειγμα).

Το πάνω-κάτω βέλος χρησιμεύει για να αυξομειώνουμε την τιμή κάποιας μεταβλητής με κάποιο βήμα (πχ. κατά 1) με κλικ στο πάνω ή κάτω βέλος για αύξηση ή μείωση αντίστοιχα (πχ. ο αριθμός των κυκλοφορητών στο παραπάνω παράδειγμα).

Το δεξί βέλος σε κάποιο πεδίο σημαίνει ότι θα πρέπει να επιλέξουμε από κάποιο menu που εμφανίζεται στην οθόνη μας με κλικ πάνω στο βέλος αυτό.

1.3.3 Εμφάνιση Η εμφάνιση εμπεριέχει καταρχήν τις εργαλειοθήκες (toolbars) των εικονιδίων (icons) που αναφέρονται στις διάφορες επιλογές του menu. Αυτές χωρίζονται σε λογικές ενότητες, όπως για παράδειγμα οι εργαλειοθήκες με τα "Αρχεία" (διαχείριση αρχείων), "Eπεξεργασία Κειμένου", "Βοήθεια" (help), "Διαχείριση φύλλων" (στις εφαρμογές που έχουμε φύλλα χώρων) κ.α. Ανάλογα με τα παράθυρα που είναι ενεργοποιημένα στην εφαρμογή μας εξαρτάται και το ποιες είναι οι εργαλειοθήκες κάθε φορά (είτε απενεργοποιημένες, είτε ενεργοποιημένες οπότε στην τελευταία περίπτωση βλέπουμε το σύμβολο check αριστερά από την ονομασία τους.

ADΕΙΑ 23

Ενεργοποιώντας -δηλαδή "ανοίγοντας"- μία από τις εργαλειοθήκες (πιέζοντας με το ποντίκι πάνω στην αντίστοιχη επιλογή του menu έτσι ώστε να φαίνεται η ένδειξη check), παρατηρούμε να εμφανίζεται στην οθόνη η αντίστοιχη εργαλειοθήκη. Αυτή μπορεί να μεταφερθεί (και γενικά να μεταφέρεται) όπου επιθυμεί ο χρήστης, πχ. στο πάνω, αριστερό, δεξί ή κάτω μέρος της οθόνης, ή και σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή ώστε αυτό να "επιπλέει". Αυτό γίνεται εύκολα "πιάνοντας" την εργαλειοθήκη με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού και μεταφέροντάς την ανάλογα (κρατώντας το πλήκτρο πατημένο), όπως δηλαδή ισχύει και σε οποιαδήποτε εφαρμογή windows. Στο πιο πάνω παράδειγμα (οθόνη) φαίνονται διάφορες "ανοιχτές" εργαλειοθήκες σε όλες τις πιθανές θέσεις.

Στο πλαίσιο της εμφάνισης θα μπορούσε να ενταχθεί και η δυνατότητα αυξομείωσης του μεγέθους των χαρακτήρων που βλέπουμε στην οθόνη μας, για λόγους εποπτείας. πιο συγκεκριμένα, το 100% είναι η προκαθορισμένη τιμή. Επιλέγοντας μεγαλύτερο ποσοστό (πχ. 150%) το φύλλο μεγεθύνεται ομοιόμορφα κατά 50% (βλ. διπλανή οθόνη), ενώ με ποσοστό μικρότερο του 100 σμικρύνεται ανάλογα. Οι δυνατές τιμές μεγέθυνσης/σμίκρυνσης είναι οι τιμές 50, 75, 100, 150, και 200.

Προσοχή! Η αυξομείωση του μεγέθους που γίνεται μέσα από τις παραπάνω επιλογές αφορά μόνο στην εμφάνιση των γραμματοσειρών στην οθόνη, αφού το μέγεθος εκτύπωσής τους καθορίζεται προφανώς από το μέγεθος της συγκεκριμένης γραμματοσειράς (πχ. 12άρι, 14άρι κλπ) που ορίζεται μέσα από τις λειτουργίες του φύλλου υπολογισμών.

1.3.4 Παράθυρα Η επιλογή "Παράθυρα" περιλαμβάνει σε παράθυρα όλα τα αποτελέσματα κάθε εφαρμογής συμπεριλαμβανομένων και των φύλλων υπολογισμών, καθώς και τις δυνατές επιλογές διάταξής τους στην οθόνη μας. Ως προς τη διάταξη των παραθύρων στην οθόνη μας, οι δύο κύριοι εναλλακτικοί τρόποι που μπορούμε να τοποθετήσουμε τα παράθυρα είναι "Σε Επικάλυψη" και "Σε Παράθεση", ενώ φυσικά μπορούμε να τα φέρουμε σε οποιαδήποτε διάταξη με ανάλογους χειρισμούς.

Μπορούμε να επιλέξουμε το παράθυρο στο οποίο θέλουμε να εργαστούμε, είτε επιλέγοντάς το από το menu, είτε πηγαίνοντας με το ποντίκι και πιέζοντας το αριστερό πλήκτρο (click) μέσα σε κάποιο σημείο του παραθύρου (εφόσον υπάρχει οπτική επαφή με το παράθυρο αυτό). Και στις δύο περιπτώσεις το παράθυρο αυτό είναι ενεργοποιημένο οπότε εμφανίζεται και μία ένδειξη check δίπλα στην ονομασία του στο menu. Επίσης, για τα περισσότερα παράθυρα, στο κύριο menu παρεμβάλλεται αυτόματα και μία πρόσθετη κύρια επιλογή, με την ονομασία του παραθύρου που έχει ενεργοποιηθεί, και μία σειρά από επιλογές που αφορούν λειτουργίες του παραθύρου αυτού (πχ. παράμετροι που υπεισέρχονται στα αποτελέσματα που εμφανίζει το παράθυρο) ή και με υποεπιλογές-διακόπτες που ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται με διαδοχικά click, ενώ όταν είναι ενεργοποιημένες εμφανίζεται δίπλα τους η ένδειξη check.

4M 24

Αν επιλέξουμε "Παράθυρα" -> "Σε Επικάλυψη" θα δούμε στη οθόνη μας τα παράθυρα που είναι ανοικτά, το ένα πίσω από το άλλο (με πρώτο-πρώτο αυτό που είναι ενεργοποιημένο):

Ενώ, με "Παράθεση" παρουσιάζονται τα παράθυρα που είναι ανοικτά, το ένα δίπλα στο άλλο:

Τέλος, αν επιλέξουμε την “Τακτοποίηση Εικονιδίων”, εφόσον έχουμε παράθυρα “ελαχιστοποιημένα” (minimized), οπότε αυτά εμφανίζονται με τη μορφή μπάρας στο κάτω μέρος, η εντολή “Τακτοποίηση Εικονιδίων” τα τοποθετεί σε τάξη.

Από το σύνολο των παραθύρων αποτελεσμάτων μίας εφαρμογής ξεχωρίζει συνήθως ένα κεντρικό φύλλο εισαγωγής δεδομένων, το οποίο ενημερώνει μία σειρά από αποτελέσματα, τα οποία εμφανίζονται σε άλλα παράθυρα. Η δομή και η μορφή των παραθύρων αυτών είναι συνάρτηση των αναγκών και των ιδιαιτεροτήτων κάθε εφαρμογής. Παρόλα αυτά κρίνεται σκόπιμη η αναφορά ορισμένων γενικών αρχών και λειτουργικών χαρακτηριστικών που είναι κοινά σε όλες σχεδόν τις εφαρμογές.

Προσοχή! Δεδομένου ότι τα περιεχόμενα των παραθύρων ενημερώνονται αυτόματα με τους υπολογισμούς, η ταχύτητα αυξάνει όσο λιγότερα παράθυρα έχουμε ανοιχτά, αν και οι διαφορές είναι σχετικά μικρές.

1.3.4.1 Φύλλο Υπολογισμών Η πραγματοποίηση των υπολογισμών γίνεται σε προηγμένο περιβάλλον υπολογισμών που κατασκευάστηκε από την 4Μ ειδικά για τις συγκεκριμένες ανάγκες κάθε εφαρμογής. Πρόκειται συγκεκριμένα για ένα πινακοποιημένο περιβάλλον τύπου spreadsheet με ειδικές δυνατότητες και ευκολίες, ραμμένες στα μέτρα κάθε εφαρμογής. Αν και η οργάνωση και λειτουργία του “Φύλλου Υπολογισμών” διαφέρει από εφαρμογή σε εφαρμογή, η γενική δομή τους θα μπορούσε να τυποποιηθεί σε μία από τις 3 ακόλουθες περιπτώσεις:

Ι. Δίκτυα Eγκαταστάσεων ΙΙ. Φύλλα Χώρων ΙΙΙ. Πίνακες Δεδομένων Οι περιπτώσεις αυτές θα εξεταστούν αναλυτικά σε κάθε εφαρμογή στη συνέχεια.

ADΕΙΑ 25

Ι. Βασικές Λειτουργίες Στην ενότητα αυτή περιγράφονται οι βασικές λειτουργίες του Φύλλου υπολογισμών. Σε ότι αφορά πρώτα απ' όλα στην εμφάνιση των Τίτλων του Φύλλου Υπολογισμών, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να επιλέξει Γραμματοσειρά μέσα από την εντολή «Γραμματοσειρά Τίτλων», επιλέγοντάς την από το menu που εμφανίζεται πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικιού. Ανάλογη επιλογή μπορεί να κάνει και για τα δεδομένα του φύλλου υπολογισμών μέσα από την εντολή «Γραμματοσειρά Επιλεγμένων» που θα δούμε αναλυτικότερα πιο κάτω.

Σε ότι αφορά τη ζώνη των επικεφαλίδων, ο χρήστης μπορεί επίσης να αυξομειώσει το πλάτος των στηλών με τη βοήθεια του ποντικιού: Eφόσον ο δείκτης του ποντικιού βρίσκεται πάνω στην κάθετη γραμμή ορίου δύο στηλών, παίρνει τη μορφή διπλού βέλους, οπότε με πατημένο το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού και μετακίνηση βλέπουμε να αυξάνεται ή να μειώνεται το εύρος της στήλης, ανάλογα με τη φορά της μετακίνησης. Στο φύλλο υπολογισμών που ακολουθεί παρατηρούμε στήλες, όπως ορίστηκαν με διαφορετικά εύρη:

Οι επιλογές του χρήστη σε όλες τις παραπάνω εναλλακτικές δυνατότητες εποπτείας εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως η ανάλυση της κάρτας γραφικών και το μέγεθος της οθόνης, και για αυτό τον λόγο οι πραγματοποιούμενες επεμβάσεις επαφίενται στην κρίση του κάθε χρήστη. Για τον σκοπό αυτό υπάρχει άλλωστε και η δυνατότητα “Καταχώρησης Προτύπου” από το χρήστη. Σημειώνεται πάντως, ότι η καλύτερη εποπτεία επιτυγχάνεται σε υψηλές αναλύσεις και σε μεγάλες οθόνες.

Η πρόσβαση στις διάφορες θέσεις της ζώνης συμπλήρωσης τιμών γίνεται με τη βοήθεια του ποντικιού και των βελών του πληκτρολογίου. Μετακινώντας το δείκτη του ποντικιού μέσα στη ζώνη συμπλήρωσης τιμών παρατηρούμε ότι σε ορισμένες στήλες δεν μπορούμε να πληκτρολογήσουμε στοιχεία καθώς πρόκειται για εξαρτημένες μεταβλητές που οι τιμές τους προκύπτουν από τους υπολογισμούς. Εφόσον μεταβούμε σε κάποιο τετραγωνάκι ή στοιχείο (cell) με το δείκτη του ποντικιού σε μορφή σταυρού και πιέσουμε το αριστερό πλήκτρο, παρατηρούμε ότι το στοιχείο αποκτάει σκούρο περίγραμμα. Εφόσον πρόκειται για ανεξάρτητη μεταβλητή, τότε μπορούμε να συμπληρώσουμε (ή να αλλάξουμε) το περιεχόμενό του. Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να μεταβούμε σε οποιοδήποτε άλλο στοιχείο, ενώ ακόμα:

4M 26

• Με <Enter> μεταβαίνουμε στο επόμενο από κάτω στοιχείο κ.ο.κ.

• Με <Tab> μεταβαίνουμε στο επόμενο δεξιά στοιχείο κ.ο.κ.

Επίσης, μπορούμε να έχουμε εποπτεία για ολόκληρο το φύλλο υπολογισμών κινώντας το πάνω κάτω ή αριστερά δεξιά με τη βοήθεια των συρόμενων πλήκτρων (ποτενσιόμετρα) που εμφανίζονται κατακόρυφα ή οριζόντια, εφόσον το πλάτος του παραθύρου δεν επαρκεί για να χωρέσει όλες τις στήλες.

Στα πλαίσια της πληκτρολόγησης τιμών στο Φύλλο Υπολογισμών μίας οποιαδήποτε εφαρμογής, ο χρήστης θα πρέπει να γνωρίζει τις ακόλουθες χρήσιμες εντολές:

• Διαγραφή στοιχείου: Πιέζοντας το πλήκτρο <Del> επάνω σε ένα στοιχείο, διαγράφεται η περιεχόμενη τιμή, και το στοιχείο γίνεται κενό

• Διαγραφή Γραμμής: Επιλέγουμε ολόκληρη τη γραμμή κάνοντας κλικ στον αριθμό της. Αφού πιέσουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού, επιλέγουμε ‘’Διαγραφή Γραμμής’’.

• Παρεμβολή Γραμμής: Επιλέγουμε τη γραμμή πάνω από την οποία επιθυμούμε να εισάγουμε γραμμή. Αφού πιέσουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού, επιλέγουμε ‘’Εισαγωγή Γραμμής’’.

• Μεταφορά στην αρχή κάποιας γραμμής: Πιέζοντας το πλήκτρο <Ηοme> μεταφερόμαστε αυτόματα στην πρώτη στήλη της γραμμής που βρισκόμαστε.

• Μεταφορά στο τέλος κάποιας γραμμής: Πιέζοντας το πλήκτρο <End> μεταφερόμαστε αυτόματα στην τελευταία στήλη της γραμμής που βρισκόμαστε.

• Μεταφορά στο πάνω μέρος του φύλλου (πρώτη στήλη-πρώτη γραμμή): Πιέζοντας το συνδυασμό πλήκτρων <Ctrl>&<PgUp> μεταφερόμαστε αυτόματα στην πρώτη στήλη-πρώτη γραμμή του φύλλου υπολογισμών.

• Μεταφορά στο κάτω μέρος του φύλλου (πρώτη στήλη-τελευταία γραμμή): Πιέζοντας το συνδυασμό πλήκτρων <Ctrl>&<PgDn> μεταφερόμαστε αυτόματα στην τελευταία γραμμή του φύλλου υπολογισμών.

• Υπενθυμίζονται τέλος, οι μετακινήσεις στα στοιχεία από πάνω προς τα κάτω με <Εnter> και από αριστερά προς τα δεξιά με <Tab>.

Σημείωση: Οι παραπάνω λειτουργίες αποτελούν γενικές αρχές αναφορικά με τις εφαρμογές του πακέτου, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να υπάρχουν κάποιες αποκλίσεις.

ΙΙ. Προηγμένες Λειτουργίες Διαχείρισης Στην έκδοση ADΕΙΑ προσφέρεται μία σειρά από δυνατότητες διαχείρισης των δεδομένων του φύλλου υπολογισμών, μέσα από τις οποίες ο χρήστης μπορεί να

επιταχύνει τη διαδικασία εισαγωγής των δεδομένων, αλλά και να επέμβει στον τρόπο παρουσίασης των δεδομένων στο φύλλο των υπολογισμών. Επίσης δίνεται και η δυνατότητα undo (αναίρεση τελευταίας ενέργειας) και

redo (επανάληψη ενέργειας που αναιρέθηκε) μέσα από τα αντίστοιχα εικονίδια . Ειδικότερα:

Ο χρήστης μπορεί να έχει εποπτεία για ολόκληρο το φύλλο υπολογισμών κινώντας το πάνω κάτω ή αριστερά δεξιά με τη βοήθεια των συρόμενων πλήκτρων (ποτενσιόμετρα) που εμφανίζονται κατακόρυφα ή οριζόντια, εφόσον το πλάτος του παραθύρου δεν επαρκεί για να χωρέσει όλες τις στήλες.

ADΕΙΑ 27

Επίσης, όταν σε κάποια στήλη δεν υπάρχει πρόσβαση για συμπλήρωση τιμών ο δείκτης του ποντικιού παίρνει αυτόματα τη μορφή απαγορευτικής πινακίδας. Έτσι ο χρήστης αντιλαμβάνεται ότι το εν λόγω μέγεθος είναι παράγωγο, δηλαδή προκύπτει αυτόματα με υπολογισμούς.

Διαχείριση Γραμμών και Στηλών: Δίνεται η δυνατότητα συνολικής διαχείρισης γραμμών και στηλών, αφού πρώτα επιλέξουμε μία ή περισσότερες γραμμές, ή μία ή περισσότερες στήλες, όπως φαίνεται και στα τέσσερα πιο κάτω παραδείγματα.

Εφόσον έχουν επιλεγεί τα πεδία που μας ενδιαφέρουν (βλέποντάς τα με σκούρο χρώμα στην οθόνη μας) έχουμε τη δυνατότητα να τα επεξεργαστούμε συνολικά, αφού πρώτα πιέσουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού. Έτσι, στο menu που θα εμφανιστεί περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, οι γνωστές επιλογές των windows Αποκοπή (Cut), Αντιγραφή (Copy), Επικόλληση (Paste), Καθάρισμα (Erase) και Επιλογή όλου (select). Οι επιλογές Εισαγωγή Γραμμής και Διαγραφή Γραμμής είναι ενεργές μόνο όταν αναφερόμαστε σε μία γραμμή, δηλαδή έχουμε επιλέξει (και τη βλέπουμε με σκούρο χρώμα) μία μόνο γραμμή. Γενικά ισχύουν οι δυνατότητες που έχει κανείς με τις περισσότερες εφαρμογές windows. Ακόμα, η επιλογή «Γραμματοσειρά Τίτλων» οδηγεί στην οθόνη Γραμματοσειρών που είδαμε και πιο πάνω, δίνοντας τη δυνατότητα στο χρήστη να αλλάξει τον τύπο και το μέγεθος της Γραμματοσειράς των τίτλων του φύλλου.

Για την επιλογή-μαρκάρισμα μίας γραμμής ή στήλης, αφού μεταβούμε στον α/α της γραμμής ή τον τίτλο της στήλης (οπότε ο κέρσορας παίρνει τη μορφή οριζόντιου ή κατακόρυφου βέλους αντίστοιχα) πιέζουμε το αριστερό πλήκτρο του ποντικού και βλέπουμε τη γραμμή ή τη στήλη που επιλέξαμε να γίνεται μαύρη.

Σημείωση: Κατά το μαρκάρισμα μίας ή περισσότερων γραμμών, το «τμήμα δικτύου» (1η στήλη) δεν επιλέγεται, διότι τυχόν αντιγραφή του θα δημιουργούσε πρόβλημα στην τυποποίηση του δικτύου.

4M 28

Σε περίπτωση που θέλουμε να μαρκάρουμε περισσότερες από μία διαδοχικές γραμμές ή στήλες, τότε ξεκινάμε από την αντίστοιχη γραμμή ή στήλη και κρατώντας πατημένο το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού μετακινούμαστε μέχρι τη γραμμή ή στήλη που θέλουμε να καταλήξουμε. Εφόσον για παράδειγμα μαρκάρουμε τις τρεις πρώτες γραμμές έχουμε το αποτέλεσμα που φαίνεται στο παρακάτω παράθυρο.

Τέλος, με κλικ πάνω στο πάνω-αριστερά κενό νταμάκι του φύλλου υπολογισμών, επιλέγεται το πλήρες φύλλο (select all). Το ίδιο ακριβώς γίνεται και μέσα από την εντολή «Επιλογή Όλου», από το menu που μας εμφανίζεται πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικιού.

Εφόσον έχουμε μαρκάρει κάποιες γραμμές ή στήλες με τον τρόπο που είδαμε πιο πάνω, έχουμε στη συνέχεια τη δυνατότητα να κάνουμε Αποκοπή, Αντιγραφή, Επικόλληση, Καθάρισμα, Διαγραφή κλπ σύμφωνα με τα γνωστά πρότυπα των windows.

Αυτό μπορεί να γίνει είτε με τη βοήθεια των κλασσικών εικονιδίων cut, copy, paste που βρίσκονται στο πάνω μέρος, είτε αφού πιέσουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού, να επιλέξουμε την αντίστοιχη εντολή από το menu που θα μας εμφανιστεί. Για παράδειγμα, εφόσον έχουμε επιλέξει 3 γραμμές και θέλουμε να τις αντιγράψουμε από τη γραμμή 10 και κάτω στο φύλλο των υπολογισμών, τότε αφού επιλέξουμε πρώτα απ' όλα «Αντιγραφή», μεταβαίνουμε στη γραμμή 10 και πιέζουμε το αριστερό πλήκτρο για να τοποθετηθούμε ακριβώς εκεί. Στη συνέχεια, με κλικ στο εικονίδιο paste-επικόλληση ή με δεξί πλήκτρο και κλικ στην εντολή επικόλληση, παρατηρούμε ότι έχουμε μεταφέρει τα δεδομένα των τριών πρώτων γραμμών στις γραμμές 10, 11 και 12. Παρατηρούμε, όπως άλλωστε αναφέραμε, ότι τα περιεχόμενα της πρώτης στήλης «τμήμα δικτύου» παραμένουν κενά στο σημείο που έγινε η αντιγραφή, δεδομένου ότι δεν θα ήταν δυνατόν να επαναληφθούν μέσα στο φύλλο υπολογισμού για λόγους συνέπειας του μοντέλου. Μπορούμε να δώσουμε στη συνέχεια της τιμές που θέλουμε (πχ. 11.12, 12.13, 12.14 για να δημιουργηθεί ένας ανεξάρτητος κλάδος δικτύου ανάλογος με αυτόν που αντιγράψαμε).

Σημείωση: Η δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων με copy-paste δεν περιορίζεται μόνο στο πλαίσιο μίας μελέτης, στο φύλλο των υπολογισμών της. Έτσι, μπορούμε για παράδειγμα να μεταφέρουμε ένα δίκτυο καυσίμου αερίου από μία υπάρχουσα μελέτη σε μία νέα μελέτη καυσίμου αερίου, ή να αντιγράψουμε προσανατολισμούς από μία μελέτη σε μία άλλη κ.ο.κ.

Σημείωση: Η δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων με copy-paste δεν περιορίζεται μόνο στο πλαίσιο των εφαρμογών του ADΕΙΑ. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα μεταφοράς αριθμητικών δεδομένων στο MS EXCEL για περαιτέρω επεξεργασία. Έτσι, μπορούμε για παράδειγμα να μεταφέρουμε ένα δίκτυο καυσίμου αερίου από μία υπάρχουσα μελέτη σε ένα φύλλο του EXCEL, κ.ο.κ.

ADΕΙΑ 29

Σε ότι αφορά τέλος στην εισαγωγή Γραμμής ή Γραμμών, εντολή που περιέχεται επίσης στο menu που ενεργοποιείται με το δεξί πλήκτρο, επιλέγοντας μία ή περισσότερες γραμμές, η εντολή εισαγωγή Γραμμής θα εισάγει ισάριθμες γραμμές. Αντίστοιχα λειτουργεί και η διαγραφή. Για την εισαγωγή ή τη διαγραφή μίας μόνο γραμμής, το αποτέλεσμα είναι ίδιο με αυτό των λειτουργιών Ctrl & Ins Ctrl & Del> που είδαμε πιο πάνω.

Σχετικά με την παρουσίαση των δεδομένων στο φύλλο των υπολογισμών, δίνεται πρώτα απ' όλα η δυνατότητα σε κάθε τμήμα που μαρκάρουμε να δίνουμε τα χαρακτηριστικά παρουσίασης που θέλουμε, δηλαδή να ορίζουμε την επιθυμητή Γραμματοσειρά, χρώμα γραμμάτων, φόντο κ.α. πιο Συγκεκριμένα, προκειμένου να αλλάξουμε τη Γραμματοσειρά, αρκεί είτε να επιλέξουμε αυτήν που θέλουμε από το σχετικό πεδίο μαζί με το μέγεθός της, είτε να ενεργοποιήσουμε το γνωστό παράθυρο ενημέρωσης Γραμματοσειρών με δεξί πλήκτρο του ποντικιού και επιλογή της τελευταίας εντολής από το σχετικό menu. Από το παράθυρο αυτό (ή και από τα αντίστοιχα εικονίδια επίσης) μπορούμε να επιλέξουμε και χρώμα και φόντο.

Μία πρόσθετη δυνατότητα στην εμφάνιση των δεδομένων του φύλλου υπολογισμών είναι, ότι μπορούμε να στοιχίζουμε τα περιεχόμενα των κελιών με έναν από τους τρεις γνωστούς τρόπους, δηλ. αριστερή στοίχιση, δεξιά στοίχιση ή κεντράρισμα, μέσα από τα αντίστοιχα εικονίδια στοίχισης.

Υπενθυμίζεται τέλος και η δυνατότητα επιλογής κλίμακας εμφάνισης (πχ. 100%) του φύλλου και των περιεχομένων του.

ΙΙΙ. Άλλες Λειτουργίες Παρατηρούμε, ότι σε ορισμένες θέσεις της ζώνης συμπλήρωσης τιμών, μπορούν να ανοίξουν πρόσθετα παράθυρα (δεδομένων ή διαλόγου)

που εξαρτώνται από τη συγκεκριμένη εφαρμογή. Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό από τη μορφή που παίρνει

το αντίστοιχο κελί, όταν «βρεθούμε» πάνω του. Για παράδειγμα, από οποιοδήποτε κελί της στήλης «Επιθυμητή Διάμετρος» (βλ. διπλανό παράθυρο), με κλικ πάνω στο εικονίδιο με τις τρεις τελείες ενεργοποιείται ο διάλογος επιλογής διαμέτρου σωλήνα, που φαίνεται πιο κάτω.

4M 30

Σε ορισμένες εφαρμογές ενεργοποιούνται και επιπλέον παράθυρα, μη σχετιζόμενα με κάποια στήλη, αλλά αναφερόμενα σε όλη τη γραμμή, όπως είναι για παράδειγμα κάποια πρόσθετα στοιχεία της γραμμής του φύλλου υπολογισμών που εμφανίζονται με την επιλογή «Συμπληρωματικά Στοιχεία» από το menu (που εμφανίζεται με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού) ή πιέζοντας το πλήκτρο <F12>. Όλα αυτά περιγράφονται αναλυτικότερα μέσα στις ενότητες των εφαρμογών.

Σημείωση: Σε περίπτωση που θέλουμε να επαναλάβουμε κάποια γραμμή (τυπικό κλάδο του δικτύου), πέρα από το copy-paste που είδαμε πιο πάνω παραμένει και η παλιότερη δυνατότητα να συμπληρώνουμε το περιεχόμενο της πρώτης στήλης δηλ. την ονομασία τμήματος, παρατηρώντας όλη τη γραμμή να αντιγράφεται, εκτός από την ονομασία του τμήματος που γίνεται κενή.

Μία άλλη κατηγορία λειτουργιών έχει να κάνει με τη μορφή του φύλλου υπολογισμών κατά την εκτύπωση. Συγκεκριμένα, όταν το φύλλο των υπολογισμών είναι ενεργοποιημένο, τότε εμφανίζεται πάνω στις κεντρικές επιλογές του menu μία πρόσθετη επιλογή “Φύλλο Υπολογισμού” με την υποεπιλογή “Παράμετροι Εκτύπωσης”. Επιλέγοντας “Παράμετροι Εκτύπωσης” εμφανίζεται το διπλανό παράθυρο διαλόγου μέσα στο οποίο ο χρήστης μπορεί να επέμβει στην εμφάνιση του Φύλλου Υπολογισμού κατά την εκτύπωση. Συγκεκριμένα μπορεί να ορίσει έντονο πλαίσιο ή κανονικό πλαίσιο, ή και καθόλου πλαίσιο, οριζόντιες και (ή) κάθετες γραμμές, καθώς επίσης και σκίαση (raster) για τους τίτλους (επικεφαλίδες) του φύλλου υπολογισμών με το βαθμό απόχρωσης που επιθυμεί (συρόμενο πλήκτρο).

Όπως τονίστηκε και πιο πάνω, το παράθυρο του Φύλλου Υπολογισμών είναι ο κεντρικός πυρήνας κάθε εφαρμογής. Επειδή όμως τα αποτελέσματα των υπολογισμών μίας μελέτης δεν εξαντλούνται στο Φύλλο Υπολογισμών, κάθε εφαρμογή περιέχει και άλλα παράθυρα στα οποία παρουσιάζονται συμπληρωματικά αποτελέσματα που συνοδεύουν το τεύχος της μελέτης. Η σκοπιμότητα και η περιγραφή της λειτουργίας των παραθύρων αυτών αποτελεί αντικείμενο της κάθε εφαρμογής. Παρόλα αυτά, ανάμεσα στα διάφορα παράθυρα μπορούμε να ξεχωρίσουμε ορισμένα παράθυρα που έχουν κοινή φιλοσοφία ανεξάρτητα εφαρμογής (πχ. Παράθυρο Προμέτρησης Υλικών, Παράθυρο Τεχνικής Περιγραφής κλπ). Οι “τύποι” των παραθύρων αυτών περιγράφονται στις ενότητες που ακολουθούν, αλλά όχι απαραίτητα με τη σειρά που είναι τοποθετημένα στις διάφορες εφαρμογές.

ADΕΙΑ 31

1.3.4.2 Προμέτρηση (-Κοστολόγηση) Το παράθυρο “Προμέτρηση” συναντάται σε όλες τις εφαρμογές που αναφέρονται άμεσα σε εγκατάσταση (πχ. Ύδρευση, Αποχέτευση, Καύσιμα Αέρια). Το παράθυρο αυτό περιλαμβάνει τα υλικά της συγκεκριμένης εγκατάστασης, σε πίνακα, με τις ποσότητες που προκύπτουν μέσα από το φύλλο υπολογισμών και τις αντίστοιχες τιμές βιβλιοθήκης.

Όπως φαίνεται και στο παράδειγμα, τα υλικά έχουν τοποθετηθεί κατά είδος (πχ. σωλήνες, υποδοχείς, εξαρτήματα κλπ) στις γραμμές του πίνακα, ενώ στις στήλες του πίνακα αντιστοιχούν τα μεγέθη "τιμή μονάδας", "ποσότητα", "έκπτωση %", "ΦΠΑ" και "Συνολική Τιμή". Οι πράξεις γίνονται αυτόματα και εμφανίζονται στην τελευταία στήλη. Ο χρήστης μπορεί να επεξεργαστεί τον πίνακα προμέτρησης-κοστολόγησης με τον ανάλογο τρόπο που δουλεύει και το φύλλο υπολογισμών. Ισχύουν δηλαδή οι μετακινήσεις με <Enter> και <Τab>, η διαγραφή στοιχείου με <Del>, η διαγραφή γραμμής με <Ctrl>&<Del>, η προσθήκη γραμμής, το μαρκάρισμα γραμμών και στηλών, η πρόσδοση χαρακτηριστικών στα δεδομένα κλπ. Επίσης μπορεί να αυξομειώσει και το εύρος των στηλών, όπως και στο φύλλο υπολογισμών.

Όταν είναι ενεργοποιημένο το παράθυρο "Προμέτρηση", τότε (και μόνο) εμφανίζεται στο κεντρικό menu η ομώνυμη επιλογή με τις δύο υποεπιλογές Παράμετροι (Προσφοράς) και "Παράμετροι Εκτύπωσης":

4M 32

Με τη βοήθεια της πρώτης ομάδας παραμέτρων ο χρήστης μπορεί να αποκλείσει κάποιες στήλες του πίνακα Προμέτρησης-Προσφοράς (ΦΠΑ και Έκπτωσης), καθώς επίσης και να επιλέξει (ή όχι) να μεταφέρονται οι “Αναλυτικές Περιγραφές” των υλικών που τυχόν επιλέγονται από τις Βιβλιοθήκες “Προσφοράς”.

Στη δεύτερη ομάδα παραμέτρων ο χρήστης μπορεί να επέμβει στην παρουσίαση της εκτύπωσης, και ειδικότερα να ορίσει για τον πίνακα Προμέτρησης (ή Προσφοράς) εάν θέλει πλαίσιο (και μάλιστα κανονικό ή έντονο), οριζόντιες ή κάθετες γραμμές και διαγράμμιση (raster) στους τίτλους του.

Ανάμεσα στα επιλογές που έχουμε όταν ενεργοποιήσουμε το παράθυρο της Προμέτρησης βρίσκεται και η επιλογή υλικών από τη συμπληρωματική βιβλιοθήκη υλικών. Αυτή μας οδηγεί σε μία ομάδα βιβλιοθηκών υλικών και μικροϋλικών που έχει συνήθως την ονομασία “Βιβλιοθήκες Προσφοράς”, με υλικά που δεν περιέχονται στις βασικές βιβλιοθήκες κάθε εφαρμογής. Η σκοπιμότητα αυτών των βιβλιοθηκών είναι να διευκολύνουν το χρήστη που ασχολείται και με την κατασκευή, να συμπληρώσει οτιδήποτε θεωρεί σκόπιμο (πχ. διάφορα μικροϋλικά, εργασίες, εξοπλισμό που μπορεί να συνοδεύει την κατασκευή κλπ).

Τα υλικά των βιβλιοθηκών Προσφοράς είναι κοινά για τις διάφορες εφαρμογές, δηλαδή μπορούν να επιλεγούν από οποιαδήποτε εφαρμογή τις περιέχει. Η επιλογή υλικών από τις “Βιβλιοθήκες Προσφοράς” γίνεται είτε πιέζοντας το βελάκι που εμφανίζεται στο δεξί μέρος του κελιού όταν βρισκόμαστε στη στήλη «Περιγραφή» (και επιλέγοντας στη συνέχεια «Επιλογή από Βιβλιοθήκη»), είτε με τη βοήθεια του πλήκτρου <F11> από οποιαδήποτε στήλη (αναφερόμενη στη συγκεκριμένη γραμμή που βρισκόμαστε), οπότε εμφανίζεται σχετική λίστα από την οποία επιλέγουμε πρώτα την κατηγορία βιβλιοθήκης και μετά το συγκεκριμένο υλικό. Υπάρχει επίσης και η δυνατότητα -επίσης μέσα από το βελάκι ή και με το πλήκτρο <F8>- να επιλέξουμε υλικό από την τελευταία βιβλιοθήκη που καλέσαμε έτσι, ώστε να αποφεύγουμε κάθε φορά να επιλέγουμε κατηγορία βιβλιοθήκης.

Είναι φανερό ότι με όλες τις πιο πάνω δυνατότητες που προσφέρονται στο χρήστη, αυτός μπορεί εύκολα να έχει μία εικόνα για το κόστος του έργου, ή να συντάξει μία Οικονομική Προσφορά για την κατασκευή της αντίστοιχης εγκατάστασης, και βέβαια να την εκτυπώσει με τη μορφή που επιθυμεί.

1.3.4.3 Προμέτρηση ΑΤΗΕ Στο παράθυρο αυτό παρουσιάζεται ο κατάλογος των υλικών της μελέτης με την κωδικοποίησή τους κατά ΑΤΗΕ και τις αντίστοιχες ποσότητες.

Υπενθυμίζεται, ότι το Αρχείο ΑΤΗΕ μπορεί να διαβαστεί από το πρόγραμμα ΤΕΥΧΗ της 4Μ ώστε να γίνει Προκοστολόγηση του Έργου και παραγωγή όλων των Οικονομικών Τευχών.

ADΕΙΑ 33

1.3.4.4 Τεχνική Περιγραφή Το παράθυρο “Τεχνική Περιγραφή” υποστηρίζει την κατασκευή τεχνικής περιγραφής της μελέτης, δίνοντας τη δυνατότητα επιλογής διαφορετικών προτύπων τεχνικών περιγραφών με κάθε δυνατότητα επεξεργασίας του κειμένου, όπως θα δούμε και πιο κάτω, καθώς επίσης και την ελεύθερη διαμόρφωση νέων προτύπων σύμφωνα με τις επιθυμίες του χρήστη.

Επιλέγοντας “Τεχνική Περιγραφή” εμφανίζεται το παράθυρο της Τεχνικής Περιγραφής σε κίτρινο φόντο, ενημερωμένο με τα αποτελέσματα της μελέτης (στις θέσεις που υπάρχουν λέξεις-παράμετροι). Όταν το παράθυρο της Τεχνικής Περιγραφής είναι ενεργοποιημένο, εμφανίζεται στο κεντρικό menu (πριν από την επιλογή “Παράθυρα”) πρόσθετη επιλογή με την ονομασία “Τεχνική Περιγραφή”. Εάν από το menu αυτό επιλέξουμε “Επιλογή Προτύπου” θα εμφανιστεί στην οθόνη μας το παράθυρο διαχείρισης προτύπων, με τον κατάλογο των διαθέσιμων προτύπων τεχνικών περιγραφών για την εφαρμογή που δουλεύουμε.

Επιλέγοντας το αντίστοιχο πρότυπο (επιλέγοντάς το με το ποντίκι και χρησιμοποιώντας το πλήκτρο “Ανάκτηση”), εμφανίζεται στο παράθυρο της Τεχνικής περιγραφής το σχετικό κείμενο (επίσης σε κίτρινο φόντο και με ενημερωμένα τα αποτελέσματα της μελέτης).

4M 34

Εφόσον επιλέξουμε να τροποποιήσουμε σε οποιονδήποτε βαθμό (μέχρι και στο σημείο να ξαναγράψουμε μία περιγραφή από την αρχή) κάποιο έτοιμο πρότυπο, μπορούμε εύκολα να το αποθηκεύσουμε με τη βοήθεια του πλήκτρου “Διαφύλαξη”, αφού του δώσουμε κάποια ονομασία πάνω δεξιά, αλλά και κάποιον διψήφιο α/α (όπως είδαμε και στα “Πρότυπα Εκτύπωσης”). Επίσης μπορούμε εύκολα να διαγράψουμε κάποιο πρότυπο με το πλήκτρο “Διαγραφή”.

Γενικά, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, ένα πρότυπο τεχνικής περιγραφής αποτελείται από όχι μόνο από κείμενο αλλά και από λέξεις-παραμέτρους, οι οποίες βρίσκονται μέσα σε αγκύλες. Με τη βοήθεια αυτών των λέξεων-παραμέτρων ο χρήστης μπορεί να “παραμετροποιεί” τα πρότυπα των τεχνικών περιγραφών, δεδομένου ότι όπου βρίσκονται οι λέξεις-παράμετροι αυτές αντικαθιστώνται αυτόματα με τις τιμές που έχουν προκύψει στα πλαίσια της μελέτης που δουλεύουμε.

Οποιαδήποτε αλλαγή επιθυμούμε στην τεχνική περιγραφή της μελέτης, είτε μεταβάλλοντας τη θέση κάποιας λέξης-παραμέτρου, είτε επεξεργαζόμενοι το υπόλοιπο κείμενο όπως θέλουμε, μπορεί να γίνει πιέζοντας το εικονίδιο "Επεξεργασία Κειμένου Προτύπου". Υπάρχει επίσης και το εικονίδιο "Επεξεργασία Τελικού Κειμένου" που χρησιμεύει στην παραπέρα επεξεργασία του τελικού κειμένου, αφού εκτός από το πρότυπο ο χρήστης μπορεί να θέλει να κάνει αλλαγές και στα στοιχεία που έχουν αντικατασταθεί από τα αποτελέσματα της μελέτης (δεδομένου ότι το πρώτο εικονίδιο δεν δίνει τη δυνατότητα αλλαγής των τιμών των παραμέτρων που έχουν αντικατασταθεί από το πρόγραμμα). Όλα τα παραπάνω μπορούν να γίνουν εύκολα αντιληπτά από το χρήστη με ένα απλό παράδειγμα. Εννοείται ότι σε κάθε περίπτωση που ο χρήστης μετανιώσει για κάποιες αλλαγές, μπορεί να επανανακτήσει το πρότυπο που θέλει με την επιλογή "Ανάκτηση" που είδαμε πιο πάνω.

ADΕΙΑ 35

Σημείωση: Εφόσον θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε ανεξάρτητο κειμενογράφο (πχ. word) για την επεξεργασία των τεχνικών περιγραφών, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα πρότυπα αρχεία των τεχνικών περιγραφών βρίσκονται στο directory του προγράμματος (δηλαδή στο 4M\ADEIA\APOX\ για την Αποχέτευση, στο 4MADEIA\KAER\ για το Καύσιμο Αέριο και στο 4M\ADEIA\YDRE για το πρόγραμμα της Yδρευσης και ότι είναι τύπου RTF. Οι ονομασίες των αρχείων προτύπων συντίθενται από το όνομα της εφαρμογής (πχ. APOX), τους χαρακτήρες TP (Τεχνική Περιγραφή), την αρίθμηση 01, 02, 03 με τη σειρά που βρίσκονται στη λίστα των προτύπων και τέλος την κατάληξη RTF. Eτσι, για παράδειγμα το πρώτο στη λίστα πρότυπο τεχνικής περιγραφής για την εφαρμογή του Καυσίμου Αερίου είναι το αρχείο KAERTP01.RTF (που βρίσκεται στο directory 4M\ADEIA\KAER), το δεύτερο στη λίστα πρότυπο για την Υδρευση στο αρχείο YDRETP02.RTF κ.ο.κ. Επίσης, οι περιγραφές των προτύπων στη λίστα που εμφανίζεται στο πρόγραμμα επιλέγοντας “Επιλογή Προτύπου” βρίσκονται σε χωριστό αρχείο, στο ίδιο directory με τα κείμενα των προτύπων. H ονομασία αυτού του αρχείου συντίθεται από το όνομα της εφαρμογής (4 γράμματα) το λεκτικό TP και την κατάληξη LST. Για παράδειγμα το αρχείο με τη λίστα των προτύπων στην Αποχέτευση έχει την ονομασία APOXTP.LST και βρίσκεται στο directory 4M\ADEIA\APOX.

1.3.4.5 Παραδοχές (Μελέτης) Σε όλες τις εφαρμογές, στο παράθυρο "Παραδοχές" περιλαμβάνεται το κείμενο των γενικών παραδοχών του τεύχους της μελέτης, το οποίο μπορεί να συμπεριληφθεί στην εκτύπωση της μελέτης εφόσον το έχουμε επιλέξει στα "Περιεχόμενα Εκτυπώσεων". Η λειτουργία των Παραδοχών είναι ανάλογη με αυτήν της Τεχνικής Περιγραφής με τη μόνη διαφορά ότι δεν υπάρχουν δύο εικονίδια επεξεργασίας κειμένου παρά μόνο ένα (καθώς εδώ δεν υπάρχουν λέξεις-παράμετροι). Έτσι, Εμφανίζεται στο menu η επιλογή “Παραδοχές” με την υποεπιλογή “Επιλογή Προτύπου” που οδηγεί στο αντίστοιχο παράθυρο διαχείρισης προτύπων. Επιλέγοντας (με “Ανάκτηση”) το αντίστοιχο πρότυπο παραδοχών, αυτό εμφανίζεται στο παράθυρο των Παραδοχών.

Ο χρήστης έχει κάθε δυνατότητα επεξεργασίας του κειμένου αλλά και ορισμού νέων προτύπων, όπως και στην περίπτωση της Τεχνικής Περιγραφής.

Σημείωση: Τα πρότυπα αρχεία παραδοχών βρίσκονται στο directory του προγράμματος (δηλαδή στο 4M\ADEIA\APOX\ για την Αποχέτευση, στο 4M\ADEIA\KAER\ για το Καύσιμο Αέριο και στο 4M\ADEIA\YDRE για το πρόγραμμα της Yδρευσης). Οι ονομασίες των αρχείων προτύπων συντίθενται από το όνομα της εφαρμογής (πχ. ΚΑΕΡ), τους χαρακτήρες PR (Παραδοχές), την αρίθμηση 01, 02, 03 με τη σειρά που βρίσκονται στη λίστα των προτύπων και τέλος την κατάληξη RTF. Eτσι, για παράδειγμα το πρώτο στη λίστα πρότυπο τεχνικής περιγραφής για την εφαρμογή της Ύδρευσης είναι το αρχείο YDREPR01.RTF (που βρίσκεται στο directory 4M\ADEIA\YDRE), το δεύτερο στη λίστα πρότυπο για την Ύδρευση στο αρχείο YDREPR02.RTF κ.ο.κ. Εξάλλου, οι περιγραφές των προτύπων στη λίστα που εμφανίζεται στο πρόγραμμα επιλέγοντας “Επιλογή Προτύπου” βρίσκονται σε χωριστό αρχείο, στο ίδιο directory με τα κείμενα των προτύπων. H ονομασία αυτού του αρχείου συντίθεται από το όνομα της εφαρμογής (4 γράμματα) το λεκτικό PR και την κατάληξη LST. Για παράδειγμα το αρχείο με τη λίστα των προτύπων παραδοχών στην Αποχέτευση έχει την ονομασία APOXPR.LST και βρίσκεται στο directory 4M\ADEIA\APOX.

4M 36

1.3.4.6 Eξώφυλλο (τεύχους μελέτης) Το παράθυρο “Εξώφυλλο” αποτελεί την πρώτη σελίδα εκτύπωσης της μελέτης (cover page) και το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει από μία ομάδα διαφορετικών τύπων εξωφύλλων, ή ακόμα και να δημιουργήσει το δικό του εξώφυλλο, όπως ακριβώς το επιθυμεί.

Η λειτουργία του “Εξωφύλλου” είναι εντελώς ανάλογη με αυτήν της Τεχνικής Περιγραφής. Έτσι, Εμφανίζεται στο menu η επιλογή “Εξώφυλλο” με την υποεπιλογή “Επιλογή Προτύπου” κλπ. Επιλέγοντας κάποιο πρότυπο (με “Ανάκτηση”) εμφανίζεται σε παράθυρο το αντίστοιχο Εξώφυλλο.

Σημείωση: Τα πρότυπα αρχεία εξωφύλλων βρίσκονται στο directory του προγράμματος (δηλαδή στο 4M\ADEIA\AMOI για τις Αμοιβές Μηχανικών, στο 4M\ADEIA\ACOS για το Ελάχιστο Κόστος, στο 4M\ADEIA\YDRE για το πρόγραμμα της Yδρευσης κ.ο.κ. Οι ονομασίες των αρχείων προτύπων συντίθενται από το όνομα της εφαρμογής (πχ. AMOI), τους χαρακτήρες CV, την αρίθμηση 01, 02, 03 με τη σειρά που βρίσκονται στη λίστα των προτύπων και τέλος την κατάληξη RTF. Eτσι, για παράδειγμα το πρώτο στη λίστα πρότυπο εξώφυλλου για την εφαρμογή του Ελάχιστου Κόστους είναι το αρχείο ACOSCV01.RTF (που βρίσκεται στο directory 4M\ADEIA\ACOS), το δεύτερο στη λίστα πρότυπο για την Ύδρευση στο αρχείο YDRECV02.RTF κ.ο.κ. Εξάλλου, οι περιγραφές των προτύπων στη λίστα που εμφανίζεται στο πρόγραμμα επιλέγοντας “Επιλογή Προτύπου” βρίσκονται σε χωριστό αρχείο, στο ίδιο directory με τα κείμενα των προτύπων. H ονομασία αυτού του αρχείου συντίθεται από το όνομα της εφαρμογής (4 γράμματα) το λεκτικό CV και την κατάληξη LST. Για παράδειγμα το αρχείο με τη λίστα των προτύπων παραδοχών στην Αποχέτευση έχει την ονομασία APOXCV.LST και βρίσκεται στο directory 4M\ADEIA\APOX.

ADΕΙΑ 37

1.3.4.7 Επεξεργασία Κειμένων- Γεννήτρια Εκτυπωτικών (Report Generator) Ι. Γενικές Λειτουργίες Κειμενογράφου Το πακέτο εμπεριέχει κειμενογράφο με πολύ πλούσιες δυνατότητες (στα πρότυπα του word) έτσι, ώστε ο χρήστης να έχει όλα τα εργαλεία διαχείρισης και επεξεργασίας που χρειάζεται. Σε αυτόν τον ίδιο κειμενογράφο βασίζεται και η γεννήτρια εκτυπωτικών (report generator), γεγονός που απλοποιεί την εκμάθησή της. Για τον λόγο αυτό, οι ειδικές εντολές του Report Generator περιγράφονται λίγο πιο κάτω, στο δεύτερο μέρος της παρούσας ενότητας.

Σε πολλές περιπτώσεις, ο κειμενογράφος καλείται αυτόματα, οπότε παρατηρούμε τότε να αντικαθιστάται το menu της εφαρμογής με αυτό του κειμενογράφου που πιάνει και ολόκληρο το επάνω μέρος της οθόνης.

Οι ομάδες επιλογών του κειμενογράφου συνιστώνται από τα "Αρχεία", την "Επεξεργασία", την "Προβολή" (Εμφάνιση), την "Εισαγωγή" (Προσθήκη), τη "Μορφή" (Γραμματοσειρά), τα "Εργαλεία" (Παράγραφο), τον "Πίνακα" και τις "Άλλες επιλογές". Αναλυτικότερα, οι εντολές του κειμενογράφου διακρίνονται στις ακόλουθες ομάδες και υπομάδες, η λειτουργία των οποίων είναι ανάλογη με αυτήν που συναντάμε σε άλλους κειμενογράφους όπως το word:

Εντολές Επεξεργασίας Αποκοπή (Cut)

Αντιγραφή (Copy)

Επικόλληση (Paste)

Απαλοιφή (Διαγραφή) (Delete)

Επικόλληση Ειδική (Paste Special)

Επεξεργασία Εικόνας (Edit Picture)

Αναίρεση (Undo)

4M 38

Επανάληψη (Επανεπιλογή) (Redo)

Επιλογή όλων (Select All)

Επανασελιδοποίηση (Repaginate)

Επεξεργασία Τομέα (Edit Section)

Επεξεργασία Στυλ (Edit Style)

Επεξεργασία Πλαισίου Σχεδίου (Edit Frame Drawing Object)

• Επεξεργασία Σχεδίου (Edit Drawing Object)

• Κατακόρυφη Θέση (Vertical Base Position)

Επεξεργασία Κεφαλίδας-Υποσέλιδου (Edit Page Header Footer)

• Κεφαλίδα-Υποσέλιδο Πρώτης Σελίδας (First Page Header Footer)

• Δημιουργία Κεφαλίδας Πρώτης Σελίδας (Create First Page Header)

• Δημιουργία Υποσέλιδου Πρώτης Σελίδας (Create First Page Footer)

• Διαγραφή Κεφαλίδας Πρώτης Σελίδας (Delete First Page Header)

• Διαγραφή Υποσέλιδου Πρώτης Σελίδας (Delete First Page Footer)

Επεξεργασία Σημείωσης Υποσέλιδου (Edit Footnote text)

• Επεξεργασία Αντικειμένου OLE (Edit Ole Object)

• Περιγράμμιση (Inline Ime)

Επεξεργασία Γραμμής (Line Edit)

• Προσθήκη Γραμμής Πριν (Insert LineBefore)

• Προσθήκη Γραμμής Μετά (Insert Line After)

• Διαγραφή Γραμμής (Delete Line)

• Αντιγραφή Μπλοκ (Copy Line Block)

• Μετακίνηση Μπλοκ (Move Line Block)

• Ενωμα Γραμμής (Join Line)

• Διάσπαση Γραμμής (Split Line)

Εντολές Προβολής (Εμφάνισης) Κατάσταση Σελίδας (Page Mode)

Καθαρή Εμφάνιση (Fitted View)

Κανόνας-χάρακας (Ruler)

Εργαλειοθήκη (Tool Bar)

Δείκτης Κατάστασης (Status Ribbon)

Δείκτης Παραγράφου (Paragraph Marker)

Κρυμμένο Κείμενο (Hidden Text)

Ονόματα Πεδίων (Field Names)

Κέρσορας Υπερδιασύνδεσης (Hyperlink Cursor)

ADΕΙΑ 39

Κεφαλίδα-Υποσέλιδο Σελίδας (Page Header Footer)

Περίγραμμα Σελίδας (Page Border)

Μεγέθυνση (Zoom)

Εντολές Εισαγωγής (Προσθήκης) Προσθήκη Kοψίματος (Insert Break)

Κόψιμο Σελίδας (Page Break)

Κόψιμο Τομέα (Section Break)

Κόψιμο Στήλης (Column Break)

Ενσωμάτωση Εικόνας (Embed Picture)

Διασύνδεση Εικόνας (Link Picture)

Αντικείμενο OLE (Ole Object)

Πλαίσιο (Frame)

Σχέδιο (Drawing Object)

Αριθμός Σελίδας (Page Number)

Μέτρημα Σελίδας (Page Count)

Υποσημείωση (Footnote)

Παραπομπή (Bookmark)

Πεδίο Δεδομένων (Data Field)

Πεδίο Εισαγωγής Κειμένου (Text Input Field)

Πεδίο Checkbox (Checkbox Field)

Συνεχόμενο Διάστημα (Non breaking Space)

Συνεχόμενη Διακεκομμένη (Non breakingDash)

Παύλες (Optional Hyphen)

Εντολές Γραμματοσειράς Κανονικά (Normal)

Έντονα (Bold)

Υπογράμμιση (Underline)

Διπλή Υπογράμμιση (Double Underline)

Πλάγια (Italic)

Εκθέτης (Superscript)

Δείκτης (Subscript)

Διαγράμμιση (Strike)

Γραμματοσειρές (Fonts)

Στυλ (Style)

Χρώμα Κειμένου (Text Color)

4M 40

Χρώμα Φόντου (Background Color)

Διαστήματα (Spacing)

Κρυμμένα (Hidden)

Σε Πλαίσιο (Boxed)

Προστασία (Protect)

Υπερδιασύνδεση (Hyperlink)

Εντολές Παραγράφου Κανονική (Normal)

Κέντρο (Center)

Δεξιά Στοίχιση (Right Justify)

Διπλή Στοίχιση (Justify Both)

Διπλό Κενό (Double Space)

Εσοχή Αριστερά (Indent Left)

Εσοχή Δεξιά (Indent Right)

Κλείδωμα Εσοχής (Hanging Indent)

Μαζί (Keep Together)

Μαζί με Επόμενο (Keep with Next)

Έλεγχος Aποκοπής (Widow Orphan Control)

Περίγραμμα και Σκίαση (Border and Shading)

Διάστημα Παραγράφου (Paragraph Spacing)

Χρώμα Φόντου (Background Color)

Βούλες (Bullets)

Αρίθμηση (Numbering)

Τοποθέτηση Tab (Set Tab)

Καθάρισμα Tab (Clear Tab)

Καθάρισμα Όλων των Tabs (Clear All Tabs)

Στυλ (Style)

Εντολές Πινάκων Εισαγωγή Πίνακα (Insert Table)

Εισαγωγή Γραμμής (Insert Row)

Εισαγωγή Στήλης (Insert Column)

Συγχώνευση Κελιών (Merge Cells)

Διάσπαση Κελιού (Split Cell)

Διαγραφή Κελιών (Delete Cells)

Θέση Γραμμής (Row Position)

Ύψος Γραμμής (Row Height)

ADΕΙΑ 41

Κεφαλίδα Γραμμής (Header Row)

Διατήρηση Γραμμής Μαζί (Keep Row Together)

Περίγραμμα Κελιού (Cell_Border)

Σκίαση Κελιού (CellShading)

Χρώμα Κελιού (Cell Color)

Ευθυγράμμιση Κελιού (Cell vertical Align)

Επιλογή Τρέχουσας Στήλης (Select Current Column)

Εμφάνιση Πλέγματος (Show Gridlines)

Άλλες Επιλογές Αναζήτηση (Search)

Αναζήτηση Εμπρός (Search Forward)

Αναζήτηση Πίσω (Search Backward)

Αντικατάσταση (Replace)

Μεταπήδηση (Jump)

Κλείδωμα Προστασίας (Protection Lock)

Έλξη Πλέγματος (Snap to Grid)

Εικόνα Φόντου (Background Picture)

Οι βασικότερες από τις παραπάνω επιλογές καλούνται και με συνδυασμό πλήκτρων (function keys), ο οποίος αναγράφεται δίπλα σε κάθε επιλογή (στο menu), ακολουθώντας τη γενικότερη τυποποίηση που ισχύει. Επειδή η αναλυτική επεξήγηση καθεμίας από τις πιο πάνω εντολές θα απαιτούσε από μόνη της πολύ χώρο, για περισσότερες λεπτομέρειες ο αναγνώστης μπορεί να συμβουλευτεί οποιοδήποτε βιβλίο ή βοήθημα για το word.

Εξάλλου, όταν ο κειμενογράφος είναι "ενεργοποιημένος", τότε στο επάνω μέρος του παραθύρου με το κείμενο, υπάρχει “κανόνας” (χάρακας) στον οποίο φαίνονται οι αποστάσεις με τους "οδηγούς" και τα σύμβολα των tabs.

Ισχύει γενικά ότι ισχύει και στο word. Σε ότι αφορά τους "οδηγούς" που χρησιμεύουν για να ορίσουμε τα αριστερά και δεξιά περιθώρια, ο αριστερός μπορεί να μετακινείται όλος μαζί (πιάνοντάς τον και σύροντάς τον με το ποντίκι ανάλογα), αλλά μπορούμε να μετατοπίσουμε σχετικά τον πάνω οδηγό ώστε σε κάθε παράγραφο που ξεκινάμε να υπάρχει εσοχή στην πρώτη γραμμή.

Σε ότι αφορά τη στοίχιση (tabs) υπάρχει η δυνατότητα τοποθέτησης 3 ειδών tabs για τη στοίχιση του κειμένου αριστερά, στο μέσον και δεξιά αντίστοιχα. Για να θέσουμε ΤΑB σε μία γραμμή, αφού πρώτα επιλέξουμε τον τύπο tab που θέλουμε (πιέζοντας με το ποντίκι πάνω στο συμβολισμό του tab -στο αριστερό άκρο του "κανόνα"- οπότε βλέπουμε να εναλλάσσονται τα 3 είδη tabs), κάνουμε κλικ το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού στο σημείο του κανόνα που θέλουμε να τοποθετηθεί (αν θέλουμε να το εξαφανίσουμε το “πιάνουμε” με το ποντίκι και το μεταφέρουμε εκτός κανόνος, οπότε καταργείται). Στον παραπάνω σχέδιο "κανόνα" παρατηρούμε και τα 3 είδη tabs σε 3 διαφορετικές θέσεις.

4M 42

Αν θέλουμε σε περισσότερες από μία γραμμές, επιλέγουμε με το ποντίκι πρώτα τις γραμμές, ώστε δηλαδή αυτές να γίνουν μαύρες (δηλαδή το γνωστό select των windows) και τοποθετούμε μετά στον κανόνα το ΤΑΒ. Η λειτουργία του ΤΑΒ είναι ότι όταν πιέζουμε το πλήκτρο ΤΑΒ η λέξη ή η πρόταση θα στοιχιστεί με την πρώτη επόμενη δήλωση ΤΑΒ που θα υπάρχει στον κανόνα. Γενικά η δήλωση ΤΑΒ είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο για τη στοίχιση του κειμένου.

Προσοχή! Για να "βγούμε" από τον Κειμενογράφο και να επανέλθουμε στο περιβάλλον που δουλεύαμε πριν καλέσουμε τον Κειμενογράφο, θα πρέπει να επιλέξουμε την "Έξοδο" από την πρώτη επιλογή "Αρχεία".

ΙΙ. Ειδικές Οδηγίες για τη Γεννήτρια Εκτυπωτικών (Ύδρευση – Αποχέτευση – Καύσιμο Αέριο) Για τη διαμόρφωση των εκτυπωτικών μέσω της Γεννήτριας (βλ. εκτυπωτικά χρήστη στα περιεχόμενα των εκτυπώσεων), ο χρήστης μπορεί καταρχήν να χρησιμοποιεί ελεύθερα όλες τις εντολές του κειμενογράφου για να διαμορφώσει τις σελίδες των εκτυπώσεων όπως ακριβώς τις επιθυμεί (δηλαδή να επιλέξει τις γραμματοσειρές και τα μεγέθη που θέλει, να ορίσει πίνακες, ράστερ κλπ). Φυσικά θα πρέπει να τοποθετήσει τις μεταβλητές της κάθε εφαρμογής στις σωστές θέσεις, δηλαδή δίπλα ή κάτω από τους σωστούς τίτλους, αυτούς που αντιστοιχούν στις μεταβλητές αυτές. Πχ. στο παράδειγμα που είδαμε και σε προηγούμενη ενότητα, η μεταβλητή «Υπολογισμοί_Οριζόντιων_Σωληνώσεων_Δικτύου_Αποχέτευσης_Τμήμα_Δικτύου» βρίσκεται κάτω από τον τίτλο «Τμήμα Δικτύου».

Οι μεταβλητές αυτές παίρνουν αυτόματα τις τιμές που έχουν προκύψει από το πρόγραμμα στη συγκεκριμένη μελέτη που θέλουμε να εκτυπώσουμε.

Παράδειγμα Δημιουργίας ενός νέου Εκτυπωτικού: Έστω ότι θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα νέο εκτυπωτικό για το φύλλο υπολογισμού του απορροφητικού βόθρου, μέσα στο πρόγραμμα της αποχέτευσης. Αφού καλέσουμε το πρόγραμμα «Ύδρευση» και μεταφερθούμε μέσα στο παράθυρο των «Περιεχομένων Εκτύπωσης», πηγαίνουμε και ορίζουμε ένα νέο Εκτυπωτικό Χρήστη, με κλικ πάνω στο εικονίδιο «Νέο

Εκτυπωτικό» .

ADΕΙΑ 43

Με κλικ μέσα στο νέο αυτό εκτυπωτικό, το οποίο παίρνει αυτόματα κάποια ονομασία (πχ. Noname0000011 στο παράδειγμά μας), πληκτρολογούμε τη νέα ονομασία που θέλουμε να του δώσουμε (πχ. Υπολογισμός Πιεστικού).

Στη συνέχεια, έχοντας επιλεγμένο το εκτυπωτικό «Υπολογισμός Πιεστικού» που μόλις ορίσαμε, κάνουμε κλικ πάνω στο εικονίδιο «Επεξεργασία Εκτυπωτικού» και μεταφερόμαστε αυτόματα μέσα στον κειμενογράφο του πακέτου. Εδώ μπορούμε να διαμορφώσουμε τη σελίδα του νέου εκτυπωτικού που ορίσαμε, πληκτρολογώντας πχ. τον τίτλο «Υπολογισμός Πιεστικού» στο πάνω μέρος, και σημειώνοντας επίσης τους τίτλους των παραμέτρων της εκτύπωσης, πχ. τον έναν κάτω από τον άλλον, ή όπως αλλιώς θέλουμε. Επίσης, μπορούμε να τοποθετήσουμε τα λεκτικά μας μέσα σε κελιά πίνακα, να παρεμβάλλουμε γραμμές, να γράψουμε υποσημειώσεις κ.α. Έστω λοιπόν ότι μέχρι στιγμής διαμορφώσαμε το εκτυπωτικό μας όπως φαίνεται στην ακόλουθη οθόνη:

4M 44

Σημείωση: Στο παραπάνω παράδειγμα, ορίσαμε έναν πίνακα δύο στηλών και 8 γραμμών και τοποθετήσαμε τα λεκτικά στην αριστερή στήλη (με σκοπό να ορίσουμε τα αποτελέσματα στη δεξιά στήλη). Το πάχος των γραμμών του πίνακα ορίζεται μέσα από την εντολή «Πλάτος Περιγράμματος Κελιού» μέσα από την ομάδα εντολών «Πίνακας».

Τα κείμενα που πληκτρολογήσαμε θα φαίνονται όπως είναι και κατά την εκτύπωση του εκτυπωτικού μας. Όμως στην εκτύπωση θα πρέπει να φαίνονται και οι τιμές των αποτελεσμάτων, δηλαδή οι τιμές των μεταβλητών που χρησιμοποιούνται από το πρόγραμμα.

Η εισαγωγή των μεταβλητών που θα πάρουν τιμή κατά την εκτύπωση γίνεται με τη βοήθεια του εικονιδίου «Εισαγωγή Μεταβλητής».

Με κλικ πάνω σε αυτό το εικονίδιο ανοίγει το παραθυράκι που φαίνεται στην παρακάτω οθόνη, στην αριστερή στήλη του οποίου είναι οι ομάδες δεδομένων που αφορούν στη συγκεκριμένη εφαρμογή της Αποχέτευσης (πχ. στοιχεία δικτύου, λέβητας, κυκλοφορητής κλπ) ενώ στη δεξιά στήλη φαίνονται οι διαθέσιμες μεταβλητές για την ομάδα που έχει επιλεγεί αριστερά. Στο παράδειγμά μας επιλέγουμε αριστερά την ομάδα «Υπολογισμός Απορροφητικού Βόθρου» οπότε στη δεξιά στήλη εμφανίζονται οι διαθέσιμες μεταβλητές στο πλαίσιο της επιλογής του λέβητα (Είδος Εδάφους, Απορροφητικότητα εδάφους κλπ), αυτές δηλαδή που χρησιμοποιεί και το πρόγραμμα.

ADΕΙΑ 45

Επιλέγοντας μέσα στο κείμενό μας, δίπλα από τον τίτλο «Είδος Κτιρίου» τη μεταβλητή «Είδος_κτιρίου_» που της αντιστοιχεί, παρατηρούμε τη μεταβλητή αυτή να τοποθετείται στο σημείο που την επιλέξαμε. Μάλιστα βλέπουμε (ή αν δεν το βλέπουμε μπορούμε να μεγαλώσουμε με το ποντίκι το πλάτος του αντίστοιχου πεδίου) να φαίνεται με την κωδική της ονομασία.

Συνεχίζουμε να φέρνουμε μία - μία τις μεταβλητές από το σχετικό παράθυρο με ανάλογη διαδικασία, καταλήγοντας στην τελική μορφή του εκτυπωτικού μας.

Σημείωση: Ο τρόπος με τον οποίο θα στοιχίσουμε τις μεταβλητές μας μέσα στο εκτυπωτικό, θα έχει το ανάλογο αποτέλεσμα κατά την εκτύπωση.

Για τη δημιουργία του πιο πάνω εκτυπωτικού χρησιμοποιήσαμε το εικονίδιο «Εισαγωγή Μεταβλητής».

Υπάρχει επίσης και ένα δεύτερο ανάλογης χρήσης εικονίδιο, αυτό της «Εισαγωγής Πεδίου Πίνακα». Αυτό αναφέρεται σε μεταβλητές πίνακα, δηλαδή μεταβλητές που επαναλαμβάνονται σα γραμμές κάποιου πίνακα. Για παράδειγμα, στο εκτυπωτικό χρήστη «Υπολογισμοί Οριζόντιων Σωληνώσεων Δικτύου Αποχέτευσης» που φαίνεται πιο κάτω, οι μεταβλητές του πίνακα που έχουν οριστεί μέσα στο κείμενο του εκτυπωτικού, επιλέγονται από την ομάδα «Υπολογισμοί Οριζόντιων Σωληνώσεων Δικτύου Αποχέτευσης» αφού κάνουμε κλικ στο εικονίδιο «Εισαγωγής Πεδίου Πίνακα».

Αρχεία εκτυπωτικών Τα αρχεία εκτυπωτικών βρίσκονται μέσα στο φάκελο Reports της κάθε εφαρμογής με κατάληξη RPT.

Τα αρχεία με κατάληξη RPT είναι γενικά εκτυπωτικά χρήστη και όπου χρησιμοποιηθούν θα τυπωθούν μόνο μια φορά. Παράδειγμα τέτοιου τύπου αρχείων είναι το φύλλο υπολογισμού ενός δικτύου αποχέτευσης ή τα γενικά τυπικά στοιχεία ενός κτιρίου ή ενός δικτύου ή ενός μηχανήματος. Τα αρχεία RPT δημιουργούνται

πιέζοντας το πλήκτρο

4M 46

Σημείωση: Στον υποφάκελλο ''Reports'' της τρέχουσας εφαρμογής (πχ. 4M\ADEIA\YDRE\REPORTS), υπάρχει και ένα αρχείο της μορφής xxx.RPI (το οποίο ανοίγει με notepad) και στο οποίο περιέχονται οι κωδικοί των εκτυπωτικών και τα ονόματά τους, όπως δόθηκαν από το χρήστη.

H 4M έχει ήδη δημιουργήσει για τους χρήστες των προγραμμάτων της τα εκτυπωτικά χρήστη για κάθε εφαρμογή. Αυτά έχουν τον Κωδικό 1xxxxxx.rp*.Κάθε νέο εκτυπωτικό το οποίο θα μπορεί ο χρήστης να το λαμβάνει μέσα από το Internet από την 4Μ θα είναι αυτής της μορφής. Γι’ αυτό καλό θα ήταν να αποφεύγει ο χρήστης αυτή την κωδικοποίηση.

Σημείωση: Όταν έχουμε τίτλους-επικεφαλίδες πινάκων όπως στην παραπάνω περίπτωση, όπου οι επικεφαλίδες «Τμήμα Δικτύου», «Μήκος Σωλήνα» κλπ αναφέρονται σε πολλές γραμμές αποτελεσμάτων του πίνακα και ουσιαστικά αποτελούν Κεφαλίδες (header), είναι απαραίτητο προκειμένου να επαναλαμβάνονται οι τίτλοι και σε επόμενη σελίδα (αν τα αποτελέσματα δεν χωρούν σε μία) να ορίσουμε τους τίτλους αυτούς σαν «Κεφαλίδα γραμμής». Αυτό γίνεται απλά, μαρκάροντας τους τίτλους που θέλουμε να επαναλαμβάνονται στην αλλαγή σελίδας και στη συνέχεια αφού μεταφερθούμε στις εντολές της ομάδας «Πίνακας» του κειμενογράφου να ενεργοποιήσουμε την εντολή «Κεφαλίδα Γραμμής», όπως φαίνεται και στο παράδειγμα της οθόνης που ακολουθεί:

Παραπάνω είδαμε ορισμένα συγκεκριμένα παραδείγματα εκτυπωτικών από την εφαρμογή της Αποχέτευσης. Μέσα σε κάθε εφαρμογή υπάρχουν αρκετά έτοιμα εκτυπωτικά χρήστη, τα οποία ο χρήστης μπορεί να συμβουλεύεται και να κάνει και δοκιμές προκειμένου να εξοικειωθεί καλά με τη γεννήτρια εκτυπωτικών του προγράμματος, προτού προχωρήσει στη διαμόρφωση δικών του εκτυπωτικών από το μηδέν.

Σημείωση: Τα πεδία (πλαίσια) μέσα στα οποία είναι τοποθετημένα οι μεταβλητές είναι γενικά μικρότερα από την ονομασία τους, με αποτέλεσμα να μην φαίνεται η πλήρης τους ονομασία. Για το λόγο αυτό έχει ληφθεί ειδική πρόνοια, να μπορεί ο χρήστης να δει την πλήρη ονομασία στο κάτω μέρος του παραθύρου (status bar), της μεταβλητής που έχει επιλέξει. Πρόκειται για μία πολύ χρήσιμη ευκολία που δίνεται στο χρήστη, στο πλαίσιο της διαμόρφωσης των εκτυπωτικών του.

ADΕΙΑ 47

Προσοχή! Κατά τη δημιουργία των εκτυπωτικών χρήστη μέσα από τη Γεννήτρια των Εκτυπωτικών, ο χρήστης θα πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα δύο σημεία:

• Να μην χρησιμοποιεί την εντολή Copy-Paste, ιδιαίτερα για τις μεταβλητές.

• Να φεύγει από τον κειμενογράφο από την επιλογή «Αρχεία»-> «Κλείσιμο» (και όχι κλείνοντας το παράθυρο του κειμενογράφου με κλικ στο εικονίδιο).

1.3.4.8 Κατακόρυφο Διάγραμμα Eφόσον πρόκειται για εφαρμογή δικτύου, το Παράθυρο αυτό περιέχει το σχέδιο του κατακόρυφου διαγράμματος του δικτύου, σύμφωνα με τα δεδομένα του φύλλου υπολογισμών και των αντίστοιχων πολικών γωνιών (συμπληρωμένων κατάλληλα). Ένα παράδειγμα κατακόρυφου διαγράμματος φαίνεται στην οθόνη που ακολουθεί:

Για την επισκόπηση (viewing) του κατακόρυφου διαγράμματος, ή και οποιουδήποτε άλλου σχεδίου μέσα στο ADEIA, διατίθενται όλες οι

σχετικές δυνατότητες zoom, pan κλπ.

Ειδικότερα, ο χρήστης μπορεί είτε με κλικ πάνω στο αντίστοιχο εικονίδιο, είτε αφού πιέσει το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού (για να εμφανιστεί το αντίστοιχο διπλανό menu) να εκτελέσει την αντίστοιχη εντολή επισκόπισης:

• Pan (Μετατόπιση πραγματικού χρόνου): Με πατημένο το αριστερό πλήκτρο και μετακινώντας το ποντίκι μετακινείται ολόκληρο το σχέδιο (ο κέρσορας έχει τη μορφή «χεριού»).

• Zoom RealTime (Ζουμ πραγματικού χρόνου): Με πατημένο το αριστερό πλήκτρο και μετακινώντας το ποντίκι μικραίνει και μεγαλώνει (μεγεθύνεται) ολόκληρο το σχέδιο (ο κέρσορας έχει τη μορφή «μεγεθυντικού φακού»)

• Zoom Window (Ζουμ σε παράθυρο): Η μεγέθυνση γίνεται στο τμήμα που θα ορίσουμε σαν παράθυρο με τη βοήθεια του ποντικιού: Με το πρώτο κλικ και κρατώντας πατημένο το ποντίκι, η μετακίνησή του ορίζει το παράθυρο, ενώ αφήνοντάς το πραγματοποιείται η εντολή.

4M 48

• Zoom Extends (Ζουμ στην έκταση του Σχεδίου): Φέρνει το σχέδιο ολόκληρο μέσα στο παράθυρο επισκόπησης, ώστε να φαίνεται ολόκληρο. Πχ. μετά από κάποιο zoom θέλουμε να ξαναδούμε το πλήρες σχέδιο.

Υπενθυμίζεται, ότι στην περίπτωση που έχουμε σχεδιάσει το δίκτυο στο AutoNET, τότε το κατακόρυφο διάγραμμα παράγεται αυτόματα και δεν χρειάζεται η κατασκευή του εδώ (χωρίς φυσικά να αποκλείεται στην περίπτωση που το επιθυμεί ο χρήστης).

Έχοντας ενεργοποιήσει το Παράθυρο "Κατακόρυφο Διάγραμμα" εμφανίζεται στο κεντρικό menu ομώνυμη επιλογή με τις υποεπιλογές "Κλίμακα Σχεδίασης", "Επίδειξη Σελίδας", "Παράμετροι", καθώς επίσης και οι εντολές εξαγωγής σε αρχεία (dwg, dxf κλπ) και σύνδεσης με AutoCAD και IntelliCAD, οι οποίες

φαίνονται και μέσα από τα αντίστοιχα εικονίδια. Όλες αυτές οι εντολές επεξηγούνται στη συνέχεια:

Κλίμακα Σχεδίασης: Ορίζουμε ή αλλάζουμε την κλίμακα σχεδίασης (πχ. 1:100, 1:50 κλπ).

Επίδειξη Σελίδας: Εμφανίζονται με διακεκομμένη γραμμή τα όρια της σελίδας που έχει επιλεγεί για εκτύπωση (στις Παραμέτρους Εκτυπωτή) όταν δεν χωράει στο χαρτί που έχει επιλεγεί. Η υποεπιλογή αυτή αποτελεί διακόπτη, δηλαδή μπορεί να ενεργοποιείται-απενεργοποιείται με διαδοχικά click, ενώ όταν είναι ενεργοποιημένη εμφανίζεται δίπλα της ένδειξη check. Υπενθυμίζεται τέλος, ότι ο χρήστης μπορεί να δει ακριβώς πώς θα εκτυπωθεί το Κατακόρυφο με τη βοήθεια της επιλογής "Προεκτύπωση" (έχοντας φυσικά επιλέξει "Κατακόρυφο Διάγραμμα" στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης"). Ισχύουν και εδώ όλες οι δυνατότητες που απορρέουν από τις εντολές της ομάδας επιλογών “εμφάνιση”, πχ. ο χρήστης μπορεί να δώσει “Σμίκρυνση” μία ή περισσότερες φορές ώστε να βλέπει ολόκληρο το κατακόρυφο αλλά και τις σελίδες που θα απαιτηθούν (περισσότερες ή λιγότερες ανάλογα με την κλίμακα που έχει ορίσει), ή να δώσει “Μεγέθυνση” ώστε να δει τις διάφορες λεπτομέρειες χρησιμοποιώντας στην περίπτωση αυτή το κάθετο και οριζόντιο ποτενσιόμετρο.

Επιλογή μηχανοστασίου…: Με την επιλογή αυτή, ο χρήστης μπορεί να δει το μηχανοστάσιο το οποίο θα τοποθετηθεί στο κατακόρυφο διάγραμμα.

Πιέζοντας το πλήκτρο ''Επιλογή'', ο χρήστης μπορεί να επιλέξει το σχέδιο του μηχανοστασίου που επιθυμεί. Μπορεί δηλαδή, να δημιουργήσει μια ''ομάδα'' σχεδίων μηχανοστασίων και να επιλέγει αυτό που ταιριάζει περισσότερο στην εγκατάστασή του.

Παράμετροι Σχεδίου: Συγκεντρώνονται στο διπλανό παράθυρο-διάλογο οι βασικότεροι παράμετροι σχεδίασης του κατακόρυφου, δηλαδή η κλίμακα εκτύπωσης, οι διαστάσεις του χαρτιού, το πλαίσιο, η θέση του σχεδίου και ο ορισμός της πινακίδας του σχεδίου.

Ορίζοντας ανάλογα τις παραμέτρους αυτές παρατηρούμε το κατακόρυφο διάγραμμα να διαμορφώνεται ανάλογα.

ADΕΙΑ 49

Έξοδος σε αρχεία DWG και DXF: Δημιουργούνται στο δίσκο αρχεία τύπου DWG ή DXF (μέσα στο directory της μελέτης) για τυχόν παραπέρα επεξεργασία από οποιοδήποτε άλλο σχεδιαστικό πακέτο (πχ. Autocad). Ειδικότερα, η ονομασία του αρχείου σχεδίου συντίθεται από το όνομα της εφαρμογής (4 γράμματα, πχ. ΚΑΕR για το Καύσιμο αέριο, YDRE για την Ύδρευση κ.ο.κ.) τους 2 χαρακτήρες VR (VeRtical δηλ. κατακόρυφο) και τέλος την κατάληξη DWG ή DXF αντίστοιχα. Για παράδειγμα το κατακόρυφο DWG της ύδρευσης της μελέτης MEL θα είναι το αρχείο YDREVR.DWG που θα έχει δημιουργηθεί μέσα στο directory MEL.BLD της μελέτης. Σε κάθε περίπτωση, εμφανίζεται βοηθητικό μήνυμα, ώστε ο χρήστης να γνωρίζει ποιο είναι το αρχείο και που βρίσκεται.

Σύνδεση με AutoCAD και 4ΜCAD: Οι εντολές αυτές μας μεταφέρουν μέσα στο περιβάλλον του AutoCAD ή του αντίστοιχα, έχοντας φορτώσει αυτόματα το σχέδιο, το οποίο στη συνέχεια μπορούμε να το επεξεργαστούμε παραπέρα από τις σχεδιαστικές εντολές του CAD πακέτου. Εννοείται φυσικά, ότι για να λειτουργήσουν οι παραπάνω εντολές, θα πρέπει να έχουμε ήδη εγκατεστημένο στον Η/Υ μας το αντίστοιχο πακέτο.

Σημείωση: Σε ορισμένες εφαρμογές, όπως στην Ύδρευση, στην Αποχέτευση και στο Καύσιμο Αέριο, το κατακόρυφο διάγραμμα προκύπτει αυτόματα και με κάθε λεπτομέρεια μέσω έξυπνου συστήματος (wizard) περιγράφοντας με πολύ εύκολο τρόπο την εγκατάσταση. Ταυτόχρονα, η περιγραφή αυτή χρησιμεύει και στον αυτόματο υπολογισμό της εγκατάστασης.

1.3.4.9 Σκαρίφημα Δικτύου Το Παράθυρο αυτό περιέχει ένα απλό σκαρίφημα του δικτύου, σύμφωνα με τα δεδομένα του φύλλου υπολογισμών και των αντίστοιχων πολικών γωνιών (συμπληρωμένων κατάλληλα).

Ισχύουν και για το «Σκαρίφημα» όλες οι εντολές που αναφέρθηκαν πιο πάνω για το κατακόρυφο διάγραμμα.

4M 50

1.3.4.10 Άλλα παράθυρα αποτελεσμάτων Σε κάθε εφαρμογή υπάρχουν διάφορα παράθυρα αποτελεσμάτων, καθένα από τα οποία αναφέρεται σε συγκεκριμένους υπολογισμούς. Τέτοια παράθυρα είναι για παράδειγμα τα παράθυρα επιλογής Πιεστικού στην Ύδρευση, υπολογισμού βόθρου στην αποχέτευση, υπολογισμός καπνοδόχου στο Καύσιμο Αέριο κλπ. Τα παράθυρα αυτά περιγράφονται αναλυτικά μέσα σε κάθε εφαρμογή.

1.3.5 Βιβλιοθήκες Οι βιβλιοθήκες περιλαμβάνουν ανά εφαρμογή τα υλικά της αντίστοιχης εγκατάστασης, καθώς επίσης και άλλα βοηθητικά στοιχεία. Για παράδειγμα στο Καύσιμο Αέριο οι βιβλιοθήκες αποτελούνται από επιμέρους βιβλιοθήκες εξαρτημάτων, σωλήνων, υποδοχέων κ.α. Παρόλο που και εδώ ο τρόπος τυποποίησης των βιβλιοθηκών εξαρτάται από το είδος του υλικού που περιγράφουν -και για τον σκοπό αυτό γίνεται εκτενής αναφορά μέσα στα πλαίσια κάθε εφαρμογής-, ωστόσο μπορούν και αυτές να τυποποιηθούν σε ορισμένες γενικές κατηγορίες, οι βασικότερες από τις οποίες είναι:

Σωλήνες: Ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη εφαρμογή, οι σωλήνες τυποποιούνται σε γενικές κατηγορίες που χαρακτηρίζονται από την περιγραφή και το πρότυπο (πηγή), κάθε μία από τις οποίες τυποποιείται από ένα πινακάκι στο οποίο παρουσιάζεται η λίστα των διατομών με τις αντίστοιχες πληροφορίες (ονομαστική διάμετρος, εσωτερική διάμετρος, εξωτερική διάμετρος, πάχος, χωρητικότητα (l/m), βάρος, κόστος και κωδικός ΑΤΗΕ).

ADΕΙΑ 51

Yποδοχείς: Oι υποδοχείς μπορεί να είναι υδραυλικοί υποδοχείς, συσκευές κ.α. Ανεξάρτητα από την εφαρμογή που αντιπροσωπεύουν, τα περιεχόμενα κάποιας βιβλιοθήκης υποδοχέων παρουσιάζονται σε μορφή λίστας:

Επιλέγοντας από τη λίστα κάποιον συγκεκριμένο υποδοχέα, εμφανίζονται στο δεξί μέρος του παραθύρου τα στοιχεία που χρειάζονται στους υπολογισμούς.

Εξαρτήματα: Οι βιβλιοθήκες εξαρτημάτων συναντώνται στις εφαρμογές δικτύων εγκαταστάσεων και περιλαμβάνουν τα διάφορα εξαρτήματα σε λίστα, ενώ για κάθε εξάρτημα αναγράφονται τα βασικά του χαρακτηριστικά (αντίσταση ζ και κόστος).

Διάφορα Υλικά: Οι βιβλιοθήκες υλικών αποτελούν τμήμα σχεδόν κάθε εφαρμογής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι βιβλιοθήκες πιεστικών στην ύδρευση.

Αναλυτικότερα, οι διάφορες βιβλιοθήκες περιγράφονται αναλυτικά με τα χαρακτηριστικά τους μέσα στο κεφάλαιο κάθε μίας εφαρμογής χωριστά. Ανάμεσα στις βιβλιοθήκες μίας εφαρμογής περιλαμβάνονται, όπως είδαμε και πιο πάνω στην “Προμέτρηση”, οι βιβλιοθήκες “Προσφοράς” που περιέχουν συμπληρωματικά υλικά, που είναι κοινά για τις διάφορες εφαρμογές. Ο χρήστης μπορεί να προσαρμόσει τις βιβλιοθήκες στις ανάγκες του, εισάγοντας τα υλικά που χρησιμοποιεί με τα χαρακτηριστικά τους.

4M 52

Στο χρήστη δίνονται αρκετές και σημαντικές δυνατότητες επεξεργασίας και εμπλουτισμού των βιβλιοθηκών του:

• Έχει τη δυνατότητα καταχώρησης απεριόριστου αριθμού υλικών.

• Έχει τη δυνατότητα επιλογής -βάσει του κατασκευαστή- μιας συγκεκριμένης υποομάδας της βιβλιοθήκης του. Για παράδειγμα, στη βιβλιοθήκη πιεστικών μπορεί να επιλέξει να εμφανίζονται στην οθόνη του μόνο οι λέβητες του κατασκευαστή που επιθυμεί.

• Έχει τη δυνατότητα να ταξινομήσει τη βιβλιοθήκη του (κατά αύξουσα ή κατά φθίνουσα σειρά) με βάση όποια στήλη επιθυμεί, κάνοντας απλά ένα κλικ στον τίτλο.

Στο κάτω τμήμα του παραθύρου υπάρχουν μια σειρά πλήκτρων που βοηθούν στη διαχείριση της βιβλιοθήκης:

Η επεξήγηση των πλήκτρων φαίνεται αν αφήσουμε ακίνητο τον κέρσορα επάνω σε κάθε ένα απ' αυτά. Συγκεκριμένα:

Μεταφερόμαστε στην πρώτη εγγραφή της βιβλιοθήκης, δηλαδή σε αυτή με αύξοντα αριθμό 1.

Μεταφερόμαστε στην προηγούμενη εγγραφή της βιβλιοθήκης

Μεταφερόμαστε στην επόμενη εγγραφή της βιβλιοθήκης

Μεταφερόμαστε στην τελευταία εγγραφή της βιβλιοθήκης

Δημιουργείται η επόμενη εγγραφή στη βιβλιοθήκη η οποία λαμβάνει αυτόματα τον α/α.

Αφού επιλεγεί το παραπάνω πλήκτρο ( ) και ξεκινήσει η καταχώρηση στοιχείων, ενεργοποιείται το πλήκτρο αυτό, που επιτρέπει την επιβεβαίωση της καταχώρησης στη βιβλιοθήκη των εισαχθέντων στοιχείων. Το πλήκτρο αυτό, ενεργοποιείται δηλαδή μόνο όταν εισάγονται στοιχεία στη βιβλιοθήκη.

Το πλήκτρο αυτό, ενεργοποιείται (όπως και το παραπάνω) μόνο όταν εισάγονται στοιχεία στη βιβλιοθήκη. Αντίθετα όμως με το παραπάνω πλήκτρο, το πλήκτρο αυτό διαγράφει τις νέες εγγραφές.

Με το πλήκτρο αυτό διαγράφονται τα στοιχεία της επιλεγμένης γραμμής.

Είναι το πλήκτρο της ''Αναζήτησης''. Ο χρήστης, μπορεί εύκολα να βρει αυτό ακριβώς το υλικό που επιθυμεί. Πιέζοντας αυτό το πλήκτρο, εμφανίζεται ένα άλλο παράθυρο στο οποίο μπορεί να πληκτρολογήσει τη λέξη-''κλειδή'' στο πεδίο ''Εύρεση του'', να καθορίσει το πεδίο στο οποίο θα αναζητηθεί η λέξη-''κλειδί'' αλλά και τη φορά με την οποία θα γίνει η αναζήτηση (επάνω, κάτω ή σε όλη τη στήλη).

ADΕΙΑ 53

Αφού επιλεγεί το πλήκτρο ''Εύρεση Πρώτου'' ξεκινά η αναζήτηση. Όταν η μηχανή αυτή εύρεσης ''φέρει'' το πρώτο αποτέλεσμα της αναζήτησης, πιέζοντας το πλήκτρο ''Εύρεση Επόμενου'', η μηχανή αναζήτησης ψάχνει για την επόμενη εγγραφή που περιέχει τη λέξη-''κλειδί''.

Είναι το πλήκτρο της σύνθετης ταξινόμησης. Ο χρήστης, μπορεί να ταξινομήσει με βάση πολλές στήλες τη βιβλιοθήκη του. Πιέζοντας το πλήκτρο αυτό, εμφανίζεται ένα νέο παράθυρο:

Σε αυτό το παράθυρο, ο χρήστης μπορεί να καθορίσει τη σειρά ταξινόμησης (αύξουσα ή φθίνουσα), να επιλέξει από το πεδίο ''Διαθέσιμα πεδία'' αυτά που επιθυμεί και να τα μεταφέρει στα δεξιά (ή να τα επαναφέρει στα αριστερά) πιέζοντας τα κατάλληλα πλήκτρα στο κέντρο του παραθύρου.

Τέλος, με το πλήκτρο ''Εκτέλεση'' πραγματοποιεί την ταξινόμησή του.

Ένα πολύ χρήσιμο πλήκτρο, είναι αυτό των ''Περιεχόμενων εκτύπωσης βιβλιοθήκης''. Πιέζοντας το πλήκτρο αυτό, εμφανίζεται ένα παράθυρο που περιέχει τα διαθέσιμα πεδία.

Ο χρήστης επιλέγει τσεκάροντας τα πεδία της βιβλιοθήκης που επιθυμεί να

4M 54

εκτυπωθούν.

Πιέζοντας το πλήκτρο αυτό, εμφανίζεται αρχικά το παρακάτω παράθυρο που αποτελεί την προεκτύπωση της βιβλιοθήκης:

Κατόπιν, μπορεί να προχωρήσει στην εκτύπωση των σελίδων.

Εισαγωγή εικόνας: Με το πλήκτρο αυτό επιλέγεται η διαδρομή του δίσκου (και το αρχείο) που περιέχει τη φωτογραφία του υλικού. Αυτή εμφανίζεται στο κεντρικό παραθυράκι:

Με το πλήκτρο αυτό διαγράφεται η φωτογραφία του υλικού από τη βιβλιοθήκη.

Πιέζοντας αυτό το πλήκτρο, η βιβλιοθήκη συμπιέζεται στο λιγότερο δυνατό μέγεθος.

• Στήλη ‘’Παγωμένο’’: Μια σημαντική δυνατότητα που δίνεται στο χρήστη είναι οι ιδιότητες της στήλης ''Παγωμένο''. Αυτή η στήλη βρίσκεται στα επιπλέον παράθυρα μιας βιβλιοθήκης όπως είναι οι ‘’Διάμετροι’’ των σωληνώσεων κλπ. Η βιβλιοθήκη μπορεί να περιέχει απεριόριστο αριθμό καταχωρήσεων, όμως, τα υλικά που χρησιμοποιούνται από το μελετητή δεν είναι πάντα τα ίδια. Σχεδόν κάθε χρόνο τα υλικά ανανεώνονται ή εμπλουτίζονται από το σύνολο σχεδόν των εταιρειών που τα κατασκευάζουν ή τα εμπορεύονται. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη διαρκή ενημέρωση των βιβλιοθηκών έτσι ώστε ο χρήστης να έχει στη διάθεσή του τα πιο πρόσφατα προϊόντα της αγοράς. Συχνά, κάποιες σειρές προϊόντων καταργούνται και αντικαθίστανται από άλλες. Πολλές φορές, ο χρήστης επιθυμεί να επιλέγει προϊόντα μόνο των συνεργαζόμενών του εταιρειών.

ADΕΙΑ 55

Η επιλογή ''Παγωμένο'' λειτουργεί ως επιπλέον φίλτρο στις βιβλιοθήκες του χρήστη. Αν τσεκάρει το τετραγωνάκι, τότε το υλικό υπάρχει μεν στη βιβλιοθήκη του, αλλά δεν είναι διαθέσιμο στις μελέτες του.

• Αποστολή βιβλιοθήκης σε άλλους χρήστες: Τέλος, ο χρήστης μπορεί να μοιραστεί τη βιβλιοθήκη του με άλλους χρήστες, δίδοντάς τους απλά ένα αρχείο. Στα παρακάτω επιμέρους κεφάλαια των εφαρμογών, αναφέρονται αναλυτικά τα ονόματα και τα περιεχόμενα των βιβλιοθηκών κάθε εφαρμογής.

1.3.6 Βοήθεια (Help) Η επιλογή αυτή μας εμπεριέχει μία σειρά από υποεπιλογές που έχουν σκοπό τη υποστήριξη του χρήστη στην εκμάθηση της κάθε εφαρμογής-προγράμματος με διάφορα μέσα. Ειδικότερα, περιλαμβάνονται οι ακόλουθες υποεπιλογές:

Περιεχόμενα και Ευρετήριο: Πρόκειται για την κλασσική βοήθεια (help) των windows στη σύγχρονη μορφή html (links, αναζήτηση όπως στο internet κλπ). πιο συγκεκριμένα, με τη βοήθεια των Περιεχομένων (Contents), του Ευρετηρίου (Index) με λέξεις κλειδιά και της Αναζήτησης (Search), καθώς επίσης και των διαφόρων Διασυνδέσεων και Παραπομπών μέσα στα κείμενα της βοήθειας (hypertext links), ο χρήστης μπορεί να εντοπίσει ακριβώς το θέμα που τον ενδιαφέρει και να λύσει την απορία του, τόσο σε επίπεδο λειτουργίας του προγράμματος, όσο και σε επίπεδο θεωρίας της εφαρμογής.

Σημείωση: Τα Περιεχόμενα (Contents) είναι οργανωμένα σε μορφή δένδρου σε κατηγορίες-υποκατηγορίες-θέματα και μπορεί να αναζητηθούν απευθείας "ξεδιπλώνοντας" με διπλό κλικ κατηγορίες και υποκατηγορίες. Μέσα σε κάθε θέμα μπορείτε να επιλεγούν οι υπογραμμισμένες λέξεις που παραπέμπουν σε σχετικά θέματα, καθώς επίσης και οι τυχόν παραπομπές που βρίσκονται στο κάτω μέρος. Κατά την αναζήτηση η επιστροφή σε προηγούμενη σελίδα γίνεται με το πλήκτρο "Back". Επίσης μπορεί να αναζητηθεί κάποιο θέμα και με λέξεις κλειδιά πηγαίνοντας στο Ευρετήριο (Index) και επιλέγοντας τη λέξη κλειδί είτε από τον αλφαβητικό κατάλογο είτε πληκτρολογώντας τη λέξη (με το πρώτο γράμμα Κεφαλαίο). Τέλος, στο πάνω μέρος του παραθύρου της Βοήθειας υπάρχουν και τα πλήκτρα "Hide" (για απόκρυψη του αριστερού τμήματος με τα περιεχόμενα και το ευρετήριο-επανεμφανίζεται με το πλήκτρο "Show"), "Print" (για εκτύπωση του αντίστοιχου θέματος) και "Options" (με κάποιες άλλες εντολές δευτερεύουσας σημασίας).

4M 56

Σύνδεση με web 4Μ: Εφόσον υπάρχει σύνδεση με internet, η επιλογή αυτή μας μεταφέρει αυτόματα στο web site της 4Μ.

Αποστολή μελέτης με e-mail: Με την εντολή αυτή ο χρήστης μπορεί να στείλει με email τη μελέτη του στο τμήμα υποστήριξης της εταιρείας, και να συμπληρώσει κείμενο σε ελεύθερη μορφή.

Αναβάθμιση on line: Η διαδικασία "Αναβάθμιση On Line", που ίσχυε σε παλαιότερα πακέτα εφαρμογών, έχει αντικατασταθεί από τη λειτουργία που παρέχεται μέσω του Adeia Manager. Έχει προβλεφθεί η «Αναβάθμιση on line» να γίνεται μαζικά για όλο το πακέτο, μέσα από τον ADEIA Manager, ο οποίος περιγράφεται στην επόμενη ενότητα. Οι αντίστοιχες υπηρεσίες παρέχονται μόνο σε όσους καλύπτονται με ετήσιο Συμβόλαιο Συντήρησης-Υποστήριξης.

Περί: Εμφανίζεται η οθόνη "Περί" (about) στην οποία φαίνεται η ακριβής έκδοση που κατέχει ο χρήστης, καθώς και ο σειριακός του αριθμός.

Σε ότι αφορά τις επιλογές που υποστηρίζουν το χρήστη μέσω του internet η χρησιμότητά τους είναι προφανής, καθώς εκτός των άλλων είναι και "ζωντανές" εμπλουτιζόμενες και επεκτεινόμενες συνεχώς. Ο χρήστης μπορεί φυσικά να έχει πρόσβαση στις πιο πάνω υπηρεσίες και ανεξάρτητα μπαίνοντας στο site της 4Μ (στη διεύθυνση www.4m.gr).

Mετά από όσα περιγράφηκαν πιο πάνω, ο χρήστης είναι έτοιμος πλέον να ξεκινήσει την εκμάθηση μίας οποιασδήποτε εφαρμογής του πακέτου. Οι εφαρμογές περιγράφονται αναλυτικά στις ενότητες που ακολουθούν.

ADΕΙΑ 57

1.4 ADEIA Manager 1.4.1 Εισαγωγή O ADEIA Manager, είναι ένα αυτόνομο πρόγραμμα ανάμεσα στις υπόλοιπες εφαρμογές του πακέτου. Πρόκειται για έναν «έξυπνο» Διαχειριστή των αρχείων μελετών ADEIA, που βοηθάει το χρήστη να έχει μία σφαιρική εποπτεία για τις μελέτες (έργα του) και τις υπομελέτες του, αλλά και να διαχειρίζεται συνολικά τα αρχεία της μελέτης και των υπομελετών της μέσα από ένα και μόνο παράθυρο.

Πιο συγκεκριμένα, μέσα από τον ΑDEIA Manager μπορούμε:

• Να επιλέξουμε κάποια μελέτη-έργο (project) και να δούμε τις υπομελέτες που έχουν εκπονηθεί (πχ. θερμομόνωση, αμοιβές μηχανικών, ελάχιστο κόστος). Οι επικεφαλίδες της κάθε υπομελέτης φαίνονται απευθείας, ενώ τα περιεχόμενά τους (φύλλα υπολογισμών και αποτελεσμάτων) έρχονται στην οθόνη μας με ένα απλό κλικ (καλώντας απλά την αντίστοιχη υπομελέτη, οπότε φορτώνεται αυτόματα το αντίστοιχο πρόγραμμα). Επίσης, μπορούμε να δούμε ποιες υπομελέτες δεν έχουν γίνει και να ξεκινήσουμε την εκπόνησή τους.

• Να αντιγράψουμε μία μελέτη σε ένα άλλο αρχείο (με άλλη ονομασία) και στη συνέχεια να διατηρήσουμε τις υπομελέτες που θέλουμε ή να διαγράψουμε ενδεχομένως κάποιες από τις υπομελέτες που δεν θέλουμε ή να ορίσουμε νέες υπομελέτες κ.ο.κ.

• Να κάνουμε ενημέρωση των προγραμμάτων μας στις τελευταίες τους εκδόσεις μέσα από το internet (live update), από το site της 4Μ, μέσα από μία αυτοματοποιημένη διαδικασία.

Πρακτικά, με τον ADΕΙΑ Manager ο χρήστης δεν χρειάζεται να θυμάται την ονοματολογία των αρχείων της κάθε υπομελέτης, ούτε να πραγματοποιεί αντιγραφές και μεταφορές επιμέρους αρχείων ανάμεσα σε φακέλους μελετών τύπου bld. Όλη η διαχείριση γίνεται συνολικά μέσα από τις επιλογές του ADΕΙΑ Manager, γλιτώνοντας το χρήστη από πολύτιμο χρόνο και από τυχόν λανθασμένες ενέργειες.

Επιπλέον, μέσω του ADΕΙΑ Manager, ο χρήστης μπορεί να έχει σαν επίκεντρο τη μελέτη του (οργάνωση κατά έργο- project) και να καλεί τις υπομελέτες του φορτώνοντας εύκολα (με ένα κλικ) τα αντίστοιχα προγράμματα, πράγμα που δεν γίνεται με την εξωτερική εκτέλεση κάποιου προγράμματος-υπομελέτης (το αντίθετο μάλιστα, καλώντας κάποιο πρόγραμμα υπομελέτης θα πρέπει κάθε φορά να ορίζει το όνομα του αρχείου της μελέτης του).

Στην επόμενη ενότητα περιγράφονται αναλυτικότερα οι λειτουργίες του ADΕΙΑ Manager.

4M 58

1.4.2 Περιγραφή Εντολών Καλώντας τον ADΕΙΑ Manager, εμφανίζεται η κύρια οθόνη του προγράμματος:

Παρατηρούμε στην αριστερή στήλη τις εφαρμογές (προγράμματα) του πακέτου ADΕΙΑ. Εφόσον καλέσουμε κάποιο από τα προγράμματα (με διπλό κλικ), αυτό εκτελείται και έρχεται στην οθόνη κανονικά σαν να το είχαμε καλέσει και εξωτερικά (εκτός δηλαδή του ADΕΙΑ Manager).

Την κύρια οθόνη του ADΕΙΑ Manager μπορούμε να τη βλέπουμε είτε κατακόρυφα, είτε οριζόντια (βλ. παρακάτω) κάνοντας κλικ πάνω στο εικονίδιο «κατακόρυφη τοποθέτηση/οριζόντια τοποθέτηση»:

Ας δούμε στη συνέχεια τις εντολές του ADΕΙΑ Manager με τη σειρά που βρίσκονται στο menu (οι εντολές και τα εικονίδια)

ADΕΙΑ 59

Επιλογή Μελέτης: Επιλέγοντας μία Συγκεκριμένη μελέτη-έργο (είτε μέσω της εντολής «Επιλογή Μελέτης» από το menu, είτε με κλικ στο αντίστοιχο εικονίδιο πάνω-δεξιά), παρουσιάζονται όλες οι πληροφορίες που αφορούν στο συγκεκριμένο έργο. Συγκεκριμένα:

Στη μεσαία στήλη παρουσιάζονται υπομελέτες που έχουν εκπονηθεί (πχ. Αμοιβές, Ελάχιστο Κόστος κλπ) για τη συγκεκριμένη μελέτη-έργο.

«Δείχνοντας» με το ποντίκι (με απλό κλικ) μία συγκεκριμένη υπομελέτη (πχ. Αμοιβές) βλέπουμε στη δεξιά στήλη τα στοιχεία-επικεφαλίδες της υπομελέτης αυτής (το έργο στο οποίο αναφέρεται, το μελετητή από τον οποίο εκπονήθηκε, την ημερομηνία κλπ).

Με διπλό κλικ πάνω σε κάποια υπομελέτη της μεσαίας στήλης, «φορτώνονται» τα περιεχόμενά της, καθώς εκτελείται αυτόματα η αντίστοιχη εφαρμογή. Πχ. καλώντας την υπομελέτη «Αμοιβές Μηχανικών» βλέπουμε (παρακάτω οθόνη) τα στοιχεία της μελέτης που έχουμε επιλέξει (thomas.bld) για την υπομελέτη των αμοιβών.

Με ανάλογο τρόπο μπορούμε να «ανοίξουμε» και άλλες επιμέρους μελέτες του έργου μας, οπότε έχουμε σφαιρική εποπτεία για μία μελέτη με τις υπομελέτες της.

Επίσης, όταν βρισκόμαστε πάνω σε οποιαδήποτε υπομελέτη της δεύτερης στήλης και επιλέξουμε «προσθήκη» από το παραθυράκι που θα εμφανιστεί αν πιέσουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού, τότε θα εμφανιστεί λίστα με τις «κενές» υπομελέτες.

4M 60

Μπορούμε να επιλέξουμε μία από τις κενές αυτές υπομελέτες (φαίνονται με μαύρο χρώμα) εφόσον θέλουμε να ξεκινήσουμε την εκπόνησή της. Αρκεί ένα απλό κλικ πάνω στην ονομασία και αυτόματα το αντίστοιχο πρόγραμμα θα εκτελεστεί και θα μας έρθει στην οθόνη, με φορτωμένο το αρχείο της μελέτης-έργου μας.

Αποθήκευση Μελέτης Ως (Save As): Με την εντολή αυτή μπορούμε να αποθηκεύσουμε τα περιεχόμενα μίας μελέτης έργου σε ένα άλλο αρχείο. Για παράδειγμα, τη μελέτη thomas.bld που φορτώσαμε προηγουμένως, μπορούμε να της δώσουμε ένα άλλο όνομα (πχ. Thomas1.bld) κατά την αποθήκευση.

Κλείσιμο Μελέτης: Με την επιλογή αυτή κλείνουμε (close) τη μελέτη που έχουμε φορτώσει. Στην περίπτωση αυτή ζητείται σχετική επιβεβαίωση:

Στοιχεία Μελέτης: Παρουσιάζονται τα Στοιχεία της συγκεκριμένης υπομελέτης, τα οποία μπορούμε να τα ενημερώσουμε αν το επιθυμούμε.

ADΕΙΑ 61

Αναβάθμιση μέσω Web (Live Update): Με κλικ στο αντίστοιχο εικονίδιο, εμφανίζεται η ακόλουθη οθόνη:

Στην πρώτη στήλη φαίνονται οι εφαρμογές μας, στη δεύτερη η ημερομηνία της έκδοσης που διαθέτουμε και στην Τρίτη η ημερομηνία της τελευταίας έκδοσης που είναι στην ιστοσελίδα της 4Μ. Ο ADEIA Manager τσεκάρει αυτόματα τις υποψήφιες για αναβάθμιση εφαρμογές, αυτές δηλαδή που η ημερομηνία της δεύτερης στήλης είναι μικρότερη (και όχι ίση) με την ημερομηνία της τρίτης στήλης. Οριστικοποιούμε τις επιλογές μας (τσεκάροντας ή αποτσεκάροντας τα κουτάκια της τελευταίας δεξιά στήλης) προκρίνοντας ουσιαστικά τις εφαρμογές που θέλουμε να αναβαθμίσουμε, και πιέζουμε στη συνέχεια το πλήκτρο «Ενημέρωση» που βρίσκεται κάτω-δεξιά. Εμφανίζεται μετά από λίγο ένα παράθυρο της διπλανής μορφής και θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι να ολοκληρωθεί η μεταφορά των αντίστοιχων αρχείων.

Όπως αποδεικνύεται από την παραπάνω διαδικασία, η εντολή «Live Update» του ADEIA Manager ολοκληρώνεται με μερικά κλικ.

Σημείωση: Η υπηρεσία αυτή διατίθεται μόνο στους Συνδρομητές του πακέτου, αυτούς δηλαδή που καλύπτονται με ετήσιο συμβόλαιο συντήρησης ADEIA ή IDEA.

4M 62

2. Αμοιβές

To πρόγραμμα των Αμοιβών εκτελείται με διπλό κλικ (double click) πάνω στο εικονίδιο των αμοιβών και μετά από λίγο εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο με το κεντρικό menu της εφαρμογής:

Οι επιλογές του βασικού menu ομαδοποιούνται στις κατηγορίες Αρχεία, Στοιχεία, Προϋπολογισμός, Εμφάνιση, Παράθυρα, Βιβλιοθήκες και Βοήθεια, που περιγράφονται στη συνέχεια με τις υποεπιλογές τους.

2.1 Αρχεία Η επιλογή Αρχεία περιλαμβάνει υποεπιλογές διαχείρισης των αρχείων της μελέτης. Όπως αναφέραμε και στην ενότητα 1.3.1, η χρησιμότητά τους είναι:

Νέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στην μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στην μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με την βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε την μελέτη.

Ενημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο IDEA.

Προσοχή! Εφόσον χρησιμοποιηθεί η επιλογή ‘’Ενημέρωση από Σχέδιο’’ χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και εισαγωγή χώρων στις κατόψεις με το IDEA, τότε τα δεδομένα που τυχόν έχουμε συμπληρώσει στα φύλλα θα αντικατασταθούν με κενά.

ADΕΙΑ 63

64 4M

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Μελέτης Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη την στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση. Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Επιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης που θέλουμε να εκτυπωθούν.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Εξαγωγή σε Αρχείο RTF: Δημιουργείται Αρχείο RTF (Ritch Text Format) με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία ΑΜΟΙ.RTF).

Εξαγωγή Αρχείου XML για αποστολή στο ΤΕΕ: Δημιουργείται αρχείο XML(μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία amoi.xml) με τα περιεχόμενα της μελέτης, το οποίο μπορούμε να αποστείλουμε στο ΤΕΕ για τον υπολογισμό των αμοιβών.

Επιλογή Ειδικών Εργασιών

Επιλέγοντας ‘’Εξαγωγή Αρχείου xml για αποστολή στο ΤΕΕ’’, εμφανίζεται ο παρακάτω πίνακας Επιλογής Ειδικών Εργασιών που μας δίνει τη δυνατότητα να επιλέξουμε ποιες μελέτες θέλουμε να περάσουν στο αρχείο XML για να υποβληθούν στο ΤΕΕ. Η συγκεκριμένη επιλογή είναι πολύ χρήσιμη καθώς μας δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε διάφορες ειδικές περιπτώσεις π.χ.:

• Θέλουμε να υποβάλλουμε στο ΤΕΕ για έγκριση την αμοιβή των αρχιτεκτονικών χωρίς όμως να υπολογισθεί από το ΤΕΕ ο χρονικός προγραμματισμός και τα τεύχη ή το ανάποδο.

ADΕΙΑ 65

Δεδομένα μη σύμφωνα με το ΤΕΕ Αν ο χρήστης έχει συμπληρώσει κάποια πεδία με στοιχεία που δεν είναι αποδεκτά από το ΤΕΕ ή αν δεν έχει συμπληρώσει κάποια πεδία που είναι απαραίτητα, τότε παρουσιάζεται αντίστοιχο προειδοποιητικό μήνυμα.

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο .DOC με τα περιεχόμενα της μελέτης. Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας). O χρήστης επιλέγει αν θέλει να το επεξεργαστεί, αποθηκεύσει, εκτυπώσει κτλ με τις γνωστές εντολές του Word.

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία ΑΜΟΙ.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Σύνδεση με Excel: Δημιουργείται Αρχείο .XLS με τους πίνακες των εντύπων που είναι επιλεγμένα από τα περιεχόμενα της μελέτης, το οποίο ανοίγει αυτόματα με το πρόγραμμα Excel που είναι εγκατεστημένο στο μηχάνημα του χρήστη. Ο χρήστης μπορεί να το επεξεργαστεί, αποθηκεύσει και εκτυπώσει με όλες τις γνωστές εντολές του Excel.

Εξαγωγή σε αρχείο PDF: Δημιουργείται Αρχείο .PDF με τα περιεχόμενα της μελέτης, το οποίο ανοίγει αυτόματα με το πρόγραμμα Adobe Reader που είναι εγκατεστημένο στο μηχάνημα του χρήστη. Ο χρήστης μπορεί να το επεξεργαστεί, αποθηκεύσει, εκτυπώσει κτλ με όλες τις εντολές που έχει στη διάθεσή του, αναλόγως και την έκδοση που έχει εγκατεστημένη.

Έξοδος: Έξοδος από τις Αμοιβές.

66 4M

2.2 Στοιχεία Πρόκειται για τα κύρια δεδομένα της μελέτης. Χωρίζονται στα γενικά στοιχεία, στα στοιχεία αμοιβών, στα στοιχεία ιδιοκτήτη και έργου, στους μηχανικούς, στα στοιχεία νομαρχιών, στα συμπληρωματικά στοιχεία, στα τοπογραφικά δεδομένα και στα στοιχεία που αφορούν τον υπολογισμό του ΙΚΑ. Τα στοιχεία αυτά περιγράφονται αναλυτικά πιο κάτω.

2.2.1 Γενικά Στοιχεία Τα γενικά στοιχεία αναφέρονται σε τιμές επιφανειών και συντελεστών, καθώς και σε άλλα ειδικότερα χαρακτηριστικά του έργου.

Όπως φαίνεται και στην παραπάνω οθόνη τα στοιχεία που πρέπει να ορίσει εδώ ο μελετητής αφορούν:

Ε.Τ.Α.: Η ενιαία τιμή αναφοράς για όλη τη χώρα. Πιέζοντας το πλήκτρο με τις 3 τελείες ([…]) στην άκρη του πεδίου, εμφανίζεται βοηθητικός πίνακας με την τιμή της ΕΤΑ για τις αντίστοιχες χρονικές περιόδους. Ο πίνακας αυτός ενημερώνεται με live update αυτόματα, αλλιώς πρέπει να ενημερώνεται στο από το χρήστη από τις βιβλιοθήκες των Αμοιβών.

Τιμή Εκκίνησης Ζώνης (ΤΖ) του ακινήτου όπως ισχύει κάθε φορά σύμφωνα με τους εγκεκριμένους πίνακες του Υπουργείου Οικονομικών κατά την περίοδο των τιμών αφετηρίας. Πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται βοηθητικός πίνακας με την τιμή της ΤΖ για τις αντίστοιχες χρονικές περιόδους.

ADΕΙΑ 67

Τιμή αφετηρίας (ΤΑ) κατά περιφερειακό διαμέρισμα: Πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται βοηθητικός πίνακας με τις τρέχουσες τιμές αφετηρίας των διαφόρων περιφερειακών διαμερισμάτων. Μελλοντικά, υπάρχει η δυνατότητα ενημέρωσης και αναπροσαρμογής των τιμών αφετηρίας μέσω live update ή μέσω των βιβλιοθηκών.

Υπολογιζόμενος συντελεστής ζώνης: Εδώ το πρόγραμμα υπολογίζει το συντελεστή ζώνης με βάση τις τιμές που έχουμε βάλει στην Τιμή Εκκίνησης Ζώνης και στην Τιμή Αφετηρίας.

Επιθυμητός συντελεστής ζώνης . Εδώ ο χρήστης μπορεί να καθορίσει απ’ ευθείας το συντελεστή ζώνης και έτσι δεν χρειάζεται να ορίσει Τιμή εκκίνησης ζώνης (ΤΖ) και Τιμή αφετηρίας (ΤΑ). Αν η τιμή αυτή είναι μηδέν, τότε το πρόγραμμα υπολογίζει το συντελεστή ζώνης από τις παραπάνω τιμές. Η τιμή αυτή έχει οριστεί από το ΤΕΕ να έχει μόνιμα την τιμή 1,00, ανεξάρτητα από την περιοχή στην οποία πραγματοποιείται το έργο.

Περίπτωση σεισμού: Στην περίπτωση που υπάρχει τσεκ στην επιλογή αυτή, υπολογίζεται η οριζόμενη προσαύξηση στο συντελεστή β1 της αμοιβής μελέτης Φέρουσας Κατασκευής (άρθρο 83 παρ. 7 ΠΔ 696/74).

Συντελεστής προσαύξησης σεισμού: Συμπληρώνεται ο συντελεστής προσαύξησης του συντελεστή β1 της αμοιβής μελέτης φέρουσας κατασκευής για την περίπτωση εφαρμογής του αντισεισμικού κανονισμού. Αυτή τη στιγμή ο συντελεστής αυτός είναι 0.8.

Είδος μελέτης: Εδώ ο χρήστης επιλέγει το είδος της μελέτης που έχει. Οι επιλογές που υπάρχουν είναι Ιδιωτική μελέτη, Μελέτη Δημοσίου χωρίς έκπτωση και Μελέτη Δημοσίου με έκπτωση.

Μέσο ημερομίσθιο: Συμπληρώνεται η τιμή του μέσου ημερομισθίου (Μ.Η.) εργατοτεχνίτου (μη στεγασμένων επαγγελμάτων) η οποία καθορίζεται κάθε φορά από το ΙΚΑ. Πιέζοντας […] στην άκρη του πεδίου, εμφανίζεται βοηθητικός πίνακας με τις τιμές του Μ.Η. για τις διάφορες χρονικές περιόδους. Ο παραπάνω πίνακας θα πρέπει στο μέλλον να ενημερώνεται από το χρήστη.

Τεκμαρτό ημερομίσθιο: Συμπληρώνεται η τιμή του τεκμαρτού ημερομισθίου εργατοτεχνίτου (μη στεγασμένων επαγγελμάτων) η οποία καθορίζεται κάθε φορά από το ΙΚΑ. Πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται βοηθητικός πίνακας με τις τιμές του για τις διάφορες χρονικές περιόδους. Ο παραπάνω πίνακας θα πρέπει στο μέλλον να ενημερώνεται από το χρήστη.

Επιφάνεια Ακάλυπτου: Ο χρήστης δίνει την επιφάνεια (σε m2) του ακάλυπτου. Το στοιχείο

αυτό είναι απαραίτητο για τον προϋπολογισμό εργασιών διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου και κατ' επέκταση για τον προσδιορισμό της αμοιβής του μελετητή ή επιβλέποντα μηχανικού. Η επιφάνεια που λαμβάνεται για εκτός σχεδίου οικοπέδου είναι ίση με την επιτρεπόμενη επιφάνεια κάλυψης του κατασκευασμένου κτιρίου.

Σημείωση: Ο προϋπολογισμός εργασιών για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου υπολογίζεται από τον παρακάτω τύπο:

Σ = 0.05 x Εακ x (Συ/Εσ)

όπου:

Εακ: το εμβαδόν του ακάλυπτου

Συ : ο προϋπολογισμός του συνόλου των ειδικών εργασιών εκτός των

εργασιών διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου.

Εσ: η συνολική δομήσιμη επιφάνεια.

Η ειδική εργασία διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου πρέπει να προστίθεται και στον κατάλογο συμπλήρωσης των ειδικών εργασιών και να δηλωθεί σαν κατηγορία (που δεν παίζει όμως κάποιο ρόλο καθώς γίνεται με την παραπάνω σχέση) παρά μόνο ότι θα γίνει η μελέτη ή η επίβλεψη.

68 4M

Ποσοστό Δήμου στο ΚΗ Ψήφισμα (%): Εφόσον η άδεια κατατίθεται σε Πολεοδομία Δήμου θα πρέπει να συμπληρωθεί το ποσοστό (%) του ΚΗ Ψηφίσματος που θα αποδοθεί στο Δήμο (σημειωτέον ότι διαφέρει για τις διάφορες Πολεοδομίες). Υπενθυμίζεται, ότι για Πολεοδομία Νομαρχίας το ποσοστό αυτό είναι ίσο με το μηδέν. Αυτή τη στιγμή στις περισσότερες περιπτώσεις, η τιμή αυτή είναι ίση με 70%

Τύπος προϋπολογισμού: Επιλέγουμε ανάλογα με το αν ο προϋπολογισμός εξάγεται με βάση τις τιμές μονάδας επιφάνειας (m²) (Συμβατικός προϋπολογισμός) ή σύμφωνα με αναλυτική προμέτρηση και τιμές μονάδας εργασιών του αναλυτικού τιμολογίου (Αναλυτικός προϋπολογισμός) ή με συνδυασμό και των δύο παραπάνω μαζί. Σε περίπτωση που έχουμε πολλά τμήματα κτιρίου ο τύπος που επιλέγουμε εδώ θα πρέπει να καλύπτει όλες τις περιπτώσεις των τμημάτων. Για παράδειγμα, αν όλα τα τμήματα είναι με συμβατικό προϋπολογισμό, στο πεδίο αυτό βάζουμε ¨Συμβατικός¨. Αν όμως ένα τμήμα είναι με συμβατικό και ένα άλλο με αναλυτικό, στο πεδίο αυτό βάζουμε ¨Και τα δυο¨.

Τύπος προϋπολογισμού πολεοδομίας: Επιλέγουμε ανάλογα με το αν ο προϋπολογισμός της πολεοδομίας είναι συμβατικός, αναλυτικός ή και τα δύο. Σε περίπτωση που έχουμε πολλά τμήματα κτιρίου ο τύπος που επιλέγουμε εδώ θα πρέπει να καλύπτει όλες τις περιπτώσεις των τμημάτων. Για παράδειγμα, αν όλα τα τμήματα είναι με συμβατικό προϋπολογισμό, στο πεδίο αυτό βάζουμε «Συμβατικός». Αν όμως ένα τμήμα είναι με συμβατικό και ένα άλλο με αναλυτικό, στο πεδίο αυτό βάζουμε «Και τα δυο».

Σημείωση: H επιλογή αυτή είναι συνήθως ίδια με την επιλογή Τύπος προϋπολογισμού. Η επιλογή Τύπος προϋπολογισμού πολεοδομίας είναι διαφορετική από την επιλογή Τύπος προϋπολογισμού μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, όπου ζητείται κάτι αντίστοιχο από την Πολεοδομία. Συνολική δομήσιμη επιφάνεια: Όταν ο προϋπολογισμός είναι συμβατικός το πεδίο αυτό συμπληρώνεται μόνο όταν θέλουμε να ορίσουμε συνολική δομήσιμη επιφάνεια διαφορετική από την υπολογιζόμενη από το πρόγραμμα. Σαν συνολική δομήσιμη επιφάνεια υπολογίζεται από το πρόγραμμα τα άθροισμα των δηλωθέντων επιφανειών στην οθόνη (Προϋπολογισμός>Επιφάνειες). Όταν ο προϋπολογισμός είναι αναλυτικός ο χρήστης πρέπει απαραίτητα να συμπληρώσει αυτό το πεδίο προκειμένου να υπολογιστεί ο προϋπολογισμός του ακαλύπτου.

Σημείωση: Αν από κάποια επιφάνεια, οπουδήποτε τμήματος κτιρίου, έχει αφαιρεθεί η ειδική εργασία ‘’Διαμόρφωση Περιβάλλοντος Χώρου’’ αυτή η επιφάνεια δεν θα συμπεριληφθεί στην συνολική δομήσιμη επιφάνεια και συνεπώς δεν θα συμμετέχει καθόλου στον υπολογισμό του προϋπολογισμού ακαλύπτου.

Υπολογισμός ΚΗ Ψηφίσματος: Επιλέγεται ο τρόπος με τον οποίο θα υπολογιστεί το ΚΗ Ψήφισμα στα φορολογικά της αδείας. Υπάρχουν οι επιλογές ‘’Αυτόματα’’, ‘’Καθόλου’’, ‘’Κλιμακωτά’’ και ‘’Σε όλο το ποσό’’.

Στρογγυλοποίηση προϋπολογισμού ακαλύπτου σε: Συμπληρώνεται το ποσό στο οποίο θέλουμε να στρογγυλοποιείται ο προϋπολογισμός του ακαλύπτου. Υπάρχουν οι επιλογές Χωρίς στρογγυλοποίηση, 1, 10, 100 και 1000ευρώ.

Αριθμός όμοιων κτιρίων: Εδώ συμπληρώνουμε τον αριθμό όμοιων κτιρίων στην περίπτωση που στο έργο μας έχουμε όμοια κτίρια. Στην περίπτωση αυτή στο Προϋπολογισμός > Επιφάνειες συμπληρώνουμε τις επιφάνειες ενός μόνο από τα όμοια κτίρια. Σε περίπτωση που έχουμε πολλά τμήματα ο «Αριθμός όμοιων κτιρίων» που επιλέγουμε εδώ είναι η προεπιλεγμένη τιμή για κάθε τμήμα κτιρίου.

Επίβλεψη ομοίων κτιρίων : Σε αυτό το πεδίο επιλέγουμε τον τρόπο υπολογισμού της αμοιβής επίβλεψης στην περίπτωση των όμοιων κτιρίων. Aν θέλουμε η αμοιβή επίβλεψης για κάθε ειδική εργασία να υπολογισθεί με πολλαπλασιασμό της αμοιβής επίβλεψης που αντιστοιχεί στο ένα κτίριο επί τον αριθμό των κτιρίων πρέπει να επιλέξω «αμοιβή επί αριθμός ομοίων κτιρίων». Αν θέλουμε η αμοιβή επίβλεψης να υπολογισθεί με τον τρόπο που υπολογίζεται η αμοιβή μελέτης επιλέγουμε «με συντελεστές ομοίων κτιρίων». Σήμερα ισχύει η επιλογή «επί αριθμός ομοίων κτιρίων»

ADΕΙΑ 69

Μελέτη Χρονικού προγρ. και Τευχών προϋπολ. ομοίων κτιρίων : Σε αυτό το πεδίο επιλέγουμε τον τρόπο υπολογισμού της αμοιβής τόσο του χρονικού προγραμματισμού, όσο και των τευχών προϋπολογισμού στην περίπτωση των όμοιων κτιρίων. Aν θέλουμε η αμοιβή για το χρονικό προγραμματισμό (και αντίστοιχα για τα τεύχη προϋπολογισμού) να υπολογισθεί με πολλαπλασιασμό της αμοιβής του που αντιστοιχεί στο ένα κτίριο επί τον αριθμό των κτιρίων πρέπει να επιλέξω «αμοιβή επί αριθμός ομοίων κτιρίων». Αν θέλουμε η αμοιβή για το χρονικό προγραμματισμό (και αντίστοιχα για τα τεύχη προϋπολογισμού) να υπολογισθεί με τον τρόπο που υπολογίζεται η αμοιβή μελέτης των υπολοίπων εργασιών επιλέγουμε «με συντελεστές ομοίων κτιρίων». ». Σήμερα ισχύει η επιλογή «επί αριθμός ομοίων κτιρίων»

Αγροτική μελέτη: Βάζουμε τσεκ στο τετραγωνάκι αν το έργο μας είναι Αγροτική μελέτη.

Πλήρες αναλυτικό τιμολόγιο: Με την επιλογή αυτή ρυθμίζουμε αν θέλουμε το αναλυτικό τιμολόγιο να τυπώνεται ολόκληρο ή να τυπώνονται μόνο οι εργασίες που θα επιλέξουμε.

Υπολογισμός αμοιβών σύμφωνα με ΤΕΕ: Με την επιλογή αυτή μας δίνεται η δυνατότητα να υπολογίζονται ο προϋπολογισμός του έργου και οι αμοιβές σύμφωνα με τις αλλαγές που ορίζει το ΤΕΕ, δηλαδή με την τιμή της ΕΤΑ 118 και το συντελεστή ζώνης ίσο με 1,00. Αν στην επιλογή αυτή δεν υπάρχει το τσεκ τότε το πρόγραμμα για τον υπολογισμό του προϋπολογισμού λαμβάνει υπόψη του το συντελεστή ζώνης που προκύπτει από την Τιμή εκκίνησης ζώνης και την Τιμή αφετηρίας, ανάλογα με την περιοχή, ή τον επιθυμητό συντελεστή ζώνης, στη περίπτωση που αυτός είναι διαφορετικός από την τιμή 1,00.

Υπολογισμός κρατήσεων: Με την επιλογή αυτή ορίζουμε την τιμή της ΕΤΑ βάσει της οποίας θα γίνει ο υπολογισμός των κρατήσεων. Οι επιλογές που έχουμε είναι δύο: α) με την ΕΤΑ που ορίζουμε για τον υπολογισμό των αμοιβών και β) με την ΕΤΑ πολεοδομίας. Για παράδειγμα κατά το έτος 2012 η τιμή της ΕΤΑ για τον υπολογισμό των αμοιβών ήταν 118, ενώ η τιμή του ΕΤΑ για τον υπολογισμό των κρατήσεων ήταν 44.

ΕΤΑ πολεοδομίας (€): Με την επιλογή αυτή ορίζουμε ποια είναι η τιμή της ΕΤΑ για την πολεοδομία, η οποία θα ληφθεί υπόψη στον υπολογισμό των κρατήσεων.

Ανάλυση αμοιβών: Με την επιλογή αυτή μας δίνεται η δυνατότητα να ορίσουμε στο πρόγραμμα με ποιον τρόπο θα γίνει η ανάλυση των αμοιβών. Αν θα γίνει δηλαδή σύμφωνα με την ΕΤΑ (σύμφωνα με το ΤΕΕ) ή με την ΕΤΑ πολεοδομίας. Η ανάλυση αυτή παρουσιάζεται στο menu Παράθυρα > Έντυπα αμοιβών > Αναλυτικός υπολογισμός αμοιβής μελέτης κ επίβλεψης. Η ανάλυση αμοιβών αφορά τις κατώτερες δυνατές αμοιβές που αποδέχεται η πολεοδομία.

Αριθμός Τμημάτων Κτιρίου: Με την επιλογή αυτή ορίζουμε τον αριθμό των τμημάτων κτιρίου που αποτελούν το συγκεκριμένο έργο (μέχρι 5 διαφορετικά τμήματα κτιρίου). Η επιλογή αυτή είναι απαραίτητη για να υπολογίσουμε αμοιβές σε σύνθετες περιπτώσεις, ενώ στις συνηθισμένες περιπτώσεις αμοιβών υπάρχει ένα μόνο τμήμα κτιρίου. Παρακάτω παρουσιάζονται παραδείγματα σύνθετων περιπτώσεων για τις οποίες είναι απαραίτητο να ορίσουμε παραπάνω από ένα τμήματα κτιρίων:

• Όταν χρειάζεται να υπολογίσουμε αμοιβές για μια οικοδομική άδεια συγκροτήματος διαφορετικών μεταξύ τους κτιρίων, όπου οι αμοιβές πρέπει να υπολογισθούν χωριστά για κάθε κτίριο.

• Όταν πρέπει να υπολογίσουμε ένα νέο κτίριο και μια πισίνα τότε και πάλι απαιτείται να θεωρηθεί η πισίνα σαν δεύτερο τμήμα, ώστε να υπολογιστούν οι αμοιβές χωριστά για το κτίριο και χωριστά για την πισίνα. Ομοίως χειριζόμαστε οποιαδήποτε μελέτη νέου κτιρίου στην οποία υπάρχει κατασκευή που ο προϋπολογισμός της υπολογίζεται αναλυτικά όπως δεξαμενές, περιτοιχίσεις κ.α.

70 4M

• Όταν έχουμε να υπολογίσουμε αμοιβές για οικοδομική άδεια στην οποία υπάρχει διαρρύθμιση υπάρχοντος κτιρίου αλλά και προσθήκη ενός επιπλέον χώρου. Τότε, θεωρούμε δύο κτίρια προκειμένου να υπολογιστούν οι αμοιβές χωριστά για την διαρρύθμιση και χωριστά για την προσθήκη, καθώς η προσαύξηση στις δύο περιπτώσεις είναι διαφορετική. Το πρώτο τμήμα κτιρίου είναι το υπάρχον, όπου θα γίνουν διαρρυθμίσεις και οι αμοιβές που υπολογίζονται για αυτό έχουν προσαύξηση 50% λόγω διαρρύθμισης και το δεύτερο είναι η προσθήκη για την οποία οι αμοιβές υπολογίζονται με προσαύξηση 30%.

• Όταν έχουμε αλλαγή χρήσης σε υπάρχον κτίριο και διαρρύθμιση χρειάζεται να θεωρήσουμε δύο κτίρια. Το ένα είναι το υπάρχον στο οποίο αντιστοιχεί αμοιβή για την αποτύπωση υπάρχοντος και η αμοιβή των αρχιτεκτονικών για την αλλαγή χρήσης (σε περίπτωση θετικής διαφοράς προϋπολογισμών) χωρίς καμία προσαύξηση. Το δεύτερο κτίριο θα έχει έναν αναλυτικό προϋπολογισμό με τον οποίο θα υπολογίζεται ο ελάχιστος προϋπολογισμός των διαρρυθμίσεων και πάνω σε αυτόν τον προϋπολογισμό υπολογίζονται οι αμοιβές των αρχιτεκτονικών με την προσαύξηση του 50% .Σε αυτή την περίπτωση προσέχουμε ιδιαίτερα στα Στοιχεία Μελέτης να βάλουμε Τύπος Προϋπολογισμού ‘’Και τα δύο’’ και Τύπος Προϋπολογισμού Πολεοδομίας ‘’Συμβατικός’’ ώστε να μην υπολογιστούν δύο φορές οι κρατήσεις.

2.2.2 Στοιχεία Αμοιβών Τιμή Συντελεστή λ: Η τιμή του ορίζεται κάθε τρίμηνο και προκύπτει από τα μ1 και μ2 τα οποία αντιστοιχούν στα ωρομίσθια εργάτη ειδικευμένου χωματουργού και τεχνίτη, με βάση τη σχέση:

λ = 0.0015 (μ1 + μ2)

Πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται βοηθητικός πίνακας με την τιμή του λ για την τελευταία περίοδο. Είναι και εδώ αυτονόητο ότι ο παραπάνω πίνακας θα πρέπει στο μέλλον να ενημερώνεται από το χρήστη. Η απαιτούμενη ακρίβεια θα λαμβάνεται πάντοτε μέχρι του πέμπτου δεκαδικού ψηφίου (Εγκύκλιος Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. 13/12/2001).

Τιμή Συντελεστή λ': Υπολογίζεται με τον ίδιο τύπο όπως ο συντελεστής λ, δηλαδή λ'=0.0015 (μ1+μ2), αναφέρεται όμως σε διαφορετική χρονική περίοδο. Ενώ ο συντελεστής λ αναφέρεται στη χρονική περίοδο σύνταξης του προϋπολογισμού του τελευταίου σταδίου της μελέτης, ο συντελεστής λ' αφορά την περίοδο έγκρισης αυτού. Η αμοιβή της μελέτης προσαυξάνεται με τον όρο λ'/λ.

Σημείωση: Για τις ιδιωτικές μελέτες ο λόγος λ'/λ=1, άρα ο χρήστης δεν χρειάζεται να συμπληρώσει τιμή για το λ'. Στην περίπτωση υπολογισμού της αμοιβής επίβλεψης ο χρήστης δίνει τιμή στο συντελεστή λ που αντιστοιχεί στην χρονική περίοδο πληρωμής της αμοιβής επίβλεψης.

ADΕΙΑ 71

Συντελεστής Χρονικού Προγραμματισμού για ΤΕΕ: Αυτός ο συντελεστής ορίζεται από το χρήστη 0,1 ή 0,2, ανάλογα με το συντελεστή που επιθυμεί να χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του χρονικού προγραμματισμού. Σήμερα η τιμή που επικρατεί είναι το 0,2.

Ελάχιστη αμοιβή (5000 για 5000xλ ή 0): Δίνουμε την τιμή 5000 εφόσον θέλουμε να υπολογιστεί σαν ελάχιστη αμοιβή το 5000*λ, ή 0 εάν δεν επιθυμούμε να υπολογιστεί ελάχιστη αμοιβή. Πλέον η ελάχιστη αμοιβή έχει καταργηθεί και το πεδίο αυτό είναι 0. Ωστόσο, για λόγους συμβατότητας με παλιές μελέτες ο χρήστης μπορεί να το αλλάξει αν το επιθυμεί.

Τρόπος Υπολογισμού Ελάχιστης Αμοιβής για ΤΕΕ: Ορίζουμε αν ο έλεγχος για την ελάχιστη αμοιβή (5000 λ) θα γίνει σε όλες τις μελέτες και σε όλες τις επιβλέψεις χωριστά ή αν θα γίνει ανά μηχανικό στο σύνολο μελέτης και επίβλεψης. Πλέον χρησιμοποιείται μόνο για λόγους συμβατότητας με παλιές μελέτες, αφού οι ελάχιστες αμοιβές έχουν καταργηθεί.

Αμοιβή μελέτης: Βάζουμε τσεκ στο τετραγωνάκι, αν θέλουμε να υπολογιστεί Αμοιβή μελέτης. Πχ. Αφήνουμε το τετραγωνάκι κενό εάν έχουμε ήδη καταθέσει την αμοιβή μελέτης και θέλουμε να υπολογίσουμε μόνο την αμοιβή επίβλεψης.

Αμοιβή επίβλεψης: Βάζουμε τσεκ στο τετραγωνάκι αν θέλουμε να υπολογιστεί αμοιβή επίβλεψης.

Χρήση δυσμενέστερου Σ.Ε. κοινοχρήστων: Αυτό αφορά τους κοινόχρηστους χώρους και έχει σα σκοπό (στην περίπτωση που έχουμε βάλει τσεκ στο τετραγωνάκι) κατά την ανάλυση του προϋπολογισμού, σα Συντελεστής Εργασίας για τις επιφάνειες αυτές, να λαμβάνεται το δυσμενέστερο του Συντελεστή Ζώνης και του Συντελεστή Επιφανείας των άλλων επιφανειών που έχουν δηλωθεί. Ισχύει μόνο για τον υπολογισμό των αμοιβών σύμφωνα με την πολεοδομία και σε περίπτωση που εκτός από κατοικίες έχουν τεθεί και άλλοι τύποι χώρων. Για το ΤΕΕ ισχύει η εφαρμογή πάντα του δυσμενέστερου Σ.Ε. κοινοχρήστων.

72 4M

Συμμετοχή Προσαυξήσεων στην Εκτός Έδρας Αμοιβή: Βάζοντας τσεκ στο τετραγωνάκι το πρόγραμμα λαμβάνει υπόψη του και τις προσαυξήσεις για τον υπολογισμό της εκτός έδρας αμοιβής.

Παραμετρικός υπολογισμός εκτός έδρας αμοιβής: Βάζοντας τσεκ στο τετραγωνάκι, το πρόγραμμα υπολογίζει παραμετρικά την εκτός έδρας αμοιβή, δηλαδή δε λαμβάνει υπόψη του τον αριθμό των μελετών στις οποίες συμμετέχει ο κάθε μηχανικός.

Σημείωση: Η εκτός έδρας αμοιβή υπολογίζεται με βάση τους παρακάτω τύπους:

Αμοιβή μελέτης: 1,05x[Σx(β1/100)]+2000λ,

όπου στον παραμετρικό υπολογισμό της εκτός έδρας αμοιβής, το 2000λ προστίθεται μόνο στη 1η μελέτη του κάθε μηχανικού, ενώ σε διαφορετική περίπτωση το 2000λ διαιρείται με τον αριθμό

των μελετών του κάθε μηχανικού και προστίθεται σε κάθε μελέτη.

Αμοιβή επίβλεψης: 1,4x1.25x[Σx(β1/100)], στην περίπτωση που η απόσταση εκτός έδρας είναι από 75 μέχρι και 150 χλμ, και

1,4x1.5x[Σx(β1/100), στην περίπτωση που η απόσταση εκτός έδρας είναι πάνω από 150 χλμ

Στρογγυλοποίηση β1, β2, β3 για δημόσια έργα: Βάζοντας τσεκ στο τετραγωνάκι, το πρόγραμμα κάνει τη στρογγυλοποίηση των συντελεστών β1, β2 και β3 των δημοσίων έργων, με βάση τον κανόνα του 0,5.

Προσαύξηση επιμέτρησης: Όταν τσεκαριστεί το τετραγωνάκι, η αμοιβή της επίβλεψης προσαυξάνεται σε ποσοστό 40%. Σήμερα η προσαύξηση επιμέτρησης είναι υποχρεωτική από το ΤΕΕ.

Προσαύξηση με ίδια τεχνική υπηρεσία: Σε περίπτωση που ο εργοδότης έχει δική του τεχνική υπηρεσία, με επικεφαλή διπλωματούχο μηχανικό, για την επί τόπου παρακολούθηση των εργασιών υπό τις τεχνικές μόνο οδηγίες του επιβλέποντος, η αμοιβή της επίβλεψης μειώνεται κατά 30%. Η μείωση αυτή ισχύει μόνο στον υπολογισμό αμοιβών σύμφωνα με το ΤΕΕ.

Προσαύξηση εκτέλεσης έργου με κατ’ αποκοπή προσφορά: Εάν το έργο δεν εκτελείται με τιμές μονάδας των επιμέρους εργασιών αλλά με κατ’ αποκοπή προσφορά για ολόκληρο το έργο, τότε στον επιβλέποντα καταβάλλεται αμοιβή επίβλεψης με προσαύξηση 20%. Η προσαύξηση αυτή ισχύει μόνο στον υπολογισμό αμοιβών σύμφωνα με το ΤΕΕ.

Προσαύξηση δια μερικών εργολάβων: Σε περίπτωση εκτέλεσης έργου που εκτελείται με διαφορετικούς (κατ’ είδος εργασιών) εργολάβους και όχι με γενικό εργολάβο, η αμοιβή επίβλεψης προσαυξάνεται κατά 100%. Η προσαύξηση αυτή ισχύει μόνο στον υπολογισμό αμοιβών σύμφωνα με το ΤΕΕ.

Προσαύξηση δι’ αυτεπιστασίας (άνευ εργολάβου): Σε περίπτωση εκτέλεσης έργου ή τμήματος αυτού ή και εργασιών με αυτεπιστασία (χωρίς εργολάβο), το ποσοστό της επίβλεψης προσαυξάνεται κατά 300%. Η προσαύξηση αυτή ισχύει μόνο κατά τον υπολογισμό των αμοιβών σύμφωνα με το ΤΕΕ.

Προσαύξηση λόγω εκτέλεσης επικίνδυνων εργασιών: Σε περίπτωση εκτέλεσης επικίνδυνων εργασιών, το ποσοστό της προσαύξησης είναι 40% της αμοιβής με τη σχετική απόφαση του αρμοδίου οργάνου, σύμφωνα και με τη γνώμη, βέβαια, του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου. Η προσαύξηση αυτή ισχύει μόνο στον υπολογισμό αμοιβών σύμφωνα με το ΤΕΕ.

Χρονικός προγραμματισμός: Συμπληρώνουμε κατά πόσο θέλουμε να υπολογίσουμε ή όχι αμοιβή για χρονικό προγραμματισμό. Οι επιλογές που έχουμε είναι οι εξής: Σε καμία μελέτη, δηλαδή να μην υπολογίζεται καθόλου αμοιβή για το χρονικό προγραμματισμό, Μόνο Αρχιτεκτονικά, δηλαδή η αμοιβή για το χρονικό προγραμματισμό να συμμετέχει μόνο στα αρχιτεκτονικά και Σε όλες τις μελέτες, δηλαδή η αμοιβή για το χρονικό προγραμματισμό να συμμετέχει σε όλες τις μελέτες που έχω δηλώσει.

Τεύχη Προϋπολογισμού: Συμπληρώνουμε κατά πόσο θέλουμε να υπολογίσουμε ή όχι αμοιβή για Τεύχη Προϋπολογισμού. Οι επιλογές που έχουμε είναι αυτές που αναφέρονται και στη προηγούμενη περίπτωση για τον υπολογισμό αμοιβής του Χρονικού προγραμματισμού.

ADΕΙΑ 73

Είδος μελέτης: Συμπληρώνουμε, στην περίπτωση που έχουμε δημόσιο έργο, αν πρόκειται για προμελέτη, οριστική μελέτη, ή μελέτη εφαρμογής. Για κάθε περίπτωση οι αμοιβές πολλαπλασιάζονται όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί:

Αρχιτεκτονικά Στατικά Εγκαταστάσεων

Για την προμελέτη 0,35 0,25 0,25

Οριστική μελέτη 0,60 0,6 0,60

Μελέτη εφαρμογής 1 1 1

2.2.3 Τμήματα Κτιρίου Εμφανίζεται η παρακάτω οθόνη στην οποία συμπληρώνουμε τα στοιχεία που αφορούν τα διάφορα τμήματα κτιρίου. Πιο συγκεκριμένα για κάθε τμήμα κτιρίου θα πρέπει να συμπληρώσουμε α) την ονομασία του τμήματος, β) το είδος (πχ. αν είναι Νέο Κτίριο, Αναθεώρηση, Επέκταση - Προσθήκη κλπ), γ) τον τύπο προϋπολογισμού δ) τον τύπο προϋπολογισμού πολεοδομίας ε) τον αριθμό ομοίων κτιρίων και στ) τον τρόπο υπολογισμού της επίβλεψης των ομοίων κτιρίων (εφόσον υπάρχουν όμοια κτίρια).

Ο αριθμός των τμημάτων κτιρίου φαίνεται στο πάνω αριστερό μέρος της οθόνης και δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από πέντε.

2.2.4 Στοιχεία έργου Εμφανίζεται η παρακάτω οθόνη στην οποία θα πρέπει να συμπληρωθούν τα στοιχεία ταυτότητας του έργου, τα οποία θα μεταφέρονται αυτόματα και στα αντίστοιχα έντυπα της άδειας.

Σημείωση: Τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητο να συμπληρώνονται, προκειμένου να παραχθεί το αρχείο XML που αποστέλλεται στο ΤΕΕ και τον υπολογισμό των αμοιβών. Για να παραχθεί έγκυρο αρχείο XML είναι απαραίτητο να συμπληρωθούν όλα τα στοιχεία του έργου.

74 4M

2.2.5 Ιδιοκτήτης Εμφανίζεται η παρακάτω οθόνη στην οποία θα πρέπει να συμπληρωθούν τα στοιχεία ταυτότητας του ιδιοκτήτη του έργου, τα οποία θα μεταφέρονται αυτόματα και στα αντίστοιχα έντυπα της άδειας.

Σημείωση: Τα στοιχεία του ιδιοκτήτη, και κυρίως το ονοματεπώνυμό του και το ποσοστό κυριότητας, είναι απαραίτητο να συμπληρώνονται, προκειμένου να παραχθεί το αρχείο XML που αποστέλλεται στο ΤΕΕ για τον υπολογισμό των αμοιβών.

ADΕΙΑ 75

2.2.6 Μηχανικοί

Όπως φαίνεται και στην παραπάνω οθόνη, συμπληρώνονται τα ονοματεπώνυμα, οι ειδικότητες, και άλλα απαραίτητα στοιχεία των Μηχανικών που πρόκειται να εκπονήσουν τις διάφορες μελέτες ή επιβλέψεις στα πλαίσια του έργου. Δίνεται η

δυνατότητα να συμπληρωθούν μέχρι 10 διαφορετικοί Μηχανικοί. Πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται η βιβλιοθήκη με τον κατάλογο των Μηχανικών, που συνήθως συμμετέχουν στα έργα του γραφείου. Από τον κατάλογο αυτό επιλέγουμε κάθε φορά τους Μηχανικούς που θέλουμε έτσι, ώστε να μην είμαστε αναγκασμένοι κάθε φορά να πληκτρολογούμε τα στοιχεία τους. Η βιβλιοθήκη των μηχανικών συμπληρώνεται από το χρήστη.

Σημείωση: Τα στοιχεία των μηχανικών, και κυρίως το ονοματεπώνυμό του, η ειδικότητά του, η κατηγορία, τα χρόνια προϋπηρεσίας και ο ΑΜ/ΤΕΕ, είναι απαραίτητο να συμπληρώνονται, προκειμένου να παραχθεί το αρχείο XML για την αποστολή στο ΤΕΕ και τον υπολογισμό των αμοιβών.

Απόσταση εκτός έδρας: Συμπληρώνεται η απόσταση σε χιλιόμετρα της έδρας του έργου, στην περίπτωση που αυτό βρίσκεται εκτός της πόλης της έδρας του μελετητή. Στην περίπτωση απόστασης μεγαλύτερης των 40 km υπολογίζεται η ανάλογη προσαύξηση στην αμοιβή εκπόνησης της μελέτης, ενώ η αμοιβή επίβλεψης του έργου προσαυξάνεται κατά 25% και 50% για αποστάσεις μεγαλύτερες από 75 και 150 Km αντίστοιχα.

76 4M

2.2.7 Στοιχεία Δήμων Συμπληρώνονται τα στοιχεία της Πολεοδομίας που πρόκειται να υποβληθεί η μελέτη τα οποία θα ενημερώσουν αυτόματα τα έντυπα της άδειας. Ο χρήστης μπορεί να συμπληρώνει τα πεδία της οθόνης πατώντας το […] και εισάγοντας στοιχεία που έχει προηγουμένως αποθηκεύσει στις βιβλιοθήκες του προγράμματος.

2.2.8 Συμπληρωματικά Στοιχεία Εμφανίζεται η παρακάτω οθόνη όπου συμπληρώνονται στοιχεία που αφορούν το έργο και τα οποία θα ενημερώσουν και τα έντυπα της άδειας. Ο χρήστης μπορεί να συμπληρώνει τα πεδία ‘’Γενική Επίβλεψη Έργου’’ και ‘’Μηχανικός Σκυροδέματος’’ χρησιμοποιώντας τα δεδομένα της βιβλιοθήκης μηχανικών πιέζοντας το […].

Στο πεδίο ‘’Σχέδιο τοπογραφικού σκαριφήματος’’, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει το αντίστοιχο τοπογραφικό σκαρίφημα που έχει προηγουμένως δημιουργήσει και αποθηκεύει σαν φωτογραφία. Το αποθηκευμένο αρχείο φωτογραφίας πρέπει να είναι της μορφής WMF ή BMP. Το σκαρίφημα αυτό τυπώνεται στο έντυπο Παράθυρα>Άδεια Οικοδομής.

2.2.9 Τοπογραφικά δεδομένα Εμφανίζεται ο παρακάτω πίνακας, όπου χρειάζεται η συμπλήρωση των στρεμμάτων και σημείων, για την μία από τις 2 περιπτώσεις (Εντός ή Εκτός Σχεδίου) και την αντίστοιχη κλίμακα. Οι αντίστοιχες τιμές οι οποίες θα ληφθούν υπόψη φαίνονται από την αντίστοιχη βιβλιοθήκη τοπογραφικών

Προσοχή! Θα πρέπει, αφού πιέσουμε F11 στην αντίστοιχη γραμμή, να συμπληρώσουμε το Μηχανικό που θα εκπονήσει την τοπογραφική μελέτη (ή εναλλακτικά να βάλουμε περισσότερους μηχανικούς να συμμετέχουν σε κάποιο ποσοστό).

Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα επίσης να θέσει τη συμφωνηθείσα αμοιβή για την εργασία αυτή, η οποία μπορεί να είναι διαφορετική από τη νόμιμη που υπολογίζει το πρόγραμμα.

ADΕΙΑ 77

2.2.10 Μελέτη τοπογραφικών

Στην καρτέλα αυτή συμπληρώνονται κάποια απαραίτητα στοιχεία προκειμένου να υπολογιστούν οι αμοιβές για τις τοπογραφικές μελέτες.

Πρόκειται για τις μελέτες τοπογραφικών που σύμφωνα με την απόφαση του ΤΕΕ από τις 07/03/2010 αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία έργου, διαχωρισμένη από τα Κτιριακά έργα.

Η κατηγορία αυτή λειτουργεί ουσιαστικά ως συμπλήρωμα των ήδη υπαρχόντων τοπογραφικών εργασιών που παρουσιάστηκαν παραπάνω, αλλά σε περίπτωση επιλογής τους θα κατατίθενται σε ξεχωριστό xml στο ΤΕΕ.

78 4M

Συγκεκριμένα, εμφανίζονται όλες οι κατηγορίες εργασιών που αφορούν μια τοπογραφική μελέτη και ο χρήστης μπορεί να επιλέξει οποιαδήποτε εργασία, τοποθετώντας στην αντίστοιχη στήλη την ποσότητα της εργασίας που περιλαμβάνεται στη μελέτη του. Στην τελευταία στήλη της καρτέλας αυτής εμφανίζεται η μονάδα μέτρησης της κάθε εργασίας της τοπογραφικής μελέτης.

Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να περιορίσει τη λίστα των εργασιών, ανά κατηγορία, προκειμένου να διευκολύνεται η εύρεση των επιθυμητών εργασιών, από το πεδίο που φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα.

2.2.11 Ενεργειακή επιθεώρηση Εμφανίζεται ο παρακάτω πίνακας, όπου χρειάζεται η συμπλήρωση των απαραίτητων στοιχείων, προκειμένου να υπολογιστούν οι αμοιβές του ενεργειακού επιθεωρητή.

Συγκεκριμένα, ο χρήστης καλείται να συμπληρώσει τα τετραγωνικά του υπό επιθεώρηση χώρου και αντίστοιχα τα kW σε περίπτωση επιθεώρησης λέβητα ή εγκαταστάσεων κλιματισμού. 2.2.12 Τακτοποίηση Αυθαιρέτων - Τριγωνισμοί Εμφανίζεται ο παρακάτω πίνακας, όπου χρειάζεται να συμπληρωθεί η εργασία που θα γίνει, ο μηχανικός και η ποσότητα της εργασίας.

ADΕΙΑ 79

Συγκεκριμένα, ο χρήστης καλείται να επιλέξει από το παράθυρο των εργασιών που προκύπτει πατώντας το σύμβολο , ποια εργασία θα εκτελέσεις, ποιος μηχανικός θα την εκτελέσει και την ποσότητά της. Πληκτρολογώντας ο χρήστης μια τιμή στο πεδίο “Μονάδες”, το πρόγραμμα αυτόματα την ελέγχει και ενημερώνει το χρήστη για την ελάχιστη επιτρεπτή τιμή από το ΤΕΕ.

2.2.13 Τρόπος υπολογισμού Ι.Κ.Α.

Εδώ συμπληρώνονται κάποια απαραίτητα στοιχεία προκειμένου να συμπληρωθεί ο πίνακας 1 ή 2 για τον υπολογισμό των ημερομισθίων του ΙΚΑ. Συμπληρώνεται έτσι η ακρίβεια υπολογισμού του αριθμού των ημερομισθίων ανά τ.μ, τα δεκαδικά ψηφία για τον υπολογισμό των ημερομισθίων, η επιφάνεια του ακαλύπτου στη περίπτωση που έχουμε αμοιβή περιβάλλοντος χώρου, η επιφάνεια πισίνας και το είδος του κτιρίου που ανήκει η πισίνα.

80 4M

2.2.14 Αφαιρούμενα Στοιχεία για Ι.Κ.Α.

Συμπληρώνονται οι αφαιρούμενες επιφάνειες για τον υπολογισμό ημερομισθίων που θα αφαιρεθούν λόγω μη εκτέλεσης εργασιών σε αυτές τις επιφάνειες, και επισημαίνεται (με ΝΑΙ ή ΟΧΙ) η περίπτωση ισογείων κτιρίων χωρίς φέρουσα κατασκευή, σύμφωνα με την εγκύκλιο Ε41/64/16/30.4.97 που τροποποιεί τις διατάξεις των άρθρων 38,39 και 40 του Κανονισμού. Σύμφωνα με την εγκύκλιο:

• Για κτίρια εφαπτόμενα σε ήδη υπάρχοντα γίνεται μείωση κατά τα ημερομίσθια που αντιστοιχούν στις οικοδομικές εργασίες που δεν θα εκτελεστούν για τις εφαπτόμενες πλευρές.

• Για ισόγεια κτίρια κατοικιών χωρίς φέρουσα κατασκευή από οπλισμένο σκυρόδεμα γίνεται μείωση των ημερομισθίων της φάσης εκσκαφής και οικοδομικού σκελετού ίση με τα 2/3 της φάσης αυτής.

2.3 Προϋπολογισμός Η ομάδα επιλογών “Προϋπολογισμός” χρησιμεύει στον υπολογισμό του προϋπολογισμού του έργου, είτε με εμβαδομέτρηση (Επιφάνειες), είτε με αναλυτικό τιμολόγιο.

2.3.1 Ειδικές Εργασίες Πρόκειται για τις κατηγορίες εργασιών που θα πραγματοποιηθούν στα πλαίσια του έργου και θα πρέπει να οριστούν από το χρήστη. Ορίζουμε εργασίες για κάθε τμήμα κτιρίου χωριστά.

Στο πάνω αριστερά τμήμα της οθόνης επιλέγουμε το τμήμα του κτιρίου για το οποίο θα ορίσουμε τις κατηγορίες των εργασιών.

ADΕΙΑ 81

Το παράθυρο που εμφανίζεται στην οθόνη είναι ένας πίνακας με γραμμές, οι οποίες αντιστοιχούν στις ειδικές εργασίες και 6 στήλες οι οποίες αφορούν:

Την κατηγορία του έργου (I, II, III, IV, και V) που θα πρέπει να συμπληρωθεί απαραίτητα για κάθε μία εργασία χωριστά (Αρχιτεκτονικά, Στατικά, Θερμομόνωση κλπ), σύμφωνα με τα ισχύοντα (βλ. Βοήθεια > Κανονισμός, τελευταίες σελίδες). Για ευκολία, αντί για τα λατινικά Ι, ΙΙ, IV κλπ δίνονται οι αριθμοί 1 έως 5, αλλά στις εκτυπώσεις, εκτυπώνονται οι αντίστοιχοι λατινικοί αριθμοί. Σημειώνεται, ότι γίνεται υπολογισμός αμοιβών μόνο για τις εργασίες στις οποίες έχει αντιστοιχιστεί κατηγορία, δηλαδή η συμπλήρωση της κατηγορίας αποτελεί κατά κάποιο τρόπο και επιλογή της αντίστοιχης εργασίας για τον υπολογισμό αμοιβής. Πιέζοντας το […], ανοίγει ένα βοηθητικό κείμενο, όπου αναφέρονται οι κατηγορίες των μελετών και τι συμπεριλαμβάνεται σε κάθε μια από αυτές, για τις αρχιτεκτονικές, τις στατικές και τις μηχανολογικές μελέτες. Επιπλέον, παρουσιάζονται οι κατηγορίες μελετών που είναι αποδεκτές από το ΤΕΕ καθώς και οι αποδεκτές κατά το ΤΕΕ προσαυξήσεις για κάθε μελέτη.

Το είδος επέμβασης, το οποίο χρειάζεται να συμπληρωθεί μόνο εφόσον σε κάποια(ες) εργασία(ες) γίνεται προσθήκη, επέκταση, επισκευή ή διαρρύθμιση, μεταρρύθμιση ή αντικατάσταση στέγης, οπότε συμπληρώνεται το αντίστοιχο πεδίο στις συγκεκριμένες εργασίες.

Σημειώσεις: • Στις περιπτώσεις προσθηκών, επεκτάσεων ή επισκευών σε υφιστάμενο κτιριακό έργο, ο

συντελεστής β1 πολλαπλασιάζεται επί 1,3.

• Στις περιπτώσεις διαρρυθμίσεων ή μεταρρυθμίσεων υφιστάμενου κτιριακού έργου, ο συντελεστής β1 πολλαπλασιάζεται επί 1,5 (άρθρο 88 Π.Δ 696/74)

• Στις περιπτώσεις αντικατάστασης στέγης σε υφιστάμενο κτιριακό έργο, η αμοιβή προσαυξάνεται κατά 30%.

Ο Μηχανικός μελέτης, συμπληρώνεται αφού πρώτα πιέσουμε το […] στην άκρη του πεδίου, οπότε εμφανίζεται σχετικό παράθυρο μέσα από το οποίο επιλέγουμε το Μηχανικό που πρόκειται να ασχοληθεί με την μελέτη της συγκεκριμένης ειδικής εργασίας (“μεταφερόμαστε” πάνω στον αντίστοιχο Μηχανικό και πιέζουμε ‘’Επιλογή’’). Υπάρχει η δυνατότητα ορίσουμε έναν ή περισσότερους μηχανικούς που συμμετέχουν με κάποιο ποσοστό σε κάποια ειδική εργασία.

82 4M

Ο Μηχανικός επίβλεψης, συμπληρώνεται αφού πρώτα πιέσουμε το […] στην άκρη του πεδίου, οπότε εμφανίζεται σχετικό παράθυρο μέσα από το οποίο επιλέγουμε το Μηχανικό που πρόκειται να ασχοληθεί με την επίβλεψη της συγκεκριμένης ειδικής εργασίας. Εννοείται, ότι ο Μηχανικός επίβλεψης μπορεί να είναι διαφορετικός από το Μηχανικό μελέτης. Υπάρχει η δυνατότητα ορίσουμε έναν ή περισσότερους μηχανικούς που συμμετέχουν με κάποιο ποσοστό σε κάποια ειδική εργασία.

Οι Ειδικές προσαυξήσεις επιβλέψεων, συμπληρώνονται οι ειδικές προσαυξήσεις των επιβλέψεων για κάθε ειδική εργασία. Όταν εισάγουμε την κατηγορία της κάθε ειδικής εργασίας συμπληρώνονται αυτόματα οι ειδικές προσαυξήσεις που έχουν επιλεγεί στα Στοιχεία>Στοιχεία αμοιβών. Πιέζοντας το πλήκτρο με τις τρεις τελείες μπορούμε να μεταβάλλουμε τις ειδικές προσαυξήσεις για την συγκεκριμένη εδική εργασία.

Το Ποσοστό αναθεώρησης (% ) συμπληρώνεται στην περίπτωση που στο συγκεκριμένο τμήμα κτιρίου γίνεται αναθεώρηση. Σε αυτή την περίπτωση σαν προϋπολογισμός από τον οποίο προκύπτει η αμοιβή της μελέτης ορίζεται ένα ποσοστό του προϋπολογισμού της αρχικής μελέτης. Το ποσοστό που ορίζουμε εδώ λαμβάνεται υπόψη μόνο στην περίπτωση που στο συγκεκριμένο τμήμα κτιρίου έχουμε αναθεώρηση και αυτό θα πρέπει να έχει δηλωθεί στο Στοιχεία->Τμήματα κτιρίου, στο ¨Είδος¨.

Σημειώσεις: • Σε περιπτώσεις τροποποιήσεων που δεν αυξάνουν το εμβαδόν, πλην όμως αυξάνουν τον

όγκο του κτιρίου (πχ. αύξηση ύψους), τότε γίνεται αναγωγή του πρόσθετου όγκου σε επιφάνεια με διαίρεσή του δια του μικτού ύψους του χώρου.

• Κρατήσεις καταβάλλονται επί της διαφοράς προϋπολογισμού, όταν δημιουργείται τέτοια διαφορά λόγω αύξησης της επιφάνειας του κτιρίου.

Θα πρέπει στο σημείο αυτό να τονιστούν οι ακόλουθες περιπτώσεις ειδικών εργασιών, όπως ισχύουν μέχρι σήμερα:

• Αναθεώρηση για παράταση ισχύος με ολοκληρωμένο σκελετό χωρίς αλλαγή της μελέτης: Δεν καταβάλλονται κρατήσεις ούτε αμοιβή μελετών.

• Αναθεώρηση για παράταση ισχύος χωρίς ολοκλήρωση του σκελετού και χωρίς αλλαγή της μελέτης: Καταβάλλονται οι κρατήσεις πάνω στον προϋπολογισμό του τμήματος που υπολείπεται η κατασκευή του σκελετού του, όπως ο προϋπολογισμός αυτός προκύπτει κατά τη χρονική περίοδο που γίνεται η αναθεώρηση. Οι κρατήσεις που καταβλήθηκαν κατά την έκδοση της αρχικής άδειας και αντιστοιχούν στο τμήμα αυτό συμψηφίζονται. Δεν καταβάλλεται αμοιβή μελέτης.

• Αναθεώρηση για τροποποίηση μελέτης: Η αμοιβή καταβάλλεται επί του προϋπολογισμού των εργασιών τροποποιήσεων. Ο προϋπολογισμός υπολογίζεται είτε αναλυτικά, είτε ποσοστιαία επί της συνολικής δαπάνης του κτιρίου. Το ποσοστό των τροποποιήσεων επί της ολικής δαπάνης καθορίζεται από τον αρμόδιο τμηματάρχη.

• Άδεια αλλαγής χρήσης: Οι αμοιβές (μελετών και επιβλέψεων) και οι κρατήσεις υπολογίζονται πάνω στη διαφορά: Του προϋπολογισμού του έργου με τη Νέα χρήση στη χρονική περίοδο αίτησης της αλλαγής, μείον τον προϋπολογισμό του έργου με την Παλαιά χρήση στη χρονική περίοδο αίτησης της αλλαγής. Σε περίπτωση κατά την οποία δεν δημιουργείται θετική διαφορά προϋπολογισμού, ο μελετητής αμείβεται με την αμοιβή αποτύπωσης. Εάν παράλληλα γίνονται εργασίες διαρρύθμισης κλπ, δημιουργείται ένα ακόμα τμήμα κτιρίου και υπολογίζονται αμοιβές και λοιπές κρατήσεις πάνω στον αναλυτικό προϋπολογισμό των εργασιών αυτών.

Σημείωση: Αν ο χρήστης εισάγει σε ένα τμήμα κτιρίου την ειδική εργασία ‘’Διαμόρφωση Περιβάλλοντος Χώρου’’ τότε δεν μπορεί να εισάγει την ίδια ειδική εργασία και στα υπόλοιπα τμήματα κτιρίου καθώς η αμοιβή αυτή πρέπει να υπολογισθεί μία φορά. Το πρόγραμμα βγάζει σχετικό μήνυμα και δεν επιτρέπει στο χρήστη να κάνει αυτή την ενέργεια. Επίσης, για να υπολογιστεί η αμοιβή για την εργασία αυτή, ο χρήστης πρέπει στο Στοιχεία->Μελέτης να έχει συμπληρώσει τιμή στο πεδίο ¨Επιφάνεια ακαλύπτου¨.

ADΕΙΑ 83

2.3.2 Επιφάνειες Η επιλογή ‘’Επιφάνειες’’ συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που θέλουμε να υπολογίσουμε τον προϋπολογισμό του τμήματος - κτιρίου με εμβαδομέτρηση, όταν έχουμε δηλαδή Συμβατικό Προϋπολογισμό. Στο πάνω αριστερά τμήμα της οθόνης επιλέγουμε το τμήμα του κτιρίου για το οποίο θα εισάγουμε επιφάνειες.

Για το σκοπό αυτό συμπληρώνουμε κατάλληλα με εισαγωγή επιφανειών ανά κατηγορία χώρου τον παρακάτω πίνακα:

Ειδικότερα, η κατηγορία χώρου επιλέγεται εύκολα από την αντίστοιχη βάση δεδομένων, πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου, οπότε εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο, από το οποίο πιέζουμε “Επιλογή” αφού πρώτα μετακινηθούμε στην αντίστοιχη κατηγορία.

84 4M

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστούν τα εξής:

• Προκειμένου για χώρους κατοικιών συνήθως τα εμβαδά δίνονται κατά διαμέρισμα χωριστά (ώστε να υπολογίζονται οι συντελεστές επιφανειών). Το ΤΕΕ προτιμά να δίνονται συγκεντρωτικά αναλόγως το Συντελεστή Επιφανειών. Για παράδειγμα, αν έχουμε 3 διαμερίσματα των 55, 65 και 80 τμ αντίστοιχα και ένα των 180 τμ, το ΤΕΕ προτιμά μια εγγραφή Διαμέρισμα (55+65+80)=200 τμ αλλά ο χρήστης να αλλάξει στη στήλη ¨Κατηγορία Σ.Ε.Ε¨ σε 40-150, γιατί καθένα από αυτά είναι σε αυτή την κατηγορία και μια δεύτερη εγγραφή Διαμέρισμα 180 τμ με Σ.Ε.Ε. 150-200, όπως φαίνεται στην εικόνα.

• Το κλιμακοστάσιο δίνεται συνολικά ή ανά όροφο, και ο συντελεστής επιφανείας του είναι ίσος

με το μέσο όρο των συντελεστών επιφανείας των διαμερισμάτων αν το κτίριο χρησιμοποιείται μόνο για κατοικίες ή ίσο με το μεγαλύτερο συντελεστή επιφανείας των διαμερισμάτων αν το κτίριο έχει πολλές χρήσεις.

• Για όλες τις κατηγορίες χώρων εκτός από τα διαμερίσματα (πχ. Καταστήματα, Γραφεία, Βοηθ. χώροι κλπ) δίνονται οι συνολικές επιφάνειές τους. Για όλες τις κατηγορίες χώρων λαμβάνονται υπόψη οι αντίστοιχοι συντελεστές με βάση τον κανονισμό, που φαίνονται και στη σχετική βιβλιοθήκη με τις διάφορες κατηγορίες χώρων.

• Εφόσον για κάποιο χώρο δεν πρόκειται να εκτελεσθούν μια ή περισσότερες εργασίες, τότε πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου στη γραμμή του συγκεκριμένου χώρου και στη στήλη Επιφάνεια, μπορούμε να επιλέξουμε τη μη εκτέλεση (Ναι/Όχι) των συγκεκριμένων ειδικών εργασιών στο χώρο αυτό. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να έχουμε διαφορετικούς προϋπολογισμούς για τις διάφορες ειδικές εργασίες (πχ. δεν θερμομονώνεται το υπόγειο και έτσι το υπόγειο δεν υπολογίζεται για τον υπολογισμό της αμοιβής θερμομόνωσης. Σε αυτή την περίπτωση θα προκύψει διαφορετικός προϋπολογισμός για τη θερμομόνωση).

ADΕΙΑ 85

• Ο χρήστης θα πρέπει να προσέξει, ότι όταν έχει κατοικία μικρότερη από 120 m², θα πρέπει να δηλώσει το χώρο “1-2 κατοικίες <120m²” για να ληφθεί υπόψη ο μειωμένος συντελεστής επιφάνειας 0.60. Επίσης και οι βοηθητικοί χώροι (υπόγεια, κλιμακοστάσια) θα πρέπει να δηλωθούν στην ανάλογη κατηγορία για κατοικία <120 m².

Επίσης σε αυτή την επιλογή θα πρέπει να συμπληρωθούν:

Ο όροφος στον οποίο βρίσκεται ο χώρος: Συμπληρώνεται (Υ) για υπόγειο, (Ι) για ισόγειο ή 1 - 20 για τους άλλους ορόφους.

Η χρήση του χώρου: Συμπληρώνεται ένας αριθμός 1 - 11 σύμφωνα με τις χρήσεις χώρων από τον παρακάτω πίνακα που εμφανίζεται πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου ενώ ο δείκτης βρίσκεται στη στήλη Χρήση Χώρου.

Επιλέγοντας τον κατάλληλο χώρο με κλικ στο Επιλογή η χρήση χώρου συμπληρώνεται αυτόματα και χρειάζεται για τη συμπλήρωση του εντύπου του ΙΚΑ.

Το είδος του χώρου: Συμπληρώνεται ένας αριθμός από 1 έως 7 σύμφωνα με τα είδη των χώρων, από τον πίνακα που εμφανίζεται πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου. Μεταβαίνοντας στο αντίστοιχο είδος χώρου και πιέζοντας “Επιλογή”, το είδος χώρου συμπληρώνεται αυτόματα και χρειάζεται για τη συμπλήρωση του εντύπου του ΙΚΑ από το πρόγραμμα. Με βάση το είδος του χώρου που έχει καταχωρηθεί στον πίνακα επιφανειών, θα καταχωρηθεί και στην αντίστοιχη θέση στον πίνακα του ΙΚΑ.

Στην τελευταία στήλη, η επιλογή ‘’συμμετοχή στα ημερομίσθια’’ δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει ποιοι χώροι θα συμπεριληφθούν στον υπολογισμό των ημερομισθίων του ΙΚΑ και ποιοι όχι.

86 4M

2.3.3 Αναλυτικό Τιμολόγιο Η επιλογή αυτή συμπληρώνεται μόνο αν πρόκειται να γίνει αναλυτικός προϋπολογισμός του κτιρίου ή αν έχουμε την περίπτωση αναλυτικού και συμβατικού προϋπολογισμού μαζί . Στα πλαίσια αυτής της επιλογής απαιτείται η εισαγωγή των ποσοτήτων ανά κατηγορία αναλυτικής εργασίας για την εκτέλεση του έργου. Η εισαγωγή των ποσοτήτων των αναλυτικών εργασιών γίνεται χωριστά για κάθε τμήμα κτιρίου, με τη συμπλήρωση του παρακάτω πίνακα. Η επιλογή του τμήματος κτιρίου, εφόσον υπάρχουν περισσότερα από ένα, γίνεται στο πάνω αριστερό τμήμα της οθόνης.

Η επιλογή εργασίας γίνεται εύκολα από την αντίστοιχη βάση δεδομένων, πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου, οπότε εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο μέσα από το οποίο, αφού μετακινηθούμε στην αντίστοιχη αναλυτική εργασία, την επιλέγουμε κατάλληλα (πιέζοντας το πλήκτρο ‘’Επιλογή’’).

Μετά την επιλογή της αναλυτικής εργασίας θα πρέπει να συμπληρωθεί στον πίνακα και η αντίστοιχη Ποσότητα (πχ. ποσότητα κυβικών μέτρων εκσκαφής).

ADΕΙΑ 87

Για κάθε εργασία του αναλυτικού τιμολογίου επιλέγουμε (πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου) σε ποια εργασία ΙΚΑ θα την αντιστοιχίσουμε. Επιλέγουμε επίσης και σε ποιές ειδικές εργασίες (από αυτές που προηγουμένως είχαμε ορίσει στο Προϋπολογισμός > Ειδικές εργασίες) θα προστεθεί η αξία της συγκεκριμένης εργασίας του αναλυτικού τιμολογίου.

2.3.4 Ρυθμίσεις Ημερομισθίων Με αυτή την επιλογή ο χρήστης μπορεί να δει τα υπολογιζόμενα ημερομίσθια από το συμβατικό ή από τον αναλυτικό προϋπολογισμό συγκεντρωτικά. Στο πεδίο ‘’Ημερομίσθια ΙΚΑ Συμβατικού Προϋπολογισμού’’ φαίνονται τα ημερομίσθια που υπολογίζονται βάσει των επιφανειών και στο πεδίο ‘’Ημερομίσθια ΙΚΑ Αναλυτικού Προϋπολογισμού’’ φαίνονται τα ημερομίσθια που υπολογίζονται από τις εργασίες του αναλυτικού τιμολογίου. Στα πεδία ‘’Επιθυμητά Ημερομίσθια ΙΚΑ Συμβατικού Προϋπολογισμού’’ και ‘’Επιθυμητά Ημερομίσθια ΙΚΑ Αναλυτικού Προϋπολογισμού’’ ο χρήστης μπορεί να επέμβει για να αλλάξει τον αριθμό των ημερομισθίων του συμβατικού και του αναλυτικού προϋπολογισμού αντίστοιχα.

2.3.5 Ρυθμίσεις προϋπολογισμού Επιλέγοντας Ρυθμίσεις προϋπολογισμού εμφανίζεται το αντίστοιχο παράθυρο, για την στρογγυλοποίηση των προϋπολογισμών που προέκυψαν από την εμβαδομέτρηση ή από τον αναλυτικό προϋπολογισμό.

88 4M

Το πεδίο ‘’Συμβατικός Προϋπολογισμός’’ παρουσιάζεται συμπληρωμένο με τα υπολογισθέντα ποσά του συμβατικού προϋπολογισμού.

Στο πεδίο ‘’Συμβατικός αμοιβών με απρόβλεπτα’’ ο μελετητής μπορεί να τροποποιήσει τον προϋπολογισμό των αμοιβών σύμφωνα με τις ανάγκες της μελέτης. Αυτή η παρέμβαση μπορεί να γίνει για τον προϋπολογισμό κάθε τμήματος κτιρίου χωριστά πατώντας το […] στην άκρη του πεδίου και αλλάζοντας τα επί μέρους ποσά. Ο προϋπολογισμός ‘’Συμβατικός αμοιβών με απρόβλεπτα’’ λαμβάνεται υπόψη από το πρόγραμμα για τον υπολογισμό των αμοιβών σύμφωνα με το ΤΕΕ.

Στο πεδίο ‘’Συμβατικός πολεοδομίας’’ παρουσιάζεται ο προϋπολογισμός που έχει υπολογιστεί σύμφωνα με την πολεοδομία (ΕΤΑ Πολεοδομίας, ΣΖ).

Στο πεδίο ‘’Συμβατικός πολεοδομίας με απρόβλεπτα’’ ο μελετητής μπορεί να τροποποιήσει το υπολογιζόμενο ποσό σύμφωνα με τις ανάγκες της κάθε μελέτης. Αυτή η παρέμβαση μπορεί να γίνει για τον προϋπολογισμό κάθε τμήματος κτιρίου χωριστά πατώντας το […] στην άκρη του πεδίου. Το ποσό που θέτει ο χρήστης σε αυτό το πεδίο χρησιμοποιείται από το πρόγραμμα ώστε να υπολογιστεί ο προϋπολογισμός ακαλύπτου για την πολεοδομία καθώς και οι κρατήσεις.

Στο πεδίο ‘’Αναλυτικός προϋπολογισμός’’ παρουσιάζεται ο υπολογιζόμενος αναλυτικός προϋπολογισμός από το αναλυτικό τιμολόγιο.

ADΕΙΑ 89

Στη γραμμή ‘’Αναλυτικός με απρόβλεπτα’’ ο μελετητής μπορεί να τροποποιήσει το υπολογιζόμενο ποσό για κάθε τμήμα κτιρίου χωριστά, πατώντας το […] στην άκρη του πεδίου.

Στη γραμμή ‘’Κρατήσεων’’ παρουσιάζεται ο προϋπολογισμός των κρατήσεων ο οποίος είναι το άθροισμα του προϋπολογισμού πολεοδομίας με απρόβλεπτα συν τον προϋπολογισμό ακαλύπτου με απρόβλεπτα.

Στη γραμμή ‘’Επιθυμητός Κρατήσεων’’ μπορεί ο μελετητής να τροποποιήσει το υπολογιζόμενο ποσό αν για κάποιο λόγο θέλει να είναι διαφορετικό. Το ποσό που θέτει ο χρήστης στο πεδίο αυτό είναι αυτό το οποίο χρησιμοποιείται από το πρόγραμμα για τον υπολογισμό των κρατήσεων. Σημείωση: Σε περίπτωση που κάποιο από τα τμήματα κτιρίου είναι ‘’Αναθεώρηση Αδείας’’, ‘’Αλλαγή χρήσης’’ ή ‘’Αποτύπωση υπάρχοντος Κτιρίου’’ τότε θα πρέπει οπωσδήποτε να εισάγουμε Επιθυμητό Προϋπολογισμό Κρατήσεων διαφορετικό από τον Προϋπολογισμό Κρατήσεων που υπολογίζεται αυτόματα από το πρόγραμμα.

2.3.6 Ρυθμίσεις προϋπολογισμού ειδικών εργασιών Μέσα στο παράθυρο αυτό το πρόγραμμα έχει ενημερώσει αυτόματα όλους τους προϋπολογισμούς που αντιστοιχούν σε κάθε μία κατηγορία ειδικών εργασιών (είτε έχουν προκύψει με συμβατικό τιμολόγιο είτε με αναλυτικό) και για κάθε τμήμα κτιρίου. Ο χρήστης μπορεί να μεταβαίνει από το ένα τμήμα κτιρίου στο άλλο με τη βοήθεια του πεδίου επιλογής που βρίσκεται στο πάνω αριστερό τμήμα της οθόνης.

Σε κάθε εργασία μπορούμε να επέμβουμε και να πληκτρολογήσουμε διαφορετικό ποσό, εφόσον για κάποιο λόγο επιθυμούμε κάτι τέτοιο.

Έτσι ο επιθυμητός προϋπολογισμός δεν χρειάζεται να αλλαχθεί παρά μόνο στην περίπτωση που ο προϋπολογισμός των εργασιών (Σ) δεν προκύπτει από εμβαδομέτρηση (συμβατικός προϋπολογισμός) ή αναλυτικό υπολογισμό. Παρέχεται έτσι η δυνατότητα στο πρόγραμμα να υπολογίσει αμοιβές στην περίπτωση που έχουν προϋπολογιστεί οι εργασίες αναλυτικά όπως για παράδειγμα τα Δημόσια Έργα. Στην περίπτωση της εισαγωγής των επιφανειών του κτιρίου ή της εισαγωγής αναλυτικών εργασιών, η στήλη Επιθυμητός προϋπολογισμός έχει τον ίδιο αριθμό με το Συνολικό προϋπολογισμό.

90 4M

2.3.7 Ρυθμίσεις αμοιβών Μέσα σε αυτό το παράθυρο παρουσιάζονται οι αμοιβές που έχουν υπολογιστεί από το πρόγραμμα για κάθε εργασία και για κάθε τμήμα κτιρίου. Η αμοιβή μελέτης και η αμοιβή επίβλεψης εμφανίζονται σε διαφορετικές στήλες. Ο χρήστης μπορεί να δει τις αμοιβές που προκύπτουν για κάθε τμήμα κτιρίου του έργου επιλέγοντας με το πεδίο επιλογής που εμφανίζεται πάνω αριστερά του πίνακα, μεταβαίνοντας έτσι από το ένα τμήμα κτιρίου στο άλλο. Ο χρήστης μπορεί να επεμβαίνει και να πληκτρολογεί για κάθε κτίριο και για κάθε μελέτη και επίβλεψη μια δική του τιμή στη στήλη ‘’Επιθυμητή’’. Η διαφορά που προκύπτει μεταξύ της επιθυμητής και της κανονικής τιμής παρουσιάζεται στις εκτυπώσεις του αναλυτικού υπολογισμού της αμοιβής μελέτης ή επίβλεψης σαν στρογγυλοποίηση.

2.4 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1.3.3.).

2.5 Παράθυρα Το πρώτο Παράθυρο αναφέρεται στις Ειδικές Εργασίες (Μελέτες) που θα πρέπει να ορίσει ο χρήστης για το συγκεκριμένο έργο, ενώ στα υπόλοιπα παρουσιάζονται τα ενδιάμεσα και τελικά αποτελέσματα της εφαρμογής και πώς αυτά προέκυψαν σε κάθε στάδιο υπολογισμού τους. Τα παράθυρα αυτά περιγράφονται αναλυτικότερα στη συνέχεια, με την σειρά που βρίσκονται στο menu.

ADΕΙΑ 91

2.5.1 Εξώφυλλο Η επιλογή αυτή δίνει την δυνατότητα στο χρήστη να ορίσει το Εξώφυλλο του τεύχους των υπολογισμών του, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στο κεφάλαιο 1.

2.5.2 Ανάλυση Προϋπολογισμού Εμφανίζεται στις περιπτώσεις που ο προϋπολογισμός για την έκδοση οικοδομικής άδειας είτε υπολογίζεται σύμφωνα με τις τιμές μονάδας επιφάνειας, είτε έχει συνταχθεί αναλυτικά. Για κάθε τύπο προϋπολογισμού (συμβατικός και αναλυτικός) υπολογίζονται δύο προϋπολογισμοί, όπου ο πρώτος λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό κρατήσεων, και ο δεύτερος λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό των αμοιβών. Για κάθε τμήμα κτιρίου ο προϋπολογισμός παρουσιάζεται χωριστά.

Στο συμβατικό προϋπολογισμό εμφανίζονται αναλυτικά ο "ΤΥΠΟΣ ΧΩΡΟΥ" (πχ. διαμέρισμα, κατάστημα κλπ), το αντίστοιχο εμβαδόν "ΕΠΙΦ (m²)", ο συντελεστής για κάθε είδος χώρου (πχ. 0.75 για καταστήματα), ο συντελεστής επιφάνειας (ΣΕ) για τα διαμερίσματα-κατοικίες, ο συντελεστής ζώνης (ΣΖ), η ενιαία τιμή αναφοράς (EΤΑ) και το γινόμενο όλων αυτών, δηλαδή το συνολικό κόστος-προϋπολογισμός του χώρου. Τα ποσά αυτά αθροίζονται και έτσι προκύπτει ο συνολικός προϋπολογισμός.

Στον αναλυτικό προϋπολογισμό εμφανίζονται ο "Α/Α" της αναλυτικής εργασίας, η "ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ" (πχ. Γενικές εκσκαφές γαιώδεις, Πλινθοδομές Δρομικές κλπ), η "ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ", η "ΠΟΣΟΤΗΤΑ", η "ΤΙΜΗ ΜΟΝΑΔΑΣ" σε ευρώ και το γινόμενο των δύο τελευταίων στηλών δηλαδή το συνολικό κόστος - προϋπολογισμός της αναλυτικής εργασίας. Τα ποσά αυτά αθροίζονται και έτσι προκύπτει ο συνολικός προϋπολογισμός.

2.5.3 Αμοιβές μελέτης-επίβλεψης Συνοψίζονται στην οθόνη οι αμοιβές του μηχανικού χωριστά για την μελέτη και επίβλεψη των διαφόρων ειδικών εργασιών. Εμφανίζεται και το συνολικό ποσό αμοιβής σε κάθε περίπτωση.

92 4M

Σε περίπτωση που αναφερόμαστε σε έργο δημοσίου εμφανίζεται και μία τελευταία στήλη με το συνολικό ποσό αμοιβής μετά την έκπτωση του δημοσίου. Επίσης εμφανίζεται συγκεντρωτικός πίνακας με τις αμοιβές μελέτης - επίβλεψης ανά μηχανικό.

2.5.4 Φορολογικά Αδείας Εμφανίζονται αναλυτικά τα ποσά των φορολογικών κρατήσεων που καταβάλλονται σε διάφορους οργανισμούς και υπηρεσίες (ΤΣΜΕΔΕ, ΕΜΠ, ΤΕΕ, ΕΤΕ κ.α.).

2.5.5 Συγκεντρωτικός Πίνακας Αμοιβών και Κόστος Αδείας Εμφανίζονται σε ένα έντυπο μαζί ο συγκεντρωτικός πίνακας με τις αμοιβές μελέτης – επίβλεψης, οι κρατήσεις που αφορούν το έργο καθώς και τα τελικά σύνολα.

2.5.6 Έντυπα προϋπολογισμού Ανάλυση επιφανειών κατοικιών

Στο έντυπο αυτό περιλαμβάνονται οι κατοικίες που αναφέρονται στην μελέτη, οργανωμένες σύμφωνα με το εμβαδόν τους.

ADΕΙΑ 93

Προϋπολογισμός έργου Παρουσιάζονται όλες οι επιφάνειες της μελέτης με τους αντίστοιχους συντελεστές, από τους οποίους προκύπτει τελικά ο προϋπολογισμός του έργου.

Αναλυτικό τιμολόγιο Παρουσιάζονται οι εργασίες του Αναλυτικού τιμολογίου που έχουμε συμπληρώσει στη περίπτωση που έχουμε Αναλυτικό προϋπολογισμό για κάθε τμήμα κτιρίου. 2.5.7 Έντυπα αμοιβών Στα έντυπα Αμοιβών περιλαμβάνονται τα εξής:

Δαπάνη Μελετών Εμφανίζεται στην οθόνη αναλυτικά και για κάθε επιμέρους ειδική εργασία (Αρχιτεκτονικά, Φέρουσα κατασκευή, κλπ εγκαταστάσεις) ο προϋπολογισμός Σ βάσει του οποίου υπολογίζονται οι αμοιβές μελέτης και επίβλεψης για κάθε ειδική εργασία του έργου. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται σε στήλες που αναφέρονται στο είδος εργασίας, στο ποσοστό % και στον προκύπτοντα προϋπολογισμό Σ. Αυτή η παρουσίαση γίνεται χωριστά για κάθε τμήμα κτιρίου .

94 4M

Αναλυτικός υπολογισμός αμοιβής μελέτης και επίβλεψης Περιλαμβάνει τα έντυπα που παρουσιάζουν αναλυτικά τον τρόπο υπολογισμού της αμοιβής μελέτης και αμοιβής επίβλεψης για κάθε ειδική εργασία.

Τοπογραφικά Εμφανίζονται στην οθόνη οι αμοιβές μηχανικού για τοπογραφικές εργασίες εντός και εκτός σχεδίου πόλης. Αναλυτικότερα, εμφανίζεται στην οθόνη το είδος της τοπογραφικής εργασίας, η ποσότητα σε αποτυπωθέντα στρέμματα ή σημεία, η τιμή μονάδας και η αμοιβή του μηχανικού στις επιμέρους εργασίες και συνολικά.

Δηλώσεις Ανάληψης / Ανάθεσης Εμφανίζονται τα έντυπα Δηλώσεις ανάληψης μελετών / επιβλέψεων και Δήλωση αναθέσεων, όπου αναφέρονται οι μηχανικοί μελέτης και επίβλεψης και οι εργασίες που πληρώνεται ο καθένας απ’ αυτούς.

Τράπεζας / Αίτηση Αδείας / Έλεγχος Μελέτης Εμφανίζονται αντίστοιχα τα έντυπα για την τράπεζα, η αίτηση της αδείας και το έντυπο για τον έλεγχο μελέτης.

Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε Ιδιοκτήτη – Έντυπο ΕΤΕ Εμφανίζεται το γραμμάτιο εισπράξεως της Εθνικής Τράπεζας που συμπληρώνεται για το ΤΣΜΕΔΕ ιδιοκτήτη.

Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε Μηχανικού – Έντυπο ΕΤΕ Εμφανίζεται τα γραμμάτια εισπράξεως της Εθνικής Τράπεζας που συμπληρώνονται για το ΤΣΜΕΔΕ των Μηχανικών.

ADΕΙΑ 95

2.5.8 Έντυπα Φορολογικών - ΙΚΑ Στα έντυπα φορολογικών – ΙΚΑ περιλαμβάνονται τα εξής:

Κατάθεση Εισφορών με και χωρίς ΤΣΜΕΔΕ Εμφανίζονται τα έντυπα κατάθεσης εισφορών για την έκδοση οικοδομικής άδειας με και χωρίς ΤΣΜΕΔΕ, με αντίστοιχα ποσά (Εισφορά ΚΗ Ψηφίσματος, Εισφορά ΤΣΜΕΔΕ κτλ)

Πολύχρωμο Εμφανίζεται το Πολύχρωμο, στο οποίο αναφέρονται οι τιμές για το Δημόσιο ταμείο, για την εργατική δαπάνη κτλ.

Πίνακας 1 / 1α / 1β /2 και 3 Εμφανίζονται οι πίνακες για τον υπολογισμό των ημερομισθίων και της εργατικής δαπάνης για το ΙΚΑ, ανάλογα με τον προϋπολογισμό που έχουμε. Οι πίνακες 1, 1α και 1β συμπληρώνονται στην περίπτωση που έχουμε Συμβατικό προϋπολογισμό, ο πίνακας 2 στη περίπτωση που έχουμε Συμβατικό προϋπολογισμό και Εστεγασμένα επαγγέλματα και ο πίνακας 3 στη περίπτωση που έχουμε Αναλυτικό προϋπολογισμό.

Πίνακας Επιμερισμού / Έντυπο ΦΕΜ Εμφανίζονται αντίστοιχα Πίνακας αναλογιών επιμερισμού και Έντυπο ΦΕΜ

2.5.9 Έντυπα Αιτήσεων & Εκθέσεις – Περιγραφές - Δηλώσεις Οι επιλογές “Έντυπα αιτήσεων” και ‘’Εκθέσεις – περιγραφές - δηλώσεις’’ οδηγούν σε υπομενού με όλα τα έντυπα τα οποία είναι πιθανό να χρειαστούν στο πλαίσιο της έκδοσης μίας Οικοδομικής Αδείας.

2.5.10 Σ.Α.Υ – Φ.Α.Υ Εμφανίζονται τα έντυπα για το Σ.Α.Υ και το Φ.Α.Υ , στα οποία μας δίνεται η δυνατότητα να συμπληρώσουμε τα απαραίτητα στοιχεία.

2.5.12 Έντυπα ΤΑΣ Εμφανίζονται τα έντυπα που είναι απαραίτητα στην περίπτωση που έχουμε επισκευή / ενίσχυση κάποιου σεισμόπληκτου κτίσματος.

2.5.13 Σεντόνι Στην επιλογή ‘’Σεντόνι’’ παρουσιάζονται όλα τα έντυπα που αποτελούν το σεντόνι, τα οποία συμπληρώνοντας τα είναι δυνατόν -αν το επιθυμούμε- να τα εκτυπώσουμε και σε χαρτί Α1 όλα μαζί, δημιουργώντας έτσι το γνωστό Σεντόνι.

2.5.14 Άδεια οικοδομής Στην επιλογή αυτή παρουσιάζονται όλα τα έντυπα που απαιτούνται για την άδεια οικοδομής σύμφωνα με το νέο τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών. Τα έντυπα αυτά είναι δυνατόν να εκτυπωθούν είτε ένα – ένα σε Α4, είτε όπως απαιτούνται σε Α3 διάσταση, μπρος-πίσω, ανάλογα με την επιλογή που θα κάνει ο χρήστης στο Αρχεία->Περιεχόμενα εκτύπωσης.

2.6 Βιβλιοθήκες Οι βιβλιοθήκες των Αμοιβών περιλαμβάνουν όλους τους πίνακες και συντελεστές του Κανονισμού, δεδομένου ότι το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί εντελώς παραμετρικά, οπότε είναι δυνατή οποιαδήποτε επέμβαση σε περίπτωση που αλλάξει κάτι στον Κανονισμό. Τα περιεχόμενα των βιβλιοθηκών περιγράφονται στη συνέχεια με την σειρά που βρίσκονται στο menu.

96 4M

2.6.1 Κατηγορίες χώρων

Περιέχονται οι διάφορες κατηγορίες χώρων (κατοικίες, καταστήματα, γραφεία, υπόγειοι χώροι, ξενοδοχεία, MOTEL κλπ), με τον αντίστοιχο συντελεστή εργασίας, τις ενδείξεις Ν(αι) για τις περιπτώσεις που λαμβάνονται υπόψη στους υπολογισμούς ο συντελεστής ζώνης (ΣΖ) και ο συντελεστής επιφάνειας (ΣΕ), καθώς επίσης και οι τρεις τελευταίες στήλες:

• Χρήση Χώρου: Αριθμός (από 1 έως 11) που δηλώνει τη χρήση του χώρου. Πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου -ενώ ο δείκτης βρίσκεται στη στήλη Χρήση Χώρου- εμφανίζεται πίνακας με τις χρήσεις χώρων για επιλογή.

• Είδος Χώρου: ένας αριθμός 1 – 7 που δηλώνει το είδος του χώρου. Πιέζοντας το […] στην άκρη του πεδίου ενώ ο δείκτης βρίσκεται στη στήλη Χρήση Χώρου εμφανίζεται πίνακας με τα είδη χώρων για επιλογή.

• Κατηγορία ΤΕΕ: Επιλέγεται η κατηγορία χώρου που έχει οριστεί από το ΤΕΕ, προκειμένου να υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ των χώρων που ορίζονται στο πρόγραμμα και των χώρων έτσι όπως έχουν οριστεί από το ΤΕΕ.

2.6.2 Συντελεστές ζώνης (ΣΖ) Συμπληρώνονται από το χρήστη οι συντελεστές ζώνης ανάλογα με τις σχετικές τιμές εκκίνησης ζώνης (ΤΖ) και αφετηρίας (ΤΑ) της περιφέρειας στην οποία ανήκει το έργο. Η βιβλιοθήκη είναι ενημερωμένη με τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα.

2.6.3 Συντελεστές επιφάνειας Στoν σχετικό πίνακα φαίνονται οι συντελεστές επιρροής της επιφάνειας των κατοικιών που είναι καταχωρημένοι στη βιβλιοθήκη.

2.6.4 Ειδικές εργασίες Περιέχονται οι ειδικές εργασίες και τα ποσοστά με τα οποία καθορίζεται ο προϋπολογισμός τους (πχ. για τη φέρουσα κατασκευή το 30 % του συνολικού προϋπολογισμού του έργου). Στην στήλη ‘’Μελέτη εγκαταστάσεως’’ δηλώνουμε αν κάποια ειδική εργασία είναι μελέτη εγκαταστάσεως.

Πιέζοντας το πλήκτρο [>] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται παράθυρο, στο οποίο είναι ενημερωμένες οι τιμές Κ και μ για τον υπολογισμό των συντελεστών β1, β2, β3 που χρησιμοποιούνται στον καθορισμό της αμοιβής μελέτης του έργου. Τα Κ και μ παίρνουν τιμές για τις πέντε κατηγορίες έργων.

Στο κάτω μέρος υπάρχει δυνατότητα τοποθέτησης προσαυξήσεων ανάλογα αν οι εργασίες αφορούν επέκταση-προσθήκη ή διαρρύθμιση μεταρρύθμιση.

Πιέζοντας το [>] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται ο διπλανός πίνακας με τα αντίστοιχα δεδομένα που θα χρησιμοποιηθούν στην περίπτωση υπολογισμού της αμοιβής επίβλεψης των εργασιών.

ADΕΙΑ 97

2.6.5 Τιμές Αφετηρίας Περιέχονται όλες οι τιμές αφετηρίας για κάθε περιφερειακό διαμέρισμα της Ελληνικής Επικράτειας.

2.6.6 Συντελεστής λ Περιέχεται η τιμή λ ανά περίοδο (τρίμηνο), η οποία θα πρέπει να ενημερώνεται από το χρήστη όποτε αλλάζει. Η χρονική περίοδος αναφέρεται στο χρόνο υποβολής του φακέλου για την έκδοση της οικοδομικής άδειας στην αρμόδια υπηρεσία.

2.6.7 Ενιαία τιμή αφετηρίας Ε.Τ.Α. Για κάθε χρονική περίοδο δίνεται η ενιαία τιμή αναφοράς για το σύνολο της χώρας καθώς επίσης και η ενιαία τιμή αναφοράς για τον ιδιοκτήτη.

2.6.8 Τοπογραφικά Στοιχεία Περιέχονται όλα τα κόστη ανά μονάδα επιφάνειας και ανά σημείο για τις ανάλογες τοπογραφικές εργασίες εντός ή εκτός σχεδίου.

2.6.9 Έκπτωση δημοσίου Στη βιβλιοθήκη είναι καταχωρημένα τα ποσοστά έκπτωσης σε περίπτωση ανάληψης δημοσίων έργων. Το παραπάνω παράθυρο που εμφανίζεται στην οθόνη παρουσιάζει τα ποσοστά έκπτωσης για τα 3 επίπεδα διακύμανσης του ποσού αμοιβής μελέτης και επίβλεψης του έργου.

2.6.10 Φορολογικά Περιέχονται τα ποσοστά (επί των αντίστοιχων ποσών στα οποία υπολογίζονται) για τον υπολογισμό των φόρων που προβλέπονται. Άλλα ποσοστά αναφέρονται επί του προϋπολογισμού του έργου (ΤΕΕ, ΤΣΜΕΔΕ, Δημόσιο παράβολο), άλλα επί της αμοιβής εργασιών μηχανικού μελέτης και επίβλεψης (ΦΠΑ ,ΦΕΜ, ΤΣΜΕΔΕ) και άλλα επί του ποσού του ΙΚΑ. Δεξιότερα υπάρχουν δύο στήλες για το ελάχιστο και μέγιστο φορολογικό ποσό καταβολής, όπου απαιτείται.

98 4M

2.6.11 Αναλυτικό τιμολόγιο Περιέχονται οι εργασίες σύνταξης αναλυτικών προϋπολογισμών, η μονάδα μέτρησής τους, η τιμή μονάδας, καθώς επίσης και ο απαιτούμενος αριθμός ημερομισθίων ανά μονάδα εργασίας.

2.6.12 Συντελεστές ΙΚΑ Περιέχονται οι συντελεστές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της εργατικής δαπάνης.

2.6.13 Συντελεστές ειδικών προσαυξήσεων Περιέχονται τα ποσοστά των διαφόρων ειδικών προσαυξήσεων

2.6.14 Μηχανικοί Συμπληρώνεται από το χρήστη και περιέχει τα πλήρη στοιχεία των μηχανικών που συμμετέχουν στις μελέτες που εκπονούνται από το γραφείο του, έτσι ώστε να επιλέγονται σε κάθε νέα μελέτη και να εξοικονομείται χρόνος.

2.6.15 Νομαρχίες Συμπληρώνεται από το χρήστη και περιέχει τα στοιχεία των υπηρεσιών Πολεοδομίας που υποβάλλει τις μελέτες του, με στόχο και εδώ την εξοικονόμηση χρόνου.

2.6.16 Ημερομίσθια Περιέχονται η τιμή του μέσου ημερομισθίου (Μ.Η.) εργατοτεχνίτου (μη στεγασμένων επαγγελμάτων) και η τιμή του τεκμαρτού ημερομισθίου της 22ας ασφαλιστικής κλάσης για κάθε χρονική περίοδο. Οι παραπάνω τιμές καθορίζονται από το ΙΚΑ.

Σημείωση: Όλες οι παραπάνω βιβλιοθήκες πρέπει να παραμένουν αμετάβλητες, εκτός και αν γίνει αλλαγή στον κανονισμό, οπότε ο χρήστης επωφελούμενος από την παραμετρικότητά τους μπορεί να επέμβει και να μεταβάλλει κατάλληλα τις τιμές.

ADΕΙΑ 99

2.7 Βοήθεια Η ομάδα επιλογών αυτή ακολουθεί τα πρότυπα βοήθειας (help) που αναφέρθηκαν αναλυτικά στην ενότητα 1.6. Στη βοήθεια περιλαμβάνεται και ο κανονισμός με τις σχετικές εγκυκλίους.

100 4M

2.8 ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΡΓΟΥ ΣΤΟ ΤΕΕ ΜΕ ΑΡΧΕΙΟ XML Για να αποσταλεί το αρχείο XML που απαιτεί το ΤΕΕ, ακολουθούμε την παρακάτω διαδικασία:

1. Αφού ολοκληρώσουμε την μελέτη στο πρόγραμμα ‘’Αμοιβές Μηχανικών’’, από το menu ‘’Αρχεία’’ επιλέγουμε ‘’Εξαγωγή Αρχείου XML για αποστολή στο ΤΕΕ’’.

Στο φάκελο της μελέτης δημιουργείται ένα αρχείο με την κατάληξη .xml. Αυτό το αρχείο θα πρέπει να αποσταλεί στο ΤΕΕ.

2. Συνδεόμαστε στο internet και στην ιστοσελίδα του ΤΕΕ (http://www.tee.gr ).

3. Στην πρώτη σελίδα του ΤΕΕ πιέζουμε στο παρακάτω εικονίδιο:

4. Στην σελίδα που οδηγούμαστε πιέζουμε το παρακάτω εικονίδιο:

5. Στην επόμενη σελίδα επιλέγουμε ‘’Είσοδος’’

ADΕΙΑ 101

6. Στην επόμενη σελίδα (Πιστοποίηση Χρήστη) συμπληρώνουμε τα πεδία ‘’Όνομα

χρήστη’’ (εισάγουμε τον κωδικό) και ‘’Κωδικό πρόσβασης’’ (password). Αφού συμπληρώσουμε το τρίτο πεδίο ανάλογα με το είδος σύνδεσής μας στο ΤΕΕ, πιέζουμε το πλήκτρο ‘’Σύνδεση’’

7. Μετά τη πιστοποίηση και την είσοδο στο σύστημα του ΤΕΕ, στην σελίδα που

εμφανίζεται, κάνουμε κλικ στο menu ‘’Τα Έργα μου’’:

102 4M

8. Στην επόμενη σελίδα πιέζουμε το πλήκτρο ‘’Υποβολή Νέου Έργου από Αρχείο XML’’:

9. Στην σελίδα που εμφανίζεται επιλέγουμε διαδοχικά:

• Πιέζουμε το πλήκτρο ‘’Browse…’’ και βρίσκουμε το αρχείο XML που είναι

αποθηκευμένο στο φάκελο της μελέτης μας στην περιοχή C:\4M\ADEIA.

• Τσεκάρουμε τα τετραγωνάκια

ADΕΙΑ 103

Η σελίδα έχει πλέον την παρακάτω μορφή:

• Πιέζουμε το πλήκτρο ‘’Υποβολή Νέου Έργου από Αρχείο XML’’

10. Εφόσον δεν υπάρχει πρόβλημα στα δεδομένα της μελέτης, οδηγούμαστε στην επόμενη σελίδα όπου πληροφορούμαστε ότι ‘’το έργο καταχωρήθηκε με επιτυχία και αύξοντα αριθμό: xxxxxx’’

Αφού τσεκαριστούν και τα τελευταία κενά τετραγωνάκια, πιέζουμε το πλήκτρο ‘’Αποδοχή επιλογών’’.

11. Στην σελίδα που εμφανίζεται ακολουθούμε τα εξής:

104 4M

• Πηγαίνουμε στην καρτέλα Αναφορές για να εμφανιστεί η παραπάνω οθόνη

Πιέζουμε το πλήκτρο έτσι ώστε να δημιουργηθεί η Αναφορά Υπολογισμού Αμοιβών.

• Πιέζουμε το πλήκτρο έτσι ώστε να αποθηκεύσουμε και να ανοίξουμε το αρχείο. Τυπώνουμε το αρχείο.

• Από τις καρτέλες, επιλέγουμε ‘’Ομάδα Έργου’’

•.Στη συνέχεια επιλέγουμε το πλήκτρο Επεξεργασίας και μπορούμε να επιλέξουμε στη Ομάδα Έργου, καθένα από τους μηχανικούς και να δηλώσουμε τη συμφωνηθείσα αμοιβή μεταξύ πελάτη και μηχανικού.

ADΕΙΑ 105

Στη συνέχεια επιλέγουμε «Αποθήκευση» και αμέσως μετά «Υποβολή στο ΤΕΕ για υπολογισμό».

Αποδεχόμαστε τις επιλογές και επιλέγουμε ξανά την καρτέλα «Αναφορές».

Δημιουργούμε ξανά την νέα Αναφορά με τις νέες, συμφωνηθείσες αμοιβές και επιστρέφουμε στην «Ομάδα έργου».

Για κάθε συμμετέχοντα μηχανικό στο έργο, πιέζουμε το πλήκτρο ‘’Δημιουργήστε/Ενημερώστε την Εντολή Πληρωμής’’. Στο κάτω μέρος της οθόνης

ενεργοποιείται η ‘’Εντολή Πληρωμής’’ και μέσα σε αυτή υπάρχει το εικονίδιο

• Πιέζουμε στο εικονίδιο ώστε να αποθηκευτεί και να ανοιχθεί το αρχείο το οποίο πρέπει να τυπωθεί.

• Επαναλαμβάνουμε την τελευταία διαδικασία για κάθε συμμετέχοντα μηχανικό.

12. Η διαδικασία έχει ολοκληρωθεί.

Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν γίνει δεκτό το αρχείο XML από το ΤΕΕ, στο Βήμα 10 που περιγράφηκε εμφανίζεται σελίδα που αναφέρει τα πιθανά λάθη. Διορθώνουμε την μελέτη, δημιουργούμε πάλι αρχείο XML και επαναλαμβάνουμε την διαδικασία από την αρχή.

106 4M

3. Eλάχιστο Κόστος (ΕΚΚΟ)

Το πρόγραμμα για το Eλάχιστο Kόστος Κατασκευής Οικοδομών (ΕΚΚΟ) στοχεύει στoν υπολογισμό του ελάχιστου κόστους κατασκευής καθώς και του προσδιορισμού του ελάχιστου ποσού των ακαθάριστων εσόδων των εργολάβων, υπεργολάβων και γενικά επιτηδευματιών, που εκτελούν οποιανδήποτε επιμέρους εργασία σε ανεγειρόμενες οικοδομές. Το πρόγραμμα εκτυπώνει όλα τα έντυπα που είναι απαραίτητα για την άδεια.

Η εφαρμογή εκτελείται με διπλό κλικ (double click) πάνω στο εικονίδιο του προγράμματος. Όταν μεταφερθούμε στο πρόγραμμα, εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο με το κεντρικό menu της εφαρμογής:

Οι επιλογές του βασικού menu ομαδοποιούνται στις κατηγορίες Αρχεία, Στοιχεία, Προϋπολογισμός, Εμφάνιση, Παράθυρα, Βιβλιοθήκες, και Βοήθεια, που περιγράφονται στη συνέχεια με τις υποεπιλογές τους.

3.1 Αρχεία Η επιλογή Αρχεία περιλαμβάνει υποεπιλογές διαχείρισης των αρχείων της μελέτης. Όπως αναφέραμε και στην ενότητα 1.3.1, η χρησιμότητά τους είναι:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

ADΕΙΑ 107

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

Eνημέρωση από Μελέτη Αμοιβών: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο Αμοιβές Μηχανικών.

Προσοχή! Η διαδικασία που ακολουθείται για να γίνει ενημέρωση μιας μελέτης από την αντίστοιχη μελέτη των Αμοιβών είναι εξής: Αφού ανοίξετε το πρόγραμμα του Ελάχιστου Κόστους, ανοίγετε τη μελέτη των αμοιβών μηχανικών και στη συνέχεια κάνετε Ενημέρωση από Ενημέρωση από Μελέτη Αμοιβών, οπότε σας ενημερώνονται αυτόματα οι επιφάνειες που έχετε.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Μελέτης Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη τη στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης που θέλουμε να εκτυπωθούν.

Σημειώσεις:

• H Ανάλυση Επιφανειών αφορά τον αναλυτικό τρόπο υπολογισμού του συνολικού μεγέθους της οικοδομής (ΜΟ) το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του Συντελεστή Μεγέθους (ΣΜ).

• Η Ανάλυση Κατηγοριών αναφέρεται στον αναλυτικό τρόπο υπολογισμού του μεγέθους της οικοδομής (ΜΟ) ανά κατηγορία κτιρίου το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του Κόστους Κατασκευής της Οικοδομής (ΚΚΟ).

• Η Ανάλυση Κόστους Κατασκευής Οικοδομής (ΚΚΟ) έχει να κάνει με το κόστος κατασκευής της οικοδομής (ΚΚΟ) ανά κατηγορία κτιρίου καθώς και τον αναλυτικό τρόπο υπολογισμού του.

• Τα Εντυπα ΚΚΟ είναι τα έντυπα υπολογισμού του ελάχιστου κόστους κατασκευής οικοδομής για κάθε κατηγορία κτιρίου.

• Οι Αρχικοί Πίνακες και ο Τελικός Πίνακας είναι οι αρχικοί πίνακες ποσοστών και ο τελικός πίνακας ποσοστών αντίστοιχα.

• Η Δήλωση Εργασιών αφορά το έντυπο της δήλωσης εργασιών.

108 4Μ

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Eξαγωγή σε Αρχείο Rtf: Δημιουργείται Αρχείο Rtf (Ritch Text Format) με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία ΑCOS.rtf).

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία ACOS.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία ACOS.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Εξοδος: Έξοδος από το Πρόγραμμα.

3.2 Στοιχεία Πρόκειται για τα κύρια δεδομένα της μελέτης. Από τις υποεπιλογές “Μελέτης”, “Υπολογισμού”, “Πίνακας κατηγοριών” οδηγούμαστε σε κατάλληλα παράθυρα την καταχώρηση των στοιχείων της μελέτης.

3.2.1 Μελέτης Τα στοιχεία μελέτης αναφέρονται στα στοιχεία ταυτότητας του έργου.

Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται τα στοιχεία που πρέπει να συμπληρωθούν

3.2.2 Στοιχεία Υπολογισμού Στα πλαίσια της επιλογής αυτής εμφανίζεται παράθυρο για εισαγωγή των χαρακτηριστικών του κτιρίου που εμπλέκονται στους υπολογισμούς, με τα παρακάτω πεδία:

ADΕΙΑ 109

Τιμή ζώνης (ΤΖ): Συμπληρώνεται η τιμή ζώνης (ΤΖ) του ακινήτου, που είδαμε και πιο πάνω στις "Αμοιβές", όπως ισχύει κάθε φορά σύμφωνα με τους εγκεκριμένους πίνακες του Υπουργείου Οικονομικών για το σύστημα Αντικειμενικών Αξιών Ακινήτων (ΑΑΑ). Εάν η οικοδομή ανεγείρεται σε περιοχή εκτός συστήματος ΑΑΑ, αλλά εντός ζώνης πλάτους τριών (3) χιλιομέτρων περί την εντός συστήματος περιοχή, ως ΤΖ συμπληρώνεται η τιμή της πλησιέστερης ΤΖ. Αν η οικοδομή ανεγείρεται σε περιοχή εκτός συστήματος ΑΑΑ, και εκτός (πέραν) της ως άνω ζώνης των τριών χιλιομέτρων, τότε στην ΤΖ δεν συμπληρώνεται τίποτα (κενό).

Μέση Τιμή Ζώνης (μΤΖ): Συμπληρώνεται η μέση Τιμή Ζώνης της Περιφέρειας στην οποία αναγείρεται η οικοδομή, όπως αυτή προκύπτει από τους πίνακες του Υπουργείου Οικονομικών.

Πιέζοντας το πλήκτρο […] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται βοηθητικός πίνακας με τις τρέχουσες μέσες τιμές ζώνης αφετηρίας των διαφόρων περιφερειών. Μελλοντικά, υπάρχει η δυνατότητα ενημέρωσης και αναπροσαρμογής των μέσων τιμών ζώνης μέσω των βιβλιοθηκών.

Αριθμός όψεων κτιρίου: Δίνεται ο αριθμός όψεων του κτιρίου (1 έως 4).

Εμπορικό κέντρο: Συμπληρώνεται μόνο για τα κτίρια που ανήκουν στην κατηγορία γ (καταστήματα).

Κατασκευή κτιρίου: Συμπληρώνεται μόνο για τα κτίρια που ανήκουν στην κατηγορία δ ή ε (σταθμοί αυτοκινήτων - βιομηχανικά και βιοτεχνικά κτίρια ή γεωργικά και κτηνοτροφικά κτίρια - αποθήκες) και μπορεί να πάρει τις τιμές Οπλισμένο σκυρόδεμα κ Φέρουσα κατασκευή.

110 4Μ

3.2.3 Πίνακας Κατηγοριών

Εμφανίζεται ο παραπάνω πίνακας όπου ο μελετητής μπορεί να δηλώσει στη στήλη “Κατ. Χώρου” τις κατηγορίες στις οποίες υπάγεται το συγκεκριμένο κτίριο. Πιέζοντας το πλήκτρο […] στην άκρη του πεδίου μπορεί να συμβουλευτεί και να επιλέξει από το παράθυρο “Κατηγορίες Κτιρίων” τις κατηγορίες στις οποίες υπάγεται στο κτίριο (α, β, γ, δ, ε, στ, ζ, η).

Επιπλέον, ο μελετητής θα πρέπει να συμπληρώσει τη στήλη “Κόστος Εκκιν.” με το κόστος εκκίνησης που υπάρχει για τη συγκεκριμένη κατηγορία κτιρίου εκείνη τη χρονική στιγμή. Πιέζοντας το πλήκτρο […] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται βοηθητικός πίνακας με τα Κόστη Εκκίνησης της κατηγορίας κτιρίου στις διάφορες χρονικές περιόδους.

ADΕΙΑ 111

3.3 Προϋπολογισμός 3.3.1 Επιφάνειες Στα πλαίσια της επιλογής αυτής εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο στο οποίο απαιτείται η εισαγωγή επιφανειών ανά είδος επιφάνειας.

Το είδος επιφάνειας επιλέγεται εύκολα από το παρακάτω παράθυρο, που εμφανίζεται πιέζοντας το πλήκτρο […] στην άκρη του πεδίου.

Σε κάθε είδος επιφάνειας θα πρέπει να συμπληρωθούν:

Το εμβαδόν της επιφάνειας: Τα εμβαδά μπορούν να συμπληρωθούν είτε αναλυτικά (πχ. ανά διαμέρισμα ή ανά γραφείο κλπ), είτε συγκεντρωτικά (πχ. σύνολο εμβαδών διαμερισμάτων ή γραφείων του κτιρίου κλπ)

Ο όροφος στον οποίο βρίσκεται ο χώρος: Συμπληρώνεται (Υ) για υπόγειο, (Ι) για ισόγειο ή 1 - 20 για τους άλλους ορόφους (προαιρετικά).

112 4Μ

Η κατηγορία του κτιρίου στο οποίο ανήκει η επιφάνεια: Πιέζοντας το πλήκτρο […] στην άκρη του πεδίου, εμφανίζεται πίνακας με τις διάφορες κατηγορίες (χρήσεις) κτιρίων, απ' όπου μπορούμε να επιλέξουμε -με κλικ στο “Επιλογή”- την τρέχουσα κατηγορία. Στην περίπτωση που το κτίριο ανήκει μόνο σε μία κατηγορία (κτίριο με μία μόνο χρήση), η στήλη κατηγορία κτιρίου δεν είναι απαραίτητο να συμπληρωθεί.

Το είδος του χώρου: Πιέζοντας το πλήκτρο […] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται ο διπλανός πίνακας με τα διάφορα είδη χώρων απ' όπου μπορούμε να επιλέξουμε το τρέχον είδος. Η συμπλήρωση του “είδους χώρου” είναι απαραίτητη.

3.3.2 Αρχικοί Πίνακες Ποσοστών

Συμπληρώνεται ένας αρχικός πίνακας ποσοστών για κάθε κατηγορία κτιρίου. Στα πλαίσια αυτής της επιλογής απαιτείται η εισαγωγή των εργασιών που θα εκτελεσθούν για την κατασκευή του κτιρίου και το ποσοστό συμμετοχής της κάθε εργασίας στο συνολικό κόστος του κτιρίου.

Ειδικότερα, η εργασία επιλέγεται εύκολα από την αντίστοιχη βάση δεδομένων. Πιέζοντας το πλήκτρο […] στην άκρη του πεδίου εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο, από το οποίο επιλέγουμε την αντίστοιχη εργασία. Επίσης εδώ θα πρέπει να συμπληρωθεί το ποσοστό συμμετοχής της εργασίας στο κόστος του κτιρίου.

ADΕΙΑ 113

Σημείωση: Στην τελευταία γραμμή της οθόνης αναγράφεται το άθροισμα των ποσοστών συμμετοχής των διαφόρων εργασιών. Το άθροισμα αυτό θα πρέπει να είναι ίσο με το 1000. Κατά την έξοδο από τους αρχικούς πίνακες ποσοστών και εφόσον το άθροισμα των ποσοστών συμμετοχής είναι διάφορο του 1000 εμφανίζεται σχετικό μήνυμα.

3.3.3 Δεδομένα Τελικού Πίνακα Με την επιλογή αυτή παρουσιάζεται ο πίνακας της παρακάτω μορφής:

Στον πίνακα αυτό μας δίνεται η δυνατότητα να συμπληρώσουμε το κόστος των εργασιών κατά τα παραστατικά, τα οποία κόβονται στο τέλος της εκτέλεσης της κάθε εργασίας.

114 4Μ

3.4 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1.3.3.).

3.5 Παράθυρα Παράλληλα με την εισαγωγή των δεδομένων, ο μελετητής μπορεί, όποτε θελήσει, να δει στην οθόνη όλα τα ενδιάμεσα και τελικά αποτελέσματα της εφαρμογής και πώς αυτά προέκυψαν σε κάθε στάδιο υπολογισμού τους. Αναλυτικότερα, δίνεται η δυνατότητα εμφάνισης των παρακάτω Παραθύρων Αποτελεσμάτων:

Εξώφυλλο: Η επιλογή αυτή δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να ορίσει το Εξώφυλλο του τεύχους των υπολογισμών του, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στο κεφάλαιο 1.

Έντυπα: Εδώ μας δίνεται η δυνατότητα να δούμε, ανάλογα με τη κατηγορία κτιρίου που έχουμε, το έντυπο για τον υπολογισμό του ελάχιστου κόστους κατασκευής οικοδομής.

Ανάλυση Επιφανειών: Εμφανίζεται στην οθόνη ο αναλυτικός τρόπος υπολογισμού του συνολικού μεγέθους της οικοδομής (ΜΟ) το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του Συντελεστή Μεγέθους (ΣΜ).

Ανάλυση Κόστος Κατασκευής Οικοδομής (ΚΚΟ): Εμφανίζεται στην οθόνη το κόστος κατασκευής της οικοδομής (ΚΚΟ) ανά κατηγορία κτιρίου καθώς και ο αναλυτικός τρόπος υπολογισμού του.

Ανάλυση Κατηγοριών: Εμφανίζεται στην οθόνη ο αναλυτικός τρόπος υπολογισμού του μεγέθους της οικοδομής (ΜΟ) ανά κατηγορία κτιρίου το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του Κόστους Κατασκευής της Οικοδομής (ΚΚΟ).

Εκτύπωση Συνόλου Μ.Ο. Κτιρίου: Εμφανίζεται το συνολικό μέγεθος της οικοδομής με βάση τις επιφάνειες που έχουμε ορίσει.

Ανάλυση Εργασιών: Εμφανίζεται ο πίνακας με τις εργασίες και τα αντίστοιχα κόστη που προκύπτουν, σύμφωνα με αυτά που έχουμε συμπληρώσει στους αρχικούς πίνακες ποσοστών.

Αρχικοί πίνακες ποσοστών (ΑΠΠ): Εμφανίζονται στην οθόνη και για κάθε κατηγορία κτιρίου ο αντίστοιχος ΑΠΠ με όλους τους αναλυτικούς υπολογισμούς.

Τελικός πίνακας: Εμφανίζεται ο τελικός (προσωρινός) πίνακας για την ανάλυση του κόστους κατασκευής στις επιμέρους εργασίες κτιρίων, σύμφωνα και με τα δεδομένα που έχουμε συμπληρώσει στο Προϋπολογισμός > Δεδομένα Τελικού Πίνακα.

Δήλωση Εργασιών: Εμφανίζεται η Δήλωση εργασιών που έγιναν στην οικοδομή, και η οποία στον τελικό ή προσωρινό πίνακα.

3.6 Βιβλιοθήκες Οι βιβλιοθήκες του προγράμματος περιλαμβάνουν όλους τους πίνακες και συντελεστές του κανονισμού.

ADΕΙΑ 115

3.6.1 Βιβλιοθήκη Κόστων Εκκίνησης Περιλαμβάνονται τα κόστη εκκίνησης (ΚΕ) ανά έτος και ανά κατηγορία κτιρίου.

3.6.2 Βιβλιοθήκη Συντελεστών αναγωγής βοηθητικών χώρων

(ΣΑΒ)

Περιέχονται οι συντελεστές αναγωγής βοηθητικών χώρων ανά είδος χώρου και ανά κατηγορία κτιρίου.

3.6.3 Βιβλιοθήκη Μέσης Τιμής Ζώνης (μΤΖ) Περιέχονται οι μέσες τιμές ζώνης (μΤΖ) για κάθε περιφέρεια σύμφωνα με τους πίνακες του Υπουργείου Οικονομικών.

116 4Μ

3.6.4 Βιβλιοθήκη Επιφανειών

Περιέχονται οι διάφορες κατηγορίες χώρων (κατοικίες, καταστήματα, γραφεία, υπόγειοι χώροι, ξενοδοχεία, MOTEL κλπ). Σημειώνεται η κατηγορία του χώρου και το είδος του χώρου.

3.6.5 Βιβλιοθήκη Α.Π.Π. Κατηγορίας (α-η) Υπάρχει ένας πίνακας ανά κατηγορία κτιρίου (α - η). Περιέχονται οι αναλυτικές εργασίες, καθώς επίσης και τα ποσοστά συμμετοχής που προβλέπονται από το Διάταγμα. Αν το πρώτο στοιχείο του είδους εργασίας είναι το '*', τότε η συγκεκριμένη εργασία είναι συνέχεια της προηγούμενης.

Σημείωση: Όλες οι παραπάνω βιβλιοθήκες πρέπει να παραμένουν αμετάβλητες, εκτός και αν γίνει αλλαγή στον κανονισμό, οπότε ο χρήστης επωφελούμενος από την παραμετρικότητά τους μπορεί να επέμβει και να μεταβάλλει κατάλληλα τις τιμές.

3.7 Βοήθεια Η ομάδα επιλογών αυτή ακολουθεί τα πρότυπα βοήθειας (help) που αναφέρθηκαν αναλυτικά στην ενότητα 1.6. Στη βοήθεια περιλαμβάνεται και ο κανονισμός με τις σχετικές εγκυκλίους.

ADΕΙΑ 117

118 4Μ

4. Κατανομή Χιλιοστών

Η εφαρμογή εκτελείται με διπλό κλικ (double click) πάνω στο εικονίδιο της Κατανομής Χιλιοστών. Όταν μεταφερθούμε στο πρόγραμμα της Κατανομής Χιλιοστών εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο με το menu της εφαρμογής:

Οι επιλογές του βασικού menu ομαδοποιούνται στις κατηγορίες Αρχεία, Στοιχεία, Υπολογισμοί, Εμφάνιση, Παράθυρα, Βοήθεια που περιγράφονται στη συνέχεια με τις υποεπιλογές τους.

4.1 Αρχεία Η επιλογή Αρχεία περιλαμβάνει υποεπιλογές διαχείρισης των αρχείων της μελέτης. Όπως αναφέραμε και στην ενότητα 1.3.1, η χρησιμότητά τους είναι:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

ADΕΙΑ 119

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

Eνημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο IDEA.

Προσοχή! Εφόσον χρησιμοποιηθεί η επιλογή «Ενημέρωση από Σχέδιο» χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και εισαγωγή χώρων στις κατόψεις με το IDEA, τότε τα δεδομένα που τυχόν έχουμε συμπληρώσει στα φύλλα θα αντικατασταθούν με κενά.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Μελέτης Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη τη στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης που θέλουμε να εκτυπωθούν.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Εξαγωγή σε αρχείο RTF: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία KATX.RTF).

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία KATX.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία KATX.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Εξοδος: Eξοδος από την Κατανομή Χιλιοστών.

120 4Μ

4.2 Στοιχεία Πρόκειται για τα κύρια δεδομένα της μελέτης. Χωρίζονται στα στοιχεία μελέτης, ονομασίες επιπέδων, οικοπέδου - κτιρίου , που περιγράφονται πιο κάτω.

4.2.1 Μελέτης Τα στοιχεία Μελέτης αναφέρονται σε τίτλους και επικεφαλίδες, όπως φαίνεται στο σχετικό παράθυρο.

4.2.2 Oνομασίες Επιπέδων Με την επιλογή αυτή εμφανίζεται ο διπλανός πίνακας με τα (μέχρι 15) επίπεδα-ορόφους του κτιρίου, όπου δίπλα από κάθε "επίπεδο" μπορούμε να δώσουμε την ονομασία των ορόφων που υπάρχουν στο κτίριο μαζί με τους πιθανούς μελλοντικούς (πχ. ΥΠΟΓΕΙΟ, ΙΣΟΓΕΙΟ, ΗΜΙΟΡΟΦΟΣ, Β' ΟΡΟΦΟΣ κλπ), θεωρώντας ότι το "Επίπεδο 1" αντιστοιχεί στη χαμηλότερη στάθμη του κτιρίου.

4.2.3 Στοιχεία Οικοπέδου-Κτιρίου Πρόκειται για ορισμένα βασικά στοιχεία του οικοπέδου και του κτιρίου όπως φαίνεται και στο παρακάτω πίνακα:

Σε ότι αφορά το Εμβαδόν του Οικοπέδου και τον Ογκο των Κοινόχρηστων χώρων, αυτά συμπληρώνονται αυτόματα εφόσον έχει προηγηθεί τοπογραφικό και εισαγωγή ειδών χώρων (στην περίπτωση συνεργασίας με το IDEA) αντίστοιχα, ή με πληκτρολόγηση από το χρήστη εφόσον δεν έχει προηγηθεί σχεδίαση.

ADΕΙΑ 121

Σημείωση: Στον όγκο κοινοχρήστων δίνουμε το συνολικό όγκο όλων των κοινόχρηστων χώρων (κλιμακοστάσια, πλατύσκαλα, φρεάτια, ασανσέρ, μηχανοστάσιο, μηχανοστάσιο, λεβητοστάσιο, κοινόχρηστες αποθήκες, είσοδο κλπ), δηλαδή όλων των χώρων εκτός των διαμερισμάτων.

Το επίπεδο εκκίνησης του ανελκυστήρα χρειάζεται για να υπολογιστούν τα ποσοστά που αντιστοιχούν στις διάφορες ιδιοκτησίες για τη χρήση του ανελκυστήρα.

Τα υπολογιζόμενα και επιθυμητά χιλιοστά αναλογίας ομαδοποιημένων χώρων 1,2 και 3, καθώς και οι δύο ακόμα τελευταίες επιλογές χρησιμεύουν για την περίπτωση που ο χρήστης θέλει να ομαδοποιήσει κάποιες ιδιοκτησίες για να τους δώσει αυθαίρετα μικρότερη ή μεγαλύτερη αναλογία από την πραγματική τους. Για παράδειγμα αν ο χρήστης επιθυμεί να ορίσει κάποιες θέσεις parking με πολύ μικρά χιλιοστά μπορεί να τις ομαδοποιήσει (πχ. στους ομαδοποιημένους χώρους 1) και να δώσει αναλογία πολύ μικρότερη από την πραγματική τους (ή για κάποιο κατάστημα μεγαλύτερη αναλογία από την πραγματική). Αν τις θέσεις αυτές τις ομαδοποιήσει (δίνοντας απλά κάποια ένδειξη όπως θα δούμε στα "στοιχεία επιπέδων" των "υπολογισμών") τότε μπορεί να δεί την πραγματική αναλογία τους στα "υπολογιζόμενα χιλιοστά ομαδοποιημένων χώρων" και να καθορίσει την επιθυμητή στα "επιθυμητά χιλιοστά ομαδοποιημένων χώρων". Η δυνατότητα αυτή, που είναι φυσικά προαιρετική, δίνεται για μέχρι 3 ομάδες ομαδοποιημένων χώρων. Σε κάθε περίπτωση εμφανίζεται και η αναλογία των χιλιοστών για τους υπόλοιπους χώρους-ιδιοκτησίες, στην τελευταία γραμμή. Όπως είναι φυσικό, στις τελευταίες αυτές γραμμές ο χρήστης μπορεί να επηρεάσει μόνο τα "επιθυμητά χιλιοστά", ενώ οι άλλες υπολογίζονται από μόνες τους (γι αυτό έχουν και την ένδειξη "=").

Τέλος , ο “Τρόπος υπολογισμού” μπορεί να είναι βάσει αναλογίας όγκων, ή βάσει πίνακα τιμών που πρέπει να συμπληρωθεί με την αντικειμενική αξία τετραγωνικού ανά επίπεδο.

4.2.4 Πίνακας τιμών Συμπληρώνουμε το διπλανό πίνακα, ο οποίος εμφανίζεται μόνο στην περίπτωση που έχουμε ορίσει Τρόπο Υπολογισμού > Βάσει πίνακα τιμών, εισάγοντας κατά επίπεδο την αντικειμενική αξία ενός τετραγωνικού μέτρου (σε ευρώ).

122 4Μ

4.3 Υπολογισμοί Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει 15 υποεπιλογές (μία επιλογή για κάθε επίπεδο) απ’ όπου μεταβαίνουμε στους αντίστοιχους Πίνακες εισαγωγής "στοιχεία επιπέδων".

Στον παρακάτω “Πίνακα εισαγωγής στοιχείων επιπέδου 1” που εμφανίζεται με την επιλογή “Στοιχεία επιπέδου 1”, εισάγουμε τα στοιχεία επιπέδου κατά ιδιοκτησία. Συγκεκριμένα, σε κάθε γραμμή του πίνακα εισάγουμε τα στοιχεία μιας ιδιοκτησίας.

Ο πίνακας περιλαμβάνει τις παρακάτω στήλες:

• Ιδιοκτησίες: Συμπληρώνουμε τις ονομασίες των Ιδιοκτησιών (πχ. Διαμέρισμα Α1, Κατάστημα Α κλπ).

• α/α: Συμπληρώνεται ένας αύξων αριθμός.

• Υψος ιδιοκτησίας: Δίνουμε (σε m) το ύψος που είναι ίσο με το ελεύθερο ύψος συν το πάχος μίας πλάκας.

• Ιδιόκτητη επιφάνεια: Δίνουμε τη μικτή επιφάνεια της Ιδιοκτησίας, δηλαδή προσμετρώνται και οι τοίχοι. Στους τοίχους μεταξύ δύο όμορων διαμερισμάτων μετράμε τους μισούς. Στους τοίχους που συνορεύουν με κοινόχρηστους χώρους τους μετράμε ολόκληρους.

• Ιδιόκτητος Ογκος: Υπολογίζεται από το πρόγραμμα ο όγκος κάθε Ιδιοκτησίας

• Αναλογία κοινόχρηστων όγκων: Υπολογίζεται από το πρόγραμμα η αναλογία του κοινόχρηστου όγκου για κάθε Ιδιοκτησία

• Συνολικός Ογκος: Είναι το άθροισμα του Ιδιόκτητου όγκου και του αναλογούντα όγκου κοινοχρήστων.

• Ενδειξη Ομάδας: Εφόσον θέλουμε να εντάξουμε την Ιδιοκτησία σε κάποια ομάδα συμπληρώνουμε εδώ τον α/α της αντίστοιχης ομάδας (μέχρι 3 ομάδες το πολύ, δηλαδή 1,2 ή 3).

• Συμμετοχή στα Κοινόχρηστα (Ν/Ο): Εφόσον θέλουμε να αποκλείσουμε κάποια Ιδιοκτησία από τη συμμετοχή της στα κοινόχρηστα, τότε δίνουμε “ΟΧΙ”

ADΕΙΑ 123

Σημείωση: Στην περίπτωση που έχουμε ορίσει σχεδιαστικά τις Ιδιοκτησίες στις "κατόψεις" (με το IDEA), τότε τα παραπάνω στοιχεία συμπληρώνονται από μόνα τους. Φυσικά, ο χρήστης μπορεί να τα μεταβάλλει ή και να τα συμπληρώσει ένα-ένα εφόσον δεν έχει προηγηθεί σχεδίαση (αυτόνομη χρήση του προγράμματος κατανομής χιλιοστών).

Θα πρέπει εδώ να διευκρινιστούν τα ακόλουθα:

• Ο "Ιδιόκτητος Ογκος", η "Αναλογία κοινοχρήστων" και ο "Συνολικός Ογκος" είναι στοιχεία που υπολογίζονται αυτόματα και δεν μπορεί να επέμβει άμεσα ο χρήστης στις τιμές τους.

• Για την "ένδειξη ομάδας" συμπληρώνουμε "1" σε κάθε ιδιοκτησία που ανήκει στην ομάδα των ομαδοποιημένων ιδιοκτησιών 1 εφόσον θέλουμε να ορίσουμε τέτοια ομάδα (αντίστοιχα "2" σε κάθε ιδιοκτησία που ανήκει στην ομάδα των ομαδοποιημένων ιδιοκτησιών 2 και "3" σε κάθε ιδιοκτησία που ανήκει στην ομάδα των ομαδοποιημένων ιδιοκτησιών 3) ή παύλα "-" για αποκλεισμό κάποιας ιδιοκτησίας από την κατανομή των χιλιοστών.

• Η τελευταία στήλη χρησιμεύει στην περίπτωση που μία ιδιοκτησία δεν συμμετέχει στα Κοινόχρηστα παρά μόνο στο Οικόπεδο (πχ. μία ισόγεια αποθήκη με ανεξάρτητη είσοδο), οπότε θα πρέπει να συμπληρώσουμε "Ο". Εφόσον δεν συμπληρώσουμε τίποτε η Ιδιοκτησία θα συμμετέχει και στο Οικόπεδο και στα Κοινόχρηστα.

Έχοντας συμπληρώσει τα απαιτούμενα παραπάνω στοιχεία, για όλα τα επίπεδα-ορόφους του κτιρίου με τις αντίστοιχες επιλογές, τότε μπορούμε να πάμε στην επιλογή "Παράθυρα" για να δούμε τα αναλυτικά αποτελέσματα και την κατανομή των χιλιοστών, όπως ακριβώς υπολογίστηκε.

4.4 Εμφάνιση Περιλαμβάνονται οι επιλογές που είδαμε στην ενότητα 1.3.3.

4.5 Παράθυρα Στα "παράθυρα", ο μελετητής μπορεί, όποτε θελήσει, να δει στην οθόνη όλα τα αποτελέσματα της μελέτης και ειδικότερα:

• Αναλογίες όγκου: Όπως φαίνεται και στην παρακάτω οθόνη, παρουσιάζονται για κάθε όροφο και ιδιοκτησία, ο α/α και η ονομασία της ιδιοκτησίας, η επιφάνειά της, ο όγκος της, η αναλογία των κοινοχρήστων, ο συνολικός όγκος και η αναλογία οικοπέδου.

124 4Μ

• Χιλιοστά: Όπως φαίνεται και στην παρακάτω οθόνη, παρουσιάζονται για κάθε όροφο και ιδιοκτησία, τα υπολογισθέντα χιλιοστά σε ότι αφορά το οικόπεδο, τα κοινόχρηστα, τους ανελκυστήρες και τους ψήφους. Σε ότι αφορά τα χιλιοστά της θέρμανσης, τα οποία ως γνωστόν υπολογίζονται διαφορετικά, απλά υπάρχει μία κενή στήλη για να μπορεί κανείς να τα συμπληρώσει. Υπενθυμίζεται, ότι αυτά μπορούν να υπολογιστούν εύκολα με το αντίστοιχο πρόγραμμα "Κατανομής Δαπανών" της 4Μ.

• Μελέτη, όπου παρουσιάζεται ο πίνακας κατανομής ποσοστών συνιδιοκτησίας και

κοινοχρήστων οικοδομής. Στην οθόνη που φαίνεται πιο κάτω έχει επιλεγεί μικρό μέγεθος γραμματοσειράς, ώστε να φαίνεται ολόκληρος ο πίνακας.

Τέλος, ο χρήστης μπορεί να ορίσει και εξώφυλλο για τη μελέτη του, σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν στο κεφάλαιο 1.

4.6 Βοήθεια (Help) Η ομάδα επιλογών αυτή ακολουθεί τα πρότυπα βοήθειας (help) που αναφέρθηκαν αναλυτικά στην ενότητα 1.6.

ADΕΙΑ 125

126 4Μ

5. Πρόστιμα Αυθαιρέτων

Η εφαρμογή εκτελείται με διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο των Προστίμων Αυθαιρέτων. Όταν μεταφερθούμε στο πρόγραμμα των Προστίμων Αυθαιρέτων εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο με το menu της εφαρμογής:

Οι επιλογές του βασικού menu ομαδοποιούνται στις κατηγορίες Αρχεία, Στοιχεία, Εμφάνιση, Παράθυρα, Βιβλιοθήκες και Βοήθεια, που περιγράφονται στη συνέχεια με τις υποεπιλογές τους.

5.1 Αρχεία Η επιλογή Αρχεία περιλαμβάνει υποεπιλογές διαχείρισης των αρχείων της μελέτης. Όπως αναφέραμε και στην ενότητα 1.3.1, η χρησιμότητά τους είναι:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

ADΕΙΑ 127

Eνημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνεται το εμβαδόν του αυθαιρέτου από την κάτοψη στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο IDEA.

Προσοχή! Εφόσον χρησιμοποιηθεί η επιλογή «Ενημέρωση από Σχέδιο» χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και εισαγωγή χώρων στις κατόψεις με το IDEA, τότε τα δεδομένα που τυχόν έχουμε συμπληρώσει στα φύλλα θα αντικατασταθούν με κενά.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Μελέτης Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη τη στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης που θέλουμε να εκτυπωθούν.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Eξαγωγή σε Αρχείο Rtf: Δημιουργείται Αρχείο Rtf (Ritch Text Format) με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PROS.rtf).

Εξαγωγή σε αρχείο ΑΤΗΕ: Δημιουργείται Αρχείο txt (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PROSATHE.txt) με τα περιεχόμενα της μελέτης.

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PROS.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PROS.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Εξοδος: Eξοδος από τα “Πρόστιμα”.

5.2 Στοιχεία Εδώ περιλαμβάνονται επιλογές για εισαγωγή γενικών και ειδικών στοιχείων μελέτης και στοιχείων για εμβαδομετρικό και αναλυτικό υπολογισμό του προυπολογισμού.

5.2.1 Μελέτης Συμπληρώνονται τα γενικά στοιχεία (επικεφαλίδες) της μελέτης, όπως σε κάθε εφαρμογή.

128 4Μ

5.2.2 Κανονισμός Επιλέγουμε τον κανονισμό σύμφωνα με τον οποίο θα γίνει ο υπολογισμός του αυθαιρέτου. Οι Επιλογές που έχουμε είναι με τον Προηγούμενο Κανονισμό (έως 8/98), με τον Τελευταίο Κανονισμό (Π.Δ.267/98) και με το Νεότερο Κανονισμό (Αποφ. 9732/27-2-04 ΦΕΚ-468/Β/5-3-04).

5.2.3 Eιδικά (Προηγ. Κανον.έως 8/98)

Το παραπάνω παράθυρο των “Ειδικών Στοιχείων” περιλαμβάνει μία σειρά από πληροφορίες που θα πρέπει να συμπληρωθούν, προκειμένου να πραγματοποιήσει το πρόγραμμα τους κατάλληλους υπολογισμούς:

• Eτος Δήλωσης Αυθαιρέτου: Το έτος (πχ. 1997) που δηλώθηκε το αυθαίρετο στην Πολεοδομία.

• Κατηγορία Κτίσματος: Πρόκειται για τις κατηγορίες Α, Β ή Γ σύμφωνα με τη νομοθεσία.

ADΕΙΑ 129

• Αριθμός Κτισμάτων Ιδιοκτήτη: Δίνεται μία από τις τρεις περιπτώσεις "κανένα", "ένα", "δύο ή περισσότερα".

• Συντελεστής Κτισμάτων Ιδιοκτήτη: Ανάλογα με τον αριθμό των κτισμάτων ιδιοκτήτη παίρνει τιμές 1, 1.05 και 1.15 αντίστοιχα για τις τρεις περιπτώσεις "κανένα", "ένα", "δύο ή περισσότερα" κτίσματα.

• Ποιότητα Κατασκευής Κτίσματος: Δίνεται μία από τις τρεις περιπτώσεις "απλή", "συνήθης", "πολυτελής".

• Συντελεστής Κατασκευής Κτίσματος: Προκύπτει αυτόματα ανάλογα με την ποιότητα κατασκευής παίρνοντας τιμές 1, 1.2 και 2 αντίστοιχα.

• Τρόπος Υπολογισμού Προϋπολογισμού: Συμπληρώνεται αν ο προϋπολογισμός υπολογίζεται με αναλυτικό ή με συμβατικό τρόπο.

• Προϋπολογισμός Αυθαιρέτου: Δεν απαιτείται η συμπλήρωσή του, παρά μόνο εφόσον δεν θα γίνει λεπτομερής υπολογισμός. Μπορούμε με άλλα λόγια να δώσουμε εδώ μιά αυθαίρετη τιμή για τον προϋπολογισμό αν θέλουμε οι υπολογισμοί να γίνουν βάσει της τιμής αυτής.

• Υπολογιζόμενος Προϋπολογισμός Αυθαιρέτου: Προκύπτει μόνος του από τους υπολογισμούς.

• Εμβαδόν Αυθαιρέτου (m²): Πρόκειται για το μικτό εμβαδό του αυθαιρέτου. Αυτό είτε συμπληρώνεται από το χρήστη, είτε παίρνεται αυτόματα από το πρόγραμμα εφόσον έχει προηγηθεί σχεδίαση του κτιρίου με το AutoIDEA και έχει γίνει μεταφορά των δεδομένων.

• Υψος Αυθαιρέτου (m): Πρόκειται για το ύψος του αυθαιρέτου, για το οποίο ισχύουν όσα και για το εμβαδόν.

• Το Αυθαίρετο Δηλώθηκε πριν από τις 6/12/89: Βάζουμε τσεκ στο τετραγωνάκι για καταφατική απάντηση "ΝΑΙ", ή το αφήνουμε κενό για αρνητική απάντηση "ΟΧΙ".

• Τιμή Μονάδας: Δίνουμε την κατάλληλη τιμή μονάδας, αφού πιέσουμε F11 ώστε να εμφανιστεί ο βοηθητικός πίνακας από τον οποίο θα επιλέξουμε τιμή.

• Το Αυθαίρετο κτίστηκε πριν από τις 31/1/83: Βάζουμε τσεκ στο τετραγωνάκι για καταφατική απάντηση "ΝΑΙ", ή το αφήνουμε κενό για αρνητική απάντηση "ΟΧΙ".

• Το Αυθαίρετο Δηλώθηκε με το Ν.1337/83 ή Παλαιότερο: Βάζουμε τσεκ στο τετραγωνάκι για καταφατική απάντηση "ΝΑΙ", ή το αφήνουμε κενό για αρνητική απάντηση "ΟΧΙ".

• Εξαίρεση από την Κατεδάφιση: Συμπληρώνουμε αν το αυθαίρετο έχει εξαιρεθεί από την κατεδάφιση "οριστικά", "μερικά", "δεν έχει εξαιρεθεί", ή "είναι εκτός σχεδίου.

• Εμβαδόν Αυθαιρέτου που δεν Νομιμοποιείται (m²): Συμπληρώνουμε το εμβαδόν του αυθαιρέτου που δεν νομιμοποιείται, μόνο στην περίπτωση μερικής εξαίρεσης από την κατεδάφιση.

Ανάλογα με τα πιο πάνω δεδομένα, το πρόγραμμα οδηγεί μόνο του στην πραγματοποίηση των απαιτούμενων υπολογισμών, σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία.

130 4Μ

Σημείωση: Αν και η ερμηνεία και τυποποίηση της νομοθεσίας είναι μάλλον σύνθετη σημειώνουμε ορισμένες βασικές αρχές που ακολουθούνται από το πρόγραμμα:

Στην περίπτωση συμβατικού προϋπολογισμού διακρίνουμε δύο περιπτώσεις:

• το αυθαίρετο δηλώθηκε πριν από τις 6/12/89

• το αυθαίρετο δηλώθηκε ή θα δηλωθεί μετά από τις 6/12/89

Στην πρώτη περίπτωση πραγματοποιείται ογκομετρικός υπολογισμός (δηλαδή εμβαδόν x ύψος x τιμή μονάδας), ενώ στη δεύτερη εμβαδομετρικός προϋπολογισμός (δηλαδή εμβαδόν x Ε.Τ.Α. x Σ.Ε.Ε.Χ. x Σ.Ζ. x Σ.ΕΡΓ. κλπ).

Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις ο προϋπολογισμός που προκύπτει πολλαπλασιάζεται με το συντελεστή κατασκευής (για τις ποιότητες απλή, συνήθης, πολυτελής) και με το συντελεστή κτισμάτων (αν ο ιδιοκτήτης έχει άλλα κτίσματα) όπως είδαμε και παραπάνω. Στην περίπτωση που γίνει αναλυτικός προϋπολογισμός, αυτός θα γίνει με τις τρέχουσες τιμές. Στην περίπτωση αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη ιο συντελεστής κατασκευής. Επίσης, ο συμβατικός προϋπολογισμός υπολογίζεται με την τιμή μονάδας που ισχύει κατά το χρόνο που λαμβάνει γνώση η Πολεοδομία την ύπαρξη του αυθαιρέτου.

Σε ότι αφορά τώρα τα πρόστιμα και τις εισφορές, διακρίνονται πάλι δύο περιπτώσεις:

• το αυθαίρετο κτίσθηκε πριν από τις 31/1/83

• το αυθαίρετο κτίσθηκε μετά από τις 31/1/83

Ανάλογα με την περίπτωση επιβάλλεται Ειδική Εισφορά και Πρόστιμο Διατήρησης (1η περίπτωση) ή Πρόστιμο Ανέγερσης και Πρόστιμο Διατήρησης (2η περίπτωση). Οι συντελεστές που λαμβάνονται κατά τους υπολογισμούς εξαρτώνται από την επιφάνεια του αυθαιρέτου και ο χρήστης μπορεί να τους δεί μέσα στις αντίστοιχες βιβλιοθήκες του προγράμματος.

Στην 2η περίπτωση το πρόστιμο διατήρησης υπολογίζεται ίσο με το 10% επί του προϋπολογισμού για όλες τις κατηγορίες, με προσαύξηση 20% του ποσού για κάθε επί πλέον χρόνο διατήρησης. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο ανέγερσης και διατήρησης μέχρι την τελική διευθέτηση του αυθαιρέτου.

Στην 1η περίπτωση (το αυθαίρετο κτίσθηκε πριν από τις 31/1/83) διακρίνονται δύο υποπεριπτώσεις:

• το αυθαίρετο δηλώθηκε με το Ν. 1337/83 ή παλαιότερο

• το αυθαίρετο δεν δηλώθηκε με το Ν. 1337/83 ή παλαιότερο

Στην πρώτη υποπερίπτωση που το αυθαίρετο δηλώθηκε με το Ν. 1337/83 ή παλαιότερο διακρίνονται οι ακόλουθες περιπτώσεις:

• το αυθαίρετο έχει εξαιρεθεί οριστικά από την κατεδάφιση, οπότε υπολογίζεται ΕΙΔΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ.

• το αυθαίρετο έχει εξαιρεθεί, αλλά ένα τμήμα του δεν νομιμοποιείται. Στην περίπτωση αυτή υπολογίζεται ΕΙΔΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ για όλο και ΠΡΟΣΤΙΜΟ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ για το τμήμα, μέχρι τη νομιμοποίηση ή κατεδάφιση.

• το αυθαίρετο δεν έχει εξαιρεθεί από κατεδάφιση, οπότε υπολογίζεται ΕΙΔΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ και ΠΡΟΣΤΙΜΟ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ μέχρι τη νομιμοποίηση ή κατεδάφιση.

• το αυθαίρετο είναι Εκτός Σχεδίου, οπότε υπολογίζεται ΕΙΔΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ.

ADΕΙΑ 131

Στη δεύτερη υποπερίπτωση που το αυθαίρετο δεν δηλώθηκε με το Ν. 1337/83 ή παλαιότερο επιβάλλεται το ΔΙΠΛΑΣΙΟ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΙΣΦΟΡΑΣ και ΠΡΟΣΤΙΜΟ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ.

Εκτός από τους παραπάνω κανόνες, το πρόγραμμα λαμβάνει επίσης υπόψη του και τα εξής:

• Η ειδική εισφορά δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 10.000 δρχ.

• Το διπλάσιο της ειδικής εισφοράς και το πρόστιμο ανέγερσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 20.000 δρχ.

• Το πρόστιμο διατήρησης της παραγράφου 2 του άρθρου 3 δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 10.000 δρχ το χρόνο.

• Το πρόστιμο διατήρησης της παραγράφου 3 του άρθρου 3 δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 1.000 δρχ το χρόνο.

• Το διπλάσιο της ειδικής εισφοράς μειώνεται σε απλό αν ο ιδιοκτήτης κατεδαφίσει με τη θέλησή του το αυθαίρετο.

5.2.4 Eμβαδομετρικού (Προηγ. Κανον.έως 8/98) Τα στοιχεία εμβαδομετρικού υπολογισμού που φαίνονται στο διπλανό παράθυρο που εμφανίζεται, συμπληρώνονται μόνο στην περίπτωση που ο προϋπολογισμός θα εκτιμηθεί με εμβαδομετρικό υπολογισμό.

132 4Μ

5.2.5 Στοιχεία Αναλυτικού Προϋπολογισμού (Προηγ. Κανον.έως 8/98)

Στην περίπτωση που θα πραγματοποιηθεί αναλυτικός προϋπολογισμός, η επιλογή αυτή μας οδηγεί σε πίνακα με τις εργασίες που προβλέπονται και τις αντίστοιχες τιμές μονάδας, αριθμού ημερομισθίων και ποσότητες των εργασιών αυτών. Ο χρήστης δεν έχει παρά να επιλέξει με το ποντίκι το πλήκτρο-εικονίδιο [...] από τη στήλη «Εργασίες», οπότε εμφανίζεται βοηθητικός πίνακας με όλες τις πιθανές εργασίες και τις τιμές μονάδας και αριθμού ημερομισθίων, και να επιλέξει τις κατάλληλες εργασίες δίνοντας και τις ποσότητες που απαιτούνται στην τελευταία στήλη.

ADΕΙΑ 133

5.2.6 Υπολογισμός Αυθαιρέτου (Π.Δ. 267/98)

Στην επιλογή αυτή συμπληρώνουμε τα στοιχεία που είναι απαραίτητα, στη περίπτωση που επιλέγουμε ο υπολογισμός του αυθαιρέτου να γίνει με τον τελευταίο κανονισμό (Π.Δ. 267/98). Στο πεδίο αυτό συμπληρώνουμε την κατηγορία του αυθαιρέτου κτίσματος, επιλέγοντας από τη λίστα πατώντας το βελάκι δίπλα από το πεδίο, την επιφάνεια της κύριας χρήσης, την επιφάνεια των βοηθητικών χώρων και το βαθμό ολοκλήρωσης του αυθαιρέτου κτίσματος. Το πρόγραμμα μας υπολογίζει την τελική αξία του κτίσματος. Επίσης μας δίνεται η δυνατότητα να συμπληρώσουμε το εμβαδόν των βοηθητικών χώρων που δεν αντιστοιχούν σαφώς σε κάποια χρήση, καθώς επίσης και το εμβαδό των κοινοχρήστων χώρων.

5.2.7 Συμβατική Αξία Αυθαιρέτου (Αποφ. 9732/27-2-04 ΦΕΚ-468/Β/5-3-04)

Στην επιλογή αυτή συμπληρώνουμε τα στοιχεία που είναι απαραίτητα, στη περίπτωση που επιλέγουμε ο υπολογισμός του αυθαιρέτου να γίνει με το νεότερο κανονισμό Αυθαιρέτου (Αποφ.9732/27-2-04 ΦΕΚ-468/Β/5-3-04).

134 4Μ

Στο πεδίο αυτό συμπληρώνουμε αρχικά την κατηγορία του αυθαιρέτου κτίσματος, επιλέγοντας από τη λίστα πατώντας το βελάκι δίπλα από το πεδίο, όπου έχουμε τις επιλογές ‘’Πολεοδομικά αυθαίρετο’’, ‘’Δομικά ή Κτιριολογικά αυθαίρετο και ‘’Μεγάλης Περιβαλλοντικής Επιβάρυνσης αυθαίρετο’’. Στη συνέχεια συμπληρώνουμε την επιφάνεια της κύριας χρήσης, την επιφάνεια των βοηθητικών χώρων και την επιφάνεια της αυθαίρετης αλλαγής χρήσης χώρων κύριας ή βοηθητικής χρήσης. Για κάθε αυθαίρετη εγκατάσταση ή εργασία που λόγω της φύσεως της δεν αντιστοιχεί σε επιφάνεια χώρου, ο υπολογισμός της συμβατικής αξίας του αυθαιρέτου γίνεται αναλυτικά με τρέχουσες τιμές. Οπότε στη παραπάνω καρτέλα στην επιλογή Αυθαίρετη εγκατάσταση ή εργασία (αναλυτικά) πατώντας το κουμπί με τις 3 τελείες, επιλέγουμε αναλυτικά τις εργασίες και συμπληρώνουμε τη ποσότητα, προκειμένου να υπολογιστεί η συμβατική αξία του αυθαιρέτου. Επίσης συμπληρώνουμε την Τιμή Ζώνης που αντιστοιχεί στη περιοχή όπου βρίσκεται το αυθαίρετο και τέλος στη περίπτωση που το κτίσμα είναι Δομικά ή Κτιριολογικά αυθαίρετο βάζουμε τσεκ στην επιλογή Προσθήκη θερμομονωτικού κελύφους, αν αυτό υφίσταται.

Σημείωση: Στη συνέχεια σημειώνουμε κάποια βασικά στοιχεία που αναφέρονται στη νομοθεσία, προκειμένου να γίνουν κατανοητές οι αρχές που ακολουθούνται από το πρόγραμμα.

Οι αυθαίρετες κατασκευές κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες:

1. Πολεοδομικά αυθαίρετο: είναι το κτίριο ή τμήμα αυτού, και κάθε κατασκευή ή εγκατάσταση, που κατασκευάζεται χωρίς οικοδομική άδεια ή κατά παράβαση ή καθ’ υπέρβαση αδείας, και ταυτόχρονα παραβιάζει τους γενικούς και ειδικούς όρους δόμησης της περιοχής.

2. Δομικά ή κτιριολογικά αυθαίρετο: είναι τμήμα κτιρίου, κατασκευή ή εγκατάσταση που παραβαίνει τους λοιπούς όρους του ΓΟΚ, πλην των αναφερομένων στη περίπτωση 1, ή τον κτιριοδομικό και τους λοιπούς κανονισμούς.

3. Μεγάλης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης αυθαίρετο: είναι το πολεοδομικά αυθαίρετο της περίπτωσης 1, που κατασκευάζεται στα ρέματα, στους βιότοπους, σε παραλιακά δημόσια κτήματα, στους αρχαιολογικούς χώρους, σε δάση και σε αναδασωτέες εκτάσεις.

Ο υπολογισμός της συμβατικής αξίας των αυθαιρέτων κτισμάτων, κατασκευών ή εγκαταστάσεων, γίνεται με βάση την επιφάνεια του αυθαιρέτου επί την τιμή ζώνης που ισχύει σε κάθε περιοχή, σύμφωνα με το αντικειμενικό σύστημα του Υπουργείου Οικονομικών, ως εξής:

1. Για επιφάνειες κύριας χρήσης ο υπολογισμός της συμβατικής αξίας γίνεται με βάση το σύνολο της επιφάνειας του αυθαιρέτου, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η επιφάνεια κλιμακοστασίων, διαδρόμων και εισόδων,

2. Για επιφάνειες βοηθητικών χώρων, όπως υπογείων, κλειστών χώρων στάθμευσης, ελεύθερων χώρων PILOTIS, ημιυπαίθριων χώρων και εξωστών, απολήξεων κλιμακοστασίων και στεγών, ο υπολογισμός της συμβατικής αξίας γίνεται με βάση το ένα τρίτο της επιφάνειας του αυθαιρέτου,

3. Για την αυθαίρετη αλλαγή χρήσης χώρων κύριας ή βοηθητικής χρήσης, ο υπολογισμός της συμβατικής αξίας γίνεται με βάση το ένα πέμπτο της επιφάνειας του αυθαιρέτου.

Σε περίπτωση που δεν έχει καθορισθεί τιμή ζώνης για την περιοχή του αυθαιρέτου, ο υπολογισμός της συμβατικής αξίας γίνεται με βάση την επιφάνεια του αυθαιρέτου,

ADΕΙΑ 135

Επί την ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στο νομό που βρίσκεται το αυθαίρετο, εκτός αν πρόκειται για αυθαίρετο μεγάλης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης2, οπότε ο υπολογισμός της συμβατικής αξίας γίνεται με βάση την επιφάνεια του αυθαιρέτου, επί τη μεγαλύτερη τιμή ζώνης που ισχύει στο νομό που βρίσκεται το αυθαίρετο.

Σε περίπτωση μη αποπερατωμένου κτιρίου, κατασκευής ή εγκατάστασης, η συμβατική αξία του αυθαιρέτου υπολογίζεται ως πλήρως αποπερατωμένου κτιρίου, κατασκευής ή εγκατάστασης.

Το ύψος του προστίμου ανέγερσης αυθαιρέτου υπολογίζεται με βάση τη συμβατική αξία του και ανάλογα με το χαρακτηρισμό του κατά κατηγορία αυθαιρέτου, ως εξής:

1. για το Πολεοδομικά αυθαίρετο, ίσο με τη συμβατική αξία του αυθαιρέτου,

2. για τις μικρές Πολεοδομικές παραβάσεις, και τα δομικά ή κτιριολογικά αυθαίρετα, ίσο με το ένα πέμπτο της συμβατικής αξίας του αυθαιρέτου, και ίσο με δέκα (10€) ανά τμ επιφανείας που προκύπτει λόγω προσθήκης θερμομονωτικού κελύφους,

3. για το αυθαίρετο Μεγάλης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, ίσο με το διπλάσιο της συνβατικής αξίας του αυθαιρέτου.

Το ύψος του προστίμου ανέγερσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των χιλίων ευρώ (1000€), για κάθε Πολεοδομικά αυθαίρετη κατασκευή, των πεντακοσίων ευρώ (500€), για κάθε Δομικά ή κτιριολογικά αυθαίρετο και των δύο χιλιάδων ευρώ (2000€), για κάθε αυθαίρετο Μεγάλης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης.

Το ύψος του προστίμου διατήρησης το οποίο επιβάλλεται για κάθε έτος διατήρησης του αυθαιρέτου μέχρι την κατεδάφιση, ορίζεται ίσο με το πενήντα τοις εκατό (50%) του προστίμου ανέγερσης του αυθαιρέτου.

5.3 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1.3.3.).

136 4Μ

5.4 Παράθυρα

Στα "Παράθυρα", ο μελετητής μπορεί, όποτε θελήσει, να δει στην οθόνη τα στοιχεία και τους υπολογισμούς της μελέτης με όλο το σκεπτικό από το οποίο πραγματοποιήθηκαν. Ειδικότερα, τα “Παράθυρα” των Αποτελεσμάτων είναι:

• Το παράθυρο Ανάλυσης Προϋπολογισμού Αυθαιρέτου Κτίσματος (Προηγ. Κανον. Έως 8/98)

• Το παράθυρο Ανάλυσης Προστίμων Αυθαιρέτου Κτίσματος (Προηγ. Κανον. Έως 8/98)

• Το παράθυρο Μελέτη Υπολογισμού Προστίμων (Π.Δ. 267/98) και

• Το παράθυρο Μελέτη Υπολογισμού Προστίμων (Αποφ. 9732/27-2-04 ΦΕΚ-468/Β/5-3-04)

Τα αποτελέσματα αυτά συνιστούν και το βασικό κορμό των εκτυπώσεων. Επίσης, υπάρχει και εδώ η δυνατότητα εκτύπωσης εξωφύλλου, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στο κεφάλαιο 1.

5.5 Βιβλιοθήκες Οι βιβλιοθήκες της εφαρμογής περιλαμβάνουν με παραμετρικό τρόπο όλους τους συντελεστές ή άλλες παραμέτρους που υπεισέρχονται στους υπολογισμούς. Ειδικότερα, οι βιβλιοθήκες περιλαμβάνουν τις παρακάτω κατηγορίες δεδομένων:

ADΕΙΑ 137

5.5.1 Βιβλιοθήκη συντελεστών Ειδικής Εισφοράς

Πρόκειται για το συντελεστή ειδικής εισφοράς που παίρνει τιμές για τις κατηγορίες κτιρίων Α, Β, Γ σε συνδυασμό με διάφορες κλίμακες επιφανειών (0-50, 50-100 κλπ).

5.5.2 Βιβλιοθήκη συντελεστών Προστίμου Διατήρησης

Πρόκειται για το συντελεστή πρόστιμου διατήρησης που επίσης παίρνει τιμές για τις κατηγορίες κτιρίων Α, Β, Γ σε συνδυασμό με διάφορες κλίμακες επιφανειών.

138 4Μ

5.5.3 Βιβλιοθήκη συντελεστών Προστίμου Ανέγερσης

Ο συντελεστής προστίμου ανέγερσης παίρνει τιμές για τις κατηγορίες κτιρίων Α, Β, Γ σε συνδυασμό με διάφορες κλίμακες επιφανειών.

5.5.4 Συντελεστής κατασκευής κτίσματος

Περιλαμβάνει τις περιπτώσεις απλής, συνήθους και πολυτελούς κατασκευής.

5.5.5 Συντελεστής κτισμάτων ιδιοκτήτη

ADΕΙΑ 139

Περιλαμβάνει το συντελεστή κτισμάτων που εξαρτάται από τον αριθμό άλλων κτισμάτων που πιθανά να έχει ο ιδιοκτήτης.

5.5.6 Βιβλιοθήκη τιμών μονάδας Περιλαμβάνει τις τιμές μονάδας της κατασκευής για τις χρονολογίες 1980 έως 1986.

5.5.7 Συντελεστής Επιφάνειας Πρόκειται για το γνωστό συντελεστή Σ.Ε. με τις τιμές του για τις διάφορες κλίμακες επιφανειών.

5.5.8 Αναλυτικός Προϋπολογισμός

Περιλαμβάνει τον πίνακα των εργασιών με τις τιμές μονάδας και τα ημερομίσθια για τη σύνταξη αναλυτικού προϋπολογισμού.

Όλοι οι παραπάνω συντελεστές και δεδομένα που περιέχονται στις βιβλιοθήκες μπορούν να ενημερώνονται ελεύθερα από το χρήστη (όποτε και εφόσον φυσικά αλλάζουν), έτσι ώστε οι υπολογισμοί να γίνονται σύμφωνα με τα εκάστοτε δεδομένα.

5.6 Βοήθεια Η ομάδα επιλογών αυτή ακολουθεί τα πρότυπα βοήθειας (help) που αναφέρθηκαν αναλυτικά στην ενότητα 1.6.

140 4Μ

6. Προμέτρηση-Κοστολόγηση

Η εφαρμογή της Προμέτρησης-Κοστολόγησης μας δίνει τη δυνατότητα εισαγωγής και επεξεργασίας του καταλόγου των υλικών που θα χρειαστούν σε μία συγκεκριμένη κατασκευή, τόσο για να προϋπολογίσουμε την απαιτούμενη δαπάνη, όσο και για να συντάξουμε μία οικονομική προσφορά προς οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Στην περίπτωση συνεργασίας με το IDEA, τo υποσύστημα της Προμέτρησης πραγματοποιεί τις προμετρήσεις υλικών του κτιρίου από τα σχέδια των κατόψεων και τα μεταφέρει σε λίστα υλικών στην οποία έχουμε πολλές δυνατότητες επέμβασης.

Το πρόγραμμα της Προμέτρησης εκτελείται με διπλό κλικ πάνω στο αντίστοιχο εικονίδιο. Μετά από λίγο εμφανίζεται η παρακάτω κεντρική οθόνη της εφαρμογής με τις επιλογές "Αρχεία", "Στοιχεία", "Εμφάνιση", “Παράθυρα”, "Βιβλιοθήκες" και "Βοήθεια", οι οποίες αναλύονται και επεξηγούνται στη συνέχεια.

6.1 Αρχεία H παραπάνω επιλογή, όπως ήδη αναφέραμε, χρησιμεύει κυρίως στη διαχείριση των αρχείων της μελέτης (Εισαγωγή, Επιλογή, Αποθήκευση Μελέτης κλπ.) καθώς επίσης και στις εκτυπώσεις των αποτελεσμάτων. Όπως αναφέραμε και στην ενότητα 1.3.1, η χρησιμότητά τους είναι:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

ADΕΙΑ 141

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

Eνημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο IDEA.

Προσοχή! Εφόσον χρησιμοποιηθεί η επιλογή «Ενημέρωση από Σχέδιο» χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και εισαγωγή χώρων στις κατόψεις με το IDEA, τότε τα δεδομένα που τυχόν έχουμε συμπληρώσει στα φύλλα θα αντικατασταθούν με κενά.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Μελέτης Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη τη στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα φύλλα που θέλουμε να εκτυπωθούν.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Εξαγωγή σε Αρχείο RTF: Δημιουργείται Αρχείο RTF (Ritch Text Format) με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PROM.RTF).

Εξαγωγή σε αρχείο ΑΤΗΕ: Δημιουργείται Αρχείο txt (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PROMATHE.txt) με τα περιεχόμενα της μελέτης.

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PROM.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PROM.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Έξοδος: Έξοδος από την εφαρμογή.

142 4Μ

6.2 Στοιχεία Πρόκειται για τις επικεφαλίδες της μελέτης, δηλαδή τα στοιχεία της ταυτότητας του έργου.

6.3 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1.3.3.).

6.4 Παράθυρα 6.4.1 Φύλλο Προμέτρησης Tο φύλλο Προμέτρησης έχει τη μορφή πίνακα, όπου οι γραμμές αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα υλικά, ενώ οι στήλες στα στοιχεία, τιμή, ποσότητα, έκπτωση και μερικό σύνολο.

Στο κάτω μέρος (status bar) εμφανίζονται βοηθητικές οδηγίες για τις επιλογές που έχει ο χρήστης μέσα στο φύλλο. Οι δυνατότητες αυτές είναι η επιλογή υλικών από τις βιβλιοθήκες, εισαγωγή υλικού ανεξάρτητα, με πληκτρολόγηση, επέμβαση στην ονομασία των υλικών, επέμβαση στην τιμή των υλικών, επέμβαση στην ποσότητα των υλικών, εισαγωγή κειμένου γενικά, αντιγραφή, επικόλληση, εισαγωγή-διαγραφή γραμμής κλπ (βλ. αναλυτικότερα για τις δυνατότητες διαχείρισης του φύλλου στο κεφάλαιο 1). Ειδικότερα, για να επιλεγεί κάποιο υλικό ή γενικότερα κάποιο περιεχόμενο μίας βιβλιοθήκης θα πρέπει να πιέσουμε το δεξί βελάκι που εμφανίζεται όταν μεταβούμε στην πρώτη στήλη, οπότε εμφανίζεται αρχικά σχετικό menu με τις επιλογές «Τελευταία Βιβλιοθήκη» και «Επιλογή από Βιβλιοθήκη» από το οποίο εφόσον επιλέξουμε «Επιλογή από Βιβλιοθήκη» θα εμφανιστεί στην οθόνη παράθυρο με τις ονομασίες των βιβλιοθηκών. Η παραπάνω επιλογή μπορεί να γίνει και πιέζοντας το πλήκτρο <F11>.

ADΕΙΑ 143

Στο παραπάνω παράθυρο υπάρχουν στο κάτω μέρος κάποιες επιλογές. Οι επιλογές αυτές είναι οι εξής: επόμενη και προηγούμενη εγγραφή, όπου μπορούμε να μετακίνηθούμε στην επόμενη ή στην προηγούμενη εγγραφή, αντίστοιχια, τελευταία και πρώτη εγγραφή, όπου μπορούμε να μετακινηθούμε στην τελευταία και στην πρώτη εγγραφή, αντίστοιχα, αναζήτηση, όπου μας δίνεται η δυνατότητα να κάνουμε αναζήτηση της βιβλιοθήκης που επιθυμούμε με κριτήρια είτε το αύξοντα αριθμό της βιβλιοθήκης, είτε το είδος της βιβλιοθήκης, είτε την τιμή του ΦΠΑ και ταξινόμηση, όπου μπορούμε να ταξινομήσουμε τις διάφορες βιβλιοθήκες. Επίσης υπάρχει η επιλογή Περιγραφές, όπου μας δίνεται η δυνατότητα να δούμε τις καταχωρήσεις που υπάρχουν στη βιβλιοθήκη που επιθυμούμε.

Τέλος, επιλέγοντας τη βιβλιοθήκη που επιθυμούμε (πχ. Τοιχοποιίες στο παράδειγμα), και πατώντας το πλήκτρο Επιλογή εμφανίζεται νέο παράθυρο με τα περιεχόμενα αυτής της βιβλιοθήκης:

144 4Μ

Στο σημείο αυτό μπορούμε να επιλέξουμε το συγκεκριμένο περιεχόμενο που θέλουμε και πατώντας το πλήκτρο Επιλογή, τότε αυτόματα μεταφέρεται και το αντίστοιχο περιεχόμενο στο φύλλο προσφοράς, ακριβώς στη γραμμή που βρισκόμασταν. Η εναλλακτική επιλογή «Τελευταία Βιβλιοθήκη» οδηγεί κατευθείαν στη βιβλιοθήκη που καλέστηκε τελευταία (η λειτουργία αυτή μπορεί να γίνει επίσης πιέζοντας το πλήκτρο <F8>). Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στην περίπτωση διαδοχικής επιλογής ομοειδών υλικών.

Φυσικά εννοείται, ότι εκτός από την επιλογή υλικού από βιβλιοθήκες, ο χρήστης μπορεί να συμπληρώσει με πληκτρολόγηση οποιοδήποτε άλλο υλικό επιθυμεί, δίνοντας παράλληλα και το κόστος του.

Σε επίπεδο διαχείρισης του φύλλου, ακολουθούνται οι γενικές εντολές επεξεργασίας που αναφέρθηκαν στο κεφάλαιο 1.

Όταν είναι ενεργοποιημένο το παράθυρο "Φύλλο Προμέτρησης", τότε (και μόνο) εμφανίζεται στο κεντρικό menu η ομώνυμη επιλογή με διάφορες υποεπιλογές, μεταξύ των οποίων είναι και οι δύο υποεπιλογές "Παράμετροι" και “Παράμετροι Εκτύπωσης”.

• Παράμετροι: Εμφανίζεται διάλογος στον οποίο μπορούμε να ενεργοποιήσουμε τις δυνατότητες “Εκτύπωσης ΦΠΑ”, “Εκτύπωσης Εκπτωσης” και “Αναλυτικής Περιγραφής” σε ισάριθμα check boxes. Πχ. απενεργοποιώντας την “Εκτύπωση ΦΠΑ” δεν εμφανίζεται η στήλη με το ΦΠΑ.

• Παράμετροι Εκτύπωσης: Εμφανίζεται παράθυρο στο οποίο μπορούμε να ορίσουμε κάποιες παραμέτρους σχετικά με τη μορφή που θα εκτυπωθεί το φύλλο. Συγκεκριμένα μπορούμε να ορίσουμε πλαίσιο κανονικό ή έντονο (ή και καθόλου πλαίσιο), οριζόντιες και (ή) κάθετες γραμμές, καθώς και να “τονίσουμε” τον τίτλο του φύλλου με περισσότερη ή λιγότερη διαβάθμιση του γκρίζου χρώματος (raster).

Είναι φανερό ότι με όλες τις πιο πάνω δυνατότητες που προσφέρονται στο χρήστη, αυτός μπορεί εύκολα να έχει μία εικόνα για το κόστος της κατασκευής, αλλά και να συντάξει μία Οικονομική Προσφορά για τον πελάτη.

6.4.2 Eξώφυλλο Το παράθυρο “Εξώφυλλο” αποτελεί προαιρετικά την πρώτη σελίδα (cover page) εκτύπωσης του προϋπολογισμού ή της προσφοράς και το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει από μία ομάδα διαφορετικών τύπων εξωφύλλων, ή ακόμα και να δημιουργήσει το δικό του εξώφυλλο, όπως ακριβώς το επιθυμεί.

Σημείωση: Ο χρήστης έχει κάθε δυνατότητα επεξεργασίας του εξωφύλλου, αλλά εφόσον θέλει να πραγματοποιήσει μόνιμες αλλαγές, θα πρέπει να φορτώσει το αντίστοιχο αρχείο (πχ. με το Word) το οποίο βρίσκεται στην περιοχή ADEIA\PROΜ\ και έχει την ονομασία PROΜCP01.RTF για το πρώτο στη λίστα εξώφυλλο, PROΜCP02.RTF για το δεύτερο κ.ο.κ. Οι περιγραφές των προτύπων στη λίστα που εμφανίζεται στο πρόγραμμα επιλέγοντας “Επιλογή Προτύπου” βρίσκονται στο αρχείο PROΜCP.LST στο ίδιο directory (βλ. και κεφάλαιο 1).

Yπενθυμίζεται τέλος, ότι η επεξεργασία όλων των παραπάνω αρχείων (τύπου RTF) γίνεται με το Word ή το WordPad ή κάποιο άλλο κειμενογράφο για windows και οι εντολές επεξεργασίας (εικονίδια) είναι ίδια με αυτά που περιγράφηκαν στο Κεφάλαιο 1, δηλ. Copy (ή <Ctrl+Insert>), Paste (ή <Shift+Insert>), Bold, Italics, Underline, Στοίχιση Δεξιά- Κεντρικά-Aριστερά, Γραμματοσειρά, Χρώμα Κειμένου.

ADΕΙΑ 145

6.5 Βιβλιοθήκες Oι "Βιβλιοθήκες" περιλαμβάνουν σειρά αρχείων βιβλιοθηκών μέσα στις οποίες ο χρήστης μπορεί εύκολα και παραμετρικά να ορίσει και να ενημερώνει τα υλικά που επιθυμεί. Αρχικά, οι βιβλιοθήκες είναι χωρισμένες σε κάποιες κατηγορίες με σχετικά λίγα υλικά, δεδομένου ότι κάθε χρήστης θα κατασκευάσει και θα ενημερώνει τις δικές του βιβλιοθήκες.

Ο χρήστης είναι ελεύθερος να ορίζει εξαρχής τόσο τις βιβλιοθήκες του όσο και τα περιεχόμενά τους (περιγραφές). Επιλέγοντας κάποιο είδος βιβλιοθήκης και πατώντας το πλήκτρο Περιγραφές, μπορούμε να προσθέσουμε επιπλέον υλικά (με την επιλογή προσθήκη εγγραφής) και μπορούμε να ορίσουμε τον αύξοντα αριθμό του υλικού, την περιγραφή του, την αναλυτική περιγραφή του και την τιμή σε ευρώ.

Οι παραπάνω βιβλιοθήκες ακολουθούν τους γενικούς κανόνες τυποποίησης που περιγράφονται στο κεφάλαιο 1 και μπορούν να τροποποιηθούν ή να ενημερωθούν με απλή επέμβαση στα αντίστοιχα πεδία.

6.6 Βοήθεια Η ομάδα επιλογών αυτή ακολουθεί τα πρότυπα βοήθειας (help) που αναφέρθηκαν αναλυτικά στην ενότητα 1.6.

146 4Μ

7. Χρονικός Προγραμ/σμός

Η εφαρμογή εκτελείται με διπλό κλικ (double click) πάνω στο εικονίδιο του προγράμματος, οπότε εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο με το menu της εφαρμογής:

Οι επιλογές του βασικού menu ομαδοποιούνται στις κατηγορίες Αρχεία, Στοιχεία, Προϋπολογισμός, Εμφάνιση, Βιβλιοθήκες, Παράθυρα, Βοήθεια που περιγράφονται στη συνέχεια με τις υποεπιλογές τους.

7.1 Αρχεία Η επιλογή Αρχεία περιλαμβάνει υποεπιλογές διαχείρισης των αρχείων της μελέτης, που όπως αναφέραμε και στην ενότητα 1.3.1, εξυπηρετούν τις ακόλουθες εργασίες:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

ADΕΙΑ 147

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Μελέτης Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη τη στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης που θέλουμε να εκτυπωθούν.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Eξαγωγή σε Αρχείο Rtf: Δημιουργείται Αρχείο Rtf (Ritch Text Format) με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία CHRO.rtf).

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία CHRO.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία CHRO.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Εξοδος: Eξοδος από το Χρονικό Προγραμματισμό.

7.2 Στοιχεία 7.2.1 Μελέτης Πρόκειται για τις επικεφαλίδες της μελέτης, δηλαδή την περιγραφή του Έργου, τη Διεύθυνση, τον Ιδιοκτήτη, το Χρόνο Έναρξης και την Ημερομηνία όπως φαίνεται και στο παρακάτω παράθυρο που εμφανίζεται.

Ο “Τρόπος Υπολογισμού” χρησιμεύει για να ορίζουμε τον τρόπο σχηματισμού του Χρονοδιαγράμματος, είτε σε μηνιαία είτε σε εβδομαδιαία, είτε και σε ημερήσια βάση (προκαθορισμένη τιμή η μηνιαία).

148 148 4Μ

7.3 Προϋπολογισμός Η επιλογή αυτή οδηγεί στο παράθυρο "Εργασίες" όπου καταχωρούμε τις απαιτούμενες εργασίες, με τη σειρά εκτέλεσής τους.

Ειδικότερα, ο πίνακας εργασιών περιλαμβάνει τις στήλες:

α/α : Περιλαμβάνει τον α/α των εργασιών.

Είδος Εργασίας: Εδώ δίνουμε το Είδος της εργασίας (πχ. Εκσκαφές) έχοντας τη δυνατότητα να επιλέξουμε Είδος Εργασίας από το βοηθητικό κατάλογο της Βιβλιοθήκης Εργασιών. Ειδικότερα, πιέζοντας με το ποντίκι το πλήκτρο-εικονίδιο [...] της πρώτης στήλης (ή και το πλήκτρο F3 από το πληκτρολόγιο), εμφανίζεται παράθυρο με τον κατάλογο εργασιών.

ADΕΙΑ 149

Αφού μετακινηθούμε στη κατάλληλη γραμμή του πίνακα, με κλικ στο πλήκτρο Επιλογή η εργασία μεταφέρεται στον πίνακα εργασιών. Εφόσον έχει συμπληρωθεί στις βιβλιοθήκες κάποιος μήνας έναρξης ή (και) η διάρκεια της εργασίας (βλ. παρακάτω στις Βιβλιοθήκες) τότε μεταφέρονται και αυτά τα στοιχεία μέσα στο Φύλλο Εργασιών.

Προϋπολογισμός: Στη δεύτερη στήλη συμπληρώνουμε (εάν θέλουμε) τον Προϋπολογισμό της Εργασίας (σε ευρώ).

Εβδομάδα/Μήνας/Ημέρα έναρξης: Συμπληρώνουμε (ή αλλάζουμε) το μήνα (ή την εβδομάδα ή την ημέρα) έναρξης της εργασίας (πχ. 1 για τον πρώτο μήνα)

Διάρκεια: Συμπληρώνουμε (ή αλλάζουμε) τη διάρκεια (σε μήνες/εβδομάδες/ημέρες) της εργασίας (πχ. 5 μήνες).

7.4 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1.3.3.).

7.5 Παράθυρα Εμφανίζονται στην οθόνη μας τα “Γενικά Στοιχεία” του έργου, καθώς επίσης και το “Χρονοδιάγραμμα Εργασιών” σύμφωνα με τα όσα έχουμε συμπληρώσει στο φύλλο των Εργασιών.

150 150 4Μ

7.6 Βιβλιοθήκες Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, υπάρχει η δυνατότητα ορισμού καταλόγου εργασιών μέσα σε βιβλιοθήκες και μάλιστα εκτός από την περιγραφή της εργασίας, ο χρήστης μπορεί να ορίσει και τους χρόνους έναρξης και διάρκειας της εργασίας, τους οποίους φυσικά μπορεί να τροποποιήσει μέσα στο φύλλο των εργασιών. Περιλαμβάνει δύο υποεπιλογές οι οποίες αντιστοιχούν στους δύο εναλλακτικούς τρόπους υπολογισμού του Χρονοδιαγράμματος, σε μηνιαία ή σε εβδομαδιαία βάση.

7.6.1 Βιβλιοθήκη εργασιών ανά μήνα Η βιβλιοθήκη αυτή οδηγεί στο διπλανό πίνακα όπου ο χρήστης μπορεί να ορίσει εργασίες και χρόνους για την περίπτωση υπολογισμών σε μηνιαία βάση.

7.6.2 Βιβλιοθήκη Εργασιών ανά Εβδομάδα Η βιβλιοθήκη αυτή είναι εντελώς ανάλογη της προηγούμενης με τη διαφορά ότι ο πίνακας των εργασιών αναφέρεται σε εβδομάδες, δηλ. ο χρήστης μπορεί να ορίσει εργασίες και χρόνους για την περίπτωση υπολογισμών σε εβδομαδιαία βάση.

7.6.3 Βιβλιοθήκη Εργασιών ανά Ημέρα Η βιβλιοθήκη αυτή είναι εντελώς ανάλογη των προηγούμενων με τη διαφορά ότι ο πίνακας των εργασιών αναφέρεται σε ημέρες, δηλ. ο χρήστης μπορεί να ορίσει εργασίες και χρόνους για την περίπτωση υπολογισμών σε ημερήσια βάση.

Και οι τρεις βιβλιοθήκες της εφαρμογής περιέχουν ενδεικτικά κάποιες βασικές εργασίες, οι οποίες μπορούν να τροποποιηθούν και να εμπλουτιστούν κατάλληλα από το χρήστη.

7.7 Βοήθεια Η επιλογή αυτή αναφέρεται στις οδηγίες χρήσης του προγράμματος, σύμφωνα με τα όσα περιγράφονται στην παράγραφο 1.6.

ADΕΙΑ 151

152 152 4Μ

8. Θερμομόνωση

Το πρόγραμμα της Θερμομόνωσης εκτελείται με διπλό κλικ του ποντικιού πάνω στο αντίστοιχο εικονίδιο και μετά από λίγο εμφανίζεται το παράθυρο με το κεντρικό menu:

Παρατηρούμε, ότι οι επιλογές του βασικού menu χωρίζονται στις ομάδες "Αρχεία", "Στοιχεία", "Εμφάνιση", “Παράθυρα", "Βιβλιοθήκες" και "Βοήθεια", που περιγράφονται πιο κάτω με τις διάφορες υποεπιλογές τους.

8.1 Αρχεία Η επιλογή "Αρχεία" περιλαμβάνει υποεπιλογές που ισχύουν σε κάθε εφαρμογή και περιγράφηκαν αναλυτικά στην ενότητα 1.3.1.

Ανακεφαλαιώνοντάς τις σε συντομία, έχουμε:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

ADΕΙΑ 153

Eνημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο FINE.

Προσοχή! Εάν κάνουμε «Ενημέρωση από Σχέδιο» θα σβηστούν τα υπάρχοντα δεδομένα και θα δημιουργηθούν νέα με βάση την αναγνώριση από τις κατόψεις (στην περίπτωση που δουλεύουμε με FINE).

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Aποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη τη στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεκτύπωση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης που θέλουμε να εκτυπωθούν, που για τη Θερμομόνωση συνίστανται από το “Εξώφυλλο”, τις “Παραδοχές”, τα “Στοιχεία Κτιρίου”, τα “Φύλλα Δομικών Στοιχείων”, τα “Φύλλα Προσανατολισμών”, τα “Φύλλα Επιπέδων”, το “Φύλλο Τοίχων Διαχωρισμού” (εφόσον υπάρχει) και το “Φύλλο Κτιρίου”.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ενότητα 1.3.1.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Εξαγωγή σε αρχείο RTF: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία MONO.RTF).

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία MONO.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με excel: Γίνεται εξαγωγή σε αρχείο xls των εκτυπωτικών που έχουν το εικονίδιο μπροστά από την ονομασία τους στα περιεχόμενα εκτύπωσης (πχ Προμέτρηση - Κοστολόγηση).

Εξαγωγή σε αρχείο PDF: Δημιουργείται Αρχείο PDF με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία MONO.PDF).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία MONO.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Έξοδος: Eξοδος από την εφαρμογή της Θερμομόνωσης.

4M 154

8.2 Στοιχεία Πρόκειται για τα βασικά δεδομένα της μελέτης και χωρίζονται στα γενικά στοιχεία (επικεφαλίδες της μελέτης), στα ειδικά στοιχεία του κτιρίου, στα Δομικά στοιχεία και στα τυπικά ανοίγματα του κτιρίου.

8.2.1 Μελέτης

Τα “Στοιχεία Μελέτης” αναφέρονται σε γενικά στοιχεία τίτλων και επικεφαλίδων, που αφορούν την ταυτότητα του έργου. Aνάμεσα στα “Γενικά Στοιχεία” περιλαμβάνεται και η γεωγραφική ζώνη (Α, Β ή Γ) βάσει του Κανονισμού Θερμομόνωσης, όπου πιέζοντας το κουμπί […] στην άκρη του πεδίου ή F11 υπάρχει δυνατότητα επιλογής από τη βιβλιοθήκη της πόλης, οπότε ενημερώνεται αυτόματα και η ζώνη. Φυσικά, μπορούμε να πληκτρολογήσουμε απευθείας τόσο το όνομα της πόλης, όσο και τη ζώνη. Για ευκολία του μελετητή, στην ενότητα 2.5.4 (Βιβλιοθήκες) παρατίθεται ο χάρτης της Ελλάδας ο οποίος εμπεριέχεται στον Κανονισμό Θερμομόνωσης.

8.2.2 Ειδικά Όπως φαίνεται και στο παράθυρο που εμφανίζεται, τα “Ειδικά Στοιχεία” αναφέρονται κυρίως στις επιφάνειες ανά κατηγορία (σε m2) και στον όγκο του κτιρίου (σε m3).

Οι επιφάνειες αυτές υπολογίζονται αυτόματα από τα δεδομένα των προσανατολισμών. Πιο Συγκεκριμένα, πρόκειται για τις επιφάνειες:

• Υπολογιζόμενη Επιφάνεια Εξωτερικών Τοίχων (Fw)

• Eπιθυμητή Επιφάνεια Εξωτερικών Τοίχων (Fw)

• Ανοιγμάτων (Ff)

• Οροφών (Fd)

• Δαπέδων (Fg)

• Οροφής Πιλοτής (Fdl)

• Yπολογιζόμενη Επιφάνεια Τοίχων Διαχωρισμού (Fab)

• Επιθυμητή Επιφάνεια Τοίχων Διαχωρισμού (Fab)

• Ολική Εξωτερική Επιφάνεια (F)

ADEIA 155

Ο όγκος θα πρέπει να συμπληρωθεί από το χρήστη. Εφόσον ο όγκος είναι συμπληρωμένος και έχουμε καταχωρήσει τους προσανατολισμούς στα φύλλα προσανατολισμών, τότε υπολογίζεται αυτόματα και ο λόγος F/V ο οποίος και εμφανίζεται στα “Ειδικά Στοιχεία” και κατ’ επέκταση και το μέγιστο επιτρεπόμενο k (kmax).

Προσοχή! Ο όγκος V που θα συμπληρωθεί είναι ο όγκος που περικλείει το κέλυφος του κτιρίου που θα θερμομονωθεί, και που δεν ταυτίζεται κατά ανάγκη με το συνολικό όγκο του κτιρίου. Ακόμα, ο όγκος V καλό είναι να συμφωνεί με τους όγκους που έχει αναγράψει ο Αρχιτέκτονας στα σχέδια.

Tυπικό ύψος επιπέδου: Καθορίζεται το τυπικό ύψος του δομικών στοιχείων (για τοίχους και κολώνες) και το οποίο θα αναγράφεται αυτόματα για κάθε δομικό στοιχείο στη στήλη ύψος στο φύλλο υπολογισμού. Μπορεί να γίνει μεταβολή του τυπικού ύψους κατά τη διάρκεια της μελέτης (π.χ. όταν θα πάμε να καταχωρήσουμε ένα νέο επίπεδο που έχει μικρότερο ή μεγαλύτερο ύψος τοίχων από αυτό που καταχωρούσαμε έως τώρα)

Αριθμός Επιπέδων Κτιρίου (1-15): Eδώ δίνεται ο αριθμός των επιπέδων (ορόφων) του κτιρίου που πρόκειται να θερμομονωθούν.

4M 156

Σκαριφήματα Όψεων: Εδώ καθορίζεται ο τρόπος παραγωγής των σκαριφημάτων των όψεων. Έτσι, εάν μεν επιλέξουμε “Αναλυτικά Σκαριφήματα Όψεων” είμαστε αναγκασμένοι να ορίσουμε τις συντεταγμένες χ, ψ της θέσης των δομικών στοιχείων (τοίχων, ανοιγμάτων, κολωνών κλπ) σε κάθε προσανατολισμό. Σε αντίθετη περίπτωση το πρόγραμμα θα μας σχεδιάσει τα σκαριφήματα των όψεων χωρίς την απαίτηση συμπλήρωσης των συντεταγμένων, αλλά στα σκαριφήματα αυτά δεν θα σχεδιάζονται τα μπετά και οι κολώνες παρά μόνο τα ανοίγματα τα οποία θα τοποθετούνται από την αρχή του τοίχου με τη σειρά που έχουν δοθεί στο φύλλο υπολογισμού (σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει ο χρήστης στα “Τυπικά Ανοίγματα” να ορίσει τα παράθυρα από Α1-Α10 και τις πόρτες από Α11-Α16 για να σχεδιάζονται σαν παράθυρα και σαν πόρτες αντίστοιχα). Τέλος υπάρχει εδώ και μία τρίτη επιλογή, να μην σχεδιαστούν καθόλου τα σκαριφήματα των όψεων.

Σημείωση: Σε περίπτωση προσθηκών σε κτίρια, ο υπολογισμός γίνεται κατά περίπτωση ως ακολούθως:

α) Προσθήκη χώρων λειτουργικά ανεξάρτητων προς το προϋπάρχον κτίριο, πχ. προσθήκη ορόφου, πλευρικού κτίσματος στον ίδιο όροφο κλπ. Στην περίπτωση αυτή ο υπολογισμός γίνεται μόνο για τον προστιθέμενο όγκο με την ίδια μεθοδολογία που γίνεται ο υπολογισμός για νέο κτίριο ευρισκόμενο σε επαφή με τα όμορα προϋπάρχοντα κτίρια.

β) Προσθήκη χώρων λειτουργικά εξαρτημένων προς το προϋπάρχον κτίριο, πχ. προσθήκη δωματίου. Στην περίπτωση αυτή ο υπολογισμός μπορεί να γίνει κατ’ επιλογή είτε όπως στην περίπτωση (α), είτε να θεωρηθεί ότι το κτίριο πληρoί ή θα πληρoί στο μέλλον (ανακατασκευή, επισκευή κλπ) τα κατώτερα όρια θερμικών απωλειών, και ο υπολογισμός του Km να γίνει για το σύνολο του κτιρίου, δηλαδή προϋπάρχον συν προσθήκη.

8.2.3 Δομικά Με την επιλογή αυτή, εμφανίζεται κατάλογος με τα φύλλα δομικών στοιχείων της μελέτης. Στην αρχή κάθε νέας μελέτης, o κατάλογος αυτός είναι κενός.

Στο πεδίο ‘’Δομικό Στοιχείο’’ ενεργοποιείται ένα βελάκι στα δεξιά του πεδίου. Επιλέγοντάς το, εμφανίζεται λίστα με δυο επιλογές:

α) Επεξεργασία Δομικού Στοιχείου: Μας δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε και να καταχωρήσουμε ένα νέο δομικό στοιχείο ορίζοντας τις στρώσεις των επιμέρους υλικών από τις οποίες αποτελείται ή να επεξεργαστούμε ένα υφιστάμενο δομικό στοιχείο.

β) Δομικά Στοιχεία Βιβλιοθήκης: Ο χρήστης εισάγει από την υφιστάμενη βιβλιοθήκη του προγράμματος ένα δομικό στοιχείο. Έχοντας φέρει στον κατάλογο της μελέτης μας ένα δομικό στοιχείο από τη βιβλιοθήκη, μπορούμε στη συνέχεια να το επεξεργαστούμε και να το τροποποιήσουμε όπως θέλουμε, χωρίς οι αλλαγές αυτές να επηρεάζουν τα στοιχεία των βιβλιοθηκών.

ADEIA 157

Αυτή η ευκολία χρειάζεται στη θερμομόνωση διότι συνήθως τα πάχη των μονωτικών μπορούν να αλλάζουν από μελέτη σε μελέτη. Για να εμφανίζουμε το φύλλο του δομικού στοιχείου που φέραμε στον κατάλογό μας θα πρέπει να μεταφερθούμε “επάνω” του και να πιέσουμε το βελάκι στα δεξιά του κελιού και να επιλέξουμε από τη λίστα ‘’Επεξεργασία Δομικού Στοιχείου’’.

Όπως φαίνεται στο επάνω μέρος του φύλλου αυτού, κάθε δομικό στοιχείο χαρακτηρίζεται από την περιγραφή του, τον τύπο κατασκευής του (απλή περιγραφή) και το είδος του στοιχείου στο οποίο ανήκει. Οι δυνατές επιλογές σε ότι αφορά το είδος, είναι έξι:

- Τοιχοποιία - Δάπεδο

- Μπετόν - Οροφή

- Συρόμενα - Πιλοτή

- Στέγη - Τοίχος Διαχωρισμού

4M 158

Προσοχή! Η χρησιμότητα των παραπάνω “ειδών στοιχείων” είναι πολλαπλή: Πρώτα απ’ όλα, ανάλογα με την κατηγορία γίνεται αυτόματα η άθροιση των εμβαδών δαπέδων, οροφών και πιλοτής στα “Ειδικά Στοιχεία” που είδαμε πιο πάνω, ενώ επίσης οι αφαιρούμενες επιφάνειες (πχ. τα Συρόμενα) αφαιρούνται αυτόματα από τις αντίστοιχες τοιχοποιίες. Επιπλέον, οι κατηγορίες παίζουν ρόλο και στη σχεδίαση (τρόπος διαγράμμισης στις όψεις). Για όλους αυτούς τους λόγους, ο χρήστης θα πρέπει να προσέχει να συμπληρώνει οπωσδήποτε τη σωστή ένδειξη στην περίπτωση που προσθέσει ή τροποποιήσει κάποιο φύλλο δομικού στοιχείου.

Κάτω από την περιγραφή του δομικού στοιχείου υπάρχει πίνακας με τις στρώσεις των υλικών από τις οποίες συνίσταται. Κάθε στρώση αποτελεί γραμμή του πίνακα, αποτελούμενη από έξι στήλες: Η πρώτη αναφέρεται στον α/α του υλικού, η δεύτερη στην περιγραφή της στρώσης, η τρίτη στην πυκνότητα (προαιρετική συμπλήρωση), η τέταρτη στήλη στο πάχος, η πέμπτη στο συντελεστή λ, και η τελευταία στο λόγο d/f. Σε περίπτωση που το δομικό στοιχείο χαρακτηρίζεται με δύο διαφορετικές διατομές (πχ. πλάκα σάντουιτς, πλάκα zoellner κλπ) τότε η ενεργοποίηση του κουτιού (check box) “Διπλό Πάχος” στο πάνω μέρος, έχει σαν αποτέλεσμα την προσθήκη μίας πρόσθετης στήλης με την ένδειξη “πάχος 2”.

Σε ότι αφορά την τροποποίηση υπαρχόντων δομικών στοιχείων ή την κατασκευή νέων, εκτός από την ενημέρωση των τιμών στις στήλες (πχ. αλλαγή τιμής πάχους) ο χρήστης έχει τις ακόλουθες δυνατότητες:

• Προσθήκη κενής γραμμής: Με τo αριστερό πλήκτρο του ποντικιού επιλέγουμε τη γραμμή πάνω από την οποία επιθυμούμε να παρεμβάλλουμε μια κενή γραμμή (πχ. για να παρεμβάλλουμε μία στρώση υλικού). Με το δεξί πλήκτρο εμφανίζεται μια ομάδα επιλογών, από την οποία επιλέγουμε ''Εισαγωγή γραμμής''.

• Διαγραφή γραμμής: Με τo αριστερό πλήκτρο του ποντικιού επιλέγουμε τη γραμμή την οποία επιθυμούμε να διαγράψουμε. Με το δεξί πλήκτρο εμφανίζεται μια ομάδα επιλογών, από την οποία επιλέγουμε ''Διαγραφή γραμμής''.

• Επιλογή Υλικού: Με το πλήκτρο στα δεξιά του πεδίου και επιλέγοντας ‘’Επιλογή Υλικού’’, έρχεται η λίστα των στρώσεων από τη βιβλιοθήκη υλικών, για να επιλέξουμε το υλικό που επιθυμούμε (το πάχος το συμπληρώνουμε μόνοι μας στη συνέχεια).

• Ορισμός ορίων μονωτικού: Η επιλογή αυτή έχει να κάνει με τη λειτουργία της “Βελτιστοποίησης” που θα δούμε πιο κάτω. Επιλέγοντας από το πλήκτρο την επιλογή ‘’Όρια Μονωτικού’’, εφόσον βρισκόμαστε πάνω σε κάποια στρώση που είναι χαρακτηρισμένη σα “μονωτικό” (βλ. βιβλιοθήκες υλικών), ανοίγει παράθυρο στο οποίο συμπληρώνουμε το ελάχιστο πάχος, το μέγιστο πάχος και το βήμα μεταβολής του μονωτικού.

Σημείωση: Οι τιμές που θα συμπληρώσουμε είναι αυτές βάσει των οποίων θα γίνει αναζήτηση στη βελτιστοποίηση, δηλαδή αν συμπληρώσουμε 0.03, 0.08 και 0.01 αντίστοιχα, το πρόγραμμα θα αναζητήσει λύσεις μέσα στα όρια 0.03 έως 0.08, εξετάζοντας το μονωτικό για πάχη 0.03, 0.04, 0.05, 0.06, 0.07 και 0.08 και επιλέγοντας τη φθηνότερη λύση (με το μικρότερο πάχος μονωτικού). Η δουλειά αυτή θα γίνει από το πρόγραμμα σε όλα τα δομικά στοιχεία που έχουν χρησιμοποιηθεί στη μελέτη και περιλαμβάνουν μία στρώση που έχει χαρακτηριστεί “μονωτικό”.

Εκτός από τις στρώσεις των υλικών με τα πάχη τους, θα πρέπει να συμπληρώσουμε και τις αντιστάσεις θερμικής μετάβασης 1/ai και 1/aa, που βρίσκονται στο κάτω μέρος του φύλλου (για ευκολία του χρήστη εμφανίζεται σχετικός βοηθητικός πίνακας από τον οποίο μπορούμε με το ποντίκι να επιλέξουμε κατευθείαν την αντίστοιχη περίπτωση).

ADEIA 159

Τέλος, στο πάνω δεξιά μέρος του φύλλου δομικού στοιχείου σχηματίζεται σκαρίφημα της τομής του δομικού στοιχείου, όπου τα πάχη των στρώσεων σχεδιάζονται υπό κλίμακα, ενώ επίσης φαίνεται και η ονομασία τους. Το σκαρίφημα αυτό μπορεί να μεγεθυνθεί στην οθόνη μας κάνοντας διπλό κλικ με το ποντίκι μέσα στο πλαίσιο του σκαριφήματος, οπότε εμφανίζεται ένα παράθυρο σαν το παρακάτω:

Σημειώσεις:

• Eφόσον στα πλαίσια μίας μελέτης γίνει οποιαδήποτε αλλαγή στο φύλλο δομικού στοιχείου που χρησιμοποιείται, με αποτέλεσμα την αλλαγή του συντελεστή k, η νέα τιμή του k θα ενημερώσει αυτόματα τα φύλλα των προσανατολισμών και κατ’ επέκταση και τους συντελεστές Kw. Έτσι, πχ. μπορούμε να μεταβάλλουμε τα πάχη των μονωτικών και να βλέπουμε ταυτόχρονα τα αποτελέσματα των υπολογισμών κατά πόσο είναι επιτρεπτά από τον κανονισμό (βλ. και παράθυρα συντελεστών Κw).

• Ο Κανονισμός Θερμομόνωσης θεωρεί κάποια γενικά όρια για τα δομικά στοιχεία που χρησιμοποιούμε σε μία μελέτη. Έτσι, για τους εξωτερικούς τοίχους δεν επιτρέπεται τοιχοποιία με συντελεστή k πάνω από 0.6, για τις οροφές (και πιλοτές) το άνω όριο είναι 0.4, ενώ για τα δάπεδα ή τους τοίχους διαχωρισμού ΑΒ το άνω όριο εξαρτάται από τη γεωγραφική ζώνη και είναι 2.6 για τη ζώνη Α, 1.6 για τη Β και 0.6 για τη Γ.

4M 160

8.2.4 Τυπικά Ανοίγματα Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε σε ορισμένους κοινούς τύπους ανοιγμάτων που χαρακτηρίζουν το κτίριο και που μας βολεύει να τους ορίσουμε συνολικά, τόσο για να αποφεύγουμε να πληκτρολογούμε κάθε φορά τις διαστάσεις τους στα φύλλα προσανατολισμών που θα περιγράψουμε πιο κάτω, όσο και για να έχουμε σφαιρικό έλεγχο σε τυχόν αλλαγές (πχ. αλλαγή ύψους σε όλες τις μπαλκονόπορτες).

Κάθε τύπος ανοίγματος χαρακτηρίζεται με τις διαστάσεις του (πλάτος, ύψος) το συντελεστή k και το κόστος του. Δεν είναι απαραίτητο για κάποιο άνοιγμα να συμπληρωθούν όλες οι τιμές του, πχ. κάποιο άνοιγμα μπορεί να έχει σταθερό ύψος και συντελεστή k και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του να μεταβάλλονται. Τα στοιχεία αυτά συμπληρώνονται στο διπλανό πίνακα, ενώ πιέζοντας το πλήκτρο που βρίσκεται μέσα στο πεδίο στη στήλη του συντελεστή θερμοπερατότητας εμφανίζονται οι τύποι ανοιγμάτων της βιβλιοθήκης με τους συντελεστές θερμοπερατότητάς τους.

Προσοχή! Εφόσον κατά την εκπόνηση μίας μελέτης μεταβάλλουμε στοιχεία κάποιων τυπικών ανοιγμάτων (πχ. αλλάξουμε το ύψος στο A1), τότε τα φύλλα προσανατολισμών θα ενημερωθούν ανάλογα με τις τελευταίες τιμές.

8.3 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1).

8.4 Παράθυρα Η επιλογή “Παράθυρα” περιλαμβάνει τα δεδομένα και τα αποτελέσματα της μελέτης θερμομόνωσης. Αυτά περιγράφονται στην παρούσα ενότητα όχι κατά ανάγκη με τη σειρά που είναι τοποθετημένα στο menu, αλλά με σειρά σπουδαιότητας.

Το κύριο φύλλο συμπλήρωσης των δεδομένων αποτελεί το φύλλο υπολογισμού προσανατολισμού το οποίο θα αναφέρεται πιο κάτω και σα φύλλο προσανατολισμού ή και φύλλο όψης.

ADEIA 161

8.4.1 Φύλλα Προσανατολισμών και Διαχείριση Επιπέδων - Προσανατολισμών Τρόπος εμφάνισης Επιπέδων - Χώρων Υπάρχουν δύο τρόποι εμφάνισης των επιπέδων και των προσανατολισμών στο φύλλο υπολογισμού. Η δενδροειδής μορφή και η κλασσική μορφή. Η εναλλαγή επιτυγχάνεται αν ο χρήστης τσεκάρει (ή από-τσεκάρει) από το menu ''Φύλλο Υπολογισμού'' την επιλογή: ''Δενδροειδής μορφή''. Με την ενεργοποίηση του παραθύρου των ‘’Προσανατολισμών’’, ενεργοποιείται αυτόματα και το toolbar διαχείρισης προσανατολισμών

Δενδροειδής μορφή – Λειτουργίες Επιπέδων και Προσανατολισμών Σε αυτή τη μορφή, το παράθυρο ‘’φύλλο υπολογισμών’’ φαίνεται όπως στην παρακάτω εικόνα:

• Δημιουργία επιπέδου: Ο αριθμός των επιπέδων ορίζεται στα τυπικά στοιχεία του κτιρίου. Δεν υπάρχει δυνατότητα προσθήκης επιπέδου στο Φύλλο Υπολογισμών.

• Δημιουργία προσανατολισμού: Επιλέγουμε το πλήκτρο από το toolbar της διαχείρισης προσανατολισμών. Παρουσιάζεται ένα μικρό παράθυρο στο οποίο συμπληρώνουμε την ονομασία του προσανατολισμού που επιθυμούμε (πχ. W1 κλπ). Πιέζοντας “ΟΚ” ο προσανατολισμός αυτός Εισάγεται στη λίστα και δεν απομένει παρά να συμπληρώσουμε τα γεωμετρικά του στοιχεία στο φύλλο υπολογισμών.

• Μετονομασία επιπέδου: Σε αυτή (και μόνο) τη μορφή εμφάνισης (δενδροειδή μορφή), ο χρήστης έχει τη δυνατότητα μετονομασίας του επιπέδου, κάνοντας δεξί κλικ με το ποντίκι στην ονομασία του. Εμφανίζεται ένας διάλογος όπου επιλέγεται ‘’Μετονομασία Επιπέδου’’. Έτσι, μπορεί να ονομάσει ''Ισόγειο'' το ''Επίπεδο 1'', ''1ος Όροφος'' το ''Επίπεδο 2'' κ.ο.κ. Εάν όμως εναλλάξει στην κλασσική μορφή, τα επίπεδα εμφανίζονται με τις αρχικές τους ονομασίες (π.χ. ‘’Επίπεδο 1’’) χωρίς όμως να έχουν χαθεί τα ονόματα που τους έχει δώσει ο χρήστης.

4M 162

• Μετονομασία Προσανατολισμού: Αφού επιλέξουμε τον προσανατολισμό που επιθυμούμε να μετονομάσουμε, πιέζουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού. Από τη λίστα που εμφανίζεται, επιλέγουμε ‘’Μετονομασία προσανατολισμού’’. Το ίδιο αποτέλεσμα

επιτυγχάνεται επιλέγοντας το πλήκτρο από το toolbar της διαχείρισης προσανατολισμών. Εμφανίζεται ένα παράθυρο με την παλιά ονομασία για να την αλλάξουμε.

• Διαγραφή επιπέδου: Ο αριθμός των επιπέδων ορίζεται στα τυπικά στοιχεία του κτιρίου. Δεν υπάρχει δυνατότητα διαγραφής επιπέδου στο Φύλλο Υπολογισμών.

• Διαγραφή προσανατολισμού: Αφού επιλέξουμε τον προσανατολισμό που επιθυμούμε να διαγράψουμε, πιέζουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού. Από τη λίστα που εμφανίζεται, επιλέγουμε ‘’Διαγραφή προσανατολισμού’’. Το ίδιο αποτέλεσμα

επιτυγχάνεται επιλέγοντας το πλήκτρο από το toolbar της διαχείρισης προσανατολισμών. Το πρόγραμμα, πριν διαγράψει τον προσανατολισμό μας ζητά επιβεβαίωση της ενέργειας.

• Παρεμβολή επιπέδου: Ο αριθμός των επιπέδων ορίζεται στα τυπικά στοιχεία του κτιρίου. Δεν υπάρχει δυνατότητα παρεμβολής επιπέδου στο Φύλλο Υπολογισμών.

• Παρεμβολή προσανατολισμού: Επιλέγουμε τον προσανατολισμό, πριν από τον οποίο επιθυμούμε να εισάγουμε το νέο προσανατολισμό. Κατόπιν πιέζουμε το πλήκτρο

από το toolbar της διαχείρισης προσανατολισμών και πληκτρολογούμε ένα όνομα για το νέο προσανατολισμό.

• Μετακίνηση επιπέδων: Δεν υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης επιπέδων.

• Μετακίνηση προσανατολισμών: Ο χρήστης, έχει τη δυνατότητα μετακίνησης ενός προσανατολισμού σε άλλη θέση μέσα στο ίδιο ή σε διαφορετικό επίπεδο με τη λειτουργία drag & drop των Windows. Επιλέγοντας με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού έναν χώρο και κρατώντας πατημένο το πλήκτρο, ο χρήστης μπορεί να ''σύρει'' το επιλεγμένο στοιχείο σε άλλο σημείο του επιπέδου ή σε διαφορετικό επίπεδο.

• Αντιγραφή επιπέδου: Αφού επιλέξουμε το επίπεδο που επιθυμούμε να αντιγράψουμε, πιέζουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού και από τη λίστα που εμφανίζεται επιλέγουμε ‘’Αντιγραφή Επιπέδου’’. Στη συνέχεια, επιλέγουμε ένα άλλο επίπεδο και με την ‘’Επικόλληση Επιπέδου’’ που επιλέγουμε πάλι κάνοντας δεξί κλικ επάνω του, μπορούμε να αντιγράψουμε το επίπεδο.

• Αντιγραφή προσανατολισμού: Το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα αντιγραφής οποιουδήποτε προσανατολισμού σε οποιονδήποτε άλλον (τυπικός προσανατολισμός), τόσο στο ίδιο επίπεδο όσο και σε διαφορετικά επίπεδα (πχ. ο χρήστης μπορεί να θέλει να αντιγράψει τον προσανατολισμό w1 του επιπέδου 1 στον προσανατολισμό w1 του επιπέδου 3). Αυτό γίνεται ως εξής:

• Μεταφερόμαστε αρχικά στο επίπεδο και προσανατολισμό που θέλουμε να αντιγράψουμε.

• Πιέζουμε το συνδυασμό πλήκτρων <Ctrl>&<C> ή το εικονίδιο “Copy” στο menu.

• Μεταφερόμαστε στο επίπεδο και χώρο που θέλουμε να γίνει η αντιγραφή. Εννοείται ότι ο προσανατολισμός αυτός θα πρέπει να έχει οριστεί. Αν δεν έχει οριστεί τον ορίζουμε.

ADEIA 163

• Πιέζουμε το συνδυασμό πλήκτρων <Shift>&<V> ή το εικονίδιο “Paste” στο menu, οπότε βλέπουμε στο φύλλο προσανατολισμών να έχουν μεταφερθεί οι τιμές του φύλλου προσανατολισμού που θέλαμε να αντιγράψουμε.

• Αντιγραφή τμήματος προσανατολισμού: Ακόμη, δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να αντιγράψει κάποιο ή κάποια από τα στοιχεία ενός προσανατολισμό σε κάποιον άλλο προσανατολισμό. Επιλέγει τις γραμμές που επιθυμεί να αντιγράψει και επιλέγει ‘’Αντιγραφή’’ στο μενού που εμφανίζεται όταν πιέσει το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω από τις επιλεγμένες γραμμές. Μεταφέρεται στον προσανατολισμό που επιθυμεί να επικολλήσει τα δεδομένα, κάνει κλικ στην πρώτη κενή γραμμή και επιλέγει ‘’Επικόλληση’’ από το μενού που εμφανίζεται πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικιού.

• Διαχείριση επιπέδων – προσανατολισμών: Στα δεξιά, φαίνεται η ‘’δομή’’ του κτιρίου που χωρίζεται σε επίπεδα. Αν κάποιο επίπεδο έχει προσανατολισμούς, τότε στα αριστερά του εμφανίζεται ένα σύμβολο (+). Κάνοντας κλικ επάνω στο σύμβολο (+), εμφανίζονται οι επιμέρους προσανατολισμοί του επιπέδου και παράλληλα, το σύμβολο (+) μετατρέπεται σε σύμβολο (-). Κάνοντας κλικ σε κάποιο προσανατολισμό, εμφανίζονται στο φύλλο υπολογισμών τα στοιχεία του.

Κλασσική μορφή – Λειτουργίες Επιπέδων και Προσανατολισμών Τα φύλλα υπολογισμών φορτίων χώρων αποτελούν περιεχόμενα των επιπέδων (ορόφων) του κτιρίου. Επιλέγοντας κάποιο από τα επίπεδα, εμφανίζεται λίστα με τα αντίστοιχα φύλλα των προσανατολισμών του επιπέδου.

• Δημιουργία επιπέδου: Ο αριθμός των επιπέδων ορίζεται στα τυπικά στοιχεία του κτιρίου. Δεν υπάρχει δυνατότητα προσθήκης επιπέδου στο Φύλλο Υπολογισμών.

• Δημιουργία προσανατολισμού: Επιλέγουμε το πλήκτρο από το toolbar της διαχείρισης προσανατολισμών. Παρουσιάζεται ένα μικρό παράθυρο στο οποίο συμπληρώνουμε την ονομασία του προσανατολισμού που επιθυμούμε (πχ. W1 κλπ). Πιέζοντας “ΟΚ” ο προσανατολισμός αυτός Εισάγεται στη λίστα και δεν απομένει παρά να συμπληρώσουμε τα γεωμετρικά του στοιχεία στο φύλλο υπολογισμού. Ένας άλλος τρόπος δημιουργίας προσανατολισμού είναι το να επιλέξουμε το επίπεδο και να πιέσουμε το πλήκτρο <Ins> (ή <Insert>).

4M 164

• Μετονομασία επιπέδου: Σε αυτή τη μορφή εμφάνισης (κλασσική μορφή), δεν υπάρχει δυνατότητα μετονομασίας χώρου. Εάν ο χρήστης έχει εργαστεί προηγουμένως στη δενδροειδή μορφή και έχει μετονομάσει το επίπεδο, το όνομα δεν χάνεται.

• Μετονομασία προσανατολισμού: Αφού επιλέξουμε τον προσανατολισμό που

επιθυμούμε να μετονομάσουμε, πιέζουμε το πλήκτρο από το toolbar της διαχείρισης προσανατολισμών. Εμφανίζεται ένα παράθυρο με την παλιά ονομασία για να την αλλάξουμε. Ένας άλλος τρόπος τροποποίησης ονόματος προσανατολισμού είναι το να επιλέξουμε τον προσανατολισμό και να πιέσουμε το πλήκτρο <Enter>.

Σημείωση: Σε περίπτωση που θέλουμε να μικρύνουμε τις ονομασίες των προσανατολισμών (ώστε να δημιουργηθεί χώρος και οι στήλες του φύλλου να χωράνε στην οθόνη μας) θα πρέπει να αλλάξουμε το μέγεθος της γραμματοσειράς των ονομασιών. Πριν πιέσουμε το δεξί πλήκτρο του ποντικιού θα πρέπει να μεταβούμε στη γκρίζα περιοχή του παραθύρου (εκεί που γράφει «Επίπεδο») και να πιέσουμε το δεξί πλήκτρο.

• Διαγραφή επιπέδου: Ο αριθμός των επιπέδων ορίζεται στα τυπικά στοιχεία του κτιρίου. Δεν υπάρχει δυνατότητα διαγραφής επιπέδου στο Φύλλο Υπολογισμών.

• Διαγραφή προσανατολισμού: Αφού επιλέξουμε τον προσανατολισμό που

επιθυμούμε να διαγράψουμε, πιέζουμε το πλήκτρο από το toolbar της διαχείρισης προσανατολισμών. Το πρόγραμμα, πριν διαγράψει τον προσανατολισμό μας ζητά επιβεβαίωση της ενέργειας. Ένας άλλος τρόπος διαγραφής προσανατολισμού είναι το να επιλέξουμε τον προσανατολισμό και να πιέσουμε το πλήκτρο <Del> (ή <Delete>).

• Παρεμβολή επιπέδου: Ο αριθμός των επιπέδων ορίζεται στα τυπικά στοιχεία του κτιρίου. Δεν υπάρχει δυνατότητα παρεμβολής επιπέδου στο Φύλλο Υπολογισμών.

• Παρεμβολή προσανατολισμού: Επιλέγουμε τον προσανατολισμό, πριν από τον οποίο επιθυμούμε να εισάγουμε το νέο προσανατολισμό. Κατόπιν πιέζουμε το πλήκτρο

από το toolbar της διαχείρισης προσανατολισμών και πληκτρολογούμε ένα όνομα για τον προσανατολισμό. Ένας άλλος τρόπος παρεμβολής χώρου είναι το να επιλέξουμε το χώρο και να πιέσουμε το συνδυασμό των πλήκτρων <Ctrl> και <I>).

• Μετακίνηση επιπέδων: Δεν υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης επιπέδων.

• Μετακίνηση προσανατολισμών: Σε αυτή τη μορφή δεν υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης προσανατολισμού.

• Αντιγραφή επιπέδου: Εφόσον μεταβούμε σε κάποιο επίπεδο που είναι κενό, δηλαδή δεν έχει οριστεί κανένας χώρος, το πρόγραμμα ρωτάει αυτόματα αν πρόκειται για τυπικό επίπεδο, και θα πρέπει να απαντήσουμε με “Ναι” ή με “Όχι”. Στην πρώτη περίπτωση θα εμφανιστεί λίστα με τα επίπεδα του κτιρίου από τα οποία μπορούμε να επιλέξουμε ένα επίπεδο ήδη συμπληρωμένο να ενημερώσει τα φύλλα χώρων του άδειου επιπέδου.

• Αντιγραφή προσανατολισμού: Το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα αντιγραφής οποιουδήποτε προσανατολισμού σε οποιονδήποτε άλλον (τυπικός προσανατολισμός), τόσο στο ίδιο επίπεδο όσο και σε διαφορετικά επίπεδα (πχ. ο χρήστης μπορεί να θέλει να αντιγράψει τον προσανατολισμό w1 του επιπέδου 1 στον προσανατολισμό w4 του επιπέδου 3). Αυτό γίνεται ως εξής:

• Μεταφερόμαστε αρχικά στο επίπεδο και προσανατολισμό που θέλουμε να αντιγράψουμε.

ADEIA 165

• Πιέζουμε το συνδυασμό πλήκτρων <Ctrl>&<C> ή το εικονίδιο “Copy” στο menu.

• Μεταφερόμαστε στο επίπεδο και προσανατολισμό που θέλουμε να γίνει η αντιγραφή. Εννοείται ότι ο προσανατολισμός αυτός θα πρέπει να έχει οριστεί. Αν δεν έχει οριστεί τον ορίζουμε.

• Πιέζουμε το συνδυασμό πλήκτρων <Shift>&<V> ή το εικονίδιο “Paste” στο menu, οπότε βλέπουμε στο φύλλο προσανατολισμού να έχουν μεταφερθεί οι τιμές του φύλλου προσανατολισμού που θέλαμε να αντιγράψουμε.

• Αντιγραφή τμήματος προσανατολισμού: Ακόμη, δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να αντιγράψει κάποιο ή κάποια από τα στοιχεία ενός προσανατολισμού σε κάποιον άλλο προσανατολισμό. Επιλέγει τις γραμμές που επιθυμεί να αντιγράψει και επιλέγει ‘’Αντιγραφή’’ στο μενού που εμφανίζεται όταν πιέσει το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω από τις επιλεγμένες γραμμές. Μεταφέρεται στο χώρο που επιθυμεί να επικολλήσει τα δεδομένα, κάνει κλικ στην πρώτη κενή γραμμή και επιλέγει ‘’Επικόλληση’’ από το μενού που εμφανίζεται πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικιού.

• Διαχείριση επιπέδων – προσανατολισμών: Τα φύλλα υπολογισμών προσανατολισμών αποτελούν περιεχόμενα των επιπέδων (ορόφων) του κτιρίου. Επιλέγοντας κάποιο από τα επίπεδα, εμφανίζεται λίστα με τους προσανατολισμούς που υπάρχουν στο επίπεδο. Κάνοντας κλικ σε κάποιο προσανατολισμό, εμφανίζονται στο φύλλο υπολογισμών τα στοιχεία του.

8.4.1.1 Φύλλα Προσανατολισμών- Βασικά Δεδομένα Εφόσον είναι “μεγιστοποιημένο” το φύλλο προσανατολισμού στην οθόνη μας, παρατηρούμε τα δεδομένα που αναφέρονται σε αυτό και τις γραμμές και στήλες που θα πρέπει να συμπληρωθούν προκειμένου να εκτελεστούν οι απαιτούμενοι υπολογισμοί. Ειδικότερα, κάθε φύλλο αναφέρεται στα δεδομένα κάποιου προσανατολισμού (όψης) ορόφου, με δυνατότητα συμπλήρωσης μέχρι 60 διαφορετικών δομικών στοιχείων.

4M 166

Ο μελετητής θα πρέπει να συμπληρώσει, για κάθε επίπεδο και κάθε προσανατολισμό του κτιρίου, τα δομικά στοιχεία από τα οποία αυτός αποτελείται, δίνοντας για κάθε στοιχείο τις διαστάσεις του. Η γενική φιλοσοφία της συμπλήρωσης των δομικών στοιχείων είναι η εξής: Στην πρώτη γραμμή συμπληρώνεται ολόκληρος ο προσανατολισμός δίνοντας σα δομικό στοιχείο το αντίστοιχο φύλλο τοιχοποιίας (π.χ. Φ1). Στις από κάτω γραμμές δίνονται όλα τα υπόλοιπα δομικά στοιχεία του (δοκάρια, ανοίγματα, τοίχοι συρομένων κλπ) τα οποία αφαιρούνται αυτόματα από την τοιχοποιία.

Με τον τρόπο αυτό προκύπτουν αυτόματα όλες οι επιφάνειες υπολογισμού και κατ’ επέκταση και ο συντελεστής kw (χωρίς τα ανοίγματα) αλλά και ο συντελεστής k του επιπέδου (με τα ανοίγματα) για το σύνολο των προσανατολισμών του επιπέδου.

Ανάλογη συμπλήρωση ισχύει και στην περίπτωση που ο προσανατολισμός διαιρείται σε 2 ή περισσότερα κομμάτια (πχ. λόγω διαφορετικού τοίχου ή διαφορετικών υψών το καθένα), όπου κάτω από τις δύο αντίστοιχες τοιχοποιίες θα τοποθετηθούν τα στοιχεία τους που χρειάζεται να αφαιρεθούν.

Όπως θα διαπιστώσει ο μελετητής μετά από την κατανόηση και εφαρμογή της παραπάνω τυποποίησης στη συμπλήρωση των δεδομένων, ο τρόπος αυτός εξασφαλίζει α) ευκολία και ταχύτητα στην εισαγωγή των δεδομένων, β) δεν απαιτεί κανέναν "χειρονακτικό" υπολογισμό, και γ) μπορεί να γίνει πολύ εύκολα ο έλεγχος των υπολογισμών. Μετά από τις αμέσως παρακάτω οδηγίες στις οποίες περιγράφεται με λεπτομέρεια η διαδικασία συμπλήρωσης στο φύλλο προσανατολισμού παρουσιάζεται ένα απλό παράδειγμα συμπλήρωσης ενός τέτοιου φύλλου.

Kάθε γραμμή ενός Φύλλου Προσανατολισμού αντιστοιχεί σε ένα δομικό στοιχείο ενώ κάθε στήλη αναφέρεται στα στοιχεία που πρόκειται να συμπληρωθούν ή να προκύψουν αυτόματα κατά τη διαδικασία συμπλήρωσης του φύλλου. Βοηθητικές οδηγίες για τη συμπλήρωση των στοιχείων αυτών εμφανίζονται στο κάτω μέρος του παραθύρου (status bar).

Για κάθε γραμμή, πρώτα απ’ όλα να πρέπει να συμπληρωθεί η πρώτη στήλη που αναφέρεται σε κάποιο τύπο δομικού στοιχείου. Oι δύο βασικές κατηγορίες δομικών στοιχείων είναι τα φύλλα δομικών στοιχείων (συμβολίζονται με Φ) και τα ανοίγματα (συμβολίζονται με Α). Συμπληρώνοντας στην 1η στήλη κάποιο από τα φύλλα δομικών στοιχείων ή κάποιο τυπικό άνοιγμα, συμπληρώνονται αυτόματα στις αντίστοιχες στήλες τα ανάλογα δεδομένα (ο συντελεστής k για το φύλλο Φ, οι διαστάσεις και ο συντελεστής k για το άνοιγμα Α). Για ευκολία, όλα τα φύλλα και τα όλα τα τυπικά ανοίγματα εμφανίζονται στην οθόνη πιέζοντας το βελάκι στα δεξιά του κελιού και επιλέγοντας ανάλογα ‘’Δομικά Στοιχεία’’ και ‘’Τυπικά Ανοίγματα Κτιρίου’’.

Στη στήλη "αριθμός όμοιων επιφανειών" συμπληρώνεται αυτόματα η τιμή 1, η οποία φυσικά μπορεί να αλλάξει όποτε θελήσει ο χρήστης.

Προσοχή! Στην περίπτωση που επιθυμείται σχεδίαση της όψης (βλ. στην επόμενη παράγραφο) θα πρέπει ακόμα και με όμοιες διαστάσεις στοιχεία, να δίνονται χωριστά ώστε να μην συμπέσουν το ένα πάνω στο άλλο.

Aνακεφαλαιώνοντας, για κάθε γραμμή θα πρέπει να έχουν συμπληρωθεί τα παρακάτω στοιχεία:

• Είδος επιφάνειας: Συμπληρώνεται κάποιο δομικό στοιχείο από τα Φύλλα δομικών στοιχείων (π.χ. Φ1, Φ4 κλπ) ή κάποιο τυπικό άνοιγμα (π.χ. Α1, Α11 κλπ).

ADEIA 167

• Ένδειξη αφαιρούμενης επιφάνειας: Τα φύλλα συρομένων (Σ) και τα φύλλα που αναφέρονται σε Μπετόν (Μ) έχουν προκαθοριστεί σαν αφαιρούμενα (εμφανίζεται η ένδειξη Α στην 3η στήλη). Αυτό σημαίνει ότι θα αφαιρεθούν από την τοιχοποιία κάτω από την οποία έχουν συμπληρωθεί. Για τα υπόλοιπα στοιχεία δεν εμφανίζεται η ένδειξη Α.

• Μήκος δομικού στοιχείου (σε m). Συμπληρώνεται το μήκος του στοιχείου σε m.

• Yψος (ή πλάτος) δομικού στοιχείου (σε m). Συμπληρώνεται το ύψος του δομικού στοιχείου πχ. (ενός τοίχου ή ενός παραθύρου) ή το πλάτος του σε m.

Σταθερές στήλες: Και στις δυο μορφές εμφάνισης του παραθύρου, που μπορεί να επιλέξει ο χρήστης, δίνεται η δυνατότητα ''παγώματος'' μίας, δύο, τριών ή τεσσάρων στηλών. Συγκεκριμένα, μέσα από το menu ''Φύλλο Υπολογισμού'', δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει τις ''Σταθερές Στήλες'', έτσι ώστε να ''παγώσει'' στην οθόνη του την πρώτη (έως την τέταρτη) στήλη του φύλλου. Έτσι, καθώς συμπληρώνει τα πεδία στο φύλλο και ''οδηγείται'' δεξιότερα, γνωρίζει ανά πάσα στιγμή σε ποιο ακριβώς δομικό στοιχείο εργάζεται. Όταν η ''Σταθερή Στήλη'' είναι ενεργοποιημένη, εμφανίζεται ένα κίτρινο σημείο (καρφίτσα) στο κάτω μέρος του ''παγωμένου'' πεδίου.

Σημειώσεις:

• Βάσει του Κανονισμού Θερμομόνωσης, ο μελετητής μπορεί να ανάγει τις όψεις (προσανατολισμούς) ενός κτιρίου σε τέσσερις, έστω και αν αυτές είναι περισσότερες στην πράξη (πχ. πολλά σπασίματα στην κάτοψη, πολυγωνικό περίγραμμα κάτοψης κλπ). Αρκεί να μην λάβει υπόψη του 2 φορές τον ίδιο προσανατολισμό ή τμήμα προσανατολισμού. Σε περίπτωση ορισμού των προσανατολισμών στις κατόψεις, το FINE δίνει την ευχέρεια στο μελετητή να τους ορίσει με όποιο τρόπο επιθυμεί (πχ. ανάπτυγμα τμημάτων, όψεις που βλέπει ο παρατηρητής από τις 4 πλευρές κλπ). Φυσικά δεν υπάρχει περιορισμός στην περίπτωση που ο μελετητής επιθυμεί να ορίσει 5,6 ή και περισσότερους προσανατολισμούς.

8.4.1.2 Φύλλα προσανατολισμών - Δεδομένα σχεδίασης Παράλληλα με τη συμπλήρωση των απαραίτητων δομικών στοιχείων σε κάθε φύλλο προσανατολισμού (τοίχων, δοκών, ανοιγμάτων, τοίχων συρομένων), ο μελετητής πρέπει να δώσει και μία σειρά στοιχείων σχεδίασης (η διαδικασία αυτή μπορεί να αποφευχθεί εφόσον ο μελετητής δεν επιθυμεί υπό κλίμακα σκαριφήματα όψεων, οπότε στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να συμπληρώσει “Μη αναλυτικά σκαριφήματα όψεων” στα “Ειδικά Στοιχεία”). Πάντως, η σωστή συμπλήρωση των δεδομένων σχεδίασης θα του εξασφαλίσει την ακριβή σχεδίαση-απεικόνιση των σκαριφημάτων όψεων των προσανατολισμών και των κατόψεων των επιπέδων του κτιρίου. Τα δεδομένα αυτά περιγράφονται στη συνέχεια:

Σκαρίφημα όψεων προσανατολισμών: Μέσα στο φύλλο προσανατολισμού (στις τελευταίες στήλες) ο χρήστης πρέπει να δώσει μία σειρά από πρόσθετα στοιχεία σχεδίασης για κάθε ένα δομικό στοιχείο του προσανατολισμού, εφόσον θέλει να γίνουν “αναλυτικά σκαριφήματα όψεων”.

4M 168

Τα στοιχεία αυτά μπορεί να τα συμπληρώσει και στο αντίστοιχο παράθυρο που εμφανίζεται όταν πιέσουμε το πλήκτρο <F12> ή επιλέξουμε ‘’Συμπληρωματικά Στοιχεία’’ από τη λίστα που εμφανίζεται κάνοντας δεξί κλικ στο ποντίκι (από οποιαδήποτε στήλη της γραμμής που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο δομικό στοιχείο).

Ειδικότερα, η συντεταγμένη Χ της κάτω αριστερής γωνίας δεν είναι παρά η απόσταση του δομικού στοιχείου από την αριστερή πλευρά της όψης, ενώ η συντεταγμένη Υ κάτω αριστερής γωνίας το ύψος που βρίσκεται το δομικό στοιχείο, από τη βάση του προσανατολισμού πχ. για τα ανοίγματα η ποδιά. (Θεωρούμε ότι η κάτω αριστερή γωνία του σκαριφήματος προσανατολισμού έχει συντεταγμένες (Χ,Υ)=(0,0)).

Με τα στοιχεία που έχουν συμπληρωθεί για τις διαστάσεις (μήκος, πλάτος) του δομικού στοιχείου και με τον προσδιορισμό των συντεταγμένων της κάτω αριστερής γωνίας του, αυτό τοποθετείται στην κατάλληλη θέση στον προσανατολισμό.

Ανατρέχοντας στο πιο πάνω παράδειγμα, για τον τοίχο της πρώτης γραμμής δίνουμε (Χ,Υ)=(0,0). Για την αριστερή πόρτα (Α11) δίνουμε (Χ, Υ)=(1.85,0) και για τη δεξιά (Χ,Υ)=(4.15,0). Για το πάνω δοκάρι δίνουμε (0,2.65) και για τα τρία άλλα δίνουμε αντίστοιχα (0,0), (6.75,0) και (11.65,0). Για το παράθυρο δίνουμε (Χ,Υ)=(8.75,1.4).

Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να δει οποιαδήποτε στιγμή (πχ. κατά τη διάρκεια της συμπλήρωσης των στοιχείων) στην οθόνη το σκαρίφημα του συγκεκριμένου προσανατολισμού, πιέζοντας το πλήκτρο “Σκαρίφημα Προσανατολισμού” το οποίο βρίσκεται στο κάτω μέρος του “Φύλλου Προσανατολισμού”.

ADEIA 169

Θα πρέπει να επισημανθεί, ότι εκτός από παραλληλόγραμμα υπάρχει η δυνατότητα να δοθούν και ορθογώνιες τριγωνικές επιφάνειες παρέχοντας την ευχέρεια σχεδίασης τριγωνικών τοιχοποιιών κάτω από ημικλινείς στέγες ή άλλα τριγωνικά στοιχεία. Στην περίπτωση αυτή, στο παραπάνω παράθυρο χρήστης δηλώνει τρίγωνο (αριστερό ή δεξιό) και δίνει τις συντεταγμένες θέσης της ορθής γωνίας του τριγώνου.

Αν θέλουμε να προσθέσουμε κομμάτι τοιχοποιίας τριγωνικό στο παραπάνω παράδειγμα δίνουμε δύο ορθογώνιες τριγωνικές επιφάνειες, ένα αριστερό και ένα δεξιό τρίγωνο διαστάσεων 6m και 0.8m το κάθε ένα. Για το αριστερό τρίγωνο δίνουμε τα παρακάτω στοιχεία στο παράθυρο στοιχείων σχεδίασης:

Συντεταγμένη Χ κάτω αριστερής γωνίας: 6

Συντεταγμένη Υ κάτω αριστερής γωνίας: 3

Τρίγωνο (ΝΑΙ - ΟΧΙ): ΝΑΙ

Αριστερό τρίγωνο (ΝΑΙ - ΟΧΙ): ΝΑΙ

Για το δεξιό τρίγωνο δίνουμε στην προκειμένη περίπτωση τα ίδια στοιχεία εκτός από το ότι συμπληρώνουμε ΟΧΙ αριστερό τρίγωνο). Ο χρήστης μπορεί να δει εύκολα τα αποτελέσματα διαφόρων δοκιμών.

Επιλογή μοτίβου διαγράμμισης: To πρόγραμμα μας δίνει τη δυνατότητα να ορίσει τον τύπο της διαγράμμισης που θα χρησιμοποιηθεί για το κάθε δομικό στοιχείο στην όψη του προσανατολισμού. Για να καθορίσουμε τον τύπο της διαγράμμισης πηγαίνουμε στο μενού “Προσανατολισμοί“ και επιλέγουμε “Επιλογή μοτίβου διαγράμμισης” οπότε εμφανίζεται ο πιο κάτω διάλογος με τον οποίο διαλέγουμε τον πως θα σχεδιάζεται ο κάθε τύπος δομικού στοιχείου.

4M 170

Πιέζοντας το κουμπί επιλογή εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο:

Από την επιλογή ‘’Είδος’’ επιλέγουμε το είδος της διαγράμμισης και μεταβάλλοντας τις επιλογές ‘’Γωνία’’ και ‘’Πυκνότητα’’ καθώς και τις επιλογές ‘’Χρώμα’’ και ‘’Φόντο’’ έχουμε το επιθυμητό οπτικό αποτέλεσμα.

Σχεδίαση κατόψεων: Για να σχεδιαστούν οι κατόψεις των ορόφων (επιπέδων) πρέπει να δοθούν σε κάθε προσανατολισμό του επιπέδου κάποια επιπλέον στοιχεία σχεδίασης. Συγκεκριμένα, σε κάθε φύλλο προσανατολισμού στο πάνω μέρος της οθόνης στη "ονομασία προσανατολισμού" πιέζοντας <F4> (από οποιοδήποτε πεδίο μέσα στο φύλλο των προσανατολισμών) ή επιλέγοντας ‘’Μήκος-Γωνία Προσανατολισμού’’ από τη λίστα που εμφανίζεται πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικιού, εμφανίζεται παράθυρο όπου συμπληρώνουμε την πολική γωνία του προσανατολισμού (0 μέχρι 360 μοίρες) και το μήκος του προσανατολισμού.

Η πολική γωνία νοείται σε σχέση με τον οριζόντιο άξονα (με δεξιά κατεύθυνση), ενώ η αλληλουχία των προσανατολισμών έχει φορά ανάποδα με τη φορά του ρολογιού. Δηλαδή εάν ο πρώτος προσανατολισμός (W1) είναι ο κάτω-οριζόντιος όπως βλέπουμε την κάτοψη αυτός θα έχει γωνία μηδέν, ο w2 που είναι προς τα δεξιά του W1 θα έχει γωνία πχ. 90 μοίρες εάν είναι κάθετος κλπ.

Αφού δοθούν τα στοιχεία σχεδίασης κατόψεων για όλους τους προσανατολισμούς του επιπέδου, με το πλήκτρο “Σκαρίφημα Κάτοψης” σχεδιάζεται στην οθόνη η κάτοψη του επιπέδου στο οποίο βρισκόμαστε. Σημειώνεται, ότι αν δεν έχουν δοθεί τουλάχιστον 2 προσανατολισμοί δεν σχεδιάζεται τίποτα στην οθόνη.

8.4.1.3 Φύλλα Προσανατολισμών - Παράδειγμα Για να γίνουν πιο κατανοητά όσα αναφέρθηκαν στις 2 προηγούμενες ενότητες, περιγράφεται ένα απλό παράδειγμα, θεωρώντας τον προσανατολισμό που φαίνεται στο σχήμα:

ADEIA 171

Για τον προσανατολισμό αυτό θα πρέπει να συμπληρώσουμε στο φύλλο προσανατολισμού τις εξής διαστάσεις:

Τοίχος: Μήκος 10.00 Ύψος 3.00

Κάθε Υποστύλωμα: Μήκος 0.40 Ύψος 2.60

Κρέμαση: Μήκος 10.00 Ύψος 0.40

Παράθυρο: Μήκος 1.20 Ύψος 1.20 (δηλ. 2.00-0.80)

Πόρτα: Μήκος 1.00 Ύψος 2.10

Έχοντας δώσει τις παραπάνω διαστάσεις, οι υπολογισμοί έχουν πραγματοποιηθεί, καθώς επίσης και το σκαρίφημα εφόσον δεν το θέλουμε “Αναλυτικά” (σε μία τέτοια περίπτωση μάλιστα δίνουμε μία φορά το υποστύλωμα με αριθμό όμοιων επιφανειών 3 στην αντίστοιχη στήλη).

Εφόσον θέλουμε αναλυτικό σκαρίφημα (υπό κλίμακα κλπ) τότε για τα πιο πάνω δομικά στοιχεία θα πρέπει να δώσουμε τις εξής συντεταγμένες (όπου έχουμε μηδενικά δεν χρειάζεται να συμπληρώσουμε τίποτε αφού όλες οι αρχικές τιμές είναι μηδέν):

Τοίχος (δεν χρειάζεται να δώσουμε συντεταγμένες)

Αριστερό Υποστύλωμα: Χ=0.00 Υ=0.00

Μεσαίο Υποστύλωμα: Χ=5.00 Υ=0.00

Δεξιό Υποστύλωμα: Χ=9.60 Υ=0.00

Κρέμαση: Χ=0.00 Υ=2.60

Παράθυρο: Χ=2.20 Υ=0.80

Πόρτα: Χ=7.20 Υ=0.00

Ο χρήστης μπορεί μόνος του να επεκτείνει το παραπάνω παράδειγμα για να προσθέσει περισσότερα ανοίγματα, για να προσθέσει και δεύτερο τύπο τοιχοποιίας (οπότε και θα πρέπει να του δώσει συντεταγμένη Χ=10.00 για να αποτελέσει συνέχεια του πρώτου) να δώσει τριγωνικά τμήματα (πχ. για την κρέμαση) κλπ.

4M 172

8.4.2 Δάπεδα-Οροφές Συμπληρώνονται με ανάλογο τρόπο όπως τα φύλλα προσανατολισμών, αλλά εδώ πρόκειται μόνο για μη αφαιρούμενα στοιχεία. Αν το δάπεδο είναι ενιαίο, (πχ. το φύλλο 9) ο μελετητής δεν έχει παρά να συμπληρώσει Φ9 στην πρώτη στήλη και τις διαστάσεις του δαπέδου (στην περίπτωση που δεν είναι ένα ορθογώνιο αλλά συνίσταται από συνδυασμό ορθογωνίων, το διασπά σε περισσότερα ορθογώνια). Ακόμα, εάν εξυπηρετεί μπορούμε να δώσουμε το εμβαδόν και απευθείας συμπληρώνοντάς το στη θέση του μήκους και δίνοντας πλάτος τη μονάδα. Αν υπάρχουν ταυτόχρονα διάφοροι τύποι δαπέδων (πχ. και ξύλινο και μαρμάρινο) τότε προφανώς καθένα με τις διαστάσεις του συμπληρώνεται χωριστά. Αντίστοιχες οδηγίες ισχύουν και για τις οροφές. Δεν έχει σημασία αν πρώτα θα συμπληρωθούν τα δάπεδα ή οι οροφές.

Προσοχή: Ο χρήστης θα πρέπει να έχει υπόψη του ότι ο παράγοντας της προτελευταίας στήλης εξαρτάται από τη γειτνίαση του δαπέδου ή της οροφής με το εξωτερικό περιβάλλον. Βάσει του κανονισμού θερμομόνωσης, ο παράγοντας αυτός παίρνει τις τιμές:

• 0.5 εάν το Δάπεδο του κελύφους του κτιρίου που θερμομονώνεται εφάπτεται στο έδαφος ή σε υπόγειο (γενικά σε μη θερμαινόμενο χώρο).

• 1 εάν έχουμε Δάπεδο προς Πιλοτή.

• 1 εάν έχουμε Οροφή που διαχωρίζει χώρους διαμονής του εξωτερικού αέρα προς τα πάνω ή επιφάνεια στέγης που θερμομονώνεται.

• 0.8 εάν έχουμε Οροφή θερμομονωμένη κάτω από στέγη που δεν έχει θερμομονωθεί.

8.4.3 Τοίχοι Διαχωρισμού ΑΒ Τοίχοι διαχωρισμού ορίζονται από τον κανονισμό οι τοίχοι που συνορεύουν με τμήματα χαμηλής θερμοκρασίας (πχ. κλιμακοστάσια, χώροι αποθήκευσης). Επίσης, σε συνεχές σύστημα δόμησης μεταξύ υφισταμένων κτιρίων και για όσο τμήμα βρίσκονται σε επαφή με το νέο κτίριο οι διαχωρίζουσες επιφάνειες καταχωρούνται σαν τοίχοι διαχωρισμού ΑΒ. Οι τοίχοι αυτοί, εφόσον υπάρχουν στη μελέτη μας, συμπληρώνονται με ανάλογο τρόπο όπως τα φύλλα προσανατολισμών, συγκεντρωμένοι όλοι στο παράθυρο “Τοίχοι Διαχωρισμού”. Αν υπάρχουν διαφορετικά είδη τοίχων ΑΒ, καθένα συμπληρώνεται χωριστά και από κάτω του τοποθετούνται τα ανοίγματά του (που αφαιρούνται αυτόματα) εφόσον φυσικά υπάρχουν. Υπενθυμίζεται τέλος, ότι εάν οι τοίχοι ΑΒ επαναλαμβάνονται σε πολλά επίπεδα (πχ. κλιμακοστάσιο) τότε συμπληρώνουμε τις διαστάσεις μία φορά και δίνουμε το πλήθος των επιπέδων που επαναλαμβάνονται στη στήλη “Αριθμός Επιφανειών”.

Προσοχή! Η τιμή της στήλης “Παράγοντας” είναι μονάδα και δεν πρέπει να αλλάξει διότι ο συντελεστής 0.5 που υπολογίζεται στους τοίχους ΑΒ λαμβάνεται υπόψη στο συνολικό συντελεστή k όλων των τοίχων ΑΒ (βλ. υπολογισμούς και εκτύπωση).

Σημείωση: πιο πάνω περιγράφηκε η διαδικασία εισαγωγής δεδομένων στη γενική περίπτωση που δεν έχει προηγηθεί αναγνώριση προσανατολισμών από τις κατόψεις (εκδόσεις FINE). Στην τελευταία περίπτωση το σύνολο σχεδόν των δεδομένων μεταφέρεται αυτόματα.

ADEIA 173

8.4.4 Συντελεστές Θερμοπερατότητας Κτιρίου Στο παράθυρο αυτό εμφανίζονται συγκεντρωμένες στην οθόνη όλες οι τιμές των συντελεστών Κw που προβλέπονται από τον Κανονισμό Θερμομόνωσης, όπως έχουν υπολογιστεί από το πρόγραμμα στη μελέτη μας. Αυτοί εμφανίζονται με την ακόλουθη σειρά.

• Μέσος συντελεστής θερμοπερατότητας των εξωτερικών τοίχων κάθε ορόφου του κτιρίου Kw (<0.6 Kcal/m2*h*oC): O χρήστης βλέπει στην πρώτη γραμμή τη επιτρεπόμενη τιμή του Kw για τους εξωτερικούς τοίχους (χωρίς τα ανοίγματα) και από κάτω τις υπολογιζόμενες τιμές για κάθε όροφο και προσανατολισμό του κτιρίου.

• Μέσος συντελεστής Τοίχων Διαχωρισμού Kw (εφόσον υπάρχουν Τοίχοι Διαχωρισμού στη μελέτη μας).

• Μέσος συντελεστής θερμοπερατότητας των εξωτερικών τοίχων και ανοιγμάτων κάθε ορόφου του κτιρίου Kw (<1.6 Kcal/ m2*h*oC): O χρήστης βλέπει στην πρώτη γραμμή τη επιτρεπόμενη τιμή του Kw για τους εξωτερικούς τοίχους και τα ανοίγματα, και από κάτω τις υπολογιζόμενες τιμές για κάθε όροφο του κτιρίου.

• Μέσος συντελεστής θερμοπερατότητας του κτιρίου Km: O χρήστης βλέπει τo επιτρεπόμενo Kmax, καθώς και το υπολογιζόμενο στη μελέτη.

Συγκρίνουμε την τιμή του Km που υπολογίστηκε με την τιμή του Kmax που προσδιορίστηκε. Διακρίνουμε δύο περιπτώσεις:

α) εάν Km ≤ Κmax, η θερμομόνωση είναι αποδεκτή βάσει του κανονισμού θερμομόνωσης.

β) εάν το Km > Κmax, πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τους συντελεστές θερμοπερατότητας k των διαφόρων δομικών στοιχείων ή να μειώσουμε την επιφάνεια των ανοιγμάτων ή να μειώσουμε το συντελεστή θερμοπερατότητάς τους (αυξάνοντας τη μόνωση στις τοιχοποιίες-δάπεδα-οροφές ή επιλέγοντας διπλά τζάμια για τα ανοίγματα). Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός, ότι το πρόγραμμα παρέχει και τη δυνατότητα αυτόματου προσδιορισμού των απαιτούμενων συντελεστών k μέσω της επιλογής “Βελτιστοποίηση” που θα δούμε πιο κάτω.

8.4.5 Μη αποδεκτοί Συντελεστές Θερμοπερατότητας Στο παράθυρο αυτό παρουσιάζονται -με την ίδια σειρά που περιγράφηκε και στο προηγούμενο παράθυρο- οι συντελεστές που δεν είναι αποδεκτοί βάσει του Κανονισμού Θερμομόνωσης. Αυτό γίνεται για να δει ο χρήστης που υπάρχει πρόβλημα, ώστε να ενεργήσει ανάλογα. Για παράδειγμα, εάν το Km για τους τοίχους χωρίς τα ανοίγματα είναι μεγαλύτερο του 0.6 τότε δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το να μεγαλώσουμε τη μόνωση σε κάποιους τοίχους. Εάν βρισκόμαστε κάτω από το όριο του 0.6 αλλά πάνω από το 1.6 (τοίχοι μαζί με ανοίγματα) τότε μπορούμε είτε να βάλουμε διπλά ανοίγματα είτε να μεγαλώσουμε ξανά τη μόνωση στους τοίχους, είτε να κάνουμε και τα δύο.

Όλες αυτές οι ενέργειες μπορούν να αποφευχθούν με τη βοήθεια της “Βελτιστοποίησης”, επιλογής που αναθέτει στο πρόγραμμα να βρει αυτόματα την οικονομικότερη λύση.

4M 174

Βελτιστοποίηση: Πιέζοντας από το κεντρικό menu του προγράμματος το εικονίδιο που αντιστοιχεί στη “Βελτιστοποίηση” υπολογίζεται αυτόματα ο συνδυασμός εκείνων των μονωτικών που αντιστοιχεί στο ελάχιστο κόστος και ικανοποιεί τα όρια του κανονισμού, δηλαδή εντοπίζεται η βέλτιστη οικονομοτεχνική λύση. Για το σκοπό αυτό λαμβάνονται υπόψη το ελάχιστο πάχος, μέγιστο πάχος και βήμα μεταβολής του μονωτικού υλικού που έχει δοθεί για το μονωτικό στο αντίστοιχο δομικό στοιχείο (βλ. Δομικά Στοιχεία). Η βέλτιστη λύση προτείνεται στο χρήστη, ο οποίος μπορεί να την επιλέξει, οπότε γίνεται αντίστοιχη ενημέρωση των παχών μονωτικού στα δομικά στοιχεία, ή να την απορρίψει, μέσω σχετικής επιλογής, επιλέγοντας τα πάχη που αντιστοιχούν στα δομικά στοιχεία.

Προσοχή! Πριν από την εκτέλεση της εντολής “Βελτιστοποίηση”, ο χρήστης θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι σε κάθε δομικό στοιχείο έχουν οριστεί ελάχιστα και μέγιστα πάχη μόνωσης, καθώς και το βήμα μεταβολής. Σε αντίθετη περίπτωση το πρόγραμμα μπορεί να "ψάχνει" για ώρα αφού οι ενδιάμεσες λύσεις είναι πρακτικά απεριόριστες.

Σημείωση: Η βελτιστοποίηση τροποποιεί το συντελεστή θερμοπερατότητας k μόνο των δομικών στοιχείων και όχι των ανοιγμάτων (θεωρεί ότι η επιλογή μονών ή διπλών ανοιγμάτων είναι επιλογή του μελετητή). Έτσι, μπορεί να χρειαστεί να αλλάξει ο χρήστης μόνος του το k των ανοιγμάτων προκειμένου να “πιάσει” το επιθυμητό Km.

8.4.6 Προμέτρηση Υλικών Παρουσιάζεται αναλυτική κατάσταση με τα μονωτικά υλικά και τα ανοίγματα που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη, τα επιμέρους κόστη τους και το συνολικό κόστος τους. Ισχύουν οι δυνατότητες επεξεργασίας που περιγράφονται στην ενότητα 1.3.4.2 γενικά για την Προμέτρηση και την Κοστολόγηση.

8.4.7 Παραδοχές Αναγράφεται το κείμενο των γενικών παραδοχών του τεύχους της μελέτης (σύνοψη κανονισμού), το οποίο μπορεί να συμπεριληφθεί στην εκτύπωση της μελέτης εφόσον το έχουμε επιλέξει στα "Περιεχόμενα Εκτυπώσεων". Ο χρήστης μπορεί να δημιουργήσει και να επιλέξει δικά του πρότυπα, καθώς επίσης και να τα επεξεργαστεί με τον κειμενογράφο του πακέτου, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην ενότητα 1.3.4.5.

Σημείωση: Τα αρχεία προτύπων παραδοχών βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\ΜΟΝΟ\ με ονομασίες MOΝΟPR01.RTF, MOΝΟPR02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές των προτύπων βρίσκονται στο αρχείο ΜΟΝOPR.LST.

ADEIA 175

8.4.8 Eξώφυλλο (τεύχους μελέτης) Το παράθυρο “Εξώφυλλο” αποτελεί την πρώτη σελίδα εκτύπωσης της μελέτης (cover page) και το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει από μία ομάδα διαφορετικών τύπων εξώφυλλων, ή ακόμα και να δημιουργήσει το δικό του εξώφυλλο, όπως ακριβώς το επιθυμεί (βλ. ενότητα 1.3.4.6).

Σημειώσεις: Τα αρχεία εξώφυλλων βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\ΜΟΝΟ\ με ονομασίες MOΝΟCP01.RTF, MOΝΟCP02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές των προτύπων στο αρχείο ΜΟΝOCP.LST.

8.5 Βιβλιοθήκες Οι Βιβλιοθήκες της εφαρμογής της Θερμομόνωσης περιλαμβάνουν Δομικά Υλικά, Δομικά Στοιχεία, Ανοίγματα και Πόλεις. Οι βιβλιοθήκες είναι ανοιχτές σε ενημέρωση από το χρήστη ο οποίος μπορεί να τις τροποποιήσει σύμφωνα με την επιθυμία του ή και να προσθέσει νέα δεδομένα.

Ο χρήστης μπορεί να ενημερώσει ή να διαχειριστεί τις βιβλιοθήκες σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην ενότητα 1.3.5.

8.5.1 Δομικά Υλικά Η βιβλιοθήκη αυτή περιλαμβάνει κατάλογο Υλικών, από τα οποία συντίθενται τα Δομικά Στοιχεία. Τέτοια Υλικά είναι για παράδειγμα το επίχρισμα, το τούβλο, η μόνωση, το ξύλο κ.α. Κάθε υλικό ορίζεται από την περιγραφή του, την πυκνότητά του, το συντελεστή λ και τον τύπο της διαγράμμισης (pattern). Η βιβλιοθήκη είναι ανοιχτή στο χρήστη για να την τροποποιήσει ή και να ορίσει νέα Υλικά, με τα χαρακτηριστικά που επιθυμεί.

4M 176

8.5.2 Δομικά Στοιχεία Η βιβλιοθήκη Δομικών Στοιχείων περιλαμβάνει ένα κατάλογο από Δομικά Στοιχεία τα οποία, όπως είδαμε και πιο πάνω, μπορεί να επιλέξει ο χρήστης στη μελέτη του και να τα τροποποιήσει όπως επιθυμεί. Η λίστα περιέχει μία σειρά από τα δομικά στοιχεία που συναντάει κανείς πιο συχνά και επιλέγοντας ένα από αυτά οδηγούμαστε σε παράθυρο της γνωστής μορφής. Ισχύουν και εδώ όλες οι δυνατότητες που περιγράφηκαν πιο πάνω με τη διαφορά ότι εδώ οι αλλαγές είναι μόνιμες, δηλαδή δεν αναφέρονται σε κάποια μελέτη όπως στα “Στοιχεία” -> “Δομικά”.

8.5.3 Ανοίγματα Περιέχονται διάφοροι τύποι ανοιγμάτων καθένας από τους οποίους χαρακτηρίζεται με συγκεκριμένο συντελεστή θερμοπερατότητας και κόστος.

8.5.4 Ζώνες Θερμομόνωσης (Πόλεις) Περιέχεται κατάλογος με τις κυριότερες ελληνικές πόλεις και τις ζώνες θερμομόνωσης στις οποίες ανήκουν (Α, Β, ή Γ), σύμφωνα με τον Κανονισμό Θερμομόνωσης. Ο χρήστης μπορεί να προσθέσει και άλλες πόλεις εάν το επιθυμεί, συμβουλευόμενος το χάρτη των ζωνών που φαίνεται παρακάτω.

ADEIA 177

Σημειώσεις: Τα αρχεία των βιβλιοθηκών που χρησιμοποιεί το πρόγραμμα της Θερμομόνωσης, βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\LIBS\DATAF\ με ονομασίες:

Δομικά Υλικά DBA1.MDB

Δομικά Στοιχεία DBA2.MDB

Ανοίγματα DBA3.MDB

Ζώνες Θερμομόνωσης DBB1.MDB

4M 178

8.6 Βοήθεια (Ηelp) Η επιλογή αυτή περιγράφει στο χρήστη τις οδηγίες χρήσης του προγράμματος και άλλες χρήσιμες οδηγίες, σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν στην ενότητα 1.3.6.

Σημείωση: Περισσότερες λεπτομέρειες για τον ισχύοντα Κανονισμό Θερμομόνωσης μπορεί να βρει κανείς στον ίδιο τον Κανονισμό Θερμομόνωσης (ΦΕΚ 362/4.7.79) καθώς και στις Οδηγίες Υπουργείου Δημοσίων Έργων για τη σύνταξη των μελετών θερμομόνωσης (19/9/78 Α.Π. 26354/476).

Περιεχόμενα και ευρετήριο: Με την επιλογή αυτή ανοίγει παράθυρο με τις οδηγίες χρήσης του προγράμματος μαζί με άλλες χρήσιμες οδηγίες (βλ. ενότητα 1.3).

Μια ιδιαίτερα χρήσιμη δυνατότητα του προγράμματος είναι η εμφάνιση βοήθειας για το θέμα στο οποίο βρίσκεται κάθε φορά ο χρήστης πιέζοντας το πλήκτρο F1 του πληκτρολογίου. Έτσι, η βοήθεια του προγράμματος γίνεται πλέον πιο άμεση και φιλική στο χρήστη, που μπορεί να ανατρέχει σε αυτή όποτε προκύπτει κάποια απορία.

Σύνδεση με web 4Μ: Εφόσον υπάρχει σύνδεση με το Internet, η επιλογή αυτή μεταφέρει το χρήστη αυτόματα στο web site της 4Μ. Αποστολή μελέτης με e-mail: Με την αποστολή email ο χρήστης μπορεί να στείλει με email στο τμήμα υποστήριξης της εταιρείας, τη μελέτη που επεξεργάζεται. Βασική προϋπόθεση για την αποστολή του e-mail είναι η σύνδεση του χρήστη στο δίκτυο. Δυνατότητα αποστολής μελέτης με αυτό τον τρόπο έχουν μόνο οι Συνδρομητές.

Περί: Εμφανίζεται η οθόνη "Περί" (about) στην οποία φαίνεται η ακριβής έκδοση που κατέχει ο χρήστης.

ADEIA 179

4M 180

9 Πυρασφάλεια Η Πυρασφάλεια μας υπολογίζει και μας εκτυπώνει τα έντυπα για την παθητική και ενεργητική πυροπροστασία. Το πρόγραμμα εκτελείται με διπλό κλικ του ποντικιού πάνω στο αντίστοιχο εικονίδιο, οπότε μετά από λίγο εμφανίζεται το παράθυρο με το menu της εφαρμογής:

Παρατηρούμε, ότι οι επιλογές του βασικού menu χωρίζονται στις ομάδες "Αρχεία", "Στοιχεία", ‘’Δεδομένα’’, "Εμφάνιση", "Παράθυρα", "Βιβλιοθήκες", και "Βοήθεια", που περιγράφονται πιο κάτω με τις διάφορες υποεπιλογές τους.

9.1 Αρχεία Η επιλογή "Αρχεία" περιλαμβάνει υποεπιλογές που ισχύουν σε κάθε εφαρμογή και περιγράφηκαν αναλυτικά στην παράγραφο 1.3.1. Ανακεφαλαιώνοντάς τις σε συντομία, έχουμε:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

ADΕΙΑ 181

Ενημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο FINE.

Προσοχή! Εφόσον χρησιμοποιηθεί η επιλογή «Ενημέρωση από Σχέδιο» χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και εισαγωγή χώρων στις κατόψεις με FINE, τότε τα δεδομένα που τυχόν έχουμε συμπληρώσει στα φύλλα θα αντικατασταθούν με κενά.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Μελέτης Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη τη στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης Πυρασφάλειας, τα οποία θέλουμε να εκτυπωθούν.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Εξαγωγή σε αρχείο RTF: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PYRA.RTF).

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PYRA.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PYRA.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Εξαγωγή σε αρχείο PDF: Δημιουργείται Αρχείο PDF με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία PYRA.PDF).

Έξοδος: Έξοδος από την εφαρμογή.

182 4Μ

9.2 Στοιχεία Πρόκειται για τα βασικά δεδομένα της μελέτης που χωρίζονται στα γενικά στοιχεία (επικεφαλίδες της μελέτης), στα είδη χρήσεων του κτιρίου, στα ειδικά στοιχεία και στον πίνακα πλευρικών ανοιγμάτων του κτιρίου.

9.2.1 Μελέτης Όπως προαναφέρθηκε, τα γενικά στοιχεία αναφέρονται σε τίτλους και επικεφαλίδες, που αφορούν την ταυτότητα του έργου. Μεταξύ αυτών συμπληρώνονται και τα παρακάτω στοιχεία:

• Χρήση: Αναγράφεται η χρήση για την οποία προορίζεται το κτίριο.

• Πόλη: Αναγράφεται η πόλη στην οποία βρίσκεται το κτίριο.

• Οδός: Αναγράφεται η διεύθυνση στην οποία βρίσκεται το κτίριο.

• Ιδιοκτήτης: Αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του ιδιοκτήτη.

• Υπεύθυνος Πυρασφάλειας: Αναγράφεται ο υπεύθυνος πυρασφάλειας (αν δεν υπάρχει η δεν απαιτείται το αφήνουμε άδειο).

• Η μελέτη συντάχθηκε από τον: Αναγράφεται ο μηχανικός που θα εκπονήσει τη μελέτη

9.2.2 Είδη Χρήσεων Κτιρίου Όλα τα κτίρια, ανεξαρτήτως της χρήσης τους διακρίνονται από άποψη πυροπροστασίας σε υφιστάμενα και νέα.

Οριακό σημείο για τη διάκριση τους αυτή, θωρείται η ημερομηνία έναρξης ισχύος του Π.Δ. 71/1988 «Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων».

Ως Υφιστάμενα κτίρια θεωρούνται εκείνα όπου η υποβολή αίτησης για έκδοση οικοδομικής άδειας έγινε πριν την ημερομηνία έναρξης ισχύος του προαναφερόμενου Προεδρικού διατάγματος ενώ ως νέα θεωρούνται εκείνα τα κτίρια που η αίτηση για έκδοση οικοδομικής άδειας υποβλήθηκε μετά την έναρξη ισχύος του.

Για όλες τις χρήσεις κτιρίων, πλην αυτής των Ξενοδοχείων, η έναρξη ισχύος του Π.Δ 71/88 καθορίσθηκε να είναι δώδεκα (12) μήνες μετά τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, δηλαδή την 17-2-1989, για τα δε νέα και υφιστάμενα Ξενοδοχεία ορίσθηκε ένα (1) μήνα μετά τη δημοσίευση του, δηλαδή την 17-3-1988.

Προκειμένου να διαπιστωθεί αν ένα κτίριο είναι νέο η υφιστάμενο για να εφαρμοσθεί η αντίστοιχη νομοθεσία πυροπροστασίας ο ενδιαφερόμενος πρέπει να προσκομίσει την οικοδομική άδεια του κτιρίου ή εναλλακτικά οποιοδήποτε έγγραφο στοιχείο (π.χ βεβαίωση δήμου η Κοινότητας, άδεια Ε.Ο.Τ, μισθωτήριο συμβόλαιο, λογαριασμό Δ.Ε.Η κ.λ.π) που να αποδεικνύει αν το κτίριο είναι υφιστάμενο ή νέο.

Στα πλαίσια της επιλογής αυτής εμφανίζεται παράθυρο στον οποίο απαιτείται η εισαγωγή των χρήσεων του κτιρίου (μέχρι πέντε στον αριθμό). Αυτό γίνεται επιλέγοντας από τη λίστα τις χρήσεις που υπάρχουν στο κτίριο (με αντιστοιχία μία χρήση για κάθε φύλλο). Η εμφανιζόμενη λίστα των χρήσεων εξαρτάται και από την επιλογή "ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΚΤΙΡΙΟ". Εάν δεν έχει δηλωθεί υφιστάμενο κτίριο θα εμφανιστεί η λίστα με τις ακόλουθες κατηγορίες (χρήσεις):

ADΕΙΑ 183

1. Κατοικίες: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται όλα τα κτίρια που χρησιμοποιούνται για κατοικία, δηλαδή μονοκατοικίες, διπλοκατοικίες, και πολυκατοικίες (κτίρια διαμερισμάτων) ανεξάρτητα από το σύστημα δόμησης τους και τη θέση του κτιρίου στο οικόπεδο ή τον αριθμό των ορόφων τους. Όπου υπάρχουν και άλλες χρήσεις μέσα στο ίδιο το κτίριο ισχύουν οι διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία στην οποία κατατάσσονται αυτά τα τμήματα.

2. Ξενοδοχεία: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται όλες οι τουριστικές εγκαταστάσεις, που αναφέρονται στις προδιαγραφές του ΕΟΤ με την ονομασία ξενοδοχεία, και όπως αυτές αναλύονται σε διάφορους τύπους κτιρίων και χρησιμοποιούνται για ύπνο και προσωρινή διαμονή, δυναμικότητας τουλάχιστον 20 ατόμων. Για παρόμοια κτίρια που φιλοξενούν λιγότερα από 20 άτομα, οι απαιτήσεις πυροπροστασίας καθορίζονται κατά περίπτωση από την αρμόδια αρχή. Ως μονάδα διαμονής ορίζεται ο κοιτώνας ξενοδοχείου με τους βοηθητικούς χώρους ή το αυτοτελές διαμέρισμα (σουίτα) σε ξενοδοχειακό κτίριο.

3. Εκπαιδευτήρια: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται τα κτίρια όλων των βαθμίδων δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης, τα φροντιστήρια, τα νηπιαγωγεία και οι παιδικοί σταθμοί.

4. Γραφεία: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων που χρησιμοποιούνται από δημόσιες υπηρεσίες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις ή άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για διοικητικές, επιχειρηματικές και πνευματικές δραστηριότητες, χωρίς να ανήκουν στην κατηγορία των καταστημάτων. Σε περίπτωση ύπαρξης αιθουσών συνάθροισης κοινού με πληθυσμό μεγαλύτερο των 50 ατόμων, μέσα σε κτίρια γραφείων, ισχύουν για τις περιπτώσεις αυτές οι αντίστοιχες διατάξεις για αίθουσες συγκέντρωσης κοινού. Όταν στο κτίριο υπάρχουν και άλλες χρήσεις εξετάζονται με βάση την κατηγορία στην οποία ανήκουν αν καταλαμβάνει επιφάνεια μεγαλύτερη από το 1/4 της συνολικής επιφάνειας του κτιρίου.

184 4Μ

5. Καταστήματα: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων που χρησιμοποιούνται σαν καταστήματα, για την έκθεση, πώληση και αποθήκευση εμπορευμάτων, τον καλλωπισμό ατόμων και την επεξεργασία αγαθών (χωρίς να ανήκουν στην κατηγορία βιομηχανίες -αποθήκες). Ειδικότερα, περιλαμβάνονται καταστήματα και πολυκαταστήματα, αγορές και υπεραγορές, φαρμακεία, κουρεία, κομμωτήρια, ινστιτούτα καλλωπισμού, ραφεία, υποδηματοποιεία κλπ. Κατάστημα ή καταστήματα που βρίσκονται σε κτίρια με κύρια χρήση κατοικίας, ξενοδοχείων, γραφείων, συνάθροισης κοινού εξετάζονται ξεχωριστά σύμφωνα με τις απαιτήσεις του παρόντος κεφαλαίου, ανεξάρτητα από το εμβαδόν τους. Ιδιαίτερα όταν το κατάστημα παρουσιάζει υψηλό βαθμό κινδύνου πρέπει:

• Να έχει ξεχωριστές οδεύσεις διαφυγής από το υπόλοιπο κτίριο.

• Να έχει χειροκίνητο σύστημα συναγερμού ή αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης ή πυρόσβεσης ανάλογα με την περίπτωση.

• Να αποτελεί ξεχωριστό πυροδιαμέρισμα.

6. Χώρος συνάθροισης κοινού Σ1 - Θέατρα - Κινηματογράφοι: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή υπαίθριοι ή ημιυπαίθριοι χώροι που ανήκουν στην κατηγόρια Σ1 του άρθρου 10 του Π.Δ. 71/88. Στην κατηγορία Σ1 ανήκουν Θέατρα, κινηματογράφοι, συνεδριακά κέντρα, αίθουσες διαλέξεων, συναυλιών, δικαστηρίων, αμφιθέατρα και μεγάλες αίθουσες διδασκαλίας, ναοί κλπ.

7. Χώρος συνάθροισης κοινού Σ3 - Κέντρα διασκέδασης: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή υπαίθριοι ή ημιυπαίθριοι χώροι που ανήκουν στην κατηγορία Σ3 και χρησιμοποιούνται σαν Κέντρα διασκέδασης, λέσχες, bar κλπ.

8. Χώρος συνάθροισης κοινού Σ3 - Εστιατόρια: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή υπαίθριοι ή ημιυπαίθριοι χώροι που ανήκουν στην κατηγορία Σ3 και χρησιμοποιούνται σαν Εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία, καφενεία κλπ..

9. Χώρος συνάθροισης κοινού Σ2 - Μουσεία: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή υπαίθριοι ή ημιυπαίθριοι χώροι που ανήκουν στην κατηγορία Σ3 και χρησιμοποιούνται σα Μουσεία, χώροι εκθέσεων, χώροι αναμονής συγκοινωνιακών μέσων, χώροι αναμονής θεαμάτων (φουαγιέ), κλπ.

10.Χώρος συνάθροισης κοινού Σ4 - Γυμναστήρια: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή υπαίθριοι ή ημιυπαίθριοι χώροι που ανήκουν στην κατηγορία Σ4 και χρησιμοποιούνται σα Χώροι αθλητικών εκδηλώσεων.

11.Κτίρια υγείας και κοινωνικής πρόνοιας: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα (νοσοκομεία, κλινικές, ψυχιατρεία, ιδρύματα χρόνιων παθήσεων, κέντρα υγείας, κλπ.) και τα ιδρύματα κοινωνικής πρόνοιας (γηροκομεία, βρεφονηπιακοί σταθμοί, παιδικοί σταθμοί με νυχτερινή διαμονή, κλπ.). Νοσηλευτική μονάδα ονομάζεται μία περιοχή νοσηλευτικού κτιρίου, όπου στεγάζεται αυτοτελής λειτουργική ενότητα νοσηλείας εσωτερικών ασθενών, με ιδιαίτερο νοσηλευτικό προσωπικό και μία προϊσταμένη αδερφή.

12.Βιομηχανίες Ζ1: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων (ή δομικές κατασκευές) που στεγάζουν βιομηχανίες, βιοτεχνίες, εργαστήρια, κάθε είδους κλπ, στις οποίες παράγονται ή επεξεργάζονται διάφορα προϊόντα και εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με το Παράρτημα της Απόφασης 5905/Φ15/839/95 (ΦΕΚ 611 Β της 12.7.95) του Υπουργού Βιομηχανίας και Ενέργειας στην κατηγορία Ζ1: χαμηλού βαθμού κινδύνου (Αα,Βα,Cα,D της Απόφασης 5905).

ADΕΙΑ 185

13.Βιομηχανίες Ζ2: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων (ή δομικές κατασκευές) που στεγάζουν βιομηχανίες, βιοτεχνίες, εργαστήρια, κλπ., στις οποίες παράγονται ή επεξεργάζονται διάφορα προϊόντα και που κατατάσσονται, σύμφωνα με την επικινδυνότητά τους σε σχέση με την εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με το Παράρτημα της Απόφασης 5905/Φ15/839/95 (ΦΕΚ 611 Β της 12.7.95) του Υπουργού Βιομηχανίας και Ενέργειας στην κατηγορία Ζ2: μέσου βαθμού κινδύνου (Αβ, Ββ, Cβ της Απόφασης 5905)

14.Βιομηχανίες Ζ3: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων (ή δομικές κατασκευές) που στεγάζουν βιομηχανίες, βιοτεχνίες, εργαστήρια, κλπ, στις οποίες παράγονται ή επεξεργάζονται διάφορα προϊόντα και που κατατάσσονται, σύμφωνα με την επικινδυνότητά τους σε σχέση με την εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με το Παράρτημα της Απόφασης 5905/Φ15/839/95 του Υπουργού Βιομηχανίας και Ενέργειας στην κατηγορία Ζ3: υψηλού βαθμού κινδύνου (Αγ,Βγ,Cγ της απόφασης 5905)

15.Αποθήκες Ζ1: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων (ή δομικές κατασκευές) που στεγάζουν αποθήκες κάθε είδους στις οποίες αποθηκεύονται πρώτες ύλες ή άλλα αγαθά και κατατάσσονται, σύμφωνα με την επικινδυνότητά τους σε σχέση με την εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με το Παράρτημα της Απόφασης 5905/Φ15/839/95 του Υπουργού Βιομηχανίας και Ενέργειας στην κατηγορία Ζ1: χαμηλού βαθμού κινδύνου (Αα,Βα,Cα,D της Απόφασης 5905). Η κατάταξη μπορεί να γίνει ορθότερα με βάση τη μέση πυκνότητα του πυροθερμικού φορτίου, εφόσον αυτό παραμένει σχετικά σταθερό, ως εξής:

• Ζ1: πυροθερμικό φορτίο < 1000 MJ/m²

• Z2: πυροθερμικό φορτίο 1000 - 2000 MJ/m²

• Ζ3: πυροθερμικό φορτίο > 2000 MJ/m²

Καταστήματα, που χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο για αποθήκευση εμπορευμάτων, κατατάσσονται μετά από κρίση της ελέγχουσας Αρχής στην κατηγορία αυτή.

16.Αποθήκες Ζ2: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων (ή δομικές κατασκευές) που στεγάζουν αποθήκες κάθε είδους στις οποίες αποθηκεύονται πρώτες ύλες ή άλλα αγαθά και κατατάσσονται, σύμφωνα με την επικινδυνότητά τους σε σχέση με την εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με το Παράρτημα της Απόφασης 5905/Φ15/839/95 του Υπουργού Βιομηχανίας και Ενέργειας στην κατηγορία Ζ2: μέσου βαθμού κινδύνου (Αβ, Ββ, Cβ της Απόφασης 5905). Η κατάταξη μπορεί να γίνει ορθότερα με βάση τη μέση πυκνότητα του πυροθερμικού φορτίου, εφόσον αυτό παραμένει σχετικά σταθερό, ως εξής:

• Ζ1: πυροθερμικό φορτίο < 1000 MJ/m²

• Z2: πυροθερμικό φορτίο 1000 - 2000 MJ/m²

• Ζ3: πυροθερμικό φορτίο > 2000 MJ/m²

Καταστήματα, που χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο για αποθήκευση εμπορευμάτων, κατατάσσονται μετά από κρίση της ελέγχουσας Αρχής στην κατηγορία αυτή.

186 4Μ

17.Αποθήκες Ζ3: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται κτίρια ή τμήματα κτιρίων (ή δομικές κατασκευές) που στεγάζουν αποθήκες κάθε είδους στις οποίες αποθηκεύονται πρώτες ύλες ή άλλα αγαθά και κατατάσσονται, σύμφωνα με την επικινδυνότητά τους σε σχέση με την εκδήλωση πυρκαγιάς, σύμφωνα με το Παράρτημα της Απόφασης 5905/Φ15/839/95 του Υπουργού Βιομηχανίας και Ενέργειας Ζ3: υψηλού βαθμού κινδύνου (Αγ, Βγ, Cγ της απόφασης 5905). Η κατάταξη μπορεί να γίνει ορθότερα με βάση τη μέση πυκνότητα του πυροθερμικού φορτίου, εφόσον αυτό παραμένει σχετικά σταθερό, ως εξής:

• Ζ1: πυροθερμικό φορτίο < 1000 MJ/m²

• Z2: πυροθερμικό φορτίο 1000 - 2000 MJ/m²

• Ζ3: πυροθερμικό φορτίο > 2000 MJ/m²

Καταστήματα, που χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο για αποθήκευση εμπορευμάτων, κατατάσσονται μετά από κρίση της ελέγχουσας Αρχής στην κατηγορία αυτή.

18. Χώροι στάθμευσης οχημάτων Θ1: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται μονώροφα κτίρια ή τμήματα κτιρίων ή ημιυπαίθριοι χώροι που χρησιμοποιούνται για στάθμευση αυτοκινήτων ή /και στεγάζουν πρατήρια υγρών καυσίμων.

Σημειώσεις:

• Εάν σε τμήμα κτιρίου άλλης χρήσης στεγάζεται πρατήριο υγρών καυσίμων ή υπάρχει χώρος στάθμευσης για περισσότερα από 10 αυτοκίνητα, το τμήμα αυτό εξετάζεται με τις διατάξεις για Garage ανεξάρτητα από το εμβαδόν του και πρέπει να αποτελεί ξεχωριστό πυροδιαμέρισμα με τις δικές του οδεύσεις διαφυγής.

• Όπου συνυπάρχουν στο ίδιο κτίριο χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων με συνεργείο επισκευών αυτοκινήτων, ο χώρος ταξινομείται στην κατηγορία Ζ (βιομηχανίες - αποθήκες).

19. Χώροι στάθμευσης οχημάτων θ2: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται υπέργεια πολυώροφα κτίρια ή τμήματα κτιρίων που χρησιμοποιούνται για στάθμευση αυτοκινήτων ή / και στεγάζουν πρατήρια υγρών καυσίμων. Iσχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις της παραγράφου 18.

20. Χώροι στάθμευσης οχημάτων θ3: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται υπόγεια κτιρίων ή τμήματα υπογείων κτιρίων που χρησιμοποιούνται για στάθμευση αυτοκινήτων ή / και στεγάζουν πρατήρια υγρών καυσίμων. Ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις της παραγράφου 18.

21. Κτίρια σωφρονισμού: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται όσα κτίρια ή τμήματα κτιρίων χρησιμοποιούνται για κράτηση, σωφρονισμό ή έκτιση ποινών. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν μεταξύ άλλων και τα κρατητήρια, αναμορφωτήρια και οι φυλακές.

Σημειώσεις:

• Στην περίπτωση που έχουμε πολλαπλές χρήσεις στο ίδιο κτίριο (Εγκ. 39093/8-6-89):

1. Ο χαρακτηρισμός της κατηγορίας αναφέρεται ή σε ολόκληρο το κτίριο (πχ. κτίριο κατοικίας αμιγές) ή σε τμήμα του (π.χ. τρεις όροφοι γραφεία και τρεις όροφοι καταστήματα) ή αφορά την κύρια χρήση του (π.χ. ξενοδοχείο και 2 υπόγειοι όροφοι γκαράζ).

2. Γενικά όταν ένα κτίριο έχει περισσότερες από μία χρήσεις η κάθε χρήση του εξετάζεται χωριστά.

ADΕΙΑ 187

3. Ένα κτίριο θεωρείται ότι έχει μια χρήση (αυτή που κυριαρχεί) όταν τυχόν επί μέρους χρήσεις είναι υποβοηθητικές της κύριας χρήσης και είναι απαραίτητο να συνυπάρχουν στο ίδιο κτίριο για τη λειτουργία ενός ενιαίου λειτουργικά οργανισμού.

• Τυχόν δευτερεύουσα χρήση που συνυπάρχει στο κτίριο πρέπει να εξετάζεται χωριστά στις εξής περιπτώσεις:

α) όταν πρόκειται για κατοικία,

β) αν η δευτερεύουσα χρήση καταλαμβάνει επιφάνεια μεγαλύτερη του 1/4 της συνολικής επιφάνειας του κτιρίου και,

γ) επισημαίνουμε και ειδικές περιπτώσεις που προκύπτουν από τις ειδικές διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες επιβάλλεται να εξετάζεται χωριστά τμήμα κτιρίου με ορισμένη χρήση ανεξάρτητα από το εμβαδόν του τμήματος πχ. χώρου συνάθροισης κοινού, καταστήματα κλπ.

Όλα τα παραπάνω ισχύουν στην περίπτωση νέου, δηλαδή μη υφισταμένου κτιρίου. Στην περίπτωση που έχουμε υφιστάμενο κτίριο (βλ. αμέσως παρακάτω) μπορούν να επιλεγούν οι εξής κατηγορίες:

1. Ξενοδοχείο

2. Χώρος συνάθροισης κοινού: Σύμφωνα με την 3/81 Πυροσβεστική Διάταξη

3. Βιομηχανία

4. Χώρος στάθμευσης

5. Κατάστημα: Σύμφωνα με το Π.Δ. 9/1997 “Λήψη μέτρων πυροπροστασίας σε εμπορικά καταστήματα” για τα καταστήματα που δεν εμπίπτουν α) στην 1/1978 (Β’1148) “Λήψη μέτρων Πυροπροστασίας …” και β) στο Π.Δ. 71/1988 (Α’32) “Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων”.

6. Αποθήκη: Σύμφωνα με την 6/96 Πυροσβεστική Διάταξη

7. Θέατρο: Σύμφωνα με το Βασιλικό Διάταγμα

8. Πολυκατάστημα: Σύμφωνα με την 1/78 Πυροσβεστική Διάταξη

9.2.3 Ειδικά Στοιχεία Συμπληρώνονται τα ακόλουθα στοιχεία στην οθόνη διαλόγου που εμφανίζεται:

Πλάτος Τελικών Εξόδων: Αναγράφεται το άθροισμα των πλατών των τελικών εξόδων του κτιρίου. Συμπληρώνεται για όλες τις κατηγορίες κτιρίων.

Με F11 ή με κλικ στο αντίστοιχο εικονίδιο εμφανίζεται νέος διάλογος όπου συμπληρώνονται αναλυτικά οι τελικές έξοδοι που υπάρχουν στο υπό μελέτη κτίριο.

188 4Μ

Συμπληρώνονται αναλυτικά τα ακόλουθα στοιχεία:

• Επίπεδο: Επιλέγεται το επίπεδο (όροφο) στο οποίο βρίσκεται η τελική έξοδος. Η επιλογή γίνεται με το πλήκτρο F11 ή με το πάτημα του πλήκτρου εντός του πεδίου, όπου εμφανίζονται σε λίστα τα διαθέσιμα επίπεδα και από την οποία επιλέγεται το επίπεδο της εξόδου.

• Κατάληξη: Πληκτρολογείται η κατάληξη της εξόδου (π.χ. ένας δρόμος, ο περιβάλλον χώρος του οικοπέδου)

• Πλάτος: Δίνεται το πλάτος της τελικής εξόδου σε m. (π.χ. 1.2 )

Το πρόγραμμα αθροίζει από μόνο του το πλάτος όλων των τελικών εξόδων και ενημερώνει την προηγούμενη καρτέλα.

Σημείωση: Τελική έξοδος είναι η κατάληξη μιας πυροπροστατευμένης συνήθως όδευσης διαφυγής που οδηγεί σε μια οδό είτε σε κοινόχρηστο χώρο του οικισμού είτε σε ασφαλή από καπνό και φωτιά ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου, ο οποίος έχει άμεση επικοινωνία με κοινόχρηστο χώρο του οικισμού.

ADΕΙΑ 189

Γωνία μεταξύ δύο εξόδων: Αναγράφεται η μεγαλύτερη γωνία μεταξύ των δύο εξόδων που σχηματίζεται με κορυφή οποιοδήποτε σημείο του χώρου. Συμπληρώνεται μόνο για τις κατηγορίες κτιρίων Καταστήματα, Βιομηχανίες και Αποθήκες.

Ύψος κτιρίου: Συμπληρώνεται το συνολικό ύψος του κτιρίου, που χρησιμοποιείται για τις κατηγορίες κτιρίων Γραφεία, Καταστήματα, Νοσοκομεία και Garage θ2. Επίσης απαιτείται η συμπλήρωση και στους Χώρους Συνάθροισης Κοινού (θέατρα, Κινηματογράφοι, Κέντρα Διασκέδασης, Εστιατόρια, Μουσεία, Γυμναστήρια), με τη διαφορά ότι εδώ δίνεται το ύψος της στάθμης του δαπέδου του χώρου.

Κατηγορία (Α, Β, C ή D): Απαιτείται η συμπλήρωση μόνο στην περίπτωση Βιομηχανιών ή Αποθηκών ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκει η αντίστοιχη επιχείρηση σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (Τεύχος Δεύτερο, Αρ. Φύλλου 241/22.4.88).

Χώροι: Παρακάτω, καθορίζεται αν υπάρχουν ή όχι στο κτίριο χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων < 10 θέσεις, Ηλεκτρικός πίνακας κοινοχρήστων ΔΕΗ, Φρεάτιο ανελκυστήρα, Εσωτερικός φωταγωγός καθώς και αν γίνεται χρήση καυσίμου αερίου και μαγειρικής εστίας καυσίμου αερίου.

9.2.4 Επικίνδυνοι Χώροι Επιλέγονται ποιοι επικίνδυνοι χώροι από τους αναφερόμενους στον πίνακα (πχ. Μαγειρεία, Λεβητοστάσια κλπ) υπάρχουν στο κτίριο.

190 4Μ

Εφόσον τσεκάρεται το τετραγωνάκι (ένδειξη ότι υπάρχει τέτοιος χώρος στο κτίριο), σημειώνεται στην τρίτη στήλη ο όροφος του κτιρίου στον οποίο βρίσκεται ο επικίνδυνος αυτός χώρος.

9.2.5 Πίνακας Πλευρικών Ανοιγμάτων Κτιρίου Στον πίνακα που εμφανίζεται, θα πρέπει να αναγραφεί η μικρότερη απόσταση πλευράς κτιρίου από το όριο οικοπέδου ή από άλλο (άλλα) κτίριο (κτίρια). Ειδικότερα, δίνονται τα εξής στοιχεία:

1. Πλευρά κτιρίου: Πληκτρολογούμε το όνομα της πλευράς του κτιρίου που εξετάζουμε.

2. Όμορος τοίχος: Καθορίζουμε αν υπάρχει όμορος τοίχος

3. Απόσταση από τοίχο διαχωρισμού: Δίνουμε την απόσταση από τον τοίχο διαχωρισμού.

4. Απόσταση: Δίνουμε την απόσταση της αντίστοιχης πλευράς του κτιρίου από άλλο κτίριο ή το όριο του οικοπέδου σε μέτρα.

5. Εμβαδόν τοίχων: Δίνουμε το συνολικό εμβαδόν των τοίχων της πλευράς του κτιρίου σε m², για όλους τους ορόφους συνολικά σαν όψη.

6. Εμβαδόν ανοιγμάτων: Δίνουμε το συνολικό εμβαδόν των ανοιγμάτων που βρίσκονται στην πλευρά του κτιρίου σε m2.

7. Ποσοστό ανοιγμάτων: Εδώ το πρόγραμμα υπολογίζει το ποσοστό επί τοις εκατό του εμβαδού των ανοιγμάτων ως προς το εμβαδόν του τοίχου της αντίστοιχης πλευράς και ελέγχει εάν είναι μέσα στα όρια που ορίζει ο κανονισμός. Στην αντίθετη περίπτωση βγάζει μήνυμα και πληροφορεί το μελετητή ότι δεν ικανοποιείται το απαιτούμενο ποσοστό.

ADΕΙΑ 191

9.3 Δεδομένα 9.3.1 Φύλλο εισαγωγής παραμέτρων κτιρίου Το Φύλλο Υπολογισμών της Πυρασφάλειας είναι ένας πίνακας στον οποίο απαιτείται η εισαγωγή των στοιχείων ανά φύλλο (χρήση) και όροφο (επίπεδο).

Συνολικά υπάρχουν πέντε φύλλα όπου το πρώτο φύλλο αντιστοιχεί στην πρώτη χρήση, το δεύτερο στην δεύτερη κλπ. Οι γραμμές του κάθε φύλλου (χρήσης) αναφέρονται στους ορόφους ενώ οι στήλες στα στοιχεία που θα πρέπει να συμπληρωθούν.

Ειδικότερα, για κάθε χρήση ανά όροφο θα πρέπει να συμπληρωθούν τα ακόλουθα στοιχεία:

α) Μικτό Εμβαδόν Κάτοψης: Πρόκειται για το μικτό εμβαδόν κάτοψης του ορόφου, σε τετραγωνικά μέτρα, όπου συμπεριλαμβάνονται και οι ανοικτοί εξώστες (πατάρια). Απαιτείται η συμπλήρωση για όλες τις κατηγορίες κτιρίων.

Σε κάποιες χρήσεις θα πρέπει να γίνει και αναλυτική συμπλήρωση των χώρων της χρήσης σε κάθε επίπεδο.

Οι χρήσεις για τις οποίες απαιτείται αναλυτική συμπλήρωση είναι οι ακόλουθες:

192 4Μ

Εκπαιδευτήρια:

Συμπληρώνονται οι επιφάνειες των Αιθουσών διδασκαλίας, των Εργαστηρίων και των Υπολοίπων Χώρων, όπως φαίνεται και στο παρακάτω παράθυρο.

Γραφεία:

Συμπληρώνονται οι επιφάνειες των Ανεξάρτητων Γραφείων και των Ενιαίων Αιθουσών Γραφείου.

ADΕΙΑ 193

Κατάστημα:

Συμπληρώνονται τα εμβαδά των Χώρων Έκθεσης, των Κυλικείων-Εστιατορίων και των Χώρων Αποθήκευσης.

Χώροι Στάθμευσης Θ1, Θ2, Θ3:

Συμπληρώνεται η Επιφάνεια του Χώρου Στάθμευσης, οι Δημόσιοι Χώροι και οι Ιδιωτικοί χώροι.

194 4Μ

β) Μήκος Διαδρόμου ή Άμεσης Απόστασης Διαφυγής: Για τις Κατοικίες συμπληρώνεται το μήκος διαδρόμου από την εξώπορτα του πιο απομακρυσμένου διαμερίσματος έως την έξοδο κινδύνου, για τα Ξενοδοχεία την άμεση απόσταση ΑΒ της πιο μακρινής γωνίας από την πόρτα της μονάδας διαμονής και για τις υπόλοιπες κατηγορίες την άμεση απόσταση.

Σημείωση: Για τις Κατοικίες συμπληρώνεται η απόσταση από την εξώπορτα ενός διαμερίσματος μέχρι την έξοδο κίνδυνου η οποία δεν πρέπει να ξεπερνά τα 18m.Στην περίπτωση που ο κοινόχρηστος διάδρομος περικλείεται από δομικά στοιχεία με δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον 30min ή διαθέτει αυτόματα σύστημα πυρανίχνευσης η πυρόσβεσης το όρίο των 18 m μπορεί να επεκταθεί σε 30m

Για τα Ξενοδοχεία δίνουμε την άμεση απόσταση ΑΒ της πιο μακρινής γωνίας από την πόρτα της μονάδας διαμονής η οποία δεν ξεπερνά τα 12m

Για τις κατηγορίες Γραφείων και Εκπαιδευτηρίων συμπληρώνεται η μεγαλύτερη απόσταση από τις αποστάσεις, του πιο απομακρυσμένου σημείου από την πόρτα, κάθε γραφείου ή αίθουσας διδασκαλίας του ορόφου. Για όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες συμπληρώνεται η μεγαλύτερη άμεση απόσταση διαφυγής, όπου άμεση απόσταση διαφυγής είναι το μήκος της ευθείας γραμμής από τυχόν σημείο ενός ορόφου, μετρούμενη μέσα στο περίγραμμα του κτιρίου, προς την πλησιέστερη έξοδο κινδύνου, αγνοώντας τα ενδιάμεσα χωρίσματα και τους τοίχους εκτός από αυτούς του πυροπροστατευμένου κλιμακοστασίου.

γ) Πλάτος Διαδρόμου: Συμπληρώνεται το ελάχιστο πλάτος του διαδρόμου για κάθε όροφο του κτιρίου σε m. Η επιλογή είναι προαιρετική. Εάν δεν υπάρχει διάδρομος από όπου περνάει η όδευση διαφυγής τότε αφήνουμε κενό το αντίστοιχο πεδίο.

ADΕΙΑ 195

δ) Μέγιστη Διαδρομή ΑΒΓ ή Πραγματική Απόσταση Όδευσης Διαφυγής: Συμπληρώνεται το μεγαλύτερο μήκος της πορείας που φυσιολογικά θα διανύσει ένα άτομο για να διαφύγει, σε περίπτωση πυρκαγιάς, από τυχόν σημείο ενός ορόφου μέχρι την πλησιέστερη έξοδο κινδύνου του ορόφου. Συμπληρώνεται για κάθε όροφο του κτιρίου και το δίνουμε σε m.

ε) Πλάτος Κλιμακοστασίου: Για κάθε όροφο συμπληρώνεται το ελάχιστο πλάτος του κλιμακοστασίου που οδηγεί στον από κάτω όροφο. Η επιλογή είναι προαιρετική. Εάν δεν υπάρχει κλιμακοστάσιο στον όροφο από όπου περνάει η όδευση διαφυγής αφήνουμε κενό το αντίστοιχο πεδίο.

στ) Εσωτερικοί Έξοδοι: Συμπληρώνεται ο αριθμός των εσωτερικών εξόδων κινδύνου. Eσωτερική έξοδος κινδύνου είναι το άνοιγμα εισόδου σε πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής, εσωτερικό πυροπροστατευμένο κλιμακοστάσιο ή κατευθείαν σε ασφαλή υπαίθριο χώρο.

ζ) Εξωτερικοί Έξοδοι-Κλιμακοστάσια: Συμπληρώνεται ο αριθμός των εξωτερικών κλιμακοστασίων που χρησιμοποιούνται σαν κατακόρυφες οδεύσεις διαφυγής. Όπου σαν Εξωτερικό Κλιμακοστάσιο θεωρείται εκείνο που κατασκευάζεται έξω από το περίγραμμα του κτιρίου.

η) Τελική Έξοδος: Πιέζοντας το πλήκτρο μέσα στο κελί επιλέγουμε την τελική έξοδο στην οποία καταλήγουν οι οδεύσεις αυτού του επιπέδου.

θ) Μήκος Αδιεξόδου: Συμπληρώνεται το μέγιστο μήκος αδιεξόδου που υπάρχει στον αντίστοιχο όροφο. Αδιέξοδο χαρακτηρίζεται μία κοινόχρηστη περιοχή του ορόφου από κάθε σημείο της οποίας η διαφυγή μπορεί να γίνει μόνο προς μία κατεύθυνση.

ι) Ύψος: απαιτείται το ύψος ανά επίπεδο, για τον υπολογισμό του όγκου του κτιρίου

196 4Μ

ια) Πυροπροστασία κοινόχρηστου διαδρόμου διαφυγής: Συμπληρώνεται μόνο για τις κατηγορίες Κατοικιών και Ξενοδοχείων. Θέτουμε "ΝΑΙ" μόνο στις ακόλουθες περιπτώσεις:

- Μερικά πυροπροστατευμένος διάδρομος με δείκτη πυραντίστασης 30 min

- Σύστημα πυρανίχνευσης στο διάδρομο.

- Σύστημα πυρόσβεσης στο διάδρομο.

Θέτοντας "ΝΑΙ" έχουμε αύξηση της όδευσης διαφυγής για τις κατοικίες και τα ξενοδοχεία.

9.3.2 Φύλλο εισαγωγής βοηθητικών χώρων To Φύλλο εισαγωγής βοηθητικών χώρων είναι ένας πίνακας στον οποίο απαιτείται η εισαγωγή των στοιχείων ανά φύλλο (χρήση). Συμπληρώνεται ο όροφος που βρίσκεται ο χώρος (πιέζοντας το πλήκτρο στο πεδίο ή F11 εμφανίζεται λίστα με τα επίπεδα), η ονομασία του χώρου καθώς και η επιφάνεια που καταλαμβάνει ο χώρος σε m2. Συμπληρώνοντας τα τετραγωνικά μέτρα ανά άτομο που ορίζει ο Κανονισμός, εμφανίζονται στην στήλη ‘’Άτομα’’ τα υπολογιζόμενα άτομα.

9.3.3 Δεδομένα Χρήσης Εδώ, συμπληρώνονται τα στοιχεία που αφορούν το κτίριο και τη χρήση του, ώστε να συμπληρωθούν αυτόματα τα έντυπα Παθητικής και Ενεργητικής.

ADΕΙΑ 197

Συμπληρώνονται τα στοιχεία της Επιχείρησης:

Συμπληρώνονται τα στοιχεία της οικοδομικής σύστασης του κτιρίου:

198 4Μ

9.3.4 Μέσα Πυρόσβεσης Χρήσης Εδώ, συμπληρώνονται τα μέσα πυρόσβεσης που αφορούν το κτίριο και τη χρήση του, ώστε να συμπληρωθούν αυτόματα τα έντυπα Παθητικής και Ενεργητικής.

9.4 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1.3.3).

9.5 Παράθυρα Η επιλογή “Παράθυρα” περιλαμβάνει μία σειρά από παράθυρα αποτελεσμάτων, τα οποία περιγράφονται στις επόμενες ενότητες.

9.5.1 Μελέτη Παθητικής Επιλέγοντας “Μελέτη Παθητικής” εμφανίζεται σε παράθυρο το τεύχος της μελέτης, όπως έχει παραχθεί μετά τους υπολογισμούς.

Παρατηρούμε ότι στις θέσεις των λέξεων-παραμέτρων (μέσα στο κείμενο των παραμετρικών βιβλιοθηκών), έχουν αντικατασταθεί αυτόματα με τις τιμές που έχουν προκύψει στα πλαίσια της μελέτης που δουλεύουμε. Έτσι, μετά την εισαγωγή των δεδομένων, ο μελετητής μπορεί, όποτε θέλει να βλέπει στην οθόνη όλα τα ενδιάμεσα και τελικά αποτελέσματα της μελέτης και πώς αυτά προέκυψαν σε κάθε στάδιο υπολογισμού τους.

ADΕΙΑ 199

Εάν ο χρήστης θέλει να επεξεργαστεί παραπέρα την μελέτη, τότε πιέζοντας το εικονίδιο “Επεξεργασία”, ο έλεγχος μεταφέρεται αυτόματα στον Κειμενογράφο του προγράμματος και ο χρήστης μπορεί να πραγματοποιήσει τις αλλαγές που θέλει μέσα στο κείμενο (βλ. ενότητα 1.3.4.7).

200 4Μ

9.5.2 Απαιτήσεις Ενεργητικής Εντελώς ανάλογα με το τεύχος της παθητικής, δημιουργείται στο παράθυρο αυτό το τεύχος των απαιτήσεων της Ενεργητικής. Έτσι και εδώ, παράλληλα με την εισαγωγή των δεδομένων, ο μελετητής μπορεί, όποτε θελήσει, να δει στην οθόνη το τεύχος απαιτήσεων της Ενεργητικής Πυροπροστασίας.

Σημειώσεις:

• Το τεύχος των απαιτήσεων είναι για ενημέρωση του χρήστη και για την περίπτωση που σε νέο κτίριο δεν απαιτείται να περάσει από τον έλεγχο της Πυροσβεστικής υπηρεσίας.

• “Μελέτη πυροπροστασίας κτιρίων που δεν έχουν, από τις διατάξεις, υποχρέωση λήψης μέτρων ενεργητικής πυροπροστασίας, δεν υποβάλλεται στο Πυροσβεστικό Σώμα. Επίσης, δεν υποβάλλονται στο Πυροσβεστικό Σώμα για έγκριση και οι μελέτες των οποίων το τμήμα της ενεργητικής πυροπροστασίας περιλαμβάνει υποχρέωση μόνο τοποθέτησης φορητών πυροσβεστήρων” (ΠΔ-374/88 (ΦΕΚ-168/Α/12-8-88)).

• Στην περίπτωση που υποβάλλουμε την μελέτη στην Πυροσβεστική Υπηρεσία τότε μπορούμε να το ενσωματώσουμε με “Αντιγραφή (copy)” και “Επικόλληση (paste)” στο Έντυπο της ενεργητικής στο τμήμα Τεχνικές Περιγραφές.

9.5.3 Έντυπα Ενεργητικής Για κάθε χρήση που έχει οριστεί στο κτίριο, εμφανίζεται και το αντίστοιχο έντυπο Ενεργητικής για την Πυροσβεστική Υπηρεσία.

Δεν απαιτείται όταν επιβάλλεται μόνο η τοποθέτηση φορητών μέσων Πυρόσβεσης (βλ. Παράγραφο 9.5.2).

Κάθε έντυπο ενημερώνεται με βάση τα δεδομένα της μελέτης για τα συστήματα που απαιτούνται να εγκατασταθούν και ο χρήστης δεν έχει παρά να συμπληρώσει τα δεδομένα που υπολείπονται, στα αντίστοιχα πεδία.

Εάν ο χρήστης θέλει να επεξεργαστεί παραπέρα το έντυπο μαζί με τα δεδομένα τότε μπορεί να το κάνει όπως και παραπάνω με την βοήθεια του εικονιδίου “Επεξεργασία” (κειμενογράφος εντύπων).

ADΕΙΑ 201

9.5.4 Έντυπο για αποθήκευση Υγραερίου μέχρι 200kg Εμφανίζεται σε παράθυρο το αντίστοιχο έντυπο το οποίο μπορεί να συνοδεύει την μελέτη εφόσον το επιλέξουμε στα “Περιεχόμενα Εκτύπωσης”.

9.5.5 Έντυπο εγκατάστασης Υγραερίου Εμφανίζεται σε παράθυρο το έντυπο συμπληρωματικής μελέτης πυροπροστασίας για την εγκατάσταση υγραερίου, το οποίο μπορεί να συνοδεύει την μελέτη εφόσον το επιλέξουμε στα “Περιεχόμενα Εκτύπωσης”.

9.5.6 Έντυπο για φυσικό αέριο Με την επιλογή αυτή εμφανίζεται σε παράθυρο το έντυπο εγκατάστασης φυσικού αερίου που μπορεί να συνοδεύει την μελέτη εφόσον το επιλέξουμε στα “Περιεχόμενα Εκτύπωσης”.

9.5.7 Παραρτήματα Το πρόγραμμα της Πυρασφάλειας περιλαμβάνει μία σειρά από Παραρτήματα, τα οποία μπορούν να συνοδεύουν το τεύχος της μελέτης και τα οποία φαίνονται (όλα μαζί) στην παρακάτω οθόνη.

9.5.8 Εξώφυλλο Το παράθυρο “Εξώφυλλο” αποτελεί την πρώτη σελίδα εκτύπωσης της μελέτης (cover page) και το πρόγραμμα δίνει την δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει από μία ομάδα διαφορετικών τύπων εξώφυλλων, ή ακόμα και να δημιουργήσει το δικό του εξώφυλλο, όπως ακριβώς το επιθυμεί.

Σημείωση: Τα αρχεία πρότυπων εξώφυλλων βρίσκεται στην περιοχή 4M\ADEIA\PYRΑ\ με ονομασίες PYRΑCP01.RTF, PYRΑCP02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές τους βρίσκονται στο αρχείο PYRΑCP.LST.

202 4Μ

9.6 Βιβλιοθήκες Οι βιβλιοθήκες της Πυρασφάλειας περιέχουν συντελεστές, δεδομένα υπολογισμού και κείμενα, τα οποία μπορούν να υποστούν μόνιμες αλλαγές, εφόσον το επιθυμεί ο χρήστης. Τα κείμενα αυτά περιλαμβάνουν όλες τις δυνατές περιπτώσεις, διατεταγμένα όπως παρακάτω:

9.6.1 Συντελεστές Είναι οι συντελεστές που περιλαμβάνονται στο Κανονισμό (άτομα/m², μέγιστες οδεύσεις διαφυγής) τους οποίους έχει τη δυνατότητα και ο χρήστης να τροποποιήσει αν επιθυμεί.

9.6.2 Δομικά Στοιχεία – Περιβλήματα – Εσωτερικά Τελειώματα – Υλικά Αποθήκευσης Περιέχονται δομικά στοιχεία (Υποστηλώματα, Τοιχώματα, Δοκοί και Πλάκες), Περιβλήματα, Εσωτερικά Τελειώματα, Εσωτερικά Τελειώματα Τοίχων, Υλικά Αποθήκευσης και οι δείκτες πυραντίστασής τους. Ο χρήστης μπορεί να τροποποιήσει ότι επιθυμεί.

9.6.3 Υλικά Αποθήκευσης Περιέχονται υλικά με το συντελεστή ποσού θερμότητας που απελευθερώνεται κατά την καύση ενός (1) Kgr υλικού σε MJ. Ο χρήστης μπορεί να τροποποιήσει ότι επιθυμεί.

9.6.4 Μέσα Πυρόσβεσης Ο χρήστης μπορεί να τροποποιήσει ή να εμπλουτίσει την υπάρχουσα βιβλιοθήκη με μέσα πυρόσβεσης της αρεσκείας του.

9.6.5 Γενικά Παθητικής Περιλαμβάνονται τα γενικά στοιχεία για οποιαδήποτε μελέτη Παθητικής. Παρατηρούμε, ότι ενδιάμεσα στο κείμενο παρεμβάλλονται λέξεις ή προτάσεις που περιέχονται μέσα σε αγκύλες τύπου "[ ]" ή " ". Στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για κείμενο που μπαίνει πάντοτε μαζί με υπολογισμούς ενώ στη δεύτερη για κείμενο που μπορεί να μπει ή όχι ανάλογα με την χρήση του κτιρίου. Εφόσον πραγματοποιήσουμε αλλαγές και θέλουμε αυτές να αποθηκευθούν θα πρέπει να πιέσουμε το αντίστοιχο πλήκτρο “Αποθήκευση’ που βρίσκεται κάτω δεξιά. Στην περίπτωση που δεν θέλουμε να αποθηκευτούν οι τυχόν αλλαγές, πιέζουμε το πλήκτρο “Άκυρο”.

ADΕΙΑ 203

9.6.6 Παθητική Για κάθε μία από τις κατηγορίες χρήσεων του προγράμματος περιέχεται με παραμετρικό τρόπο το σύνολο των σχεδίων-κειμένων μελέτης με βάση τον κανονισμό. Και εδώ παρατηρούμε να παρεμβάλλονται λέξεις ή προτάσεις μέσα σε αγκύλες "[ ]" ή " " και ισχύουν όσα ακριβώς αναφέρθηκαν στην προηγούμενη ενότητα. Οι κατηγορίες χρήσεων που περιλαμβάνονται είναι οι ακόλουθες:

Α. Μη Υφιστάμενα Κτίρια 1. Κατοικίες

2. Ξενοδοχεία

3. Εκπαιδευτήρια

4. Γραφεία

5. Καταστήματα

6. Θέατρα - Κινηματογράφοι

7. Κέντρα Διασκέδασης

8. Εστιατόρια

9. Μουσεία

10. Γυμναστήρια

11. Νοσοκομεία

12. Βιομηχανίες Ζ1

13. Βιομηχανίες Ζ2

14. Βιομηχανίες Ζ3

15. Αποθήκες Ζ1

16. Αποθήκες Ζ2

17. Αποθήκες Ζ3

18. Garage Θ1

19. Garage Θ2

20. Garage Θ3

Β.Υφιστάμενα κτίρια 1. Ξενοδοχεία

2. Χώροι συνάθροισης κοινού

3. Βιομηχανίες

4. Garage

5. Καταστήματα

6. Αποθήκη

7. Πολυκαταστήματα

8. Θέατρο

204 4Μ

9.6.7 Ενεργητική Και εδώ για κάθε μία από τις κατηγορίες χρήσεων που είδαμε πιο πάνω για την περίπτωση της Παθητικής περιέχονται παραμετρικά τα έντυπα της ενεργητικής. Όπου υπάρχουν παραμετρικά πεδία (πχ. ~1) θα τοποθετήσει το πρόγραμμα το αντίστοιχο κείμενο. Εφόσον πραγματοποιήσουμε αλλαγές και θέλουμε αυτές να αποθηκευθούν θα πρέπει να πιέσουμε το αντίστοιχο πλήκτρο “Αποθήκευση’ που βρίσκεται κάτω δεξιά. Στην περίπτωση που δεν θέλουμε να αποθηκευτούν οι τυχόν αλλαγές, πιέζουμε το πλήκτρο “Άκυρο”.

9.6.8 Παραρτήματα Στην ομάδα αυτή των βιβλιοθηκών περιέχονται τα κείμενα με τα παραρτήματα που ήδη αναφέραμε. Είναι φανερό ότι ο χρήστης θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στην περίπτωση που θα θελήσει να επέμβει στα παραπάνω κείμενα. Πάντως, το γεγονός ότι με την επιλογή οποιουδήποτε είδους κτιρίου μεταφερόμαστε μέσα στο κείμενο και μάλιστα με όλες τις δυνατότητες ενός σύγχρονου κειμενογράφου, δίνει εύκολα κάθε δυνατότητα στον απαιτητικό μελετητή να πλάσει το σχέδιο της μελέτης του όπως θέλει, αν και τα σχέδια κειμένων που υπάρχουν καλύπτουν πλήρως και με κάθε λεπτομέρεια τα όσα απαιτούνται από τον κανονισμό. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι επεμβάσεις αυτές αφορούν το γενικό σχέδιο της μελέτης και έτσι δεν έχει νόημα να γίνονται πριν από κάθε μελέτη.

Σημειώσεις:

• Τα έντυπα της παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας βρίσκονται μέσα στο directory 4Μ/ADEIA/PYRA/FORMS.

• Στο directory 4M/ADEIA/PYRA υπάρχει το αρχείο SYNTEL.DAT (τύπου ASCII) που περιλαμβάνει τους συντελεστές για τον αριθμό των τετραγωνικών μέτρων επιφάνειας ανά άτομο, το ελάχιστο απαιτούμενο πλάτος οριζόντιων οδεύσεων διαφυγής, το ελάχιστο απαιτούμενο πλάτος κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής, τους συντελεστές παροχής οδεύσεων διαφυγής κλπ, σύμφωνα με τον κανονισμό. Σε οποιαδήποτε αλλαγή του κανονισμού, ο χρήστης μπορεί με έναν editor να πραγματοποιήσει τις αντίστοιχες αλλαγές, ή φυσικά να ενημερωθεί με την νέα έκδοση του προγράμματος από την εταιρεία.

• Μέσα στο directory 4M/ADEIA/PYRA υπάρχουν οι ομάδες αρχείων:

• Cases: Οι διάφορες περιπτώσεις που αντιμετωπίζει το πρόγραμμα

• Forms: Οι φόρμες με τα κείμενα της παθητικής πυροπροστασίας

• Pararts: Τα κείμενα από τα παραρτήματα των πυροσβεστικών διατάξεων και τεχνικές περιγραφές

Όλα τα κείμενα μπορούν να τροποποιηθούν μόνιμα από τις βιβλιοθήκες.

9.6.9 Νομοθεσία Πυρασφάλειας Σε αυτό το τμήμα του προγράμματος, ο χρήστης θα βρει σε μορφή αρχείων pdf την ισχύουσα Νομοθεσία της Πυρασφάλειας.

ADΕΙΑ 205

9.7 Βοήθεια Περιεχόμενα και ευρετήριο: Με την επιλογή αυτή ανοίγει παράθυρο με τις οδηγίες χρήσης του προγράμματος μαζί με άλλες χρήσιμες οδηγίες (βλ. ενότητα 1.3).

Μια ιδιαίτερα χρήσιμη δυνατότητα του προγράμματος είναι η εμφάνιση βοήθειας για το θέμα στο οποίο βρίσκεται κάθε φορά ο χρήστης πιέζοντας το πλήκτρο F1 του πληκτρολογίου. Έτσι, η βοήθεια του προγράμματος γίνεται πλέον πιο άμεση και φιλική στο χρήστη, που μπορεί να ανατρέχει σε αυτή όποτε προκύπτει κάποια απορία.

Σύνδεση με web 4Μ: Εφόσον υπάρχει σύνδεση με το Internet, η επιλογή αυτή μεταφέρει το χρήστη αυτόματα στο web site της 4Μ. Αποστολή μελέτης με e-mail: Με την αποστολή email ο χρήστης μπορεί να στείλει με email στο τμήμα υποστήριξης της εταιρείας, την μελέτη που επεξεργάζεται. Βασική προϋπόθεση για την αποστολή του e-mail είναι η σύνδεση του χρήστη στο δίκτυο. Δυνατότητα αποστολής μελέτης με αυτό τον τρόπο έχουν μόνο οι Συνδρομητές.

Περί: Εμφανίζεται η οθόνη "Περί" (about) στην οποία φαίνεται η ακριβής έκδοση που κατέχει ο χρήστης.

206 4Μ

10 Ύδρευση Η εφαρμογή της Ύδρευσης εκτελείται με διπλό κλικ του ποντικιού πάνω στο αντίστοιχο εικονίδιο, οπότε εμφανίζεται το παράθυρο με το κεντρικό menu:

Παρατηρούμε, ότι οι επιλογές του βασικού menu χωρίζονται στις ομάδες "Αρχεία", "Στοιχεία", "Εμφάνιση", "Παράθυρα", "Βιβλιοθήκες", και "Βοήθεια", που περιγράφονται πιο κάτω με τις διάφορες υποεπιλογές τους.

10.1 Αρχεία Η επιλογή "Αρχεία" περιλαμβάνει υποεπιλογές που ισχύουν σε κάθε εφαρμογή και περιγράφηκαν αναλυτικά στην ενότητα 1.3.1. Ανακεφαλαιώνοντάς τις σε συντομία, έχουμε:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

Eνημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο FINE.

ADΕΙΑ 207

Προσοχή! Εφόσον χρησιμοποιηθεί η επιλογή «Ενημέρωση από Σχέδιο» χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και εισαγωγή χώρων στις κατόψεις με FINE, τότε τα δεδομένα που τυχόν έχουμε συμπληρώσει στα φύλλα θα αντικατασταθούν με κενά.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη τη στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης Ύδρευσης, τα οποία θέλουμε να εκτυπωθούν.

Προσοχή! Επιλέγοντας τα κατάλληλα εκτυπωτικά χρήστη και αφού ο χρήστης επιλέξει και τα κατάλληλα εξώφυλλα, παραδοχές και τεχνικές περιγραφές που περιγράφονται παρακάτω, υπάρχει η δυνατότητα εκτύπωσης της μελέτης στην αγγλική γλώσσα.

Προτείνεται η σύνδεση με MSWord ώστε ο χρήστης να μπορέσει να επεξεργαστεί περαιτέρω τα εκτυπωτικά στην αγγλική γλώσσα.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Εξαγωγή σε αρχείο ΑΤΗΕ: Δημιουργείται Αρχείο txt (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία YDRE.txt) με τον κατάλογο των υλικών, τη ποσότητά τους και τον Κωδικό κατά ΑΤΗΕ.

Εξαγωγή σε αρχείο RTF: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία YDRE.RTF).

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία YDRE.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία YDRE.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Σύνδεση με excel: Γίνεται εξαγωγή σε αρχείο xls των εκτυπωτικών που έχουν το εικονίδιο μπροστά από την ονομασία τους στα περιεχόμενα εκτύπωσης (πχ Προμέτρηση-Κοστολόγηση).

Εξαγωγή σε αρχείο PDF: Δημιουργείται Αρχείο PDF με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία YDRE.PDF).

Έξοδος: Έξοδος από την εφαρμογή.

208 208 4Μ

10.2 Στοιχεία Πρόκειται για τα βασικά δεδομένα της μελέτης. χωρίζονται στα γενικά στοιχεία (επικεφαλίδες της μελέτης) και στα στοιχεία του δικτύου.

10.2.1 Γενικά Όπως προαναφέρθηκε, τα γενικά στοιχεία αναφέρονται σε τίτλους και επικεφαλίδες, που αφορούν την ταυτότητα του έργου.

10.2.2 Δικτύου

Όπως φαίνεται και στην παραπάνω οθόνη, η επιλογή "Στοιχεία Δικτύου" αναφέρεται στα γενικά δεδομένα του δικτύου που πρέπει να ορίσει ο μελετητής και που αφορούν:

Θερμοκρασία κρύου νερού: Συμπληρώνεται η τιμή της θερμοκρασίας του κρύου νερού, οπότε λαμβάνεται αυτόματα υπόψη και το αντίστοιχο ιξώδες στους υπολογισμούς. Σημειώνεται, ότι για το ζεστό νερό λαμβάνεται αυτόματα υπόψη διαφορά 50°C. Εφόσον με το πρόγραμμα ορίσουμε μόνο το δίκτυο του κρύου νερού και δώσουμε θερμοκρασία νερού μεγαλύτερη από 40°C, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι πραγματοποιεί υπολογισμούς για το δίκτυο του ζεστού νερού που αντιστοιχεί στο δίκτυο που ορίσαμε, οπότε αγνοεί τους υποδοχείς που δεν έχουν ζεστό και πραγματοποιεί υπολογισμούς με το ιξώδες του ζεστού. Με τη δυνατότητα αυτή μπορούμε ταχύτατα να υπολογίζουμε δίκτυα κρύου και ζεστού ταυτόχρονα.

Eίδος κτιρίου: Ανάλογα με μία από τις περιπτώσεις "κατοικία", "γραφείο", "ξενοδοχείο", "κατάστημα", "νοσοκομείο" λαμβάνεται υπόψη η αντίστοιχη καμπύλη ετεροχρονισμού που αναφέρεται στο διάγραμμα 2 και στον πίνακα 7 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. 2411/86, ενώ υπάρχει επίσης και μία 6η επιλογή "χωρίς ετεροχρονισμό" όπου το πρόγραμμα δεν θα λάβει υπόψη του κανένα ετεροχρονισμό για τον υπολογισμό της παροχής αιχμής. Με το πλήκτρο <F11> ή πιέζοντας το πλήκτρο μέσα στο πεδίο, παρουσιάζεται η λίστα των εναλλακτικών επιλογών, από την οποία μπορούμε να επιλέξουμε την περίπτωση που θέλουμε (απλά "σημαδεύουμε" το αντίστοιχο λεκτικό και πιέζουμε το πλήκτρο "Επιλογή").

Σύμφωνα με τον Πίνακα 7 της Τ.Ο.Τ.Ε.Ε. οι τύποι για τον υπολογισμό της παροχής αιχμής Qs σε l/s ανάλογα με το είδος του κτιρίου είναι οι ακόλουθοι:

ADΕΙΑ 209

Είδος κτιρίου Τύπος Παροχή εφαρμογής Καμπύλη

Κτίρια Κατοικιών

∑7,0)(7,1 21,0−= ∑ Rs QQ

14,0)(682,0 45,0−= ∑ Rs QQ

> slQR /0,1

slQR /2007,0 << ∑

A*) B

Κτίρια Γραφείων

7,0)(7,1 21,0−= ∑ Rs QQ

14,0)(682,0 45,0−= ∑ Rs QQ

48,0)(4,0 54,0−= ∑ Rs QQ

∑ > slQR /0,1

slQR /2007,0 << ∑

∑ > slQR /20

A*) B C

Ξενοδοχεία 366,0)(∑= Rs QQ

12,0)(698,0 5,0−= ∑ Rs QQ

83,0)(08,1 5,0−= ∑ Rs QQ

slQR /200,1 << ∑

slQR /201,0 << ∑

slQR /20>∑

D*) E F

Καταστήματα 366,0)(∑= Rs QQ

12,0)(698,0 5,0−= ∑ Rs QQ

65,6)(3,4 27,0−= ∑ Rs QQ

slQR /200,1 << ∑slQR /201,0 << ∑

slQR /20>∑

D*) E G

Νοσοκομεία 366,0)(∑= Rs QQ

12,0)(698,0 5,0−= ∑ Rs QQ

25,1)(25,0 65,0+= ∑ Rs QQ

slQR /200,1 << ∑slQR /201,0 << ∑

slQR /20>∑

D*) E H

Τύπος (κύριων) σωλήνων: Mε <F11> ή πιέζοντας το πλήκτρο μέσα στο πεδίο, επιλέγουμε από το παράθυρο της βιβλιοθήκης σωλήνων που εμφανίζεται, τον τύπο του σωλήνα που θα χρησιμοποιηθεί στη μελέτη (π.χ. Χαλκοσωλήνας)

Τραχύτητα (κύριων) σωλήνων: Εμφανίζεται σε (μm) η τραχύτητα του σωλήνα που επιλέχθηκε πιο πάνω, η οποία μπορεί να διαφοροποιηθεί εφόσον το επιθυμεί ο χρήστης.

Τύπος (δευτερευόντων) σωλήνων: Επιλέγεται ανάλογα, ο τύπος δευτερεύοντα σωλήνα, εφόσον φυσικά χρησιμοποιείται στη μελέτη και δεύτερος τύπος σωλήνα (για παράδειγμα μπορεί να έχουμε σαν κύριο σωλήνα χαλκοσωλήνα για τις στήλες, και σα δευτερεύοντα πλαστικό υποδαπέδιο για τις συνδέσεις με τους υποδοχείς).

210 210 4Μ

Τραχύτητα (δευτερευόντων) σωλήνων: Εμφανίζεται ανάλογα η τραχύτητα του δευτερεύοντα σωλήνα σε (μm).

Mέγιστη ταχύτητα νερού: Αποτελεί μέγιστο όριο ταχύτητας βάσει του οποίου θα γίνει ο υπολογισμός των διατομών. Δηλαδή θα επιλεγεί η μικρότερη δυνατή διατομή για την οποία η ταχύτητα δεν υπερβαίνει το όριο αυτό. Την τιμή του ορίου, ο μελετητής μπορεί να τη μεταβάλλει εδώ συνολικά (οπότε θα ισχύει σε κάθε τμήμα του δικτύου), αλλά και μέσα στο φύλλο υπολογισμών, επιλεκτικά στα συγκεκριμένα τμήματα που επιθυμεί (H TOTEE προτείνει η ταχύτητα να μην ξεπερνάει τα 2-3 μέτρα).

Όριο τριβών: Ανάλογα με την ταχύτητα που είδαμε παραπάνω, υπάρχει και όριο τριβών, το οποίο χρησιμεύει επίσης στον υπολογισμό των διατομών. Και εδώ δηλαδή θα επιλεγεί η μικρότερη δυνατή διατομή για την οποία η τριβή δεν υπερβαίνει το όριο τριβών που ορίσαμε.

Εισαγωγή δεδομένων από κατακόρυφο διάγραμμα: Η επιλογή αυτή μας δίνει τη δυνατότητα να κατασκευάσουμε το κατακόρυφο διάγραμμα πρώτα με τη βοήθεια ενός expert συστήματος και στη συνέχεια να μεταφέρουμε τα δεδομένα του στο φύλλο υπολογισμού. Αν τσεκάρουμε το τετραγωνάκι, τότε θα εμφανιστεί στο μενού του προγράμματος η επιλογή “Εισαγωγή κατακόρυφου” μέσω της οποίας μπορούμε να κατασκευάσουμε το κατακόρυφο.

10.2.3 Εισαγωγή Κατακόρυφου Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει τις δύο υποεπιλογές “Δημιουργία κατακόρυφου” και “Ενημέρωση από κατακόρυφο”, οι οποίες επεξηγούνται πιο κάτω.

10.2.3.1 Δημιουργία κατακόρυφου H επιλογή αυτή εμφανίζει τις ακόλουθες επιλογές:

1. Τύπος διαγράμματος Εδώ ο χρήστης καθορίζει τη γενική τοπολογία του κατακόρυφου που πρόκειται να σχεδιάσει. Αναλυτικότερα υπάρχουν οι ακόλουθες επιλογές:

• Δίκτυο κρύου > Τύπος Παροχής

Εδώ καθορίζουμε αν έχουμε ξεχωριστή παροχή κρύου ανά διαμέρισμα (πχ. Πολυκατοικία) ή κεντρική παροχή (πχ. Δωμάτια ενός ξενοδοχείου).

• Δίκτυο ζεστού > Τύπος Παροχής Εδώ καθορίζουμε αν έχουμε ξεχωριστή παροχή ζεστού ανά διαμέρισμα (πχ. Θερμοσίφωνα ανά διαμέρισμα) ή κεντρική παροχή (πχ. Κεντρικό boiler).

• Είδος δικτύου > Δίκτυο κτιρίου Εδώ επιλέγουμε τον τύπο του σωλήνα που θα χρησιμοποιηθεί για το κεντρικό δίκτυο του κτιρίου μας. Το πρόγραμμα έχει τη δυνατότητα να υπολογίσει δίκτυο με δύο διαφορετικά είδη σωλήνων. Αν επιλέξουμε “Πρωτεύον” θα χρησιμοποιηθεί το είδος σωλήνα που έχουμε διαλέξει σαν πρωτεύοντα στα “Στοιχεία δικτύου” αλλιώς το δευτερεύοντα σωλήνα.

ADΕΙΑ 211

• Είδος δικτύου > Δίκτυα διαμερισμάτων Διαλέγουμε ανάλογα “Πρωτεύον” ή “Δευτερεύον” ανάλογα με την προηγούμενη επιλογή.

• Κατακόρυφες στήλες > Εξαερισμός Ορίζεται αν οι κατακόρυφες στήλες θα εμφανιστούν στο κατακόρυφο με εξαερισμό ή όχι.

• Υποδοχείς > Μεταφορά ως απλοί υποδοχείς Ορίζεται αν στο κατακόρυφο διάγραμμα θα ορισθεί κάθε υποδοχέας ξεχωριστά ή αν θα ενταχθεί σε ομάδα υποδοχέων. Σε περίπτωση δηλαδή που τσεκαριστεί το τετραγωνάκι, γίνεται πλήρης ανάλυση του δικτύου σε κόμβους.

2 Στοιχεία κτιρίου

212 212 4Μ

Επιλέγοντας το κτίριο στο επάνω αριστερά τμήμα της οθόνης εμφανίζονται τα στοιχεία του κτιρίου.

Στα στοιχεία κτιρίου δίνουμε την τοπολογία του κτιρίου μας καθώς και τη διάταξη του δικτύου της εγκατάστασης σε αυτό. Περιλαμβάνει δύο υποεπιλογές:

Α. Ορισμός κτιρίου Εδώ καθορίζουμε τα επίπεδα (όροφοι) από τα οποία απαρτίζεται το κτίριο που μελετούμε. Στο πλαίσιο “Επίπεδα με παροχή” τσεκάρουμε τα επίπεδα στα οποία υπάρχουν καταναλώσεις νερού. Ειδικά για τα Υπόγεια και τους Ορόφους αν τα επιλέξουμε θα εμφανιστεί και ένα επιπλέον πεδίο όπου ο χρήστης συμπληρώνει το πλήθος τους. Καθορίζουμε επίσης το πλήθος των διαμερισμάτων που θα έχουμε σε κάθε όροφο καθώς και το ύψος του κάθε ορόφου.

Αφού ο χρήστης καθορίσει τα δεδομένα του κτιρίου πιέζοντας το κουμπί “Εφαρμογή” εμφανίζεται στην αριστερή στήλη το κτίριο μας σε μορφή δένδρου (tree) με ένα εικονίδιο εμπρός που δηλώνει το είδος του ορόφου.

Δουλεύοντας με επίπεδα Κάνοντας κλικ με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει στα δεξιά τα στοιχεία του επιπέδου “Όνομα Eπιπέδου”, “Ύψος επιπέδου (m)” και “Αριθμός διαμερισμάτων”. O χρήστης μπορεί να πάει στα πεδία “Όνομα Eπιπέδου” και “Ύψος επιπέδου (m)” και να επεξεργαστεί τα στοιχεία του επιπέδου.

Κάνοντας διπλό κλικ (double click) με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει σε μορφή δένδρου την τοπολογία του ορόφου με τα διαμερίσματα.

Κάνοντας κλικ με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει ένα υπομενού με τις ακόλουθες εντολές:

• Εισαγωγή νέου Διαμερίσματος.

Μπορούμε να εισάγουμε ένα νέο διαμέρισμα πέρα από αυτά που έχουμε καθορίσει έως τώρα.

• Αντιγραφή του ΟΡΟΦΟΥ Αντιγράφει στη μνήμη του υπολογιστή (clipboard) το δίκτυο του ορόφου για να μπορέσουμε στη συνέχεια να το επικολλήσουμε (αντιγράψουμε) σε άλλο όροφο.

• Επικόλληση του ΟΡΟΦΟΥ Αντιγράφουμε τα δεδομένα του δικτύου που έχουν καταχωρηθεί στο clipboard στον όροφο που έχουμε επιλέξει. Τα δεδομένα που είχαν ήδη καταχωρηθεί στον όροφο θα επικαλυφθούν από τα νέα.

Δουλεύοντας με τα διαμερίσματα Έχοντας κάνει διπλό κλικ πάνω στον όροφο έχουν εμφανιστεί τα διαμερίσματα του και στα δεξιά έχει εμφανιστεί η επιλογή “Εισαγωγή χώρου με παροχή” όπου υπάρχει μία λίστα με διάφορα είδη χώρων. Κάνοντας κλικ πάνω σε κάθε χώρο εμφανίζει από κάτω το σχέδιο του χώρου. Κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο χώρο που θέλουμε και αυτός θα μεταφερθεί αυτόματα στο διαμέρισμα που έχει επιλεγεί στην αριστερή στήλη. Έτσι συνεχίζοντας προσθέτουμε και άλλους χώρους στο ίδιο διαμέρισμα ή σε άλλα διαμερίσματα.

ADΕΙΑ 213

Αν κάνουμε κλικ με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω σε ένα χώρο ενός διαμερίσματος τότε εμφανίζεται ένας διάλογος με τον οποίο κάνουμε διαχείριση των χώρων:

• Με την εντολή “Διαγραφή του ...“ διαγράφουμε κάποιον χώρο.

• Με τις εντολές “Μετακίνηση προς τα πάνω” και “Μετακίνηση προς τα κάτω” αλλάζουμε τη σειρά του χώρου μέσα στο διαμέρισμα.

• Αν κάνουμε κλικ με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω σε ένα χώρο ενός διαμερίσματος τότε θα δούμε σε μεγέθυνση το σχέδιο του χώρου.

3. Στοιχεία δικτύου Στην επιλογή συνδέσεις βλέπουμε τη δομή του δικτύου από την τροφοδότηση από το δίκτυο της πόλης μέχρι κάθε διαμέρισμα.

214 214 4Μ

Στην επιλογή αυτή, ο χρήστης μπορεί να διαχειριστεί τις παροχές. Αρχικά, για κάθε διαμέρισμα υπάρχει ξεχωριστή παροχή.

Αν όμως, για παράδειγμα, υπάρχει κοινή ιδιοκτησία για δύο διαμερίσματα στο κτίριο, τα οποία όμως βρίσκονται σε διαφορετικό όροφο, τότε δίνεται στο χρήστη η δυνατότητα μεταφοράς των παροχών από μια στήλη σε κάποια άλλη, η διαγραφή μιας στήλης ή και κάποιου μετρητή.

Αυτό επιτυγχάνεται αν κάνουμε δεξί κλικ σε κάποιο στοιχείο. Ανάλογα λοιπόν σε ποιο στοιχείο του ''δέντρου'' που εμφανίζεται στα αριστερά του παραθύρου κάνουμε δεξί κλικ, εμφανίζεται ένα μενού που μας επιτρέπει να μετακινήσουμε ή να διαγράψουμε ή ακόμη και να προσθέσουμε ένα στοιχείο.

Έτσι, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να τροποποιεί όπως επιθυμεί το δίκτυό του.

4. Κατακόρυφο Με την επιλογή αυτή εμφανίζεται το κατακόρυφο διάγραμμα της εγκατάστασης που περιγράψαμε πριν. Επίσης μπορούμε να αλλάξουμε τα χρώματα με τα οποία θα εμφανίζεται το διάγραμμα.

10.2.3.2 Ενημέρωση από κατακόρυφο Mε την εντολή αυτή μεταφέρουμε τα δεδομένα του δικτύου που σχηματίσαμε στο κατακόρυφο διάγραμμα στο “Φύλλο υπολογισμού”. Με την επιλογή της εντολής εμφανίζεται το ακόλουθο μήνυμα:

ADΕΙΑ 215

Αν επιλέξουμε “Ναι” ή (''Yes'') τότε το περιεχόμενο του φύλλου υπολογισμού θα σβηστεί και θα αντικατασταθεί από τα δεδομένα που θα προκύψουν από το κατακόρυφο διάγραμμα.

10.3 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1.3.3).

10.4 Παράθυρα Η επιλογή “Παράθυρα” περιλαμβάνει μία σειρά από παράθυρα υπολογισμών και αποτελεσμάτων στα οποία φαίνονται οι αναλυτικοί υπολογισμοί της μελέτης. Το κύριο παράθυρο που αποτελεί και την καρδιά των υπολογισμών της εφαρμογής είναι το Φύλλο Υπολογισμών, το οποίο περιγράφεται στην επόμενη ενότητα.

10.4.1 Φύλλο Υπολογισμών To Φύλλο Υπολογισμού Δικτύου Yδρευσης αποτελεί την καρδιά των υπολογισμών της εφαρμογής της Ύδρευσης και ακολουθεί τους γενικούς κανόνες Φύλλων Υπολογισμών Δικτύων που περιγράφηκαν στην 1η ενότητα. Έτσι, κάθε γραμμή αυτού του φύλλου αντιστοιχεί σε ένα διαφορετικό τμήμα του δικτύου ενώ κάθε στήλη αναφέρεται στα στοιχεία που πρόκειται να συμπληρωθούν ή να προκύψουν αυτόματα κατά τη διαδικασία συμπλήρωσης. Βοηθητικές οδηγίες για τη συμπλήρωση των στοιχείων αυτών εμφανίζονται στο κάτω μέρος του παραθύρου (status bar). Για κάθε γραμμή, πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να συμπληρωθεί η πρώτη στήλη που αναφέρεται στο συμβολισμό κάποιου κλάδου.

Ο τρόπος με τον οποίο τυποποιείται το δίκτυο στηρίζεται ακριβώς στους κανόνες τυποποίησης που εξηγήθηκαν στο κεφάλαιο 1.3.4.1α και συγκεκριμενοποιήθηκαν στο παράδειγμα της ενότητας. Οι κανόνες αυτοί θα επαναληφθούν και πιο κάτω με αφορμή ένα συγκεκριμένο παράδειγμα δικτύου Ύδρευσης, αφού προηγουμένως εξηγηθούν τα μεγέθη που αντιστοιχούν στις στήλες του φύλλου υπολογισμών:

216 216 4Μ

1. Tμήμα Δικτύου: Στις γραμμές της πρώτης στήλης συμπληρώνονται ένα-ένα όλα τα τμήματα του δικτύου (ένα τμήμα σε κάθε γραμμή). Για καλύτερη οργάνωση και εποπτεία προτείνεται πρώτα η συμπλήρωση των τμημάτων του δικτύου του κρύου νερού, και στη συνέχεια του ζεστού νερού. Τα τμήματα ορίζονται από τους κόμβους των άκρων τους. Κάθε κόμβος μπορεί να οριστεί με έναν αριθμό (από 1 μέχρι 9999) ή με ένα γράμμα (κεφαλαίο ή πεζό) ή με συνδυασμό γραμμάτων και αριθμών (πχ. Α2, ΑΒ, 3γ, Αα κλπ.).

Σημείωση: Συνολικά, υπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής 10 ψηφίων (συμπεριλαμβάνεται η τελεία) στο πεδίο.

Ο βασικός περιορισμός στην αρίθμηση είναι ότι το σημείο που συνδέεται με το μετρητή συμβολίζεται πάντα με τον αριθμό 1, ενώ με 1 συμβολίζεται και κάθε θερμοσίφωνας. Εκτός από τον αριθμό "1", ο ίδιος αριθμός δεν θα πρέπει να υπάρχει δύο φορές στο ίδιο δίκτυο. Μετά την αρίθμηση δίνουμε στο φύλλο υπολογισμών της μελέτης ένα-ένα όλα τα τμήματα χωριστά (χωρίς να έχει σημασία η σειρά διαδοχής των τμημάτων), συμπληρώνοντας στην πρώτη στήλη:

• Για το δίκτυο του κρύου νερού: Tους δύο κόμβους κάθε τμήματος παρεμβάλλοντας ενδιάμεσα τελεία (".") με σειρά όπως και η φορά του νερού (πχ. αν η ροή του κρύου νερού είναι από τον κόμβο 3 στον κόμβο 4, τότε συμπληρώνουμε 3.4).

• Για το δίκτυο του ζεστού νερού: Tους δύο κόμβους κάθε τμήματος παρεμβάλλοντας ενδιάμεσα παύλα ("-") με σειρά επίσης όπως η φορά του νερού (πχ. αν η ροή του ζεστού νερού είναι από τον κόμβο 2 στον κόμβο 4, τότε συμπληρώνουμε 2-4). Η αρίθμηση των υποδοχέων είναι η ίδια με αυτήν που είχαμε στο κρύο. Πχ. αν έναν υποδοχέα τον είχαμε δώσει σαν 5 στο κρύο, θα το δώσουμε σαν 5 και στο ζεστό.

Υπενθυμίζεται, ότι σε περίπτωση τυπικών (παρόμοιων) τμημάτων, υπάρχει η δυνατότητα κλήσης τους (με την ονομασία τους από την πρώτη στήλη) οπότε γίνεται αυτόματη μεταφορά τους.

2. Mήκος Σωλήνα: Σε κάθε τμήμα ανάμεσα σε δύο κόμβους (π.χ. τμήμα 2.3) πρέπει να δίνεται το μήκος του σωλήνα σε (m).

3. Eίδος Υποδοχέα: Εφόσον στο συγκεκριμένο τμήμα δικτύου υπάρχει υποδοχέας, δηλαδή το τμήμα καταλήγει σε υποδοχέα, μπορεί να επιλεγεί υποδοχέας από τη βιβλιοθήκη υποδοχέων ύδρευσης, αφού προηγουμένως πιέσουμε F11 ή πιέζοντας το πλήκτρο μέσα στο πεδίο στη στήλη αυτή. Τότε θα εμφανιστεί παράθυρο με τη λίστα των υποδοχέων.

Ο τύπος του υδραυλικού υποδοχέα ορίζεται συμπληρώνοντας μονάδα στην τελευταία στήλη, στη γραμμή που αντιστοιχεί στον υποδοχέα, και πατώντας “enter” για να επικυρώσουμε την καταχώρηση. Με "ΟΚ" επιστρέφουμε στο φύλλο υπολογισμών στη στήλη 6 του οποίου παρατηρούμε να έχει συμπληρωθεί ο α/α του υποδοχέα που ορίσαμε.

ADΕΙΑ 217

Εναλλακτικά, εκτός από τον ορισμό ενός μόνο υποδοχέα, μπορεί να οριστεί και ομάδα (group) υποδοχέων (Σύστημα Υποδοχέων) με μέχρι 10 συνολικά διαφορετικούς τύπους υποδοχέων σε κάθε τμήμα. Εφόσον δουλεύουμε με ομάδες υποδοχέων, το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να ορίσει έναν αύξοντα αριθμό συστήματος υδραυλικών υποδοχέων i στο πάνω μέρος, οπότε το αντίστοιχο Σύστημα υποδοχέων εμφανίζεται στην έκτη στήλη του Φύλλου υπολογισμών με τη Μορφή Σ-i, όπου i ο α/α του Συστήματος που ορίστηκε. Με την ευκολία αυτή αποφεύγεται η επανασυμπλήρωση των ίδιων υδραυλικών υποδοχέων, αφού μπορούμε στη στήλη 6 ορισμού των υποδοχέων να συμπληρώσουμε κατευθείαν τον α/α του Συστήματος. Ο τρόπος εργασίας με συστήματα υποδοχέων ενδείκνυται στην περίπτωση πολύ μεγάλων εγκαταστάσεων, όπου με ομαδοποίηση των περιπτώσεων σε λίγα συστήματα μειώνεται δραστικά ο όγκος των δεδομένων στο φύλλο των υπολογισμών.

4. Παροχή Υποδοχέα: Υπολογίζεται αυτόματα η παροχή του υποδοχέα QR, ή γενικότερα του τμήματος του δικτύου (θεωρητικό άθροισμα των παροχών αν λειτουργήσουν όλοι οι υποδοχείς ταυτόχρονα). Το πρόγραμμα υπολογίζει αυτόματα την παροχή για τα ενδιάμεσα τμήματα με βάση την παροχή των υποδοχέων που εξυπηρετούνται από αυτό το τμήμα.

5. Παροχή Αιχμής: Υπολογίζεται η παροχή αιχμής Qs βάσει της συνολικής παροχής της προηγούμενης στήλης. Η παροχή αιχμής υπολογίζεται από την αντίστοιχη καμπύλη αιχμής που εξαρτάται από το "είδος κτιρίου" το οποίο ορίστηκε στα "Στοιχεία Δικτύου".

6. Επιθυμητή Διάμετρος: Η στήλη αυτή χρησιμεύει για να επιλέξει ο χρήστης διάμετρο διαφορετική από αυτή που υπολογίζεται από το πρόγραμμα (και εμφανίζεται στην αμέσως επόμενη στήλη). Πιέζοντας F11 ή το πλήκτρο μέσα στο πεδίο, εμφανίζεται η λίστα των διαμέτρων του τύπου σωλήνων που επιλέχθηκε στα "Στοιχεία Δικτύου".

218 218 4Μ

Με "Επιλογή" επιλέγεται η επιθυμητή διάμετρος, οπότε ο χρήστης βλέπει τις επιπτώσεις της επιλογής του στις υπόλοιπες παραμέτρους του δικτύου (πχ. ταχύτητα, τριβές κλπ). Πιέζοντας <Del> στο αντίστοιχο στοιχείο του φύλλου υπολογισμών διαγράφεται η επιθυμητή διάμετρος, οπότε και επαναϋπολογίζεται διάμετρος από το πρόγραμμα.

7. Διάμετρος Σωλήνα: Στη στήλη αυτή παρουσιάζεται η διάμετρος σωλήνα του τμήματος του δικτύου, όπως υπολογίστηκε από το πρόγραμμα.

8. Μέγιστη Ταχύτητα: Εμφανίζεται το όριο της ταχύτητας που ορίστηκε στα "Στοιχεία Δικτύου" σε (m/s), το οποίο ο χρήστης μπορεί αν θέλει να το τροποποιήσει για το συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου. Σημειώνεται, ότι τυχόν αλλαγή εκ των υστέρων του γενικού ορίου στα "Στοιχεία Δικτύου" δεν θα επηρεάσει τις τιμές που τροποποιήθηκαν, παρά μόνο τις αρχικές (αυτές δηλαδή πού έχουν την ίδια τιμή με τη “Mέγιστη ταχύτητα δικτύου” που έχει οριστεί στα “Στοιχεία κτιρίου”).

9. Ταχύτητα Νερού: Εμφανίζεται η ταχύτητα του νερού σε (m/s) στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, όπως προέκυψε από τους υδραυλικούς υπολογισμούς.

10. Τύποι Εξαρτημάτων: Η στήλη αυτή αναφέρεται στα Εξαρτήματα (γωνίες, ταυ, βάνες κλπ) που υπάρχουν στο τμήμα του δικτύου. Για αναλυτική συμπλήρωσή τους θα πρέπει να πιέσουμε F11 ή το πλήκτρο μέσα στο πεδίο στη στήλη αυτή, οπότε θα εμφανιστεί παράθυρο με τη λίστα των εξαρτημάτων της ύδρευσης, από την αντίστοιχη βιβλιοθήκη.

Αν υπάρχει ένα μόνο εξάρτημα, αυτό ορίζεται συμπληρώνοντας μονάδα στην τελευταία στήλη, στη γραμμή που αντιστοιχεί στο εξάρτημα. Με "ΟΚ" επιστρέφουμε στο φύλλο υπολογισμών στη στήλη 10 του οποίου παρατηρούμε να έχει συμπληρωθεί ο α/α του εξαρτήματος που ορίσαμε. Για περισσότερα από ένα εξαρτήματα συμπληρώνουμε κατάλληλα την τελευταία στήλη του πίνακα εξαρτημάτων, δίνοντας ποσότητες από κάθε εξάρτημα (μέχρι 10 συνολικά διαφορετικούς τύπους εξαρτημάτων ανά τμήμα). Στην περίπτωση αυτή που έχουμε περισσότερα από ένα εξαρτήματα, στη στήλη 10 του φύλλου υπολογισμών παρουσιάζεται η ένδειξη Ε-, που σημαίνει γενικά "Εξαρτήματα". Εάν μέσα στον πίνακα εξαρτημάτων ορίσουμε στο επάνω μέρος έναν αριθμό συστήματος εξαρτημάτων α, τότε στη στήλη 10 του φύλλου υπολογισμών θα εμφανίζεται η ένδειξη Ε-α. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να ομαδοποιήσουμε τα εξαρτήματα αλλά επίσης και να αποφύγουμε την επανασυμπλήρωση των ίδιων ομάδων (συστημάτων), αφού μπορούμε στη στήλη 10 ορισμού των εξαρτημάτων να συμπληρώσουμε κατευθείαν τον αριθμό του Συστήματος.

ADΕΙΑ 219

11. Tριβή Εξαρτημάτων: Παρουσιάζεται η τιμή που υπολογίστηκε για την τριβή των εξαρτημάτων στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, σε MYΣ (μέτρα υδάτινης στήλης).

12. Tριβή Σωληνώσεων: Παρουσιάζεται η τιμή που υπολογίστηκε για την τριβή των Σωληνώσεων στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, σε MYΣ (μέτρα υδάτινης στήλης). Η τριβή αυτή υπολογίζεται από τη ροή του νερού στο εν λόγω τμήμα, βάσει υδραυλικών υπολογισμών.

13. Oλικές Τριβές: Παρουσιάζεται το σύνολο των τριβών στο τμήμα, δηλαδή το άθροισμα των Τριβών Εξαρτημάτων και των Τριβών Σωληνώσεων, επίσης σε MYΣ.

Ακολουθούν τα στοιχεία "Πολική Γωνία", "Παράλληλος Κλάδος Ζεστού", "Απαιτούμενη Πίεση Υποδοχέα", "ΔP Υψομετρικών Διαφορών", "Είδος Σωλήνα" και ‘’Μήκος σχεδίασης Σωλήνα’’. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να συμπληρωθούν απευθείας στις αντίστοιχες στήλες, ή και μέσα από πρόσθετο παράθυρο, το οποίο εμφανίζεται, όταν πιέσουμε F12 από οποιαδήποτε στήλη ή πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικού και επιλέξουμε από τη λίστα που εμφανίζεται ''Συμπληρωματικά Στοιχεία''. Η χρησιμότητα των στοιχείων αυτών επεξηγείται στη συνέχεια:

14. Πολική Γωνία: Η συμπλήρωση της πολικής γωνίας του δικτύου χρειάζεται μόνο στην περίπτωση που επιθυμούμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα (και σκαρίφημα) από το φύλλο υπολογισμού, στην περίπτωση δηλαδή που δεν έχουμε σχεδιάσει τις κατόψεις με το FINE. Το κατακόρυφο διάγραμμα που σχηματίζεται λαμβάνει υπόψη του το μήκος και την πολική γωνία (σε σχέση με τον οριζόντιο άξονα) κάθε κλάδου.

15. Παράλληλος Κλάδος Ζεστού: Eφόσον θέλουμε στο κατακόρυφο διάγραμμα να εμφανίζεται και ο κλάδος του ζεστού νερού, θα πρέπει να συμπληρώνουμε αντίστοιχα τα τμήματα στα οποία υπάρχει και κλάδος ζεστού νερού. Αυτή η εργασία απαιτείται μόνο στην περίπτωση που επιθυμούμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα (και σκαρίφημα) από το φύλλο υπολογισμού δίνοντας πολικές γωνίες, στην περίπτωση δηλαδή που δεν έχουμε σχεδιάσει τις κατόψεις με το FINE ή δεν έχουμε φτιάξει το κατακόρυφο με την επιλογή “Εισαγωγή κατακορύφου” .

16. Απαιτούμενη Πίεση Υποδοχέα (Μ.Υ.Σ.): Συμπληρώνεται η Απαιτούμενη πίεση στον υποδοχέα, που πρέπει να είναι τουλάχιστον ίση με την ελάχιστη πίεση εκροής του υποδοχέα. Η παραπάνω πίεση συμπληρώνεται μόνο στην περίπτωση που έχει δοθεί κατευθείαν παροχή ή σύστημα υποδοχέων, αφού στην περίπτωση που επιλέγεται υποδοχέας από τη βιβλιοθήκη συμπληρώνεται αυτόματα με την τιμή πίεσης εκροής της βιβλιοθήκης.

17. ΔP Υψομετρικών Διαφορών (Μ.Υ.Σ.): Συμπληρώνεται η Διαφορά Πίεσης (ΔP) λόγω υψομετρικών διαφορών (θετικών ή αρνητικών) στο επίπεδο του υποδοχέα, σε μέτρα υδάτινης στήλης. Πρόκειται για την υψομετρική διαφορά από το σημείο παροχής μέχρι τον υποδοχέα. Δίνεται μόνο στα τμήματα στα οποία υπάρχουν υποδοχείς και όχι σε ενδιάμεσα τμήματα. 18. Είδος Σωλήνα: Εφόσον χρησιμοποιούμε και δεύτερο τύπο σωλήνα στη συγκεκριμένη μελέτη (δευτερεύοντα σωλήνα στα "Στοιχεία Δικτύου") τότε θα πρέπει να συμπληρώνουμε εδώ την αντίστοιχη ένδειξη.

220 220 4Μ

19. Μήκος σχεδίασης σωλήνα (m): Πολλές φορές, κατά τη σχεδίαση του κατακόρυφου σχεδίου, μπορεί να σχεδιαστούν τμήματα με πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο μήκος. Γι' αυτό το λόγο, στη στήλη αυτή, ο χρήστης μπορεί να ορίσει ένα αυθαίρετο μήκος σωλήνα, το οποίο όμως του δίνει το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα στο σχέδιό του. Ανεξάρτητα από το μήκος που θα ορίσει ο χρήστης στο πεδίο αυτό, το πρόγραμμα θα αναγράψει επάνω στο σχέδιο, το πραγματικό μήκος σωλήνα. Να σημειωθεί, πως αν ο χρήστης δεν συμπληρώσει τίποτα σε αυτό το πεδίο, το πρόγραμμα θα σχεδιάσει το κατακόρυφο ή το αξονομετρικό με βάση τη δεύτερη στήλη του ''Φύλλου Υπολογισμών'', δηλαδή το ''Μήκος Σωλήνα''.

Μία πρόσθετη δυνατότητα που δίνει το πρόγραμμα είναι και ο υπολογισμός σωληνώσεων ανακυκλοφορίας ζεστού νερού. Ορίζοντας τη (τις) διαδρομή (ές) ανακυκλοφορίας από το σημείο 1 μέχρι τον πιο απομακρυσμένο κόμβο της ανακυκλοφορίας (συμπληρώνοντας το 1 και τον αριθμό του κόμβου και παρεμβάλλοντας "+" πχ. 1+80 και δίνοντας και την απόσταση ανακυκλοφορίας από το 1 μέχρι τον απομακρυσμένο κόμβο) πραγματοποιείται αυτόματα ο υπολογισμός της απαιτούμενης παροχής και κατ’ επέκταση και της διατομής του σωλήνα. Για τον ακριβή υπολογισμό του όγκου και της πίεσης θα πρέπει να συμπληρωθούν οι παράμετροι στο παράθυρο της οθόνης που εμφανίζεται πάνω δεξιά όταν πιέσουμε <F12> από τη γραμμή στην οποία έχουμε συμβολίσει το τμήμα της ανακυκλοφορίας ή πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικού και επιλέξουμε από τη λίστα που εμφανίζεται ''Συμπληρωματικά Στοιχεία''.

Πρόκειται για την υψομετρική διαφορά της γραμμής ανακυκλοφορίας και για την πίεση μεταφοράς αντλίας ανακυκλοφορίας στην περίπτωση που επιλέξουμε αντλία για την ανακυκλοφορία, το είδος σωλήνα και το μήκος σχεδίασης (στο ίδιο παράθυρο η πολική γωνία που εμφανίζεται στο πάνω μέρος δεν εξυπηρετεί καμία σκοπιμότητα). Το πρόγραμμα υπολογίζει διατομές και στις δύο περιπτώσεις, με αντλία ή χωρίς.

Εφόσον ακολουθήσουμε την παραπάνω τυποποίηση και συμπληρώσουμε δεδομένα για όλα τα τμήματα του δικτύου, τότε οι παροχές στα τμήματα που δεν έχουν υποδοχείς αθροίζονται και παρουσιάζονται αυτόματα στη στήλη των παροχών. Με βάση την παροχή αιχμής σε κάθε τμήμα του δικτύου και δεδομένης της μέγιστης ταχύτητας που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο αυτό τμήμα προσδιορίζεται η διατομή στο σωλήνα του τμήματος. Ο μελετητής μπορεί να δώσει παρόλα αυτά, αν επιθυμεί, κάποια άλλη τυποποιημένη διάμετρο, πιέζοντας F11 από την 6η στήλη ή πιέζοντας το αντίστοιχο πλήκτρο μέσα στο πεδίο και επιλέγοντας από τη λίστα των τυποποιημένων διαμέτρων της βιβλιοθήκης που εμφανίζεται στην οθόνη. Με οποιοδήποτε τρόπο και αν έχει οριστεί η διατομή υπολογίζονται ακριβώς η πραγματική ταχύτητα του νερού και οι πτώσεις πίεσης (βλ. αντίστοιχες στήλες) των σωληνώσεων και των εξαρτημάτων στο αντίστοιχο τμήμα του δικτύου.

Σημείωση: Στα φύλλα υπολογισμού των δικτύων εγκαταστάσεων, μπορούν να εισαχθούν μέχρι 2.250 καταχωρήσεις (150 φύλλα).

Σταθερές Στήλες: Επιπλέον, μέσα από το menu ''Φύλλο Υπολογισμού'', δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει τον αριθμό των ''Σταθερών Στηλών'', έτσι ώστε να ''παγώσει'' στην οθόνη του τις επιθυμητές στήλες του φύλλου. Έτσι, καθώς συμπληρώνει τα πεδία στο φύλλο και ''οδηγείται'' δεξιότερα, γνωρίζει ανά πάσα στιγμή σε ποιο ακριβώς τμήμα δικτύου εργάζεται. Όταν η ''Σταθερή Στήλη'' είναι ενεργοποιημένη, εμφανίζεται ένα κίτρινο σημείο (καρφίτσα) στο κάτω μέρος του ''παγωμένου'' πεδίου.

Επίσης υπάρχει η δυνατότητα μετατόπισης στήλης όπως περιγράφεται στο 1ο κεφάλαιο.

ADΕΙΑ 221

Παράδειγμα: Έστω ότι έχουμε το απλό δίκτυο ύδρευσης που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

Πρώτη δουλειά είναι να αριθμήσουμε τις διακλαδώσεις (κρύου και ζεστού κυκλώματος) και τους υποδοχείς, ακολουθώντας την τυποποίηση που περιγράφηκε και πιο πάνω. Έτσι, ορίζουμε με "1" το μετρητή του δικτύου (σημείο τροφοδοσίας κρύου νερού). Επίσης, με "1" ορίζουμε και το σημείο τροφοδοσίας του ζεστού νερού στο θερμοσίφωνα.

Έχοντας αριθμήσει τα δίκτυα κρύου και ζεστού όπως φαίνεται στο σχήμα, συμπληρώνουμε τα τμήματα του δικτύου (με τα μήκη τους και τους υποδοχείς όπου υπάρχουν) μέσα στο φύλλο υπολογισμών, όπως παρακάτω:

10.4.2 Πιεστικό Το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει είτε πιεστικό συγκρότημα με προπίεση αέρα (κυρίως στις πιο μεγάλες κατασκευές) είτε απλό πιεστικό μεμβράνης, καλώντας ένα από τα δύο αντίστοιχα παράθυρα, τα οποία φαίνονται στην παρακάτω οθόνη:

222 222 4Μ

Υπολογισμός εγκαταστάσεων ανύψωσης πίεσης Οι εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με κλειστά δοχεία χρησιμεύουν τόσο στην ανύψωση πίεσης όσο και στην εναποθήκευση ενός ορισμένου όγκου.

Συνθήκες πίεσης Η περιοχή λειτουργίας μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης χαρακτηρίζεται από την πίεση θέσης σε λειτουργία pe και την πίεση παύσης λειτουργίας pa (σχήμα 10.1):

Πίεση θέσης σε λειτουργία Με την πίεση θέσης σε λειτουργία pe χαρακτηρίζεται το χαμηλότερο όριο πίεσης που απαιτείται για να εξασφαλίσει την απαιτούμενη πίεση στη δυσμενέστερη θέση λήψης του δικτύου σωληνώσεων παροχής νερού. Ως προς τον όγκο, αντιστοιχεί στη χαμηλότερη στάθμη νερού μέσα στο πιεστικό δοχείο, κατά την οποία μπαίνει σε λειτουργία η αντλία και ξαναγεμίζει πάλι τον όγκο που καταναλώθηκε.

Η πίεση θέσης σε λειτουργία αποτελείται υπολογιστικά από την υψομετρική διαφορά πίεσης στην πλευρά της μεταφοράς σύμφωνα με τη διαφορά ύψους μεταξύ άξονα αντλίας και της δυσμενέστερης θέσης λήψης, την απώλεια πίεσης εξαιτίας της τριβής στους σωλήνες και τις μεμονωμένες αντιστάσεις στο δίκτυο σωληνώσεων μεταξύ του πιεστικού δοχείου και της δυσμενέστερης θέσης λήψης και δίνεται σαν υπερπίεση:

ADΕΙΑ 223

pe = Δpgeod + ΔpRZ + pfl + 10 Μ.Υ.Σ.

με

pe = πίεση θέσης σε λειτουργία σε Μ.Υ.Σ.

Δpgeod = υψομετρική διαφορά πίεσης στη πλευρά κατάθλιψης της αντλίας.

ΔpRZ = άθροισμα όλων των τριβών των σωλήνων και των μεμονωμένων αντιστάσεων σε Μ.Υ.Σ.

pfl = ελάχιστη πίεση ροής της δυσμενέστερης θέσης λήψης σε Μ.Υ.Σ.

Πίεση παύσης λειτουργίας Το ανώτερο όριο πίεσης σε ένα πιεστικό δοχείο προσδιορίζεται από την πίεση παύσης λειτουργίας pa. Η πίεση αυτή να έχει επιτευχθεί κατά την παύση λειτουργίας και να είναι μικρότερη από την επιτρεπόμενη πίεση λειτουργίας (ονομαστική πίεση) του δοχείου. Οι ονομαστικές πιέσεις προκειμένου για πιεστικά δοχεία σύμφωνα με το DIN 4810 βρίσκονται μεταξύ ND 4 και ND 6.

Η διαφορά μεταξύ της πίεσης θέσης σε λειτουργία και παύσης λειτουργίας θα έπρεπε, ανάλογα με τις απαιτήσεις, να διατηρηθεί σε σκόπιμα όρια και να βρίσκεται στην ευνοϊκή περιοχή βαθμού απόδοσης της μεταφορικής ικανότητας της αντλίας. Πολύ μεγάλες διαφορές πίεσης οδηγούν σε μεγάλες διακυμάνσεις της ποσότητας λήψης, και ανυψώνουν την κατανάλωση νερού όταν υπάρχουν αυτόνομες αρματούρες όπως π.χ. σε βαλβίδες πλύσης υπό πίεση.

Το μέγεθος του άνω ορίου πίεσης και η διαφορά θέσης σε λειτουργία μεγαλώνουν τον όγκο της ωφέλιμης ποσότητας νερού του πιεστικού δοχείου, συνεπάγονται όμως αύξηση του κόστους μεταφοράς εξαιτίας της απαιτούμενης μεγαλύτερης ισχύος της αντλίας και του κινητήρα. Συνεπώς, το χαμηλό κόστος εγκατάστασης συνεπάγεται μεγαλύτερο κόστος λειτουργίας.

Συνηθισμένες διαφορές πίεσης μεταξύ πίεσης σε λειτουργία και πίεσης παύσης λειτουργίας είναι σε εξάρτηση από την πίεση σε παύση λειτουργίας ή την κατώτερη πίεση της αντλίας στα πλαίσια Δp = 10 έως 25 και σε περιπτώσεις εξαιρέσεων μέχρι 40 Μ.Υ.Σ.

Έτσι παίρνουμε το μέγεθος της πίεσης παύσης λειτουργίας:

pa = pe + Δp σε Μ.Υ.Σ.

Πίεση αντλίας Σε μια εγκατάσταση πιεστικών δοχείων η πίεση της αντλίας κυμαίνεται μεταξύ της ελάχιστης πίεσης της αντλίας ppmin προκειμένου για πίεση θέσης σε λειτουργία pe, και της μέγιστης πίεσης αντλίας ppmax με πίεση λειτουργίας pa. Για τον υπολογισμό και των δυο οριακών τιμών της πίεσης της αντλίας, πρέπει σε εξάρτηση από την πίεση στο στόμιο αναρρόφησης της αντλίας να διαχωριστούν δυο περιπτώσεις:

- Η πίεση στο στόμιο αναρρόφησης της αντλίας είναι αρνητική σχετικά με την πίεση της υδάτινης στήλης στο σωλήνα αναρρόφησης:

224 224 4Μ

σχ.10.1. Σχήμα για τον υπολογισμό των συνθηκών πίεσης μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης για ιδιωτική παροχή νερού.

- Η πίεση στο στόμιο αναρρόφησης της αντλίας είναι θετική και αντιστοιχεί στην πίεση τροφοδοσίας pVers.

Όπου:

pPmin = πίεση αντλίας για pc

pPmax = πίεση αντλίας για pa

b1 = ύψος από τον άξονα της αντλίας μέχρι τη στάθμη του νερού που μπαίνει η αντλία σε λειτουργία.

b2 = ύψος από τον άξονα της αντλίας μέχρι τη στάθμη του νερού που παύει η λειτουργία.

bsgeod= ύψος από τον άξονα της αντλίας μέχρι τη στάθμη του νερού στο πηγάδι.

ΔpPd = απώλεια πίεσης εξαιτίας της τριβής των σωλήνων και των μεμονωμένων αντιστάσεων στην πλευρά της κατάθλιψης της αντλίας.

ΔpPs = απώλεια πίεσης εξαιτίας της τριβής των σωλήνων και των μεμονωμένων αντιστάσεων στην πλευρά αναρρόφησης της αντλίας.

pVers = πίεση στη γραμμή τροφοδοσίας.

ADΕΙΑ 225

σχ.10.2. Σχηματική παράσταση για τον προσδιορισμό των συνθηκών πίεσης μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης για τη σύνδεση από το δημόσιο δίκτυο.

Συνθήκες πίεσης και μεταφερόμενη ποσότητα από την αντλία Η συμπεριφορά λειτουργίας των αντλιών προσδιορίζεται από τη χαρακτηριστική καμπύλη της αντλίας και τη χαρακτηριστική καμπύλη του σωλήνα. Οι αντλίες που χρησιμοποιούνται στις εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης είναι σχεδόν αποκλειστικά περιστροφικές αντλίες (εξαίρεση: εμβολοφόρες αντλίες για μικρές περιοχές ισχύος).

Η χαρακτηριστική καμπύλη της αντλίας δίνεται κατασκευαστικά, προσδιορίζεται στον πάγκο ελέγχου των αντλιών και παίρνεται από τα στοιχεία των κατασκευαστών. Αυτή η χαρακτηριστική καμπύλη δίνει τη σχέση μεταξύ πίεσης αντλίας και μεταφερόμενης ποσότητας για σταθερό αριθμό ορόφων.

Η σχέση μεταξύ απώλειας πίεσης και ποσότητας λήψης σ’ ένα συγκεκριμένο δίκτυο σωληνώσεων, χαρακτηρίζεται σα χαρακτηριστική καμπύλη σωλήνα.

Εάν σχεδιαστούν και οι δυο χαρακτηριστικές καμπύλες σε ένα διάγραμμα, τότε η τομή των δυο χαρακτηριστικών καμπύλων δίνει το σημείο λειτουργίας ή το σημείο εργασίας της εγκατάστασης.

Προκειμένου για παράλληλη λειτουργία από δυο αντλίες ίδιου μεγέθους, παίρνουμε τη συνισταμένη χαρακτηριστική καμπύλη των αντλιών από την άθροιση των μεταφερόμενων ποσοτήτων από τις αντλίες προκειμένου για ίδια πίεση αντλίας. Το σημείο λειτουργίας είναι στην περίπτωση αυτή δοσμένο από το σημείο τομής της κοινής χαρακτηριστικής καμπύλης των αντλιών με τη χαρακτηριστική καμπύλη του σωλήνα.

Μια ειδική περίπτωση για τις συνθήκες μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης είναι δοσμένη από το γεγονός ότι στην περίπτωση αυτή, σύμφωνα με τις δυο οριακές τιμές της πίεσης pe και pa, έχουμε να κάνουμε με δυο χαρακτηριστικές καμπύλες σωλήνων.

226 226 4Μ

Κατά τη διάκριση του γεμίσματος, μετακινείται το σημείο λειτουργίας πάνω στη χαρακτηριστική καμπύλη της αντλίας ή προκειμένου για παράλληλη λειτουργία επί της κοινής καμπύλης λειτουργίας των αντλιών από το σημείο 1 διαμέσου του σημείου 2 στο σημείο 3, όπου:

1 είναι το σημείο λειτουργίας για πίεση σε θέση σε λειτουργία pe, που δίνεται από τη μέγιστη τιμή της πίεσης της αντλίας pPmax και την ελάχιστη παροχή της αντλίας VPmax.

2 είναι υπολογιστικό σημείο λειτουργίας που δίνεται από τη μέση πίεση της αντλίας pPm και τη μέση παροχή VPm.

3 είναι το σημείο λειτουργίας για πίεση παύσης λειτουργίας pa που δίνεται από τη μέγιστη πίεση της αντλίας pPmax και την ελάχιστη παροχή της αντλίας VPmin.

Παροχή αντλίας και όγκος ωφέλιμου νερού του πιεστικού δοχείου Η χρονικά ανομοιόμορφη λήψη από την κατανάλωση νερού συμψηφίζεται με την ομοιόμορφη παροχή της αντλίας μιας εγκατάστασης ανύψωσης πίεσης τόσο κατά τη διάρκεια της μεταφοράς διαμέσου της αντλίας, όσο και κατά τη διάρκεια της παύσης λειτουργίας της αντλίας όταν πραγματοποιείται μια λήψη. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου λειτουργίας καταναλώνεται ολόκληρος ο ωφέλιμος όγκος νερού VN του πιεστικού δοχείου ή πρέπει να ξαναγεμιστεί.

Ο χρόνος μεταφοράς της αντλίας tF και ο χρόνος παύσης λειτουργίας της αντλίας ts δίνουν σαν άθροισμα το χρόνο λήψης tE κατά τη διάρκεια μιας περιόδου λειτουργίας:

tE = tF + tsμε

tE χρόνος λήψης κατά τη διάρκεια περιόδου λειτουργίας.

tF χρόνος μεταφοράς κατά τη διάρκεια περιόδου λειτουργίας.

ts χρόνος παύσης λειτουργίας (ηρεμίας) κατά τη διάρκεια περιόδου λειτουργίας.

Ο αριθμός των εκκινήσεων ή ο αριθμός των περιόδων λειτουργίας μέσα σε μια (1) ώρα συμβολίζεται με i και ονομάζεται συχνότητα εκκινήσεων. Μας λέει πόσες φορές μέσα σε 1 ώρα αδειάζει και γεμίζει το πιεστικό δοχείο:

i = 60 / tEΟ αριθμός εκκινήσεων σε 1 ώρα πολλαπλασιαζόμενος με τον όγκο του ωφέλιμου νερού του πιεστικού δοχείου δίνει – υπό τον όρο ότι δεν παίρνεται νερό κατά τη διάρκεια της μεταφορικής λειτουργίας της αντλίας – μέγιστη ωριαία κατανάλωση του νερού Vhmax.

Vhmax = VN * i (l/h)

Απ’ αυτό υπολογίζουμε τον όγκο του ωφέλιμου νερού:

VN = Vhmax / i (l)

με VN όγκος ωφέλιμου νερού

Vhmax μέγιστη ωριαία απαιτούμενη ποσότητα νερού

i συχνότητα εκκινήσεων

Η πιθανή συχνότητα εκκινήσεων i προσδιορίζεται από την κατασκευή εξαιτίας των αντλιών, συμπλεκτών, οργάνων θέσης σε λειτουργία και των κινητήρων. Σε κανονικές περιπτώσεις είναι i = 6 έως 10 l/h, κατά μέγιστο i = 30 l/h.

ADΕΙΑ 227

Προκειμένου για μια εκλεγμένη ή δεδομένη αντλία, η συχνότητα εκκίνησης i και η μεταφορική ικανότητα της αντλίας VPm προσδιορίζουν τον όγκο του ωφέλιμου νερού VN.

Η μέγιστη κατανάλωση νερού μέσα σε 1 ώρα καλύπτεται από τη μέση μεταφορική ικανότητα της αντλίας VPm κατά τη διάρκεια ολόκληρου του χρόνου μεταφοράς, αναφορικά σε μια ώρα:

Vhmax = VPm * ΣtFh (l/h)

όπου VPm η μέση παροχή αντλίας και

ΣtFh συνολικός χρόνος μεταφοράς αναφορικά σε 1 ώρα.

Στην πράξη γίνεται λήψη νερού και κατά τη διάρκεια του χρόνου μεταφοράς της αντλίας. Σαν υπολογιστική τιμή μπορεί να εξισωθεί με μια παροχή αντίστοιχη στη μέγιστη κατανάλωση νερού Vhmax. Η προϋπόθεση γι αυτό είναι ότι κατά τη διάρκεια των χρόνων μεταφοράς της αντλίας επιτυγχάνεται μέγιστη κατανάλωση νερού.

Ο όγκος του ωφέλιμου νερού σύμφωνα με την εξίσωση: VN = Vhmax / i μειώνεται έτσι για την περίπτωση λειτουργίας κατά το μερίδιο της μέγιστης κατανάλωσης νερού κατά τη διάρκεια των χρόνων μεταφοράς της αντλίας μέσα σε μια ώρα, αναφορικά σε μια περίοδο λειτουργίας:

VN = (Vhmax / i) – (Vhmax * ΣtFh/ i) (lt)

Εάν λυθεί η εξίσωση Vhmax = VPm * ΣtFh ως προς ΣtFh και αντικατασταθεί στην εξίσωση VN = (Vhmax / i) – (Vhmax * ΣtFh/ i), τότε υπολογίζουμε τον όγκο του ωφέλιμου νερού:

VN = (Vhmax / i) * ( 1 - Vhmax / VPm)

Για την κανονική λειτουργία του πιεστικού δοχείου, η εξίσωση αυτή τότε μόνο έχει νόημα να χρησιμοποιηθεί εάν Vhmax < VPm.

Εάν είναι Vhmax = VPm , τότε γίνεται VN = 0 και έχουμε τότε την περίπτωση της συνεχούς μεταφοράς της αντλίας με σταθερή λήψη.

Μπορούμε να λάβουμε υπόψη μας το πιεστικό δοχείο σαν συσκευή αποθήκευσης. Αρκεί απλώς ένα μικρό πιεστικό δοχείο με μεμβράνη για την εξίσωση των διακυμάνσεων της πίεσης και των υδραυλικών πληγμάτων π.χ. κατά τη διάρκεια της εκκίνησης.

Η μέση παροχή της αντλίας VPm είναι ένα υπολογιστικό μέγεθος και μπορεί να υπολογιστεί κατά προσέγγιση από τη μέγιστη παροχή της αντλίας VPmax για πίεση θέσης σε λειτουργία pe και την ελάχιστη παροχή αντλίας VPmin για πίεση παύσης λειτουργίας pa.

VPm ≈ (VPmax + VPmin) / 2 (l/h)

Για την κατάσταση λειτουργίας και στάθμη νερού εκείνη της εκκίνησης πρέπει να επιτευχθεί η μέγιστη παροχή της αντλίας VPmax που πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τη μέγιστη κατανάλωση νερού Vmax που μπορούμε να έχουμε βραχυπρόθεσμα, για να εμποδιστεί το κατέβασμα της στάθμης κάτω από τη στάθμη νερού κατά την εκκίνηση:

VPmax > Vmax

Η μέγιστη κατανάλωση νερού που αναφέρεται στη μέση ωριαία κατανάλωση, Vhmax διακυμαίνεται μεταξύ του 0 και της μέγιστης βραχυπρόθεσμης κατανάλωσης νερού Vmax:

0≤ Vhmax ≤ Vmax

228 228 4Μ

Θεωρητικό μέγεθος πιεστικού δοχείου Ο συνολικός όγκος του πιεστικού δοχείου προσδιορίζεται κατά προτίμηση από τον ωφέλιμο όγκο νερού. Εκτός από την κατανάλωση νερού και την παροχή της αντλίας, οι συνθήκες πίεσης αποτελούν τα βασικά μεγέθη διαστασιολόγησης.

Ας αρχίσουμε τους υπολογισμούς από μια θεωρητική ή μια πραγματική δεδομένη δεξαμενή συνολικού όγκου VBn. Η παρακάτω κατασκευή προσανατολίζεται στο σχήμα που ακολουθεί, μια σχηματική εγκατάσταση, όπου είναι σχεδιασμένα τα 3 σημεία λειτουργίας που μπορούν να εμφανιστούν στην πράξη:

σχ.10.3. Σχηματική παράσταση των συνθηκών λειτουργίας στο πιεστικό δοχείο.

1. Η γραμμή τροφοδοσίας στην πλευρά της προπίεσης είναι κλειστή. Το πιεστικό δοχείο με τον όγκο VBn είναι γεμάτο με αέρα ατμοσφαιρικής πίεσης p0, αλλά απόλυτα στεγανά κλεισμένο.

2. Μόλις αρχίσει η μεταφορά με την αντλία, φτάνει το νερό στο πιεστικό δοχείο και μειώνεται ο όγκος του αέρα σε VLe με αύξηση της πίεσης σε pe, που είναι η πίεση θέσης σε λειτουργία για την περίπτωση λειτουργίας.

3. Για μια λήψη από το δίκτυο τροφοδοσίας είναι μεν επαρκής η πίεση, αλλά ο απαιτούμενος όγκος αποθήκευσης πρέπει πάραυτα να επιτευχθεί με μια πρόσθετη μεταφορά με αντλία. Σύμφωνα με τη δεδομένη διαφορά πίεσης, η αντλία μεταφέρει μέχρι να επιτευχθεί η πίεση παύσης λειτουργίας pa. Ο όγκος του αέρα είναι τότε συρρικνωμένος στο VLa.

Για την περιοδική λειτουργία κατά τη λήψη νερού, διακυμαίνονται οι πιέσεις μέσα στο πιεστικό δοχείο μεταξύ της τιμής της εκκίνησης και της τιμής της παύσης λειτουργίας και αντίστοιχα οι όγκοι του αέρα μεταξύ VLe και VLa καθώς και ο ωφέλιμος όγκος νερού μεταξύ 0 και VN.

Εάν αναφερθεί η διαδικασία λειτουργίας στην αλλαγή κατάστασης του όγκου του αέρα μέσα στη δεξαμενή, τότε μπορεί κανείς να εκφράσει κατά προσέγγιση σύμφωνα με το νόμο της ισόθερμης αλλαγής κατάστασης των Boyle / Mariotte για τις καταστάσεις που αναφέρθηκαν:

p0 * VBn = pe * VLe = pa * VLa

Ο ωφέλιμος όγκος νερού μπορεί να υπολογιστεί από τη διαφορά μεταξύ των όγκων VLa και VLe

VN = VLe - VLa

Με VLe = p0 * VBn / pe και VLa = p0 * VBn / pa έχουμε:

VN = VBn * p0 * ((1 / pe) – (1 / pa)) ή

VN = VBn * p0 *( pa - pe) / pa * pe

ADΕΙΑ 229

Για να πάρουμε το θεωρητικό μέγεθος του πιεστικού δοχείου, πρέπει να λύσουμε την παραπάνω εξίσωση ως προς VBn.

VBn = (VN / p0) * (pa * pe) / *(pa - pe)

με: VBn θεωρητικό μέγεθος πιεστικού δοχείου

VN ωφέλιμος όγκος νερού του πιεστικού δοχείου

p0 απόλυτη πίεση του αέρα

pa απόλυτη πίεση παύσης λειτουργίας

pe απόλυτη πίεση εκκίνησης

Προπίεση συμπίεσης και μέγεθος του πιεστικού δοχείου Ένας προσδιοριστικός συντελεστής για τον υπολογισμό του μεγέθους του πιεστικού δοχείου είναι η αρχική πίεση p0 μέσα στο δοχείο. Για τους υπολογισμούς μέχρι τώρα είχαμε πάρει την πίεση αυτή ίση με την πίεση του ατμοσφαιρικού αέρα. Στην περίπτωση αυτή, μιλάμε για εγκατάσταση ανύψωσης πίεσης χωρίς προπίεση.

Σε εγκαταστάσεις με προπίεση μεταφέρουμε πεπιεσμένο αέρα στο πιεστικό δοχείο πριν μπει η εγκατάσταση σε λειτουργία και έτσι δημιουργείται έναντι της ατμοσφαιρικής πίεσης του αέρα μια υπερπίεση. Στο μεταξύ πρέπει να προσέξουμε να μην υπερβούμε προς τα κάτω την ελάχιστη στάθμη νερού και να αποκλειστεί ο κίνδυνος της εξαφάνισης του μαξιλαριού αέρα από τη διαφυγή του πεπιεσμένου αέρα στο δίκτυο σωληνώσεων. Έτσι απαιτούμε η προπίεση pv να είναι μικρότερη από την πίεση εκκίνησης pe.

Σαν εξάρτηση από την ελάχιστη στάθμη νερού και την πίεση εκκίνησης ισχύει για τη μικρότερη επιτρεπόμενη διαφορά πίεσης μεταξύ pe και pv για πιεστικά δοχεία σύμφωνα με το DIN 4810:

pe - pv = 3 έως 10 Μ.Υ.Σ.

Λαμβάνοντας υπόψη την προπίεση pv, υπολογίζουμε τότε το μέγεθος του πιεστικού δοχείου VBn:

VBn = (VN / pv) * (pa * pe) / *(pa - pe)

Πρακτικό μέγεθος πιεστικού δοχείου Για ένα σίγουρο τρόπο λειτουργίας, είναι απαραίτητο ο αέρας να μη μπορεί να φθάσει από το πιεστικό δοχείο ούτε στην πλευρά της προπίεσης ή την πλευρά της προσαγωγής, ούτε και στην πλευρά της λήψης στο δίκτυο σωληνώσεων. Για να το εμποδίσουμε αυτό σίγουρα, είναι απαραίτητο να κλείσουμε τις αναμονές σύνδεσης των σωληνώσεων με μια ποσότητα νερού απόφραξης που να υπερκαλύπτει τις συνδέσεις.

Το ύψος της στάθμης του νερού απόφραξης δίνει την ελάχιστη στάθμη νερού μέσα στο πιεστικό δοχείο, που πρέπει να διατηρηθεί για όλες τις περιπτώσεις λειτουργίας.

230 230 4Μ

Τον όγκο εναποθήκευσης, που προσδιορίζεται από την ελάχιστη στάθμη νερού, το συμβολίζουμε σαν όγκο νεκρού χώρου VT. Για την επιλογή του μεγέθους του δοχείου στην πράξη πρέπει να επαυξήσουμε το θεωρητικό μέγεθος του πιεστικού δοχείου κατά τον όγκο του νεκρού χώρου:

VB = VB BB * ΨΤ

VB = ΨB Τ * (VN / pv) * (pa * pe) / *(pa - pe)

Οι συντελεστές νεκρού χώρου για πιεστικά δοχεία σύμφωνα με το DIN 4810 δίνονται στον πίνακα:

Μέγεθος πιεστικού δοχείου στην πράξη

Όγκος νεκρού χώρου

Ωφέλιμο μέγεθος πιεστικού δοχείου

Συντελεστής νεκρού χώρου

VBB Vτ VBn ΨΤ

L l l - 150 35 115 1,3

300 55 245 1,22

500 90 410 1,22

750 155 595 1,26

1000 160 840 1,19

1500 300 1200 1,25

2000 400 1600 1,25

3000 450 2250 1,18

Μεταφερόμενος όγκος αέρα για τη δημιουργία μαξιλαριού πίεσης Για τη δημιουργία μαξιλαριού πίεσης σε εγκαταστάσεις με προπίεση, χρησιμοποιούνται συμπιεστές. Κατά τη θέση σε λειτουργία στις εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης, πραγματοποιείται το γέμισμα με πεπιεσμένο αέρα του άδειου πιεστικού δοχείου μέχρι την τιμή της προπίεσης pv.

Κατά τη λειτουργία, πρέπει να δοθεί προσοχή ώστε να μην υπερβούμε προς τα κάτω την τιμή πίεσης εκκίνησης pe και της στάθμης νερού εκκίνησης. Ένα συμπληρωματικό γέμισμα με αέρα ή η ρύθμιση του μαξιλαριού πίεσης, πρέπει συνεπώς να προσανατολίζεται σ’ αυτή τη κατάσταση λειτουργίας. Στη λειτουργία πρέπει συνεπώς ο συμπιεστής να λειτουργήσει ενάντια στην πίεση εκκίνησης.

Το μέγεθος του όγκου του μεταφερόμενου αέρα προσδιορίζεται από την πίεση εκκίνησης pe και το μέγεθος του πιεστικού δοχείου VBn. Η πίεση εκκίνησης θα έπρεπε να μπει στις πράξεις με μια προσαύξηση της τάξης των 10 έως 20%, για να εξισωθούν οι απώλειες πίεσης στο δίκτυο σωληνώσεων προσαγωγής.

Μεταξύ του όγκου του αέρα VL στην κατάσταση αναρρόφησης σε ατμοσφαιρική πίεση p0 και του όγκου του μαξιλαριού αέρα VBn στην πίεση εκκίνησης pe ισχύει κατά προσέγγιση η σχέση σύμφωνα με το νόμο της ισόθερμης αλλαγής κατάστασης:

VL * p0 = VBn * pe

Εάν αναφερθούμε στο χρόνο μεταφοράς t του συμπιεστή, παίρνουμε για το μεταφερόμενο όγκο του αέρα VL:

VL = (VBn / t) * (pe / p0)

ADΕΙΑ 231

με VL όγκος μεταφερόμενου αέρα

p0 ατμοσφαιρική πίεση αέρα

VBn ωφέλιμος όγκος πιεστικού δοχείου

pe πίεση εκκίνησης

t χρόνος μεταφοράς

Απαιτούμενη ισχύς της αντλίας και ισχύς κινητήρα Κατά κανόνα, οι συσκευές μεταφοράς που είναι φυγοκεντρικές αντλίες με σταθερή χαρακτηριστική καμπύλη, πρέπει να επιλέγονται σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει ο κατασκευαστής των αντλιών σε μορφή πίνακα ή διαγράμματα χαρακτηριστικών καμπυλών.

Στοιχεία για τον προσδιορισμό της απαιτούμενης ισχύος είναι η πίεση της αντλίας, η παροχή της αντλίας και ο βαθμός απόδοσης της αντλίας. Επειδή ο ακριβής προσδιορισμός του μεγέθους της αντλίας είναι αποφασιστικός για την οικονομικότητα ολόκληρης της εγκατάστασης της ανύψωσης πίεσης, πρέπει η μέση παροχή της αντλίας να βρίσκεται κατά το δυνατόν κοντά στο σημείο κορυφής της καμπύλης του βαθμού απόδοσης της αντλίας.

Η απαίτηση ισχύος της αντλίας πρέπει να προσδιορίζεται με τη παρακάτω εξίσωση:

Np = (VPm * pPmax ) / (10 * ηp)

με VPm μέση παροχή αντλίας

pPmax μέγιστη πίεση αντλίας

ηp βαθμός απόδοσης της αντλίας

Για πρόχειρους υπολογισμούς, μπορούν να παρθούν μέσες τιμές βαθμού απόδοσης αντλιών για:

μεγάλες φυγοκεντρικές αντλίες 0,75 έως 0,85

φυγοκεντρικές αντλίες μεσαίου μεγέθους 0,60 έως 0,75

μικρές φυγοκεντρικές αντλίες 0,40 έως 0,60

Για τον ακριβή υπολογισμό, πρέπει να ληφθούν υπόψη τα στοιχεία που δίνονται από τον κατασκευαστή των αντλιών.

Κατά τον υπολογισμό της ισχύος του κινητήρα NM από την ισχύ της αντλίας, πρέπει να ληφθεί υπόψη ο βαθμός απόδοσης της αντλίας ηM.

NM = NP * ηM

Για πρόχειρους υπολογισμούς μπορεί ο βαθμός απόδοσης του κινητήρα ηM να ληφθεί μέσα στην περιοχή από 0,7 ως 0,8.

Κατασκευαστική δομή και λειτουργία εγκαταστάσεων ανύψωσης πίεσης που ρυθμίζονται από τον αριθμό των στροφών Το φύλλο εργασίας W 314 του DVGW επιτρέπει για την ανύψωση πίεσης εκτός από τις εγκαταστάσεις με πιεστικό δοχείο και τη χρησιμοποίηση εγκαταστάσεων ανύψωσης πίεσης με ρύθμιση διαμέσου αριθμού στροφών να συνδεθούν άμεσα με το δίκτυο τροφοδοσίας. Πρέπει να είναι εξασφαλισμένο ότι, οι αντλίες ρυθμίζονται σε εξάρτηση από την πίεση και την παροχή, χωρίς να δημιουργούν ενοχλητικά υδραυλικά πλήγματα. Ένας ακόμη όρος που πρέπει να εκπληρώνεται είναι, η τελική θερμοκρασία του νερού αμέσως μετά την αντλία να μην υπερβαίνει τους +25 oC.

232 232 4Μ

Από τους κατασκευαστές αντλιών προσφέρονται γι’ αυτές τις χρήσεις εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με μετασχηματιστή συχνότητας ή με υδραυλική – μηχανική μετατροπή αριθμού στροφών.

Εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με μετασχηματιστή συχνότητας Εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με μετασχηματιστή συχνότητας κατασκευάζονται με δυο αντλίες για λειτουργία με πλήρη ισχύ, όπου η μια αντλία είναι εφεδρική.

Τα σημαντικά τμήματα αυτής της εγκατάστασης που είναι συμπαγή, είναι:

- Δυο φυγοκεντρικές αντλίες υψηλής πίεσης πολυβάθμιες με κανονική αναρρόφηση με κομπλαρισμένους κινητήρες εναλλασσόμενου ρεύματος,

- Δυο πιεστικά δοχεία μεμβράνης,

- αυτόματα στοιχεία ρύθμισης και ασφάλειας για την αυτόματη ρύθμιση της εγκατάστασης

- μετασχηματιστή συχνότητας,

- κιβώτιο εκκίνησης με όλους τους απαραίτητους διακόπτες και ασφάλειες.

Η εγκατάσταση λειτουργεί με αδιαβάθμητη ρύθμιση στροφών και σταθερά διατηρούμενη πίεση στην περιοχή λειτουργίας που έχει επιλεγεί.

Η αλλαγή της πίεσης στο σύστημα τροφοδοσίας, που προκαλείται από μια μεταβολή της ποσότητας του νερού λήψης, μπορεί να εξισωθεί με άμεση αλλαγή στροφών. Η πίεση σε όλες τις περιοχές του δικτύου που πρέπει να τροφοδοτηθεί παραμένει σταθερή, ανεξάρτητα από τη λαμβανόμενη ποσότητα νερού. Κατά τη διάρκεια των ημερήσιων ωρών χαμηλής κατανάλωσης και των νυχτερινών ωρών, τίθεται η εγκατάσταση εκτός λειτουργίας σε εξάρτηση από τη θερμοκρασία στο κέλυφος της αντλίας κατά τη μηδενική μεταφορά (max +25oC) Όταν γίνεται εκ νέου λήψη νερού και η πίεση του συστήματος πέφτει, ξαναμπαίνει σε λειτουργία αυτόματα η εγκατάσταση.

Επίσης όταν η προπίεση έχει διακυμάνσεις, διατηρείται η πίεση του συστήματος που ρυθμίστηκε στο ρυθμιστή πίεσης. Ο μετατροπέας συχνότητας ορίζει αυτόματα τον αριθμό στροφών της αντλίας στις τροποποιημένες συνθήκες προπίεσης.

Για να μην έχουν οι αντλίες τον ίδιο χρόνο λειτουργίας, πρέπει να γίνεται μια χρονικά εξαρτημένη ανταλλαγή των αντλιών, αντλίας εφεδρείας ή αντλίας λειτουργίας, διαμέσου ενός χρονοδιακόπτη.

Εγκαταστάσεις ανύψωσης πίεσης με υδραυλική – μηχανική μετατροπή αριθμού στροφών Οι εγκαταστάσεις αποτελούνται από μια ή περισσότερες αντλίες. Τα βασικά τμήματα αυτής της εγκατάστασης είναι:

- Οριζόντια φυγοκεντρική αντλία, που λειτουργεί με μεταβλητό αριθμό στροφών,

- Εφεδρική αντλία, που λειτουργεί με σταθερό ή μεταβλητό αριθμό στροφών,

- τυποποιημένος ηλεκτροκινητήρας,

- υδραυλο-μηχανικός μετατροπέας στροφών με ενσωματωμένο υδρόψυκτο ψύκτη λαδιού,

- ντουλάπι διακοπτών.

Η εγκατάσταση λειτουργεί με αδιαβάθμητη ρύθμιση στροφών από τη μέγιστη ως την ελάχιστη περιοχή στροφών. Ο τυποποιημένος ηλεκτροκινητήρας δίνει κίνηση στον υδραυλικό συμπλέκτη με σταθερό αριθμό στροφών που είναι μονταρισμένος σα συνδετικό στοιχείο μεταξύ κινητήρα και αντλίας.

ADΕΙΑ 233

Με την αλλαγή πίεσης που δημιουργείται στο δίκτυο κατανάλωσης εξαιτίας της λήψης, ρυθμίζεται ο μετατροπέας στροφών. Ο αριθμός στροφών του μετατροπέα αριθμού στροφών ανεβαίνει όταν η πίεση πέφτει στο δίκτυο κατανάλωσης, ενώ πέφτει όταν ανεβαίνει η πίεση.

Ανεξάρτητα από την ποσότητα λήψης, η πίεση σ’ όλες τις περιοχές του δικτύου που τροφοδοτείται διατηρείται σταθερή.

Σε κάθε ένα παράθυρο θα πρέπει να συμπληρωθούν ορισμένα στοιχεία από το χρήστη, ενώ τα υπόλοιπα προκύπτουν αυτόματα με υπολογισμό.

Η τελική επιλογή γίνεται από τη γραμμή "Τύπος Πιεστικού που Επιλέγεται" πιέζοντας το πλήκτρο <F11> ή το πλήκτρο μέσα στο πεδίο, οπότε παρουσιάζεται ο κατάλογος των πιεστικών συγκροτημάτων από τη βιβλιοθήκη του προγράμματος.

10.4.3 Τριβές κλάδων Στο παράθυρο αυτό υπολογίζονται και εμφανίζονται στην οθόνη οι συνολικές τριβές όλων των κλάδων (ή διαδρομών), ξεκινώντας από το μετρητή και καταλήγοντας σε κάθε ένα ακραίο κόμβο. Επίσης, για ευκολία, ο δυσμενέστερος κλάδος εμφανίζεται στο κάτω μέρος του παραθύρου.

10.4.4 Συστήματα Υδραυλικών Υποδοχέων Παρουσιάζονται τα Συστήματα των υποδοχέων που χρησιμοποιήθηκαν στη συγκεκριμένη μελέτη και αναλύονται στους υποδοχείς που τα απαρτίζουν.

234 234 4Μ

10.4.5 Yπόμνημα Υδραυλικών Υποδοχέων Παρουσιάζονται οι υποδοχείς που χρησιμοποιήθηκαν στη συγκεκριμένη μελέτη, με τη μορφή που φαίνεται στο ακόλουθο παράδειγμα:

10.4.6 Σκαρίφημα Παρουσιάζεται στην οθόνη το σκαρίφημα του δικτύου (αριθμημένο), αρκεί να έχουμε συμπληρώσει πολικές γωνίες σε κάθε τμήμα δικτύου (βλ. φύλλο υπολογισμών).

10.4.7 Κατακόρυφο διάγραμμα Eφόσον θέλουμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα από το φύλλο υπολογισμών (και όχι αυτόματα με τo πακέτo FINE), η παραπάνω επιλογή δημιουργεί το κατακόρυφο διάγραμμα αρκεί να είναι συμπληρωμένες οι πολικές γωνίες σε κάθε τμήμα του δικτύου. Στο κάτω μέρος βρίσκονται οι Μετρητές.

Επισημαίνεται η δυνατότητα επιλογής σχεδίου του μηχανοστασίου από το menu ''Κατακόρυφο διάγραμμα''.

10.4.8 Προμέτρηση-Κοστολόγηση Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της προμέτρησης-κοστολόγησης των υλικών της συγκεκριμένης μελέτης. Ο χρήστης μπορεί να επεξεργαστεί το φύλλο της προμέτρησης-κοστολόγησης, τροποποιώντας τις τιμές ή τις ποσότητες, δίνοντας εκπτώσεις, παρεμβάλλοντας εργασίες ή υλικά με τις τιμές και τις ποσότητές τους.

10.4.9 Προμέτρηση κατά ΑΤΗΕ Δημιουργείται ο κατάλογος των υλικών της μελέτης με τις ποσότητές τους και τους αντίστοιχους κωδικούς ΑΤΗΕ, όπως ισχύει και σε κάθε άλλη εγκατάσταση. Από τον κατάλογο αυτό μπορούν να παραχθούν τα Οικονομικά Τεύχη του Έργου (βλ. πρόγραμμα ΤΕΥΧΗ της 4Μ).

10.4.10 Τεχνική Περιγραφή Το παράθυρο “Τεχνική Περιγραφή” υποστηρίζει την κατασκευή τεχνικής περιγραφής της μελέτης, δίνοντας τη δυνατότητα επιλογής διαφορετικών προτύπων τεχνικών περιγραφών και πλήθος δυνατοτήτων επεξεργασίας του κειμένου, σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν στην ενότητα 1.3.4.4.

Σημείωση: Υπενθυμίζεται, ότι τα πρότυπα αρχεία τεχνικής περιγραφής βρίσκονται στο directory 4M\ADEIA\YDRE\ με ονόματα YDRETP01.RTF για το πρότυπο που είναι πρώτο στη λίστα, YDRETP02.RTF για το δεύτερο κ.ο.κ. Οι περιγραφές των προτύπων βρίσκονται στο αρχείο YDRETP.LST, στο ίδιο directory.

Υπάρχει πρότυπο αρχείο στην αγγλική γλώσσα ώστε να μπορεί ο χρήστης να εκτυπώσει τη μελέτη στην αγγλική γλώσσα.

ADΕΙΑ 235

10.4.11 Παραδοχές Αναγράφεται το κείμενο των γενικών παραδοχών του τεύχους της μελέτης, το οποίο μπορεί να συμπεριληφθεί στην εκτύπωση της μελέτης εφόσον το έχουμε επιλέξει στα "Περιεχόμενα Εκτυπώσεων". Επιλέγοντας “Παραδοχές” εμφανίζεται στο menu η επιλογή “Παραδοχές” με την υποεπιλογή “Επιλογή Προτύπου” και επιλέγοντας κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο παραδοχών εμφανίζεται σε παράθυρο το αντίστοιχο κείμενο (βλ. ενότητα 1.3.4.5).

Σημείωση: Τα αρχεία παραδοχών βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\YDRE\ με ονομασίες YDREPR01.RTF, YDREPR02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές των προτύπων στο αρχείο YDREPR.LST.

Υπάρχει πρότυπο αρχείο στην αγγλική γλώσσα ώστε να μπορεί ο χρήστης να εκτυπώσει τη μελέτη στην αγγλική γλώσσα.

10.4.12 Eξώφυλλο Το παράθυρο “Εξώφυλλο” αποτελεί την πρώτη σελίδα εκτύπωσης της μελέτης (cover page) και το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει από μία ομάδα διαφορετικών τύπων εξώφυλλων, ή ακόμα και να δημιουργήσει το δικό του εξώφυλλο, όπως ακριβώς το επιθυμεί.

Σημείωση: Τα αρχεία εξώφυλλων βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\YDRE\ και έχουν την ονομασία YDRECP01.RTF, YDRECP02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές τους στο αρχείο YDRECP.LST.

Υπάρχει πρότυπο αρχείο στην αγγλική γλώσσα ώστε να μπορεί ο χρήστης να εκτυπώσει τη μελέτη στην αγγλική γλώσσα.

10.4.13 Αναλυτική Προμέτρηση Παρουσιάζεται η αναλυτική προμέτρηση του δικτύου ύδρευσης. Συγκεκριμένα στη στήλη ‘’Αναλυτική ποσότητα’’ εμφανίζεται, για κάθε διατομή αγωγού, το μήκος των τμημάτων του δικτύου που έχουν την αντίστοιχη διατομή. Στη στήλη ‘’Ποσότητα’’ εμφανίζεται για κάθε διατομή το συνολικό μήκος του αγωγού.

10.5 Βιβλιοθήκες Οι Βιβλιοθήκες της Ύδρευσης περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες υλικών με τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά:

• Εξαρτήματα δικτύου ύδρευσης με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (αντίσταση ζ και κόστος)

• Σωλήνες (τύποι σωλήνων) με δεδομένη τραχύτητα, τυποποίηση (ονομαστική, εσωτερική διάμετρος) και κόστος.

• Υποδοχείς ύδρευσης με πλήρη χαρακτηριστικά (ελάχιστη διάμετρος σύνδεσης, ελάχιστη πίεση εκροής, παροχή κρύου νερού, παροχή ζεστού νερού).

• Πιεστικά Συγκροτήματα με τα χαρακτηριστικά και τις αποδόσεις τους.

• Συστήματα Υποδοχέων: Στη βιβλιοθήκη αυτή παρέχεται η δυνατότητα της δημιουργίας νέων συστημάτων υποδοχέων και της επεξεργασίας των υφιστάμενων.

236 236 4Μ

Σύνθεση και τροποποίηση ενός συστήματος Υποδοχέων Για να δημιουργήσουμε μία νέα γραμμή επιλέγουμε από τη λίστα των γραμμών μία κενή γραμμή (π.χ. την 18). Στη συνέχεια στο πεδίο περιγραφή πληκτρολογούμε το όνομα που θέλουμε να έχει το νέο σύστημα. Στη συνέχεια πιέζουμε το πλήκτρο «Ανάλυση – Σύνθεση γραμμής» και εμφανίζεται ο διάλογος για τη δημιουργία του συστήματος.

Από τη λίστα της βιβλιοθήκης υποδοχέων στα αριστερά του παραθύρου επιλέγουμε έναν υποδοχέα που θέλουμε να εισάγουμε στο νέο σύστημα και πιέζουμε το πλήκτρο ''Προσθήκη'' για να τοποθετηθεί στη λίστα ''Υποδοχείς Δωματίου''.

Με την επιλογή ''Αφαίρεση'' αφαιρούμε ένα υποδοχέα από τη λίστα ''Υποδοχείς Δωματίου''.

ADΕΙΑ 237

Με την επιλογή ''Παραγωγή από Υποδοχείς'' βλέπουμε σχέδιο του δωματίου. Με την επιλογή ''Δικό μου σχέδιο'', δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να εισάγει ένα ήδη υφιστάμενο αρχείο dwg.

Τα σχέδια συμβόλων υπάρχουν σα σχέδια σε μορφή DWG (Autocad 14) μέσα στο directory DBF που βρίσκεται μέσα στο directory βιβλιοθήκης DATAF του προγράμματος.

Οι βιβλιοθήκες ακολουθούν ακριβώς τους κανόνες τυποποίησης που περιγράφονται στην ενότητα 1.3.5 και μπορούν να τροποποιηθούν ή να ενημερωθούν με απλή επέμβαση στα αντίστοιχα πεδία.

Σημειώσεις: Τα αρχεία των βιβλιοθηκών που χρησιμοποιεί το πρόγραμμα της Ύδρευσης, βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\LIBS\DATAF\ με ονομασίες:

Εξαρτήματα DBF1.MDB

Σωλήνες DBF2.MDB

Υποδοχείς DBF3.MDB

Πιεστικά DBF4.MDB

Συστήματα Υποδοχέων DBF5.MDB

10.6 Βοήθεια Περιεχόμενα και ευρετήριο: Με την επιλογή αυτή ανοίγει παράθυρο με τις οδηγίες χρήσης του προγράμματος μαζί με άλλες χρήσιμες οδηγίες (βλ. ενότητα 1.3).

Μια ιδιαίτερα χρήσιμη δυνατότητα του προγράμματος είναι η εμφάνιση βοήθειας για το θέμα στο οποίο βρίσκεται κάθε φορά ο χρήστης πιέζοντας το πλήκτρο F1 του πληκτρολογίου. Έτσι, η βοήθεια του προγράμματος γίνεται πλέον πιο άμεση και φιλική στο χρήστη, που μπορεί να ανατρέχει σε αυτή όποτε προκύπτει κάποια απορία.

Σύνδεση με web 4Μ: Εφόσον υπάρχει σύνδεση με το Internet, η επιλογή αυτή μεταφέρει το χρήστη αυτόματα στο web site της 4Μ. Αποστολή μελέτης με e-mail: Με την αποστολή email ο χρήστης μπορεί να στείλει με email στο τμήμα υποστήριξης της εταιρείας, τη μελέτη που επεξεργάζεται. Βασική προϋπόθεση για την αποστολή του e-mail είναι η σύνδεση του χρήστη στο δίκτυο. Δυνατότητα αποστολής μελέτης με αυτό τον τρόπο έχουν μόνο οι Συνδρομητές.

Περί: Εμφανίζεται η οθόνη "Περί" (about) στην οποία φαίνεται η ακριβής έκδοση που κατέχει ο χρήστης.

238 238 4Μ

11 Αποχέτευση Το πρόγραμμα της Αποχέτευσης εκτελείται με διπλό κλικ πάνω στο αντίστοιχο εικονίδιο. Μετά από λίγο εμφανίζεται η παρακάτω κεντρική οθόνη της εφαρμογής με τις επιλογές "Αρχεία", "Στοιχεία", "Εμφάνιση", “Παράθυρα”, "Βιβλιοθήκες" και "Βοήθεια", οι οποίες αναλύονται και επεξηγούνται στη συνέχεια.

11.1 Αρχεία H παραπάνω επιλογή, όπως ήδη αναφέραμε, χρησιμεύει κυρίως στη διαχείριση των αρχείων της μελέτης (Εισαγωγή, Επιλογή, Αποθήκευση Μελέτης κλπ.) καθώς επίσης και στις εκτυπώσεις των αποτελεσμάτων. Όπως αναφέραμε και στην ενότητα 1.3.1, η χρησιμότητά τους είναι:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στη μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στη μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με τη βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε τη μελέτη.

Eνημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο FINE.

ADΕΙΑ 239

Προσοχή! Εφόσον χρησιμοποιηθεί η επιλογή «Ενημέρωση από Σχέδιο» χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και εισαγωγή χώρων στις κατόψεις με FINE, τότε τα δεδομένα που τυχόν έχουμε συμπληρώσει στα φύλλα θα αντικατασταθούν με κενά.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Μελέτης Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη τη στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεκτύπωση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης που θέλουμε να εκτυπωθούν.

Προσοχή! Επιλέγοντας τα κατάλληλα εκτυπωτικά χρήστη και αφού ο χρήστης επιλέξει και τα κατάλληλα εξώφυλλα, παραδοχές και τεχνικές περιγραφές που περιγράφονται παρακάτω, υπάρχει η δυνατότητα εκτύπωσης της μελέτης στην αγγλική γλώσσα.

Προτείνεται η σύνδεση με MSWord ώστε ο χρήστης να μπορέσει να επεξεργαστεί περαιτέρω τα εκτυπωτικά στην αγγλική γλώσσα.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Εξαγωγή σε αρχείο RTF: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία APOX.RTF).

Εξαγωγή σε αρχείο ΑΤΗΕ: Δημιουργείται Αρχείο txt (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία BIOL.txt) με τον κατάλογο των υλικών, τη ποσότητά τους και τον Κωδικό κατά ΑΤΗΕ.

240 240 4Μ

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία APOX.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία APOX.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Σύνδεση με excel: Γίνεται εξαγωγή σε αρχείο xls των εκτυπωτικών που έχουν το εικονίδιο μπροστά από την ονομασία τους στα περιεχόμενα εκτύπωσης (πχ Προμέτρηση-Κοστολόγηση).

Εξαγωγή σε αρχείο pdf: Δημιουργείται, με βάση τα επιλεγμένα εκτυπωτικά από τα περιεχόμενα εκτύπωσης, αρχείο Apox.pdf μέσα στο φάκελο της μελέτης.

Έξοδος: Eξοδος από την εφαρμογή.

11.2 Στοιχεία Πρόκειται για τα βασικά δεδομένα της μελέτης. χωρίζονται στα γενικά στοιχεία (επικεφαλίδες της μελέτης) και στα στοιχεία του δικτύου.

11.2.1 Γενικά Τα γενικά στοιχεία αναφέρονται σε τίτλους και επικεφαλίδες, που αφορούν την ταυτότητα του έργου. Ο χρήστης μπορεί να συμπληρώσει τα στοιχεία και τις παρατηρήσεις που επιθυμεί για τη συγκεκριμένη μελέτη.

11.2.2 Δικτύου Η επιλογή οδηγεί στα δεδομένα του δικτύου που θα πρέπει να ορίσει ο μελετητής και που αφορούν τα εξής μεγέθη:

Θερμοκρασία νερού (Θερμοκρασία αποχετευόμενου ρευστού): Πρόκειται για μία παράμετρο που έχει ληφθεί υπόψη για την εξασφάλιση ειδικών περιπτώσεων (πχ. βιομηχανικές εφαρμογές).

ADΕΙΑ 241

Είδος κτιρίου: Ανάλογα με μία από τις περιπτώσεις "κατοικία", "γραφείο", "ξενοδοχείο", "κατάστημα", "νοσοκομείο" λαμβάνεται υπόψη ο αντίστοιχος συντελεστής απορροής. Με το πλήκτρο <F12> ή με το πλήκτρο εντός του πεδίου παρουσιάζεται η λίστα των εναλλακτικών επιλογών, από την οποία μπορούμε να επιλέξουμε την περίπτωση που θέλουμε (απλά "σημαδεύουμε" το αντίστοιχο λεκτικό και πιέζουμε το πλήκτρο "Επιλογή").

Συντελεστής απορροής: Eξαρτάται από το είδος του κτιρίου, οπότε παίρνει αυτόματα την κατάλληλη τιμή ανάλογα με την επιλογή που έκανε ο χρήστης, αλλά φυσικά ο τελευταίος μπορεί να το μεταβάλλει είτε εδώ συνολικά, είτε επιλεκτικά σε κάποιο τμήμα δικτύου μέσα στο φύλλο υπολογισμών.

Τύπος Κύριου σωλήνα: Mε <F11> ή με το πλήκτρο εντός του πεδίου επιλέγουμε από το παράθυρο της βιβλιοθήκης σωλήνων που εμφανίζεται, τον τύπο του σωλήνα που θα χρησιμοποιηθεί στη μελέτη.

Τραχύτητα Κύριου σωλήνα: Εμφανίζεται σε (μm) ο συντελεστής τραχύτητας του σωλήνα που επιλέχθηκε πιο πάνω, ο οποίος μπορεί να διαφοροποιηθεί εφόσον το επιθυμεί ο χρήστης.

Τύπος Δευτερεύοντος σωλήνα: Mε <F11> ή με το πλήκτρο εντός του πεδίου επιλέγουμε από το παράθυρο της βιβλιοθήκης σωλήνων που εμφανίζεται, τον τύπο του σωλήνα που θα χρησιμοποιηθεί στη μελέτη.

Τραχύτητα Δευτερεύοντος σωλήνα: Εμφανίζεται σε (μm) η τραχύτητα του σωλήνα που επιλέχθηκε πιο πάνω, η οποία μπορεί να διαφοροποιηθεί εφόσον το επιθυμεί ο χρήστης.

Επιθυμητή κλίση δικτύου: Δίνεται μία γενική τιμή 2cm/m (1:50), που ο μελετητής μπορεί να τη μεταβάλλει επιλεκτικά σε κάποιο τμήμα του δικτύου μέσα στο φύλλο υπολογισμών. Οι τιμές ελάχιστων επιτρεπτών κλίσεων, οι οποίες προτείνονται από την ΤΟΤΕΕ για τις διάφορες διατομές σωλήνων και τα διάφορα είδη λυμάτων, φαίνονται στον ακόλουθο πίνακα:

Σωληνώσεις ακαθάρτων μέσα σε κτίρια

Σωληνώσεις βρόχινων μέσα σε κτίρια

Σωληνώσεις μικτών λυμάτων μέσα σε κτίρια

Σωληνώσεις ακαθάρτων έξω από κτίρια

Σωληνώσεις μικτών και βρόχινων έξω από τα κτίρια

έως 100

έως 125

έως 150

έως 200

> 200

2 cm/m (1:50)

1.5 cm/m (1:66.7)

1.5 cm/m (1:66.7)

1 cm/m (1:100)

200/DN cm/m

1 cm/m

1 cm/m

1 cm/m

1 cm/m

200/DN

2 cm/m

1.5 cm/m

1.5 cm/m

1 cm/m

200/DN

1 cm/m

0.8 cm/m

0.66 cm/m

0.5 cm/m

100/DN

1 cm/m

0.8 cm/m

0.66 cm/m

0.5 cm/m

100/DN

242 242 4Μ

Βαθμός πληρότητας: Παίρνεται συνήθως ο συντελεστής 0.5, που ο μελετητής μπορεί να τον μεταβάλλει για κάποιο τμήμα δικτύου μέσα στο φύλλο υπολογισμών. O βαθμός πληρότητας για διάφορες περιπτώσεις, παίρνει τις παρακάτω τιμές:

0.5 Σωληνώσεις ακαθάρτων μέσα σε κτίρια

Σωληνώσεις ακαθάρτων έξω από κτίρια και διαμέτρου μέχρι DN125

0.7

Σωληνώσεις βρόχινων νερών μέσα σε κτίρια

Σωληνώσεις μικτών λυμάτων μέσα σε κτίρια

Σωληνώσεις ακαθάρτων έξω από κτίρια με διάμετρο > DN125

Σωληνώσεις μικτών και βρόχινων νερών έξω από κτίρια μέχρι DN125

1.0 Σωληνώσεις μικτών και βρόχινων νερών έξω από κτίρια με διάμετρο > DN125

Τύπος εξαερισμού: Υπάρχουν οι περιπτώσεις κύριου, παράπλευρου και δευτερεύοντος τύπου εξαερισμού. Και εδώ επιλέγεται μία γενική περίπτωση, που ο μελετητής μπορεί να μεταβάλλει για κάποιο τμήμα δικτύου μέσα στο φύλλο υπολογισμών.

Βροχόπτωση r: Συμπληρώνεται η τιμή της Βροχόπτωσης, σε l/(s x ha). H προκαθορισμένη τιμή είναι η συνήθης τιμή που ισχύει για την Ελλάδα.

Είδος συνδεδεμένων επιφανειών στην απορροή βρόχινων (1-11): Πιέζοντας <F11> ή πιέζοντας το πλήκτρο μέσα στο πεδίο παρουσιάζεται η παρακάτω βοηθητική οθόνη, από την οποία μπορούμε να επιλέξουμε το κατάλληλο είδος κτιρίου:

Συντελεστής απορροής βρόχινων νερών Ψ (0-1): Από το είδος της επιφάνειας που επιλέξαμε πιο πάνω (βλ. πίνακα) παίρνει αυτόματα τιμή ο συντελεστής Ψ, o οποίος εκφράζει την αναλογία της απορρέουσας ποσότητας προς τη βροχόπτωση.

Εισαγωγή δεδομένων από κατακόρυφο διάγραμμα: Η επιλογή αυτή, όπως και στην εφαρμογή της Ύδρευσης, μας δίνει τη δυνατότητα να κατασκευάσουμε το κατακόρυφο διάγραμμα πρώτα με τη βοήθεια ενός expert συστήματος και στη συνέχεια να μεταφέρουμε τα δεδομένα του στο φύλλο υπολογισμού. Αν τσεκάρουμε το τετραγωνάκι, τότε θα εμφανιστεί στο μενού του προγράμματος η επιλογή “Εισαγωγή κατακόρυφου” μέσω της οποίας μπορούμε να κατασκευάσουμε το κατακόρυφο.

ADΕΙΑ 243

11.2.3 Εισαγωγή Κατακόρυφου Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει τις δύο υποεπιλογές “Δημιουργία κατακόρυφου” και “Ενημέρωση από κατακόρυφο”, οι οποίες λειτουργούν ανάλογα με τις αντίστοιχες της Ύδρευσης (βλ. ενότητα 5.1.2.3) και επεξηγούνται συνοπτικά παρακάτω.

11.2.3.1 Δημιουργία κατακόρυφου H επιλογή αυτή εμφανίζει τις ακόλουθες επιλογές:

1. Τύπος διαγράμματος Εδώ ο χρήστης καθορίζει τη γενική τοπολογία του κατακόρυφου που πρόκειται να σχεδιάσει.

2. Στοιχεία κτιρίου Στα στοιχεία κτιρίου δίνουμε την τοπολογία του κτιρίου μας καθώς και τη διάταξη του δικτύου της εγκατάστασης σε αυτό. Περιλαμβάνει δύο υποεπιλογές:

Α. Ορισμός κτιρίου Εδώ καθορίζουμε τα επίπεδα (όροφοι) από τα οποία απαρτίζεται το κτίριο που μελετούμε. Tσεκάρουμε τα επίπεδα στα οποία υπάρχουν απορροές ακαθάρτων. Ειδικά για τα Υπόγεια και τους Ορόφους αν τα επιλέξουμε θα εμφανιστεί και ένα επιπλέον πεδίο όπου ο χρήστης συμπληρώνει το πλήθος τους. Καθορίζουμε επίσης το πλήθος των λουτρών-δωματίων που θα έχουμε σε κάθε όροφο καθώς και το ύψος του κάθε ορόφου.

Αφού ο χρήστης καθορίσει τα δεδομένα του κτιρίου πιέζοντας το κουμπί “Εφαρμογή” εμφανίζεται στην αριστερή στήλη το κτίριο μας σε μορφή δένδρου (tree) με ένα εικονίδιο εμπρός που δηλώνει το είδος του ορόφου.

Δουλεύοντας με επίπεδα Κάνοντας κλικ με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει στα δεξιά τα στοιχεία του επιπέδου “Όνομα Eπιπέδου”, “Ύψος επιπέδου (m)” και “Αριθμός διαμερισμάτων”. O χρήστης μπορεί να πάει στα πεδία “Όνομα Eπιπέδου” και “Ύψος επιπέδου (m)” και να επεξεργαστεί τα στοιχεία του επιπέδου.

Κάνοντας διπλό κλικ (double click) με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει σε μορφή δένδρου την τοπολογία του ορόφου με τα διαμερίσματα.

Κάνοντας κλικ με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει ένα υπομενού με 3 εντολές:

• Εισαγωγή νέου Διαμερίσματος.

Μπορούμε να εισάγουμε ένα νέο διαμέρισμα πέρα από αυτά που έχουμε καθορίσει έως τώρα.

• Αντιγραφή του ΟΡΟΦΟΥ Αντιγράφει στη μνήμη του υπολογιστή (clipboard) το δίκτυο του ορόφου για να μπορέσουμε στη συνέχεια να το επικολλήσουμε (αντιγράψουμε) σε άλλο όροφο.

• Επικόλληση του ΟΡΟΦΟΥ Αντιγράφουμε τα δεδομένα του δικτύου που έχουν καταχωρηθεί στο clipboard στον όροφο που έχουμε επιλέξει. Τα δεδομένα που είχαν ήδη καταχωρηθεί στον όροφο θα επικαλυφθούν από τα νέα.

244 244 4Μ

Δουλεύοντας με τα διαμερίσματα Έχοντας κάνει διπλό κλικ πάνω στον όροφο έχουν εμφανιστεί τα διαμερίσματα του και στα δεξιά έχει εμφανιστεί η επιλογή “Εισαγωγή χώρου ” όπου υπάρχει μία λίστα με διάφορα είδη χώρων. Κάνοντας κλικ πάνω σε κάθε χώρο εμφανίζει από κάτω το σχέδιο του χώρου. Κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο χώρο που θέλουμε και αυτός θα μεταφερθεί αυτόματα στο διαμέρισμα που έχει επιλεγεί στην αριστερή στήλη.

Αν κάνουμε κλικ με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω σε ένα χώρο τότε εμφανίζεται ο διπλανός διάλογος με τον οποίο κάνουμε διαχείριση των χώρων:

• Με την εντολή “Διαγραφή του “ διαγράφουμε κάποιον χώρο.

• Με τις εντολές “Μετακίνηση προς τα πάνω” και “Μετακίνηση προς τα κάτω” αλλάζουμε τη σειρά του χώρου μέσα στο διαμέρισμα.

• Με τις εντολές “Μετακίνηση στον προηγούμενο όροφο” και “Μετακίνηση στον επόμενο όροφο” πραγματοποιείται μεταφορά του επιλεγμένου χώρου σε πιο κάτω ή πιο πάνω όροφο αντίστοιχα.

Αν κάνουμε κλικ με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω σε ένα χώρο ενός διαμερίσματος τότε θα δούμε σε μεγέθυνση το σχέδιο του χώρου.

3. Στοιχεία δικτύου Στην επιλογή συνδέσεις βλέπουμε τη δομή του δικτύου από τους υποδοχείς μέχρι την απορροή των λυμάτων στο δίκτυο της πόλης ή το βόθρο.

Στην επιλογή αυτή, ο χρήστης μπορεί να διαχειριστεί τις απορροές των λυμάτων. Αρχικά, το κάθε διαμέρισμα, συνδέεται με το ακριβώς από πάνω του (ΙΣ1-Δ1 με το ΟΡ1-Δ1, ΙΣ2-Δ1 με το ΟΡ2-Δ1 κοκ).

Αν όμως, η θέση των κατακόρυφων στηλών απορροής είναι διαφορετική, τότε δίνεται στο χρήστη η δυνατότητα μεταφοράς των απορροών από μια στήλη σε κάποια άλλη, η διαγραφή μιας στήλης ή και κάποιου τελικού σημείου απορροής.

Αυτό επιτυγχάνεται αν κάνουμε δεξί κλικ σε κάποιο στοιχείο. Ανάλογα λοιπόν σε ποιο στοιχείο του ''δέντρου'' που εμφανίζεται στα αριστερά του παραθύρου κάνουμε δεξί κλικ, εμφανίζεται ένα μενού που μας επιτρέπει να μετακινήσουμε ή να διαγράψουμε ή ακόμη και να προσθέσουμε ένα στοιχείο.

Έτσι, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να τροποποιεί όπως επιθυμεί το δίκτυό του.

4. Κατακόρυφο Με την επιλογή αυτή εμφανίζεται το κατακόρυφο διάγραμμα της εγκατάστασης που περιγράψαμε πριν. Στο παράθυρο αυτό δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να αλλάξει, εφόσον το επιθυμεί, τα χρώματα με τα οποία θα εμφανίζεται το κατακόρυφο διάγραμμα.

11.2.3.2 Ενημέρωση από κατακόρυφο Mε την εντολή αυτή μεταφέρουμε τα δεδομένα του δικτύου που σχηματίσαμε στο κατακόρυφο διάγραμμα στο “Φύλλο υπολογισμού”. Με την επιλογή της εντολής εμφανίζεται το ακόλουθο μήνυμα:

ADΕΙΑ 245

Αν επιλέξουμε “Ναι” ή (''Yes'') τότε το περιεχόμενο του φύλλου υπολογισμού θα σβηστεί και θα αντικατασταθεί από τα δεδομένα που θα προκύψουν από το κατακόρυφο διάγραμμα.

11.3 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1.3.3).

11.4 Παράθυρα Η επιλογή “Παράθυρα” περιλαμβάνει μία σειρά από παράθυρα υπολογισμών και αποτελεσμάτων στα οποία φαίνονται οι αναλυτικοί υπολογισμοί της μελέτης. Το κύριο παράθυρο που αποτελεί και την καρδιά των υπολογισμών της εφαρμογής είναι το Φύλλο Υπολογισμού Δικτύου Αποχέτευσης, το οποίο περιγράφεται στην επόμενη ενότητα.

11.4.1 Φύλλο Υπολογισμού To Φύλλο Υπολογισμού Δικτύου Αποχέτευσης αποτελεί την καρδιά των υπολογισμών της εφαρμογής Αποχέτευσης και ακολουθεί τους γενικούς κανόνες Φύλλων Υπολογισμών Δικτύων που περιγράφηκαν στο Κεφάλαιο 1. Kάθε γραμμή αυτού του φύλλου αντιστοιχεί σε ένα διαφορετικό τμήμα δικτύου αποχέτευσης ενώ κάθε στήλη αναφέρεται στα στοιχεία που πρόκειται να συμπληρωθούν ή να προκύψουν αυτόματα κατά τη διαδικασία συμπλήρωσης.

Βοηθητικές οδηγίες για τη συμπλήρωση των στοιχείων αυτών εμφανίζονται στο κάτω μέρος του παραθύρου (status bar). Για κάθε γραμμή, πρώτα απ' όλα θα πρέπει να συμπληρωθεί η πρώτη στήλη που αναφέρεται στο συμβολισμό κάποιου κλάδου.

Ο τρόπος με τον οποίο τυποποιείται το δίκτυο στηρίζεται στους κανόνες τυποποίησης της 1ης ενότητας, οι οποίοι θα επαναληφθούν και πιο κάτω με αφορμή ένα συγκεκριμένο παράδειγμα δικτύου αποχέτευσης, αφού προηγουμένως εξηγηθούν τα μεγέθη που αντιστοιχούν στις στήλες του φύλλου υπολογισμών:

1. Tμήμα Δικτύου: Στις γραμμές της πρώτης στήλη συμπληρώνονται ένα-ένα όλα τα τμήματα του δικτύου (ένα τμήμα σε κάθε γραμμή). Κάθε τμήμα ορίζεται από δύο κόμβους παρεμβάλλοντας μία τελεία. Κάθε κόμβος μπορεί να οριστεί με έναν αριθμό (από 1 μέχρι 9999) ή με ένα γράμμα (κεφαλαίο ή πεζό) ή με συνδυασμό γραμμάτων και αριθμών (πχ. Α2, ΑΒ, 3γ, Αα κλπ.).

Σημείωση: Συνολικά, υπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής 10 ψηφίων (συμπεριλαμβάνεται η τελεία) στο πεδίο.

Ο βασικός περιορισμός στην αρίθμηση είναι ότι το σημείο που συνδέεται με το δίκτυο πόλης συμβολίζεται πάντα με τον αριθμό 1, ενώ επίσης ο ίδιος αριθμός δεν θα πρέπει να υπάρχει δύο φορές στο ίδιο δίκτυο.

246 246 4Μ

Μετά την αρίθμηση δίνουμε στο φύλλο υπολογισμών της μελέτης ένα-ένα όλα τα τμήματα χωριστά (χωρίς να έχει σημασία η σειρά διαδοχής των τμημάτων), συμπληρώνοντας στην πρώτη στήλη τους δύο κόμβους κάθε τμήματος (παρεμβάλλοντας ενδιάμεσα μία τελεία) με τη σειρά που είναι αντίθετη με τη ροή των λυμάτων στο τμήμα του σωλήνα. Υπενθυμίζεται, ότι σε περίπτωση τυπικών (παρόμοιων) τμημάτων, υπάρχει η δυνατότητα κλήσης τους (με την ονομασία τους από την πρώτη στήλη) οπότε γίνεται αυτόματη μεταφορά τους.

2. Mήκος Σωλήνα: Σε κάθε τμήμα ανάμεσα σε δύο κόμβους (π.χ. τμήμα 2.3) πρέπει να δίνεται το μήκος του σωλήνα σε (m).

3. Eίδος Σωλήνα: Συμπληρώνουμε μία από τις ακόλουθες ενδείξεις, ανάλογα με το είδος του σωλήνα:

• Εφόσον πρόκειται για οριζόντιο σωλήνα ακαθάρτων ή μικτών λυμάτων δεν συμπληρώνουμε τίποτε (αφήνουμε κενό).

• Συμπληρώνουμε αν πρόκειται για κατακόρυφο σωλήνα ακαθάρτων ή μικτών λυμάτων

• Συμπληρώνουμε αν πρόκειται για οριζόντιο σωλήνα βρόχινων νερών

• Συμπληρώνουμε αν πρόκειται για κατακόρυφο σωλήνα βρόχινων νερών

Ανάλογα με το είδος του Σωλήνα που θα συμπληρώσουμε, εξαρτώνται τα περιεχόμενα των στηλών 4,5 και 9. Ειδικότερα, για τους οριζόντιους σωλήνες οι στήλες 4 (Βαθμός Πληρότητας) και 9 (κλίση) και για τους κατακόρυφους η στήλη 5 (Τύπος Εξαερισμού).

4. Βαθμός Πληρότητας: Εφόσον ο σωλήνας είναι οριζόντιος (το περιεχόμενο της στήλης 3 κενό), τότε το περιεχόμενο αυτής της στήλης ενημερώνεται με την τιμή βαθμού πληρότητας που έχει προκαθοριστεί στα "Στοιχεία Δικτύου".

Εφόσον στη στήλη 3 δοθεί η ένδειξη ‘’Οριζόντιος σωλήνας βρόχινων νερών’’ τότε ο βαθμός πληρότητας στη στήλη 4 γίνεται αυτόματα 0.7 (βλ. πίνακα πληρότητας στα "Στοιχεία Δικτύου". Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να επέμβει και να τροποποιήσει κατάλληλα την τιμή του βαθμού πληρότητας για το συγκεκριμένο τμήμα δικτύου, σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα.

ADΕΙΑ 247

5. Τύπος Εξαερισμού: Εφόσον πρόκειται για κατακόρυφο σωλήνα απαιτείται η συμπλήρωση του τύπου εξαερισμού του αντίστοιχου τμήματος. Οι δυνατές επιλογές είναι: κύριος εξαερισμός, παράπλευρος και δευτερεύων. Βέβαια, με τη συμπλήρωση της πρώτης στήλης συμπληρώνεται αυτόματα και ο τύπος εξαερισμού που είναι προκαθορισμένος στα "Στοιχεία δικτύου".

6. Eίδος Υποδοχέα: Εφόσον στο συγκεκριμένο τμήμα δικτύου υπάρχει υποδοχέας, δηλαδή το τμήμα καταλήγει σε υποδοχέα, μπορεί να επιλεγεί υποδοχέας από τη βιβλιοθήκη υποδοχέων αποχέτευσης, αφού προηγουμένως πιέσουμε F11 ή το πλήκτρο μέσα στο πεδίο στη στήλη αυτή. Τότε θα εμφανιστεί παράθυρο με τη λίστα των υποδοχέων.

Ο τύπος του υδραυλικού υποδοχέα ορίζεται συμπληρώνοντας μονάδα στην τελευταία στήλη, στη γραμμή που αντιστοιχεί στον υποδοχέα. Με "ΟΚ" επιστρέφουμε στο φύλλο υπολογισμών στη στήλη 6 του οποίου παρατηρούμε να έχει συμπληρωθεί ο α/α του υποδοχέα που ορίσαμε. Εναλλακτικά, εκτός από τον ορισμό ενός μόνο υποδοχέα, μπορεί να οριστεί και ομάδα (group) υποδοχέων (Σύστημα Υποδοχέων) με μέχρι 10 συνολικά διαφορετικούς τύπους υποδοχέων σε κάθε τμήμα. Εφόσον δουλεύουμε με ομάδες υποδοχέων, το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να ορίσει έναν αύξοντα αριθμό συστήματος υδραυλικών υποδοχέων i στο πάνω μέρος, οπότε το αντίστοιχο Σύστημα υποδοχέων εμφανίζεται στην έκτη στήλη του Φύλλου υπολογισμών με τη Μορφή Σ-i, όπου i ο α/α του Συστήματος που ορίστηκε. Με την ευκολία αυτή αποφεύγεται η επανασυμπλήρωση των ίδιων υδραυλικών υποδοχέων, αφού μπορούμε στη στήλη 6 ορισμού των υποδοχέων να συμπληρώσουμε κατευθείαν τον α/α του Συστήματος. Ο τρόπος εργασίας με συστήματα υποδοχέων ενδείκνυται στην περίπτωση πολύ μεγάλων εγκαταστάσεων, όπου με ομαδοποίηση των περιπτώσεων σε λίγα συστήματα μειώνεται δραστικά ο όγκος των δεδομένων στο φύλλο των υπολογισμών.

7. Τιμές Σύνδεσης: Η τιμή σύνδεσης Aws (ή το άθροισμα τιμών σύνδεσης ΣAWs) συμπληρώνεται αυτόματα έχοντας επιλέξει υποδοχέα από τη βιβλιοθήκη όπως είδαμε πιο πάνω. Επίσης υπάρχει και η δυνατότητα να συμπληρώσουμε απευθείας την τιμή της παροχής, εφόσον θέλουμε να παρακάμψουμε τον ορισμό υποδοχέων. Στην περίπτωση βρόχινων νερών η στήλη αυτή εκφράζει την απορροή των βρόχινων νερών.

8. Απορροή Αιχμής (l/s): Προκύπτει αυτόματα σύμφωνα με τη σχέση:

Qs = Κ ΣΑws όπου Κ ο συντελεστής απορροής (σε l/s) και ΣΑws το άθροισμα των τιμών Σύνδεσης.

9. Επιθυμητή Κλίση: Aρχικά, στη στήλη αυτή (που αναφέρεται σε οριζόντιους σωλήνες) συμπληρώνεται αυτόματα από το πρόγραμμα η προκαθορισμένη τιμή της κλίσης στα "Στοιχεία Δικτύου", τιμή που φυσικά μπορεί να τροποποιηθεί εδώ από το χρήστη.

248 248 4Μ

10. Επιθυμητή Διάμετρος: Η στήλη αυτή χρησιμεύει για να επιλέξει ο χρήστης διάμετρο (πιέζοντας το πλήκτρο μέσα στο πεδίο) διαφορετική από αυτή που υπολογίζεται από το πρόγραμμα (και εμφανίζεται στην αμέσως επόμενη στήλη), και να δει τις επιπτώσεις της επιλογής του στις υπόλοιπες παραμέτρους του δικτύου (πχ. ταχύτητα λυμάτων). Πιέζοντας <Del> διαγράφεται η επιθυμητή διάμετρος και ακυρώνεται η επιλογή του, οπότε επαναϋπολογίζεται η διάμετρος από το πρόγραμμα.

11. Διάμετρος Σωλήνα: Στη στήλη αυτή παρουσιάζεται η διάμετρος σωλήνα του τμήματος του δικτύου, όπως υπολογίστηκε από το πρόγραμμα.

12. Ταχύτητα λυμάτων: Εμφανίζεται η τιμή της ταχύτητας που έχουν τα λύματα (m/s), σύμφωνα με τους υπολογισμούς του προγράμματος.

13. Βύθιση: Εμφανίζεται η τιμή της βύθισης (m), σύμφωνα με τους υπολογισμούς του προγράμματος.

Ακολουθούν τα στοιχεία "Πολική Γωνία", "Ύπαρξη Φρεατίου", "Πολλαπλασιαστής", ''Τύπος σωλήνων'', "Είδος συνδεδεμένης επιφάνειας βροχίνων", "Συντελεστής απορροής βρόχινων νερών", "Εμβαδόν επιφάνειας που υποδέχεται τη βροχή", "Συντελεστής απορροής ακαθάρτων" και ‘’Μήκος Σχεδίασης Σωλήνα’’. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να συμπληρωθούν απευθείας στις αντίστοιχες στήλες, ή και μέσα από πρόσθετο παράθυρο, το οποίο εμφανίζεται, όταν πιέσουμε F12 ή επιλέξουμε ''Συμπληρωματικά Στοιχεία'' από τη λίστα που εμφανίζεται πιέζοντας το δεξί πλήκτρο του ποντικιού στην αντίστοιχη γραμμή.

Η χρησιμότητα των στοιχείων αυτών επεξηγείται στη συνέχεια, με τη σειρά που αναγράφονται:

14. Πολική Γωνία: Η συμπλήρωση της πολικής γωνίας του δικτύου χρειάζεται μόνο στην περίπτωση που επιθυμούμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα (και σκαρίφημα) από το φύλλο υπολογισμού, στην περίπτωση δηλαδή που δεν έχουμε σχεδιάσει τις κατόψεις με το FINE. Το κατακόρυφο διάγραμμα που σχηματίζεται λαμβάνει υπόψη του το μήκος και την πολική γωνία (σε σχέση με τον οριζόντιο άξονα) κάθε κλάδου. Αρχικά η τιμή της πολικής γωνίας είναι μηδενική για όλα τα τμήματα του δικτύου.

15. Yπαρξη Φρεατίου και τάπας καθαρισμού: Aν θέλουμε να σχεδιαστεί φρεάτιο ή τάπα καθαρισμού συμπληρώνουμε την αντίστοιχη πληροφορία, έτσι ώστε να τοποθετηθούν πάνω στο κατακόρυφο διάγραμμα. Η εργασία αυτή δεν έχει νόημα εάν έχουμε σχεδιάσει τις κατόψεις με το FINE, οπότε το κατακόρυφο διάγραμμα θα παραχθεί αυτόματα.

ADΕΙΑ 249

16. Πολλαπλασιαστής: Eιδικά για τα τμήματα δικτύου ανάμεσα σε κόμβο και υδραυλικό υποδοχέα μπορεί να συμπληρωθεί (προαιρετικά) και ένας πολλαπλασιαστής, για τον υπολογισμό επιπλέον ετεροχρονισμών εκτός του συντελεστή απορροής.

17. Τύπος σωλήνων: Συμπληρώνεται αν ο σωλήνας του δικτύου είναι κύριος ή δευτερεύων. Έτσι, μπορεί ο χρήστης να καθορίσει δύο διαφορετικά είδη σωλήνων στο δίκτυο.

18. Είδος συνδεδεμένης επιφάνειας βροχίνων: Καθορίζουμε το είδος της επιφάνειας που συνδέεται στην υδρορροή που έχει δηλωθεί σαν υποδοχέας. Υπενθυμίζεται, ότι το είδος της επιφάνειας προσδιορίζει αυτόματα το συντελεστή απορροής βρόχινων νερών.

19. Συντελεστής απορροής βρόχινων νερών: Όπως αναφέρθηκε και στα "Στοιχεία Δικτύου" εξαρτάται από τη συνδεδεμένη επιφάνεια και παίρνει τιμές από 0 έως 1.

20. Εμβαδόν επιφάνειας που υποδέχεται τη βροχή: Δίνεται από το χρήστη το εμβαδόν της επιφάνειας (σε m²) που είναι συνδεδεμένη με τη συγκεκριμένη υδρορροή που έχει δηλωθεί σαν υποδοχέας.

21. Συντελεστής απορροής ακαθάρτων: Όπως αναφέρθηκε και στα "Στοιχεία Δικτύου" ο συντελεστής αυτός εξαρτάται από το είδος του κτιρίου.

Aκολουθώντας πιστά την παραπάνω τυποποίηση σε ότι αφορά τα τμήματα του δικτύου, οι απορροές υπολογίζονται αυτόματα και στα ενδιάμεσα τμήματα (όπου δεν υπάρχουν υποδοχείς) και εμφανίζονται σε κάθε τμήμα του δικτύου. Με βάση την απορροή αιχμής σε κάθε τμήμα του δικτύου προσδιορίζεται η διατομή στο σωλήνα του τμήματος, η οποία εμφανίζεται στη 10η στήλη. Ο μελετητής μπορεί να δώσει παρόλα αυτά, αν επιθυμεί, κάποια άλλη τυποποιημένη διάμετρο, πιέζοντας F11 ή το πλήκτρο μέσα στο πεδίο στην 9η στήλη, και επιλέγοντας από τη λίστα των τυποποιημένων διαμέτρων της βιβλιοθήκης που εμφανίζεται στην οθόνη. Στα οριζόντια τμήματα υπολογίζονται και εμφανίζονται α) η πραγματική ταχύτητα των λυμάτων και β) η βύθιση του δικτύου. Η όλη τυποποίηση γίνεται ευκολότερα κατανοητή μέσα από το παράδειγμα που ακολουθεί.

22. Μήκος σχεδίασης σωλήνα (m): Πολλές φορές, κατά τη σχεδίαση του κατακόρυφου σχεδίου, μπορεί να σχεδιαστούν τμήματα με πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο μήκος. Γι' αυτό το λόγο, στη στήλη αυτή, ο χρήστης μπορεί να ορίσει ένα αυθαίρετο μήκος σωλήνα, το οποίο όμως του δίνει το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα στο σχέδιό του. Ανεξάρτητα από το μήκος που θα ορίσει ο χρήστης στο πεδίο αυτό, το πρόγραμμα θα αναγράψει επάνω στο σχέδιο, το πραγματικό μήκος σωλήνα. Να σημειωθεί, πως αν ο χρήστης δεν συμπληρώσει τίποτα σε αυτό το πεδίο, το πρόγραμμα θα σχεδιάσει το κατακόρυφο ή το αξονομετρικό με βάση τη δεύτερη στήλη του ''Φύλλου Υπολογισμών'', δηλαδή το ''Μήκος Σωλήνα''.

Σημείωση: Στα φύλλα υπολογισμού των δικτύων εγκαταστάσεων, μπορούν να εισαχθούν μέχρι 2.250 καταχωρήσεις (150 φύλλα).

Σταθερές Στήλες: Επιπλέον, μέσα από το menu ''Φύλλο Υπολογισμού'', δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει τον αριθμό των ''Σταθερών Στηλών'', έτσι ώστε να ''παγώσει'' στην οθόνη του τις επιθυμητές στήλες του φύλλου. Έτσι, καθώς συμπληρώνει τα πεδία στο φύλλο και ''οδηγείται'' δεξιότερα, γνωρίζει ανά πάσα στιγμή σε ποιο ακριβώς τμήμα δικτύου εργάζεται. Όταν η ''Σταθερή Στήλη'' είναι ενεργοποιημένη, εμφανίζεται ένα κίτρινο σημείο (καρφίτσα) στο κάτω μέρος του ''παγωμένου'' πεδίου.

250 250 4Μ

Επίσης υπάρχει η δυνατότητα μετατόπισης στήλης όπως περιγράφεται στο 1ο κεφάλαιο.

Παράδειγμα: Έστω ότι έχουμε το δίκτυο αποχέτευσης που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

Για τον υπολογισμό του δικτύου, πρώτο βήμα είναι να αριθμήσουμε κόμβους και υποδοχείς, ορίζοντας με "1" το κεντρικό σημείο απορροής (προς το δίκτυο πόλης) και δίνοντας την αρίθμηση που φαίνεται στο σχήμα. Διευκρινίζεται, ότι με 11 ονομάσαμε τον κόμβο που οδεύουν οι σωλήνες αποχέτευσης των 3 υποδοχέων και με 14 το σιφώνι.

Ακολουθώντας τη γενικότερη τυποποίηση που περιγράφηκε στο κεφάλαιο 2, συμπληρώνουμε μέσα στο φύλλο υπολογισμών ένα-ένα τα τμήματα του δικτύου, με τα μήκη τους, την ένδειξη "Κατακόρυφα" για τα κατακόρυφα τμήματα και το είδος του υποδοχέα (στα τμήματα που υπάρχουν υποδοχείς). Καταλήγουμε έτσι στο ακόλουθο φύλλο υπολογισμών:

Παρατηρούμε ότι στο τμήμα 11.14 δεν συμπληρώσαμε μήκος, αφού το τμήμα αυτό είναι εικονικό και απαιτείται για να εκφράσει απλά την ύπαρξη του σιφωνιού.

Εφόσον θέλουμε να παράγουμε και το κατακόρυφο διάγραμμα θα πρέπει να αντιστοιχίσουμε σε κάθε τμήμα μία πολική γωνία φ ως εξής:

ADΕΙΑ 251

• Για κάθε ένα από τα τμήματα 1.2 και 2.3 => φ=5

• Για τα κατακόρυφα τμήματα 2.8, 8.10, 3.4, 4.6 και 11.13 => φ=90

• Για το 10.11 φ=175

• Για το 10.16 και 11.15 φ=30

• Για το 11.12 φ=150

• Για τα 8.9,4.5,6.7 μπορούμε να δώσουμε φ=30 ή για καλύτερο αποτέλεσμα θα μπορούσαμε να ορίσουμε χωριστό κόμβο στη γωνία και να δώσουμε φ=5 και φ=90 αντίστοιχα στα δύο τμήματα που ορίζονται με τον τρόπο αυτό.

Υπενθυμίζεται, ότι εφόσον υπάρχει συνεργασία με το FINE, τότε το κατακόρυφο διάγραμμα παράγεται αυτόματα από τις κατόψεις, οπότε δεν έχει νόημα να ορίσουμε γωνίες.

11.4.2 Συστήματα Υποδοχέων Παρουσιάζονται τα Συστήματα Υποδοχέων που χρησιμοποιήθηκαν στη Μελέτη, με την ανάλυσή τους.

11.4.3 Υπόμνημα Yδραυλικών Υποδοχέων Εμφανίζεται υπόμνημα με τους υποδοχείς που χρησιμοποιήσαμε στη μελέτη, στο οποίο παρουσιάζονται οι παροχές των υποδοχέων με τις ονομασίες τους.

11.4.4 Σηπτική Δεξαμενή Στο Παράθυρο αυτό γίνεται υπολογισμός Σηπτικής Δεξαμενής. Ο χρήστης δίνει τιμές για τα δεδομένα που φαίνονται με μαύρο χρώμα, ενώ οι τιμές των αποτελεσμάτων (κόκκινο χρώμα) υπολογίζονται και παρουσιάζονται στην οθόνη που ακολουθεί:

252 252 4Μ

Ειδικότερα, για να υπολογίσουμε τη δεξαμενή λυμάτων (σηπτική δεξαμενή ή δεξαμενή καθιζήσεως Imhoff) απαιτείται η συμπλήρωση των ακόλουθων δεδομένων:

1. Αριθμός εξυπηρετουμένων ατόμων α

Στις κατοικίες ο αριθμός των ενοίκων υπολογίζεται με βάση τον αριθμό των κυρίων δωματίων με αντιστοιχία 1.5 ενοίκους ανά κύριο δωμάτιο. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις θα λαμβάνεται υπ’ όψη ο μέγιστος προβλεπόμενος αριθμός εξυπηρετουμένων ατόμων καθώς και η παροχή που προκύπτει από τυχόν ειδικές λειτουργίες των εγκαταστάσεων.

2. Μέση ημερησία ποσότητα λυμάτων ανά άτομο λ Προκύπτει από τον παρακάτω πίνακα (σε l), ανάλογα με την προέλευση:

1. Κατοικίες 100

2. Ξενοδοχεία 150

3. Νοσοκομεία 200

4. Σχολεία

α) Ημερήσια 50

β)Οικοτροφεία 100

5. Κατασκηνώσεις 75

3. Συνολική μέση ημερήσια ποσότητα λυμάτων Λ=α x λ Η συνολική μέση ημερήσια ποσότητα λυμάτων υπολογίζεται από το γινόμενο του αριθμού των εξυπηρετούμενων ατόμων με τη μέση ημερήσια ποσότητα λυμάτων.

Η υπολογιζόμενη ποσότητα της ημερήσιας παροχής αποτελεί και το κριτήριο εάν θα κατασκευαστεί Σηπτική δεξαμενή ή Δεξαμενή καθιζήσεως Imhoff. Για εγκαταστάσεις με ημερήσια παροχή πάνω από 35 m3, ενδείκνυται η κατασκευή δεξαμενής Imhoff αντί απλής Σηπτικής.

I. Υπολογισμός Σηπτικής δεξαμενής (Σηπτικός βόθρος) Σκοπός της σηπτικής δεξαμενής είναι ο διαχωρισμός των στερεών από τα υγρά και η χώνευση και μετατροπή αυτών σε λάσπη. Για τον υπολογισμό της σηπτικής δεξαμενής απαιτούνται τα ακόλουθα στοιχεία:

1. Μέγιστη μέση ημερήσια ποσότητα λυμάτων

Η μέγιστη ημερήσια παροχή λυμάτων εκτιμάται κατά 50% ανώτερη από τη μέση ημερήσια ποσότητα λυμάτων.

ADΕΙΑ 253

2. Λάσπη λυμάτων ανά άτομο μ (lt). Ο χρήστης θα πρέπει να δώσει τη λάσπη λυμάτων ανά άτομο με βάση τoν πιο κάτω πίνακα:

Προέλευση Λίτρα ανά άτομο

1. Κατοικίες 200

Πολυκατοικίες 100

2. Ξενοδοχεία 50

3 Νοσοκομεία 50

4. Σχολεία

α) Ημερήσια 25

β)Οικοτροφεία 50

5. Κατασκηνώσεις 50

3. Μέγιστη ποσότητα λάσπης i=α x μ Η μέγιστη ποσότητα λάσπης υπολογίζεται από το γινόμενο του αριθμού των εξυπηρετούμενων ατόμων με τη λάσπη λυμάτων ανά άτομο.

4. Ελάχιστος χρόνος εκκένωσης λάσπης tεκ (μήνες) Ο ελάχιστος χρόνος εκκένωσης λάσπης καθορίζεται από το χρήστη και βάσει του είδους της εγκατάστασης και τον παρακάτω πίνακα.

Είδος εγκατάστασης Ελ. Χρόνος Εκκένωσης (μήνες)

1. Κατοικίες 24

Πολυκατοικίες 12

2. Ξενοδοχεία 6

3 Νοσοκομεία 6

4. Σχολεία

α) Ημερήσια 6

β)Οικοτροφεία 6

5. Κατασκηνώσεις 6

5. Χώρος αποθήκευσης λάσπης Vλ= I X tεκ / 12 (lt) Υπολογίζεται ο χώρος που απαιτείται για την αποθήκευση της λάσπης.

6. Ελάχιστος όγκος σηπτικής δεξαμενής (l) Υπολογίζεται ο ελάχιστος όγκος της σηπτικής δεξαμενής.

7. Κατασκευάζεται σηπτική δεξαμενή Ο χρήστης καθορίζει τις διαστάσεις της σηπτικής δεξαμενής με βάση τον ελάχιστο όγκο και τις προτεινόμενες διαστάσεις από τον κανονισμό.

254 254 4Μ

Χωρητικότητα υγρών (l)

Μήκος ( m )

Πλάτος ( m )

Βάθος Υγρών ( m )

Βάθος Ολικό ( m )

2000 1.85 0.90 1.20 1.50

2500 2.10 1.00 1.20 1.50

3000 2.30 1.10 1.20 1.50

3500 2.45 1.10 1.30 1.60

4000 2.50 1.20 1.35 1.65

4500 2.80 1.20 1.35 1.65

5000 3.10 1.20 1.35 1.65

6000 3.30 1.35 1.35 1.65

8000 3.35 1.50 1.50 1.90

10000 4.00 1.70 1.50 1.90

15000 5.40 1.85 1.50 1.90

20000 5.80 2.30 1.50 1.95

25000 6.10 2.50 1.65 2.10

30000 7.00 2.60 1.65 2.10

Υπενθυμίζεται ότι η ελάχιστη επιτρεπόμενη χωρητικότητα από τους κανονισμούς είναι 2000 lt ( 2 m3).

II. Δεξαμενή καθιζήσεως Imhoff Για μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, με ημερήσια απορροή λυμάτων πάνω από 35 m3 ενδείκνυται η κατασκευή δεξαμενών Imhoff. Για τον υπολογισμό της δεξαμενής Imhoff απαιτούνται τα παρακάτω στοιχεία:

1. Μέγιστη μέση ωριαία ποσότητα λυμάτων Qω=2.5 x (Λ/24) (lt) Η μέγιστη μέση ωριαία ποσότητα λυμάτων υπολογίζεται από το πρόγραμμα με βάση τη συνολική ημερήσια ποσότητα λυμάτων

2. Χρόνος καθιζήσεως (h) O χρόνος καθιζήσεως εξαρτάται από τον αριθμό των εξυπηρετούμενων ατόμων και λαμβάνεται 2 έως 3 ώρες για μεγάλες εγκαταστάσεις (πάνω από 500 άτομα), ενώ για μικρότερες 5 έως 6 ώρες.

3. Ελάχιστος όγκος θαλάμου καθιζήσεως Vκ= tκ x Qω (lt) To πρόγραμμα υπολογίζει τον ελάχιστο όγκο του θαλάμου καθίζησης.

4. Ελάχιστος όγκος θαλάμου σήψεως Vσ = α x 100 (lt) H χωρητικότητα του θαλάμου σήψεως, υπολογίζεται με βάση τουλάχιστον 100 λίτρα ανά εξυπηρετούμενο άτομο.

ADΕΙΑ 255

11.4.5 Απορροφητικός Βόθρος Στο Παράθυρο αυτό γίνεται υπολογισμός Απορροφητικού Βόθρου. Ο χρήστης δίνει τιμές για τα δεδομένα που φαίνονται με μαύρο χρώμα, ενώ οι τιμές των αποτελεσμάτων (κόκκινο χρώμα) υπολογίζονται και παρουσιάζονται στην οθόνη:

11.4.6 Δεξαμενή Ανύψωσης Λυμάτων Η Δεξαμενή Ανύψωσης Λυμάτων υπολογίζεται στο Παράθυρο αυτό συμπληρώνοντας τα απαιτούμενα δεδομένα (μαύρο χρώμα), ενώ οι τιμές των αποτελεσμάτων (κόκκινο χρώμα) υπολογίζονται και παρουσιάζονται στην οθόνη:

256 256 4Μ

Προσροή Είναι απαραίτητο να διακρίνουμε τις παρακάτω οριακές περιπτώσεις προσροής:

- ομοιόμορφη προσροή,

- ανομοιόμορφη προσροή και

- προσροή με περιοδική χαρακτηριστική καμπύλη.

Μπορούμε να μιλάμε για ομοιόμορφη προσροή, όταν π.χ. εξετάζουμε την πρόσπτωση του νερού ψύξης που προέρχεται από βιομηχανίες ή από συγκεντρωμένα όμβρια νερά.

Μιλάμε ακόμη και τότε για ομοιόμορφη προσροή, όταν εμφανίζονται τυχαίες διακυμάνσεις.

Τα απόνερα οικιακών υδραυλικών υποδοχέων παρέχουν εντελώς ανομοιόμορφες προσροές σε μια εγκατάσταση ανύψωσης απόνερων.

Οι ποσότητες προσροής Qsmax και Qrmax αποτελούν τιμές αιχμής, που εμφανίζονται πολύ σπάνια. Δεν μπορούν να εξισωθούν με μια διαρκή προσροή. Η ποσότητα προσροής σ’ αυτή την περίπτωση υπολογίζεται από το άθροισμα των τιμών σύνδεσης, λαμβάνοντας υπόψη τον ταυτοχρονισμό.

Προκειμένου για επαγγελματικές εγκαταστάσεις κυρίως, όπως π.χ. πλυντήρια, μπορεί η προσροή των απόνερων να γίνεται εναλλάξ σε περιόδους.

Προσδιορισμός του μεγέθους της συλλεκτήριας δεξαμενής. Ο ολικός όγκος Vges της συλλεκτήριας δεξαμενής συνίσταται από τον ωφέλιμο όγκο VN και τον όγκο εφεδρείας VR.

Vges = VN + VR

Ενώ ο όγκος εφεδρείας εξαρτάται από τις δυνατότητες της κατασκευής, ο ωφέλιμος όγκος μπορεί να προσδιοριστεί υπολογιστικά.

Η προσροή και η διάρκεια παραμονής των απόνερων προσδιορίζουν τον ωφέλιμο όγκο της δεξαμενής. Σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται αυτός από το πόσο συχνά η δεξαμενή πρέπει να γεμίζει ή να αδειάζει σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Σα χρόνος αναφοράς επιλέγεται μια ώρα.

Ο αριθμός των γεμισμάτων ή των αδειασμάτων μέσα σε μια ώρα εκφράζονται από τη συχνότητα της θέσης σε λειτουργία της αντλίας i. Συνεπώς η συχνότητα θέσης σε λειτουργία έχει τη διάσταση l/h.

Ο χρόνος μέσα στον οποίο αδειάζει ή γεμίζει μια φορά η δεξαμενή, χαρακτηρίζεται σα χρόνος ts μιας περιόδου λειτουργίας. Αποτελείται από το χρόνο λειτουργίας της αντλίας tF και το χρόνο της παύσης λειτουργίας της αντλίας ή το χρόνο των διαλειμμάτων μεταφοράς tp, μέσα στον οποίο γεμίζει η δεξαμενή:

ts = tF + tpΠροϋπόθεση για την παραπέρα απαγωγή είναι ότι πρέπει να υπολογίζουμε με χρονικά σταθερές ποσότητες προσροής, απορροής ή διέλευσης, γιατί δεν υπάρχει για την πράξη καμιά διαφορική δυνατότητα μαθηματικής έκφρασης της χρονικής μεταβλητότητας. Επειδή όμως πρέπει σε κάθε περίπτωση να πραγματοποιείται μια απρόσκοπτη απαγωγή των απόνερων, υπάρχει μάλιστα η αναγκαιότητα να υπολογίζουμε με σταθερές μέγιστες τιμές τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα μιας ώρας.

ADΕΙΑ 257

Αν μάλιστα ξεκινήσει κανείς από το ότι προσρέουν στη δεξαμενή κατά τη διάρκεια του χρόνου ts απόνερα της τάξης του μεγέθους Qemax και η προσροή στα διαλείμματα tp έχει την τιμή QeP τότε οι αντίστοιχες ποσότητες προσροής είναι ευθέως ανάλογες με τους αντίστοιχους χρόνους:

tp / ts = QeP / Qemax ή

QeP / Qemax = (ts - tF) / tsκαι υπολογίζουμε την προσροή στα διαλείμματα λειτουργίας (εναποθήκευση):

QeP = Qemax Χ (ts - tF) / tsΗ προσροή αυτή στα διαλείμματα λειτουργίας πρέπει να εναποθηκευτεί στον ωφέλιμο όγκο. Στο μεταξύ, ο ωφέλιμος όγκος είναι ευθέως ανάλογος της ποσότητας προσροής στα διαλείμματα μεταφοράς, και αντιστρόφως ανάλογος της συχνότητας θέσης σε λειτουργία, και μπορεί να γραφτεί στη μορφή εξίσωσης:

VN = QeP Χ 1 / i ή

VN = (Qemax / i) X ( (ts - tF) / ts)

Για την περίπτωση μιας εντελώς ομοιόμορφης προσροής μπορεί να μεταφέρονται τα απόνερα σε όλη τη διάρκεια λειτουργίας της αντλίας.

Ο χρόνος μεταφοράς της αντλίας tF εξισώνεται τότε με το χρόνο ts μιας περιόδου λειτουργίας:

tF = tsΟ θεωρητικός ωφέλιμος όγκος γίνεται τότε

VN = 0

και το μέγεθος της δεξαμενής μειώνεται στον όγκο εφεδρείας.

Αυτή όμως η ιδανική περίπτωση δεν εμφανίζεται ποτέ στην πράξη.

Προκειμένου για βιομηχανίες που χρησιμοποιούν νερό ψύξης ή σε περίπτωση βροχόπτωσης κάτω από το επίπεδο στασιμότητας, μιλάμε μεν για ομοιόμορφη προσροή, αλλά εμφανίζονται πάραυτα ορισμένες διακυμάνσεις. Στις περιπτώσεις αυτές χρησιμεύει η συλλεκτήρια δεξαμενή στην εξίσωση αιχμών προσροής κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος. Με μια μέση πρόσπτωση απόνερων Qem υπολογίζουμε τον ωφέλιμο όγκο της συλλεκτήριας δεξαμενής:

VN = (Qemax - Qem) Χ t

Ο χρόνος t χρησιμεύει σ’ αυτή την περίπτωση στην εξίσωση των διακυμάνσεων σε μια ορισμένη μονάδα χρόνου.

11.4.7 Αντλία Ανύψωσης Λυμάτων Στο Παράθυρο αυτό γίνεται υπολογισμός Αντλίας Λυμάτων. Και εδώ ο χρήστης δίνει τιμές για τα δεδομένα που φαίνονται με μαύρο χρώμα και τα αποτελέσματα (κόκκινο χρώμα) προκύπτουν αυτόματα.

258 258 4Μ

Μέσα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα πρέπει κατά τη διάρκεια του χρόνου μεταφοράς της αντλίας tp να εναποθηκευτεί ολόκληρη η ποσότητα προσροής Qemax, ή προκειμένου για πρόσπτωση, να απαχθεί. Το γινόμενο από τον όγκο μεταφοράς της αντλίας QP και του χρόνου μεταφοράς της αντλίας tF πρέπει να είναι ίσο με το γινόμενο της μέγιστης προσροής απόνερων Qemax και του χρόνου ts μιας περιόδου λειτουργίας:

QP X tF = Qemax X tsΑπό τη σχέση αυτή παίρνουμε την εξίσωση για την παροχή της αντλίας:

QP = Qemax Χ (ts / tF)

Για την περίπτωση της ομοιόμορφης προσροής tF = ts γίνεται:

QP = Qemax

και στην περίπτωση εξίσωσης διακυμάνσεων στο χρόνο t γίνεται:

QP = Qem

Παράδειγμα Πρόκειται για ένα βιομηχανικό κτίριο στο οποίο η μέγιστη ποσότητα προσροής απόνερων Qemax = 2,75 l/s προσπίπτει κάτω από το επίπεδο στασιμότητας.

- Πόση πρέπει να είναι η παροχή της αντλίας, εάν κατά τη διάρκεια μιας περιόδου μεταφοράς μιας ώρας, ο χρόνος μεταφοράς πρέπει να είναι 30 πρώτα λεπτά.

- Προκειμένου για συχνότητα θέσεων σε λειτουργία i = 10 l/h. Πόσος πρέπει να είναι τότε ο ωφέλιμος όγκος της συλλεκτήριας δεξαμενής;

- Μπορεί λαμβάνοντας κατάλληλα μέτρα, να χρησιμοποιηθεί μια υπάρχουσα δεξαμενή με ωφέλιμο όγκο VN = 350 l, εάν είναι ελεύθερη η επιλογή της αντλίας, και μεγαλώνοντας τη συχνότητα θέσης σε λειτουργία μέχρι i = 20 l/h να μπορέσουμε να φορτίσουμε μόνο με μία παροχή QP = 4,6 l/s;

Λύση Υπολογισμός της παροχής μεταφοράς της αντλίας με την εξίσωση:

QP = Qemax Χ (ts / tF) = QP = (2,75 Χ 3600) / (30 Χ 60) l/s = 5,5 l/s

ADΕΙΑ 259

Υπολογισμός του ωφέλιμου όγκου σύμφωνα με την εξίσωση:

VN = (Qemax / i) X ( (ts - tF) / ts) = ( (2,75 Χ 3600) / 10 ) Χ ( (60 – 30) / 60) =

= 495 l

Υπολογισμός του νέου χρόνου μεταφοράς της αντλίας αντικαθιστώντας την εξίσωση:

QP = Qemax Χ (ts / tF) => tF = (Qemax / QP) Χ ts = (2,75 / 4,6) Χ 3600 = 2152 sec =

36 min

Την απαιτούμενη στην περίπτωση αυτή συχνότητα θέσης σε λειτουργία υπολογίζουμε με αντικατάσταση στην εξίσωση:

VN = (Qemax / i) X ( (ts - tF) / ts) => i = (Qemax / VN) X ( (ts - tF) / ts) =>

i = ( (2,75 X 3600) / 350) X ( (60-36) / 60) => i = 11,31 ή περίπου 12 l/h

11.4.8 Σκαρίφημα Παρουσιάζεται στην οθόνη το σκαρίφημα του δικτύου (αριθμημένο), αρκεί να έχουμε συμπληρώσει πολικές γωνίες σε κάθε τμήμα δικτύου (βλ. φύλλο υπολογισμών).

11.4.9 Κατακόρυφο διάγραμμα Eφόσον θέλουμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα από το φύλλο υπολογισμών (και όχι αυτόματα με το πακέτο FINE), η παραπάνω επιλογή δημιουργεί το κατακόρυφο διάγραμμα αρκεί να είναι συμπληρωμένες οι πολικές γωνίες σε κάθε τμήμα του δικτύου. Στο κάτω μέρος βρίσκεται η κεντρική απορροή.

Επισημαίνεται η δυνατότητα επιλογής σχεδίου του μηχανοστασίου από το menu ''Κατακόρυφο διάγραμμα''.

11.4.10 Προμέτρηση-Κοστολόγηση Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της προμέτρησης-κοστολόγησης των υλικών της συγκεκριμένης μελέτης. Ο χρήστης μπορεί να επεξεργαστεί το φύλλο της προμέτρησης-κοστολόγησης, τροποποιώντας τις τιμές ή τις ποσότητες, δίνοντας εκπτώσεις, παρεμβάλλοντας εργασίες ή υλικά με τις τιμές και τις ποσότητές τους.

11.4.11 Προμέτρηση κατά ΑΤΗΕ Δημιουργείται ο κατάλογος των υλικών της μελέτης με τις ποσότητές τους και τους αντίστοιχους κωδικούς ΑΤΗΕ, όπως ισχύει και σε κάθε άλλη εγκατάσταση. Από τον κατάλογο αυτό μπορούν να παραχθούν τα Οικονομικά Τεύχη του Έργου (βλ. πρόγραμμα ΤΕΥΧΗ της 4Μ).

11.4.12 Τεχνική Περιγραφή Το παράθυρο “Τεχνική Περιγραφή” υποστηρίζει την κατασκευή τεχνικής περιγραφής της μελέτης, δίνοντας τη δυνατότητα επιλογής διαφορετικών προτύπων τεχνικών περιγραφών και πλήθος δυνατοτήτων επεξεργασίας του κειμένου, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην ενότητα 1.3.4.4.

Σημείωση: Υπενθυμίζεται, ότι τα πρότυπα αρχεία τεχνικής περιγραφής, βρίσκονται στο directory 4M\ADEIA\APOX\ με ονόματα APOXTP01.RTF για το πρότυπο που είναι πρώτο στη λίστα, APOXTP02.RTF για το δεύτερο κ.ο.κ. Οι περιγραφές των προτύπων βρίσκονται στο αρχείο APOXTP.LST.

Υπάρχει πρότυπο αρχείο στην αγγλική γλώσσα ώστε να μπορεί ο χρήστης να εκτυπώσει τη μελέτη στην αγγλική γλώσσα.

260 260 4Μ

11.4.13 Αναλυτική Προμέτρηση Παρουσιάζεται η αναλυτική προμέτρηση του δικτύου αποχέτευσης. Συγκεκριμένα στη στήλη ‘’Αναλυτική ποσότητα’’ εμφανίζεται, για κάθε διατομή αγωγού, το μήκος των τμημάτων του δικτύου που έχουν την αντίστοιχη διατομή. Στη στήλη ‘’Ποσότητα’’ εμφανίζεται για κάθε διατομή το συνολικό μήκος του αγωγού.

11.4.14 Παραδοχές Αναγράφεται το κείμενο των γενικών παραδοχών του τεύχους της μελέτης, όπως και στις περισσότερες εφαρμογές, σύμφωνα με όσα περιγράφηκαν στην ενότητα 1.3.4.5.

Σημείωση: Τα αρχεία των πρότυπων παραδοχών βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\APOX\ με ονομασίες APOXPR01.RTF, APOXPR02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές τους στο αρχείο APOXPR.LST.

Υπάρχει πρότυπο αρχείο στην αγγλική γλώσσα ώστε να μπορεί ο χρήστης να εκτυπώσει τη μελέτη στην αγγλική γλώσσα.

11.4.15 Εξώφυλλο Το παράθυρο “Εξώφυλλο” αποτελεί την πρώτη σελίδα εκτύπωσης της μελέτης (cover page) και το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει από μία ομάδα διαφορετικών τύπων εξώφυλλων, ή ακόμα και να δημιουργήσει το δικό του εξώφυλλο, όπως ακριβώς το επιθυμεί.

Σημείωση: Τα αρχεία πρότυπων εξώφυλλων βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\APOX\ με ονομασία APOXCP01.RTF, APOXCP02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές τους στο αρχείο APOXCP.LST.

Υπάρχει πρότυπο αρχείο στην αγγλική γλώσσα ώστε να μπορεί ο χρήστης να εκτυπώσει τη μελέτη στην αγγλική γλώσσα.

ADΕΙΑ 261

11.5 Βιβλιοθήκες Στις βιβλιοθήκες της "Αποχέτευσης" περιλαμβάνονται:

• Τύποι σωλήνων με δεδομένη τραχύτητα, τυποποίηση (ονομαστική, εσωτερική διάμετρος) και κόστη.

• Υδραυλικοί υποδοχείς με πλήρη χαρακτηριστικά (ελάχιστη διάμετρος σύνδεσης, τιμή σύνδεσης) και κόστη.

• Συστήματα Υποδοχέων: Στη βιβλιοθήκη αυτή παρέχεται η δυνατότητα της δημιουργίας νέων συστημάτων υποδοχέων και της επεξεργασίας των υφιστάμενων.

Σύνθεση και τροποποίηση ενός συστήματος Υποδοχέων Για να δημιουργήσουμε μία νέα γραμμή επιλέγουμε από τη λίστα των γραμμών μία κενή γραμμή (π.χ. τη 18). Στη συνέχεια στο πεδίο περιγραφή πληκτρολογούμε το όνομα που θέλουμε να έχει το νέο σύστημα. Στη συνέχεια πιέζουμε το πλήκτρο ‘’Ανάλυση – Σύνθεση γραμμής’’ και εμφανίζεται ο διάλογος για τη δημιουργία του συστήματος.

262 262 4Μ

Από τη λίστα της βιβλιοθήκης υποδοχέων στα αριστερά του παραθύρου επιλέγουμε έναν υποδοχέα που θέλουμε να εισάγουμε στο νέο σύστημα και πιέζουμε το πλήκτρο ''Προσθήκη'' για να τοποθετηθεί στη λίστα ''Υποδοχείς Δωματίου''.

Με την επιλογή ''Αφαίρεση'' αφαιρούμε ένα υποδοχέα από τη λίστα ''Υποδοχείς Δωματίου''.

Με την επιλογή ''Παραγωγή από Υποδοχείς'' βλέπουμε σχέδιο του δωματίου. Με την επιλογή ''Δικό μου σχέδιο'', δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να εισάγει ένα ήδη υφιστάμενο αρχείο dwg.

Τα σχέδια συμβόλων υπάρχουν σα σχέδια σε μορφή DWG (Autocad 14) μέσα στο directory DBG που βρίσκεται μέσα στο directory βιβλιοθήκης DATAF του προγράμματος.

Η οργάνωση των βιβλιοθηκών, καθώς επίσης και ο τρόπος ενημέρωσης των στοιχείων τους γίνεται με βάση όσα περιγράφηκαν στην ενότητα 1.3.5.

Σημειώσεις: Τα αρχεία των βιβλιοθηκών που χρησιμοποιεί το πρόγραμμα της Αποχέτευσης, βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\LIBS\DATAF\ με ονομασίες: Σωλήνες DBG1.MDB Υποδοχείς DBG2.MDB Συστήματα Υποδοχέων DBG4.MDB

ADΕΙΑ 263

11.6 Βοήθεια Περιεχόμενα και ευρετήριο: Με την επιλογή αυτή ανοίγει παράθυρο με τις οδηγίες χρήσης του προγράμματος μαζί με άλλες χρήσιμες οδηγίες (βλ. ενότητα 1.3).

Μια ιδιαίτερα χρήσιμη δυνατότητα του προγράμματος είναι η εμφάνιση βοήθειας για το θέμα στο οποίο βρίσκεται κάθε φορά ο χρήστης πιέζοντας το πλήκτρο F1 του πληκτρολογίου. Έτσι, η βοήθεια του προγράμματος γίνεται πλέον πιο άμεση και φιλική στο χρήστη, που μπορεί να ανατρέχει σε αυτή όποτε προκύπτει κάποια απορία.

Σύνδεση με web 4Μ: Εφόσον υπάρχει σύνδεση με το Internet, η επιλογή αυτή μεταφέρει το χρήστη αυτόματα στο web site της 4Μ. Αποστολή μελέτης με e-mail: Με την αποστολή email ο χρήστης μπορεί να στείλει με email στο τμήμα υποστήριξης της εταιρείας, τη μελέτη που επεξεργάζεται. Βασική προϋπόθεση για την αποστολή του e-mail είναι η σύνδεση του χρήστη στο δίκτυο. Δυνατότητα αποστολής μελέτης με αυτό τον τρόπο έχουν μόνο οι Συνδρομητές.

Περί: Εμφανίζεται η οθόνη "Περί" (about) στην οποία φαίνεται η ακριβής έκδοση που κατέχει ο χρήστης.

264 264 4Μ

12. Καύσιμα Αέρια

Η εφαρμογή των Καυσίμων Αερίων εκτελείται με διπλό κλικ του ποντικιού πάνω στο αντίστοιχο εικονίδιο, οπότε μετά από λίγο εμφανίζεται το παράθυρο με το κεντρικό menu:

Παρατηρούμε, ότι οι επιλογές του βασικού menu χωρίζονται στις ομάδες "Αρχεία", "Στοιχεία", ''Επεξεργασία'', "Εμφάνιση", "Παράθυρα", "Βιβλιοθήκες", και "Βοήθεια", που περιγράφονται πιο κάτω με τις διάφορες υποεπιλογές τους.

12.1 Αρχεία Η επιλογή "Αρχεία" περιλαμβάνει υποεπιλογές που ισχύουν σε κάθε εφαρμογή και περιγράφηκαν αναλυτικά στην ενότητα 1.3.1. Ανακεφαλαιώνοντάς τις σε συντομία, έχουμε:

Nέα Μελέτη: Συμπληρώνουμε το όνομα της μελέτης με το οποίο θέλουμε να αποθηκεύεται σε αρχείο.

Επιλογή Μελέτης: Εμφανίζεται παράθυρο από το οποίο επιλέγουμε το αρχείο της (υπάρχουσας) μελέτης που θέλουμε να φορτώσουμε.

ADEIA 265

Προσοχή! Εφόσον δεν ορίσουμε νέα Μελέτη ούτε επιλέξουμε υπάρχουσα, τότε το πρόγραμμα θεωρεί αυτόματα ότι εργαζόμαστε στην μελέτη με ονομασία UNNAMED. Αν τυχόν έχουμε συμπληρώσει στοιχεία στην μελέτη UNNAMED και θέλουμε να την αποθηκεύσουμε με άλλο όνομα, αυτό είναι δυνατό με την βοήθεια της επιλογής “Αποθήκευση Ως”, όπου θα μας ζητηθεί το όνομα με το οποίο θέλουμε να ονομάσουμε την μελέτη.

Eνημέρωση από Σχέδιο: Ενημερώνονται τα φύλλα υπολογισμών της μελέτης στην περίπτωση συνεργασίας με το πακέτο FINE.

Προσοχή! Εφόσον χρησιμοποιηθεί η επιλογή «Ενημέρωση από Σχέδιο» χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη και εισαγωγή χώρων στις κατόψεις με FINE, τότε τα δεδομένα που τυχόν έχουμε συμπληρώσει στα φύλλα θα αντικατασταθούν με κενά.

Αποθήκευση Μελέτης (Save): Aποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε στο δίσκο (με το όνομα που της έχει δοθεί).

Αποθήκευση Ως (Save as): Αποθηκεύεται η μελέτη που δουλεύουμε σε διαφορετικό αρχείο με το νέο όνομα που δίνουμε.

Ανάκτηση Προτύπου: Εμφανίζεται στην οθόνη μας το πρότυπο που έχει καταχωρηθεί.

Αποθήκευση Ως Πρότυπο: Καταχωρούμε δικό μας Πρότυπο, αυτό που υπάρχει στην οθόνη μας εκείνη την στιγμή.

Εκτυπωτικά Πρότυπα: Οδηγούμαστε στο παράθυρο διαχείρισης προτύπων εκτύπωσης.

Εκτύπωση: Εκτυπώνεται το τεύχος της μελέτης σύμφωνα με τις επιλογές που έχουν γίνει στα "Περιεχόμενα Εκτύπωσης" και τις "Παραμέτρους Εκτύπωσης" και με το αποτέλεσμα (output) που παρουσιάζεται στην προεπισκόπηση.

Περιεχόμενα Εκτύπωσης: Eπιλέγουμε τα περιεχόμενα της μελέτης που θέλουμε να εκτυπωθούν.

Παράμετροι Εκτύπωσης: Στο παράθυρο που εμφανίζεται μπορούμε να ορίσουμε επιθυμητές προδιαγραφές εκτύπωσης.

Προεπισκόπηση: Εμφανίζει στην οθόνη μας το πλήρες τεύχος της μελέτης, όπως ακριβώς θα εκτυπωθεί, σελίδα-σελίδα.

Εξαγωγή σε αρχείο RTF: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία KAER.RTF).

Εξαγωγή σε αρχείο ΑΤΗΕ: Δημιουργείται Αρχείο txt (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία KAER.txt) με τον κατάλογο των υλικών, τη ποσότητά τους και τον Κωδικό κατά ΑΤΗΕ.

Σύνδεση με WORD: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία KAER.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται το MS-Word (εφόσον είναι εγκατεστημένο στον υπολογιστή σας).

Σύνδεση με 4Μ Editor: Δημιουργείται Αρχείο Rtf με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία KAER.RTF). Παράλληλα, ενεργοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου της 4Μ για περαιτέρω επεξεργασία.

Σύνδεση με excel: Γίνεται εξαγωγή σε αρχείο xls των εκτυπωτικών που έχουν το εικονίδιο μπροστά από την ονομασία τους στα περιεχόμενα εκτύπωσης (πχ Προμέτρηση-Κοστολόγηση).

4M 266

Εξαγωγή σε αρχείο PDF: Δημιουργείται Αρχείο PDF με τα περιεχόμενα της μελέτης (μέσα στο directory της μελέτης με ονομασία KAER.PDF).

Έξοδος: Eξοδος από τα Καύσιμα Αέρια.

12.2 Στοιχεία Πρόκειται για τα βασικά δεδομένα της μελέτης. χωρίζονται στα γενικά στοιχεία (επικεφαλίδες της μελέτης) και στα στοιχεία του δικτύου.

12.2.1 Γενικά Όπως προαναφέρθηκε, τα γενικά στοιχεία αναφέρονται σε τίτλους και επικεφαλίδες, που αφορούν την ταυτότητα του έργου.

12.2.2 Δικτύου Oπως φαίνεται και στην παρακάτω οθόνη, η επιλογή "Στοιχεία Δικτύου" αναφέρεται στα γενικά δεδομένα του δικτύου που πρέπει να ορίσει ο μελετητής και που αφορούν:

• Eτεροχρονισμός Συσκευών Τύπου ΒΧ: Σύμφωνα με το ΦΕΚ 963/Β-15/012/2003 (σελ 13524), οι συσκευές αερίου ομαδοποιούνται σε 5 μεγάλες κατηγορίες:

ΜΕ: μαγειρική εστία (κουζίνες, βραστήρες, χύτρες, φούρνοι αερίου).

ΘΡ: θερμαντήρας νερού ροής (ταχυθερμοσίφωνες).

ΘΧ: θερμαντήρας χώρου ή θερμαντήρες νερού αποθήκευσης.

ΘΑ: θερμαντήρας ανακυκλοφορίας, θερμαντήρας συνδυασμένης λειτουργίας ή λέβητας αερίου με Qn ≤ 30 Kw.

ΒΧ: συσκευές αερίου χρησιμοποιούμενες στη βιοτεχνία ή τη βιομηχανία καθώς και σε κεντρικές εγκαταστάσεις παρασκευής θερμού νερού και θέρμανσης σε συνδυασμό με λέβητες αερίου Qn ≥ 30 Kw.

ADEIA 267

Στο πεδίο αυτό λοιπόν, συμπληρώνεται η τιμή του συντελεστή ετεροχρονισμού συσκευών τύπου ΒΧ, βάσει του οποίου θα γίνεται ο υπολογισμός της παροχή αιχμής. Η τιμή αυτή θα ισχύει αρχικά για όλο το δίκτυο, με δυνατότητα επιλεκτικής μεταβολής σε κάποιο κόμβο. Σε συνήθεις μελέτες προτείνεται ο συντελεστής ετεροχρονισμού να είναι ίσος με τη μονάδα. Για τον υπολογισμό του ετεροχρονισμού όλων των άλλων τύπων συσκευών, ισχύει ο πίνακας 6.2 (σελ 13524 ΦΕΚ 963/Β-15/07/2003):

Πίνακας 6.2 Συντελεστές Ταυτοχρονισμού ανηγμένοι στις συσκευές fTII

Συντελεστές Ταυτοχρονισμού ανηγμένοι στις συσκευές Αριθμός των συσκευών fTME fTΘΡ fTΘΧ fTΘΑ

1 0,621 1,000 1,000 1,000

2 0,448 0,607 0,800 0,883

3 0,371 0,456 0,703 0,882

4 0,325 0,373 0,641 0,782

5 0,294 0,320 0,597 0,752

6 0,271 0,283 0,564 0,729

7 0,253 0,255 0,537 0,710

8 0,239 0,234 0,515 0,694

9 0,227 0,217 0,496 0,680

10 και άνω 0,217 0,202 0,480 0,668

• Οικογένεια Αερίου: Συμπληρώνουμε ανάλογα με την οικογένεια του αερίου που χρησιμοποιείται στη μελέτη. Υπενθυμίζεται, ότι η δεύτερη οικογένεια (ομάδα L) περιλαμβάνει αέρια πλούσια σε μεθάνιο. Αυτά είναι γαιαέρια προερχόμενα από φυσική ύπαρξη, συνθετικά φυσικά αέρια (SNG= Synthetic Natural Gas) καθώς και τα εναλλακτικά τους αέρια. Αυτά, διαιρούνται ανάλογα με το εύρος διακύμανσης του δείκτη Wobbe στις ομάδες L, H και Ε. Στη χώρα μας, διανέμεται αέριο της 2ης οικογένειας, ομάδας Η (σελ 13491 ΦΕΚ 963/Β-15/07/2003).

• Τύπος κύριου σωλήνα: Mε <F11> ή πιέζοντας το πλήκτρο με τις τελείες μέσα στο πεδίο, επιλέγουμε από το παράθυρο της βιβλιοθήκης σωλήνων που εμφανίζεται, τον τύπο του κύριου σωλήνα που θα χρησιμοποιηθεί στη μελέτη.

• Πρότυπο κύριου σωλήνα: Αναγράφεται το πρότυπο του επιλεγμένου κύριου σωλήνα. Το πεδίο ενημερώνεται κατά την επιλογή σωλήνα από τη βιβλιοθήκη.

• Τραχύτητα κύριου σωλήνα: Εμφανίζεται σε (μm) η τραχύτητα του σωλήνα που επιλέχθηκε πιο πάνω, η οποία μπορεί να διαφοροποιηθεί εφόσον το επιθυμεί ο χρήστης. Σύμφωνα με το Φ.Ε.Κ. 963/Β-15/07/2003, το μέτρο τραχύτητας που θα πρέπει να χρησιμοποιείται στις μελέτες είναι κ=500 μm για χαλυβδοσωλήνες, ενώ για χαλκοσωλήνες κ=15 μm. (σελ. 13522 ΦΕΚ 963/Β-15/07/2003)

4M 268

• Τύπος δευτερεύοντα σωλήνα: Mε <F11> ή πιέζοντας το πλήκτρο με τις τελείες μέσα στο πεδίο, επιλέγουμε από το παράθυρο της βιβλιοθήκης σωλήνων που εμφανίζεται, τον τύπο του δευτερεύοντα σωλήνα που θα χρησιμοποιηθεί στη μελέτη.

• Πρότυπο δευτερεύοντος σωλήνα: Αναγράφεται το πρότυπο του επιλεγμένου δευτερεύοντος σωλήνα. Το πεδίο ενημερώνεται κατά την επιλογή σωλήνα από τη βιβλιοθήκη.

• Τραχύτητα δευτερεύοντα σωλήνα: Εμφανίζεται σε (μm) η τραχύτητα του σωλήνα που επιλέχθηκε πιο πάνω, η οποία μπορεί να διαφοροποιηθεί εφόσον το επιθυμεί ο χρήστης.

• Mέγιστη ταχύτητα αερίου: Aποτελεί το μέγιστο επιτρεπτό όριο ταχύτητας του αερίου στις σωληνώσεις. Με βάση αυτό το κριτήριο θα γίνει ο υπολογισμός των διατομών των σωληνώσεων. Δηλαδή θα επιλεγεί η μικρότερη δυνατή διατομή για την οποία η ταχύτητα δεν υπερβαίνει το όριο αυτό. Την τιμή του ορίου, ο μελετητής μπορεί να τη μεταβάλλει εδώ συνολικά (οπότε θα ισχύει σε κάθε τμήμα του δικτύου), αλλά και μέσα στο φύλλο υπολογισμών, επιλεκτικά στα συγκεκριμένα τμήματα που επιθυμεί.

Σημείωση:

• Σημειώνεται, ότι το Φ.Ε.Κ. 963/Β-15/07/2003 προτείνει σαν όριο ταχύτητας τα 6 μέτρα (σελ. 13522).

• Η πρακτική εφαρμογή, έχει δείξει πως αν επιλεγεί ταχύτητα ίση με 6 m/s σε μια μικρή εγκατάσταση, τότε το πιο πιθανό είναι να υπερβούμε το όριο των 1,3 mbar. Μια εμπειρική τιμή για την ταχύτητα του αερίου ώστε να έχουμε εξασφαλίσει και το όριο της τριβής είναι τα 3 m/s.

• Αριθμός Καπνοδόχων: Συμπληρώνουμε το συνολικό αριθμό καπνοδόχων που θα χρησιμοποιηθούν στη μελέτη. Σε μια μελέτη μπορούν να δηλωθούν από 1 έως 20 καπνοδόχοι.

• Κατηγορία κτιρίου: Επιλέγεται η κατηγορία κτιρίου. Η συγκεκριμένη επιλογή δεν επηρεάζει τον τρόπο υπολογισμού. Η επιλογή όμως αυτή αναγράφεται στην ''Τεχνική Περιγραφή'' που συνοδεύει τη μελέτη.

• Τρόπος υπολογισμού καπνοδόχου: Στο πεδίο αυτό, ο χρήστης καθορίζει τη μέθοδο που θα ακολουθηθεί για τον υπολογισμό της καπνοδόχου. Ο υπολογισμός των καπνοδόχων μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους:

Με βάση το παράρτημα 8 του ΦΕΚ 963/Β-15/07/2003.

Για τις συσκευές Β3 και C8 ο υπολογισμός μπορεί να γίνει με το παράρτημα 7 του ΦΕΚ 963/Β-15/07/2003. Το παράρτημα αυτό καθορίζει τις απαιτήσεις για την πολλαπλή σύνδεση συσκευών σε υφιστάμενες ή νέες καπνοδόχους.

Με βάση την ΕΝ 13384.01 και ΕΝ 13384.02

• Γεωδαιτικό ύψος κτιρίου σε σχέση με το επίπεδο της θάλασσας: Δίνεται το ύψος κτιρίου σε σχέση με το επίπεδο της θάλασσας σε μέτρα. Η τιμή αυτή είναι απαραίτητη για τον υπολογισμό της καπνοδόχου κατά ΕΝ 13384.01.

• Εισαγωγή δεδομένων από κατακόρυφο διάγραμμα: Η επιλογή αυτή μας δίνει τη δυνατότητα να κατασκευάσουμε το κατακόρυφο διάγραμμα πρώτα με τη βοήθεια ενός expert συστήματος και στη συνέχεια να μεταφέρουμε τα δεδομένα του στο φύλλο υπολογισμού. Αν τσεκάρουμε το τετραγωνάκι, τότε θα εμφανιστεί στο μενού του προγράμματος η επιλογή “Εισαγωγή κατακόρυφου” μέσω της οποίας μπορούμε να κατασκευάσουμε το κατακόρυφο.

ADEIA 269

12.3 Εισαγωγή Κατακόρυφου Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει τις δύο υποεπιλογές “Δημιουργία κατακόρυφου” και “Ενημέρωση από κατακόρυφο”, οι οποίες εξηγούνται πιο κάτω.

12.3.1 Δημιουργία κατακόρυφου H επιλογή αυτή εμφανίζει τις ακόλουθες επιλογές:

1. Τύπος διαγράμματος Εδώ ο χρήστης καθορίζει τη γενική τοπολογία του κατακόρυφου που πρόκειται να σχεδιάσει. Αναλυτικότερα υπάρχουν οι ακόλουθες επιλογές:

• Τύπος Παροχής

Εδώ καθορίζουμε αν έχουμε ξεχωριστή παροχή αερίου ανά διαμέρισμα (πχ. Πολυκατοικία) ή κεντρική παροχή (πχ. Δωμάτια ενός ξενοδοχείου).

• Υποδοχείς > Μεταφορά ως απλοί υποδοχείς Ορίζεται αν στο κατακόρυφο διάγραμμα θα ορισθεί κάθε υποδοχέας ξεχωριστά ή αν θα ενταχθεί σε ομάδα υποδοχέων. Σε περίπτωση δηλαδή που τσεκαριστεί το τετραγωνάκι, γίνεται πλήρης ανάλυση του δικτύου σε κόμβους.

4M 270

2 Στοιχεία κτιρίου

Επιλέγοντας το κτίριο στο επάνω αριστερά τμήμα της οθόνης εμφανίζονται τα στοιχεία του κτιρίου.

Στα στοιχεία κτιρίου δίνουμε την τοπολογία του κτιρίου μας καθώς και τη διάταξη του δικτύου της εγκατάστασης σε αυτό. Περιλαμβάνει δύο υποεπιλογές:

Α. Ορισμός κτιρίου Εδώ καθορίζουμε τα επίπεδα (όροφοι) από τα οποία απαρτίζεται το κτίριο που μελετούμε. Στο πλαίσιο “Επίπεδα με παροχή” τσεκάρουμε τα επίπεδα στα οποία υπάρχουν καταναλώσεις νερού. Ειδικά για τα Υπόγεια και τους Ορόφους αν τα επιλέξουμε θα εμφανιστεί και ένα επιπλέον πεδίο όπου ο χρήστης συμπληρώνει το πλήθος τους. Καθορίζουμε επίσης το πλήθος των διαμερισμάτων που θα έχουμε σε κάθε όροφο καθώς και το ύψος του κάθε ορόφου.

ADEIA 271

Αφού ο χρήστης καθορίσει τα δεδομένα του κτιρίου πιέζοντας το κουμπί “Εφαρμογή” εμφανίζεται στην αριστερή στήλη το κτίριο μας σε μορφή δένδρου (tree) με ένα εικονίδιο εμπρός που δηλώνει το είδος του ορόφου.

Δουλεύοντας με επίπεδα Κάνοντας κλικ με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει στα δεξιά τα στοιχεία του επιπέδου “Όνομα Eπιπέδου”, “Ύψος επιπέδου (m)” και “Αριθμός διαμερισμάτων”. O χρήστης μπορεί να πάει στα πεδία “Όνομα Eπιπέδου” και “Ύψος επιπέδου (m)” και να επεξεργαστεί τα στοιχεία του επιπέδου.

Κάνοντας διπλό κλικ (double click) με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει σε μορφή δένδρου την τοπολογία του ορόφου με τα διαμερίσματα.

4M 272

Κάνοντας κλικ με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω στο όνομα του ορόφου εμφανίζει ένα υπομενού με τις ακόλουθες εντολές:

• Εισαγωγή νέου Διαμερίσματος.

Μπορούμε να εισάγουμε ένα νέο διαμέρισμα πέρα από αυτά που έχουμε καθορίσει έως τώρα.

• Αντιγραφή του ΟΡΟΦΟΥ Αντιγράφει στη μνήμη του υπολογιστή (clipboard) το δίκτυο του ορόφου για να μπορέσουμε στη συνέχεια να το επικολλήσουμε (αντιγράψουμε) σε άλλο όροφο.

• Επικόλληση του ΟΡΟΦΟΥ Αντιγράφουμε τα δεδομένα του δικτύου που έχουν καταχωρηθεί στο clipboard στον όροφο που έχουμε επιλέξει. Τα δεδομένα που είχαν ήδη καταχωρηθεί στον όροφο θα επικαλυφθούν από τα νέα.

Δουλεύοντας με τα διαμερίσματα Έχοντας κάνει διπλό κλικ πάνω στον όροφο έχουν εμφανιστεί τα διαμερίσματα του και στα δεξιά έχει εμφανιστεί η επιλογή “Εισαγωγή χώρου με παροχή” όπου υπάρχει μία λίστα με διάφορα είδη χώρων (συστημάτων υποδοχέων). Κάνοντας κλικ πάνω σε κάθε χώρο εμφανίζει από κάτω το σχέδιο του χώρου.

Κάνουμε διπλό κλικ πάνω στο χώρο (σύστημα υποδοχέων) που θέλουμε και αυτός θα μεταφερθεί αυτόματα στο διαμέρισμα που έχει επιλεγεί στην αριστερή στήλη.

Έτσι συνεχίζοντας προσθέτουμε και άλλους χώρους στο ίδιο διαμέρισμα ή σε άλλα διαμερίσματα.

Αν κάνουμε κλικ με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού πάνω σε ένα χώρο ενός διαμερίσματος τότε εμφανίζεται ο διπλανός διάλογος με τον οποίο κάνουμε διαχείριση των χώρων:

ADEIA 273

• Με την εντολή “Διαγραφή του ...“ διαγράφουμε κάποιον χώρο (σύστημα υποδοχέων).

• Με τις εντολές “Μετακίνηση προς τα πάνω” και “Μετακίνηση προς τα κάτω” αλλάζουμε τη σειρά του χώρου μέσα στο διαμέρισμα.

• Με τις εντολές “Μετακίνηση στον προηγούμενο όροφο” και “Μετακίνηση στον επόμενο όροφο” αλλάζουμε τη σειρά του χώρου μέσα στο κτίριο.

Αν κάνουμε κλικ με το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού πάνω σε ένα χώρο ενός διαμερίσματος τότε θα δούμε σε μεγέθυνση το σχέδιο του χώρου.

3. Στοιχεία δικτύου Στην επιλογή συνδέσεις βλέπουμε τη δομή του δικτύου από την τροφοδότηση από το δίκτυο της πόλης μέχρι κάθε διαμέρισμα.

Στην επιλογή αυτή, ο χρήστης μπορεί να διαχειριστεί τις παροχές. Αρχικά, για κάθε διαμέρισμα υπάρχει ξεχωριστή παροχή.

4M 274

Αν όμως, για παράδειγμα, υπάρχει κοινή ιδιοκτησία για δύο διαμερίσματα στο κτίριο, τα οποία όμως βρίσκονται σε διαφορετικό όροφο, τότε δίνεται στο χρήστη η δυνατότητα μεταφοράς των παροχών από μια στήλη σε κάποια άλλη, η διαγραφή μιας στήλης ή και κάποιου μετρητή.

Αυτό επιτυγχάνεται αν κάνουμε δεξί κλικ σε κάποιο στοιχείο. Ανάλογα λοιπόν σε ποιο στοιχείο του ''δέντρου'' που εμφανίζεται στα αριστερά του παραθύρου κάνουμε δεξί κλικ, εμφανίζεται ένα μενού που μας επιτρέπει να μετακινήσουμε ή να διαγράψουμε ή ακόμη και να προσθέσουμε ένα στοιχείο.

Έτσι, ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να τροποποιεί όπως επιθυμεί το δίκτυό του.

4. Κατακόρυφο Με την επιλογή αυτή εμφανίζεται το κατακόρυφο διάγραμμα της εγκατάστασης που περιγράψαμε πριν. Επίσης μπορούμε να αλλάξουμε τα χρώματα με τα οποία θα εμφανίζεται το διάγραμμα.

12.3.2 Ενημέρωση από κατακόρυφο Mε την εντολή αυτή μεταφέρουμε τα δεδομένα του δικτύου που σχηματίσαμε στο κατακόρυφο διάγραμμα στο “Φύλλο υπολογισμού”. Με την επιλογή της εντολής εμφανίζεται το ακόλουθο μήνυμα:

Αν επιλέξουμε “Ναι” ή (''Yes'') τότε το περιεχόμενο του φύλλου υπολογισμού θα σβηστεί και θα αντικατασταθεί από τα δεδομένα που θα προκύψουν από το κατακόρυφο διάγραμμα.

ADEIA 275

12.4 Εμφάνιση Η επιλογή αυτή περιλαμβάνει την υποεπιλογή "Εργαλειοθήκες", όπως ισχύει και στις υπόλοιπες εφαρμογές (βλ. ενότητα 1).

12.5 Παράθυρα Η επιλογή “Παράθυρα” περιλαμβάνει μία σειρά από παράθυρα υπολογισμών και αποτελεσμάτων στα οποία φαίνονται οι αναλυτικοί υπολογισμοί της μελέτης. Το κύριο παράθυρο που αποτελεί και την καρδιά των υπολογισμών της εφαρμογής είναι το Φύλλο Υπολογισμών, το οποίο περιγράφεται στην επόμενη ενότητα.

12.5.1 Φύλλο Υπολογισμών To Φύλλο Υπολογισμού Δικτύου Καυσίμων Αερίων αποτελεί την καρδιά των υπολογισμών της εφαρμογής και ακολουθεί τους γενικούς κανόνες Φύλλων Υπολογισμών Δικτύων που περιγράφηκαν στις ενότητες 1.3.4.1α και 1.3.4.1β. Έτσι, κάθε γραμμή αυτού του φύλλου αντιστοιχεί σε ένα διαφορετικό τμήμα του δικτύου ενώ κάθε στήλη αναφέρεται στα στοιχεία που πρόκειται να συμπληρωθούν ή να προκύψουν αυτόματα κατά τη διαδικασία συμπλήρωσης. Βοηθητικές οδηγίες για τη συμπλήρωση των στοιχείων αυτών εμφανίζονται στο κάτω μέρος του παραθύρου (status bar). Για κάθε γραμμή, πρώτα απ' όλα θα πρέπει να συμπληρωθεί η πρώτη στήλη που αναφέρεται στο συμβολισμό κάποιου κλάδου.

Ο τρόπος με τον οποίο τυποποιείται το δίκτυο στηρίζεται ακριβώς στους κανόνες τυποποίησης που εξηγήθηκαν στις ενότητες 1.3.4.1α και 1.3.4.1β και συγκεκριμενοποιήθηκαν με το απλό παράδειγμα. Οι κανόνες αυτοί θα επαναληφθούν και πιο κάτω με αφορμή ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, αφού προηγουμένως εξηγηθούν τα μεγέθη που αντιστοιχούν στις στήλες του φύλλου υπολογισμών:

1. Tμήμα Δικτύου: Στις γραμμές της πρώτης στήλης συμπληρώνονται ένα-ένα όλα τα τμήματα του δικτύου (ένα τμήμα σε κάθε γραμμή). Τα τμήματα ορίζονται από τους κόμβους των άκρων τους. Κάθε κόμβος μπορεί να οριστεί με έναν αριθμό (από 1 μέχρι 9999) ή με ένα γράμμα (κεφαλαίο ή πεζό) ή με συνδυασμό γραμμάτων και αριθμών (πχ. Α2, ΑΒ, 3γ, Αα κλπ.). Ο βασικός περιορισμός στην αρίθμηση είναι ότι το σημείο που συνδέεται με το μετρητή συμβολίζεται πάντα με τον αριθμό 1. Εκτός από τον αριθμό "1", ο ίδιος αριθμός δεν θα πρέπει να υπάρχει δύο φορές στο ίδιο δίκτυο.

4M 276

Μετά την αρίθμηση δίνουμε στο φύλλο υπολογισμών της μελέτης ένα-ένα όλα τα τμήματα χωριστά (χωρίς να έχει σημασία η σειρά διαδοχής των τμημάτων), συμπληρώνοντας στην πρώτη στήλη τους δύο κόμβους κάθε τμήματος παρεμβάλλοντας ενδιάμεσα τελεία (".") με σειρά όπως και η φορά του αερίου (πχ. αν η ροή του αερίου είναι από τον κόμβο 3 στον κόμβο 4, τότε συμπληρώνουμε 3.4).

Σημείωση: Συνολικά, υπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής 10 ψηφίων (συμπεριλαμβάνεται η τελεία) στο πεδίο.

Υπενθυμίζεται, ότι σε περίπτωση τυπικών (παρόμοιων) τμημάτων, υπάρχει η δυνατότητα κλήσης τους (με την ονομασία τους από την πρώτη στήλη) οπότε γίνεται αυτόματη μεταφορά τους.

Επίσης, υπάρχει και η δυνατότητα αντιγραφής με τις εντολές ''Αντιγραφή'' (''Copy'') και ''Επικόλληση'' (''Paste''). Αφού επιλεγεί ένα τμήμα, δηλαδή μια γραμμή, με δεξί κλικ επιλέγεται ''Αντιγραφή'' και αφού επιλεγεί μια κενή γραμμή, με δεξί κλικ και ''Επικόλληση'' η γραμμή αντιγράφεται.

2. Mήκος Σωλήνα (m): Σε κάθε τμήμα ανάμεσα σε δύο κόμβους (π.χ. τμήμα 2.3) πρέπει να δίνεται το μήκος του σωλήνα σε (m).

3. Eίδος Συσκευής: Εφόσον στο συγκεκριμένο τμήμα δικτύου υπάρχει υποδοχέας (συσκευή), πρέπει να επιλεγεί υποδοχέας από τη βιβλιοθήκη συσκευών καυσίμου αερίου, με κλικ στο αντίστοιχο εικονίδιο από τη στήλη αυτή. Τότε θα εμφανιστεί παράθυρο με τη λίστα των υποδοχέων.

Ο τύπος της συσκευής ορίζεται συμπληρώνοντας τη μονάδα στην τελευταία στήλη, στη γραμμή που αντιστοιχεί στη συσκευή. Με "ΟΚ" επιστρέφουμε στο φύλλο υπολογισμών στη στήλη 6 του οποίου παρατηρούμε να έχει συμπληρωθεί ο α/α της συσκευής που ορίσαμε.

Σημείωση: Όταν επιλέγεται ένας υποδοχέας από το παράθυρο αυτό, αυτόματα ''διαβάζονται'' από το πρόγραμμα τα στοιχεία που έχουν δοθεί για το συγκεκριμένο υποδοχέα στο παράθυρο των βιβλιοθηκών. Έτσι, όταν επιλέγεται π.χ. ο υποδοχέας με τον αύξοντα αριθμό 9, δηλαδή ο ''Θερμαντήρας αποθήκευσης 190L'', Το πρόγραμμα διαβάζει μεταξύ των άλλων, την παροχή (ανάλογα με το είδος αερίου που έχουμε επιλέξει στα στοιχεία δικτύου) καθώς το είδος (ΘΧ) και τον τύπο. Στο συγκεκριμένο υποδοχέα έχει ορισθεί ο τύπος Β11 δηλαδή χωρίς ανεμιστήρα (παράρτημα 5, ΦΕΚ 963/Β-15/07/2003).

ADEIA 277

Όμως, αν ο χρήστης επιθυμεί, η ίδια συσκευή του ιδίου είδους να είναι τύπου Β12, τότε θα πρέπει ή να τροποποιήσει στις βιβλιοθήκες τη συσκευή ή να δημιουργήσει μια καινούργια.

4. Παροχή Συσκευής (m³/h): Υπολογίζεται αυτόματα η παροχή της συσκευής, ή γενικότερα του τμήματος του δικτύου (θεωρητικό άθροισμα των παροχών αν λειτουργήσουν όλες οι συσκευές ταυτόχρονα και με συντελεστή ταυτοχρονισμού ίσο με 1).

5. Παροχή Αιχμής (m³/h): Υπολογίζεται η παροχή αιχμής στη γραμμή, βάσει της συνολικής παροχής της προηγούμενης στήλης. Η παροχή αιχμής υπολογίζεται από το συντελεστή ετεροχρονισμού, που αρχικά είτε έχει ορισθεί από το χρήστη για τις συσκευές τύπου ΒΧ, είτε επιλέγεται από τον πίνακα που περιγράφεται στα ''Στοιχεία Δικτύου'' για όλες τις υπόλοιπες συσκευές.

6. Επιθυμητή Διάμετρος (mm): Η στήλη αυτή χρησιμεύει για να επιλέξει ο χρήστης διάμετρο διαφορετική από αυτή που υπολογίζεται από το πρόγραμμα (και εμφανίζεται στην αμέσως επόμενη στήλη). Με κλικ στο αντίστοιχο εικονίδιο (με τις τρεις τελείες) εμφανίζεται η λίστα των διαμέτρων του τύπου σωλήνων που επιλέχθηκε στα "Στοιχεία Δικτύου".

Με "Επιλογή" επιλέγεται η επιθυμητή διάμετρος, οπότε ο χρήστης βλέπει τις επιπτώσεις της επιλογής του στις υπόλοιπες παραμέτρους του δικτύου (πχ. ταχύτητα, τριβές κλπ). Πιέζοντας <Del> (ή κάνοντας δεξί κλικ μέσα στο πεδίο και επιλέγοντας ''Καθαρισμός'') στο αντίστοιχο στοιχείο του φύλλου υπολογισμών διαγράφεται η επιθυμητή διάμετρος, οπότε και επαναϋπολογίζεται διάμετρος από το πρόγραμμα.

7. Διάμετρος Σωλήνα (mm): Στη στήλη αυτή παρουσιάζεται η διάμετρος σωλήνα του τμήματος του δικτύου, όπως υπολογίστηκε από το πρόγραμμα.

8. Μέγιστη Ταχύτητα αερίου (m/s): Εμφανίζεται το όριο της ταχύτητας που ορίστηκε στα "Στοιχεία Δικτύου" σε (m/s), το οποίο ο χρήστης μπορεί αν θέλει να το τροποποιήσει για το συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου. Σημειώνεται, ότι τυχόν αλλαγή εκ των υστέρων του γενικού ορίου στα "Στοιχεία Δικτύου" δεν θα επηρεάσει τις τιμές που τροποποιήθηκαν, παρά μόνο τις αρχικές. Υπενθυμίζεται ότι το Φ.Ε.Κ. 963/Β-15/07/2003 προτείνει μέγιστο όριο ταχύτητας 6 m/s. Όμως, όπως προαναφέρθηκε, η πρακτική εφαρμογή, έχει δείξει πως αν επιλεγεί ταχύτητα ίση με 6 m/s σε μια μικρή εγκατάσταση, τότε το πιο πιθανό είναι να υπερβούμε το όριο των 1,3 mbar. Μια εμπειρική τιμή για την ταχύτητα του αερίου ώστε να έχουμε εξασφαλίσει και το όριο της τριβής είναι τα 3 m/s.

9. Ταχύτητα Αερίου (m/s): Εμφανίζεται η ταχύτητα του αερίου σε (m/s) στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, όπως προέκυψε από τους αναλυτικούς υπολογισμούς.

4M 278

10. Τύποι Εξαρτημάτων: Η στήλη αυτή αναφέρεται στα Εξαρτήματα (γωνίες, ταυ, βάνες κλπ) που υπάρχουν στο τμήμα του δικτύου. Για αναλυτική συμπλήρωσή τους κάνουμε κλικ στο αντίστοιχο εικονίδιο (με τις τρεις τελείες), οπότε θα εμφανιστεί παράθυρο με τη λίστα των εξαρτημάτων της αντίστοιχης βιβλιοθήκης.

Αν υπάρχει ένα μόνο εξάρτημα, αυτό ορίζεται συμπληρώνοντας μονάδα στην τελευταία στήλη, στη γραμμή που αντιστοιχεί στο εξάρτημα. Με "ΟΚ" επιστρέφουμε στο φύλλο υπολογισμών στη στήλη 10 του οποίου παρατηρούμε να έχει συμπληρωθεί ο α/α του εξαρτήματος που ορίσαμε. Για περισσότερα από ένα εξαρτήματα συμπληρώνουμε κατάλληλα την τελευταία στήλη του πίνακα εξαρτημάτων, δίνοντας ποσότητες από κάθε εξάρτημα (μέχρι 10 συνολικά διαφορετικούς τύπους εξαρτημάτων ανά τμήμα).

Στην περίπτωση αυτή που έχουμε περισσότερα από ένα εξαρτήματα, στη στήλη 10 του φύλλου υπολογισμών παρουσιάζεται η ένδειξη Ε-, που σημαίνει γενικά "Εξαρτήματα". Εάν μέσα στον πίνακα εξαρτημάτων ορίσουμε στο επάνω μέρος έναν αριθμό συστήματος εξαρτημάτων α, τότε στη στήλη 10 του φύλλου υπολογισμών θα εμφανίζεται η ένδειξη Ε-α. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να ομαδοποιήσουμε τα εξαρτήματα αλλά επίσης και να αποφύγουμε την επανασυμπλήρωση των ίδιων ομάδων (συστημάτων), αφού μπορούμε στη στήλη 10 ορισμού των εξαρτημάτων να συμπληρώσουμε κατευθείαν τον αριθμό του Συστήματος.

11. Tριβές Εξαρτημάτων (mbar): Παρουσιάζεται η τιμή που υπολογίστηκε για την τριβή των εξαρτημάτων στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, σε mbar.

12. Tριβές Άνωσης (mbar): Παρουσιάζεται η τιμή της πτώσης πίεσης που υπολογίστηκε στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, λόγω της άνωσης του ίδιου του αερίου, σε mbar. Σε περίπτωση ανοδικού τμήματος παίρνει αρνητική τιμή, σε περίπτωση καθοδικού θετική και σε περίπτωση οριζόντιου τμήματος μηδενική. Η φορά κάποιου τμήματος του δικτύου ορίζεται στη στήλη «Όδευση Σωλήνα».

13. Τριβές σωληνώσεων ανά μήκος (mbar/m): Παρουσιάζεται η τιμή που υπολογίστηκε για την τριβή των Σωληνώσεων στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, ανά μέτρο, σε mbar.

14. Tριβές Σωλήνων (mbar): Παρουσιάζεται η τιμή που υπολογίστηκε για την τριβή των Σωληνώσεων στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, σε mbar.

15. Oλική Τριβή (mbar): Παρουσιάζεται το σύνολο των τριβών στο τμήμα, δηλαδή το άθροισμα των Τριβών Εξαρτημάτων και των Τριβών Σωληνώσεων, επίσης σε mbar.

16. Επιτρεπόμενες τριβές τμήματος (mbar): 0,8 mbar στους αγωγούς τροφοδοσίας και 0,5 mbar στους κλάδους σύνδεσης των συσκευών (σελ. 13522 ΦΕΚ 963/Β-15/07/2003).

17. Συνολικές τριβές διαδρομής (mbar): Παρουσιάζεται το σύνολο των τριβών σε ολόκληρη τη διαδρομή.

18. Επιτρεπόμενες τριβές διαδρομής (mbar): Το σύνολο των επιτρεπόμενων τριβών, δηλαδή 1,3 mbar.

ADEIA 279

Ακολουθούν τα στοιχεία "Πολική Γωνία", "Ανοδικό-Καθοδικό Τμήμα", "α/α Καπνοδόχου", "Είδος Καπναγωγού", "Διατομή Καπναγωγών" και "Ετεροχρονισμός ΒΧ". Τα στοιχεία αυτά μπορούν να συμπληρωθούν απευθείας στις αντίστοιχες στήλες, ή και μέσα από πρόσθετο παράθυρο, το οποίο εμφανίζεται με F12 (ή αν επιλέξουμε «Συμπληρωματικά Στοιχεία» από το menu που εμφανίζεται με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού).

Η χρησιμότητα των στοιχείων αυτών εξηγείται στη συνέχεια:

19. Πολική Γωνία (°): Η συμπλήρωση της πολικής γωνίας του δικτύου χρειάζεται μόνο στην περίπτωση που επιθυμούμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα (και σκαρίφημα) από το φύλλο υπολογισμού, στην περίπτωση δηλαδή που δεν έχουμε σχεδιάσει τις κατόψεις με το FINE. Το κατακόρυφο διάγραμμα που σχηματίζεται λαμβάνει υπόψη του το μήκος και την πολική γωνία (σε σχέση με τον οριζόντιο άξονα) κάθε κλάδου. Η πολική γωνία είναι απαραίτητο να συμπληρωθεί ώστε να παραχθεί είτε το κατακόρυφο διάγραμμα, είτε το αξονομετρικό σχέδιο της εγκατάστασης.

Παράδειγμα δημιουργίας κατακόρυφου και αξονομετρικού σχεδίου της εγκατάστασης, φαίνεται στο παράδειγμα που ακολουθεί την επεξήγηση των στηλών του ''Φύλλου Υπολογισμών'' του προγράμματος.

20. Όδευση σωλήνα (Ανοδικό Τμήμα - Καθοδικό Τμήμα): Στο πεδίο αυτό, που αρχικά είναι κενό, συμπληρώνουμε ανάλογα εάν πρόκειται για ανοδικό τμήμα δικτύου, ή εάν πρόκειται για καθοδικό τμήμα δικτύου, ή το αφήνουμε κενό εφόσον πρόκειται για οριζόντιο τμήμα. Ανάλογα με την ισχύουσα τιμή θα πραγματοποιηθούν οι αντίστοιχοι υπολογισμοί τριβών λόγω της άνωσης του αερίου.

21. α/α Kαπνοδόχου: Συμπληρώνουμε τον α/α της Καπνοδόχου στην οποία οδεύει ο (τυχόν) καπναγωγός του συγκεκριμένου τμήματος.

22. Είδος Καπναγωγού: Εφόσον απαιτείται στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου καπναγωγός, συμπληρώνουμε τον τύπο του και ειδικότερα ''κυκλικός'', ''τετράγωνος'', ή ''ορθογώνιος''. Ανάλογα με την τιμή που έχουμε συμπληρώσει και την παροχή του αερίου στο συγκεκριμένο τμήμα δικτύου υπολογίζεται η απαιτούμενη διατομή του καπναγωγού και σημειώνεται στο επόμενο πεδίο.

4M 280

23. Επιθυμητή διατομή καπναγωγού (cm²): Ο χρήστης μπορεί να καθορίσει τη διατομή που επιθυμεί.

24. Διατομή Καπναγωγών (cm²): Υπολογίζεται η απαιτούμενη διατομή καπναγωγού (ή καπναγωγών) βάσει του είδους που συμπληρώσαμε πιο πάνω και της παροχής αερίου στο τμήμα του δικτύου.

25. Α/α καπναγωγού στην καπνοδόχο: Εφόσον απαιτείται στο συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου καπναγωγός, συμπληρώνουμε τον αύξοντα αριθμό της καπναγωγού που συνδέεται στην καπνοδόχο. Το πεδίο αυτό συμπληρώνεται αν στη γραμμή αυτή υπάρχει συσκευή που συνδέεται σε καπνοδόχο.

Έτσι, αν στη μελέτη υπάρχουν τουλάχιστον 2 συσκευές που συνδέονται στην ίδια καπνοδόχο, στη γραμμή όπου υπάρχει η πρώτη συσκευή θα πρέπει να συμπληρωθεί ο αριθμός ‘’1’’, στη γραμμή όπου υπάρχει η δεύτερη συσκευή θα πρέπει να συμπληρωθεί ο αριθμός ‘’2’’ κοκ. Αν το πεδίο αυτό δεν είναι συμπληρωμένο, τότε δεν είναι δυνατόν να γίνουν οι υπολογισμοί της καπνοδόχου.

26. Ετεροχρονισμός ΒΧ: Συμπληρώνουμε την τιμή του ετεροχρονισμού, η οποία αρχικά έχει τη γενική τιμή που δόθηκε στα "Στοιχεία Δικτύου".

27. Είδος σωλήνα: Συμπληρώνεται αν ο σωλήνας του δικτύου είναι κύριος ή δευτερεύων. Έτσι, μπορεί ο χρήστης να καθορίσει δύο διαφορετικά είδη σωλήνων στο δίκτυο.

28. Μήκος σχεδίασης σωλήνα (m): Πολλές φορές, κατά τη σχεδίαση του κατακόρυφου ή του αξονομετρικού σχεδίου, μπορεί να σχεδιαστούν τμήματα με πολύ μικρό ή πολύ μεγάλο μήκος. Γι' αυτό το λόγο, στη στήλη αυτή, ο χρήστης μπορεί να ορίσει ένα αυθαίρετο μήκος σωλήνα, το οποίο όμως του δίνει το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα στο σχέδιό του. Ανεξάρτητα από το μήκος που θα ορίσει ο χρήστης στο πεδίο αυτό, το πρόγραμμα θα αναγράψει επάνω στο σχέδιο, το πραγματικό μήκος σωλήνα. Να σημειωθεί, πως αν ο χρήστης δεν συμπληρώσει τίποτα σε αυτό το πεδίο, το πρόγραμμα θα σχεδιάσει το κατακόρυφο ή το αξονομετρικό με βάση τη δεύτερη στήλη του ''Φύλλου Υπολογισμών'', δηλαδή το ''Μήκος Σωλήνα''.

29. Όροφος συσκευής: Συμπληρώνεται ο όροφος στον οποίο βρίσκεται η συσκευή. Η συμπλήρωση αυτή του πεδίου είναι χρήσιμη μόνο για την ενημέρωση της ''Τεχνικής Περιγραφής'' της εγκατάστασης που συνοδεύει το τεύχος της μελέτης.

30. Ύπαρξη Κ.Α.Δ.: Συμπληρώνεται ανάλογα με ''ΝΑΙ'' ή ''ΌΧΙ'' η ύπαρξη Κύριας Αποφρακτικής Διάταξης στο τμήμα του δικτύου. Η συμπλήρωση αυτή του πεδίου είναι χρήσιμη για την κατασκευή του αξονομετρικού σχεδίου.

31. Όδευση σε έδαφος: Συμπληρώνεται με ''ΝΑΙ'' ή ''ΌΧΙ'' ανάλογα με το αν το τμήμα δικτύου οδεύει εντός του εδάφους ή όχι. Σε περίπτωση που δεν συμπληρωθεί, το πρόγραμμα υποθέτει πως η όδευση γίνεται εκτός του εδάφους. Η συμπλήρωση αυτή του πεδίου είναι χρήσιμη για την ενημέρωση της ''Τεχνικής Περιγραφής'' της εγκατάστασης που συνοδεύει το τεύχος της μελέτης.

32. Ύπαρξη ταυ ή σταυρού καθαρισμού: Συμπληρώνεται με ''ΝΑΙ'' ή ''ΌΧΙ'' ανάλογα με το αν το τμήμα δικτύου διαθέτει ταυ ή σταυρό καθαρισμού. Η συμπλήρωση αυτή του πεδίου είναι χρήσιμη για την κατασκευή πληρέστερου αξονομετρικού σχεδίου. Το εξάρτημα καθαρισμού τοποθετείται σε κατακόρυφες στήλες. Αν σε μια κατακόρυφη στήλη με την αρίθμηση 2.3 επιθυμούμε να τοποθετήσουμε εξάρτημα καθαρισμού, αυτό θα σχεδιαστεί στον κόμβο 2.

ADEIA 281

Υπολογιζόμενα πεδία Το φύλλο υπολογισμού αποτελείται και από πεδία τα οποία υπολογίζονται από το πρόγραμμα και δεν είναι απαραίτητη η συμπλήρωση ή η επέμβαση από το χρήστη.

33. Σζ εξαρτημάτων: Αναγράφεται το υπολογιζόμενο άθροισμα των συντελεστών τοπικών απωλειών.

34. Υψομετρική διαφορά (m): Αναγράφεται η υψομετρική διαφορά σε m και τίθεται θετικό πρόσημο για ανερχόμενους αγωγούς και με αρνητικό πρόσημο για κατερχόμενους.

35. Αριθμός συσκευών ΜΕ: Αναγράφεται ο αριθμός των συσκευών ΜΕ όπου ΜΕ: μαγειρική εστία (κουζίνες, βραστήρες, χύτρες, φούρνοι αερίου)

36. Παροχή συσκευών ΜΕ: Αναγράφεται η παροχή των συσκευών ΜΕ.

37. Συντελεστής ταυτοχρονισμού ΜΕ: Συντελεστής που δίνεται από πίνακα (ΦΕΚ963-Β/15/07/2003).

38. Παροχή επί ταυτοχρονισμού ΜΕ: Αναγράφεται το γινόμενο των παροχών των συσκευών ΜΕ επί το συντελεστή ταυτοχρονισμού.

39. Αριθμός συσκευών ΘΡ: Αναγράφεται ο αριθμός των συσκευών ΘΡ όπου ΘΡ: θερμαντήρας νερού (ταχυθερμοσίφωνες).

40. Παροχή συσκευών ΘΡ: Αναγράφεται η παροχή των συσκευών ΘΡ.

41. Συντελεστής ταυτοχρονισμού ΘΡ: Συντελεστής που δίνεται από πίνακα (ΦΕΚ963-Β/15/07/2003).

42. Παροχή επί ταυτοχρονισμού ΘΡ: Αναγράφεται το γινόμενο των παροχών των συσκευών ΘΡ επί το συντελεστή ταυτοχρονισμού.

43. Αριθμός συσκευών ΘΧ: Αναγράφεται ο αριθμός των συσκευών ΘΧ όπου ΘΧ: θερμαντήρας χώρου ή θερμαντήρες νερού αποθήκευσης.

44. Παροχή συσκευών ΘΧ: Αναγράφεται η παροχή των συσκευών ΘΧ.

45. Συντελεστής ταυτοχρονισμού ΘΧ: Συντελεστής που δίνεται από πίνακα (ΦΕΚ963-Β/15/07/2003).

46. Παροχή επί ταυτοχρονισμού ΘΧ: Αναγράφεται το γινόμενο των παροχών των συσκευών ΘΧ επί το συντελεστή ταυτοχρονισμού.

47. Αριθμός συσκευών ΘΑ: Αναγράφεται ο αριθμός των συσκευών ΘΑ όπου ΘΑ: θερμαντήρας ανακυκλοφορίας, θερμαντήρας συνδυασμένης λειτουργίας ή λέβητας αερίου με Qn ≤ 30 Kw.

48. Παροχή συσκευών ΘΑ: Αναγράφεται η παροχή των συσκευών ΘΑ.

49. Συντελεστής ταυτοχρονισμού ΘΑ: Συντελεστής που δίνεται από πίνακα (ΦΕΚ963-Β/15/07/2003).

50. Παροχή επί ταυτοχρονισμού ΘΑ: Αναγράφεται το γινόμενο των παροχών των συσκευών ΘΑ επί το συντελεστή ταυτοχρονισμού.

51. Αριθμός συσκευών ΒΧ: Αναγράφεται ο αριθμός των συσκευών BX όπου BX: συσκευές αερίου χρησιμοποιούμενες στη βιοτεχνία ή τη βιομηχανία καθώς και σε κεντρικές εγκαταστάσεις παρασκευής θερμού νερού και θέρμανσης σε συνδυασμό με λέβητες αερίου Qn ≥ 30 Kw.

52. Παροχή συσκευών ΒΧ: Αναγράφεται η παροχή των συσκευών ΒΧ.

4M 282

53. Συντελεστής ταυτοχρονισμού ΒΧ: Συντελεστής που δίνεται από πίνακα (ΦΕΚ963-Β/15/07/2003).

54. Παροχή επί ταυτοχρονισμού ΒΧ: Αναγράφεται το γινόμενο των παροχών των συσκευών ΒΧ επί το συντελεστή ταυτοχρονισμού.

Εφόσον ακολουθήσουμε την παραπάνω τυποποίηση και συμπληρώσουμε δεδομένα για όλα τα τμήματα του δικτύου, τότε οι παροχές στα τμήματα που δεν έχουν υποδοχείς αθροίζονται και παρουσιάζονται αυτόματα στη στήλη των παροχών. Με βάση την παροχή αιχμής σε κάθε τμήμα του δικτύου και δεδομένης της μέγιστης ταχύτητας που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο αυτό τμήμα προσδιορίζεται η διατομή στο σωλήνα του τμήματος.

Ο μελετητής μπορεί να δώσει παρόλα αυτά, αν επιθυμεί, κάποια άλλη τυποποιημένη διάμετρο, με κλικ στο αντίστοιχο εικονίδιο (με τις τρεις τελείες) από την 6η στήλη, και επιλέγοντας από τη λίστα των τυποποιημένων διαμέτρων της βιβλιοθήκης που εμφανίζεται στην οθόνη. Με οποιοδήποτε τρόπο και αν έχει οριστεί η διατομή υπολογίζονται ακριβώς η πραγματική ταχύτητα του αερίου και οι πτώσεις πίεσης (βλ. αντίστοιχες στήλες) των σωληνώσεων και των εξαρτημάτων στο αντίστοιχο τμήμα του δικτύου.

Σημείωση: Στα φύλλα υπολογισμού των δικτύων εγκαταστάσεων, μπορούν να εισαχθούν μέχρι 2.250 καταχωρήσεις (150 φύλλα).

Σταθερές Στήλες: Επιπλέον, μέσα από το menu ''Φύλλο Υπολογισμού'', δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει τον αριθμό των ''Σταθερών Στηλών'', έτσι ώστε να ''παγώσει'' στην οθόνη του τις επιθυμητές στήλες του φύλλου. Έτσι, καθώς συμπληρώνει τα πεδία στο φύλλο και ''οδηγείται'' δεξιότερα, γνωρίζει ανά πάσα στιγμή σε ποιο ακριβώς τμήμα δικτύου εργάζεται. Όταν η ''Σταθερή Στήλη'' είναι ενεργοποιημένη, εμφανίζεται ένα κίτρινο σημείο (καρφίτσα) στο κάτω μέρος του ''παγωμένου'' πεδίου.

Επίσης υπάρχει η δυνατότητα μετατόπισης στήλης όπως περιγράφεται στο 1ο κεφάλαιο.

12.5.2 Τριβές κλάδων Στο παράθυρο αυτό υπολογίζονται και εμφανίζονται στην οθόνη οι συνολικές τριβές όλων των κλάδων (ή διαδρομών), ξεκινώντας από το μετρητή και καταλήγοντας σε κάθε ένα ακραίο κόμβο. Επίσης, για ευκολία, ο δυσμενέστερος κλάδος εμφανίζεται στο κάτω μέρος του παραθύρου.

12.5.3 Συστήματα Υποδοχέων (Συσκευών) Εφόσον χρησιμοποιήθηκαν "Συστήματα Συσκευών" τότε παρουσιάζεται κατάλογός τους με πλήρη ανάλυση.

12.5.4 Yπόμνημα Υποδοχέων Καυσίμου Αερίου Παρουσιάζονται οι υποδοχείς (συσκευές) που χρησιμοποιήθηκαν στη συγκεκριμένη μελέτη, με τη μορφή που φαίνεται στο ακόλουθο παράδειγμα:

ADEIA 283

12.5.5 Yπόμνημα Παρουσιάζονται τα Σύμβολα των Υποδοχέων (Συσκευών) που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη, με τις ονομασίες τους.

12.5.6 Καπνοδόχος Στο Παράθυρο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα υπολογισμών για την Καπνοδόχο ή τις Καπνοδόχους, που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη.

Η μορφή του παραθύρου, εξαρτάται από τον τρόπο υπολογισμού που έχει επιλεγεί στα στοιχεία δικτύου (βλ. ενότητα 7.2.2).

α) Υπολογισμοί καπνοδόχου με βάση το παράρτημα 8 του ΦΕΚ 963/Β-15/07/2003.

Στην περίπτωση αυτή, για κάθε καπνοδόχο, συμπληρώνοντας τον α/α της, εμφανίζεται η τιμή της παροχής των Συσκευών που της αντιστοιχούν (σε m3/h) και υπολογίζεται η ελάχιστη απαιτούμενη διατομή (σε cm2). O χρήστης μπορεί να επέμβει για να ορίσει το ενεργό ύψος της καπνοδόχου, και την κατηγορία αντίστασης θερμοδιαφυγής της καπνοδόχου.

Σύμφωνα με το Φ.Ε.Κ. 963/Β-15/07/2003 (σελ 13643) οι καπνοδόχοι διακρίνονται με βάση την αντίσταση θερμοδιαφυγής Λ σε τέσσερις κατηγορίες:

Κατηγορία αντίστασης θερμοδιαφυγής

Αντίσταση θερμοδιαφυγής Λ

m²K/W

I Τουλάχιστον 0,65

II Από 0,22 έως 0,64

III Από 0,12 έως 0,22

IV Μικρότερη από 0,12

Το πρόγραμμα, υπολογίζει την ελάχιστη απαιτούμενη υδραυλική διάμετρο της καπνοδόχου. Απομένει να συμπληρωθεί από το χρήστη το είδος διατομής της καπνοδόχου (τετραγωνική, κυκλική ή ορθογωνική), το μήκος πλευράς (ή η διάμετρος) της επιλεγόμενης καπνοδόχου και το πλάτος αν πρόκειται για ορθογωνική καπνοδόχο.

4M 284

β) α) Υπολογισμοί καπνοδόχου για συσκευές Β3 και C8 με βάση το παράρτημα 7 του ΦΕΚ 963/Β-15/07/2003.

Το παράθυρο έχει τη μορφή της προηγούμενης περίπτωσης, μόνο που αντί για σχεδιάγραμμα, εμφανίζει στα δεξιά έναν πίνακα.

γ) Υπολογισμοί καπνοδόχου με βάση την ΕΝ 13384.01 και ΕΝ 13384.02

Σε περίπτωση που ο χρήστης έχει επιλέξει την επίλυση με βάση την ΕΝ 13384.01 εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο διαλόγου:

ADEIA 285

Είδος διατομής καπνοδόχου: Ο χρήστης επιλέγει αν η καπνοδόχος είναι κυκλικής, ορθογωνικής ή τετραγωνικής μορφής.

Μήκος ή διάμετρος επιλεγόμενης καπνοδόχου (cm): Αναγράφεται από το χρήστη το μήκος ή η διάμετρος της καπνοδόχου.

Πλάτος επιλεγόμενης καπνοδόχου (cm): Σε περίπτωση που η καπνοδόχος δεν είναι κυκλική, αναγράφεται από το χρήστη το πλάτος της καπνοδόχου.

Πίεση ανεμόπτωσης (Pa): Ο χρήστης μπορεί να επιλέξει μεταξύ των τιμών: α) 0 Pa όταν η εγκατάσταση βρίσκεται σε ευνοϊκές συνθήκες και εκτός ζώνης αντίθετης πίεσης, β) 25 Pa όταν η εγκατάσταση βρίσκεται σε ζώνη αντίθετης πίεσης αλλά με ευνοϊκές συνθήκες και γ) 40 Pa όταν η εγκατάσταση βρίσκεται σε ζώνη αντίθετης πίεσης με δυσμενείς συνθήκες (όπως η ακτή).

Θερμοκρασία εξωτερικού αέρα TL (oC): Σαν θερμοκρασία εξωτερικού αέρα λαμβάνεται η μέγιστη εξωτερική θερμοκρασία στην οποία λειτουργεί η καπνοδόχος. Η συνήθης τιμή είναι 15 oC αλλά πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν τα δεδομένα για κάθε περιοχή. Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ ΕΝ 13384.01 σελ 16 παρ 5.7.1.2.

4M 286

Μέση Θερμοκρασία αέρα περιβάλλοντος Tu (oC): Η θερμοκρασία περιβάλλοντος λαμβάνει την τιμή 20 oC αν η καπνοδόχος διέρχεται μέσα από θερμαινόμενο κτίριο, ενώ λαμβάνει την τιμή 0 oC αν η καπνοδόχος είναι εξωτερική ή το κτίριο δεν θερμαίνεται.

Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ ΦΕΚ 963 σελ 13657.

Θερμοκρασία αέρα περιβάλλοντος στο στόμιο Tuo (oC): Είναι η θερμοκρασία του αέρα στην έξοδο της καπνοδόχου.

Για καπνοδόχους χωρίς ανεμιστήρα, οι συνήθεις τιμές είναι:

Tuo = -15 oC για καπνοδόχους που λειτουργούν σε υγρές συνθήκες.

Tuo = 0 oC για καπνοδόχους που λειτουργούν σε ξηρές συνθήκες.

Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ ΕΝ 13384.01 σελ 17-18 παρ 5.7.1.3.

Ρευστομηχανικός συντελεστής ασφαλείας: Για τις συνήθεις εγκαταστάσεις, ο συντελεστής αυτός λαμβάνει την τιμή 1,5, εκτός αν πρόκειται για αυστηρά ελεγχόμενες εγκαταστάσεις συσκευών και καπνοδόχων ή για κλειστού τύπου συσκευές με πιεστικό καυστήρα, οπότε η τιμή του συντελεστή είναι 1,2.

Εκτεταμένο μήκος καπνοδόχου (m): Είναι το συνολικό μήκος της καπνοδόχου, από το σημείο εισαγωγής των καυσαερίων μέχρι την έξοδο σε m.

Ενεργό ύψος καπνοδόχου (m): Είναι η υψομετρική διαφορά ανάμεσα στο σημείο εξόδου της καπνοδόχου και του σημείου εισαγωγής των καυσαερίων στην καπνοδόχο.

Άθροισμα τοπικών αντιστάσεων Καπναγωγού Σζν: Στο πεδίο αυτό, ο χρήστης συμπληρώνει τον πίνακα που εμφανίζεται πιέζοντας το πλήκτρο με τις τελείες. Συμπληρώνει το πλήθος των εξαρτημάτων και το πρόγραμμα υπολογίζει το άθροισμα των τοπικών αντιστάσεων.

Αντίσταση θερμοδιαφυγής (1/Λ)ν (W/m2K): Σε αυτό το πεδίο, πιέζοντας το πλήκτρο με τις τελείες εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο, στο οποίο συμπληρώνονται το υλικό και το πάχος για κάθε ένα από τα τρία στρώματα υλικού (εξωτερικό, μέσο και εσωτερικό). Έτσι, υπολογίζεται η αντίσταση θερμοδιαφυγής. Ο χρήστης, έχει τη δυνατότητα να εισάγει τιμή στο πεδίο ‘’Αντίσταση θερμοδιαφυγής (1/Λ)ν’’.

ADEIA 287

Εξωτερικός συντελεστής συναγωγής αav (W/m2K): Ο συντελεστής αυτός παίρνει την τιμή 8 W/m2K για εσωτερικές καπνοδόχους και καπναγωγούς και την τιμή 23 W/m2K για εξωτερικές καπνοδόχους και καπναγωγούς.

Τραχύτητα rV (m): Εξαρτάται φυσικά από το υλικό της καπνοδόχου ή του καπναγωγού και παίρνει τις τιμές:

0,001 Συγκολλητός χαλυβδοσωλήνας ή αλουμίνιο ή γυαλί ή συνθετικά υλικά

0,0015 Έτοιμα στοιχεία από πυρίμαχο άργιλο

0,002 Συγκολλητό μέταλλο

0,003 Έτοιμα στοιχεία από μπετό

0,005 Τούβλα ή κτιστά κανάλια ή κυματοειδή κανάλια

Εγκατάσταση αερισμού: Ο χρήστης σημειώνει αν υπάρχει ή όχι εγκατάσταση αερισμού.

Το πρόγραμμα, απαιτεί τη συμπλήρωση ορισμένων στοιχείων για τους καπναγωγούς. Δίνεται η δυνατότητα σύνδεσης μέχρι 5 καπναγωγών στην καπνοδόχο. Ο χρήστης συμπληρώνει ανάλογα. Πιέζοντας το πλήκτρο με τις τελείες μέσα στο πεδίο, εμφανίζεται ένα παράθυρο διαλόγου:

Σε αυτό, ο χρήστης συμπληρώνει τα στοιχεία:

Εκτεταμένο μήκος καπναγωγού (m): Είναι το συνολικό μήκος του καπναγωγού, από το σημείο εισαγωγής των καυσαερίων μέχρι την έξοδο σε m.

Ενεργό ύψος καπναγωγού (m): Είναι η υψομετρική διαφορά ανάμεσα στο σημείο εξόδου του καπναγωγού και του σημείου εισαγωγής των καυσαερίων στην καπνοδόχο.

Τα υπόλοιπα στοιχεία (άθροισμα τοπικών αντιστάσεων, αντίσταση θερμοδιαφυγής, εξωτερικός συντελεστής συναγωγής και τραχύτητα καπναγωγού) συμπληρώνονται όπως στην περίπτωση της καπνοδόχου.

Τέλος, συμπληρώνεται και η Γωνία σύνδεσης του καπναγωγού με την καπνοδόχο.

Σημείωση: Πολλές φορές, όταν σε μία καπνοδόχο συνδέονται περισσότερες από μια συσκευές, στο φύλλο υπολογισμού της καπνοδόχου και στο πεδίο ‘’Ελάχιστη Απαιτούμενη Υδραυλική Διάμετρος καπνοδόχου’’ εμφανίζεται το μήνυμα: ‘’Συσκευή χωρίς ασφάλεια ροής όπου δεν δίνεται η ροή μάζας καυσαερίων.

4M 288

Ο χρήστης θα πρέπει να συμπληρώσει στις βιβλιοθήκες συσκευών και στην αντίστοιχη γραμμή, τα πεδία: ‘’Ροή μάζας καυσαερίων’’ και ‘’Συγκέντρωση CO2’’

Τα μεγέθη αυτά είναι χαρακτηριστικά για κάθε συσκευή και δίνονται από τον κατασκευαστή της συσκευής.

12.5.7 Σκαρίφημα Παρουσιάζεται στην οθόνη το σκαρίφημα του δικτύου (αριθμημένο), αρκεί να έχουμε συμπληρώσει πολικές γωνίες σε κάθε τμήμα δικτύου (βλ. φύλλο υπολογισμών). Ισχύουν γενικά όσα αναφέρθηκαν και στην ενότητα 1.3.4.9.

12.5.8 Κατακόρυφο διάγραμμα Eφόσον θέλουμε να παράγουμε κατακόρυφο διάγραμμα από το φύλλο υπολογισμών (και όχι αυτόματα με το πακέτο FINE), η παραπάνω επιλογή δημιουργεί το κατακόρυφο διάγραμμα αρκεί να είναι συμπληρωμένες οι πολικές γωνίες σε κάθε τμήμα του δικτύου. Στο κάτω μέρος βρίσκεται η κεντρική παροχή.

Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη δημιουργία και εκτύπωση του κατακόρυφου διαγράμματος περιγράφονται στην ενότητα 1.3.4.8.

Επισημαίνεται η δυνατότητα επιλογής σχεδίου του μηχανοστασίου από το menu ''Κατακόρυφο διάγραμμα''.

Αξονομετρικό σχέδιο: Το αξονομετρικό σχέδιο παράγεται όπως το κατακόρυφο, δηλαδή με τη συμπλήρωση της στήλης ''Πολική γωνία'' στο ''Φύλλο Υπολογισμού''.

Η σημαντικότερη διαφορά ανάμεσα στο κατακόρυφο σχέδιο και στο αξονομετρικό είναι ότι όταν αναφερόμαστε σε οριζόντιο τμήμα του δικτύου (με φορά από τα αριστερά προς τα δεξιά) αντί να ορισθεί η τιμή 0ο ορίζεται η τιμή 30ο. Ομοίως για τα οριζόντια τμήματα -με αντίθετη φορά- αντί της τιμής 180ο ορίζεται η τιμή 150ο.

Σημείωση: Για να καταλάβει ο χρήστης καλύτερα τη λειτουργία παραγωγής κατακόρυφου ή αξονομετρικού σχεδίου, προτείνεται το εξής: Ενεργοποιούμε τα παράθυρα ''Φύλλο Υπολογισμού'' και ''Κατακόρυφο διάγραμμα'' και τα τροποποιούμε ώστε να φαίνονται στην οθόνη μας όπως στην παρακάτω εικόνα:

ADEIA 289

Συμπληρώνοντας τα πεδία στο ''Φύλλο Υπολογισμού'' (''Τμήμα δικτύου'', ''Μήκος Σωλήνα'' και ''Πολική Γωνία''), ο χρήστης βλέπει να σχεδιάζεται σε πραγματικό χρόνο το δίκτυό του. Έτσι, έχει μια καλύτερη αντίληψη για το πώς παράγεται το σχέδιο και με την πάροδο του χρόνου έχοντας αποκτήσει εμπειρία, μπορεί να σχεδιάζει χωρίς τη βοήθεια του παραθύρου του ''Κατακόρυφου Διαγράμματος''.

12.5.9 Προμέτρηση-Κοστολόγηση Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της προμέτρησης-κοστολόγησης των υλικών της συγκεκριμένης μελέτης. Ο χρήστης μπορεί να επεξεργαστεί το φύλλο της προμέτρησης-κοστολόγησης, τροποποιώντας τις τιμές ή τις ποσότητες, δίνοντας εκπτώσεις, παρεμβάλλοντας εργασίες ή υλικά με τις τιμές και τις ποσότητές τους (βλ. και ενότητα 1.3.4.2).

12.5.10 Προμέτρηση κατά ΑΤΗΕ Δημιουργείται ο κατάλογος των υλικών της μελέτης με τις ποσότητές τους και τους αντίστοιχους κωδικούς ΑΤΗΕ, όπως ισχύει και σε κάθε άλλη εγκατάσταση. Από τον κατάλογο αυτό μπορούν να παραχθούν τα Οικονομικά Τεύχη του Έργου (βλ. πρόγραμμα ΤΕΥΧΗ της 4Μ).

12.5.11 Τεχνική Περιγραφή Το παράθυρο “Τεχνική Περιγραφή” υποστηρίζει την κατασκευή τεχνικής περιγραφής της μελέτης, δίνοντας τη δυνατότητα επιλογής διαφορετικών προτύπων τεχνικών περιγραφών και πλήθος δυνατοτήτων επεξεργασίας του κειμένου, όπως αναφέρθηκε αναλυτικά και στην ενότητα 1.3.4.4.

4M 290

Σημείωση: Υπενθυμίζεται, ότι τα πρότυπα αρχεία τεχνικής περιγραφής βρίσκονται στο directory 4M\ADEIA\KAER\ με ονόματα KAERTP01.RTF, KAERTP02.RTF κ.ο.κ., ενώ οι περιγραφές τους στο αρχείο KAERTP.LST.

12.5.12 Παραδοχές Αναγράφεται το κείμενο των γενικών παραδοχών του τεύχους της μελέτης, το οποίο μπορεί να συμπεριληφθεί στην εκτύπωση της μελέτης εφόσον το έχουμε επιλέξει στα "Περιεχόμενα Εκτυπώσεων". Ισχύουν και εδώ όσα αναφέρθηκαν στην ενότητα 1.3.4.5.

Σημείωση: Τα αρχεία των παραδοχών βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\KAER\ με ονομασίες KAERPR01.RTF, KAERPR02.RTF κ.ο.κ. Οι περιγραφές των προτύπων βρίσκονται στο αρχείο KAERPR.LST.

12.5.13 Εξώφυλλο Το παράθυρο “Εξώφυλλο” αποτελεί την πρώτη σελίδα εκτύπωσης της μελέτης (cover page) και το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να επιλέξει από μία ομάδα διαφορετικών τύπων εξώφυλλων, ή ακόμα και να δημιουργήσει το δικό του εξώφυλλο, όπως ακριβώς το επιθυμεί (βλ. ενότητα 1.3.4.6).

Σημείωση: Τα αρχεία των πρότυπων εξώφυλλων βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\KAER\ με ονομασίες KAERCP01.RTF, KAERCP02.RTF κ.ο.κ. Οι περιγραφές των προτύπων βρίσκονται στο αρχείο KAERCP.LST.

12.5.14 Αναλυτική Προμέτρηση Παρουσιάζεται η αναλυτική προμέτρηση του δικτύου αποχέτευσης. Συγκεκριμένα στη στήλη ‘’Αναλυτική ποσότητα’’ εμφανίζεται, για κάθε διατομή αγωγού, το μήκος των τμημάτων του δικτύου που έχουν την αντίστοιχη διατομή. Στη στήλη ‘’Ποσότητα’’ εμφανίζεται για κάθε διατομή το συνολικό μήκος του αγωγού.

Παράδειγμα: Στο παράδειγμα αυτό θα δοθεί έμφαση στη δημιουργία του κατακόρυφου διαγράμματος και του αξονομετρικού σχεδίου. Έστω ότι έχουμε το απλό δίκτυο αερίου ενός διαμερίσματος, που τροφοδοτεί κουζίνα και δύο θερμοσίφωνες, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

ADEIA 291

Πρώτα απ' όλα θα πρέπει να αριθμήσουμε το δίκτυο, ακολουθώντας την τυποποίηση που περιγράφηκε και πιο πάνω. Έτσι, ορίζουμε με 1 το μετρητή του δικτύου (σημείο παροχής αερίου), με 5, 9 και 12 τις συσκευές, με 4, 8 τις διακλαδώσεις και με 2, 3, 6, 7, 10 και 11 τις γωνίες. Τα σημεία 2 και 3 τα δίνουμε για να δώσουμε στη συνέχεια την πληροφορία ότι το τμήμα 2.3 είναι ανοδικό. Ομοίως ορίζουμε τα σημεία 6 και 7 (γωνίες στο οριζόντιο τμήμα) όπως και το σημείο 10.

Έχοντας λοιπόν αριθμήσει το δίκτυο όπως παραπάνω, συμπληρώνουμε ένα-ένα τα τμήματα του δικτύου (με τα μήκη τους και τις συσκευές όπου υπάρχουν) μέσα στο φύλλο υπολογισμών, όπως παρακάτω:

Για να ολοκληρώσουμε θα πρέπει να τοποθετήσουμε τα εξαρτήματα (στήλη εξαρτημάτων) και την πληροφορία "Ανοδικό" ή "Καθοδικό" τμήμα. Συγκεκριμένα, ορίζουμε Ανοδικό το τμήμα 2.3 και Καθοδικά τα τμήματα 4.5, 8.9 και 11.12.

Ενεργοποιώντας το παράθυρο ''Κατακόρυφο διάγραμμα'', βλέπουμε το διάγραμμα που έχει κατασκευαστεί. Σε αυτό, αναγράφονται οι κόμβοι, τα μήκη των σωλήνων, οι διαστάσεις των σωλήνων καθώς και οι παροχές των συσκευών:

Εάν για αισθητικούς λόγους κρίνουμε πως οι γραμμές 4.6 και 10.11 είναι πολύ μεγάλες, τότε αφού κάνουμε κλικ στη γραμμή, πιέζοντας <F12> εμφανίζεται το παράθυρο των βοηθητικών στοιχείων και στο πεδίο ''Μήκος σχεδίασης σωλήνα'' συμπληρώνουμε ένα μήκος μικρότερο από το πραγματικό μήκος σωλήνα (πχ 1m). Επαναλαμβάνουμε για τη γραμμή 10.11. Το αποτέλεσμα φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:

4M 292

Παρατηρούμε πως αν και τροποποιήθηκε το μήκος του σωλήνα, η αναγραφόμενη τιμή παρέμεινε η ίδια (2.25 και 4.00 m αντίστοιχα)

Εάν στη συνέχεια επιθυμούμε να δημιουργήσουμε το αξονομετρικό σχέδιο, τότε στη στήλη ''πολική γωνία'' συμπληρώνουμε τις γωνίες όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:

Το αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής, φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:

ADEIA 293

Φυσικά, τα σχέδια αυτά, ο χρήστης μπορεί να τα μεταφέρει στο σχεδιαστικό πρόγραμμα ώστε να τα επεξεργαστεί όπως επιθυμεί.

12.6 Βιβλιοθήκες Οι Βιβλιοθήκες των Καυσίμων Αερίων περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες υλικών με τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά:

• Εξαρτήματα δικτύου σωληνώσεων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (αντίσταση ζ και κόστος) κλπ

• Τύποι σωλήνων με δεδομένη τραχύτητα, τυποποίηση (ονομαστική, εσωτερική διάμετρος) και κόστη κλπ

• Υποδοχείς καυσίμων αερίων (συσκευές) με τα χαρακτηριστικά τους.

• Συστήματα Υποδοχέων: Στη βιβλιοθήκη αυτή παρέχεται η δυνατότητα της δημιουργίας νέων συστημάτων υποδοχέων και της επεξεργασίας των υφιστάμενων.

Σύνθεση και τροποποίηση ενός συστήματος Υποδοχέων Για να δημιουργήσουμε μία νέα γραμμή επιλέγουμε από τη λίστα των γραμμών μία κενή γραμμή (π.χ. την 4). Στη συνέχεια στο πεδίο περιγραφή πληκτρολογούμε το όνομα που θέλουμε να έχει το νέο σύστημα. Στη συνέχεια πιέζουμε το πλήκτρο «Ανάλυση – Σύνθεση γραμμής» και εμφανίζεται ο διάλογος για τη δημιουργία του συστήματος.

4M 294

Από τη λίστα της βιβλιοθήκης υποδοχέων στα αριστερά του παραθύρου επιλέγουμε έναν υποδοχέα που θέλουμε να εισάγουμε στο νέο σύστημα και πιέζουμε το πλήκτρο ''Προσθήκη'' για να τοποθετηθεί στη λίστα ''Υποδοχείς Δωματίου''.

Με την επιλογή ''Αφαίρεση'' αφαιρούμε ένα υποδοχέα από τη λίστα ''Υποδοχείς Δωματίου''.

Με την επιλογή ''Παραγωγή από Υποδοχείς'' βλέπουμε σχέδιο του δωματίου. Με την επιλογή ''Δικό μου σχέδιο'', δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να εισάγει ένα ήδη υφιστάμενο αρχείο dwg.

Τα σχέδια συμβόλων υπάρχουν σαν σχέδια σε μορφή DWG (Autocad 14) μέσα στο directory DBI που βρίσκεται μέσα στο directory βιβλιοθήκης DATAF του προγράμματος.

Οι παραπάνω βιβλιοθήκες, καθώς επίσης και οι βιβλιοθήκες προσφοράς που βρίσκονται στο κάτω μέρος, ακολουθούν τους κανόνες τυποποίησης που περιγράφονται στo κεφάλαιο 1.3.5 και μπορούν να τροποποιηθούν ή να ενημερωθούν με απλή επέμβαση στα αντίστοιχα πεδία.

Σημειώσεις: Τα αρχεία των βιβλιοθηκών που χρησιμοποιεί το πρόγραμμα του Καυσίμου Αερίου, βρίσκονται στην περιοχή 4M\ADEIA\LIBS\DATAF\ με ονομασίες:

Εξαρτήματα DBI1.MBD

Σωλήνες DBI2.MDB

Υποδοχείς DBI3.MDB

Συστήματα Υποδοχέων DBI6.MDB

ADEIA 295

12.7 Βοήθεια Περιεχόμενα και ευρετήριο: Με την επιλογή αυτή ανοίγει παράθυρο με τις οδηγίες χρήσης του προγράμματος μαζί με άλλες χρήσιμες οδηγίες (βλ. ενότητα 1.3).

Μια ιδιαίτερα χρήσιμη δυνατότητα του προγράμματος είναι η εμφάνιση βοήθειας για το θέμα στο οποίο βρίσκεται κάθε φορά ο χρήστης πιέζοντας το πλήκτρο F1 του πληκτρολογίου. Έτσι, η βοήθεια του προγράμματος γίνεται πλέον πιο άμεση και φιλική στο χρήστη, που μπορεί να ανατρέχει σε αυτή όποτε προκύπτει κάποια απορία.

Σύνδεση με web 4Μ: Εφόσον υπάρχει σύνδεση με το Internet, η επιλογή αυτή μεταφέρει το χρήστη αυτόματα στο web site της 4Μ. Αποστολή μελέτης με e-mail: Με την αποστολή email ο χρήστης μπορεί να στείλει με email στο τμήμα υποστήριξης της εταιρείας, τη μελέτη που επεξεργάζεται. Βασική προϋπόθεση για την αποστολή του e-mail είναι η σύνδεση του χρήστη στο δίκτυο. Δυνατότητα αποστολής μελέτης με αυτό τον τρόπο έχουν μόνο οι Συνδρομητές.

Περί: Εμφανίζεται η οθόνη "Περί" (about) στην οποία φαίνεται η ακριβής έκδοση που κατέχει ο χρήστης.

4M 296