Γεωλογία & Διαχείριση Φυσικών Πόρων 5ο Κεφάλαιο

Δ. Παπαδόπουλος, Χημικός ΓΕΛ Καρέα 1

Γεωλογία & Διαχείριση Φυσικών Πόρων Α΄ Λυκείου

5ο Κεφάλαιο: Υδατικοί πόροι

Απαντήσεις ερωτήσεων παραγράφων 5.4. (Υδατικό δυναμικό) & 5.6. (Χρήσεις του νερού)

1) Ερώτηση 7 σχολικού βιβλίου σελ. 133: Πότε το έδαφος βρίσκεται σε κατάσταση κορεσμού;

Σε ένα ξερό έδαφος, αν προστεθεί νερό, γεμίζουν εντελώς οι εδαφικοί πόροι, δηλαδή τα διαστήματα που υπάρχουν ανάμεσα στα στερεά μόρια του εδάφους εφόσον η ποσότητα του νερού είναι μεγάλη. Γεμίζοντας τους πόρους το νερό μετατοπίζει τον αέρα που υπάρχει μέσα σε αυτούς. Αν όλοι οι πόροι γεμίσουν με νερό λέμε ότι το έδαφος έφτασε στον κορεσμό. Έτσι, όταν λέμε ότι ένα έδαφος έφθασε στο κορεσμό, εννοούμε ότι στη δεδομένη στιγμή συγκρατεί τη μέγιστη ποσότητα νερού που μπορεί να χωρέσει.

2) Ερώτηση 8 σχολικού βιβλίου σελ. 133: Τι είναι η εδαφική υγρασία;

Ως εδαφική υγρασία χαρακτηρίζεται το νερό που βρίσκεται στο επιφανειακό στρώμα του εδάφους.

3) Ερώτηση 8 σχολικού βιβλίου σελ. 133: Ποιες είναι οι μορφές του νερού στο επιφανειακό στρώμα του εδάφους;

Αν ένα κορεσμένο έδαφος αφεθεί να στραγγίσει, μια ποσότητα νερού που βρίσκεται στους μεγάλους πόρους κινείται υπό την επίδραση της βαρύτητας προς τα κάτω. Το νερό αυτό λέγεται νερό της βαρύτητας ή ελεύθερο νερό και τη θέση του στους πόρους ξαναπαίρνει ο αέρας. Το νερό που παραμένει στο έδαφος μετά την απομάκρυνση του ελεύθερου λέγεται τριχοειδές νερό. Αν και άλλο νερό συνεχίσει να απομακρύνεται τότε εκείνο το λίγο που τελικά παραμένει συγκρατείται πολύ ισχυρά από τα μόρια του εδάφους, κυρίως τα κολλοειδή του και σε σημαντική αναλογία δεν είναι πια σε υγρή κατάσταση, αλλά μετακινείται με τη μορφή υδρατμών. Το νερό αυτό λέγεται υγροσκοπικό.

4) Ερώτηση 9 σχολικού βιβλίου σελ. 133: Πώς δημιουργείται το υπόγειο νερό;

Το υπόγειο νερό σχηματίζεται από το νερό που συνεχίζει την κάθοδό του κάτω από το επιφανειακό στρώμα του εδάφους διεισδύοντας βαθύτερα στο έδαφος και γεμίζοντας τα διάκενα του εδάφους και των βράχων.

5) Ερώτηση 10 σχολικού βιβλίου σελ. 133: Ποια χαρακτηριστικά διαφοροποιούν τα επιφανειακά από τα υπόγεια νερά;

Τα επιφανειακά και τα υπόγεια νερά έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν μεταξύ τους:

1) Ως προς το χώρο. Τα επιφανειακά νερά ή βρίσκονται συγκεντρωμένα (λίμνες) ή ακολουθούν συγκεκριμένη πορεία. Τα υπόγεια νερά καταλαμβάνουν τεράστιες εκτάσεις και μπορούν να ικανοποιήσουν σχετικά εύκολα την τοπική ζήτηση με απευθείας αντλήσεις. Τα επιφανειακά νερά χρειάζονται πολλές φορές ιδιαίτερα δαπανηρά συστήματα για την εκμετάλλευσή τους.

Γεωλογία & Διαχείριση Φυσικών Πόρων 5ο Κεφάλαιο

Δ. Παπαδόπουλος, Χημικός ΓΕΛ Καρέα 2

2) Ως προς το χρόνο. Τα υπόγεια υδάτινα αποθέματα παραμένουν συνήθως μεγάλα σε διάφορες χρονικές περιόδους, ενώ τα επιφανειακά παρουσιάζουν μεταβολές στη διαθέσιμη ποσότητα στη διάρκεια του χρόνου.

3) Ως προς το κόστος εκμετάλλευσης. Οι πάγιες εγκαταστάσεις κυρίως συλλογής επιφανειακών νερών έχουν τεράστιο κόστος (φράγματα, ταμιευτήρες, αγωγοί μεταφοράς κ.λπ.), ενώ το λειτουργικό κόστος για την εκμετάλλευσή τους είναι συνήθως μικρό. Αντίθετα οι πάγιες εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης υπόγειων νερών (γεωτρήσεις, αντλιοστάσια κ.λπ.) είναι χαμηλού κόστους, ενώ το λειτουργικό κόστος και το κόστος συντήρησής τους είναι σημαντικό και εξαρτάται από το βάθος του νερού.

4) Ως προς την ποιότητα του νερού. Τα επιφανειακά νερά είναι πιο εκτεθειμένα στη ρύπανση, αλλά η «εξυγίανσή» τους είναι πιο εύκολη υπόθεση από την αντίστοιχη των υπογείων στην περίπτωση που έχουν και αυτά ρυπανθεί.

6) Ερώτηση 16 σχολικού βιβλίου σελ. 133: Ποιες είναι οι σπουδαιότερες χρήσεις του νερού;

Οι σπουδαιότερες χρήσεις του νερού είναι οι ακόλουθες:

Στη γεωργία.

Στις υδατοκαλλιέργειες.

Στη βιομηχανία.

Στην αλιεία.

Για οικιακή και αστική χρήση.

7) Ποιες είναι οι κυριότερες μορφές με τις οποίες εμφανίζονται τα επιφανειακά νερά;

Οι κύριες μορφές με τις οποίες εμφανίζονται τα επιφανειακά νερά είναι οι ωκεανοί, οι θάλασσες, τα πελάγη, οι λιμνοθάλασσες, οι λίμνες, τα έλη, οι ποταμοί και οι χείμαρροι.