«ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΣ ΤΣΙΡΚΟ» Τα ερεθίσματα για τη Μουσική Επένδυση

 Ένα μύθο γερά χτισμένο μέσα μας, αποτελεί το «ΜΕΓΑΛΟ μας ΤΣΙΡΚΟ»!Πέρα από το κείμενο, τους ηθοποιούς …έπαιξε και η μουσική σημαντικό ρόλο!Δεν προκαλεί εντύπωση αν κατά τη διάρκεια της παράστασης, δάκρυα ξεχυθούν αβίαστα απ' τα μάτια...Βλέπεις, ακούς κι αφουγκράζεσαι μια ολόκληρη εποχή. Ένα ντοκουμέντο, μια σάτιρα, μια τέχνη με τη σφραγίδα της αντίστασης, τη δημιουργική κορύφωση σπουδαίων καλλιτεχνών! Ένα έργο συγκλονιστικό, ένα ΕΠΟΣ!!!Στιγμές της νεότερης ελληνικής ιστορίας αναπαρίστανται θεατρικά με τις μουσικές παρεμβάσεις να' ναι καταλυτικές.Στην παράσταση αυτή των μαθητών μας δεν ήταν δυνατόν να παρουσιαστούν όλα τα τραγούδια που ακούστηκαν από το θίασο: Καρέζη - Καζάκου.Επιλέξαμε τα πιο αντιπροσωπευτικά και προκειμένου να ενισχύσουμε το χαρακτήρα και αποδώσουμε την ατμόσφαιρα της εποχής της κάθε σκηνής παρεμβάλαμε αποσπάσματα άλλων ορχηστρικών ή μη, έργων...

Τους λόγους και τα ερεθίσματα επιλογής τους, μπορείτε να διαβάσετε στο κείμενο που ακολουθεί…

1. ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ: «Συμφωνία της Λεβεντιάς-Νικητήρια»

Μια εναρκτήρια εισαγωγή λουσμένη Ελληνικό φως, τόλμη, μεγαλοσύνη, όραμα! Το φινάλε της συμφωνίας με το «Τη Υπερμάχω» που ακούγεται υποδηλώνει την άρνηση του Έλληνα στην υποδούλωση και την κατάντια! Μελωδία μεγαλόπρεπη και συγχρόνως ταπεινή, στολισμένη με την άγια παράσταση του βυζαντινού μας ύμνου.

2.ΞΑΡΧΑΚΟΣ: «Καλήν εσπέραν αφεντάδες!»

Ατμόσφαιρα γιορτής! Ένα σουρεαλιστικό καλωσόρισμα από τους ταλαντούχους μαθητές μας.

3.ΝΙΚΟΣ ΣΚΑΛΚΩΤΑΣ: «Κλέφτικος»

Ο ελληνικός τόπος κατακτημένος. Το περιβάλλον και οι συνθήκες σκληρές. Εποχή ν’ αναπτυχθεί το πνεύμα του αντάρτη και ανυπότακτου. «Μαγιά της Λευτεριάς» θ' αποτελέσουν ένοπλες ομάδες του βουνού, που έδωσαν το όνομά τους στα φημισμένα «κλέφτικα» τραγούδια. Βλάμηδες, λεβέντες, ανδρείοι με ωραίο παράστημα!!!

[Ατμόσφαιρα προ Όθωνα εποχής...]

4.ΞΑΡΧΑΚΟΣ: «Τ'Ανάπλι»Η αρχοντική πόλη με τα αλλοτινά μεγαλεία και το ταραγμένο παρελθόν...Φαντάσματα του τότε επιβάλλουν στην φαντασία ένα μακρύ ταξίδι στα περασμένα!Όλοι οι αρχάγγελοι του θιάσου εν χορδαίς και οργάνοις σε ένα τραγούδι-ύμνο στην «κορώνα» του Μοριά...την πρώτη πρωτεύουσα ύστε ρα από τον πολυαίμακτο αγώνα:

«Τρία καράβια φέρανε ξανθό κρασί στ' Ανάπλι...Στη γης αδειάστε το κρασί και σπάστε το λαήνι,να δροσιστεί κι η κλεφτουριά που ξάπλωσε στα χόρτα...»

5. ΒΕΡΝΤΙ: «Αΐντα- Θριαμβευτικό Εμβατήριο»

Προετοιμασία για 3η Σεπτέμβρη:Επιλέχτηκε ως μουσική υπόκρουση ένα απόσπασμα από το γνωστό μελόδραμα του Βέρντι, του συνθέτη που μετέτρεψε την όπερα σε λαϊκό θέαμα, δίνοντάς της εθνική ταυτότητα.  Πολλές απ' αυτές εκπροσωπούσαν τους αγώνες του λαού για έναν ελεύθερο και ενωμένο τόπο. Στο «Τσίρκο» μας είναι η εποχή, που έχει ωριμάσει η ιδέα του ελληνισμού να διεκδικήσει Σύνταγμα. Η μουσική από το «Εμβατήριο του Θριάμβου», προετοιμάζει την 3η του Σεπτέμβρη με το λαό να ψάλλει:

«Δόξα στη χώρα και το θεό, που προστατεύει την ιερή της γη. Ας ψάλλουμε ύμνους γιορτής!...Ελάτε τιμωροί πολεμιστές, ελάτε και χαρείτε μαζί μας!Ας ρίξουμε δάφνες και λουλούδια στο μονοπάτι των ηρώων!»

6. ΞΑΡΧΑΚΟΣ: «Τρίτη Σεπτεμβρίου»

Βρισκόμαστε στην εποχή, που η κατάσταση στον ελλαδικό χώρο ήταν δραματική.Ο λαός δυσφορεί, καθώς μεγάλα προβλήματα ταλανίζουν τη χώρα.Δεινή οικονομική θέση, αδυναμία αποπληρωμής δανείων, σκληρή οικονομική πολιτική, περικοπές μισθών, απολύσεις.

Είναι η ώρα της «Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου», που αναγκάζει τον Όθωνα να παραχωρήσει Σύνταγμα.

«Φίλοι κι αδέλφια, μανάδες, γέροι και παιδιάστα παραθύρια βγείτε και θωρείτε!Γράφουν σημάδια, μηνύματα στο βασιλιάσα δε φωνάξεις έβγα να το γράψεις!!!»

Ένα επικό τραγούδι – ποταμός!

 7. ΒΕΡΝΤΙ : «Rigoletto-La donna è mobile»[Μουσική-Χορός εποχής Όθονα ]

H συγκεκριμένη όπερα του Βέρντι είναι βασισμένη στο θεατρικό του Β. Ουγκό : «Ο Βασιλιάς διασκεδάζει ». Επιλέχτηκε συμβολικά προκειμένου να αναπαραστεί η ατμόσφαιρα και η ζωή στο παλάτι με του Δυτικόστροφους Αθηναίους να τραγουδούν τη γνωστή άρια.Ο Ριγκολέτο είναι ο γελωτοποιός που διασκέδαζε τη λογοκρισία.Ένας ασυνήθιστος και «δυνατών καταστάσεων» ήρωας. Κάλλιστα λοιπόν, θα μπορούσε να αποτελέσει βασικό χαρακτήρα στο τσίρκο μας…

 8. ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ: «Τσάμικος» Το Τσίρκο μας βρίσκεται λίγο πριν τη σκηνή που ζωντανεύει το άγαλμα του Κολοκοτρώνη κι ο ήρωας οπλαρχηγός μας θα απευθύνει ένα φλογερό λόγο στους Έλληνες του σήμερα γεμάτο συμβολισμούς!  Αυτό το ζωντάνεμα δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο μέσο να πραγματοποιηθεί, από τον ήχο του κλαρίνου, που εκτελεί τον λεβέντικο «Τσάμικο» των Χατζιδάκι-Γκάτσου, ένα χορό, που οι άντρες χόρευαν μαζί με τα καριοφίλια τους ... Γεμάτο Ελλάδα από την αρχή ως το τέλος τόσο από τη μουσική, όσο κι από τους μοναδικούς στίχους του! «Στα κακοτράχαλα τα βουνά με το σουράβλι και το ζουρνά πάνω στην πέτρα την αγιασμένη χορεύουν τώρα τρεις αντρειωμένοι!» 9. ΤΣΑΜΙΚΟΣ: «Σκάρος» Ασίκηκος, όλο λεβεντιά ο χορός των καπεταναίων! «Σκάρος», ένα ποιμενικός σκοπός, από τους πιο αυθεντικούς της παράδοσής μας, συγκεντρώνει όλη την περηφάνια του Έλληνα!  

10. ΣΑΛΕΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ: «Θρήνος»

«Ο ξεριζωμός...»Μια σκηνή, αποκαλυπτικός θρήνος για τη Μικρά Ασία.Ξέχειλο από συγκίνηση, μέσα στο βαθύ μελωδισμό του, το φύσημα του Βασίλη Σαλέα!Μια λαϊκή ελεγεία!  11. ΑΡΆΜ ΧΑΤΣΑΤΟΥΡΙΆΝ: Masquerade Waltz [Εποχή των δοσίλογων, των καταδοτών… Ντροπή, ασχήμια. Πέτρινα χρόνια, χρόνια αισχύνης…] «Πόσο όμορφο είναι το καινούργιο βαλς! Κάτι ανάμεσα σε λύπη και χαρά, σ’ ευτυχία και θλίψη…Η οδύνη σφίγγει την καρδιά μου…», ήταν τα λόγια της Νίνας, της ηρωίδας, για το βάλς του Χατσατουριάν.

Βασισμένο σε ένα ποίημα του Πούσκιν μπλέκονται φόνοι κι άνθρωποι, που φοβούνται ν’ αποκαλύψουν την ταυτότητά τους.  12. ΦIΛΙΠ ΓΚΛΑΣ: «KOΓΙΑΝΙΣΚΆΤΣΙ» - Εκτός Ελέγχου Βρισκόμαστε σε μια εποχή σκληρή, άγρια και βίαιη! Όλοι, στα όρια της τρέλας και του ανεξέλεγκτου….Ο ουρανός μαυρίζει, οι άνθρωποι ασφυκτιούν, είναι βλοσυροί, με την αγωνία στα μάτια…Στη γλώσσα των ινδιάνων, « κάτσι » σημαίνει, ζωή.«Κογιανι-σκάτσι», σημαίνει ζωή εκτός ελέγχου, ζωή σε τρέλα!

13. ΞΑΡΧΑΚΟΣ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή»

 Καισαριανή…Η γειτονιά, που στους δρόμους της περιφερόταν ο θάνατος!Η γειτονιά που’ τρεχε ποτάμι το χυμένο αίμα για τη λευτεριά.Μα, «απ’το να ζεις σκλάβος, καλύτερα να πεθαίνεις για τη λευτεριά», έγραφε ο Νίκος στο σημείωμά του.

«Δεν πεθαίνει ποτέ, όποιος τη ζωή του δίνει σ’ ανώτερα ιδανικά», συμπλήρωνε τις σκέψεις του ο Μήτσος.Δεν ξέρω αν γνωρίζετε το Νίκο και το Μήτσο…Είναι δυο από κείνους τους νέους , π’ αγνάντεψαν κατάματα το χάρο στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής το Μάη του ‘44. Νίκος Μαριακάκης, Μήτσος Ρεμπούτσικας και τόσοι άλλοι για τους οποίους ποτέ δεν έγραψε η Ιστορία επώνυμα, μα βαραίνει πάντα την ψυχή μας το αίμα διακοσίων αθώων, αίμα που το χώμα δεν προλάβαινε να ρουφήξει...

Κι ο δρόμος γέμισε σημειώματα…στη μάνα, στον πατέρα, στους φίλους, στους συναγωνιστές…Αιματοβαμμένες αράδες έδωσαν έμπνευση στο Λευτέρη Παπαδόπουλο να γράψει τους στίχους… «Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει σαν αμάξι γέρικο στην ανηφοριά…»

Όλοι, τούς έχουμε σιγοψιθυρίσει…Ας το κάνουμε κι απόψε…, αλλά με τα λογοκριμένα λόγια…Ένα προσκλητήριο νεκρών, φόρος τιμής σε κείνους που αντάμωσαν τη Λύτρωση στο Θυσιαστήριο της Λευτεριάς.«Γνώριζες τα βήματα, ξέκρινα τους ήχουςκαι μπογιές ΄τοιμάζαμε με σβηστή φωνή.Τις βραδιές συνθήματα γράφαμε στους τοίχουςπέφταμε και κράζαμε : «κάτω οι Γερμανοί!»

Κι όλα ήταν ουρανός και ψωμί σπιτίσιοΚι όλα ήταν ουρανός και γλυκό, γλυκό ψωμί

Τάχα τι να ζήλεψαν στα χλωμά σου μάτιαΠου’ν γιομάτ’ απόβραδο γλύκα πρωινήήρθαν και βασίλεψαν τα βαθιά σου μάτιακάποιο Σαββατόβραδο στην Καισαριανή

Κι όλα γίναν κεραυνός πελαγίσια αρμύρακι όλα γίναν κεραυνός και πικρό πικρό ψωμί» 14. ΞΑΡΧΑΚΟΣ: «ΛΑΕ ΜΗ ΣΦΙΞΕΙΣ ΑΛΛΟ ΤΟ ΖΩΝΑΡΙ»

Πιο επίκαιρο από ποτέ...Μια αφύπνιση στον Έλληνα και τη λεβεντιά του...κι « η λεβεντιά 'ναι μια πληγή που πάντα αίμα τρέχει...»

«Οι αγώνες πούχεις κάνει δεν φελάνετο αίμα το χυμένο αν δεν ξοφλάνε…»,

λόγια, όχι απλώς προφητικά…μα αληθινά ματωμένα! 

 Η καθηγήτρια της Μουσικής: Ελπίδα Νούσα

Γιατί πρέπει να μάθουμε πως : 

«Ό,τι και να’ ναι τ' άστρα, εμείς τη γλώσσα να τους βγάζουμε...

Πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο, είναι ένας

άνθρωποςπου τον μποδίζουν να βαδίζει.Είναι ένας άνθρωπος που τον

αλυσοδένουνε»(Ναζίμ Χικμέτ)