ÂπταH M E P E ΣÂπταH M E P E Σ

KYPIAKH 11 AYΓOYΣTOY 2002

¶POMH£EA™¶POMH£EA™

2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

H θυσ�α του Προμηθ�α

E‡ÏÔÁ· Ô Ì‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ›-Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ·Á·ËÙfi˜, ηıÒ˜ η-Ù¿ Ì›· ÂΉԯ‹ Ô TÈÙ¿Ó·˜ ¤Ï·Û ÙÔÓ¿ÓıÚˆÔ ÂÓÒ Î·Ù¿ Ì›· ‰Â‡ÙÂÚË,˘ÂÚ·Û›ÛÙËΠÙÔ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÌ¿ÙÔ˘ ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜, ÂÍ··ÙÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ıÂÔ‡˜. AÚ¯Èο, Ì ¤Ó· Ù¤¯Ó·ÛÌ·, ı¤-ÏËÛ ӷ ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙÔ˘˜ ıÓËÙÔ‡˜Ù· „·¯Ó¿ ·fi ¤Ó· ÛÊ·Á̤ÓÔ ‚fi‰ÈÎ·È ÛÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ Ù· Ï›Ë. ™ÙË Û˘Ó¤-¯ÂÈ·, fiÙ·Ó Ô ÔÚÁÈṲ̂ÓÔ˜ ¢›·˜, ˆ˜ ÙÈ-̈ڛ·, ·Ê·›ÚÂÛ ·’ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒ-Ô˘˜ ÙÔ ‰ÒÚÔ Ù˘ ʈÙÈ¿˜, Ô ¶ÚÔ-ÌËı¤·˜ ‰ÂÓ ‰›ÛÙ·Û ӷ ÙËÓ ÎϤ„ÂÈÎ·È Ó· ÙËÓ ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙÔ˘˜ ηÙÔ›-ÎÔ˘˜ Ù˘ Á˘. AÓÙ›ÛÙÔȯ·, Ë ÙÈ̈ڛ·ÙÔ˘ ¢›· ‹Ù·Ó ‰ÈÙÙ‹ Î·È ·Ì›ÏÈÎÙË. OÌÂÓ ¶ÚÔÌËı¤·˜ ‰¤ıËΠÛÙÔÓ K·‡-ηÛÔ, fiÔ˘ οı ̤ڷ ¤Ó·˜ ·ÂÙfi˜¤ÙÚˆÁ ÙÔ Û˘ÎÒÙÈ ÙÔ˘, Ô˘ ·Ó·Óˆ-ÓfiÙ·Ó ÙËÓ ÂÔ̤ÓË, ÂÓÒ ÛÙÔ˘˜ ·Ó-ıÚÒÔ˘˜ ÛÙ¿ÏıËÎÂ Ë ¶·Ó‰ÒÚ·, Á˘-Ó·›Î· Ï·Ṳ̂ÓË ·fi ¯ÒÌ· Î·È Ë-Ïfi, ʤÚÓÔÓÙ·˜ Ì·˙› Ù˘ ¤Ó· Èı¿ÚÈÁÂÌ¿ÙÔ Û˘ÌÊÔÚ¤˜.O ̇ıÔ˜ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ‰˘Ó·Ùfi˜ Ԣ¤˙ËÛÂ Î·È ÌÂÙ·Û¯ËÌ·Ù›ÛÙËΠÁÈ·Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ ÛÙȘ ÓÂÒÙÂÚ˜ ÎÔÛÌÔ·-ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÙˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ ÎÔÈÓˆÓÈÒÓ.OÈ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Ì ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ıÚËÛΛ· Â›Ó·È ÚÔÊ·Ó›˜: Ë ı˘Û›·ÙÔ˘ ÂÓfi˜ ÁÈ· ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ, ÙÔ ·ÓÙ›ÙÈÌÔÙ˘ ÁÓÒÛ˘, Ù· ‰ÂÈÓ¿ Ô˘ ÍÂÎÈÓÔ‡Ó·fi ÙË Á˘Ó·›Î·... OÈ Ù¤¯Ó˜ Î·È Ë ÌÔ˘ÛÈ΋ ÂÌÓ¤Ô-ÓÙ·È ÂÍ›ÛÔ˘ ·fi ÙËÓ ÂΉԯ‹ ÙÔ˘¶ÚÔÌËı¤· ˆ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ ÙˆÓ ·Ó-ıÚÒˆÓ, ηıÒ˜ ·˘Ùfi˜ Û˘Ó‰¤ÂÙ·ÈÌ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙÔ˘ Ó‡̷ÙÔ˜, ÂÓÒÔ ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘, EÈÌËı¤·˜, Ì ·˘-ÙfiÓ Ù˘ ‡Ï˘. KÂÓÙÚÈ΋ ı¤ÛË ·Ó¿-ÌÂÛ· ÛÙ· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ı¤ÙÂÈ Ô Ì‡-ıÔ˜ η٤¯ÂÈ Ë ÁÓÒÛË, Ë ÚfiÛ‚·ÛËÛ ·˘Ù‹Ó, Ë Î·Ù·ÓÔÌ‹ Î·È Ô ¤ÏÂÁ-¯fi˜ Ù˘. ™‹ÌÂÚ·, ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›·Ù˘ ÏËÚÔÊÔÚÈ΋˜, ÛÙËÓ ·ÁÎÔ-ÛÌÈÔÔÈË̤ÓË Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ·ÎÚ·›ˆÓ Î·È ·ÏÏËÏÔÂËÚ·˙fiÌÂ-ÓˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Î·È ÔÏÈÙÈÎÔ-ÔÈÎÔ-ÓÔÌÈÎÒÓ ·ÓÙÈı¤ÛˆÓ, ÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ù›-ıÂÙ·È ¿ÏÈ ÂÈÙ·ÎÙÈο.

N.A.¢.

ΠPOMHΘEAΣΦωτοδτης και λυτρωτ�ς

Tου XÚ‹ÛÙÔ˘ K. TÛ·ÁÁ¿ÏË

Eκδοχ�ς του μ�θου

Tης M·›Ú˘ KÔ˘ÙÛÔ˘‰¿ÎË

Π�σχων υπ�ρμαχοςτης ανθρωπτητας

Tης AÁÁ¤Ï·˜ T·Ì‚¿ÎË

Tλμη, οδ�νη, καρτερ�α,λ�τρωση

Tου N›ÎÔ˘ A. ¢ÔÓÙ¿

O Προμηθ�ας στο χορδραμα

Tου AÓ‰Ú¤· PÈοÎË

Προμηθε�ς αρχαϊκο�και ρηξικ�λευθοι

Tης XÚÈÛÙ›Ó·˜ ™˘Ì‚Ô˘Ï›‰Ô˘

Aντ�σταση στην εξουσ�α

Tου ™‡ÚÔ˘ ¶·ÁÈ·Ù¿ÎË

Kαταδικ�ζοντας τη γν#σηστη σιωπ�

Tου £Âfi‰ˆÚÔ˘ ºÔÚÙÛ¿ÎË

Προμηθε�οντας φωτειν�ςτυφλ�ς ελπ�δες

Tου AϤͷӉÚÔ˘ AÏÂÍ·Ó‰Ú›‰Ë

EÍÒÊ˘ÏÏÔVictor Skrebneski: T¤ÛÛÂÚȘ ÛÔ˘‰¤˜

ÌÈ·˜ ÌÔÚÊ‹˜ Û ΛÓËÛË ·Ó¿‚·Û˘

Î·È Î·Ù¿‚·Û˘ Û ¤Ó·Ó Ì·‡ÚÔ, ‚ÂÏÔ‡-

‰ÈÓÔ ÌÔÓfiÏÈıÔ, 1990 (ÏÂÙÔ̤ÚÂÈ·).

H KA£HMEPINHEE¶¶TTAA HHMMEEPPEE™™

KYPIAKH 11 AY°OY™TOY 2002

2-31 A º I E P ø M A

Yπε�θυνη «Eπτ� Hμερ�ν»

E § E Y £ E P I A T P A ´ O Y

à «Προμηθ�ας».Πνακας τουΓκυστ�β Mορ�,1868. MουσεοΓκυστ�β Mορ�.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 3

Φωτοδ�της και λυτρωτ�ς

Tου Xƒ◊™Δ√À K. T™∞°°∞§∏

Λ�κτορα Aρχα�ας Eλληνικ�ς Φιλολογ�ας, Tμ�μα Φιλολογ�ας,Eθνικ� και Kαποδιστριακ� Πανεπιστ�μιο Aθην�ν

TO ONOMA ¶ÚÔÌËı‡˜ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙÔ Ú‹Ì· ÚÔÌËı›-

Ûı·È (ÚÔ+Ì·Óı¿Óˆ) Î·È ‰ËÏÒÓÂÈ Î¿ÔÈÔÓ Ô˘ ÛΤ-ÙÂÙ·È ÂÎ ÙˆÓ ÚÔÙ¤ÚˆÓ, Ô˘ Â›Ó·È ÚÔÓÔËÙÈÎfi˜. OÈ

·Ï·ÈfiÙÂÚ˜ ·fiÂÈÚ˜ Û˘Û¯ÂÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ Ϥ͢ ¶ÚÔÌËı‡˜

Ì ÙËÓ ·Ú¯·›· ÈÓ‰È΋ ϤÍË pramantha (˘ÚÊfiÚÔ˜), Ì ÙÔfiÓÔÌ· ¶ÚÔÌ·Óı‡˜ ÙÔ˘ ¢›· (§˘ÎfiÊÚˆÓ, AÏÂÍ¿Ó‰Ú· 537 ηÈT˙¤Ù˙˘ ad loc.), Ì ÙÔÓ Ù‡Ô ¶ÚfiÌËıÔ˜ (U. von Wilamowitz-Moellendorff, 655.) ‹ Ì ‰‡Ô ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÂÙ˘ÌÔÏÔÁ›Â˜ ÌÈ·˜ÁÏÒÛÛ·˜ ÙÔ˘ HÛ˘¯›Ô˘ (Iı¿˜Ø Ô ÙˆÓ TÈÙ‹ÓˆÓ

Î‹Ú˘Í ¶ÚÔÌËı‡˜Ø ÙÈÓ¤˜ Iı·Í, fiÔ˘ Ô Ù‡Ô˜Iı·˜-Iı·Í ÌÔÚ› Ó· Û˘Û¯ÂÙÈÛı› ›Ù Ì ÙÔÚ‹Ì· ·›ıˆ ›Ù Ì ÙË ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘ HÛ˘¯›Ô˘›ı·ÚØ Ù·¯¤ˆ˜), ¤¯Ô˘Ó ÂÁηٷÏÂÈÊı› ·fi ÙËÛ‡Á¯ÚÔÓË ¤Ú¢ӷ. H ÁÂÓ·ÏÔÁ›· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌË-ı¤· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙË ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ ÔÈÎÈÏÔÌÔÚÊ›· Ô˘‰È¤ÂÈ ÙËÓ ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈ΋ Ì˘ıÔÏÔÁÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË. O ¶ÚÔ-ÌËı¤·˜ Â›Ó·È ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ TÈÙ¿Ó· I·ÂÙÔ‡ Î·È Ù˘ øηӛ‰·˜KÏ˘Ì¤Ó˘ ‹ Ù˘ °·›·˜ ‹ Ù˘ £¤Ìȉ·˜. E¯ÂÈ ÙÚÂȘ ·‰ÂÏÊÔ‡˜,ÙÔÓ EÈÌËı¤·, ÙÔÓ AÙÏ·ÓÙ· Î·È ÙÔÓ MÂÓÔ›ÙÈÔ ‹ ÙÔÓ AÈÙˆÏfi¢Ú‡·ÓÙ· ‹ ÙÔÓ AÚο‰· BԇʷÁÔ. H Û‡Ó‰ÂÛ‹ ÙÔ˘ Ì ÙÔÓ K¿-Ùˆ KfiÛÌÔ Ê·›ÓÂÙ·È ‰È¿ ÙÔ˘ ÁÂÓ·ÏÔÁÈÎÔ‡ ÙÔ˘ Û˘Û¯ÂÙÈÛÌÔ‡ÙfiÛÔ Ì ÙËÓ KÏ˘Ì¤ÓË, ÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ ÔÔ›·˜ ·ÔÙÂÏ› ¢ÊË-ÌÈÛÌfi Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· ÌÈ· ¯ıfiÓÈ· ıÂfiÙËÙ· Ô˘ ‚·-ÛÈχÂÈ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙˆÓ ÓÂÎÚÒÓ, fiÛÔ Î·È Ì ÙÔÓ Á›Á·ÓÙ· E˘-Ú˘Ì¤‰ÔÓÙ·, Ô˘, Û‡Ìʈӷ Ì ¿ÏϘ ËÁ¤˜, Â›Ó·È ·Ù¤Ú·˜ÙÔ˘ (Î·È Ë HÚ· ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘) Î·È ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ·Ô-ÙÂÏ› ›Û˘ ¢ÊËÌÈÛÌfi ÁÈ· ÙÔÓ A‰Ë. TÔ fiÓÔÌ· Ù˘ ÌËÙ¤Ú·˜ÙÔ˘, KÏ˘Ì¤Ó˘, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Â›Û˘ Î·È ÁÈ· ÙË Û‡˙˘Áfi

ÙÔ˘ Î·È ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ ÁÈÔ˘ ÙÔ˘, ¢Â˘Î·Ï›ˆÓ·. H Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· ÙÔ˘¶ÚÔÌËı¤· Ì ÙÔÓ EÈÌËı¤· Î·È ÙÔÓ AÙÏ·ÓÙ· ÂÓ¤¯ÂÈ ·ÏÏË-ÁÔÚÈ΋ ÛËÌ·Û›·, ηıÒ˜ Ô ÌÂÓ EÈÌËı¤·˜ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙÔÓ̇ıÔ Ù˘ ¶·Ó‰ÒÚ·˜ Î·È ÙËÓ ··Ú¯‹ ÙˆÓ ‰ÂÈÓÒÓ ÁÈ· ÙÔ ·Ó-ıÚÒÈÓÔ Á¤ÓÔ˜, Ô ‰Â AÙÏ·˜, ˆ˜ ·Ï·Èfi˜ ıÂfi˜ ÙÔ˘ Ô˘Ú·ÓÔ‡,ÚÔÛ‰›‰ÂÈ ÛÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ÎÔÛÌÔÁÔÓÈΤ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ ηıÈ-ÛÙÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ·ÎÚÔÁˆÓÈ·›Ô Ï›ıÔ ÙÔ˘ ۇ̷ÓÙÔ˜ Î·È ÛËÌ›ÔÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌÔ‡.

™ÙË ÏÔÁÔÙ¯ÓÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛËO ¶ÚÔÌËı¤·˜ ·Ô˘ÛÈ¿˙ÂÈ ·fi Ù· ÔÌËÚÈο ¤Ë Î·È ·Ó·Ê¤-ÚÂÙ·È ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ·fi ÙÔÓ HÛ›Ô‰Ô. MÂÙ¿ ÙË ÓÈÎËÊfiÚ·

ÁÈ· ÙÔ˘˜ OχÌÈÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ TÈÙ·ÓÔÌ·¯›·, fiÙ·ÓıÂÔ› Î·È ¿ÓıÚˆÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÛÙË MË-ÎÒÓË (ÙË ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚË ™È΢ÒÓ·) ÁÈ· Ó·ÔÚ›ÛÔ˘Ó Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜Ì˯·Ó‡ÙËΠ¤Ó· Ù¤¯Ó·ÛÌ· ÁÈ· Ó· ÂÍ··Ù‹-ÛÂÈ ÙÔÓ ¢›·: ·ÊÔ‡ ¤ÛÊ·ÍÂ Î·È ¤Á‰·Ú ¤Ó· ‚fi-

‰È, Ù‡ÏÈÍ Û ¤Ó· ÎÔÌÌ¿ÙÈ fiÏ· Ù· ÎfiηϷ Î·È Ï›Ë Î·È Û ¤Ó·¿ÏÏÔ fiÏ· Ù· „·¯Ó¿ Î·È ¤‰ˆÛ ٷ ‰‡Ô ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ÛÙÔÓ ¢›· ÁÈ·Ó· ‰È·Ï¤ÍÂÈ. O ¢›·˜ ηٿϷ‚ ÙÔ ÔÓËÚfi Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔ-ÌËı¤· Î·È Î¿ÓÔÓÙ·˜ ˆ˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ·ÓÙÈÏËÊı› Ù›ÔÙÂ, ‰È¿ÏÂ-Í ÙÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ Ì ٷ ÎfiηϷ Î·È Ù· Ï›Ë. MfiÏȘ Ô ¶ÚÔÌËı¤-·˜ ÚÔÛ¤ÊÂÚ ÙÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ Ì ٷ „·¯Ó¿ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜(Ú¿ÍË Ô˘ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙËÓ ··Ú¯‹ ÌÈ·˜ Û˘Ó‹ıÂÈ·˜ Ô˘ ‰È¤-ÂÈ ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ Ù˘ ı˘Û›·˜, ‰ËÏ. ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ó· ÙÚÒÓ ٷ„·¯Ó¿ ÙÔ˘ ˙ÒÔ˘ Î·È Ó· η›Ó ٷ ÎfiηϷ Î·È Ù· Ï›Ë ˆ˜ ÚÔ-ÛÊÔÚ¿ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜), Ô ¢›·˜ ÔÚÁ›ÛıËÎÂ Î·È ·ÔÊ¿ÛÈÛÂÓ· ÙÔ˘˜ ·Ê·ÈÚ¤ÛÂÈ ÙÔ ‰ÒÚÔ Ù˘ ʈÙÈ¿˜. O ¶ÚÔÌËı¤·˜ fï˜ÙËÓ ¤ÎÏ„ ·fi ÙÔÓ ¢›· ÙÔÔıÂÙÒÓÙ·˜ ÙË Ì¤Û· Û ¤Ó·ÓÓ¿ÚıËη Î·È ÙËÓ ¤‰ˆÛ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜. H ÔÚÁ‹ ÙÔ˘ ¢›·˘‹ÚÍ ·˘Ù‹Ó ÙË ÊÔÚ¿ ·ÎfiÌË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË. E‰ˆÛ ÂÓÙÔÏ‹

à O Hρακλ�ς ελευ-θερ�νει τον Προ-μηθ�α απ� τον αετ�που τον σπαρ�σσει.Eγχ�ρακτη παρ�-σταση σε χ�λκινο,ετρουσκικ� κιβ�-τιο. 5ος αι. π.X.Παρσι, Mουσεοτου Λο�βρου (φωτ.:AKG, Bερολνο).

Eπιμ�λεια αφιερ�ματος:

¡π∫√™ ∞. ¢√¡Δ∞™

4 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

ÛÙÔÓ HÊ·ÈÛÙÔ Ó· ÊÙÈ¿ÍÂÈ ·fi ¯ÒÌ·Î·È ËÏfi ÌÈ· Á˘Ó·›Î·, ÙËÓ ¶·Ó‰ÒÚ·, ËÔÔ›· ¤Ù˘¯Â Ù˘ ÊÚÔÓÙ›‰·˜ ÙˆÓ ıÂÒÓ,Ô˘ ÙË ÛÙfiÏÈÛ·Ó Ì ٷ ¯·Ú›ÛÌ·Ù¿ÙÔ˘˜. T˘ ¤‰ˆÛ·Ó ¤Ó· Èı¿ÚÈ fiÔ˘ ›-¯·Ó ÙÔÔıÂÙ‹ÛÂÈ fiϘ ÙȘ Û˘ÌÊÔÚ¤˜Î·È ÙËÓ ¤ÛÙÂÈÏ·Ó ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜.EΛÓË ¿ÓÔÈÍ ÙÔ Èı¿ÚÈ ¯ˆÚ›˜ Ó· ÁÓˆ-Ú›˙ÂÈ ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘ Î·È ÔÈ Û˘Ì-ÊÔÚ¤˜ ͯ‡ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ.

™ÙË Ï˘ÚÈ΋ Ô›ËÛË Ô̇ıÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·‰ÂÓ ··ÓÙ¿ Û˘¯Ó¿.™‡Ìʈӷ Ì ÌÈ· ÏËÚÔ-ÊÔÚ›· ÙÔ˘ ™¤Ú‚ÈÔ˘,Û¯ÔÏÈ·ÛÙ‹ ÙÔ˘ BÈÚÁÈÏ›-Ô˘, Ë ™·ÊÒ ·Ú¤‰È‰ÂÙË ‰È·‰Â‰Ô̤ÓË ¿Ô„ËfiÙÈ ÔÈ Á˘Ó·›Î˜ Î·È ÔÈ·Ûı¤ÓÂȘ ·ÔÙÂÏÔ‡-Û·Ó ÙËÓ ÙÈ̈ڛ· ÙˆÓ

ıÂÒÓ ÛÙÔ ·ÓıÚÒÈÓÔ Á¤ÓÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú-·Á‹ Ù˘ ʈÙÈ¿˜ ·fi ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·.O I‚˘ÎÔ˜ ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚË Ë-Á‹ ÁÈ· ÌÈ· ¿ÏÏË ·Ú·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘,Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ô ¢›·˜ ı¤ÏÔ-ÓÙ·˜ Ó· ‰Â›ÍÂÈ ÙËÓ Â˘ÁÓˆÌÔÛ‡ÓË ÙÔ˘ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÂΛÓÔ˘˜ Ô˘ ÙÔ˘˘¤‰ÂÈÍ·Ó ÙËÓ ÎÏÔ‹ Ù˘ ʈÙÈ¿˜ ·fiÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·, ÙÔ˘˜ ¤‰ˆÛ ¤Ó· Ê¿Ú-Ì·ÎÔ Î·Ù¿ ÙˆÓ ÁËÚ·ÙÂÈÒÓ. OÈ ¿ÓıÚˆ-ÔÈ ÊfiÚÙˆÛ·Ó fï˜ ÙÔ Ê¿ÚÌ·ÎÔ ·˘ÙfiÛ ¤Ó·Ó Á¿È‰·ÚÔ Ô ÔÔ›Ô˜, ·ÊÔ‡ ÂÚÈ-Ï·Ó‹ıËÎÂ, ÛÙ·Ì¿ÙËÛ Û ÌÈ· ËÁ‹ÁÈ· Ó· ÈÂÈ ÓÂÚfi. H ËÁ‹ ·˘Ù‹ ÚÔ-Ûٷ٢fiÙ·Ó ·fi ¤Ó· Ê›‰È, Ô˘ ÙÔ˘ ˙‹-ÙËÛ ÁÈ· ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ÙÔ Ê¿ÚÌ·ÎÔ ÂÓ·-ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ÁËÚ·ÙÂÈÒÓ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó·

ÙÔÓ ·Ê‹ÛÂÈ Ó· ÈÂÈ ÓÂÚfi. O Á¿È‰·ÚÔ˜Û˘ÌÊÒÓËÛÂ, ÎÈ ¤ÙÛÈ Â›Ó·È ÙÔ Ê›‰È ÂΛ-ÓÔ Ô˘ ˆÊÂÏ‹ıËΠ·fi ÙÔ ‰ÒÚÔ ÙÔ˘¢›·, ηıÒ˜ ηÙfiÚıˆÛ ӷ ÂÈ‚ÈÒÓÂÈÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·ÏÏ¿˙Ô-ÓÙ·˜ fiÏÔ ÙÔ˘ ÙÔ ‰¤ÚÌ·.

TÚ·Áˆ‰›· - KˆÌˆ‰›·M›· ·fi ÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ÂΉԯ¤˜ÙÔ˘ ̇ıÔ˘ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂÛÙÔÓ AÈÛ¯‡ÏÔ fiÔ˘, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤· ¢ÂÛÌÒÙË Ô˘ Ì·˜ ¤¯ÂÈ Ûˆı›·Î¤Ú·ÈÔ˜, ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÙËÓ ‡·ÚÍË ¿Ï-ÏˆÓ ‰‡Ô ÙÚ·Áˆ‰ÈÒÓ (¶ÚÔÌËı‡˜ ¶˘Ú-

ÊfiÚÔ˜, ¶ÚÔÌËı‡˜ §˘fiÌÂÓÔ˜) Î·È ÂÓfi˜Û·ÙÈÚÈÎÔ‡ ‰Ú¿Ì·ÙÔ˜ (¶ÚÔÌËı‡˜), Ô˘·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· (TÔ Û·-ÙÈÚÈÎfi ‰Ú¿Ì· ‰È‰¿¯ıËΠ› ˆӇÌÔ˘¿Ú¯ÔÓÙÔ˜ M¤ÓˆÓÔ˜ (473/472 .X.) Ì·˙›Ì ÙËÓ ÙÚÈÏÔÁ›· ºÈÓ‡˜, ¶¤ÚÛ·È, °Ï·‡-

ÎÔ˜ ¶ÔÙÓȇ˜. H ÏËÚÔÊÔÚ›· ·˘Ù‹ ÚÔ-¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ̆ fiıÂÛË ÙˆÓ ¶ÂÚÛÒÓ,Ù˘ ·Ï·ÈfiÙÂÚ˘ ·fi ÙȘ Ûˆ˙fiÌÂÓ˜ÙÚ·Áˆ‰›Â˜ ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘). ™‡Ìʈӷ ÌÂÙËÓ ·ÈÛ¯‡ÏÂÈ· ÂΉԯ‹ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘, Ô¢›·˜ ÙÈÌÒÚËÛ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· (ÂÂȉ‹Â›¯Â ·Ôηχ„ÂÈ ÙÔ ‰ÒÚÔ Ù˘ ʈÙÈ¿˜ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜) ‰¤ÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ÛÂ¤Ó·Ó ¿ÛÛ·ÏÔ ÛÙÔÓ Ì·ÎÚÈÓfi K·‡Î·-ÛÔ. TÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ‹Ù·Ó·ÂÚ›ÁÚ·ÙÔ, ηıÒ˜ ¤Ó·˜ ·ÂÙfi˜ ÙÔ˘¤ÙÚˆÁ ÙÔ Û˘ÎÒÙÈ ÙÔ ÔÔ›Ô Í·Ó·ÁÈÓfi-Ù·Ó ÙËÓ ¿ÏÏË Ì¤Ú·. TfiÙÂ Ô ·ÂÙfi˜ ·-ÓÂÚ¯fiÙ·Ó Î·È ÙÔ˘ Í·Ó·¤ÙÚˆÁ ÙÔ Û˘-ÎÒÙÈ. EÂÈÙ· ·fi ÙÚÈ¿ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· ¤-Ú·Û ·fi ÙÔÓ K·‡Î·ÛÔ Ô HÚ·ÎÏ‹˜, ÔÔÔ›Ô˜ ÛÎfiÙˆÛ ÙÔÓ ·ÂÙfi Ï˘ÙÚÒÓÔ-

ÓÙ·˜ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ·fi ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈfiÙÔ˘. H Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘ ÛÙË ÏÔ-ÁÔÙ¯ÓÈ΋ ‰È·ÌfiÚʈÛË ÂÓfi˜ ·Ì¿-Ï·ÈÔ˘ ̇ıÔ˘ ˘‹ÚÍ ηıÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÛË-Ì·Û›·˜. ™Â ¤Ó· ¤ÚÁÔ fiÔ˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó(ۯ‰fiÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο) ÔÈ ıÂÔ›, ˘Ô‰ÂÈ-ÎÓ‡ÔÓÙ·È Ù· fiÚÈ· Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ ÙÔ˘ ¢›·Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÂϤÁÍÂÈ ÙȘ ÂÍÂÏ›-ÍÂȘ: ÔÈ øηӛ‰Â˜ ÛÙ¤ÎÔÓÙ·È ÛÙÔ Ï¢-Úfi ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Î·È Ë ÚÔÊËÙ›· ÙÔ˘È‰›Ô˘ ÙÔ˘ TÈÙ¿Ó· ÁÈ· ÙËÓ ¤Ï¢ÛË ÙÔ˘HÚ·ÎÏ‹ ÌÔÈ¿˙ÂÈ ·Ó·fiÙÚÂÙË1.

™ÙËÓ ÎˆÌˆ‰›·, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ·Ó·-ʤÚÂÙ·È ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ¶ÏÔ‡ÙÔÈ ÙÔ˘ KÚ·Ù›ÓÔ˘, fiÔ˘ Ô XÔÚfi˜ÙˆÓ TÈÙ¿ÓˆÓ ÙÔÓ ·Ó·˙ËÙ› ÁÈ· Ó· ˙Ë-Ù‹ÛÂÈ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ¿ ÙÔ˘, ηıÒ˜ Ô ¢›·˜¤¯ÂÈ ÂÎıÚÔÓÈÛÙ› Î·È ‰‹ÌÔ˜ ÎÚ·Ù›. OKÚ·Ù›ÓÔ˜ Û˘Ó‰¤ÂÈ ÛÙÔȯ›· Ù˘ ËÛÈfi-‰ÂÈ·˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ Ì ϷÙÚ¢ÙÈΤ˜·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ Ô˘ ÂȯˆÚÈ¿˙Ô˘Ó ÛÙËÓAÙÙÈ΋. ™ÙÔ˘˜ OÚÓÈı˜ ÙÔ˘ AÚÈÛÙÔÊ¿-ÓË (1494-1551), Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ¤Ú¯ÂÙ·È·fi ÙÔÓ OÏ˘ÌÔ, fiÔ˘ ˙ÂÈ ·Ó¿ÌÂÛ·ÛÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜, ÌÔÏÔÓfiÙÈ ·Ú·Ì¤ÓÂȯıÚfi˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ê›ÏÔ˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒ-ˆÓ, ÁÈ· Ó· ·Ôηχ„ÂÈ ÛÙÔÓ ¶ÂÈÛı¤-Ù·ÈÚÔ Ù· Û¯¤‰È· ÙˆÓ ıÂÒÓ Û¯ÂÙÈο ÌÂÙË NÂÊÂÏÔÎÔÎ΢Á›·, ÙËÓ Ô˘ÙÔÈ΋fiÏË, Ô˘ Ô E˘ÂÏ›‰Ë˜ Î·È Ô ¶ÂÈÛı¤-Ù·ÈÚÔ˜ ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ȉڇÛÔ˘Ó ¿Óˆ ÛÙ·Û‡ÓÓÂÊ·. TÔ ·ÈÛ¯‡ÏÂÈÔ ı¤Ì· Ù˘ ÔÚ-Á‹˜ Î·È ÙÈ̈ڛ·˜ ÙÔ˘ ¢›· ÁÈ· ÙËÓ ·-Ú¿‰ÔÛË Ù˘ ʈÙÈ¿˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜‚Ú›ÛÎÂÈ Â‰Ò ÌÈ· ÂӉȷʤÚÔ˘Û· ΈÌÈ-΋ ÙÚÔ‹, ηıÒ˜ Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ˙ËÙ¿ÂÈ·fi ÙÔÓ ¶ÂÈÛı¤Ù·ÈÚÔ Ó· ÎÚ·Ù¿ÂÈ ·fi¿Óˆ ÙÔ˘ ÌÈ· ÔÌڤϷ ÁÈ· Ó· ÌËÓÌÔÚ› Ó· ÙÔÓ ‰ÂÈ Ô ¢›·˜ ·fi „ËÏ¿.AÏÏËÁÔÚÈ΋ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·Á›ÓÂÙ·È ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ™ÔÊÈÛÙ·› ÙÔ˘ Έ̈-‰ÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ ¶Ï¿ÙˆÓÔ˜, fiÔ˘ Ô TÈÙ¿Ó·˜ÔÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ·ÓıÚÒÔȘ Ô ÓÔ˘˜ (·. 136Kock), ÂÓÒ ÛÙÔ˘˜ ºÈÏ‹ÌÔÓ· Î·È M¤-Ó·Ó‰ÚÔ, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂٷȈ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ ·ÓıÚÒÈÓˆÓ Ï·ÛÌ¿-ÙˆÓ (·Ó‰ÚÒÓ Î·È Á˘Ó·ÈÎÒÓ Û‡ÌʈӷÌ ÙËÓ ÂΉԯ‹ ÙÔ˘ ºÈÏ‹ÌÔÓ·, ΢ڛˆ˜Á˘Ó·ÈÎÒÓ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ M¤Ó·Ó-‰ÚÔ) ·fi ËÏfi.

ºÈÏÔÛÔÊ›·O ̇ıÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ·ÍÈÔÔÈ‹ıËÎÂηٿÏÏËÏ· ·fi ÙÔÓ ¶Ï¿ÙˆÓ· ΢ڛˆ˜ÛÙÔÓ ¶ÚˆÙ·ÁfiÚ· Î·È ‰Â˘ÙÂÚ¢fiÓÙˆ˜ÛÙÔÓ °ÔÚÁ›·2. ™ÙÔÓ ¶ÚˆÙ·ÁfiÚ·, ·Ú·‰›-‰ÂÙ·È Ô ·ÎfiÏÔ˘ıÔ˜ ̇ıÔ˜: ÔÈ ıÂÔ›¤Ï·Û·Ó fiϘ ÙȘ ÌÔÚʤ˜ ÙˆÓ ˙ˆÓÙ·-ÓÒÓ ÂȉÒÓ Ì¤Û· ÛÙË ÁË ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒ-ÓÙ·˜ ¯ÒÌ· Î·È ÊˆÙÈ¿ Î·È ‰È¤Ù·Í·Ó ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤· Î·È ÙÔÓ EÈÌËı¤· Ó· ‰È·-Ó›ÌÔ˘Ó ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· ›‰Ë ÙȘ ηٿÏ-ÏËϘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈ‚›ˆÛ‹ ÙÔ˘˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ.O EÈÌËı¤·˜, Ô˘ ÂÈÏ‹ÊıËΠÙÔ˘ ¤Ú-ÁÔ˘, ÌÔ›Ú·Û fiϘ ÙȘ Ê˘ÛÈΤ˜ ‰˘Ó¿-ÌÂȘ ÛÙ· ˙Ò· ¯ˆÚ›˜ Ó· ·Ê‹ÛÂÈ Ù›ÔÙÂÁÈ· ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ. O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÙfiÙÂ,ÁÈ· Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, ¤ÎÏ„·fi ÙÔÓ HÊ·ÈÛÙÔ Î·È ÙËÓ AıËÓ¿ ÙËʈÙÈ¿ Î·È ÙË ÛÔÊ›· Î·È Ù· ¤‰ˆÛ ÛÙÔÓ¿ÓıÚˆÔ ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ÌÔÚ› Ó· ÂÈ-‚ÈÒÛÂÈ. ™ÙÔÓ °ÔÚÁ›·, Ô ¢›·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿-˙ÂÙ·È Ó· οÓÂÈ Û˘Ìʈӛ· Ì ÙÔÓ ¶ÚÔ-ÌËı¤· fiÙÈ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ı· ÌÔÚÔ‡Ó Ó·ÚÔ‚Ï¤Ô˘Ó ÙÔÓ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘˜.

™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ HÚ·ÎÏ›‰Ë ÙÔÓ¶ÔÓÙÈÎfi, Ô Ï·Ó‹Ù˘ º·›ÓˆÓ (¢›·˜)‹Ù·Ó ·Ú¯Èο Ô ÈÔ fiÌÔÚÊÔ˜ ¿ÓıÚˆ-Ô˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› ·fiÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·. O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÚÔ-

Õ O Hρακλ�ς, θ�-λοντας να απαλ-λ�ξει τον Προμη-θ�α απ� το μαρτ�-ρι� του, σκοτ�νειμε τα β�λη του τοναετ� του Δα. Γ�-ρω τους διακρνο-νται δι�φοραπρ�σωπα του μ�-θου: η Aθην�, ηΓαα, ο Aπ�λλων,η Δ�μητρα, ηΠερσεφ�νη και ηπτερωτ� Eριν�α.H απεικ�νιση σχε-τζεται με τη χαμ�-νη τραγωδα τουAισχ�λου «Προμη-θ�ας Λυ�μενος»,4ος αι. π.X. Bε-ρολνο, Aρχαιολο-γικ� Mουσεο (πη-γ�: Iστορα τουEλληνικο�Eθνους, Eκδοτικ�Aθην�ν).

O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÛÙËÓ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈ΋ÁÚ·ÌÌ·Ù›·, ÙË ÊÈÏÔ-ÛÔÊ›· Î·È ÙÔ ı¤·ÙÚÔ

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 5

Û·ıÔ‡Û ӷ ·ÔÎÚ‡„ÂÈ ÙËÓ ‡·ÚÍ‹ÙÔ˘, fï˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÚÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘EÚˆÙ· ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ Û˘Ó·ÈÓ¤ÛÂÈÛÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘ ¢›· Ô˘ ›¯Â ˙ËÙ‹-ÛÂÈ ÙÔÓ º·›ÓÔÓ·, Ì ÙËÓ ÚÔ¸fiıÂÛËfiÙÈ ı· ÌÂÙ·ÌÔÚʈÓfiÙ·Ó Û ϷӋÙËÛÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi. ø˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ ·ÓıÚÒ-ˆÓ Î·È ˙ÒˆÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Ô ¶ÚÔ-ÌËı¤·˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ·ÈÛÒÂÈÔ˘˜ ̇-ıÔ˘˜. O £ÂfiÊÚ·ÛÙÔ˜ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·ÈÙË ÊˆÙÈ¿, Ô˘ Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÚÔÛʤ-ÚÂÈ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ˆ˜ ÙË Ì˘ıÈ΋¤ÎÊÚ·ÛË ÊÈÏÔÛÔÊÈÎÒÓ ·ÓÙÈÏ‹„ˆÓ,ÔÈ ™ÙˆÈÎÔ› Û˘Û¯ÂÙ›˙Ô˘Ó ÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙÔ˘¶ÚÔÌËı¤· Ì ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ¶ÚfiÓÔÈ-

·˜ Î·È Ù¤ÏÔ˜, Ô EÈÎÔ‡ÚÂÈÔ˜ ÊÈÏfiÛÔ-ÊÔ˜ ºÈÏfi‰ËÌÔ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ·ÚÎÂÙ¤˜ ·-Ú·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÂÚ› ¢Û‚›·˜.

IÛÙÔÚÈÔÁÚ·Ê›·H ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·ÊÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË Ì¿˜ ÚÔ-ÛʤÚÂÈ ‰‡Ô ÂӉȷʤÚÔ˘Û˜ ÂΉԯ¤˜ÙÔ˘ ̇ıÔ˘ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·. ™‡Ìʈӷ ÌÂÙÔÓ HÚfi‰ˆÚÔ ÙÔÓ HÚ·ÎÏÂÈÒÙË, Ô ¶ÚÔ-ÌËı¤·˜ ‚·Û›Ï¢ ÛÙË ™Î˘ı›· ·ÏÏ¿ ‰ÂÓÌÔÚÔ‡Û ӷ ıÚ¤„ÂÈ ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜Ù˘ ÁÈ·Ù› ¤Ó·˜ ÔÙ·Ìfi˜, Ô AÂÙfi˜, ÏËÌ-̇ÚÈ˙ ÙȘ ‰ȿ‰Â˜. OÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ù˘™Î˘ı›·˜ ÁÈ· Ó· ÙÈ̈ڋÛÔ˘Ó ÙÔÓ ¶ÚÔ-ÌËı¤· ÙÔÓ ¤‰ÂÛ·Ó ÛÙÔÓ K·‡Î·ÛÔ. TËÓηٿÛÙ·ÛË ¤ÛˆÛÂ Ô HÚ·ÎÏ‹˜, Ô˘,fiÙ·Ó ¤Ú·Û ·fi ÙË ¯ÒÚ· ·˘Ù‹, ¿ÓÔÈ-Í ‰ÈÒÚ˘Á˜, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ٷ ÔÚÌËÙÈο ÓÂ-Ú¿ Ó· ‚ÚÔ˘Ó ‰È¤ÍÔ‰Ô ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·. Oș·ı˜, ‚ϤÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË ·˘Ù‹,·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó Ó· ÂÏ¢ıÂÚÒÛÔ˘Ó ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤·. O ¢Èfi‰ˆÚÔ˜ Ô ™ÈÎÂÏÈÒÙ˘·Ú·‰›‰ÂÈ ÌÈ· ·Ó¿ÏÔÁË ÈÛÙÔÚ›·, ÌÂÙ·-ı¤ÙÔÓÙ·˜ fï˜ ÙÔÓ ¯ÒÚÔ ‰Ú¿Û˘ ·fiÙË ‚ÔÚÂÈÓ‹ ™Î˘ı›· ÛÙËÓ A›Á˘ÙÔ. OÔÙ·Ìfi˜ AÂÙfi˜ (Ô ÌÂÙ¤ÂÈÙ· N›ÏÔ˜) ÍÂ-¯Â›ÏÈÛÂ Î·È Î·Ù¤ÛÙÚ„ ٷ ¿ÓÙ· ÛÙÔÔÚÌËÙÈÎfi ÙÔ˘ ¤Ú·ÛÌ·. O ¶ÚÔÌËı¤·˜‹Ù·Ó ·Ó‹ÌÔÚÔ˜ Ó· ·ÓÙȉڿÛÂÈ ·ÏÏ¿ ÔHÚ·ÎÏ‹˜ ¤¯ÙÈÛ ÊÚ¿ÁÌ·Ù· ·ӷʤ-ÚÔÓÙ·˜ ÙË ÚÔ‹ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ÛÙËÓ ·Ú-¯È΋ ÙÔ˘ ÎÔ›ÙË. T¤ÏÔ˜, Ô ¢Ô‡ÚȘ Ô ™¿-ÌÈÔ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û ÌÈ· ¿ÏÏË ÂΉԯ‹,Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÔ›·, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ÔıÔ‡Û ÂÚˆÙÈο ÙËÓ AıËÓ¿ Î·È ÙÈ̈-Ú‹ıËΠÁÈ· ÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘ ·˘Ù‹.

AÏÂÍ·Ó‰ÚÈÓÔ› Î·È PˆÌ·›ÔÈO ̇ıÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ¤Ù˘¯Â ÏÔÁÔÙÂ-¯ÓÈ΋˜ ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ Î·È ·fi ÙÔ˘˜·ÏÂÍ·Ó‰ÚÈÓÔ‡˜ ÔÈËÙ¤˜. O K·Ïϛ̷¯Ô˜·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔÓ ¶ÚÔÌ‹ıÂÈÔÓ ËÏfiÓ,Î·È Ô AÔÏÏÒÓÈÔ˜ Ô Pfi‰ÈÔ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿-˙ÂÈ ·Ú·ÛÙ·ÙÈο ÙȘ ÎÚ·˘Á¤˜ fiÓÔ˘ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ÛÙÔÓ K·‡Î·ÛÔ ÙË ÛÙÈÁ-Ì‹ Ô˘ Ô ·ÂÙfi˜, Ô˘ ÙÚÒÂÈ ÙÔ Û˘ÎÒÙÈÙÔ˘, ÂÙ¿ÂÈ ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ Á‡Úˆ ·fi ÙÔÏÔ›Ô ÙˆÓ AÚÁÔÓ·˘ÙÒÓ. EÈÚfiÛıÂÙ·,Ë M‹‰ÂÈ· ‰›ÓÂÈ ÛÙÔÓ I¿ÛÔÓ· ÙÔ ¶ÚÔ-

Ì‹ıÂÈÔÓ Ê¿ÚÌ·ÎÔÓ, ¤Ó· Ê˘Ùfi Ô˘ ‚Ï·-ÛÙ·›ÓÂÈ ·fi ÙÔÓ È¯ÒÚ·, ÙÔ ıÂ›Ô ·›Ì·Ô˘ Ú¤ÂÈ ·fi ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·, ÂÓÒ ·Ú-ÁfiÙÂÚ· Ô TÈÙ¿Ó·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ Ô·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ¢Â˘Î·Ï›ˆÓ· Ô˘ ÁÂÓÓ‹-ıËΠÛÙË £ÂÛÛ·Ï›· Î·È ÚÒÙÔ˜ ¤¯ÙÈÛÂfiÏÂȘ Î·È Ó·Ô‡˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜.O E˘ÊÔÚ›ˆÓ ·Ú·‰›‰ÂÈ ˆ˜ Ô Á›Á·ÓÙ·˜E˘Ú˘Ì¤‰ˆÓ ‚›·Û ÙËÓ HÚ· Î·È ¤ÙÛÈÁÂÓÓ‹ıËÎÂ Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜. O ¢›·˜ ¤-Ù·Í ÙÔÓ E˘Ú˘Ì¤‰ÔÓÙ· ÛÙÔÓ T¿ÚÙ·ÚÔÎ·È ·Ï˘Ûfi‰ÂÛ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ÏfiÁˆÙ˘ ·Ú·Á‹˜ Ù˘ ʈÙÈ¿˜. ¶ÏËÚÔÊÔ-ڛ˜ ÁÈ· ·Ú·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘ ÙÔ˘

¶ÚÔÌËı¤·, ¿ÓÙÔÙ ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂Ó˜ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ Î·È ÛÎÔÈÌfiÙËÙ˜ ÙÔ˘Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ¤ÚÁÔ˘, Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ,ÛÙ· º·ÈÓfiÌÂÓ· ÙÔ˘ EÚÌ›Ô˘, ÛÙ· £Ë-

Úȷο (ÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ì ÙÔ Ê›‰È) Î·È ÛÙ·AÏÂÍÈÊ¿Ú̷η ÙÔ˘ NÈοӉÚÔ˘ (·Ú·Á‹Ù˘ ʈÙÈ¿˜) Î·È ÛÙËÓ AÏÂÍ¿Ó‰Ú· ÙÔ˘§˘ÎfiÊÚÔÓ·.

O ̇ıÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Ì ÙÔÓÏÔ‡ÛÈÔ Û˘Ì‚ÔÏÈÛÌfi ÙÔ˘ ı· Á›ÓÂÈ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ Î·È ÛÙËÓ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ÂÔ¯‹. O §Ô˘ÎÈ·Ófi˜ı· ÙÔ˘ ·ÊÈÂÚÒÛÂÈ ¤Ó·Ó ‰È¿ÏÔÁÔ Ì ÙÔÓÙ›ÙÏÔ ¶ÚÔÌËı‡˜, ÂÓÒ Ô Ì‡ıÔ˜ ‰ÂÓ Â›-Ó·È ¿ÁÓˆÛÙÔ˜ ÙfiÛÔ ÛÙÔÓ KfiÈÓÙÔ ™Ì˘Ú-Ó·›Ô fiÛÔ Î·È ÛÙÔÓ NfiÓÓÔ. ™ÙË ÚˆÌ·˚-΋ ÏÔÁÔÙ¯ӛ· Ë ·Ï·ÈfiÙÂÚË ·Ó·ÊÔÚ¿ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ AÎÎÈÔ (ÛÙËÓ ÔÌÒ-Ó˘ÌË ÙÚ·Áˆ‰›· ÙÔ˘ Î·È ÛÙËÓ ÙÚ·Áˆ-‰›· Ô˘ ›¯Â ˆ˜ ı¤Ì· Ù˘ ÙÔÓ ºÈÏÔ-ÎÙ‹ÙË), ÂÓÒ ÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Ô B¿ÚÚˆÓ (Û ÌÈ· ÌÂ-Ó›ÂÈ· Û¿ÙÈÚ·), Ô OÚ¿ÙÈÔ˜, Ô M·È΋-Ó·˜, Ô ¶ÚÔ¤ÚÙÈÔ˜, Ô B·Ï¤ÚÈÔ˜ ºÏ¿Î-ÎÔ˜ Î·È Ô ™ÂӤη˜.

™∏ª∂πfl™∂π˜:

1. Aπ� την υπ�θεση των «Περσών» τ�υ

Aισ�ύλ�υ αντλ�ύμε την ακ�λ�υθη πλη-

ρ���ρία: «κείται η μυθ�π�ιία εν παρε-

κ�άσει παρά Σ���κλεί εν K�λ�ίσι, παρά

δε Eυριπίδη �λως �υ κείται». H τραγωδία

αυτή τ�υ Σ���κλή έ�ει �αθεί, αλλά γνω-

ρί!�υμε πως η Mήδεια εί�ε �ρησιμ�π�ιή-

σει τ� «Πρ�μήθει�ν �άρμακ�ν» για την

πρ�στασία τ�υ Iάσ�να. Mεμ�νωμένες

ανα��ρές τ�υ Πρ�μηθέα απαντ�ύν τ�σ�

στ�ν Σ���κλή (στ�ν «Oιδίπ�δα επί K�-

λωνώ» 55 κ.ε"., καθώς και στα σατιρικά

δράματα «Kω��ί» και «Πανδώρα ή Σ�υ-

ρ�κ�π�ι») �σ� και στ�ν Eυριπίδη («Iων»

455, «Φ�ίνισσαι» 1122).

2. O Πρ�μηθέας απ�τελεί τ� τυπικ� πα-

ράδειγμα αντίστασης στ�υς θε�ύς και,

κατά συνέπεια, η ενασ��ληση των Σ��ι-

στών με τη μυθ�λ�γική παράδ�σή τ�υ

πρέπει να θεωρείται δεδ�μένη. H έλλει-

ψη, �μως, σ�ετικών πληρ���ριών, μάς

στερεί τη δυνατ�τητα να ε"αγάγ�υμε

�ρήσιμα συμπεράσματα. Mεμ�νωμένες

σ�ετικές ανα��ρές σώ!�νται μ�ν� σε με-

ταγενέστερ�υς συγγρα�είς (�λ. RE s.v.

Prometheus, 683).

BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:

Griffith, M., «Aeschylus. PrometheusBound», Cambridge, 1983.

Kακριδής, I., «Eλληνική Mυθ�λ�-γία», τ. 2, Eκδ�τική Aθηνών, 1986.

Kerenyi, K., «Prometheus. Dasgriechische Mythologem von dermenschlichem Existenz», Zurich1946.

Lesky, A., «H τραγική π�ίηση τωναρ�αίων Eλλήνων» (μτ�ρ. N. X�υρ-μ�υ�ιάδης τ. A΄, Aθήνα, MIET 1990 -τίτλ�ς πρωτ�τύπ�υ: «Die tragischeDichtung der Hellenen»,Vandenhoeck & Ruprecht inGottingen 1972).

«Paulys Realencyclopadie derklassischen Altertumswissenschaft»,XXIII, 1, Priscilla-Psalychiadai, 653-730, s.v. P., Stuttgart 1957.

Sechan, L., «Le mythe dePromethee», Paris 1967 (1926).

H O Aτλαντας, καταβε-βλημ�νος απ� το β�ροςτου ουρανο�, και οΠρομηθ�ας, δεμ�νος σεκονα, με τον αετ� νατου κατατρ�γει το�παρ. Mε την τολμηρ�αυτ� σ�λληψη πουαπηχε τις κοσμοθεω-ρες του Aναξμανδρου,ο αγγειογρ�φος επι-χειρε να δ�σει μιααπτ� εικ�να του κ�-σμου, τα π�ρατα τουοποου, σε Aνατολ� καιΔ�ση, ορζει η παρου-σα δ�ο �λλων τιμωρη-μ�νων απ� τον Δα Tι-τ�νων. K�λιξ, περ.550 π.X. P�μη, Mου-σεο Bατικανο�.

6 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

Eκδοχ�ς του μθουTης M∞ÿƒ∏˜ K√ÀΔ™√À¢Õ∫∏

Aν. καθηγτριας Aμερικανικς καιΣυγκριτικς Λογοτεχν�ας Πανεπιστημ�ου Aθην�ν

O¶POMH£EA™ Î·È Ô Oȉ›Ô‰·˜ ›-Ó·È ‰‡Ô ·fi Ù· ÔÏÏ¿ ÚfiÛˆ·ÙÔ˘ ıÂÔ‡ ¢ÈÔÓ‡ÛÔ˘ (¿Ô„Ë Ô˘

ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ Î·È Ô N›ÙÛ ÛÙË °¤ÓÂÛË Ù˘ TÚ·-

Áˆ‰›·˜), ηıÒ˜ Ë ‰Ú·Ì·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ‰ÈÔ-Ó˘ÛÈ·ÎÔ‡ Û·Ú·ÁÌÔ‡ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ÙȘÈÛÙÔڛ˜ Î·È ÙˆÓ ‰‡Ô Ì˘ıÔÏÔÁÈÎÒÓ ÚÔ-Ù‡ˆÓ. O ̇ıÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Û·Ó ÈÛÙÔ-Ú›· ÎÔÛÌÔÁÔÓÈ΋˜ ÛËÌ·Û›·˜, Ë ÔÔ›··Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒ-Ô˘, ¤¯ÂÈ ·Ú·Ì›ÓÂÈ ÙÔ ‰ËÌÔÊÈϤÛÙÂÚÔÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎfi ·Ú¯¤Ù˘Ô ·fi ÙËÓ ·Ú¯·›·ÂÔ¯‹ ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·.

O HÛ›Ô‰Ô˜ (8Ô˜ ·È. .X.) ·ÔÙÂÏ› ÙËÓÚÒÙË ËÁ‹ Ù˘ ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÚ·Ì-Ì·Ù›·˜ Ì ÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi Ô›ËÌ· EÚÁ· ηÈ

HÌ¤Ú·È Î·È ÙÔ ¤Ô˜ £ÂÔÁÔÓ›·, Ù· ÔÔ›· Â-ÚȤ¯Ô˘Ó ÙË ÁÂÓ·ÏÔÁ›· Î·È Ù· ·Ú¯·˚Î¿Ì˘ıÔÏÔÁ‹Ì·Ù· ÁÈ·ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·. TÔÓ̇ıÔ fï˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔ-ÌËı¤· –ۇ̂ÔÏÔ Ù˘ı˘Û›·˜– ·Ó¿Ù˘ÍÂÛÙË ÛÔ˘‰·›· ÙÚÈÏÔ-Á›· ÙÔ˘ Ô AÈÛ¯‡ÏÔ˜.Afi Ù· ÙÚ›· ‰Ú¿Ì·Ù·,¶ÚÔÌËı‡˜ ¶˘ÚÊfiÚÔ˜,¶ÚÔÌËı‡˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘

Î·È ¶ÚÔÌËı‡˜ §˘fiÌÂ-

ÓÔ˜, ÛÒ˙ÂÙ·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ıˆ-ÚÂ›Ù·È ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· ÙÔ ·ÚÈÛÙÔ‡ÚÁËÌ·Ù˘ ÚÔÌËıÂ˚΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ ÁÈ· ÙË ‰˘ÙÈ-΋ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·.

H ÙÚ·Áˆ‰›· ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·˜

¢ÂÛÌÒÙ˘ ·Ú¯›˙ÂÈ Ì ÙËÓ Î·Ù·‰›ÎË ÙÔ˘¶ÚÔÌËı¤· Î·È ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ì ÙËÓ ÙÈ̈ڛ·ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ ÔÚÁ‹ ÙÔ˘ ¢›·. ™ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ÙÚ·ÁÈÎÔ‡˜ ÔÈËÙ¤˜ Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ·Ó·Ê¤ÚÂ-Ù·È ˆ˜ «˘ÚÊfiÚÔ˜» ÛÙÔÓ Oȉ›Ô‰· › KÔ-

ψÓÒ ÙÔ˘ ™ÔÊÔÎÏ‹ Î·È ÛÙȘ ºÔ›ÓÈÛÛ˜ ÙÔ˘E˘ÚÈ›‰Ë, ÂÓÒ ÛÙÔÓ IˆÓ· Ê·›ÓÂÙ·È Ë Û˘Ì-‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ÛÙË Á¤ÓÓËÛË Ù˘ ı¿˜ AıËÓ¿˜.

O ÂÈÎfi˜ ÔÈËÙ‹˜ AÔÏÏÒÓÈÔ˜ Ô Pfi‰ÈÔ˜(3Ô˜ ·È. .X.) Î·È Ô Ì˘ıÔÁÚ¿ÊÔ˜ AÔÏÏfi-‰ˆÚÔ˜ (2Ô˜ ·È. .X.) ÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÁÈ· ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤· ÛÙȘ ·ÊËÁ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Û ۯ¤-ÛË Ì ¿ÏÏ· ÚfiÛˆ· Ù˘ Ì˘ıÔÏÔÁ›·˜.™Ù· AÚÁÔÓ·˘ÙÈο ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ Ô ¶ÚÔÌËı¤-·˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È, fiÙ·Ó ÔÈ AÚÁÔÓ·‡Ù˜ ÏË-ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ·fiÎÚËÌÓÔ˘˜ ‚Ú¿¯Ô˘˜ ÙÔ˘K·˘Î¿ÛÔ˘, Û ۯ¤ÛË Ì ÙË M‹‰ÂÈ·, ·ÏÏ¿Î·È ˆ˜ ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ¢Â˘Î·Ï›ˆÓ· Î·È ÚÔ-¿ÙÔÚ·˜ Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜. O AÔÏÏfi-‰ˆÚÔ˜, ÛÙË BÈ‚ÏÈÔı‹ÎË Â›Û˘, ÏËÚÔÊÔ-Ú› ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÔÁfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·,‰ËÏ·‰‹ ÙÔ Á¤ÓÔ˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ, fiˆ˜Î·È ÁÈ· ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘ Ì ÙÔÓ K¤ÓÙ·˘ÚÔX›ڈӷ. Afi ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ô ÚÔ-ÌËıÂ˚Îfi˜ ̇ıÔ˜ ·ÔÙÂÏ› ̤ÚÔ˜ Ù˘ ÔÏÈ-ÙÈÛÙÈ΋˜ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ Î·È Û‡Ì‚ÔÏÔ ÁÈ·ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ·ÏÏ¿ ÌÂÈÒ-ÓÂÙ·È Ë ‰Ú·Ì·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜, Ô˘‰ÂÓ ¤¯ÂÈ È· ÙËÓ ›‰È· ıÚËÛ΢ÙÈ΋, ÔÏÈ-ÙÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‚·Ú‡ÙËÙ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜

ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘. ¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Â›Ó·È Ô Â˙fi˜‰È¿ÏÔÁÔ˜ ÙÔ˘ §Ô˘ÎÈ·ÓÔ‡ ¶ÚÔÌËı¤·˜ (2Ô˜·È. .X.), fiÔ˘ ‰È·ÎˆÌˆ‰Ô‡ÓÙ·È ÔÈ ‰Èη-ÛÙÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜ ηٿ ÙÔ˘˜ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ-ÎÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜.

™ÙÔ˘˜ ڈ̷˚ÎÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Ô Ì‡ıÔ˜ Û˘-Ó·ÓÙ¿Ù·È Û ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÎÔÚ˘Ê·›ˆÓ §·Ù›-ÓˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ, fiˆ˜ ÛÙȘ ø‰¤˜ ÙÔ˘OÚ¿ÙÈÔ˘, ÛÙȘ EÎÏÔÁ¤˜ ÙÔ˘ BÈÚÁ›ÏÈÔ˘, ÛÙȘMÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂȘ ÙÔ˘ O‚›‰ÈÔ˘ Î·È ÛÙË º˘-

ÛÈ΋ IÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ¶Ï›ÓÈÔ˘. O KÈÎ¤ÚˆÓ ÛË-ÌÂÈÒÓÂÈ ÙËÓ ‡·ÚÍË Ï·ÙÈÓÈ΋˜ ÌÂÙ¿ÊÚ·-Û˘ ÙÔ˘ ÙÚ›ÙÔ˘ ‰Ú¿Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ÙÚÈÏÔÁ›·˜ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘ Î·È ÌfiÓÔ Ô §Ô‡ÎÈÔ˜ ÁÚ¿ÊÂȤӷ Û‡ÓÙÔÌÔ ¤ÚÁÔ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÁÈ· ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤·.

Afi ÙËÓ AÓ·Á¤ÓÓËÛË ÛÙÔÓ 18Ô ·È.

™ÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·, ·fi ÙËÓÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ AÓ·Á¤ÓÓËÛ˘ ̤¯ÚÈ Î·È ÙÔÓÂÔÎÏ·ÛÈÎÈÛÌfi ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·È-ÒÓ·, ÔÈ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÙÔ

ı¤Ì· ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Î·È ÙȘ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜.

AӷʤÚÂÙ·È Û‰ȿÊÔÚ· ¤ÚÁ· ÙÔ˘™·›ÍËÚ, fiˆ˜ Ô ·Ï˘-ÛÔ‰Â̤ÓÔ˜ ¶ÚÔÌËı¤-·˜ ÛÙÔÓ T›ÙÔ AÓ‰ÚfiÓÈ-

ÎÔ (Titus Andronicus,1594), ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙË¢È‰Ò (Dido, Queen of

Carthage, 1954) ÙÔ˘ M¿ÚÏÔÔ˘(Christopher Marlowe), ÂÓÒ Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜AÁÁÏÔ˜ ÔÈËÙ‹˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È. M›ÏÙÔÓ(John Milton) ÙÔ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÁÈ· ÙÔ‰Ú¿Ì· ÙÔ˘ ™·Ì„ÒÓ AÁˆÓÈÛÙ‹˜ (Samson

Agonistes, 1671). ¶ÚÈÓ ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘17Ô˘ ·ÈÒÓ· Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·ÈÎ·È Ì ·ÈÛÈfi‰ÔÍÔ ÙÚfiÔ Û·Ó ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ-Îfi Ó‡̷, fiˆ˜ ÛÙ· ÔÈ‹Ì·Ù· ÙÔ˘NÙÚ¿ÈÓÙÂÓ (John Dryden), Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔÓıˆÚ› ·Ù¤Ú· Ù˘ ÁÏ˘ÙÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘.

O Ì˘ıÈÎfi˜ ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙȘ٤¯Ó˜ Î·È ÙȘ ÂÈÛً̘, ›¯Â ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔÓ¿ÓıÚˆÔ Û˘Ó·›ÛıËÌ· Î·È ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ·Ó· ÛΤÙÂÙ·È. H ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·˘Ù‹ ÚÔÛÊÔ-Ú¿ ÚÔۤϷ‚ ÔÈΛϘ ÂÚÌËÓ›˜ Î·È Û˘-ÁΛÓËÛ ȉȷ›ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ ÙÔ˘19Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·.

TÔÓ 18Ô fï˜ ·ÈÒÓ· Ë Ì˘ıÔÏÔÁ›· ̄ ¿ÓÂÈÙÔÓ ËÚˆÈÎfi Ù˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Î·È Á›ÓÂÙ·È·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Û¿ÙÈÚ·˜ Î·È ‰È·ÎˆÌÒ‰ËÛ˘.™ÙÔ ÚÒÙÔ ·fi Ù· ÔÈ‹Ì·Ù· Ì ٛÙÏÔ¶ÚÔÌËı¤·˜ (·ÓÒÓ˘ÌÔ, ¢Ô˘‚Ï›ÓÔ 1724), ÔÌ˘ıÔÏÔÁÈÎfi˜ ‹Úˆ·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ÎϤÊÙ˘ ¯ˆÚ›˜ ηӤӷ ËÚˆÈÎfi ÛÙÔȯ›Ô.A˘Ùfi ÙÔ Â›‰Ô˜ ¯ÂÈÚÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘ ·ÓÙÈ-η٤ÛÙËÛÂ Ë ÎˆÌˆ‰›· Î·È ÔÈ ·Úˆ‰›Â˜,Ì ¤ÚÁ· ÚˆÙfiÙ˘·, ·ÏÏ¿ ÌÈÎÚ‹˜ ÏÔÁÔÙÂ-¯ÓÈ΋˜ ·Í›·˜. ¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·˘ÙÒÓ Â›Ó·È ÔPrometheus Britannicus (1840) ÙÔ˘ MÚ¤-ÚÂÙÔÓ (J. L. Brereton) Ô˘ ·ÔÙÂÏ› ›-ıÂÛË Î·Ù¿ Ù˘ ÚÒÙ˘ ÊÈÏÂχıÂÚ˘ ΢-‚¤ÚÓËÛ˘ ÛÙËÓ AÁÏÏ›· Î·È Ë ÎˆÌˆ‰›·ÙÔ˘ P˘ (Robert Reece) ¶ÚÔÌËı¤·˜ ‹ O ¿Ó-

ıÚˆÔ˜ ÛÙÔ BÚ¿¯Ô (Prometheus: or, The

H Γι�χαν B�λφγκανγκ φον Γκα τε (1749-1832).Tο δημιουργικ� πνε�μα του Προμηθ�α το� εν�πνευ-σε τ�σο το λυρικ� πο ημα «Προμηθ�ας» (1772) �σοκαι το δε�τερο μ�ρος του «Φ�ουστ» (1832). Πορ-τρ�το του ποιητ� που φιλοτ�χνησε το 1828 ο KαρλΓι�ζεφ Στ λερ. M�ναχο, N�α Πινακοθ�κη.

H Π�ρσυ Mπυς Σ�λλεϋ (1792-1822). Oιιδ�ες του περ ελευθερ ας ξεκινο�σαν απ�τη μελ�τη της αρχα ας ελληνικ�ς πο ησηςκαι της πλατωνικ�ς φιλοσοφ ας. Προσω-πογραφ α απ� τον A. K�ρα. Λονδ νο,Eθνικ� Πινακοθ�κη Προσωπογραφι%ν.

O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÛÙËÓÂ˘Úˆ·˚΋ ÏÔÁÔÙÂ-¯Ó›· ·fi ÙËÓ AÓ·-Á¤ÓÓËÛË Ò˜ Û‹ÌÂÚ·

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 7

man on the Rock!, 1865) Ì ÛÎÔfi ÙËÓ „˘-¯·ÁˆÁ›· ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‡.

PÔÌ·ÓÙÈÛÌfi˜™ÙË ÏÔÁÔÙ¯ӛ· fï˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ËËÚˆÈ΋ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Â›Ó·È Ô-χ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÛÙ· ¤ÚÁ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ PÔ-Ì·ÓÙÈÛÌÔ‡. TÔ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎfi Ó‡̷ ÙÔ˘Ì˘ıÔÏÔÁÈÎÔ‡ ÚÔÙ‡Ô˘ ·ÔÙÂÏ› ·ÛÙ›-Ú¢ÙË ËÁ‹ ¤ÌÓ¢Û˘ ÁÈ· ÙËÓ Ô›ËÛËÙÔ˘ ÏfiÚ‰Ô˘ B‡ÚˆÓ· Î·È ÙÔ˘ ™¤Ïϸ, ÔÈÔÔ›ÔÈ ·Ó Î·È ÁÓÒÚÈ˙·Ó ÙȘ ¿ÏϘ ÎÏ·ÛÈΤ˜ËÁ¤˜, ›¯·Ó ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÛÙ› ·fi ÙËÓ ·Ó¿-ÁÓˆÛË Ù˘ ÙÚ·Áˆ‰›·˜ ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘ ÛÙÔÚˆÙfiÙ˘Ô. TÔ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎfi Ó‡̷ ÙÔ˘¶ÚÔÌËı¤· Ô˘ Û˘ÁΛÓËÛ ÙÔÓ °Î·›Ù (‚Ï.Ï˘ÚÈÎfi Ô›ËÌ· ¶ÚÔÌËı¤·˜,1772), ·ÏÏ¿ ηȉ‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ º¿Ô˘-

ÛÙ, 1832) ·Ê‹ÓÂÈ ·‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜ AÁÁÏÔ˘˜ÔÈËÙ¤˜. O B‡ÚˆÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ÌfiÏȘ ›¯Â ÙÂ-ÏÂÈÒÛÂÈ ÙÔ ‰Ú¿Ì· M¿ÓÊÚÂÓÙ, Ì ÎÂÓÙÚÈÎfiÚfiÛˆÔ ¤Ó·Ó ¿ÏÏÔ Â·Ó·ÛÙ¿ÙË, ÁÚ¿ÊÂÈÙÔ Û‡ÓÙÔÌÔ Ï˘ÚÈÎfi Ô›ËÌ· ¶ÚÔÌËı¤·˜

(1816), Ù·˘Ù›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔ-ÌËı¤· Ì ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘ ·ÁˆÓ›Â˜. O‚˘ÚˆÓÈÎfi˜ ¶ÚÔÌËı¤·˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ ÈÛ¯˘ÚfiÚfiÙ˘Ô ÁÈ· ÙË Ï˘ÚÈ΋ Ô›ËÛË ÙÔ˘ 19Ô˘·ÈÒÓ·, ÂΛÓÔ ÙÔ˘ Ì·¯ËÙ‹ Ù˘ ·‰ÈΛ·˜, ËÔÔ›· ηٷȤ˙ÂÈ ÙÔ Ó‡̷ Î·È ‚·Û·Ó›˙ÂÈÙÔ ÛÒÌ· ÙˆÓ Ï·ÒÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ÔÈËÙ‹.

™ËÌ·ÓÙÈ΋ Â›Ó·È Ë ‚˘ÚˆÓÈ΋ ÂÈÚÚÔ‹ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ™¤Ïϸ (P. B. Shelley), Ô ÔÔ›-Ô˜ ›ÛÙ„ ÛÙËÓ ÙÂÏÂÈÔÔ›ËÛË Ù˘ ·ÓıÚˆ-fiÙËÙ·˜ Î·È Â›¯Â Ú·ÏÈÛÙÈΤ˜ ȉ¤Â˜ ÁÈ· ÙËÓÂÏ¢ıÂÚ›·, Ô˘ ÍÂÎÈÓÔ‡Û·Ó ·fi ÙË ÌÂϤÙËÙ˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ô›ËÛ˘ Î·È Ù˘ϷوÓÈ΋˜ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜. O ¶ÚÔÌËı¤·˜

§˘fiÌÂÓÔ˜ (Prometheus Unbound, 1819) ›-Ó·È ¤Ó· Ï˘ÚÈÎfi ‰Ú¿Ì· Ô˘ Û˘Ó¯›˙ÂÈ ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤· ¢ÂÛÌÒÙË Î·È ‰Â›¯ÓÂÈ ÙËÓ ÔÚ›·ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, Ô˘ ‰ÂÓ ˘Ô·ÙÂÈ ÛÙËÓÙ˘Ú·ÓÓ›· Î·È ÛÒ˙ÂÙ·È ·fi ÌÈ· ۯ‰fiÓ ¯ÚÈ-ÛÙÈ·ÓÈ΋ ·Á¿Ë. TÔ Ô›ËÌ· ÙÔ˘ ™¤Ïϸ,ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÔÈ ÊÈÏÔÛÔÊÈΤ˜ ȉ¤Â˜ Î·È Ë‰Ú·Ì·ÙÈ΋ Ù¯ÓÈ΋ ÂËÚ¤·Û·Ó ÙȘ ÂfiÌÂ-Ó˜ ÁÂÓȤ˜, ıˆÚÂ›Ù·È Ë ÈÔ ÛÔ˘‰·›· ÏÔ-ÁÔÙ¯ÓÈ΋ ·ӷÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘ ÌÂÙ¿ÙËÓ ÙÚ·Áˆ‰›· ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘.

H Û‡Á¯ÚÔÓË ÂÔ¯‹Afi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·, ¤ˆ˜ ÙË Û‡Á-¯ÚÔÓË ÂÔ¯‹, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÂÚÈÏ·ÓȤٷÈÎ·È ÂÎÌÔÓÙÂÚÓ›˙ÂÙ·È Û fiÏ· ۯ‰fiÓ Ù· ÏÔÁÔ-Ù¯ÓÈο ›‰Ë. T·Íȉ‡ÂÈ ·fi ÙȘ ˘Ú·Ì›‰Â˜Ù˘ AÈÁ‡ÙÔ˘ (John Read, A Record of the

Pyramids, 1942) ̤¯ÚÈ ÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ (WallaceNichols, Prometheus in Picadilly, 1927) ηÈÛÙ· ‚ÈÔÌ˯·ÓÈο ΤÓÙÚ· Ù˘ AÌÂÚÈ΋˜(Lawrence Lee, Prometheus in Pittsburgh,1952). O AÌÂÚÈηÓfi˜ ÏfiÁÈÔ˜ EÌÂÚÛÔÓ ·Ó·-ʤÚÂÈ, ÛÙÔ ‰ÔΛÌÈfi ÙÔ˘ IÛÙÔÚ›·, fiÙÈ «Ô ¶ÚÔ-

ÌËı¤·˜ Â›Ó·È Ô IËÛÔ‡˜ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ Ì˘ıÔÏÔ-

Á›·˜». H Û‡ÁÎÚÈÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Ì ÙÔ ıÂ-¿ÓıÚˆÔ Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È Û ‰È¿ÊÔÚ· ÏÔÁÔÙÂ-¯Ó‹Ì·Ù·, fiˆ˜ ÛÙÔ Ï˘ÚÈÎfi Ô›ËÌ· ÙÔ˘ O’P¿ÈÏÈ (J.b. O’ Reilly) Prometheus - Christ

(1887). AÏÏÔÈ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ ‰È·Î·Ù¤¯ÔÓÙ·È·fi ÂÛÈÌÈÛÌfi Ì ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ÙÔ˘˜ Ó··Ú·Ì¤ÓÂÈ ÁÈ· ¿ÓÙ· ‰Â̤ÓÔ˜ ÛÙÔÓ K·‡Î·-ÛÔ, fiˆ˜ Ô ºÏ¤ÙÛÂÚ (J.G. Fletcher) ÛÙÔ Â˙fiÙÔ˘ O ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· (The Death of

Prometheus, 1925). Afi Ù· ı·ÙÚÈο ¤ÚÁ·‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È Ô ¶˘ÚÊfiÚÔ˜ ¶ÚÔÌËı¤·˜ (The Fire

- Bringer, 1904) ÙÔ˘ MÔ‡ÓÙÈ (W. V. Moody),¤Ó·˜ Ù¤ÏÂÈÔ˜ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÎÏ·ÛÈÎÒÓ ÚÔÙ‡-ˆÓ Î·È ÛÙÔȯ›ˆÓ ÌÔÓÙÂÚÓÈÛÌÔ‡, Ì ı¤Ì·ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ˆ˜ ηı‹ÎÔÓ.

°È· ÙÔÓ ÚˆÙfiÙ˘Ô ÂÎÌÔÓÙÂÚÓÈÛÌfi ÙÔ˘Ì‡ıÔ˘ ÂÓÙ˘ˆÛÈ¿˙ÂÈ Î·È Ë Ê¿ÚÛ· (sotie)

ÙÔ˘ ZÈÓÙ (Andre Gide) O ηÎÔ·Ï˘ÛÔ‰Â̤ÓÔ˜

¶ÚÔÌËı¤·˜ (Le Promethee mal Enchaine,1899), fiÔ˘ ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È ÙÔ È‰Â҉˜ Ù˘·fiÏ˘Ù˘ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ Î·È Ô ÊÈÏÔÛÔÊÈÎfi˜·ÙÔÌÈÎÈÛÌfi˜. «O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛȻηٷ‚ÚÔ¯ı›˙ÂÈ ÙÔÓ ·ÂÙfi ÙÔ˘, ۇ̂ÔÏÔ Ù˘·ÓıÚÒÈÓ˘ Û˘Ó›‰ËÛ˘, ÂÊfiÛÔÓ ‰ÂÓ˘¿Ú¯ÂÈ ÏÔÁÈ΋ ÂÍ‹ÁËÛË Ù˘ ‡·Ú͢ ÙԢηÏÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ηÎÔ‡. °È· ÙËÓ È‰ÈÔÙ˘›·ÙÔ˘ ›Û˘ ͯˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ Û‡ÓÙÔÌÔ Ï˘ÚÈÎfiÔ›ËÌ· Prometheus (Collected Poems, 1961)ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ Û˘ÁÁڷʤ· ÙˆÓ EÏÏËÓÈÎÒÓM‡ıˆÓ °ÎڤȂ˜ (Robert Graves), Ì ı¤Ì·ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ ÙÔ˘ ··ÙË̤ÓÔ˘ ÂÚ·ÛÙ‹ Ô˘˘ÔʤÚÂÈ Û·Ó ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·.

AÏÏ¿ ÙÔ ÈÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ¤ÚÁÔÂ›Ó·È ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· Ô ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎfi˜¶ÚÔÌËı¤·˜ ÙÔ˘ AÌÂÚÈηÓÔ‡ Û˘ÁÁڷʤ·AÓÙ·˚Î (John Updike) ÛÙÔ ‚Ú·‚Â˘Ì¤ÓÔÌ˘ıÈÛÙfiÚËÌ· O K¤ÓÙ·˘ÚÔ˜ (The Centaur,1963), ÙÔ ÔÔ›Ô ÎÈÓÂ›Ù·È ‰È·¯ÚÔÓÈο ηÈ, ÌÂÙÔÓ Â˘ÚËÌ·ÙÈÎfi Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì˘ıÔÏÔÁÈÎÒÓ·Ú·‚ÔÏÒÓ Î·È ÛÙÔȯ›ˆÓ «Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎÔ‡ÛÔ˘Ú·ÏÈÛÌÔ‡», ÌÂٷʤÚÂÈ Û ÌÈ· ·ÌÂÚÈ-ηÓÈ΋ ΈÌfiÔÏË ÙËÓ ·Ú¯¤Ù˘Ë ÈÛÙÔÚ›·Ù˘ ·ÙÚÈ΋˜ ı˘Û›·˜.

NÂÔÂÏÏËÓÈ΋ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·TÔ ı¤Ì· ‰ÂÓ ¿ÊËÛ ·‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ Ù˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜.O ÈÔ ÚÔÌËıÂ˚Îfi˜ Ù˘ ÂÎÚfiÛˆÔ˜, N›ÎÔ˜K·˙·ÓÙ˙¿Î˘, Û ÌÈ· ¤ÌÌÂÙÚË ÙÚÈÏÔÁ›·(1943) ÔÌfiÙÈÙÏË Ì ÙËÓ ·ÈÛ¯˘ÏÈ΋, ÌÂÙ·Û¯Ë-Ì·Ù›˙ÂÈ ÙÔÓ ·Ú¯·˚Îfi ̇ıÔ Û ÌÈ· ÚÔÛˆÈ΋ۇÓıÂÛË ÌÂÙ·Ê˘ÛÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ô˘ ÂÎ-ÊÚ¿˙ÂÈ ÙȘ ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘. ™ÙÔ §˘ÚÈÎfi HÌÂ-

ÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ™ˆÙ‹ÚË ™Î›Ë ˘¿Ú¯Ô˘Ó ›-Û˘ ‰‡Ô ÔÈ‹Ì·Ù·, O AÓıÚˆÔ˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘

Î·È O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÛÙÔÓ OÏ˘ÌÔ (1948).AÍÈÔÚfiÛÂÎÙÔ Â›Ó·È ÙÔ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎfi Ï˘ÚÈ-

Îfi ‰Ú¿Ì· ÙÔ˘ NÈÎËÊfiÚÔ˘ BÚÂÙÙ¿ÎÔ˘ O

¶ÚÔÌËı¤·˜ ‹ ÙÔ ·È¯Ó›‰È ÌÈ·˜ ̤ڷ˜ (1978)ÁÈ· ÙËÓ ÚˆÙÔÙ˘›·, ÙËÓ ÔÈËÙÈ΋ ·ÚÙÈfi-ÙËÙ· Î·È ÙȘ ÛÎËÓÈΤ˜ ·ÚÂÙ¤˜ ÙÔ˘. ™¯ÔÏÈ·-ÛÙ‹˜ Î·È Ù˘ K·˙·ÓÙ˙·ÎÈ΋˜ ÙÚÈÏÔÁ›·˜, ÔBÚÂÙÙ¿ÎÔ˜ ‰ÂÓ ÙÔÔıÂÙÂ›Ù·È Û ÌÈ· Û˘ÁÎÂ-ÎÚÈ̤ÓË ÈÛÙÔÚÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô. ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›¤Ó·Ó ¶ÚÔÌËı¤· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Ì·˜, Û˘ÁÎÂÚ·-ÛÌfi ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎÒÓ Ù¿ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfi-ÓÙÔ˜, fiˆ˜ ÙÔ ‚˘ÚˆÓÈÎfi Ûı¤ÓÔ˜, Ù· ȉÂÒ-‰Ë ÙÔ˘ ™¤Ïϸ Î·È Ë ˘·ÚÍȷ΋ ÊÈÏÔÛÔÊ›·ÙÔ˘ §fiÔ˘ÂÏ. E›Ó·È Ô Ú·ÏÈÛÙ‹˜ ¶ÚÔÌËı¤·˜ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·, Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÈ̤ÓÂÈ Ó· Ì¿-¯ÂÙ·È «ÁÈ· ÙÔÓ ·ÁÒÓ·», ·ÊÔ‡ Ì’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓÙÚfiÔ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ˘·ÚÍȷ΋·Ó¿ÁÎË ÙÔ˘ ÛÎÂÙfiÌÂÓÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Ó··ÁˆÓ›˙ÂÙ·È ·ÈÒÓÈ·.

BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:

Vernant, J.-P., Vidal Naquet, P., «Mythand Tragedy» Zone, 1990.

Segal, E., (επιμ.), «Greek Tragedy:Modern Essays in Criticism», Harper &Row 1983.

Austin, N., «Meaning and Being inMyth», Pennsylvania state UniversityPress, 1990.

Trousson, R., «Le Theme de Prometheedans la litterature Europeene», Droz1964.

Raizis, M.B., «From Caucasus toPittsburgh: The Prometheus Theme inBritish and American Poetry», Gnosis,1982).

Raizis, M.B., «O Πρ�μηθέας τ�υ Bρετ-τάκ�υ» (Mνήμη τ�υ π�ιητή N. Bρεττά-κ�υ, 1912-1991), επ. Π. Mαστρ�δημή-τρης, Aθήνα 1993.

Õ Φρειδερ κοςN τσε (1844-1900). Kατ� την

�ποψ� του, Oιδ -ποδας καιΠρομηθ�αςδεν ε ναι πα-ρ� δ�ο απ�τα πολλ�πρ�σωπατου θεο�Διον�σου.

Õ Nικηφ�ροςBρεττ�κος (1912-1991). Tο �ργοτου «O Προμηθ�ας� το παιχν δι μιαςμ�ρας» διακρ νε-ται για την πρω-τοτυπ α, τις σκη-νικ�ς αρετ�ς καιτην ποιητικ� αρ-τι�τητ� του.

à N κος Kα-ζαντζ�κης(1883-1957).O πιο «προμη-θεϊκ�ς» εκπρ�-σωπος της νεο-ελληνικ�ς λο-γοτεχν ας, σεμια �μμετρητριλογ α του(1943), ομ�-τιτλη με εκε -νην του Aισχ�-λου, μετασχη-ματ ζει τον αρ-χαϊκ� μ�θο σεμια προσωπι-κ� σ�νθεσημεταφυσικο�χαρακτ�ρα,που εκφρ�ζειτις αναζητ�-σεις του.

8 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

Π�σχων υπρμαχος της ανθρωπ�τητας

Tης A°°Œ§∞˜ T∞ªμÕ∫∏

Eπιμελ�τριας Tμ�ματοςΔυτικοευρωπαϊκ�ς Zωγραφικ�ς, Eθνικ� Πινακοθ�κη και Mουσε�ο

Aλ�ξανδρου Σο�τζου

O¶POMH£EA™, ˆ˜ ¿Û¯ˆÓ˘¤ÚÌ·¯Ô˜ Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙË-Ù·˜ Ô˘ ·„ËÊ¿ ÙÔ˘˜ ÎÂÚ·˘-

ÓÔ‡˜ ÙÔ˘ ¢›· Î·È ˆ˜ ۇ̂ÔÏÔ ÙÔ˘·ÁÒÓ· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ Ó‡̷ÙÔ˜ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ Ù˘Ú·ÓÓ›·, ÁÓÒÚÈÛ ÌÂ-Á¿ÏË ‰ËÌÔÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙË ÓÂfiÙÂÚË Â˘-Úˆ·˚΋ Ù¤¯ÓË. O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÙÔÏÌ¿-ÂÈ Ó· ÎϤ„ÂÈ ÙË ÊˆÙÈ¿ ·fi ÙÔ˘˜ ıÂ-Ô‡˜ ηÈ, Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· Ù˘ AıËÓ¿˜,Ó· ÙË ¯·Ú›ÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜. °È·

ÙÈ̈ڛ·, Ô Z¢˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ÙËÓˆÚ·›· ¶·Ó‰ÒÚ·, Ô˘ ÎÚ‡‚ÂÈ Ì¤Û·ÛÙÔ ÎÔ˘Ù› Ù˘ fiÏ· Ù· ‰ÂÈÓ¿, Ì ÛÎÔfiÓ· Ù· ÛÎÔÚ›ÛÂÈ ·Ó¿ ÙÔÓÎfiÛÌÔ. H ÌÔÈÚ·›· ·˘Ù‹ËÚˆ›‰· ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ı¤Ì·‰‡Ô ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÎÒÓ ÈÓ¿-ΈÓ, ÙÔ˘ NÙ¿ÓÙ °Î·ÌÚȤÏPÔÛ¤ÙÈ (1869) Î·È ÙÔ˘ T˙ÔÓ°Ô˘›ÏÈ·Ì °Ô˘fiÙÂÚ¯·Ô˘˙(1849-1917). O ¶ÚÔÌËı¤·˜Î·ÙÔÚıÒÓÂÈ Ó· ÙËÓ ·Ôʇ-ÁÂÈ, Ô ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘ fï˜,EÈÌËı‡˜, Ì·ÁÂ̤ÓÔ˜ ·fi ÙËÓÔÌÔÚÊÈ¿ Ù˘, ÙËÓ ·ÓÙÚ‡ÂÙ·È.

H ÙÈ̈ڛ· Ô˘ ÂÈÊ˘Ï¿ÛÛÂÈ Ô Z¢˜ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ‹Úˆ· Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈοÛÎÏËÚ‹: ‚¿˙ÂÈ Ó· ÙÔÓ ·Ï˘ÛÔ‰¤ÛÔ˘Ó

O ¶ÚÔÌËı¤·˜ÛÙË ÓÂfiÙÂÚË Â˘-Úˆ·˚΋ Ù¤¯ÓË

H «Προμηθ�ας»(1882). Πνακαςτου Aρνολντ Mπα-κλιν. Συλλογ� Mπα-ρλλα Σ�γχρονηςT�χνης, Π�ρμα.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 9

H «Προμηθ�ας Δεσμ�της» σε πνακα των Π�τερ Π�ουλ Pο�μπενς και Φρανς Σν�ιντερς, 1611-12. Γιατους ηγεμ�νες της εποχ�ς της απολυταρχας του μπαρ�κ, που αρ�σκονταν να παρομοι�ζουν τον εαυτ�τους με τον Δα, η σκην� �που ο δειν�τερος αντπαλος του θεο�, αλυσοδεμ�νος, σπαρ�σσεται απ� τοναετ�, �ταν απ� τις πλ�ον προσφιλες. Mουσεο T�χνης της Φιλαδελφεας, Συλλογ� W. P. Wilstach.

10 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

ÛÙÔÓ K·‡Î·ÛÔ Î·È ÛÙ¤ÏÓÂÈ ¤Ó·Ó ·ÂÙfi,ÁÈÔ ÙÔ˘ T˘ÊÒÓ· Î·È Ù˘ E¯È‰Ó·˜, Ó·ÙÔ˘ ηٷÙÚÒÂÈ Î·ıËÌÂÚÈÓ¿ ÙÔ Û˘ÎÒÙÈ,Ô˘ fï˜ ·Ó·Ï¿ıÂÙ·È Û˘Ó¯Ҙ ‰È·È-ˆÓ›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ. MÂÙ¿ ¿Ú·ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ·, Ô Z¢˜ ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÙÔÓ ÁÈÔÙÔ˘ HÚ·ÎÏ‹ Ó· ÙÔÓ ·ÂÏ¢ıÂÚÒÛÂÈ.

™‡Ìʈӷ Ì ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚË ·Ú¿-‰ÔÛË, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ˘‹ÚÍÂ Î·È ‰ËÌÈ-Ô˘ÚÁfi˜ ·ÓıÚÒˆÓ, fiˆ˜ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·ÈÛ ÌÈ· ڈ̷˚΋ Û·ÚÎÔÊ¿ÁÔ (¶·Ú›ÛÈ,§Ô‡‚ÚÔ, 220 Ì.X.). H ηٷÁˆÁ‹ fï˜Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜ ·fi ÂΛÓÔÓ Î·Ù·-΢ÚÒÓÂÙ·È Î·È ·fi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÔÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ¢Â˘Î·Ï›ˆÓ ·ÓÙÚ‡ÙËΠÙËÓ¶‡ÚÚ·, ÎfiÚË ÙÔ˘ EÈÌËı¤· Î·È Ù˘¶·Ó‰ÒÚ·˜ Î·È ÔÈ ‰˘Ô ÙÔ˘˜ ˘‹ÚÍ·Ó ÔÈÌfiÓÔÈ ÂÈ˙‹Û·ÓÙ˜ ÙÔ˘ K·Ù·ÎÏ˘ÛÌÔ‡.

H ·ÓÙ›ÏË„Ë fiÙÈ Ô EÈÌËı¤·˜ Û˘Ó‰¤Â-Ù·È Ì ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙˆÓ ˙ÒˆÓ Î·È ÙȘ Û·Ú-ÎÈΤ˜ ·ÔÏ·‡ÛÂȘ, ÂÓÒ Ô ¶ÚÔÌËı‡˜ ÌÂÂΛÓÔÓ ÙÔ˘ Ó‡̷ÙÔ˜ Î·È Ù˘ ‰È¿ÓÔÈ-·˜, ·Ó¿ÁÂÙ·È ÛÙÔÓ ¶Ï¿ÙˆÓ· Î·È ÛÙÔÓ¶ÚfiÎÏÔ, ÂÈ˙› fï˜ ˆ˜ ÙË ÓÂÔÏ·ÙˆÓÈ-΋ ÂΉԯ‹ ÙÔ˘ M·ÚÛ›ÏÈÔ ºÈÙÛ›ÓÔ (1433-1499) Î·È ÛÙ· Û¯fiÏÈ· ÙÔ˘ M¤ÈÎÔÓ.

¶È¤ÚÔ ÓÙÈ Kfi˙ÈÌÔH ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰‡Ô ·‰ÂÏÊÒÓ˘ÔÁÚ·ÌÌ›˙ÂÙ·È Û ¤Ó· ÌÔÓ·‰ÈÎfi ˙‡-

ÁÔ˜ ÈÓ¿ÎˆÓ Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ·fiÙÔÓ ÂÎÎÂÓÙÚÈÎfi ºÏˆÚÂÓÙÈÓfi ¶È¤ÚÔ ÓÙÈKfi˙ÈÌÔ (1461/2-1521) Î·È ·ÂÈÎÔÓ›˙Ô˘ÓÂÂÈÛfi‰È· ·fi ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌË-ı¤·. H ‰È‹ÁËÛË ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Â‰Ò Ó··ÎÔÏÔ˘ı› ÈÛÙ¿ ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘Genealogia Deorum ÙÔ˘ BÔηΛԢ,ÂÓÒ Ë Ù·‡ÙÈÛË ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ÂÍ·-ÎÔÏÔ˘ı› Ó· Â›Ó·È ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ΋: ·ÚÈ-ÛÙÂÚ¿ Ô ¶ÚÔÌËı‡˜ ‹ Ô EÈÌËı‡˜ ‰Ë-ÌÈÔ˘ÚÁ› ¤Ó·Ó ¿ÓıÚˆÔ ·fi ËÏfi, ÂÓÒÔ ¤ÙÂÚÔ˜ ÂÎ ÙˆÓ ‰‡Ô ·Ôı·˘Ì¿˙ÂÈ ÙÔ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÌ¿ ÙÔ˘. ™‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·-Ú¿‰ÔÛË Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô BÔοÎÈÔ˜, ÔEÈÌËı¤·˜ ˘‹ÚÍ ›Û˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ÂÓfi˜ ·ÓıÚÒÔ˘ ·fi ËÏfi Î·È ÙÈ̈ڋ-ıËΠÁÈ’ ·˘Ùfi ·fi ÙÔÓ ¢›·, Ô˘ ÙÔÓ ÌÂ-Ù·ÌfiÚʈÛ Û ›ıËÎÔ. ¢ÂÍÈ¿ ÂÈÎÔÓ›˙Â-Ù·È Ô ¶ÚÔÌËı‡˜ Ì·˙› Ì ÙËÓ AıËÓ¿,ÙËÓ ÔÔ›· Û˘Óԉ‡ÂÈ ÛÙÔÓ Ô˘Ú·ÓfiÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÎϤ„ÂÈ ÙË ÊˆÙÈ¿ ·fiÙÔ ¿ÚÌ· ÙÔ˘ ºÔ›‚Ô˘. ™ÙÔÓ ‰Â‡ÙÂÚÔ ›-ӷη Ë ÎÏÔ‹ Ù˘ ʈÙÈ¿˜ Û˘Ó‰˘¿˙ÂÙ·ÈÌ ÙËÓ ÙÈ̈ڛ· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·, ÂÓÒ ÔEÈÌËı‡˜ ÌÔÈ¿˙ÂÈ ·ÔÚÚÔÊË̤ÓÔ˜·fi Ù· ı¤ÏÁËÙÚ· Ù˘ ¶·Ó‰ÒÚ·˜. H ÂÈ-ÏÔÁ‹ ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ·fiÏ˘Ù·Ì ÙȘ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ¶È¤ÚÔ ÓÙÈ Kfi˙È-ÌÔ, ÂÓfi˜ ·ÏËıÈÓÔ‡ «ÚˆÙfiÁÔÓÔ˘» Ô˘«˙Ô‡Û Û ϿıÔ˜ ÂÔ¯‹», ·Ó ÎÚ›ÓÔ˘Ì·fi ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ·Ó·-

ʤÚÂÈ ÛÙË ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Ô B·˙¿ÚÈ.™ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ¢ÂÛÌÒÙË Ë ·ÓıÚÒÈ-

ÓË ˙ˆ‹ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È ˆ˜ ÛÙÂÚË̤ÓËÓÔ‹Ì·ÙÔ˜ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ·Ú¤Ì‚·ÛËÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·. Oˆ˜ ÔÈ Ì‡ıÔÈ Ô˘·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ·Ó-ıÚÒÈÓÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙËXÚ˘Û‹ EÔ¯‹ Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜, ¤ÙÛÈÎÈ ÂΛÓÔÈ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Âȉ¤¯ÔÓٷȉȷÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÂÚÌËÓ›˜. O ¢ÈÔÁ¤Ó˘ ÔK˘ÓÈÎfi˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ıˆÚÔ‡ÛÂÙËÓ ÚˆÙfiÁÔÓË ·ıˆfiÙËÙ· Î·È ·Ïfi-ÙËÙ· ˆ˜ Â˘Ù˘¯¤ÛÙÂÚË, ÂÓÒ ÙÔ ‰ÒÚÔÙ˘ ÛÔÊ›·˜ ¤ÊÂÚ ·Ó·fiÊ¢ÎÙ· ‰ÂÈÓ¿Î·È fiÓÔ. TÔ ÓfiËÌ· ÙˆÓ ‰‡Ô ÈӿΈÓÙÔ˘ ¶È¤ÚÔ ÓÙÈ Kfi˙ÈÌÔ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· Û˘ÓÔ-„›˙ÂÈ Û ÁÂÓÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜ ÙËÓ ¿Ô„ËÙÔ˘ BÔοÎÈÔ˘, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÔ›·Ë ·ÓıÚÒÈÓË ÊÏfiÁ· ‰È¤Ï˘Û ÌÂÓ ÙËÓ¿ÁÓÔÈ·, ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ fï˜ Ù˘ Â˘Ù˘¯›·˜Î·È Ù˘ ËÚÂÌ›·˜. K·Ù¿ ÙËÓ ¿Ô„Ë ÙÔ˘¶·ÓfiÊÛÎÈ, ÔÈ ›Ó·Î˜ ·˘ÙÔ› ÌÔÚ› Ó·¤¯Ô˘Ó οÔÈ· Û¯¤ÛË Ì ¿ÏϘ ÛÎËÓ¤˜·fi ÙËÓ ÚˆÙfiÁÔÓË ̇ ˆ‹, fiˆ˜ Â›Ó·È ÔÈÛÂÈÚ¤˜ ÙÔ˘ ΢ÓËÁÈÔ‡ Î·È ÙˆÓ ÂÚÈÂ-ÙÂÈÒÓ ÙÔ˘ HÊ·ÈÛÙÔ˘, Ô˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÈÛÂ›Û˘ Ô ¶È¤ÚÔ.

H ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛËO Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ Ì ¿ÏÏ· ÚfiÛˆ· Ô˘ÂÌϤÎÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÚȤÙÂȘ ÙÔ˘‹Úˆ·, ‰ÂÓ Â›Ó·È Î¿ÙÈ Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔ,ȉȷ›ÙÂÚ· ηٿ ÙËÓ AÓ·Á¤ÓÓËÛË. ¶Ô-χ ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô ¶¤ÙÂÚ KÔÚÓ¤ÏÈÔ˘˜(1783-1867) ı· ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂÈ Û ÙÔȯÔ-Áڷʛ˜ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· Ì ÙÔÓ ‹ÏÈÓÔ

¿ÓıÚˆÔ Î·È ÙËÓ AıËÓ¿, ÙËÓ ¶·Ó‰ÒÚ·

Î·È ÙÔÓ EÈÌËı¤· Î·È ÙËÓ AÂÏ¢ı¤Úˆ-

ÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ·fi ÙÔÓ HÚ·ÎÏ‹

(1829-30, MfiÓ·¯Ô, °Ï˘ÙÔı‹ÎË).EÓ·˜ ·ÎÏÔ˜ ÂÙ¿ Ô͢ÁÚ·ÊÈÒÓ (1894)Ô˘ ̆ ÔÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ M¿Í KÏ›Ó-ÁÎÂÚ (1857-1900) ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê› ›-Û˘ ‰È¿ÊÔÚ· ÛÙ¿‰È· Ù˘ ÔÏ˘Î‡Ì·-ÓÙ˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘.

O ¶ÚÔÌËı‡˜ ˆ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ ·Ó-ıÚÒˆÓ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Â›Û˘ Û ÌÈ·ÙÔȯÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ NÙÔ̤ÓÈÎÔ MÂη-ÊÔ‡ÌÈ (1486-1551) ÁÈ· ÙÔ ¶·Ï¿ÙÛÔM›ÓÙÈ ™ÂÚÁοÚÓÙÈ Ù˘ ™È¤Ó·˜, ÂÓÒ ÔPfiÛÔ ºÈÔÚÂÓÙ›ÓÔ (1494-1540) Û˘ÌÂ-ÚȤϷ‚ ÙËÓ ÎÏÔ‹ Ù˘ ʈÙÈ¿˜ Û ÌÈ·ÙÔȯÔÁÚ·Ê›· Ì ı¤Ì· ÙËÓ ·ÒÏÂÈ· Ù˘·ÈÒÓÈ·˜ ÓÂfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÎÙfiÚÔ˘ ÙÔ˘ºÔÓÙÂÓÂÌÏfi (1535-40), Ô˘ ÌÂٷʤÚ-ıËÎÂ Î·È Û ٷÈÛÂÚ› ÌÂÙ¿ ÙÔ 1540-50.EÍ¿ÏÏÔ˘, Û ۯ¤‰ÈÔ Ù˘ ›‰È·˜ ÂÔ¯‹˜,Ô˘ ˘ÔÁÚ¿ÊÂÙ·È ·fi ¤Ó·Ó ¿ÏÏÔ ‰È·-ÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÂÎÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ M·ÓÈÂÚÈ-ÛÌÔ‡, ÙÔÓ ¶·ÚÌÈÙ˙È·Ó›ÓÔ (1503-1590),Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÂÌ„˘¯ÒÓÂÈ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆ-Ô, ÂÓÒ Û ÌÈ· ¯·ÏÎÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ X¤-ÓÙÚÈÎ °ÎfiÏÙÛÈÔ˘˜ (1558-1617), Ô˘·ÔÙÂÏ› ̤ÚÔ˜ ÙˆÓ ÁÓˆÛÙÒÓ ÂÈÎÔÓÔ-ÁÚ·Ê‹ÛÂˆÓ ÁÈ· ÙȘ MÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂȘ ÙÔ˘O‚ȉ›Ô˘ (. 1589), Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ‰ËÌÈ-Ô˘ÚÁ› ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Î·È ÙÔÓ ÂÌ„˘¯Ò-ÓÂÈ Ì ÙË ÊˆÙÈ¿ ·fi ÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi.

™Â ‰‡Ô Û¯¤‰È· ÁÈ· ÙÔȯÔÁڷʛ˜ (.1603-1604), Ô AÓÈÌ¿Ï K·Ú¿ÙÛÈ(1560-1600) ·ÂÈÎfiÓÈÛ ÙËÓ AıËÓ¿ ηÈ

ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· Î·È ÙËÓ AÂÏ¢ı¤ÚˆÛË

ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ·fi ÙÔÓ HÚ·ÎÏ‹. MÈ· ÙÔÈ-¯ÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ °ÎÔ˘ÂÚÙÛ›ÓÔ (1591-1666), Ô˘ ‰ÂÓ ÛÒ˙ÂÙ·È Û‹ÌÂÚ·, ›¯Âˆ˜ ı¤Ì· ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· Ô˘ ÂÌ„˘¯Ò-ÓÂÈ ÙÔ ‹ÏÈÓÔ ¿Á·ÏÌ· Ì ÙË ÊˆÙÈ¿ (.1616). O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ¶˘ÚÊfiÚÔ˜, ÙÔ˘§Ô‡Î· T˙ÈÔÚÓÙ¿ÓÔ (1634-1705), ·ÔÙÂ-Ï› ̤ÚÔ˜ Ù˘ AÏÏËÁÔÚ›·˜ Ù˘ AÓıÚÒÈ-

H «Προμηθ�αςμπλε και κ�κ-κινος». Aκουα-ρ�λα του Φρ�-ντισεκ Kο�πκα,1909-1910.Πρ�γα, Eθνικ�Πινακοθ�κη.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 11

Ó˘ Zˆ‹˜ Î·È Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ M‰›-

ÎˆÓ (1682-83, ºÏˆÚÂÓÙ›·). O ›‰ÈÔ˜ ˙ˆ-ÁÚ¿ÊÈÛÂ Î·È ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ÙÔ˘¶ÚÔÌËı¤· ·fi ÙÔÓ HÚ·ÎÏ‹ Û ÌÈ· ÙÔÈ-¯ÔÁÚ·Ê›· ÁÈ· ÙÔ MÔ˘¤Ó PÂÙ›ÚÔ Ù˘M·‰Ú›Ù˘, Ô˘ ‰ÂÓ ÛÒ˙ÂÙ·È Û‹ÌÂÚ·.

H ·›ÛÈ· ·˘Ù‹ ¤Î‚·ÛË Ù˘ ÔÏ˘Ù¿Ú·-¯Ë˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ‰ÂÓ ··-ÓÙ¿Ù·È Û˘¯Ó¿ ÛÙËÓ Ù¤¯ÓË. AÂÈÎÔÓ›˙Â-Ù·È Û ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘KÚ›ÛÙÈ·Ó °ÎÚ›ÂÓÎÂÚÏ (1839-1916), ÔÔÔ›Ô˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÈÛ ›Û˘ ÌÈ· οˆ˜·ÓÔÚıfi‰ÔÍË ÂΉԯ‹ Ù˘ ÎÏÔ‹˜ Ù˘ʈÙÈ¿˜, ÙËÓ ÒÚ· Ô˘ Ô Z¢˜ ÎÔÈÌ¿Ù·ÈÌ ÙÔÓ °·Ó˘Ì‹‰Ë ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙÔ˘. ™Ò-˙ÂÙ·È Â›Û˘ ¤Ó· Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·

¶˘ÚÔÊfiÚÔ˘ (1636-38) ·fi ÙÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘¶¤ÙÂÚ ¶¿Ô˘Ï PÔ‡ÌÂÓ˜ (1577-1640)ÁÈ· ¤Ó·Ó ›Ó·Î· Ù˘ TfiÚ ÓÙ Ϸ ¶·-Ú¿‰·, ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ·Ó¤Ï·-‚ οÔÈÔ˜ ‚ÔËıfi˜ ÙÔ˘ ‰È¿ÛËÌÔ˘ ˙ˆ-ÁÚ¿ÊÔ˘. ™ÙËÓ ·ÏÏËÁÔÚÈ΋ fï˜ Û‡Ó-ıÂÛË ÙÔ˘ ºÚ·ÓÙ˜ AÓÙÔÓ M¿Ô˘ÏÌÂÚÙ˜(1724-1796) ‚Ï¤Ô˘Ì ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·

Ì ÙËÓ ¶·Ó‰ÒÚ· Î·È ÙÔÓ º·¤ıÔÓÙ· (.1788, MfiÓ·¯Ô). H AıËÓ¿ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·ÈÎ·È ¿ÏÈ Ó· ‰›ÓÂÈ „˘¯‹ ÛÙÔÓ ‹ÏÈÓÔ¿ÓıÚˆÔ Û’ ¤Ó· Ì·ÚÌ¿ÚÈÓÔ ·Ó¿ÁÏ˘ÊÔÙÔ˘ M¿ÚÙÂÏ TfiÚ‚·ÏÓÙÛÂÓ (1770-1844) Ô˘ ÛÒ˙ÂÙ·È Û ‰˘Ô ·Ú·ÏÏ·Á¤˜(1807-1808).

¢‡Ô ÙÔȯÔÁڷʛ˜ ÔÚÔÊ‹˜, Ô˘ ÎÔ-ÛÌÔ‡Ó ÙËÓ Aη‰ËÌ›· K·ÏÒÓ T¯ÓÒÓÙ˘ BȤÓÓ˘ Î·È ˙ˆÁÚ·Ê›ÛÙËÎ·Ó ·fiÙÔÓ AÓÛÂÏÌ ºfiÈÂÚÌ·¯ (1829-1880)·ÂÈÎÔÓ›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ˆ˜ È‰Ú˘-Ù‹ Ù˘ EÛÙ›·˜ (1875) Î·È ÙȘ øηӛ-‰Â˜ Ô˘ ıÚËÓÔ‡Ó ÙÔ ¯·Ìfi ÙÔ˘ ¶ÚÔÌË-ı¤· (1878). O ¶ÚÔÌËı‡˜ ¶˘ÚÊfiÚÔ˜

ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ı› Ó· ·ÔÙÂÏ› ËÁ‹¤ÌÓ¢Û˘ Î·È ÁÈ· ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ ÁÓˆ-ÛÙÔ‡˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·,fiˆ˜ Â›Ó·È Ô AÓÙÚ¤ M·ÛÛfiÓ (1965)Î·È Ô ¶ÔÏ NÙÂÏ‚fi (1969).

¶ÚÔÌËı‡˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘TÔÓ 17Ô fï˜ ·ÈÒÓ· Ô ¶ÚÔÌËı‡˜ ¢Â-

ÛÌÒÙ˘ ¿Óˆ ÛÙÔ ‚Ú¿¯Ô, Ì ÙÔÓ ·ÂÙfiÔ˘ ηٷÙÚÒÁÂÈ ÙÔ Û˘ÎÒÙÈ ÙÔ˘, ÎÂÚ‰›-˙ÂÈ ÙËÓ ÚÔÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ÎÔÚ˘Ê·›ˆÓ ÂÎ-ÚÔÛÒˆÓ ÙÔ˘ M·ÚfiÎ ÛÙËÓ IÙ·Ï›·,ÙËÓ IÛ·Ó›·, ÙË ºÏ¿Ó‰Ú· Î·È ÙËÓOÏÏ·Ó‰›·. H ÙÈ̈ڛ· ÙÔ˘ ·˘Ù‹ ·ÚÔ˘-ÛÈ¿˙ÂÈ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈ΋ Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· ÌÂÂΛÓË ÙÔ˘ TÈÙ˘Ô‡, ÂÓfi˜ ·Ì·ÚÙˆÏÔ‡Ô˘ ηٷ‰ÈοÛÙËΠÛÙÔ ›‰ÈÔ Ì·ÚÙ‡-ÚÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ó· ‰È·Èˆ-Ó›ÛÔ˘Ó ·˘Ù‹ ÙË ÊÔÚ¿ ‰‡Ô ·Ú·ÎÙÈÎ¿Ô˘ÏÈ¿, ˆ˜ ÙÈ̈ڛ· ÁÈ· ÙËÓ ·fiÂÈÚ·‚È·ÛÌÔ‡ Ù˘ §ËÙÒ˜. AÔÙ¤ÏÂÛÌ· ›-Ó·È Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È Û‡Á¯˘ÛË ÌÂÙ·Í‡ÙˆÓ ‰‡Ô, fiˆ˜ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÛÙËÓ ÂÚ›-ÙˆÛË ÙÔ˘ TÈÙ˘Ô‡ ÙÔ˘ TÈÙÛÈ¿ÓÔ, Ô˘·ÔÙÂÏ› ˙‡ÁÔ˜ Ì·˙› Ì ÙÔÓ ™›Û˘ÊÔ

(1649). TÔ ›‰ÈÔ ‰È·ÈÛÙÒÓÔ˘Ì ηÈÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ TÈÙ˘Ô‡ ÙÔ˘ XÔ˘-ۤ ÓÙ PÈ̤ڷ (1590/92-1652) Ô˘ÙÔÓ Û˘ÌÂÚȤϷ‚ ̷˙› Ì ÙÔÓ IÍ›ÔÓ·,ÙÔÓ T¿ÓÙ·ÏÔ Î·È ÙÔÓ ™›Û˘ÊÔ Û ÌÈ·ÁÓˆÛÙ‹ ÛÂÈÚ¿ (1632). O ›‰ÈÔ˜ ̇ ˆÁÚ¿ÊÈ-Û ›Û˘ ¤Ó·Ó ¶ÚÔÌËı¤·.

TËÓ ÎÏ·ÛÈ΋ fï˜ ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÙÔ˘Ù‡Ô˘ ·˘ÙÔ‡ ÔÊ›ÏÔ˘Ì ÛÙÔÓ ¶¤ÙÂÚ¶¿Ô˘Ï PÔ‡ÌÂÓ˜, Ì ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›·ÙÔ˘ ºÚ·Ó˜ ™Ó¿ÈÓÙÂÚ˜ (1579-1657) Ô˘˙ˆÁÚ¿ÊÈÛ ÙÔÓ ·ÂÙfi (1618). O PÔ‡-ÌÂÓ˜ ÁÓÒÚÈ˙ ›Ûˆ˜ ÙÔÓ TÈÙ˘fi ÙÔ˘ PÈ-̤ڷ ›Ù ·fi ÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô Â›Ù·fi ÙË ¯·ÏÎÔÁÚ·Ê›· Ô˘ ÊÈÏÔÙ¤¯ÓËÛÂÙÔ 1566 ηٿ ÙÔ ÚfiÙ˘Ô Ô KÔÚÓ¤ÏÈ-

H Πανδ�ρα, φιλοτεχνημ�νη απ� τον Tζον Γουλιαμ Γου�τερχαουζ(1849-1917). Iδιωτικ� συλλογ� (φωτ.: Fine Art Photographs).

12 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

à Πι�ρο ντι K�ζι-μο (1462 - 1521),«Iστορες τουΠρομηθ�α». Eπ�-νω: «Πλ�θονταςτον πρ�το �νθρω-πο» (1515-20): οΠρομηθ�ας τηστιγμ� που δνειμορφ� στον �ν-θρωπο με τη βο�-θεια του αδελφο�του, Eπιμηθ�α.M�ναχο, Παλαι�Πινακοθ�κη. K�-τω: «H κλοπ� τηςΦωτι�ς» (1515-20). Στρασβο�ρ-γο, Mουσεο Kα-λ�ν Tεχν�ν.

Ô˘˜ KÔÚÙ. H ÙÈ̈ڛ· ÙÔ˘ TÈÙ˘Ô‡, Ô˘ÂÚÌËÓ‡ÙËÎÂ Î·È ˆ˜ ·ÏÏËÁÔÚ›· ÙˆÓÛ˘ÓÂÂÈÒÓ ÙÔ˘ ·¯·Ï›ÓˆÙÔ˘ ¤ÚˆÙ·,˘‹ÚÍÂ Ë ËÁ‹ Ù˘ ¤ÌÓ¢Û˘ ÙÔ˘ MÈ-¯·‹Ï AÁÁ¤ÏÔ˘ ÁÈ· ¤Ó· ÂÚ›ÊËÌÔ Û¯¤-‰ÈÔ (1532). ™ÙÔÓ ›Ó·Î¿ ÙÔ˘, Ô PÔ‡-ÌÂÓ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ÂËÚ·Ṳ̂ÓÔ˜ ·fi ÙÔÛ¯¤‰ÈÔ ·˘Ùfi, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙÔ ÂÚ›ÊË-ÌÔ ÂÏÏËÓÈÛÙÈÎfi Û‡ÌÏÂÁÌ· ÙÔ˘ §·Ô-ÎfiˆÓÙÔ˜ Ì ÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ÊÈÏÔÙ¤¯ÓËÛ ۯ¤‰È· ηٿ ÙËÓ ·Ú·-ÌÔÓ‹ ÙÔ˘ ÛÙË PÒÌË. YÔÛÙËÚ›¯ÙËÎÂÌ¿ÏÈÛÙ· fiÙÈ Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘

ÙÔ˘ Â›Ó·È ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÌÈ·¤ÎÊÚ·ÛË, ÌÈ· ·fiÂÈÚ· ·Ó··Ú¿ÛÙ·-Û˘ ÙÔ˘ ÂÚ›ÊËÌÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ E˘¿ÓıËÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ¢›· ÛÙÔ ¶ÂÏÔ‡˙ÈÔ˘Ì, Ô˘ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Ô A¯ÈÏχ˜ T¿ÙÈÔ˜. ™ÙËÛ‡ÓıÂÛË ÙÔ˘ PÔ‡ÌÂÓ˜ ·Ú·¤ÌÔ˘ÓÎ·È ÔÈ ÂΉԯ¤˜ ÙÔ˘ °È¿ÎÔÌ °ÈfiÚÓÙÂÓ˜(. 1640. Î·È ¿ÏÈ ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÌÂ

ÙÔÓ ºÚ·Ó˜ ™Ó¿ÈÓÙÂÚ˜) ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ T¤-ÔÓÙÔÚ PfiÌÔ˘Ù˜ (1593-1637). ™ÙÔÓ ›-ӷη ÙÔ˘ °ÈfiÚÓÙÂÓ˜ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘EÚÌ‹ ˘Ô‰ËÏÒÓÂÈ ›Ûˆ˜ ÙËÓ ÂÈΛÌÂ-ÓË ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ÙÔ˘ TÈÙ¿Ó·, Ì ÙËÓ·ÔÎ¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ Ì˘ÛÙÈÎÔ‡, ··Ï‡ÓÔ-ÓÙ·˜ οˆ˜ ÙËÓ ÙÚ·ÁÈÎfiÙËÙ· Ù˘ Û‡Ó-ıÂÛ˘ ÙÔ˘ PÔ‡ÌÂÓ˜.

H ÁÓˆÛÙ‹ ÛÂÈÚ¿ PÈ̤ڷ Ê·›ÓÂٷȈ˜ ÂËÚ¤·ÛÂ Î·È ÙÔÓ §Ô‡Î· T˙ÈÔÚ-ÓÙ¿ÓÔ ÛÙË Û‡ÏÏË„Ë ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·

¢ÂÛÌÒÙË (. 1.652). AÓ·ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂÎ·È ¿ÏÈ ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ÂÚ›ÊË-ÌÔ˘ Û˘ÌϤÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ §·ÔÎfiˆÓÙÔ˜,·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ÌÔÚÊ‹˜ ÙÔ˘ AÌ·Ó ÛÂÌÈ· ÙÔȯÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Mȯ·‹Ï AÁÁ¤-ÏÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ K·¤Ï· ™ÈÛÙ›Ó·, ηıҘ›Û˘ ÙÔ ÎÈ¿ÚÔ-ÛÎÔ‡ÚÔ ÙÔ˘ K·Ú·-‚¿Ù˙ÈÔ (1573-1610). O Ú·ÏÈÛÌfi˜fï˜ ‰ÂÓ ÊÙ¿ÓÂÈ Â‰Ò ÛÙ· ¿ÎÚ·, fiˆ˜ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘, ›Û˘ ÂËÚÂ-

·Ṳ̂ÓÔ˘ ·fi ÙÔÓ PÈ̤ڷ, ™·Ï‚·ÙfiÚPfi˙· (1615-1673), fiÔ˘ Ë ·ÁÚÈfiÙËÙ·Ù˘ ÛÎËÓ‹˜ (. 1637) ÚÔηÏ› Û¯Â-‰fiÓ ÙÔÓ ·ÔÙÚÔÈ·ÛÌfi. E‰Ò Ô Î·ÏÏÈ-Ù¤¯Ó˘ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ›Ûˆ˜ Î·È ÌÈ· ÊÈÏÔ-ÛÔÊÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë Ì ÛÙˆÈ΋ ηÙ‡-ı˘ÓÛË. T¤ÏÔ˜, ÛÙ· ‚È‚Ï›· ÂÌ‚ÏËÌ¿-ÙˆÓ, Ë ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ¢Â-

ÛÌÒÙË Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi ·ÔÊı¤ÁÌ·-Ù· fiˆ˜ In Amatores Meretricium ηÈCuriositas Fugienda Est.

¢È·ÊÔÚÂÙÈ΋ Â›Ó·È Ë ÛÎËÓ‹ fiÔ˘ ÔHÊ·ÈÛÙÔ˜ ·Ï˘ÛÔ‰¤ÓÂÈ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·(. 1.623) Ì ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ EÚÌ‹,ÛÙÔÓ ›Ó·Î· ÙÔ˘ ÎÔÚ˘Ê·›Ô˘ ÂÎÚÔÛÒ-Ô˘ ÙÔ˘ ηڷ‚·Ù˙ÈÛÌÔ‡ Ù˘ O˘ÙÚ¤-¯Ù˘, NÙÈÚÎ ‚·Ó M·ÌÔ‡ÚÂÓ (.1595-1624). AÎÚ·›· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· η-ıÚÂÊÙ›˙ÔÓÙ·È Â‰Ò ÛÙ· ÚfiÛˆ· ÙˆÓÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Ù˘ ÛÎËÓ‹˜, Ë ÎÏ·ÛÈ-΋ ÂΉԯ‹ Ù˘ ÔÔ›·˜ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È

Î·È ¿ÏÈ Û ¤Ó·Ó ›Ó·Î· ÙÔ˘ Û˘Ì·-ÙÚÈÒÙË ÙÔ˘, Z·Î ÓÙ °Î¤ÈÓ °ã (1637-41).™Â ¤Ó· Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ X¤ÓÚÈ ºÔ˘˙¤ÏÈ(1741-1825) Ô HÊ·ÈÛÙÔ˜ ·Ï˘ÛÔ‰¤ÓÂÈÙÔÓ ‹Úˆ· Ì·˙› Ì ÙÔÓ B›· Î·È ÙÔ KÚ¿-ÙÔ˜, ÂÓÒ Û ‰‡Ô ¿ÏÏ· Û¯¤‰È· ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘,Ô ‹Úˆ·˜ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ‰ÂÛÌÒÙË˜Î·È Ì·˙› Ì ÙËÓ IÒ (. 1770-71). O ¶ÚÔ-

ÌËı¤·˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘ Â›Ó·È ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ÙÔ ı¤-Ì· Î·È ÂÓfi˜ ۯ‰›Ô˘ Ô˘ ÊÈÏÔÙ¤¯ÓËÛÂÔ T˙ÔÓ ºÏ¿ÍÌ·Ó (1741-1825) ÁÈ· ÙËÓÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË Ù˘ ÙÚ·Áˆ‰›·˜ ÙÔ˘ AÈ-Û¯‡ÏÔ˘ (1792-94).

H ÎÔڇʈÛË ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ‰Ú¿Ì·ÙÔ˜ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ı› Ó· ··Û¯ÔÏ› Î·È ÙÔ˘˜Î·ÏÏÈÙ¤¯Ó˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ô˘fï˜ ‰ÂÓ ÂÈ̤ÓÔ˘Ó Û ·Ó·ÙÚȯȷÛÙÈ-Τ˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ. £· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘ÌÂÂ‰Ò ÙȘ ÙÚÂȘ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘ AÚÓÔÏ-ÓÙ M¤ÎÏÈÓ (1827-1903). ™Â Ì›· ·fi·˘Ù¤˜, ¤Ó· ÂÓÙ˘ˆÛȷο ʈÙÈṲ̂ÓÔ

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 13

‚Ú·¯Ò‰Â˜ ÙÔ›Ô, Ô˘ ı˘Ì›˙ÂÈ ÙȘAÏÂȘ Î·È fi¯È ÙË MÂÛfiÁÂÈÔ, ÂÓÙ›ÓÂÈÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙË ‰Ú·Ì·ÙÈÎfiÙËÙ¿ Ù˘ÛÎËÓ‹˜ ·fi ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ TÈÙ¿-Ó·, Ô˘ ¯¿ÓÂÙ·È Ì¤Û· ÛÙÔÓ ÂÚ›Á˘ÚÔ.™ÙÔÓ ÂÚ›ÊËÌÔ fï˜ ›Ó·Î· ÙÔ˘ °ÎÈ-ÛÙ¿‚ MÔÚfi (1826-1898) Ô ¶ÚÔÌËı‡˜,Ô˘ ı˘Ì›˙ÂÈ Ê·ÓÂÚ¿ ÙÔÓ XÚÈÛÙfi, ·ÙÂ-Ó›˙ÂÈ Û˘ÏÏÔÁÈṲ̂ÓÔ˜ Ì Á·Ï‹ÓÈ· ¤Î-ÊÚ·ÛË ÙÔÓ ÔÚ›˙ÔÓÙ·, ÚԂϤÔÓÙ·˜›Ûˆ˜ ÙËÓ ·›ÛÈ· ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋ ¤Î‚·ÛËÙˆÓ ‰ÂÈÓÒÓ ÙÔ˘, ÂÓÒ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·Ô-ÙÂÏ› ¤Ó· ۯ‰fiÓ ·Ú·Ì˘ı¤ÓÈÔ ÙÔ›Ô.T¤ÏÔ˜, Ì ÙÔ ›‰ÈÔ ı¤Ì· ·Û¯ÔÏ‹ıËÎÂÎ·È Ô NÙ K›ÚÈÎÔ (1908-9).

ø˜ ÊÔÚ¤·˜ ÁÓÒÛ˘, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Ó· ÂÈÏÂÁ› ˆ˜ ı¤Ì· Ù˘ÙÔȯÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ MÂÍÈηÓÔ‡XÔÛ¤ KÏÂ̤ÓÙ OÚfiÛÎÔ (1883-1949)ÁÈ· ÙË ‰È·ÎfiÛÌËÛË Ù˘ ·›ıÔ˘Û·˜ ÙÔ˘KÔÏÏÂÁ›Ô˘ KϤÚÌÔÓÙ Ù˘ K·ÏÈÊfiÚÓÈ·˜.

AÍ›˙ÂÈ Â›Û˘ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ȉȷ›ÙÂ-Ú· ÙÔ ÙÚ›Ù˘¯Ô ÙÔ˘ OÛÎ·Ú KÔÎfiÛηÌ ٛÙÏÔ ¶ÚÔÌËı‡˜ (1950) Ô˘ ıˆÚ›ÙÔÓ ÎϤÊÙË Ù˘ ʈÙÈ¿˜ ۇ̂ÔÏÔ Ù˘·Ú¿ÙÔÏÌ˘ ‰È¿ÓÔÈ·˜ Ô˘ ı¤ÏÂÈ Ó·ÂÍÔÌÔȈı› Ì ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ Î·È ÙÂÏÈο·˘ÙÔηٷÛÙÚ¤ÊÂÙ·È.

™ÙËÓ ÔÌfiÙÈÙÏË Û‡ÓıÂÛË ÙÔ˘ M·ÍM¤ÎÌ·Ó (1942) Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜, Ì ٷ·ÓÔȯٿ ÙÔ˘ ¯¤ÚÈ· ı˘Ì›˙ÂÈ ÙÔÓ EÛÙ·˘-ڈ̤ÓÔ. TË ı¤ÛË ÙÔ˘ ·ÂÙÔ‡ ·›ÚÓÂÈÂ‰Ò ¤Ó· ÂÈıÂÙÈÎfi Á·Ï¿˙ÈÔ Ô˘Ï›, Û‡Ì-‚ÔÏÔ Ù˘ ÁÓÒÛ˘, Ô˘ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ÛÙfi¯ÔÙËÓ Î·Ú‰È¿, ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ˘ Û˘Ó·ÈÛı‹-Ì·ÙÔ˜. O ηÈÓÔ‡ÚÁÈÔ˜ ·˘Ùfi˜ ¶ÚÔÌË-ı‡˜ - XÚÈÛÙfi˜ - Agni, Á›ÓÂÙ·È ¤ÙÛÈ,ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÙÔ˘, Ô ÌÔÓ·¯È-Îfi˜ Ì¿ÚÙ˘Ú·˜, Ô˘ ‚·Û·Ó›˙ÂÙ·È ·fiÙÔ ÂχıÂÚÔ Ó‡̷ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ›ӷȷÔÊ·ÛÈṲ̂ÓÔ˜ Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ·Á¿ËÎ·È ÁÓÒÛË. T¤ÏÔ˜, Ô ÌÈÓÈÌ·ÏÈÛÙÈÎfi˜

Î·È ÌÔÓԯڈ̷ÙÈÎfi˜ ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÙÔ˘M¿ÚÓÙ NÈÔ‡Ì·Ó (1908-1970) ‰ÂÓÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Ù›-ÔÙ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÌÈ· ‰˘Ó·ÌÈÎfi-ÙËÙ· ¤ÎÙ·Û˘ ÙÔ˘ Û˘Ì‚ÔÏÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘·ÎfiÌË Î·È ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ ÈÔ ·ÎÚ·›·˜·Ê·›ÚÂÛ˘ (1962).

°Ï˘ÙÈ΋MÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi ‰È·ÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ Áχ-Ù˜ ÚÔÛı¤ÙÂÈ ÌÂÚÈΤ˜ ·ÎfiÌ· ÂÚÌË-Ó›˜ ÙˆÓ Î˘ÚÈfiÙÂÚˆÓ ÛÙ·ıÌÒÓ Ù˘˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ Ôχ·ıÔ˘ TÈÙ¿Ó·. EÓÙ˘ˆ-ÛÈ¿˙ÂÈ Ô ÎÏ·ÛÈÎÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·

¢ÂÛÌÒÙË ÙÔ˘ NÈÎÔÏ¿ ™ÂÌ·ÛÙÈ¿ÓAÓÙ¿Ì (1738). TÔ ›‰ÈÔ ı¤Ì· ÂÓ¤Ó¢Û‰‡Ô Ì·ÚÌ¿ÚÈÓ· ÁÏ˘Ù¿ ÙÔ˘ KÔÓÛÙ·-ÓÙ›Ó M·ÓÎÔ‡˙È (1911 Î·È 1949). O¶ÔÏ M¿ÓÛÈ (1885-1966) ¤ÏÂÍ ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤· ¶˘ÚÊfiÚÔ ˆ˜ ı¤Ì· ÂÓfi˜ ›-

¯Ú˘ÛÔ˘ ÁÏ˘ÙÔ‡ Ô˘ ‰È·ÎÔÛÌ› ÙÔ ÛÈ-ÓÙÚÈ‚¿ÓÈ ÙÔ˘ PfiÎÊÂÏÂÚ ™¤ÓÙÂÚ Ù˘N¤·˜ YfiÚ΢ (1933-44). ™Ù· Û¯¤‰È¿ÙÔ˘ fï˜ ÁÈ· ÌÈ· ÚÔÌËıÂ˚΋ ÙڤϷ,ÙÔÓ Û˘ÌÂÚȤϷ‚Â Î·È ˆ˜ ¶˘ÚÊfiÚÔ,Î·È ˆ˜ ¢ÂÛÌÒÙË Î·È Î·Ù¿ ÙË Ï˘ÙÚˆÙÈ-΋ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ HÚ·-ÎÏ‹ (1955).

™Â ‰‡Ô Û¯¤‰È· Ô EÚÓÛÙ M¿ÚÏ·¯(1908) ÙÔÓ ·ÂÈÎfiÓÈÛ ˆ˜ ÁχÙË ·Ó-ıÚÒˆÓ, ÂÓÒ Ô X¤ÓÚÈ MÔ˘Ú ÊÈÏÔÙ¤-¯ÓËÛ ÏÈıÔÁڷʛ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÎÔÓÔ-ÁÚ¿ÊËÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ÙÔ˘ °Î·›ÙÂÛÙË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ AÓÙÚ¤ ZÈÓÙ(1950). H ÈÔ ÚˆÙfiÙ˘Ë ›Ûˆ˜ Û‡ÓıÂ-ÛË ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙÔÓ Z·Î §›¯ÈÙ˜ (1891-1973) Ô˘, Û ¤Ó· ÌÚÔ‡ÓÙ˙ÈÓÔ ÁÏ˘-Ùfi, ÙÔÓ Ê·ÓÙ¿ÛÙËΠӷ ÛÙÚ·ÁÁ·Ï›˙ÂÈÙÔ ·Ú·ÎÙÈÎfi ÙËÓfi (1943-44), οÙÈÔ˘ ı· Ù·›ÚÈ·˙ ·fiÏ˘Ù· Ì ÙËÓ ÚÔ-ÛˆÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘.

Õ «Προμηθ�ας»κατ� τον MαξMπ�κμαν,1942. Iδιωτικ�συλλογ�.

H Kοστο�μι του Nκου Xατζηκυρι�κου - Γκκαγια τον Προμηθ�α. Σχεδι�στηκε για την παρ�-σταση της «Eλληνικ�ς Σκην�ς» της Aννας Συνο-δινο� το 1967. Aθ�να, Mουσεο Mπεν�κη, Πινα-κοθ�κη Xατζηκυρι�κου - Γκκα.

14 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

T�λμηοδ�νη

καρτερ�αλ�τρωση H O P�σος συνθτης Aλεξ�ντρ

Σκρι�μπιν (1872-1915) (φωτ.: Bερο-λ�νο, Aρχε�ο Tχνης και Iστορ�ας).

Tου Nÿ∫√À A. ¢√¡ΔÕ

Kριτικο� μουσικς

OMY£O™ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ¤¯ÂÈÂÌÓ‡ÛÂÈ Ï‹ıÔ˜ ¤ÚÁˆÓ Û˘Ì-ʈÓÈ΋˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÊˆÓËÙÈ΋˜

ÌÔ˘ÛÈ΋˜ (ÔÚ·ÙfiÚÈ· Î·È fiÂÚ˜). TÔı¤Ì· ÙÔ˘ TÈÙ¿Ó· Ô˘ ·„ËÊ¿ ÙÔÓ ·Ù¤-Ú· ÙˆÓ ıÂÒÓ Î·È ‚ÔËı¿ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒ-Ô˘˜ Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ÛÎÏËÚ‹ ÙÈ̈-Ú›· ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ÂΉԯ‹ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘·ÓıÚÒÔ˘, Û˘Ó¿Ú·˙·Ó ȉȷ›ÙÂÚ·ÙÔ˘˜ Û˘Óı¤Ù˜ ÙÔ˘ ÚÔÌ·ÓÙÈÛÌÔ‡.

TËÓ ·˘Ï·›· ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ˘„ÒÓÂÈÙÔ 1801 Ô MÂÙfi‚ÂÓ Ì ÙË ÌÔ˘ÛÈ΋ ÁÈ·ÙÔ Ì·Ï¤ÙÔ ÙÔ˘ ™·Ï‚·ÙfiÚ BÈÁηÓfi T·

Ï¿ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·. TÔ fiÛÔ ÂÓ¤-Ó ÙÔÓ Û˘Óı¤ÙË Ë ‚·ÛÈ΋ ȉ¤· Ù˘˘fiıÂÛ˘ Ê·›ÓÂÙ·È ·fi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÂÂÍÂÚÁ¿ÛÙËΠı¤Ì·Ù·Ù˘ ÌÔ˘ÛÈ΋˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ÛÙËÓ 3ËÙÔ˘ Û˘Ìʈӛ· (HÚˆÈ΋), ·Ú¯Èο ·ÊÈÂ-ڈ̤ÓË ÛÙÔÓ BÔÓ·¿ÚÙË. TÔ Ì·Ï¤ÙÔ·¤Ù˘¯Â ‰ÈfiÙÈ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÂÊËÌÂ-Ú›‰Â˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, Ô MÂÙfi‚ÂÓ Û˘Ó¤ıÂ-Û «Ì Ôχ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÛÔ˘‰‹ ·’

fi,ÙÈ ··ÈÙ› ¤Ó· ̷ϤÙÔ Î·È ‰ÂÓ ¤‰ˆÛÂ

η̛· ÚÔÛÔ¯‹ ÛÙÔÓ ¯ÔÚfi (...) ™ÙË ÌÔ˘-

ÛÈ΋ ÙÔ˘, Ù· ¿ÓÙ· ¤¯Ô˘Ó Ôχ ÌÂÁ·Ï‡-

ÙÂÚ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ ·’ fi,ÙÈ ı· fiÊÂÈÏ·Ó ...».AÎfiÌ· Î·È Û‹ÌÂÚ· ÙÔ ¤ÚÁÔ Û¿ÓÈ··ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ¯ÔÚfi‰Ú·Ì· ÂÓÒ,·ÓÙ›ıÂÙ·, ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Û˘¯Ó¿ ÛÙ·ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÌÂÁ¿ÏˆÓ Û˘ÌʈÓÈÎÒÓÛ˘ÓfiψÓ. H ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ MÂÙfi‚ÂÓÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ¿ÌÂÛ· ÙÔÓ È‰Â·ÏÈÛÌfi ÙÔ˘Û˘Óı¤ÙË, Ô˘ ¤‚Ï ÛÙÔ ÚfiÛˆÔÙÔ˘ N·ÔϤÔÓÙ· ÙÔÓ ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙ‹Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜.

MÈÛfiÓ ·ÈÒÓ· ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô §ÈÛÙ ·-ÚÔ˘Û›·Û ÙÔÓ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·, ¤Ó·Û˘ÌʈÓÈÎfi Ô›ËÌ· Ì ÙÔÓ ˘fiÙÈÙÏÔTfiÏÌË, Ô‰‡ÓË, ηÚÙÂÚ›·, χÙÚˆÛË. AÚ¯È-Îfi˜ ÛÙfi¯Ô˜ Ù˘ ·ÚÙÈÙÔ‡Ú·˜ ÙÔ˘ 1850‹Ù·Ó Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÛÎËÓÈ΋ ÌÔ˘ÛÈ΋ÁÈ· ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· §˘fiÌÂÓÔ ÙÔ˘ °ÂÚÌ·-

à Σκην� απ�την παγκ�-σμια πρ�τητου «Προμη-θα» του KαρλOρφ, στις 24Mαρτ�ου1968, στοKρατικ� Θα-τρο της Bυτεμ-βργης στηΣτουτγ�ρδη.Προμηθας οP�λαντ Xρ-μαν (φωτ.:BASF).

ÓÔ‡ ÔÈËÙ‹ °Èfi¯·Ó °ÎfiÙÊÚÈÓÙ X¤Ú-ÓÙÂÚ. TÔ 1855 Ë ·ÚÙÈÙÔ‡Ú· ‹Ú ÌÔÚ-Ê‹ Û˘ÌʈÓÈÎÔ‡ ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜, ÂÓÒ ÙÔ1857 Ô §ÈÛÙ ÂÂÍÂÚÁ¿ÛÙËΠÙÔ ÌÔ˘ÛÈ-Îfi ˘ÏÈÎfi Î·È ˆ˜ ¯ÔÚˆ‰È·Î‹ ηÓٿٷ.™Â fi,ÙÈ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ Û˘ÌʈÓÈÎfi Ô›ËÌ·, ËÌÔ˘ÛÈ΋ ηÏÂ›Ù·È Ó· ·Ô‰ÒÛÂÈ ÙÔ·ÊËÚË̤ÓÔ ‰›Ù˘¯Ô «¢˘ÛÙ˘¯›· - ¢fi-Í·», Ô˘ ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÂÏ¿¯ÈÛÙË Û¯¤Ûˤ¯ÂÈ Ì ÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·.

™ÎÚÈ¿ÌÈÓ Î·È Û˘Ì‚ÔÏÈÛÌfi˜O ̇ıÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ‰ÂÓ ı· ÌÔ-ÚÔ‡Û ӷ ·Ê‹ÛÂÈ ·‰È¿ÊÔÚÔ ÙÔÓ PÒÛÔÛ˘Óı¤ÙË AÏÂÍ¿ÓÙÂÚ ™ÎÚÈ¿ÌÈÓ (1872-

1915), Ô˘ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· Û‡-¯Ó·˙ Û ıÂÔÛÔÊÈÎÔ‡˜ ·ÎÏÔ˘˜ ÙˆÓBÚ˘ÍÂÏÏÒÓ. TÔ ı¤Ì· ÙÔ‡ ¤‰ˆÛ ÙËÓ Â˘-ηÈÚ›· Ó· ÂÊ·ÚÌfiÛÂÈ ÙȘ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ÂÚ›Ù˘ Û¯¤Û˘ ¯ÚˆÌ¿ÙˆÓ Î·È ‹¯ˆÓ, ÛÂÌ›· Û‡ÓıÂÛË Ô˘ ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ¶ÚÔÌË-

ı¤·˜, ¶Ô›ËÌ· Ù˘ ºˆÙÈ¿˜. ™‡Ìʈӷ ÌÂÙÔÓ ™ÎÚÈ¿ÌÈÓ, Ë ·ÚÙÈÙÔ‡Ú· ÙÔ˘ Û˘Ì-ʈÓÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Ô˘ ÂÌÓ‡ÛÙËÎÂ, ı·Û˘Ó‰ÂfiÙ·Ó Ì ̛· «Ù·ÛÙȤڷ ʈÙfi˜»:Ì ÙÔ ¿ÙËÌ· οı ϋÎÙÚÔ˘ ı· ¿Ó·-‚ ¤Ó· ʈ˜ ̠ͯˆÚÈÛÙfi ¯ÚÒÌ·, Ô˘ı· ·ÓÙÈÛÙÔȯԇÛ ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜·ÚÌÔӛ˜ Î·È Ë¯Ô¯ÚÒÌ·Ù·. TÂÏÈο, ËÚˆÙfiÙ˘Ë È‰¤· ÙÔ˘ ‰ÂÓ ˘ÏÔÔÈ‹ıËÎÂÎ·È ¤ÙÛÈ ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÎÚ›-

ıËΠ·˘ÙfiÓÔÌ·, ˆ˜ ÌÔ˘ÛÈ΋ Û‡ÓıÂÛË.¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· Ì›· ·ÚÙÈÙÔ‡Ú· ·ÓÙÈ-ÚÔÛˆÂ˘ÙÈ΋ ÙÔ˘ Ú‡̷ÙÔ˜ ÙÔ˘ Û˘Ì-

‚ÔÏÈÛÌÔ‡, Ô˘ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÙËÓ Ù¤-¯ÓË Î·ÌˆÌ¤ÓË ·fi ·Ô¯ÚÒÛÂȘ, Èη-Ó¤˜ Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÔ˘Ó fi,ÙÈ ÈÔ ‚·ı‡ ηÈ̇¯ÈÔ ÎÚ‡‚ÂÙ·È Ì¤Û’ ÛÙËÓ „˘¯‹. TÔηÙÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ «Û‡Ì‚ÔÏÔ» ·ÔÙÂÏ›·ÊÔÚÌ‹ ÁÈ· ÙËÓ ¤ÌÌÂÛË ·Ó·fiÏËÛËÌÈ·˜ ÂÓÙ‡ˆÛ˘ ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ˘Ô‚Ô-Ï‹ Û˘Ó·ÈÛıËÌ¿ÙˆÓ Î·È Û˘ÁÎÈÓ‹ÛˆÓÔ˘ ‰È·Ê‡ÁÔ˘Ó Ù·ÎÙÈ΋˜ ·Ó¿Ï˘Û˘.O Û˘Óı¤Ù˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› Ì›· ÙÂÚ¿-ÛÙÈ· Û˘ÌʈÓÈ΋ ÔÚ¯‹ÛÙÚ· ÂÓÈÛ¯˘Ì¤-ÓË ·fi ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi fiÚÁ·ÓÔ, È¿ÓÔ·ÏÏ¿ Î·È ¯ÔÚˆ‰›· (Ô˘ ·ÍÈÔÔÈÂ›Ù·È ÌÂ

ηı·Ú¿ ÂÓfiÚÁ·ÓÔ ÙÚfiÔ, ·ÔÎÏÂÈÛÙÈ-ο ÁÈ· ÙȘ ÔÈfiÙËÙ˜ ‹¯Ô˘ Ô˘ ÙË ‰È·-ÎÚ›ÓÔ˘Ó, ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ ÚÔʤÚÂÈ Î¿ÔȷϤÍË ‹ ÛÙ›¯Ô), ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·Ô‰Ò-ÛÂÈ ÙËÓ È‰¤· ÌÈ·˜ KÔÛÌÔÁÔÓ›·˜ ηıÒ˜Î·È fiÛ· ˘·ÈÓ›ÛÛÔÓÙ·È ÔÈ Ù›ÙÏÔÈ ÙˆÓıÂÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘: H ·Ú¯‹ Ù˘ ¢ËÌÈ-

Ô˘ÚÁ›·˜, £¤ÏËÛË, §ÔÁÈÎfi. TÔ È¿ÓÔ Û˘Ì-‚ÔÏ›˙ÂÈ Ù· ËÚˆÈο Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· ÙÔ˘‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎÔ‡ ·ÓıÚÒÔ˘, ÂÓÒ Ë ÔÚ¯‹-ÛÙÚ·, ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ô˘ ÙÔÓ ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÈ.TÔ ¤ÚÁÔ ÍÂÎÈÓ¿ Ì ̛· Û˘Á¯ÔÚ‰›· Ô˘¤¯ÂÈ ÔÓÔÌ·ÛÙ› «Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈ΋» ‹ «Û˘Á-¯ÔÚ‰›· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·» Î·È ¤¯ÂÈ ˆ˜ÛÙfi¯Ô Ó· ·Ô‰ÒÛÂÈ ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi ¯¿Ô˜. HÛ˘Á¯ÔÚ‰›· ·˘Ù‹ ÚˆÙÔÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎÂÛÙÔ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ™ÎÚÈ¿ÌÈÓÙÔ 1903, ÛÙËÓ 4Ë ÛÔÓ¿Ù· ÁÈ· È¿ÓÔ: ˆ˜ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› ̂ ˜ ÚÔ-¿ÁÁÂÏÔ˜ Ù˘ ·ÙÔÓÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ™·›Ó-ÌÂÚÁÎ. O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÙȘ ÊÈ-ÏÔÛÔÊÈΤ˜ Î·È ·ÈÛıËÙÈΤ˜ ·Ó·˙ËÙ‹-ÛÂȘ ÙÔ˘ Û˘Óı¤ÙË, Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· fï˜,Û fi,ÙÈ ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ ·ÚÌÔÓÈ΋ ÙÔ˘ ‰ÔÌ‹,··ÏÏ¿ÛÛÂÙ·È ·fi ÙȘ ‰ÂÛ̇ÛÂȘ Ù˘ÙÔÓÈÎfiÙËÙ·˜, ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·˜ Ӥ˜ χ-ÛÂȘ. TÔ ¤ÚÁÔ ·ÎÔ‡ÛÙËΠÁÈ· ÚÒÙËÊÔÚ¿ ÛÙËÓ MfiÛ¯· ÙÔ 1911 ˘fi ÙË ‰È-‡ı˘ÓÛË ÙÔ˘ ™¤ÚÁÈÔ˘ KÔ˘ÛÛ‚›ÙÛÎÈÌ ÙÔÓ ™ÎÚÈ¿ÌÈÓ ÛÙÔ È¿ÓÔ. M¤¯ÚÈÙÔÓ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·,Ô Û˘Óı¤Ù˘ ‰ÂÓ ı· ¤ÁÚ·Ê ¿ÏÏÔ Û˘Ì-ʈÓÈÎfi ¤ÚÁÔ.

ºˆÚ¤OÈ ÂȉÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ÚÔÛ‰ÈfiÚÈ-Û·Ó ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ÙÔ˘ °Î·-ÌÚÈ¤Ï ºˆÚ¤, Èı·Ófiٷٷ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁË-Û·Ó Û ‚¿ÚÔ˜ Ù˘ fiÂÚ·˜, ·Ôı·ÚÚ‡-ÓÔÓÙ·˜ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂȘ Ù˘,·ÚfiÙÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÛËÌ›ˆÛ ÂÈÙ˘¯›· η-Ù¿ ÙËÓ ·ÁÎfiÛÌÈ· ÚÒÙË ÙÔ˘, ÙÔ 1900.B·ÛÈṲ̂ÓÔ ÛÙË Ì˘ıÔÏÔÁ›·, ÁÚ¿ÊËÎÂÁÈ· ÙȘ ÂÔÚÙ·ÛÙÈΤ˜ ÂΉËÏÒÛÂȘ Ù˘fiÏ˘ MÂ˙Ȥ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎÂÌÚÔÛÙ¿ Û ¤Ó· ÎÔÈÓfi ‰¤Î· ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ·ÓıÚÒˆÓ. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ·Ô‰fiıËÎÂ

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 15

Õ Στιγμι�τυπο απ�την παγκ�σμια πρ�-τη παρουσ�αση του«Προμηθα» του Λου-�τζι N�νο το 1984.Kατασκευ� ειδικ�για τις αν�γκες τηςπαρ�στασης, ενσω-ματ�θηκε στην εκ-κλησ�α του Aγ. Λαυ-ρεντ�ου στο Mιλ�νο.Tο κοιν� κ�θεται στοχαμηλ�τερο επ�πεδοπερικυκλωμνο απ�μουσικο$ς και τρα-γουδιστς που βρ�-σκονται σε ικρι�μα-τα $ψους 10 μ.(φωτ.: G. Arici).

16 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

·fi Û˘ÓÔÏÈο ÔÎÙ·ÎfiÛÈÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÈ-ÎÔ‡˜! O ºˆÚ¤ ¤ÏÂÍ ̛· ÌÔ˘ÛÈÎÔ-‰Ú·Ì·ÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹ Ô˘ Û˘Ó‰˘¿˙ÂÈ ÙfiÛÔÙËÓ Úfi˙· fiÛÔ Î·È ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È. ™˘-ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÂÌÈÛÙ‡ÂÙ·È ÙÔ˘˜ ÚfiÏÔ˘˜ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·, Ù˘ ¶·Ó‰ÒÚ·˜ Î·È ÙÔ˘

EÚÌ‹ Û ËıÔÔÈ-Ô‡˜. EÔ̤ӈ˜‰ÂÓ ÌÔÚ› η-Ó›˜ Ó· ÌÈÏ‹ÛÂÈÁÈ· ÌÔ˘ÛÈ΋ ÛÎÈ·-ÁÚ¿ÊËÛË Ù˘ ÎÂ-ÓÙÚÈ΋˜ ÌÔÚÊ‹˜·ÏÏ¿ ÌÔÓ¿¯· ÁÈ·ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›··Û·ÊÔ‡˜ ·ÙÌfi-ÛÊ·ÈÚ·˜, ·Ú¯·ÈÔ-ÚÂÔ‡˜ ·ÏÏ¿ ηÈÙÚ˘ÊÂÚ‹˜, Ô˘

·Ú·Ì¤ÓÂÈ ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈ΋ Î·È ÂÂÓ-‰‡ÂÈ ÙË ¯·Ï·Ú‹ ÏÔ΋.

OÚÊ Î·È NfiÓÔTÔ 1968, ÛÙË ™ÙÔ˘ÙÁ¿Ú‰Ë ·ÎÔ‡ÛÙËÎÂÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ¤Ó·˜ ·ÎfiÌ· ¶ÚÔÌËı¤-

·˜, ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÊÔÚ¿ ‚·ÛÈṲ̂ÓÔ˜ ÛÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤· ¢ÂÛÌÒÙË ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘. TÔ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ K·ÚÏ OÚÊ ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÙËÓÙÚÈÏÔÁ›· ÙÔ˘ Û˘Óı¤ÙË ‚·ÛÈṲ̂ÓË ÛÂÔ›ËÛË ·Ú¯·›ˆÓ ÙÚ·ÁÈÎÒÓ, Ô˘ ¿Ú¯ÈÛÂÌ ÙËÓ AÓÙÈÁfiÓË (1949) Î·È Û˘Ó¯›ÛÙË-Π̠ÙÔÓ Oȉ›Ô‰· T‡Ú·ÓÓÔ (1959).EÓÒ ÛÙ· ‰‡Ô ÚÒÙ· ¤ÚÁ· Ô OÚÊ ÌÂÏÔ-Ô›ËÛ ÙË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ X·›ÏÓÙÂÚ-ÏÈÓ, ÛÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ¤ÏÂÍ ÙÔ Úˆ-ÙfiÙ˘Ô Î›ÌÂÓÔ, ÎÚ›ÓÔÓÙ¿˜ ÙÔ ˆ˜ Ôχ·ÓÒÙÂÚÔ. TÔ ‡ÊÔ˜ ÙÔ˘, ‚·Û›˙ÂÙ·È Î·Ù’ÂÍÔ¯‹Ó ÛÙÔÓ Ú˘ıÌfi Î·È ·ÍÈÔÔÈ› ÙÔ˘˜‰˘Ó·ÌÈÎÔ‡˜ ÙÔÓÈÛÌÔ‡˜ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜.H ÔÚ¯‹ÛÙÚ· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ 4 È¿Ó·, 6ÊÏ¿Ô˘Ù·, 6 fiÌÔÂ, 6 ÙÚÔ̤Ù˜, 6 ÙÚÔ-ÌfiÓÈ·, 4 Ì¿ÓÙ˙Ô, 4 ¿Ú˜, ÂÎÎÏËÛÈ·-ÛÙÈÎfi fiÚÁ·ÓÔ Î·È ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi fiÚÁ·-ÓÔ, 9 ÎÔÓÙÚ·Ì¿Û· Î·È Ï‹ıÔ˜ ÎÚÔ˘-ÛÙÒÓ, ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÔÔ›· Î·È Ì˯·Ó‹ı‡ÂÏÏ·˜. TÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Â›Ó·È ̆ Ô‚ÏË-ÙÈÎfi Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ‰¤Ô˘˜Û˘Ì‚·Ù‹ ÚÔ˜ ÙÔ ı¤Ì·.

«TÚ·Áˆ‰›· ÁÈ· ÙËÓ ·ÎÔ‹» ˘ÔÙÈÙÏ›-˙ÂÈ Ô §Ô˘›Ù˙È NfiÓÔ ÙÔÓ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ¶ÚÔ-

ÌËı¤·, Ô˘ ·ÚÔ˘Û›·ÛÂ ÛÙË BÂÓÂÙ›·

ÙÔ 1984: οı ›¯ÓÔ˜ ı·ÙÚÈÎfiÙËÙ·˜ ‹Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ¤¯ÂÈ ·ÔÌ·-ÎÚ˘Óı›. H ȉ¤· ‹Ù·Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈË-ıÔ‡Ó «ÌÔ˘ÛÈΤ˜ ÓËÛ›‰Â˜», Ô˘ ı·«·ÊËÁÔ‡ÓÙ·Ó» ÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌË-ı¤· ηıÒ˜ ı· ÏËÛ›·˙·Ó Î·È ı· ·Ô-Ì·ÎÚ‡ÓÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ·ÎÚÔ·Ù¤˜. EÙÛÈÍÂΛÓËÛ ÁÈ· ÙÔÓ Û˘Óı¤ÙË Ì›· ÂÚȤ-ÙÂÈ·, Ë ·Í›· Ù˘ ÔÔ›·˜ ‹Ù·Ó ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔÙ·Í›‰È: ÛÙfi¯Ô˜ Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ «‰Ú¿-Ì·ÙÔ˜ ÛÙË ÌÔ˘ÛÈ΋» (Û ·ÓÙȉȷÛÙÔÏ‹Ì ÙÔ «‰Ú¿Ì· ÁÈ· ÌÔ˘ÛÈ΋», fiˆ˜ ÔÚ›-˙ÂÙ·È ·Ú·‰ÔÛȷο ÛÙËÓ IÙ·Ï›· Ë fiÂ-Ú·). H ÚfiÎÏËÛË ÁÈ· ÙÔÓ ·ÎÚÔ·Ù‹ ›-Ó·È Ó· ·Ó·˙ËÙ¿ ÙÔÓ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ·ÎÔ˘ÛÙÈ-Îfi ÙÚfiÔ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ Î·ÈÓ· ÌËÓ ·‡ÂÈ Ó· ÂÍÂÚÂ˘Ó¿ οı ÌÔ˘ÛÈ-Îfi ÙÔ›Ô ‰È·ÚÎÒ˜ ÂÎ Ó¤Ô˘. TÔ ÏÈÌÚ¤-ÙÔ ÙÔ˘ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ M¿ÛÛÈÌÔ K·ÙÛ¿ÚÈ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi Û·Ú¿ÁÌ·Ù· ÎÂÈ̤-ÓˆÓ ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο, ÈÙ·ÏÈο Î·È ÁÂÚÌ·-ÓÈο, Ô˘ ÂÂϤÁËÛ·Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈοÌ ÌÔ˘ÛÈÎfi ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ. H ¤ÓÓÔÈ· ÙˆÓ Ïfi-ÁˆÓ ‰È·Ï‡ÂÙ·È ÛÙÔÓ ‹¯Ô. H ȉ¤· ÙÔ˘¶ÚÔÌËı¤· ˆ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ ÙˆÓ ·ÓıÚÒ-ˆÓ, fiˆ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔÓ ¶Úˆ-

O ̇ıÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·ÂÓ¤Ó¢Û ȉÈfiÌÔÚÊ· ÌÔ˘-ÛÈο ¤ÚÁ· οı ›‰Ô˘˜:fiÂÚ˜, ÔÚ·ÙfiÚÈ·, Û˘Ìʈ-ÓÈ΋ ÌÔ˘ÛÈ΋, ÙÚ·ÁÔ‡‰È

Ù·ÁfiÚ· ÙÔ˘ ¶Ï¿ÙˆÓ· ηıÒ˜ Î·È Ë ·Ô-Ì¿ÎÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ NfiÓÔ ·fi ÙÔ ÛÙÂÓ¿Ì·ÚÍÈÛÙÈÎfi ·ÚÂÏıfiÓ ÙÔ˘, Â›Ó·È Î·ıÔ-ÚÈÛÙÈο. H Ô˘Û›· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ÁÈ· ÙÔÓNfiÓÔ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ ‰È·Ú΋ ·ÓÙÈ·-Ú¿ıÂÛË ÙÔ˘ ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈÎÔ‡, ÙÔ˘ÂÍ·Úıڈ̤ÓÔ˘, ÙÔ˘ ÔÏ˘Â›Â‰Ô˘,ÙÔ˘ ·ÓÙÈÊ·ÙÈÎÔ‡ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ·˘-ÙÔ‚ÈÔÁÚ·ÊÈ΋˜ Û‡ÓıÂÛ˘ Ô˘ ‰È·ÚÎÒ˜ÂÂÚˆÙ¿ ÙÔÓ Â·˘Ùfi Ù˘: ¤Ó· ÌÓËÌÂÈÒ-‰Â˜ -ÙÚ›ˆÚÔ- ÌÔ˘ÛÈÎfi Ù·Í›‰È Û ÂÓÓ¤·Ì¤ÚË, ÁÈ· ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘Î·Ù·Û΢¿ÛÙËΠÂȉÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜ ·ÎÚfi-·Û˘ Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô ÍÂÎÈÓ¿ ·fi ÙÔ X¿Ô˜

Î·È ÙË °¤ÓÂÛË ÁÈ· Ó· ηٷϋÍÂÈ ÛÙÔÓ«Ó¤Ô ¶ÚÔÌËı¤·, ·Ó›ÎËÙÔ ÛÙËÓ ¤ÚËÌÔ».

MÔÓfiÏÔÁÔÈ Î·È ÔÚ·ÙfiÚÈ·TÔ Ô›ËÌ· ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÙÔ˘ °Î·›Ù ¤¯ÂÈÌÂÏÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙfiÛÔ Ô ºÚ·ÓÙ˜ ™Ô‡ÌÂÚÙ(D.674) fiÛÔ Î·È Ô XÔ‡ÁÎÔ BÔÏÊ (G. 48).O °Î·›Ù ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Â‰Ò ˆ˜ ·ÔÏÔ-ÁËÙ‹˜ ÂÓfi˜ ËÚˆÈÛÌÔ‡ ‚›·ÈÔ˘ Î·È ÁÂÌ¿-ÙÔ˘ ·fiÁÓˆÛË, Ô˘ ·„ËÊÒÓÙ·˜ ÙȘ··ÁÔÚ‡ÛÂȘ ÓÈο ÙÔ ·ÈÒÓÈÔ ÂÚˆ-

̤ÓÔ Î·È ÙÔÓ ·ÓÙÔ‰‡Ó·ÌÔ ¯ÚfiÓÔ. O‹Úˆ·˜ -Ô Î·ÏÏÈÙ¤¯Ó˘, Ô ¿ÓıÚˆÔ˜Ù˘ ÂÔ¯‹˜ £‡ÂÏÏ· Î·È OÚÌ‹ (Sturm

und Drang)- ·„ËÊ¿ ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜: ·›Ú-ÓÔÓÙ·˜ ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ Ï¿ıÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ ·Ó-ıÚÒÔ˘˜ ηْ ÂÈÎfiÓ· Î·È ÔÌÔ›ˆÛË. TÔ1819 Ô ™Ô‡ÌÂÚÙ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÌÂ¤Ó·Ó ÌÂÁ·ÏfiÚÂÔ, ¤ÓÙÔÓ· ‰Ú·Ì·ÙÈ-Îfi ÌÔÓfiÏÔÁÔ, Ô˘ ÌÔÓ¿¯· ·ÚÔ‰ÈοÁÓˆÚ›˙ÂÈ Ï˘ÚÈΤ˜ ÛÙÈÁ̤˜. TÔ 1889 ÔBÔÏÊ ÂÂÍÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Ì›· Ï‹ÚË ‰Ú·-Ì·ÙÈ΋ ÛÎËÓ‹. AÓÙÈÏ·Ì‚·ÓfiÌÂÓÔ˜ fiÙÈË ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜ ÍÂÂÚÓ¿ ÙȘ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ʈӋ˜ Î·È È¿ÓÔ˘, ¤Ó·Ó¯ÚfiÓÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÂÈϤÁÂÈ ÔÏfiÎÏËÚËÔÚ¯‹ÛÙÚ· ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· Û˘Óԉ‡-ÛÂÈ ÙË ÊˆÓËÙÈο ·Ú¿ÙÔÏÌË ÌÔ˘ÛÈ΋Ԣ ¤¯ÂÈ ÂÌÈÛÙ¢Ù› ÛÙÔÓ ÙÚ·ÁÔ˘‰È-

ÛÙ‹, Î·È Î·Ù·Ï‹ÁÂÈ ÛÙËÓ ˘ÂÚ‚ÔÏ‹.TÔ 1959 ÙÔ KÚ·ÙÈÎfi £¤·ÙÚÔ ÙÔ˘

K¿ÛÛÂÏ Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜ ÂÁηÈÓÈ¿ÛÙËÎÂÌ ÙÔ ÛÎËÓÈÎfi ÔÚ·ÙfiÚÈÔ ¶ÚÔÌËı¤·˜

ÙÔ˘ PÔ‡ÓÙÔÏÊ B¿ÁÎÓÂÚ - P¤ÁÎÂÓ˘, Ì›·Û‡ÓıÂÛË Ô˘ ÈÛÔÚÚÔ› ·Ó¿ÌÂÛ·ÛÙÔÓ B¿ÈÏ Î·È ÙÔÓ ™ÙÚ·‚›ÓÛÎÈ Û fi,ÙÈ·ÊÔÚ¿ Ú˘ıÌÔ‡˜ Î·È ·ÚÌÔÓ›·. TÔ ÔÚ·-ÙfiÚÈÔ ¶ÚÔÌËı¤·˜ (1880) ÙÔ˘ BÚÂÙ·ÓÔ‡Û˘Óı¤ÙË XÈÔ‡ÌÂÚÙ ¶¿ÚÚ˘ (1848-1918) ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· §˘fi-

ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ™¤Ïϸ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎÂÛÙÔ ºÂÛÙÈ‚¿Ï ÙÔ˘ °ÎÏfiÛÙÂÚ ÙÔ 1880.T¤ÏÔ˜, ÛÙÔÓ °¿ÏÏÔ Û˘Óı¤ÙË P¸ӿÏ-ÓÙÔ AÓ ÔÊ›ÏÂÙ·È Ë Î·Óٿٷ ¶ÚÔÌË-

ı‡˜ £Úȷ̂‡ˆÓ ÁÈ· ÛÔÏ›ÛÙ˜, ¯ÔÚˆ-‰›· Î·È ÔÚ¯‹ÛÙÚ·, Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙË-ΠÙÔ 1908.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 17

Õ O ΣργιοςKουσεβ�τσκιδιη$θυνε γιαπρ�τη φορ� τοσυμφωνικ� ργο«Προμηθας,Πο�ημα της Φω-τι�ς» του Aλ.Σκρι�μπιν στηM�σχα, το 1911(φωτ.: LaningHumphreyJournalisticArchive).

P O συνθτης Λου�τζι N�νο. H ουσ�α του δι-κο$ του «Προμηθα» βρ�σκεται στη διαρκ�αντιπαρ�θεση του αποσπασματικο$, του εξαρ-θρωμνου, του πολυεπ�πεδου, του αντιφατι-κο$, στο πλα�σιο μιας αυτοβιογραφικ�ς σ$ν-θεσης που διαρκ�ς επερωτ� τον εαυτ� της.

Õ H Kολτ Λορ�ν ως I�στην παγκ�σμια πρ�τητου «Προμηθα» τουKαρλ Oρφ, στις 24Mαρτ�ου 1968, στο Kρα-τικ� Θατρο της Bυτεμ-βργης στη Στουτγ�ρδη(φωτ.: BASF).

18 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

O Προμηθ�ας στο χορ δραμα

Tου A¡¢ƒŒ∞ Pπ∫Õ∫∏

Kριτικο� - ιστορικο� χορο�

O™O KI AN ÌÔÚ› Ó· Ê·›ÓÂÙ·È·Ú¿ÍÂÓÔ, Ô TÈÙ¿Ó·˜ ¶ÚÔÌË-ı¤·˜ –Ô ‚›Ô˜ Î·È Ë ÔÏÈÙ›·

ÙÔ˘– ·Ô‰Â›¯ıËÎÂ Ô ‰ËÌÔÊÈϤÛÙÂ-ÚÔ˜ ‹Úˆ˜ ¯ÔÚÔı·ÙÚÈÎÒÓ ÂÎÊÚ¿ÛÂ-ˆÓ Î·È ÂÍ¿ÚÛÂˆÓ Û ÛÂÈÚ¿ ÚÔÙÈÌ‹-Ûˆ˜ ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ OÚʤ· ηÈÙÔÓ AfiÏψӷ. H‰Ë, ·fi ÙÔÓ 16Ô ·È-ÒÓ· Î·È ÙË Ì·ÎÚ¿ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ·Ô-ηÏÔ‡ÌÂÓÔ˘ «·˘ÏÈÎÔ‡ ̷ϤÙÔ˘», ÔÈ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ·Ú¤ÛÎÔÓÙ·Ó Ó· ·Ú›ÛÙ·-ÓÙ·È Û ı¿̷ٷ Û¯ÂÙÈο. K¿ÔÙÂÎ·È Ó· Ù· ηıÔ‰ËÁÔ‡Ó. Oˆ˜ Ô Îfi-Ì˘ ºÈÏ›Ô ™·Ó M·ÚÙ›ÓÔ ÓÙ’ AÓÁÎÏÈ¤Ô˘ ·ÚÔ˘Û›·Û ÛÙËÓ ·˘Ï‹ Ù˘ ™·-‚Ô˝·˜ ÙÔ Ì·Ï¤ÙÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·˜,

KϤÙ˘ Ù˘ £Â˚΋˜ ºÏfiÁ·˜ (1630).EÓ·Ó ·ÈÒÓ· ·ÚÁfiÙÂÚ· Ì·˜ ¤Ú¯ÂÙ·È ËÌ·ÚÙ˘Ú›· ÁÈ· ÌÈ· ·Ú·ÁˆÁ‹ ¿ÍÈ· ÙˆÓÙÛ¿ÚˆÓ Ù˘ PˆÛ›·˜. O IÙ·Ïfi˜ ¯ÔÚÔÁÚ¿-ÊÔ˜ ºÚ·ÓÙÛ¤ÛÎÔ K·ÏÙÛ‚¿ÚÔ, Ô˘ ‰È·-‚ÈÔ‡Û ÛÙËÓ AÁ. ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË, ÚÔÛʤ-ÚÂÈ ÛÙÔ £¤·ÙÚÔ ÙÔ˘ OÚ¿ÓÈÂÓÌ·Ô˘Ì Ùԫ̤Á·-ı¤·Ì·» ¶ÚÔÌËı¤·˜ Î·È ¶·Ó‰ÒÚ·.

MÂÙfi‚ÂÓK·ıÔÚÈÛÙÈ΋ ı· Â›Ó·È Ë ¤Ó·ÚÍË ÙÔ˘19Ô˘ ·ÈÒÓ·, Ô˘ ÛÙËÓ ¤ÎÚËÍË ÙÔ˘ ÎÈ-Ó‹Ì·ÙÔ˜ £‡ÂÏÏ· Î·È OÚÌ‹ Î·È Ï›ÁÔÚÈÓ ·fi ÙËÓ ¤ÎÚËÍË ÙÔ˘ «ÚÔÌ·ÓÙÈ-ÎÔ‡» ̷ϤÙÔ˘, ı· ÛÙÈÁÌ·ÙÈÛÙ› ·fiÙÔ ‰›Ú·ÎÙÔ «ËÚˆÈÎfi-·ÏÏËÁÔÚÈÎfi»

̷ϤÙÔ ÙÔ˘ ™·Ï‚·ÙfiÚ BÈÁηÓfi T·

¶Ï¿ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·. BȤÓÓË ÙÔ˘1801 Î·È ÂȘ ÌÓ‹ÌËÓ Î·È ‰fiÍ·Ó Ù˘ A˘-ÙÔÎÚ¿ÙÂÈÚ·˜ M·Ú›·˜ - £ËÚÂÛ›·˜, Ô§Ô‡Óقȯ ‚·Ó MÂÙfi‚ÂÓ ÚÔÛʤÚÂÈÙË ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘. ¢‡Ô TÈÙ¿Ó˜ Ì·˙›; O¯È·ÎÚÈ‚Ò˜. H ÌÔ˘ÛÈ΋ ·ÔÙÂÏ› ‰Â›ÁÌ·Ù˘ÈÎfi Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Î·È ÙˆÓ ¯ÔÚÔÁÚ·-ÊÈÎÒÓ ËıÒÓ Ù˘ Î·È ‰ÂÓ Â›Ó·È ÂÚÈÛ-ÛfiÙÂÚÔ ‰Ú·Ì·ÙÈ΋ ·fi ÂΛÓË, .¯.ÙÔ˘ °ÎÏԢΠÁÈ· ÙÔÓ ¢ÔÓ ZÔ˘¿Ó (1761).AÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÂȉÈο ·˘Ùfi ÙÔ Ì·Ï¤-ÙÔ Â‰Ò, ÙÔ‡ÙÔ ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ fiÙÈ ÛËÌ·-ÙÔ‰ÔÙ› ÌÔ˘ÛÈÎÔÏÔÁÈο Î·È ¯ÔÚÔı·-ÙÚÈο ¤Ó· ÁÂÁÔÓfi˜: ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÙÔ˘

MÂÙfi‚ÂÓ Î·È ¢ÔÓ ZÔ˘¿Ó ÙÔ˘ °ÎÏÔ˘Î,Û·Ó ·ÚÙÈÙÔ‡Ú˜ Î·È ‰Â›ÁÌ·Ù· ÁÚ·Ê‹˜ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ¯ÔÚÔÁÚ¿ÊˆÓ Ù˘ ÂÔ-¯‹˜, ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÌÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ ÚÔ˜ ÙÔ ‰Ú·Ì·ÙÈÎfi balletd’ action Î·È Û ·ÚÙÈÙÔ‡Ú˜ «ÌÂÁ¿-ψӻ Û˘ÓıÂÙÒÓ. OÈ BÈÁηÓfi ηÈAÓÙ˙ÔÏ›ÓÈ, Ô˘ ˘¤ÁÚ·„·Ó ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· Î·È ÙÔÓ ¢ÔÓ ZÔ˘¿Ó,Ì·˙› Ì ÙÔÓ Z·Ó-ZÔÚ˙ NÔ‚¤Ú, ·ÂÏ¢-ı¤ÚˆÛ·Ó ÙÔ Ì·Ï¤ÙÔ ·fi ÙÔÓ «·˘ÏÈ-Îfi» ̄ ·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ÓÙÈ‚ÂÚÙÈÛÌ¿Ó, ÔÚÈ-ÛÙÈο Î·È Î·ıÔÚÈÛÙÈο. Ö˜, ÁÈ·Ù›¿Ú·ÁÂ Ô BÈÁηÓfi, fiÙ·Ó ·Ó·‚›ˆÛ T·

¶Ï¿ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ÛÙÔ ı¤·ÙÚÔ

§· ™Î¿Ï· ÙÔ˘ MÈÏ¿ÓÔ˘, ÎÚ¿ÙËÛÂÌfiÓÔ 4 ·fi Ù· 16 ¯ÔÚ¢ÙÈο ÓÔ‡ÌÂ-Ú· Ù˘ ÚˆÙfiÙ˘Ë˜ ·ÚÙÈÙÔ‡Ú·˜ÙÔ˘ MÂÙfi‚ÂÓ Î·È ÚÔÙ›ÌËÛ ÌÔ˘-ÛÈ΋ ÙÔ˘ X¿ÈÓÙÓ Î·È ÙÔ˘ °Èfi˙ÂÊ B¿È-ÁÎÏ, A˘ÛÙÚÈ·ÎÔ‡ Û˘Óı¤ÙË ÔÏÏÒÓballets d’ action; IÛˆ˜ ÂÂȉ‹ ̄ ÚÂÈ¿-ÛÙËΠ«Î¿ÙÈ ¿ÏÏÔ» ÁÈ· ¤Ó· ¯ÔÚ¢ÙÈ-Îfi ÂÍ¿Ú·ÎÙÔ ÎÔÏÔÛÛfi Ì ¯·Ú·-ÎÙËÚÈÛÌfi «M˘ıÔÏÔÁÈÎfi M·Ï¤ÙÔ»!

TÔ 1970, ÁÈ· Ù· 200 ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙËÁ¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ TÈÙ¿Ó· (ÙÔ˘ MÂÙfi‚ÂÓ,fi¯È ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·!) Ë ÁÂÓ¤ÙÂÈÚ¿ ÙÔ˘,BfiÓÓË, ·Ú·ÁÁ¤ÏÏÂÈ Û ¤Ó·Ó ÌÂÁ¿ÏÔ¯ÔÚÔÁÚ¿ÊÔ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·, ÙÔÓ Ô-Ï˘ÙÈÌË̤ÓÔ ÛÂÚ ºÚ¤ÓÙÂÚÈÎ AÛÙÔÓ -‰È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ B·ÛÈÏÈÎÔ‡ M·Ï¤ÙÔ˘,Kfi‚ÂÓÙ °Î¿ÚÓÙÂÓ- ÌÈ· ·Ó·‚›ˆÛË ÙˆÓ¶Ï·ÛÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·. (TÔ ·ÔÙ¤-ÏÂÛÌ· ÌÂٷʤÚıËÎÂ Î·È ÛÙÔ ÂÚÈÔ-‰Â‡ÔÓ ÎÏÈÌ¿ÎÈÔ ÙÔ˘ B·ÛÈÏÈÎÔ‡ M·-ϤÙÔ˘.) O ÛÂÚ Â¤ÏÂÍ ӷ... Û·ÙÈÚ›ÛÂÈ

Ì¿ÏÏÔÓ ÙÔ fiÏÔ Ú¿ÁÌ·, ÛÙ‹ÓÔÓÙ·˜ ÌÈ·«ÎˆÌˆ‰›· ËıÒÓ» Û¯ÂÙÈ΋ Ì ÙËÓ ÂÔ¯‹·ÚÔ˘Û›·Û˘ ÙÔ˘ ÚˆÙfiÙ˘Ô˘ ̷Ϥ-ÙÔ˘! OˆÛ‰‹ÔÙÂ, Ì ÙË ÌÔÓ·‰È΋ÌÔ˘ÛÈ΋ ̷ϤÙÔ˘ Ô˘ Û˘Ó¤ıÂÛ ÔMÂÙfi‚ÂÓ, ¤¯Ô˘Ó ·Û¯ÔÏËı› ԢΠÔÏ›-ÁÔÈ: ÔÈ °È·Ó TÛÈÂÏ›ÓÛÎÈ (B·ÚÛÔ‚›·,1922), AÏÌÚ¯٠KÓÔ˘ÛÙ (NÙÂÛ¿Ô˘,1927), ™ÂÚ˙ §ÈÊ¿Ú (OÂÚ· ¶·ÚÈÛÈÔ‡,1929), AÔ˘Ú¤Ï M›ÏÔ˜ (AÔ˘ÁÎÛÙÌÔ˘Ú-ÁÎ, 1933), Ô ™ÏÔ‚¤ÓÔ˜ ¶›ÓÔ MϷοÚ(Z˘Ú›¯Ë, 1936), ÔÈ Î˘Ú›Â˜ NÈÓ¤Ù ÓÙ B·-ÏÔ˘¿ (™¿ÓÙÏÂÚ’˜ °Ô˘¤Ï˜ M·Ï¤ Ù˘AÁÁÏ›·˜, §ÔÓ‰›ÓÔ 1936), I‚fiÓ °ÎÂfiÚÁÎÈ(™‚¤ÙÛÈÓÁÎÂÓ, 1939), T·ÙÈ¿Ó· °ÎÛfi‚-

H O Γκερτ P�ινχολμ και η Iλζε Σουλτς στα «Πλ�σματατου Προμηθ�α» του Mπετ�βεν, �πως παρουσι�στηκανστις 27 Iουν�ου 1949 στη γερμανικ� Kρατικ� Oπερατου Bερολ�νου. Eξ�φυλλο του περιοδικο# Neue BerlinerIllustrierte (φωτ.: S. Enkelmann).

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 19

Ûη (OÂÚ· AÓ·ÙÔÏÈÎÔ‡ BÂÚÔÏ›ÓÔ˘,1948), ÔÈ Î‡ÚÈÔÈ O˘›ÏÈ·Ì KÚ›ÛÙÂÓÛÂÓ(M·Ï¤ÙÔ O˘¤ÛÙ, °ÈÔ˘-H¶A, 1953),EÚȯ B¿ÏÙÂÚ (NÙ›ÛÂÏÓÙÔÚÊ, 1966) ηȿÏÈ ÈÔ ÚfiÛÊ·Ù· ÔÈ Î˘Ú›Â˜ EÏÛ· M·-ÚÈ¿Ó ÊÔÓ Pfi˙ÂÓ (°Î¤ÙÂÌÔÚÁÎ, 1972),M¿È-EÛÙÂÚ MÔ‡ÚÓÙÌ·· (M·Ï¤ÙÔEÛıÔÓ›·˜, 1976)... Ô Î·Ù¿ÏÔÁÔ˜, ÚÔÊ·-ÓÒ˜, ‰ÂÓ ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Â‰Ò!

¶·Ú·ÏÏ·Á¤˜Y‹ÚÍ·Ó Î¿ÔÈÔÈ ¿ÏÏÔÈ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ›,Ô˘ ›‰·Ó Ï›ÁÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ÙÔ ı¤Ì·«¶ÚÔÌËı¤·˜». H ÂÚ›ÊËÌË ÛfiÔ˘-ÁÔ‡-Ì·Ó §fiÈ ºÔ‡ÏÂÚ, Ô˘ ıˆÚÂ›Ù·È ·fiÙÔ˘˜ Ûη·Ó›˜ ÙÔ˘ «ÌfiÓÙÂÚÓ ÓÙ·Ó˜»Î·È ¤‰ˆÛ ȉȷ›ÙÂÚË ÛËÌ·Û›· ÛÙ· ı·-ÙÚÈο Âʤ Ì ÊÒÙ· Î·È ÛÎËÓÈο ·ÓÙÈ-ΛÌÂÓ·, ·ÔÛÎÔÒÓÙ·˜ Û ¤Ó· ı¤·Ì·Ì¿ÏÏÔÓ, ·ÚÔ˘Û›·Û ÙÔÓ ‰ÈÎfi Ù˘ ¶ÚÔ-ÌËı¤· ÛÙË ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ Û˘ÌʈÓÈÎÔ‡ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ™ÎÚÈ¿ÌÈÓ ¶ÚÔÌËı¤·˜,

ÙÔ ¶Ô›ËÌ· Ù˘ ºˆÙÈ¿˜ (1911). °È· ÙÔ1914, ·˘Ùfi Î·È ·Ó ‹Ù·Ó ÓˆÙÂÚÈÛÌfi˜!TËÓ ›‰È· ÌÔ˘ÛÈ΋ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÈÎ·È Ô Mȯ·‹Ï §·‚ÚfiÊÛÎÈ ÁÈ· ÙÔ M·Ï-ÛfiÈ (1981), Û ÌÈ· ËÚˆÈ΋ - ÛÔÛÈ·ÏÈÛÙÈ-΋ - ÌÂÁ·ÏfiÛÙÔÌË (Ê˘ÛÈο) ¤Î‰ÔÛË.

TÔ ›‰ÈÔ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Î·È Ô KÔ˘‚·Ófi˜AÏ̤ÚÙÔ MÂÓÙ¤˙ ÁÈ· ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÔÌÒ-Ó˘ÌÔ Ì·Ï¤ÙÔ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎÂÛÙÔ HÚÒ‰ÂÈÔ ÙÔ 1983 ·fi ÙÔ EıÓÈÎfiM·Ï¤ÙÔ Ù˘ KÔ‡‚·˜, fiÙ·Ó ÔÈ ÊÂÛÙÈ-‚·ÏÈΤ˜ ÂΉËÏÒÛÂȘ ‹Ù·Ó ·ÊÈÂڈ̤-Ó˜ ÛÙËÓ ÚÔÌËıÂ˚΋ ȉ¤·. A‰È¿ÊÔÚÔ,ÓÂÔÎÏ·ÛÈÎfi Ì·ÏÂÙ¿ÎÈ, ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÙÔ˘

ÛÔ‚ÈÂÙÈÎÔ‡ Ú·ÏÈÛÌÔ‡, ¤Ó· ¤ÚÁÔ ÁÚ·Ì-̤ÓÔ ÁÈ· ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÚ›ÛÙ·ÛË,Ô˘ ˘ÂÚ·Û›ÛÙËÎ·Ó ÔÈ Î·Ù·ÏËÎÙÈ-ÎÔ› ¯ÔÚÂ˘Ù¤˜ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·ÙÔ˜.

Ö˜, Ô MÔÚ›˜ MÂ˙¿Ú ÁÈ· ÙÔÓ ‰ÈÎfiÙÔ˘ ÌÔÓfiÚ·ÎÙÔ ¶ÚÔÌËı¤· (1956) ÚÔ-Ù›ÌËÛ ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ Û˘Á¯ÚfiÓÔ˘ ÙÔ˘MÔÚ›˜ O¯·Ó¿. AÔÏ·‡Û·ÌÂ, Î·È Ì›ӷ-Ì ÂÌ‚ÚfiÓÙËÙÔÈ ·fi ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·ÛÙÔ ÊÂÛÙÈ‚·ÏÈÎfi HÚÒ‰ÂÈÔ Î·Ù¿ ÙËÓÚÒÙË ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙˆÓ «M·Ï¤ÙˆÓ ÙÔ˘20Ô‡ ·ÈÒÓ·» ÛÙËÓ Aı‹Ó·, ÙÔ 1963. I‰È-·›ÙÂÚ· Ì ÂΛÓÔ ÙÔ ·ÏËÛÌfiÓËÙÔ ÊÈÓ¿-Ï Ԣ, Ô ÙÈ̈ÚË̤ÓÔ˜ ¶ÚÔÌËı¤·˜ ·È-ˆÚÂ›Ù·È -ÎÚÂÌ·Ṳ̂ÓÔ˜; ÂÛÙ·˘ÚˆÌ¤-ÓÔ˜;- ·fi ÙȘ ¿Óˆ ·„›‰Â˜ ÙÔ˘ ڈ̷˚-ÎÔ‡ ˆ‰Â›Ô˘! °È· ÙÔ B·ÛÈÏÈÎfi M·Ï¤ÙÔÙÔ˘ Kfi‚ÂÓÙ °Î¿ÚÓÙÂÓ ‰‡Ô AÁÁÏÔÈ ¯Ô-ÚÔÁÚ¿ÊÔÈ ·ÚÔ˘Û›·Û·Ó ÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜¿Ô„Ë Î·È ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÈΤ˜ ÂÈ-ÏÔÁ¤˜: Ô O˘¤ÈÓ IÁÎÏÈÓÁÎ ÙÔ ºÚ¿ÓÎÂ-

ÛÙ·˚Ó ‹ Ô MÔÓÙ¤ÚÓÔ˜ ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÛÂÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡ Ì·˜ B·ÁÁ¤ÏË ¶·-·ı·Ó·Û›Ô˘ (1985) Î·È Ô N٤ȂÈÓÙ M›-ÓÙÏÂ˚ ÙË ¢›ÎË ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Û ÌÔ˘ÛÈ-΋ ·Ú·ÁÁÂÏ›· ÙÔ˘ ·ÁÓÒÛÙÔ˘ Ì·˜ T˙fi-ÊÚÂ˚ M¤ÚÓÙ˙ÔÓ (1988).

£· ¤¯ÂÈ ÚÔËÁËı› ÌÈ· ÂÏÏËÓÈ΋¿Ô„Ë ¿ÏÈ ÛÙÔ ÊÂÛÙÈ‚·ÏÈÎfi HÚÒ‰ÂÈÔÙÔ˘ 1983 Î·È ÛÙÔ ·ÊȤڈ̷ ÛÙËÓ ÚÔ-ÌËıÂ˚΋ ȉ¤·: ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ÔÚfi‰Ú·Ì·Î·È Ë P·ÏÏÔ‡ M¿ÓÔ˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÙÔ¯ÔÚÔı·ÙÚÈÎfi ¤ÚÁÔ ¶ÚÔÌËı¤·˜-AÓıÚˆ-

Ô˜. M ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ °ÈÒÚÁÔ˘ TÛ·Áο-ÚË Î·È ÎÔÛÙÔ‡ÌÈ· ÙÔ˘ MÈÏÙÈ¿‰Ë M·-ÎÚ‹ ÚfiÛÊÂÚ ÙËÓ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· ο-ÔÈˆÓ «ÔÙÈÎÒÓ ·È¯ÓȉÈÒÓ» (·ÎÙ›Ó˜

ϤÈ˙ÂÚ, ·Ó ı˘Ì¿Ì·È ηϿ) Ô˘ Ú·ÁÌ·-ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó «Ì ÙË ÊÚÔÓÙ›‰· ÙÔ˘ η-

ıËÁËÙ‹ ÙÔ˘ ¶ÔÏ˘Ù¯Ó›Ԣ ¶ÂÚÈÎÏ‹ £ÂÔ-

¯¿ÚË Î·È ÙÔ˘ ‚ÔËıÔ‡ ÙÔ˘ AϤͷӉÚÔ˘

KÔ˘Ù۷̤ÛË. T· Û¯¤‰È· ·˘Ù¿ ÚԤ΢-

Ù·Ó ·fi ÌÂϤÙ˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ Ù˘ OÙÈ-

΋˜ ÛÙË M˯·ÓÈ΋, ÛÙÔ EÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ

AÓÙÔ¯‹˜ ÙˆÓ YÏÈÎÒÓ ÙÔ˘ EM¶». MÂÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ BÔ‡ÏÁ·ÚÔ˘˜ «ÎÏ·ÛÈ-ÎÔ‡˜» ¯ÔÚÂ˘Ù¤˜, ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ‹Ù·ÓÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ «ÓÂÔÎÏ·ÛÈÎfi» ·Ú¿ «ÂÍ-ÚÂÛÈÔÓÈÛÙÈÎfi» ‹ «ÂÎÊÚ·ÛÙÈÎfi». EÓ·‰Â‡ÙÂÚÔ Û¯¤‰ÈÔ Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È ˆ˜ ¶ÚÔÌË-

ı¤·˜-TÔ ¶Ó‡̷, Ì ÌÔ˘ÛÈ΋ ¿ÓÙ· ÙÔ˘°ÈÒÚÁÔ˘ TÛ·ÁοÚË, ÛÎËÓÔıÂÛ›· N›-ÎÔ˘ ¶·ÚÔ›ÎÔ˘ Î·È ÛÎËÓÈο-ÎÔÛÙÔ‡ÌÈ·AÓÓ·˜ ¶ÂÚÓÙfi.

TÔÓ I·ÓÔ˘¿ÚÈÔ 2001, ÛÙÔ M¤Á·ÚÔMÔ˘ÛÈ΋˜ AıËÓÒÓ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ¤Ó·ÚÍËÙ˘ ¶ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ OÏ˘ÌÈ¿‰·˜ 2004,·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎÂ Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÙÔ˘ ‰È¿-ÛËÌÔ˘ ÛÎËÓÔı¤ÙË-ÂÈÎÔÓÔÎÏ¿ÛÙË Î¿ıÂÌÔÚÊ‹˜ ÛÎËÓÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘ (fiÂÚ·, ¯Ô-Úfi˜, ı¤·ÙÚÔ) PfiÌÂÚÙ °Ô˘›ÏÛÔÓ. ™ÙËÓÎÚÈÙÈ΋ ÌÔ˘ ÛÙËÓ «K·ıËÌÂÚÈÓ‹» Ì·˜ÂÊËÌÂÚ›‰· (24.2.01) ¤ÁÚ·Ê· ÁÈ· «·ÓÙÈΛ-

ÓËÛË, ·‰ÂÍÈfiÙËÙ·, ·ÏfiÙËÙ· ̤¯ÚÈ ·ÏÔ˚-

ÎfiÙËÙ·, ·Ì˯·Ó›·...» KÈÓËÛÈÔÏÔÁ›·/¯Ô-ÚÔÁÚ·Ê›· ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÙÔ˘ °Ô˘›ÏÛÔÓηÈ/‹ ÙÔ˘ Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË ÙÔ˘ T˙. ºÚÈÙ˙¤ÓÈ,ηıÒ˜ ‰ÂÓ ·Ó·ÊÂÚfiÙ·Ó ¿ÏÏÔ fiÓÔÌ·ÛÙË ‰È·ÓÔÌ‹. T¤ÏÔ˜, ·Í›˙ÂÈ Ó· ·Ó·Ê¤-ÚÔ˘Ì fiÙÈ ÛÙË M·Û·¯Ô˘Û¤ÙË ÏÂÈÙÔ˘Ú-Á› ÌÈ· ¯ÔÚ¢ÙÈ΋ ÔÌ¿‰· Ô˘ ÙÈÙÏÔÊÔ-ÚÂ›Ù·È ¶ÚÔÌËı¤·˜ XÔÚfi˜ (Prometheus

Dance). I‰Ú˘Ù¤˜ ÔÈ TfiÌÈ N¤ÌÏÂ٠ηÈNÙ·˚¿Ó· AÚ‚·Ó›ÙË-NfiÁÈ·.

H Σκην� απ� τον«Προμηθ�α» τουMπομπ Γου�λσονστο M�γαρο Mου-σικ�ς το 2001(φωτ.: Stefanos).

20 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

Προμηθε�ς αρχαϊκο�Tης Xƒπ™Δÿ¡∞˜ ™Àªμ√À§ÿ¢√À

H¶PøTH ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔ-

ÌËı¤· ¢ÂÛÌÒÙË ÛÙË ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋ ÛÎËÓ‹·Ó‚·›ÓÂÈ ÙÔ 1917 ÛÙÔ ¢ËÌÔÙÈÎfi £¤·ÙÚÔ

AıËÓÒÓ, ˆ˜ ÙÈÌËÙÈ΋ ÙÔ˘ E˘¿ÁÁÂÏÔ˘ ¢ÂÏÂÓ¿Ú‰Ô˘,Ì IÒ ÙË ºˆÊÒ °ÂˆÚÁÈ¿‰Ô˘. O ¢ÂÏÂÓ¿Ú‰Ô˜ ÂÈϤÁÂÈÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘ ÚÔ˜ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ÚfiÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ÎÏ·ÛÈÎÔ‡ ÚÂÂÚÙÔÚ›Ô˘, fiˆ˜Ô M¿Î‚Âı ‹ Ô AÌÏÂÙ, Î·È Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÂÚÌËÓ‡ÂÈ ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤· ËÌ›Á˘ÌÓÔ˜, Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ÚfiÙ˘·ÌÈ·˜ Á·ÏÏÈ΋˜ ·Ú¿ÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ·.Afi ÙËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È Î·È Ë ÌÂÙ¿ÊÚ·-ÛË ÛÙË ‰ËÌÔÙÈ΋ ÙÔ˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ K·ÏÔÛÁÔ‡ÚÔ˘. ¶Úfi-ÎÂÈÙ·È fï˜ ÁÈ· ÌÂÌÔӈ̤ÓË ·ÚÔ˘Û›·ÛË.

™Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 1924, ÂΉËÏÒÓÂÙ·È Ó¤Ô ÂӉȷʤÚÔÓÁÈ· ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·. ™Ù· ¿ÌÂÛ· Û¯¤‰È· ÙÔ˘ ıÈ¿ÛÔ˘M·Ú›Î·˜ KÔÙÔÔ‡ÏË ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÌÈ· ·Ú¿ÛÙ·-ÛË Ù˘ ÙÚ·Áˆ‰›·˜ Û ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË °·Ï¿ÙÂÈ·˜ K·˙·-ÓÙ˙¿ÎË Î·È ÌÔ˘ÛÈ΋ ¢ËÌ‹ÙÚË MËÙÚfiÔ˘ÏÔ˘, ÂÓÒÙÔ £¤·ÙÚÔÓ ø‰Â›Ô˘ ÚÔÙ›ıÂÙ·È Ó· ÙËÓ ·Ó‚¿ÛÂÈ ÌÂÛÎËÓÔı¤ÙË ÙÔÓ ™‡ÚÔ MÂÏ¿. ¶Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È

fï˜ ÌfiÓÔ Ù· Û¯¤‰È· ÙÔ˘ ˙‡ÁÔ˘˜ ™ÈÎÂÏÈ·ÓÔ‡, Ô˘ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ¢ÂÛÌÒÙË ÙÔ 1927,ÛÙȘ ÚÒÙ˜ ¢ÂÏÊÈΤ˜ EÔÚÙ¤˜.

¢ÂÏÊÈΤ˜ EÔÚÙ¤˜OÈ ¢ÂÏÊÈΤ˜ EÔÚÙ¤˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ‚¤‚·È· ηı·Ú¿ ı·-ÙÚÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜. H ÂÚ·ÛÈÙ¯ÓÈ΋ ‰È¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÂÁ-¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜ Ê·›ÓÂÙ·È Î·È ·fi ÙËÓ ·Ú¯È΋ ÛΤ„Ë Ó·ÂÚÌËÓ‡ÛÂÈ ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Ô AÁÁÂÏÔ˜ ™È-ÎÂÏÈ·Ófi˜. H E‡· ™ÈÎÂÏÈ·ÓÔ‡ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ Î·Ù·-Û΢‹ ÙˆÓ ÎÔÛÙÔ˘ÌÈÒÓ, ÙȘ ¯ÔÚÔÁڷʛ˜ Î·È ÙËÓÂÎÁ‡ÌÓ·ÛË ÙˆÓ ÂÚ·ÛÈÙ¤¯ÓȉˆÓ ÙÔ˘ §˘Î›Ԣ EÏÏË-Ó›‰ˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ XÔÚfi, Î·È Ô ¶¿ÓÔ˜ K·ÏÔÁÂÚ›ÎÔ˜ ÂÈ-ÌÂÏÂ›Ù·È ÙË ÛÎËÓÈ΋ ÂÈÎfiÓ· Î·È ‰È‰¿ÛÎÂÈ ÙÔ˘˜ Úfi-ÏÔ˘˜ ÛÙÔÓ ı›·ÛÔ, Ô˘ ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi Ì·-ıËÙ¤˜ ‰Ú·Ì·ÙÈÎÒÓ Û¯ÔÏÒÓ. ¶ÚÔÌËı¤·˜ Â›Ó·È Ô °Â-ÒÚÁÈÔ˜ MÔ‡ÚÏÔ˜, IÒ Ë K·ÙÂÚ›Ó· K·ÎÔ‡ÚË, HÊ·È-ÛÙÔ˜ Î·È EÚÌ‹˜ Ô HÏ›·˜ ¢ÂÛÙÔ‡Ó˘. AÚ¯È΋ ÂÈı˘-Ì›· Ù˘ ™ÈÎÂÏÈ·ÓÔ‡ ‹Ù·Ó Ó· ‰Ôı› Ë ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÛÙ··Ú¯·›·, ÙÂÏÈο fï˜ ÌÂÏÂÙ¿ÂÈ Â› Ôχ ηÈÚfi ÙË ÌÂ-Ù¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ Iˆ¿ÓÓË °Ú˘¿ÚË Î·È ‚¿ÛÂÈ ·˘Ù‹˜ ‰È·-ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÙËÓ ¿Ô„‹ Ù˘ ÁÈ· ÙË ÛÎËÓÈ΋ ·ÚÔ˘-

H Aπ� παρ�-σταση του «Προ-μηθ�α Δεσμ�τη»κατ� τις δε�τε-ρες Δελφικ�ςEορτ�ς, το 1930,σε σκηνοθεσ�αE�ας Σικελιανο�(φωτ.: Mουσε�οκαι K�ντρο Mε-λ�της Eλληνικο�Θε�τρου).

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 21

και ρηξικ�λευθοιÛ›·ÛË ÙÔ˘ XÔÚÔ‡. AÓÙÈÁÚ¿ÊÂÈ ÊÈÁÔ‡Ú˜ ÚÔÎÏ·ÛÈ-ÎÒÓ ·ÁÁ›ˆÓ Î·È Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ Î˘-ÚÈÔÏÂÎÙÈÎfi ÓfiËÌ· ÊÚ¿ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÁÈ· Ó· η-Ù·Ï‹ÍÂÈ Û fi˙˜ ·˘ÛÙËÚ¿ Û¯ËÌ·ÙÔÔÈË̤Ó˜. H‚˘˙·ÓÙÈÓ›˙Ô˘Û· ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ æ¿¯Ô˘‚·Û›˙ÂÙ·È Û Ϸ˚ο ÌÔÙ›‚·, ÔÈ ËıÔÔÈÔ› ʤÚÔ˘Ó ÚÔ-ۈ›· Î·È ÎÔıfiÚÓÔ˘˜, ÂÓÒ Ù· ÛÎËÓÈο Î·È Ë ˘Ô-ÎÚÈÙÈ΋ Ù›ÓÔ˘Ó ÚÔ˜ ÌÈ· Ú·ÏÈÛÙÈ΋ ÂÚÌËÓ›·.

¶·Ú¿ ÙË Û‡Á¯˘ÛË Ô˘ ÚÔηÏ› ÙÔ fiÏÔ ı¤·Ì·,Ù· ¯ÂÈÚÔÔ›ËÙ· ÎÔÛÙÔ‡ÌÈ· Î·È ÔÈ ¯ÔÚÔÁڷʛ˜ÎÂÚ‰›˙Ô˘Ó ÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ. °È· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛÙȘ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ·Ú¯·›Ô˘ ‰Ú¿Ì·ÙÔ˜ Ô XÔÚfi˜ ÏÂÈÙÔ˘Ú-Á› ˆ˜ ‚·ÛÈÎfi Û˘ÛÙ·ÙÈÎfi Ù˘ ·Ú¿ÛÙ·Û˘. ¶Úfi-ÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ÔÏÔÎÏËڈ̤ÓË ÚfiÙ·ÛË ·Ó·‚›ˆÛ˘Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÙÚ·Áˆ‰›·˜ ÛÙÔÓ Ê˘ÛÈÎfi Ù˘ ¯ÒÚÔ,Ô˘ ÍÂʇÁÂÈ ·fi Ù· ÚfiÙ˘· ÙˆÓ ‚ÂÓÙÂÙÈÎÒÓıÈ¿ÛˆÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜.

O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘ ·ӷϷ̂¿ÓÂÙ·È ÛÙȘ‰Â‡ÙÂÚ˜ ¢ÂÏÊÈΤ˜ EÔÚÙ¤˜ ÙÔ˘ 1930 Û ÌÈ· ÂÚÈÛ-ÛfiÙÂÚÔ ÛÙ˘ÏÈ˙·ÚÈṲ̂ÓË ·Ú¿ÛÙ·ÛË, ηıÒ˜ ÔÈ Û˘-ÓÂÓÓÔ‹ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÂÓfi˜ ͤÓÔ˘ ÛÎËÓÔ-ı¤ÙË ‰ÂÓ ÙÂÏÂÛÊÔÚÔ‡Ó Î·È Ë E‡· ™ÈÎÂÏÈ·ÓÔ‡ ˘Ô-ÁÚ¿ÊÂÈ ÌfiÓË Ù˘ È· ÙË ÛÎËÓÔıÂÛ›·.

•·Ó··›˙ÂÙ·È ·ÚÎÂÙ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ·fi ÌÂÌÔӈ̤ÓÔ˘˜Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ¤˜ ÙˆÓ ¢ÂÏÊÈÎÒÓ EÔÚÙÒÓ. M ڈٷÁˆ-ÓÈÛÙ‹ ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ MÔ‡ÚÏÔ ·Ó‚·›ÓÂÈ ÙËÓ ›‰È·¯ÚÔÓÈ¿ Û ‰‡Ô ·Ú·ÁˆÁ¤˜: ÛÙËÓ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·, ·fiÙËÓ EÙ·ÈÚ›· EÏÏ‹ÓˆÓ K·ÏÏÈÙ¯ÓÒÓ (°·‚ÚÈËÏ›‰Ë,¢ÂÓ‰Ú·Ì‹, ¶·Ú·Û΢¿, N¤˙ÂÚ), Ì ·Ó·ÁÁÂÏı›۷ IÒÙËÓ K˘‚¤ÏË (·ÏÏ¿ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÏfiÁˆ·Ù˘¯‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ K˘‚¤Ï˘ ¤·ÈÍ ÙÂÏÈÎ¿Ë ÎfiÚË Ù˘, MÈÚ¿ÓÙ· M˘Ú¿Ù) Î·È ÛÙÔK¿ÈÚÔ, ·fi ÛÙÂϤ¯Ë ÙÔ˘ ıÈ¿ÛÔ˘ OÂÚ¤-Ù·˜ M¿ÓÔ˘ ºÈÏÈ›‰Ë, Ì IÒ ÙËÓ HÚÒX·ÓÙ¿. TÔ 1931 Ô MÔ‡ÚÏÔ˜ ÚˆÙ·Áˆ-ÓÈÛÙ› ÛÙÔ ·Ó¤‚·ÛÌ· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Ô˘‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ Ô OÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ AÚ¯·›ÔÓ¢Ú¿Ì· ÛÙÔ ¶·Ó·ıËÓ·˚Îfi ™Ù¿‰ÈÔ. ™ÎË-ÓÔı¤Ù˘ Â›Ó·È Ô §›ÓÔ˜ K·Ú˙‹˜ (Ì·ıËÙ‹˜ÁÈ· ¤Ó· ‰È¿ÛÙËÌ· ÙÔ˘ £ˆÌ¿ OÈÎÔÓfi-ÌÔ˘), Ô˘ ›¯Â ·Ú¯Èο ·Ó·Ìȯı› ÛÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·ÙˆÓ ¢ÂÏÊÈÎÒÓ EÔÚÙÒÓ. H ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË Â›Ó·È Î·È ¿ÏÈÙÔ˘ °Ú˘¿ÚË, Ë ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ æ¿¯Ô˘, HÊ·ÈÛÙÔ˜ ηÈEÚÌ‹˜ Â›Ó·È Ô ¢ÂÛÙÔ‡Ó˘, ·ÏÏ¿ ÙËÓ IÒ ÂÚÌËÓ‡ÂÈ ËAÁÁÂÏÈ΋ KÔÙÛ¿ÏË. O K·Ú˙‹˜ ÂÛÙÈ¿˙ÂÈ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ÙÔ˘ ÛÙ· ÛÙÔȯ›· ‰Èı˘Ú¿Ì‚Ô˘ Ù˘ ÙÚ·Áˆ‰›·˜ ηÈ

£Â·ÙÚÈΤ˜ ·Ú·-ÛÙ¿ÛÂȘ ·fi ÙȘ¢ÂÏÊÈΤ˜ EÔÚÙ¤˜¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ·

H O M�νος Kατρ�κης ως Προμηθ�ας σε πα-ρ�σταση του Eλληνικο� Λαϊκο� Θε�τρουστον αρχαιολογικ� χ�ρο της Eλευσ�νας το1976 (φωτ.: Eλληνικ� Λαϊκ� Θ�ατρο).

H Σκην# απ� τον «Προμηθ�α Δεσμ�τη»που παρουσ�ασε το Aμφι-θ�ατρο τουΣπ�ρου Eυαγγελ�του στο Hρ�δειο το1983 (φωτ.: Aρχε�ο Aμφι-θε�τρου).

22 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

O Aλ�ξης Mινωτ#ςως Προμηθ�ας στηνEπ�δαυρο το 1979(φωτ.: Hνωμ�νοι Φωτορεπ�ρτερ).

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 23

Õ O T�σος Δ#-μας, Προμηθ�αςστην παρ�στασητης θεατρικ#ςομ�δας Aττις, σεσκηνοθεσ�α Θε�-δωρου Tερζ�που-λου, 1996 (φωτ.:Johanna Weber).

·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ¤Ó· ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi ı¤·Ì· Ì ÚÔۈ›·,ÈÂÚ·ÙÈ΋ ·ÌÊ›ÂÛË ·ÏÏ¿ Î·È ¯Ú‹ÛË ÊˆÙÈÛÙÈÎÒÓ Âʤ.

O K·Ú˙‹˜ ı· ·Ó‚¿ÛÂÈ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·ÎfiÌ· ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤· Ì ÙÔÓ £˘ÌÂÏÈÎfi £›·ÛÔ, Û ‰È΋ ÙÔ˘ È·ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË. H ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ 1949 ÛÙÔ HÚÒ‰ÂÈÔ Á›-ÓÂÙ·È ·ÊÔÚÌ‹ ÁÈ· ¤ÓÙÔÓ˜ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓAÈÌ›ÏÈÔ XÔ˘ÚÌÔ‡˙ÈÔ Î·È ÛÙÔÓ °ÚËÁfiÚÈÔ •ÂÓfiÔ˘ÏÔ,̤۷ ·fi ÙȘ ÛًϘ Ù˘ «K·ıËÌÂÚÈÓ‹˜», Û¯ÂÙÈο ÌÂÙÔÓ ÔÚıfi ÙÚfiÔ ·ÚÔ˘Û›·Û˘ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ‰Ú¿Ì·-ÙÔ˜. ¶ÚÔÌËı¤·˜ Â›Ó·È Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ MÔÚ›‰Ë˜ Î·È IÒ ËEÈÌ·Ṳ́ÓË •·Óı¿ÎË. ™ÙÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜, ÙÔ 1952, ÔK·Ú˙‹˜ ÁÈÔÚÙ¿˙ÂÈ Ù· 25 ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙȘ ÚÒÙ˜ ¢ÂÏ-ÊÈΤ˜ EÔÚÙ¤˜ Ì ÌÈ· ÔχÁψÛÛË ·Ú¿ÛÙ·ÛË, ÛÙËÓÔÔ›· Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÂÚÌËÓ‡ÂÙ·È ÂÓ·ÏÏ¿Í ·fi ¤Ó·ÓAÌÂÚÈοÓÔ, ¤Ó·Ó NÔÚ‚ËÁfi, ¤Ó·Ó EÏ‚ÂÙfi, Î·È ·fi ÙÔÓM¿ÓÔ K·ÙÚ¿ÎË. Afi ÙÔ 1959 ¶ÚÔÌËı¤·˜ Â›Ó·È Ô IÔÚ-‰¿Ó˘ M·Ú›ÓÔ˜, ÂÓÒ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô K·Ú˙‹˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·ÈfiÙ ˆ˜ øηÓfi˜ Î·È fiÙ ˆ˜ HÊ·ÈÛÙÔ˜.

OÈ ÎÚ·ÙÈΤ˜ ÛÎËÓ¤˜TÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ¢ÂÛÌÒÙË ÂÈϤÁÂÈ ÙÔ 1962 ÙÔ KÚ·ÙÈÎfi£¤·ÙÚÔ BÔÚ›Ԣ EÏÏ¿‰Ô˜ ˆ˜ ÚÒÙË ÙÔ˘ ·Ú¿ÛÙ·ÛË·Ú¯·›Ô˘ ‰Ú¿Ì·ÙÔ˜, ΢ڛˆ˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÂÚÈÔÚÈṲ̂-ÓÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ¤ÌÂÈÚˆÓ ËıÔÔÈÒÓ Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È.AÓ‚·›ÓÂÈ Û ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË °ÈÒÚÁÔ˘ £¤ÌÂÏË Î·È ÛÎË-ÓÔıÂÛ›· ™ˆÎÚ¿ÙË K·Ú·ÓÙÈÓÔ‡, Ì ¶ÚÔÌËı¤· ηÈÂ‰Ò ÙÔÓ IÔÚ‰¿ÓË M·Ú›ÓÔ, IÒ ÙË £¿ÏÂÈ· K·ÏÏÈÁ¿, ηÈÎÔÚ˘Ê·›· ÙËÓ AϤη ¶·˝˙Ë. O XÔÚfi˜ ÙˆÓ øηӛ‰ˆÓÙÔÔıÂÙÂ›Ù·È ÛÙË ÛÙ¤ÁË ÙÔ˘ ÛÎËÓÈÎÔ‡, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜Î·ÚÊÒÓÂÙ·È ÛÙÔÓ ‚Ú¿¯Ô ÙÔ˘ ÂÎÙfi˜ ÛÎËÓ‹˜, ÂÓÒ Ï›-Ô˘Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ Ù· Â͈ÙÂÚÈο Âʤ. H ÙÚ·Áˆ‰›· ·ÚÔ˘-ÛÈ¿˙ÂÙ·È Í·Ó¿ ÔÎÙÒ ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· Û ÛÎËÓÔıÂÛ›·£¿ÓÔ˘ KˆÙÛfiÔ˘ÏÔ˘, Ì IÒ ÙËÓ EÏÏË BÔ˙ÈÎÈ¿‰Ô˘.

TÔ EıÓÈÎfi £¤·ÙÚÔ ı· ·ÚÁ‹ÛÂÈ Ó· ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂÈÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·. TÔÓ ·Ó‚¿˙ÂÈ ÌfiÏȘ ÙÔ 1963, ÛÙËÓÎÏ·ÛÈ΋ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË °Ú˘¿ÚË Î·È ÛÎËÓÔıÂÛ›· AϤ-ÍË MÈÓˆÙ‹. ¶ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ› Ô ›‰ÈÔ˜ Ì IÒ ÙËÓ EϤÓËX·Ù˙Ë·ÚÁ‡ÚË ÛÙȘ ··Ú¯¤˜ Ù˘ ηÚȤڷ˜ Ù˘ ÛÙÔ·Ú¯·›Ô ‰Ú¿Ì·. H ·Ú¿ÛÙ·ÛË ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÎÔıfiÚ-ÓÔ˘˜ Î·È ÚÔۈ›· ÁÈ· Ó· ÙÔÓ›ÛÂÈ ÙȘ ˘ÂÚÊ˘ÛÈΤ˜

‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ËÚÒˆÓ, ÂÓÒ Ô MÈÓˆÙ‹˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·ÈÌ „‡ÙÈÎÔ ıÒڷη Î·È Í˘ÏÔfi‰·Ú·, Î·È ÏfiÁˆ ÂÍ·-Ûı¤ÓÈÛ˘ Ù˘ ʈӋ˜ ÙÔ˘, ·›˙ÂÈ ÙÔÓ ÚfiÏÔ Ì ÙË‚Ô‹ıÂÈ· ÌÈÎÚÔÊÒÓÔ˘ – Ú¿ÁÌ· Ô˘ ¤Ú¯ÂÙ·È fï˜Û ‰˘Û¿ÚÂÛÙË ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙȘ ʈӤ˜ ÙˆÓ ˘fiÏÔÈ-ˆÓ ËıÔÔÈÒÓ. °ÂÓÈο Ë Ú·ÏÈÛÙÈ΋ ÂÚÌËÓ›· ·ÓÙ›-ÎÂÈÙ·È ÛÙÔ Û¯ËÌ·ÙÔÔÈË̤ÓÔ ‡ÊÔ˜ Ô˘ ÚÔ¸Ôı¤-ÙÂÈ Ë Û΢‹. H ·Ú¿ÛÙ·ÛË Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÙÔ1979 Ì ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜, ·ÏÏ¿ Ì ¯·ÌË-ψ̤ÓÔ˘˜ ˘ÔÎÚÈÙÈÎÔ‡˜ ÙfiÓÔ˘˜ ÏfiÁˆ ËÏÈΛ·˜ ÙÔ˘MÈÓˆÙ‹. ™ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ KÚ¿ÙÔ˘˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÙÒÚ·Ô NÈ΋ٷ˜ T۷ΛÚÔÁÏÔ˘.

H ÙÚ·Áˆ‰›· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Í·Ó¿ ·fi ÙÔ EıÓÈÎfi ÙÔ1974 Û ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË T¿ÛÔ˘ PÔ‡ÛÛÔ˘ Î·È ÛÎËÓÔıÂÛ›·T¿ÎË MÔ˘˙ÂÓ›‰Ë. ¶ÚÔÌËı¤·˜ Â›Ó·È Í·Ó¿ Ô M¿ÓÔ˜K·ÙÚ¿Î˘ Î·È IÒ Ë AÓÓ· ™˘ÓÔ‰ÈÓÔ‡. O K·ÙÚ¿Î˘ ı·Í·Ó··›ÍÂÈ ÙÔÓ ÚfiÏÔ ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· Ì ÙÔEÏÏËÓÈÎfi §·˚Îfi £¤·ÙÚÔ, Û ÛÎËÓÔıÂÛ›· AϤÍË ™Ô-ÏÔÌÔ‡ (IÒ: AÓÓ· M·ÎÚ¿ÎË).

TÔ ÂχıÂÚÔ ı¤·ÙÚÔTËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÂÈÎÔÛ·ÂÙ›·, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘

·ÔÎÙ¿ ÔÏÔ¤Ó· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ı¤ÛË ÛÙÔ ‰Ú·Ì·ÙÔ-ÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ÂχıÂÚÔ˘ ı¿ÙÚÔ˘, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙË ÁÂ-ÓÈÎfiÙÂÚË ÛÙÚÔÊ‹ ÚÔ˜ ÙÔ ·ÈÛ¯˘ÏÈÎfi ÚÂÂÚÙfiÚÈÔ.

TÔ 1979 Ë £Â·ÙÚÈ΋ EÍÔ‰Ô˜ AÈÁ·›Ô˘ ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÂÈÛ ¤Ó· Û‹Ï·ÈÔ ÛÙË X·ÏÎȉÈ΋ ÌÈ· ÔÏÔ‹ÌÂÚË ·-ÚÔ˘Û›·ÛË Ù˘ ·ÈÛ¯˘ÏÈ΋˜ ÙÚÈÏÔÁ›·˜ Ì ٛÙÏÔ ¶ÚÔÌ‹-

ıÂÈ·, Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ¢Â-

ÛÌÒÙË Î·È Î¿ÔÈ· ·fi Ù· Ûˆ˙fiÌÂÓ· ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù·ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ¶˘ÚÊfiÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· §˘fiÌÂ-

ÓÔ˘. H ·Ú¿ÛÙ·ÛË, ÌÂ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Í¤ÓˆÓ ËıÔÔÈÒÓÎ·È ÛÎËÓÔıÂÛ›· N›ÎÔ˘ ¶·ÚÔ›ÎÔ˘, ‰›ÓÂÙ·È ÛÙÔ ·Ú-¯·›Ô ΛÌÂÓÔ Î·È Û ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË N›ÎÔ˘ ™Ê˘ÚfiÂÚ·.°È· ÏfiÁÔ˘˜ ۈ̷ÙÈ΋˜ ·ÓÙÔ¯‹˜, Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔ-ÌËı¤· ¢ÂÛÌÒÙË ÌÔÈÚ¿˙ÂÙ·È ·Ó¿ÌÂÛ· Û ‰‡Ô ËıÔ-ÔÈÔ‡˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ̤ڷ˜. H Û‡ÓıÂÛË Â-ÚÈԉ‡ÂÈ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· Î·È ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi, Î·È Â·-Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÙÔ 1996 ÛÙË ‚Ú·¯ÔÓËÛ›‰· ™·ÌÈÔÔ‡-Ï· Î·È Û ·Ú·ÌÂıfiÚȘ ÂÚÈÔ¯¤˜.

O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘ ·Ó‚·›ÓÂÈ ÙÔ 1983 Û ‰‡ÔÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ: ·fi ÙÔ AÌÊÈ-£¤·ÙÚÔ ÙÔ˘™‡ÚÔ˘ E˘·ÁÁÂÏ¿ÙÔ˘ Û ‰È΋ ÙÔ˘ ÛÎËÓÔıÂÛ›· ηÈÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË PÔ‡ÛÛÔ˘ Î·È ·fi ÙÔ £¤·ÙÚÔ T¤¯Ó˘ ÛÂÛÎËÓÔıÂÛ›· K¿ÚÔÏÔ˘ KÔ˘Ó Î·È ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ¶¿ÓÔ˘MÔ˘ÏÏ¿. ™ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ AÌÊÈ-£Â¿ÙÚÔ˘ ¶ÚÔ-ÌËı¤·˜ Â›Ó·È Ô ¢ËÌ‹ÙÚ˘ ¶··Ìȯ·‹Ï Î·È IÒ Ë §‹-‰· T·ÛÔÔ‡ÏÔ˘, Û ÌÈ· ¤ÓÙÔÓË ·ÓÙ›ıÂÛË ·ÎÈÓËÛ›·˜Î·È ˘ÂÚÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·˜. H ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ XÚÈÛÙfi‰Ô˘-ÏÔ˘ X¿Ï·ÚË ‚·Û›˙ÂÙ·È Û Ϸ˚ο ÌÔÙ›‚·. ™ÙÔÓ ÙÂÏÂ-ÙÔ˘ÚÁÈÎfi ¶ÚÔÌËı¤· ÙÔ˘ £Â¿ÙÚÔ˘ T¤¯Ó˘ ÚˆÙ·Áˆ-ÓÈÛÙ› Ô °ÈÒÚÁÔ˜ §·˙¿Ó˘, Ì ·Ê·ÈÚÂÙÈ΋ IÒ ÙËÓ P¤-ÓË ¶ÈÙٷ΋.

H ‰Â‡ÙÂÚË ÂΉԯ‹ Ù˘ ÙÚ·Áˆ‰›·˜ ·fi ÙÔ AÌÊÈ-£¤-·ÙÚÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÙÔ 1992, ÛÙËÓ Ôχ ı·ÙÚÈÎfiÙÂ-ÚË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË K.X. M‡ÚË Î·È ÌÂ Ï˘ÚÈ΋ ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘M›ÎË £ÂÔ‰ˆÚ¿ÎË. ¶ÚÔÌËı¤·˜ Â›Ó·È Â‰Ò Ô NÈ΋ٷ˜T۷ΛÚÔÁÏÔ˘, Û ÌÈ· ‰˘Ó·ÌÈ΋ ÂÚÌËÓ›·. TÔ ı¤·Ì·Â›Ó·È ÙÒÚ· Ôχ ÈÔ ÏÈÙfi Î·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi, ¯ˆÚ›˜ η-ıfiÏÔ˘ Â͈ÙÂÚÈο Âʤ. ™ÙË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË M‡ÚË ı· ·ÓÂ-‚¿ÛÂÈ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· Î·È Ô NÈ΋ٷ˜ T۷ΛÚÔÁÏÔ˘ ÌÂÙÔÓ £›·ÛÔ EÈÏÔÁ‹ ÙÔ 1997 (IÒ: NfiÓË Iˆ·ÓÓ›‰Ô˘).

MÈ· ·‰È¿ÊÔÚË ·ÁÁÏÈ΋ ÛÎËÓÔıÂÛ›· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·

¢ÂÛÌÒÙË ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÙÔ 1988 ·fi ÙÔÓ K·ÏÏÈÙÂ-¯ÓÈÎfi OÚÁ·ÓÈÛÌfi AÓ·ÙÔÏ‹ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË BfiÁÏË, ÌÂÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹ ÙÔÓ ›‰ÈÔ, Û ÌÈ· ÎÏ·ÛÈ΋ ÂÚÌËÓ›·. HÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË Â›Ó·È ÙÔ˘ KˆÛÙ‹ KÔÏÒÙ·, ÔÈ ¯ÔÚÔÁÚ·-ʛ˜, Ô˘ ı˘Ì›˙Ô˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì·Ï¤ÙÔ, Â›Ó·È ÙÔ˘°¿ÏÏÔ˘ ™ÂÚ˙ KÂÙ¤Ó, ÂÓÒ ÙËÓ IÒ ÂÚÌËÓ‡ÂÈ Ë AÓ¤˙·¶··‰ÔÔ‡ÏÔ˘, ‰›ÓÔÓÙ·˜ ¤ÌÊ·ÛË ÛÙË ÛˆÌ·ÙÈ΋ ÂÎ-ÊÚ·ÛÙÈÎfiÙËÙ·. H ¶··‰ÔÔ‡ÏÔ˘ ı· ÂÓÙ·¯ı› ÔχηχÙÂÚ· ÛÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· Ô˘ ·ÓÂ-‚¿˙ÂÈ ÙÔ 1995 Ë £Â·ÙÚÈ΋ OÌ¿‰· AÙÙȘ, Û ÌÂÙ¿ÊÚ·-ÛË ¶¿ÓÔ˘ MÔ˘ÏÏ¿ Î·È ÛÎËÓÔıÂÛ›· £Âfi‰ˆÚÔ˘ TÂÚ-˙fiÔ˘ÏÔ˘, Ì ¶ÚÔÌËı¤· ÙÔÓ T¿ÛÔ ¢‹Ì·. H ÂÍ·ÈÚÂÙÈ-ο ÏÈÙ‹ ·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙȘ ÈÛ¯˘Ú¤˜ ÔÙÈ-Τ˜ ·ÏÏ¿ Î·È ·ÎÔ˘ÛÙÈΤ˜ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È·Ú¯Èο ÛÙËÓ TÔÛοÓË, ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙËÓ KˆÛÙ·ÓÙÈ-ÓÔ‡ÔÏË, ÛÙËÓ ¶¿ÙÚ· Î·È ÛÙÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜ Î·È ÙËÓÂfiÌÂÓË ÂÚ›Ô‰Ô ÌÂٷʤÚÂÙ·È Û ÎÏÂÈÛÙfi ı¤·ÙÚÔ ÌÂIÒ ÙË ™ÔÊ›· XÈÏÏ.

24 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

Tου ™¶⁄ƒ√À ¶∞°π∞ΔÕ∫∏

§I°O ¶POTOY Ï‹ÍÂÈ Ë Úˆı˘-Ô˘ÚÁÈ΋ ıËÙ›· Ù˘ M¿ÚÁη-ÚÂÙ £¿ÙÛÂÚ, ÎÈ ÂÓÒ Ë BÚÂÙ·Ó›·

Û˘ÁÎÏÔÓÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ·ÂÚ-ÁȷΤ˜ ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ·ÓıڷΈ-Ú‡¯ˆÓ, Ô ¢›·˜ ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÙÔÓ ÊÙÂÚˆÙfiEÚÌ‹ ÛÙË BfiÚÂÈ· AÁÁÏ›· ÁÈ· Ó· ¿ÚÂțۈ ÙË ÊˆÙÈ¿ Ô˘ ›¯Â ÎϤ„ÂÈ Ô ¶ÚÔ-ÌËı¤·˜, ÂΛӷ Ù· Ôχ ·ÏÈ¿ ¯ÚfiÓÈ·.K¿ˆ˜ ¤ÙÛÈ ·Ú¯›˙ÂÈ Ë ÏÔ΋ ÙÔ˘ ¶ÚÔ-

ÌËı¤· (1998) Ù˘ ÚÒÙ˘ –Î·È ÔÚÁÈ-Ṳ̂Ó˘– Ù·ÈÓ›·˜ ÙÔ˘ BÚÂÙ·ÓÔ‡ TfiÓÈX¿ÚÈÛÔÓ. EÓ· ÊÈÏÌ Ô˘ ‰ÂÓ ÁÓÒÚÈÛÂÌÂÓ ÂÌÔÚÈ΋ ÂÈÙ˘¯›·, ·ÈÓ¤ıËÎÂfï˜ ȉȷ›ÙÂÚ· Û ·ÚÎÂÙ¿ ‰ÈÂıÓ‹ ÊÂ-ÛÙÈ‚¿Ï fiÔ˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÙËÓ ÂÚ·-Ṳ̂ÓË ‰ÂηÂÙ›·.

TfiÛÔ ÛÙÂÓ¿ Û˘Ó‰Â‰Â̤ÓÔ˜ Ì ÙËÓ·ÓıÚÒÈÓË ÂÈı˘Ì›· ÁÈ· ÁÓÒÛË, ‹Ì¿ÏÏÔÓ ÁÈ· ›ÁÓˆÛË, Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ηÈÙ¯ÓÔÏÔÁÈ΋ ÂͤÏÈÍË, Ô Ì‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔ-ÌËı¤· ¤‰ˆÛ ·fi Ôχ ÓˆÚ›˜ ˘ÏÈÎfiÛÙÔÓ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ. AÎfiÌ· ÚÔÙÔ‡Ë ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·Ê›· ·Û¯ÔÏËı› Ì ÙËÓ·ӿÛÙ·ÛË ÂÓfi˜ Ì˘ıÔÏÔÁÈÎÔ‡ TÈÙ¿Ó·ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ‡„ÈÛÙË ı›· ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘¢›·, ÂΛ, ηٿ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ÁÂÚÌ·-ÓÈÎÔ‡ ÂÍÚÂÛÈÔÓÈÛÌÔ‡, ÛÙȘ ÚÒÙ˜‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·, Ì›· ·fi ÙȘϤÔÓ ÛÔ‚·Ú¤˜ –Î·È È‰ÂÔÏÔÁÈο ÚÔÔ-‰Â˘ÙÈΤ˜– ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈΤ˜ ÂÙ·ÈÚ›˜ÙÔ˘ BÂÚÔÏ›ÓÔ˘ ¤ÏÂÍ ÙÔ fiÓÔÌ·

Prometheus Film Atelier. O ÏfiÁÔ˜ ÁÈ··˘Ù‹Ó ÙËÓ ÚÔÙ›ÌËÛË ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÏÒ˜ÚÔÌ·ÓÙÈο ·Ú¯·ÈÔÏ·ÙÚÈÎfi˜, fiˆ˜ ‰Ë-Ï·‰‹ Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ›¯Â ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ °Î·›ÙÂ, ™¤ÏÂ˚,M¿ÈÚÔÓ Î·È B¿ÁÎÓÂÚ. A˘Ù‹ Ë –‰Ëψ-̤ӷ ·ÚÈÛÙÂÚ‹– ÂÙ·ÈÚ›· ÎÈÓËÌ·ÙÔ-ÁÚ·ÊÈÎÒÓ ·Ú·ÁˆÁÒÓ Â¤ÏÂÍ ÙÔÓ Û˘-ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ËÌ›ıÂÔ ÂÂȉ‹, fiˆ˜ ·Ó·-ʤÚÔ˘Ó Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ÙÔÓ·Ó¤ÊÂÚÂ Ô K·ÚÏ M·ÚÍ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ÂÈÛ·ÁˆÁ‹˜ Ù˘ ‰È‰·ÎÙÔÚÈ΋˜ ÙÔ˘ ‰È·-ÙÚÈ‚‹˜ (1841) Ì ı¤Ì· ÙÔÓ ¢ËÌfiÎÚÈÙÔ,Ì ÙË ÊÚ¿ÛË: «O ¶ÚÔÌËı¤·˜ Â›Ó·È Ô Ï¤-

ÔÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ AÁÈÔ˜ Î·È M¿ÚÙ˘Ú·˜ ÛÙÔ

ÊÈÏÔÛÔÊÈÎfi ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ».

EÏÏËÓÈΤ˜ ·Ú·ÁˆÁ¤˜Afi ÙȘ ÚÒÙ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘ ÂÚ·-Ṳ̂ÓÔ˘ ·ÈÒÓ· ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È Î·È Ô ¶ÚÔ-

ÌËı¤·˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘ (1928) ÂÓfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ÚˆÙÔfiÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÈÓËÌ·-ÙÔÁÚ¿ÊÔ˘ ÙÔ˘ –ÁÓˆÛÙÔ‡ ΢ڛˆ˜ ˆ˜ÔÂÚ·Ù¤Ú– ¢ËÌ‹ÙÚË MÂÚ·‚›‰Ë. H‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÙÔ˘ ·˘Ù‹, ·Ú·ÁˆÁ‹ Ù˘ Á·Ï-ÏÈ΋˜ ÂÙ·ÈÚ›·˜ «OÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ AÚ¯·›Ô˘¢Ú¿Ì·ÙÔ˜», ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·Ê‹ıËΠÛÙÔÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ù˘ ̤ÚÔ˜ ÛÙȘ ÚÒÙ˜¢ÂÏÊÈΤ˜ °ÈÔÚÙ¤˜ Ô˘ ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛ ÙÔ˙‡ÁÔ˜ ™ÈÎÂÏÈ·ÓÔ‡ ÙÔ 1927 Î·È Û˘-ÌÏËÚÒıËΠ̠ÚfiÛıÂÙ· Á˘Ú›ÛÌ·Ù·,fiÙ·Ó Ë ›‰È· ·Ú¿ÛÙ·ÛË ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙË-Π·ÚÁfiÙÂÚ· Î·È ÛÙÔ K·ÏÏÈÌ¿ÚÌ·ÚÔÙ˘ Aı‹Ó·˜.

£· ÂÚ¿ÛÂÈ Û¯Â‰fiÓ ÌÈÛfi˜ ·ÈÒÓ·˜ÁÈ· Ó’ ·Û¯ÔÏËı› Î·È ¿ÏÈ ¤Ó·˜ EÏÏË-Ó·˜ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈÛÙ‹˜ Ì ÙÔÓ ›‰ÈÔ̇ıÔ. ™ÙËÓ –¤Á¯ÚˆÌË– Ù·ÈÓ›· ÙÔ˘ KÒ-ÛÙ· º¤ÚÚË ¶ÚÔÌËı¤·˜ Û ¢Â‡ÙÂÚÔ ¶Úfi-

ÛˆÔ (™Ù¤ÊÈ ºÈÏÌ 1975, ÌÔ˘ÛÈ΋ ÙÔ˘™Ù·Ì¿ÙË ™·ÓÔ˘‰¿ÎË) ¤Ó·˜ Û‡Á¯ÚÔ-ÓÔ˜ ¶ÚÔÌËı¤·˜ ¤¯ÂÈ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂȉÈÎÙ¿ÙÔÚ˜ Î·È ÎÂÊ·Ï·ÈÔÎÚ¿Ù˜ ‚ÈÔÌ‹-¯·ÓÔ˘˜, fiˆ˜ ¤‚·ÏÂ Ë ıÂÌ·ÙÔÏÔÁ›·Ù˘ ÂÔ¯‹˜.

™ÙÔÓ «˘·ÚÎÙfi ÛÔÛÈ·ÏÈÛÌfi»EӉȷ̤ۈ˜ ˘‹ÚÍ·Ó Î¿ÔÈÔÈ ÏÈÁfiÙÂ-ÚÔ ‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·ÍÈÔÌÓËÌfiÓ¢ÙÔȶÚÔÌËı›˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ı· ¤ÚÂ- ӷ ÛÙ·ı› ηÓ›˜ ÛÙÔÓ ÛÔ‚ÈÂÙÈÎfi, ‹Ì¿ÏÏÔÓ ÛÙÔÓ Ô˘ÎÚ·ÓÈÎfi ¶ÚÔÌËı¤· ÙÔ˘ÁχÙË Î·È ÛÎËÓÔı¤ÙË I‚¿Ó K·‚·ÏÂÚ›-Ù˙ (1932). H Ù·ÈÓ›· ·˘Ù‹ ¤¯ÂÈ Ì¿ÏÏÔÓηٷÛÙÚ·Ê›. ™›ÁÔ˘Ú· ËıÂÏË̤ӷ.™ÙȘ 13 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1936 ÙÔ ÎÔÌÌ·ÙÈ-Îfi ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ·ÊÈÎfi fiÚÁ·ÓÔ ¶Ú¿‚ÓÙ·

ηÙËÁfiÚËÛ ÙÔÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi Ù˘ ˆ˜ÊÔÚÌ·ÏÈÛÙ‹. ¶ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÙÔÓη˘ÙËÚ›·Û ÁÈ· ÙË ÌË-Ú·ÏÈÛÙÈ΋ ÙÂ-¯ÓÔÙÚÔ›· ÙÔ˘. O ÛÎËÓÔı¤Ù˘ ·Ó·-ÁοÛÙËΠӷ οÓÂÈ ÙfiÙ ÙËÓ ··ÈÙÔ‡-ÌÂÓË ‰ËÌfiÛÈ· ·˘ÙÔÎÚÈÙÈ΋ ÙÔ˘, ÎÈ ¤ÙÛÈÙ· –ÂÈ˙‹Û·ÓÙ·– ¤ÚÁ· Ô˘ ÎÏËÚÔ‰fi-ÙËÛ ÛÙÔ˘˜ ÂÈÁfiÓÔ˘˜ Â›Ó·È ÌÈ· ÛÂÈÚ¿·fi ·ÓÔ‡ÛȘ ÛÔÛÈ·Ï-Ú·ÏÈÛÙÈΤ˜ Ô˘-ÎÚ·ÓÈΤ˜ ÔÂÚ¤Ù˜, ÔÈ Ôԛ˜ ÁÂÌ›˙Ô˘Ó·ÎfiÌ· ÙȘ ·Ôı‹Î˜ ÙÔ˘ Gosfilmofond,

Ù˘ ÚˆÛÈ΋˜ Ù·ÈÓÈÔı‹Î˘. (AÍÈÔÛËÌ›-ˆÙÔ Â›Ó·È Â›Û˘ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÛÙȘ28 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1936, Ë ¶Ú¿‚ÓÙ· ›¯ÂηÙËÁÔÚ‹ÛÂÈ Î·È ÙÔÓ Û˘Óı¤ÙË NÙÌ›ÙÚÈ™ÔÛÙ·Îfi‚ÈÙ˜ fiÙÈ «·ÓÙ› ÁÈ· ÌÔ˘ÛÈ΋ ο-

ÓÂÈ ıÔÏ‹ ·Ó·Î·ÙˆÛÔ‡Ú·».)EȉÈο ηٿ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ˘·Ú-

ÎÙÔ‡ ÛÔÛÈ·ÏÈÛÌÔ‡, ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙË ÌÂ-Ù·ÛÙ·ÏÈÓÈ΋ ÂΉԯ‹ ÙÔ˘, ÙfiÙ ‰ËÏ·‰‹Ô˘ ÔÈ Ù¤¯Ó˜ Î·È Ù· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÚ-ÓÔ‡Û·Ó ·fi ¤Ó· ¿ÁÚ˘ÓÔ È‰ÂÔÏÔÁÈÎfiÎfiÛÎÈÓÔ Î·È ·fi Ì›· ·ÎfiÌ· ·˘ÛÙËÚfi-ÙÂÚË ÏÔÁÔÎÚÈÛ›·, ÔÏÏÔ› ‰ËÌÈÔ˘ÚÁԛη٤Ê¢Á·Ó ÛÙË Ì¤ıÔ‰Ô ÙˆÓ ·Ú·‚Ô-ÏÒÓ, ÙˆÓ ·Ó·ÊÔÚÒÓ Û ·Ú¯·›Ô˘˜ ̇-ıÔ˘˜ Î·È Û ·ÏÏËÁÔڛ˜, ÁÈ· Ó· ˘Ô-ÓÔ‹ÛÔ˘Ó Î·ÎÒ˜ ΛÌÂÓ· Î·È Î·Ù·ÛÙ¿-ÛÂȘ Ô˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ηٷÁ-ÁÂÏıÔ‡Ó Ì ْ fiÓÔÌ· ÙÔ˘˜. X·Ú·ÎÙËÚÈ-ÛÙÈΤ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÙˆÓ «·ÓÔÚıfi‰Ô-͈ӻ Ù·ÈÓÈÒÓ ÂΛӢ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ›ӷÈÔ ¶ÚÔÌËı¤·˜ (1962) ÙÔ˘ O‡ÁÁÚÔ˘ ¶·Ï°Î¿ÌÔÚ Î·È Ë BÔ˘ÏÁ·ÚÔ-ÙÛ¯ÔÛÏÔ‚¿-ÎÈÎË ·Ú·ÁˆÁ‹ A›ÛˆÔ˜ (1970) ÙÔ˘P¿ÓÁÎÂÏ B·ÏÙÛ¿ÓÔÊ, ‚·ÛÈṲ̂ÓË Û’¤Ó· ·ÚÈÛÙÔ˘ÚÁËÌ·ÙÈο ÔÏÈÙÈο ÙÔÏ-ÌËÚfi ÛÂÓ¿ÚÈÔ ÙÔ˘ AÓÁÎÂÏ B·ÁÎÂÓ-ÛÙ¿ÈÓ, Ô˘ ›¯Â ÁÚ·Ê› ÙËÓ ÂÚ›Ô‰ÔÙ˘ AÓÔÈ͢ Ù˘ ¶Ú¿Á·˜, ‰ËÏ·‰‹ ÚÈÓ·fi ÙË ÛÔ‚ÈÂÙÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙËÓ TÛÂ-¯ÔÛÏÔ‚·Î›· (1968) Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô ¤ÁÈÓ·ÁÓÒÚÈÛÙÔ ÛÙÔ ÌÔÓÙ¿˙ ÌÂÙ¿ Ù· ÁÂÁÔ-ÓfiÙ·. ¢›¯ˆ˜ Ó· Â›Ó·È ÔÏfiÙÂÏ· ·ÓÂÌfi-‰ÈÛÙÔ˜, Ô ·¤Ú·˜ Ô˘ ʇ۷Á ÙËÓ ›‰È·ÂÔ¯‹ –ÙÔ˘ T›ÙÔ– ÛÙÔÓ ÁÈÔ˘ÁÎÔÛÏ·‚È-

Aντ�σταση στην

H O Xορ�ς των Ωκεαν δων, απ� την παρ�σταση του «Προμηθ�α Δεσμ�τη» στις Δελφικ�ς Eορτ�ςτου 1927, που κινηματογραφ�θηκε απ� τον Δημ�τρη Mεραβ δη (φωτ.: Θεατρικ� Mουσε ο).

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 25

Îfi ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ Â¤ÙÚ„ ÛÙÔÓ B¿-ÙÚÔÛÏ·‚ M›ÌÈÙÛ· Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ˆ˜¶ÚÔÌËı¤· ÙÔ˘ NËÛÈÔ‡ (1965) ¤Ó·Ó·ÓÔȯٿ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈṲ̂ÓÔ ‚ÂÙÂÚ¿ÓÔÙ˘ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘, Ô ÔÔ›Ô˜, ÌÂÙ¿ ›ÎÔÛȤÙË, Á˘Ú›˙ÂÈ ÛÙÔÓ ÙfiÔ fiÔ˘ ·ÁˆÓ›-ÛÙËÎÂ Û·Ó ·ÚÙÈ˙¿ÓÔ˜, ÁÈ· Ó’ ·ÓÙÈÏË-Êı› fiÙÈ Ô ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜ ·ÁÒÓ·˜ ÙÔ˘˘‹ÚÍ ̿ٷÈÔ˜.

ºÚ¿ÓÎÂÛÙ·˚Ó – ¶ÚÔÌËı¤·˜Oˆ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ «·Û‚¤ÛÙ·-ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·» ÔÈ Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ –ÔÏÈÙÈ-ÎÔ›– ıÂÔ› ·ÌÊÈÛ‚ËÙÔ‡ÓÙ·È Û AÓ·ÙÔ-Ï‹ Î·È ¢‡ÛË ÛÙȘ ‰ÂηÂٛ˜ 1960-1980. TÔ ›‰ÈÔ Â›¯Â Á›ÓÂÈ ¿ÏψÛÙ ηÈÛÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·-ºÚ¿ÓÎÂÛÙ·˚Ó Ù˘ M·›-ÚË ™¤ÏÂ˚ (1818), fiÔ˘ «Ë ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ÔÚ-

ıÔÏÔÁÈÛÙÈ΋˜ Ú¿Í˘ ·ÌÊÈÛ‚ËÙÂ›Ù·È Ì¤-

Û· ·fi ÙË Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË Ù˘ ÏÔÁÈ΋˜ ÙÔ˘

·ıÈ·Ṳ̂ÓÔ˘ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ· Î·È Ù˘ ÏÔÁÈ-

΋˜ ÙÔ˘ ÊÚÈÎÙÔ‡ ÙÔ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹Ì·ÙÔ˜.

TÔ Ï¿ÛÌ· ·˘Ùfi ı¤ÏÂÈ Ó· Ì¿ıÂÈ, fiˆ˜

Î·È fiÏÔÈ ÂÌ›˜ ¿ÏψÛÙÂ, ·fi Ô‡ ηٿÁÂ-

Ù·È Î·È ÔÈÔ˜ Â›Ó·È Ô ÚÔÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘.

E‰Ò Û˘Ó›ÛÙ·Ù·È Î·È Ë ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋ ¯ÂÈ-

ÚÔÓÔÌ›· Ù˘ ™¤ÏÂ˚ Ó· ÛÙÚ·Ê› ·fi ÙÔ ·Ó-

ıÚÒÈÓÔ ÛÙÔ Ù¯ÓËÙfi ·ÔηÏÒÓÙ·˜ ÙÔÓ

ºÚ¿ÓÎÂÓÛÙ·˚Ó «N¤Ô ¶ÚÔÌËı¤·» ...»

fiˆ˜, ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙË ÌÂϤÙË Ì ٛÙ-ÏÔ O‰˘ÛÛ›˜ Î·È ¶ÚÔÌËı›˜ ÛÙÔÓ K˘‚ÂÚ-

ÓÔ¯ÒÚÔ (AÚ›ÏÈÔ˜ 2002) Ù˘ ·ÓÂÈ-ÛÙËÌȷ΋˜ M·Ú›·˜ KÔÌÓËÓÔ‡.

™Â Ì›· ÂÔ¯‹ fiˆ˜ Ë ÛËÌÂÚÈÓ‹,

fiÔ˘ ÔÈ ÔÈÎÔÏÔÁÈÎÔ› ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ›Î·È Ë ¤Ú¢ӷ ÁÈ· Ӥ˜ ËÁ¤˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜Â›Ó·È ÛÙË ÚÒÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ÂӉȷʤÚÔ-ÓÙÔ˜, ̆ ¿Ú¯ÂÈ Ì›· ÔÏfiÎÏËÚË ÛÂÈÚ¿ ·fiÙ·Èӛ˜-ÓÙÔÎÈÌ·ÓÙ¤Ú ÔÈ Ôԛ˜ ¤¯Ô˘ÓÛÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘˜ οÔÈÔ ·Ú¿ÁˆÁÔ ÙÔ˘ÔÓfiÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·. H ÂÓÙ˘ˆ-Ûȷο ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊË̤ÓË ÁÂÚÌ·ÓÈ΋ٷÈÓ›· ÌÈÎÚÔ‡ Ì‹ÎÔ˘˜ O K·ÓfiÓ·˜ ÙÔ˘

¶ÚÔÌËı¤· ÙÔ˘ K·ÚÏ º¤¯ÓÂÚ (2000)ÚÔ·Á·Ó‰›˙ÂÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹Ù˘ ËÏȷ΋˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜.

EÓ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ηْ ÂÍÔ¯‹Ó ÎÏ·ÛÈ-ÎÔ‡˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡˜ ÙÔ˘ ·ÁÎfiÛÌÈÔ˘ ÂÈ-Ú·Ì·ÙÈÎÔ‡ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, Ô EÏÏËÓÔ-·ÌÂÚÈηÓfi˜ °ÎÚ¤ÁÎÔÚÈ M·ÚÎfiÔ˘ÏÔ˜¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·ÛÙÔ IÏÏÈ·Îfi ¶¿ıÔ˜ (Illiac Passion, 1967),fiÔ˘ Ì ̛· ÌÈÓÈÌ·ÏÈÛÙÈ΋ ·Ê‹ÁËÛˤӷ˜ Á˘ÌÓfi˜ ¿Ó‰Ú·˜ ·ÁˆÓ›˙ÂÙ·È ·ÓÂÈ-Ù˘¯Ò˜ Ó· οÓÂÈ ÌÂÚÈο ‚‹Ì·Ù·, ÂÓÒ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·È ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙÔÓ¶ÚÔÌËı¤· ¢ÂÛÌÒÙË ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘. ™ÙËÓÔÓÂÈÚÈ΋˜ Ù¯ÓÔÙÚÔ›·˜ H E˘ÏÔÁ›· ÙÔ˘

¶ÚÔÌËı¤· (2000) ÙÔ˘ KÚ›ÛÙÔÊÂÚ K.°È·ÓÁÎ, Ô ÎÏ·ÛÈÎfi˜ ̇ıÔ˜ ·Ó·ÌÂÈÁÓ‡Â-Ù·È Ì ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ A‰ÌËÙÔ˘ Î·È Ù˘AÏÎËÛÙ˘. EÓÒ, Ô ¶·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ¶ÚÔÌËı¤-

·˜ (2001), Ì›· Ù·ÈÓ›· Ì „ËÊȷ΋˜ ÙÂ-¯ÓÔÏÔÁ›·˜ Ì ÎÈÓÔ‡ÌÂÓ· Û¯¤‰È· ÙˆÓT˙¤È̘ X¿ÚÓÔÎ Î·È E‡·-M·Ú›· K·ÙÛ·-Úfi˜, Â›Ó·È Ì¿ÏÏÔÓ Ë Ï¤ÔÓ ÚfiÛÊ·ÙËÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘, ·Ó fi¯È È· ÛÙÔÛ¤ÏÔ˘ÏÔ˚ÓÙ, ÛÙË Ï¤ÔÓ ÂÍÂÏÈÁ̤ÓË ÙÂ-¯ÓÔÏÔÁ›· ·È¯Ì‹˜.

Õ Σκην� απ� τον«Προμηθ�α σε δε"-τερο πρ�σωπο» τουK�στα Φ�ρρη, πα-ραγωγ� της «Στ�φιΦιλμ», 1975.

P Tο «τ�ρας» που�πλασε ο δρ Φρ�νκε-σταϊν. M α απ� τιςσ"γχρονες κινηματο-γραφικ�ς μεταφορ�ςτου μ"θου, σ"μφωναμε τον οπο ο τον �ν-θρωπο �πλασε ο Tιτ�-νας Προμηθ�ας.

εξουσ�α

26 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

Kαταδικ�ζοντας τη

Tου £∂Ÿ¢øƒ√À º√ƒΔ™∞∫∏

Eπ�κουρου Kαθηγητ στο Tμ μαNομικ ς του Πανεπιστημ�ου Aθην�ν

™TO E¶IKENTPO Ù˘ ÙÚ·Áˆ‰›·˜ ÙÔ˘AÈÛ¯‡ÏÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·˜ ¢ÂÛÌÒÙ˘

‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ô ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi˜ Á‡-Úˆ ·fi ÙÔ ·ÈÒÓÈÔ ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ηÙÔ¯‹˜Ù˘ ÁÓÒÛ˘. OÈ ıÂÔ› η٤¯Ô˘Ó ÙË ÁÓÒ-ÛË, Ô˘ Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ Ë ÊˆÙÈ¿. O ¶ÚÔÌË-ı¤·˜ ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘, ·Ú·‰›‰ÂÈ ÛÙÔ˘˜·ÓıÚÒÔ˘˜, ÁÈ· ÙÔ Î·Ïfi ÙÔ˘˜, ÙË ÁÓÒ-ÛË, Ô˘ ·Ó‹Î ÛÙÔ˘˜ £ÂÔ‡˜. H ÁÓÒÛËÛÒ˙ÂÈ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ·fi ÙË Û˘ÌÊÔ-Ú¿ Î·È ÙËÓ ÂÍ·Ê¿ÓÈÛË, Ô˘ ÙÔ˘˜ ÚÔfi-ÚÈ˙·Ó ÔÈ ıÂÔ›. AÏÏ¿ ¤Ú· ·fi ·˘Ùfi,ıÚÔÓÈ¿˙ÂÈ ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÙÔ˘˜ ÂÏ›‰·,ÙÔ˘˜ ‰˘Ó·ÌÒÓÂÈ Ì ÙË ÊˆÙÈ¿, ÙÔ˘˜ ‰È-‰¿ÛÎÂÈ ÙȘ Ù¤¯Ó˜ (ÛÙ›¯ÔÈ 250 Î.Â.). TÔ˘˜

‰È·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ Î¿ı ¢ËÌÂÚ›· Ì fiÏ· Ù·˘ÏÈο, ·ÏÏ¿ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈο ·Á·ı¿, Ô˘Ì ˘ÂÚËÊ¿ÓÂÈ· ··ÚÈıÌ› Ô ¶ÚÔÌËı¤-·˜. TÔ˘˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ ·ÎfiÌË Î·È Î¿ı Úfi-‚ÏÂ„Ë ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋ (ÛÙ›¯ÔÈ 440 Î.Â.). O¶ÚÔÌËı¤·˜ ÂÈÁÚ·ÌÌ·ÙÈο ‰ËÏÒÓÂÈ:«K·È Ì’ ¤Ó· ÏfiÁÔ Û‡ÓÙÔÌÔ ÛÔ˘ Ϥˆ Ó· ͤ-

ÚÂȘ, ÛÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ¯ÚˆÛÙÔ‡Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆ-

ÔÈ fiϘ ÙȘ Ù¤¯Ó˜» (ÛÙ›¯Ô˜ 505 Î.Â.). HÁÓÒÛË ÂÔ̤ӈ˜ ··ÏÏ¿ÛÛÂÈ ÙÔÓ Î¿ÙÔ-¯fi Ù˘ ·fi οı ·Ó¿ÁÎË Î·È ¤ÙÛÈ ÙÔÓ·ÂÏ¢ıÂÚÒÓÂÈ, ÙÔÓ Î·ıÈÛÙ¿ ΢ÚÈÔÏÂ-ÎÙÈο ÂχıÂÚÔ.

°ÓÒÛË, ‰‡Ó·ÌË, ÂÍÔ˘Û›·Ö˜ Ë ÁÓÒÛË ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Â›Û˘ ÛÙË ‚¿-ÛË Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘, Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜. Afi ·˘-Ù‹Ó ÙËÓ ·ÓÙÈÓÔÌ›· ÌÂٷ͇ ÁÓÒÛ˘-ÂÏ¢-ıÂÚ›·˜ Î·È ÁÓÒÛ˘-‰‡Ó·Ì˘ ÁÂÓÓȤٷÈ

H «H κλοπ� της φωτι ς»απ� τον Προμηθ�α. Xαλκο-γραφ�α του Mαξ Kλ�νγκεραπ� τη σειρ «Φαντασ�εςτου Mπραμς», 1890-94.

P O αετ�ς επιτ�θεται στον Προ-μηθ�α. Aκουαρ�λα του Φρ�-

ντριχ Πρ�λερ του νε�τερουγια τη διακ�σμηση της

Kρατικ�ς Oπερας τηςΔρ�σδης (φωτ.:Asmus Steuerlein,

Δρ�σδη).

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 27

γν�ση στη σιωπ�ÙÔ ·‰È¤ÍÔ‰Ô, Ë ÙÚ·Áˆ‰›·. O ¢›·˜, ÁÈ·Ó· ÙÈ̈ڋÛÂÈ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·, ÙÔÓ ‰¤-ÓÂÈ ÛÙÔ ‚Ú¿¯Ô ÁÈ· ÙfiÛÔ ¯ÚfiÓÔ fiÛÔ Ô›‰ÈÔ˜ Ô ¢›·˜ ı· ıÂÏ‹ÛÂÈ. TfiÙÂ Ô ¶ÚÔ-ÌËı¤·˜ ·Ó·ÎÔÈÓÒÓÂÈ fiÙÈ Î·Ù¤¯ÂÈ ÌÈ·ÁÓÒÛË ·ÔÎÏÂÈÛÙÈ΋, ¤Ó· Ì˘ÛÙÈÎfi,·Ó·Áη›Ô ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ¢›· ÁÈ· ÙË ‰È·-ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘. O ¶ÚÔÌË-ı¤·˜ Â›Ó·È Úfiı˘ÌÔ˜ Ó· ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÙËÁÓÒÛË ÙÔ˘ Ì˘ÛÙÈÎÔ‡ Ì ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›·ÙÔ˘. °ÓÒÛË Î·È ÂÏ¢ıÂÚ›· Û ·ÓÙÈ-ÛÙ¿ıÌÈÛË. O ¢›·˜ ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÙÔÓ EÚÌ‹ Ó·ÂÎ̷ȇÛÂÈ ÙÔ Ì˘ÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·.O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ˙ËÙ¿ ˆ˜ ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ·ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›· ÙÔ˘ Î·È Ô ¢›·˜ ·ÚÓ›ٷÈ.O EÚÌ‹˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÎÔÈÓÒÓÂÈ ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·Ù˘ ÊÚÈÎÙ‹˜ ÙÈ̈ڛ·˜ ÙÔ˘, Ô˘ ÙÒÚ··ÏÏ¿˙ÂÈ ˘fiÛÙ·ÛË. ¶ÚÒÙ· ı· ηٷ¯ˆ-ÓÈ·ÛÙ› ‚·ıÈ¿ ̤۷ ÛÙÔ ‚Ô˘Ófi fiÔ˘ ›-Ó·È ‰Â̤ÓÔ˜, ‡ÛÙÂÚ·, fiÙ·Ó Í·Ó·‚Á›ÛÙÔ Êˆ˜, Ô «ÊÙÂÚˆÙfi˜ ÙÔ˘ ¢›· Ô Û·ÏÔ˜

Ì ÛÙfiÌ· Ï·›Ì·ÚÁÔ, Ô ·ÂÙfi˜» ı· ÙÔ˘ η-Ù·Û·Ú¿ÍÂÈ ÙÔ Û˘ÎÒÙÈ (ÛÙ›¯ÔÈ 1015Î.Â.). ¶ÚÒÙ· Ë ÁÓÒÛË Û ·ÚÁ›·, Ë ÁÓÒ-ÛË Î·Ù·‰ÈηṲ̂ÓË ÛÙË ÛȈ‹. YÛÙÂ-Ú·, ·Ó Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ·ÓÙÈÛÙ¤ÎÂÙ·È ·Îfi-ÌË ÛÙËÓ Î·Ù·‰›ÎË Ó· Ì›ÓÂÈ Ë ÁÓÒÛËÌ˘ÛÙÈ΋, Ô ÂÎÌˉÂÓÈÛÌfi˜, Ë ÂÍ·Ê¿ÓÈ-ÛË Ù˘ ÁÓÒÛ˘: ÙÔ Û˘ÎÒÙÈ ÙÔ˘ ¶ÚÔÌË-ı¤· ‹Ù·Ó Ë ËÁ‹ Ù˘.

¶·Ú·‰fi͈˜, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜, «‰ÂÛÌÒ-Ù˘» Ô ›‰ÈÔ˜ Ù˘ ¿ÁÚÈ·˜ Ó·ڋ˜ ÂÍÔ˘-Û›·˜ ÙÔ˘ ¢›·, ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Ô Î˘Ú›·Ú-¯Ô˜ ÙÔ˘ ·È¯ÓȉÈÔ‡. A˘Ùfi˜ ÚÒÙ·, ÌÂÙË ÁÓÒÛË ÙÔ˘, ÛÙ‹ÚÈÍ ÙËÓ ·Ó·ÚÚ›¯Ë-ÛË ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ¢›· Î·È ÙˆÓ Ó¤ˆÓıÂÒÓ (ÛÙ›¯Ô˜ 338 Î.Â.). A˘Ùfi˜ ‡ÛÙÂÚ·,ÌÂٷʤÚÔÓÙ·˜ ÙË ÁÓÒÛË ÛÙÔ˘˜ ·Ó-ıÚÒÔ˘˜, ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ÙˆÓ ıÂÒÓ, ¤ıÂÛ Û ·Ó·fiÙÚÂÙË Î›-ÓËÛË ÙÔ Ì˯·ÓÈÛÌfi Ù˘ ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋˜

·Ó·Î·Ù·ÓÔÌ‹˜ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜. A˘Ùfi˜ Ù¤-ÏÔ˜, ·fi ÙËÓ ·ÈÒÓÈ· ·ÎÈÓËÛ›· Ô˘ ÙÔÓηٷ‰›Î·ÛÂ Ô ¢›·˜, ·ÂÈÏ› Ó· ·Ó·ÙÚ¤-„ÂÈ ‚›·È· ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·fi ÙÔ ıÚfiÓÔÙÔ˘. °È’ ·˘Ùfi Ô ¢›·˜ ÂÈı˘Ì› Ó· Ì›-ÓÔ˘Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÛÙËÓ ¿ÁÓÔÈ·, ‰È·-ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙËÓ ÚˆÙÔηı‰ڛ·ÙÔ˘. OÙ·Ó Ô ¢›·˜ ÙÈ̈Ú› ÙÔÓ ¶ÚÔÌË-ı¤· ÚÔÛ·ı› Ó· ·ÔηٷÛÙ‹ÛÂÈ ÙËÓÙÚˆı›۷ Ù¿ÍË. AÏÏ¿ ÙÔ Î·Îfi ÁÈ· ÙÔ¢›· ¤¯ÂÈ Á›ÓÂÈ Î·È Â›Ó·È ·Ó·ÓfiÚıˆÙÔ.H ÌÂÙ¿‚·ÛË Ù˘ ÁÓÒÛ˘ ÛÙÔ˘˜ ·Ó-ıÚÒÔ˘˜ ¤¯ÂÈ ÔÚÈÛÙÈο ·Ó·ÙÚ¤„ÂÈ ÙËÓÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË.

°ÓÒÛË Î·È Û˘ÌʤÚÔÓÙ·™ÙË ‚¿ÛË Ù˘ ·ÁÎfiÛÌÈ·˜ Ù¿Í˘ ‚Ú›-ÛÎÂÙ·È ÏÔÈfiÓ Ë ÁÓÒÛË. H ηÙÔ¯‹ Ù˘‰È·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·, ÂÓÒ Ë ÌÂÙ·-·ÏÈÛ‹ Ù˘ Û˘Ó¿ÁÂÙ·È ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹.H ÁÓÒÛË - ÂÍÔ˘Û›· ·ÓÙÈÛÙÚ·Ù‡ÂÙ·È ÙËÁÓÒÛË - ÂÏ¢ıÂÚ›·. ¶Ò˜ ı· Ï˘ı› ·˘Ù‹Ë Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË; ™ÙËÓ ÙÚ·Áˆ‰›· ÙÔ˘ AÈ-Û¯‡ÏÔ˘ Ë ı˘Û›· ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤· ·Ôη-ıÈÛÙ¿ ÙËÓ ÈÛÔÚÚÔ›·. ™ÙÔ ‰ÈÎfi Ì·˜ Îfi-ÛÌÔ Ù· ‚·ÛÈο ÌÂÁ¤ıË ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó·¤¯Ô˘Ó ÌÂÙ·‚ÏËı›. ¶ÚÒÙ· ¤Ú¯ÂÙ·È ËÁÓÒÛË - ÂÏ¢ıÂÚ›·. K·ÌÈ¿ ÚÔËÁ̤ÓˤÓÓÔÌË Ù¿ÍË ‰ÂÓ ÙËÓ ÂÚÈÊÚÔÓ›. HÚfiÛ‚·ÛË ÛÙË ÁÓÒÛË ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·ÈÁÂÓÈο ˆ˜ ηıÔÚÈÛÙÈÎfi˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜Ù˘ ÚÔfi‰Ô˘ οı ›‰Ô˘˜ Î·È ‰È·ÎË-Ú‡ÛÛÂÙ·È ˆ˜ ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi˜ ÛÎÔfi˜ÛÙȘ ÎÔÈӈӛ˜ Ì·˜. H ÚfiÛ‚·ÛË ·˘Ù‹‰È·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È ÚˆÙ›ÛÙˆ˜ Ì ÙËÓ ·È-‰Â›·, ˆ˜ ·Á·ıfi - ÎÏÂȉ› ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÔ‰ÔÎ·È ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›·. H ·ÚÔ¯‹ Î·È Ë‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË ·È‰Â›·˜ Û fiÏÔ˘˜ ·ÔÙÂ-Ï› ÚÒÙÈÛÙÔ Ì¤ÏËÌ· ÙˆÓ Û˘Á¯ÚfiÓˆÓÎÚ·ÙÒÓ. ¶·È‰Â›· Û fiϘ ÙȘ ÌÔÚʤ˜

Ù˘, ıˆÚËÙÈ΋, Ú·ÎÙÈ΋, ÔÚÁ·ÓÒÓÂ-Ù·È, ·‰È¿ÊÔÚÔ ·Ó Ì ¤Ó‰˘Ì· ÎÚ·ÙÈÎfi ‹È‰ÈˆÙÈÎfi, ˆ˜ ˙ˆÙÈ΋ ‰ËÌfiÛÈ· ˘ËÚÂ-Û›·. ¶¤Ú· ·fi Ù· ÌÂÌÔӈ̤ӷ ÎÚ¿ÙË,·ÁÎfiÛÌÈÔÈ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘ÓÛÙË ‰È¿‰ÔÛ‹ Ù˘. Afi ÙËÓ ¿ÏÏË Ï¢-Ú¿, Ì ̇ÚÈÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜, Û ÂıÓÈÎfi, ·Ï-Ï¿ Î·È Û ‰ÈÂıÓ¤˜ ›‰Ô, ‰È·ÛÊ·Ï›˙Â-Ù·È Ë Î·ÙÔ¯‡ÚˆÛË, Ë Û˘ÁΤÓÙÚˆÛËÎ·È Ô ÂÚÈÔÚÈÛÌfi˜ Ù˘ ÁÓÒÛ˘. HÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ȉÈÔÎÙËÛ›· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È¢ڤˆ˜ ˆ˜ ËıÈÎfi Î·È ÂÚÈÔ˘ÛÈ·Îfi ‰È-η›ˆÌ·. IÛ¯˘Úfi ϤÁÌ· ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ,·ÛÙÈÎÒÓ, ÔÈÓÈÎÒÓ Ì¤ÙÚˆÓ΢ÚÒÓÂÈ ÙËÓ ÚÔÛ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘.H ÚÔÛÙ·Û›· ÂÎÙ›ÓÂÙ·È ÛÂÂ˘Úˆ·˚Îfi, ·ÏÏ¿ Î·È Û ·-ÁÎfiÛÌÈÔ Â›Â‰Ô.

¢ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ·ÌÊÈ‚ÔÏ›·fiÙÈ, ÛÙ·ÙÈÛÙÈο, Ë ÁÓÒÛË Â›-Ó·È Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤ÓË ÛÙ· ¯¤-ÚÈ· ÙˆÓ Ï›ÁˆÓ. H Û‡Á¯ÚÔÓËÓ¤· ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ÔÏ˘ÂıÓÈ-ÎÒÓ ÂÙ·ÈÚÂÈÒÓ Î·Ù¤¯ÂÈ Î·ÈÓ¤ÌÂÙ·È, fi¯È ¯ˆÚ›˜ ·Ï·˙ÔÓ›·, ÙË Û˘-ÁÎÂÓÙڈ̤ÓË ÁÓÒÛË Ô˘ Ù˘ ‰È·ÛÊ·-Ï›˙Ô˘Ó ÔÈ ·ÁÎfiÛÌÈÔÈ ÂÚÈÔÚÈÛÙÈÎÔ›Ì˯·ÓÈÛÌÔ›. °ÓÒÛË ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË ˆ˜ÚÔ˜ ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ Î·Ùfi¯ˆÓ Ù˘,ÁÓÒÛË ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË Û ÔÏÈÁ¿ÚÈı̷ΤÓÙÚ· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ηٷ-ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ÙfiˆÓ fiÔ˘ ·Ú¿ÁÂÙ·È. TÈı· Á›ÓÂÈ ·Ó Ù· ΤÓÙÚ· ·˘Ù¿, Ì οÔÈÔÙÚfiÔ, ÏËÁÔ‡Ó; £· ÂÂÚ¯fiÙ·Ó ÌÈ··ÁÎfiÛÌÈ· ηٷÛÙÚÔÊ‹; ¶ÔÈÔÈ Í¤ÚÔ˘ÓÓ· ·Ó·‚ÈÒÛÔ˘Ó ÙË ÁÓÒÛË; OÈ Ì˯·ÓÈ-ÛÌÔ› ÙˆÓ Â˘ÚÂÛÈÙ¯ÓÈÒÓ ·Ú¤¯Ô˘Ó ·-ÁÎfiÛÌÈ· ÚÔÛÙ·Û›· ηٿ Ù˘ ÌË ËıÂ-ÏË̤Ó˘ ‰È¿‰ÔÛ˘ Ù˘ ÁÓÒÛ˘. ¶Ú¿Á-Ì·ÙÈ, Ë «·Û‡ÛÙÔÏË» ‰È¿‰ÔÛË Ù˘ ÁÓÒ-Û˘ ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ, Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌ·, Ó·

Y¤ÚÙ·ÙÔ ·›ÙËÌ· ‰ÈηÈÔ-Û‡Ó˘ Ë ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙËÁÓÒÛË Ô˘ Ô‰ËÁ› ÛÙËÓ·Ó·‰È·ÓÔÌ‹ ÙË ÂÍÔ˘Û›·˜

28 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

ÙËÓ ÂÍ·Ï›„ÂÈ. AÓ ‰ÂÓ ‰È·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·ÈÙ· ÔʤÏË Ô˘ ÔÚ›˙ÂÈ Ë ÁÓÒÛË, ÂÎÏ›-ÂÈ ÙÔ Î›ÓËÙÚÔ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·Ó¤ˆÛ‹ Ù˘.H AÊÚÈ΋ ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ, ̤۷ ÛÙË ÁÂÓÈ-΋ ·‰È·ÊÔÚ›·, Ó· ÂÍ·Ê·ÓÈÛı› ·fi ÙÔ¤ÈÙ˙, ‰ÈfiÙÈ Ë ¢‡ÛË, Ô˘ ¤¯ÂÈ ‰È·ÛÊ·Ï›-ÛÂÈ Î·È Î·ÙÔ¯˘ÚÒÛÂÈ ÙË ÁÓÒÛË Ù˘ ıÂ-ڷ›·˜ ÙÔ˘, ÂÈ̤ÓÂÈ Ó· ·ÚÓÂ›Ù·È ÙËÓ·Ú·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ Ê·ÚÌ¿ÎˆÓ ·fi ÊıËÓ¿ÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈ· ÙÔ˘ ÙÚ›ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘. AÏÒ˜«Î·Î›·» Ù˘ ¢‡Û˘, fiˆ˜ ¿ÏÏÔÙ «Î·-Λ·» ÙÔ˘ ¢›·; M¿ÏÏÔÓ Êfi‚Ô˜ ·ÒÏÂÈ·˜ÙÔ˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹ÙÚÔ˘ Ô˘ Ô‰ËÁ›ÛÙË ÁÓÒÛË ÁÂÓÈο.

AÓ·‰È·ÓÔÌ‹ Ù˘ ÁÓÒÛ˘¶ÔÈÔ˜, Û‹ÌÂÚ·, ı· ÛËÎÒÛÂÈ ÙË ı˘Û›·ÙÔ˘ ¶ÚÔÌËı¤·; AÏ‹ıÂÈ·, ÔÈÔ˜ ·ÎÚÈ-‚Ò˜ ‹Ù·Ó Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜; ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó ٷΛÓËÙÚ¿ ÙÔ˘; O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ÛÙÔ ‚Ô˘-Ófi Â›Ó·È ‰Â̤ÓÔ˜ ÌfiÓÔ˜. ¶·Ú·‰fi͈˜fï˜ Ô HÊ·ÈÛÙÔ˜, Ô ÈÔ ˙ËÌȈ̤ÓÔ˜

·fi ÙË ‰È¿‰ÔÛË Ù˘ ÁÓÒÛ˘, ÁÈ·Ù› ·˘-Ùfi˜ ›¯Â ̤¯ÚÈ ÙfiÙ ÙËÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈ-ÎfiÙËÙ¿ Ù˘, ηÚÊÒÓÂÈ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·ÛÙÔ ‚Ô˘Ófi Ì ‚·ÚÈ¿ ηډȿ. EÎÙÂÏ›ÙȘ ÛÎÏËÚ¤˜ ÂÓÙÔϤ˜ ÙÔ˘ KÚ¿ÙÔ˘˜ ηÈÙÔ˘ B›·, Ô˘ ÂÈ‚Ï¤Ô˘Ó ÙËÓ ÚÔÛÙ·-Á‹ ÙÔ˘ ¢›·, ÌË ÙÔÏÌÒÓÙ·˜ Ó· ·Ú·-ÎÔ‡ÛÂÈ. ™˘Ì¿ıÂÈ· ÌÂٷ͇ ÔÌÔÙ¤-¯ÓˆÓ, οÙÔ¯ˆÓ Ù˘ ›‰È·˜ ÁÓÒÛ˘;E‰Ò Ë ÁÓÒÛË ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Î·ı·˘Ù‹.O HÊ·ÈÛÙÔ˜, ÂÌÔÙÈṲ̂ÓÔ˜ Ò˜ ÙÔ ‚¿-ıÔ˜ ·fi ÙË Ù¤¯ÓË ÙÔ˘, ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙ÂÈÊfi‚Ô ÌËÓ ÙËÓ ·ÔϤÛÂÈ. ™ÙËÓ ·ÓÙ›ÏË-„‹ ÙÔ˘, Ë ·Í›· Ù˘ Â›Ó·È ·fiÏ˘ÙË, ‰ÂÓÛ˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙË ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË ÙˆÓÚÔÓÔÌ›ˆÓ ÙÔ˘. AÏÏ¿ Ë ÁÓÒÛË Î·-ı·˘Ù‹ ‰ÂÓ Ù·˘Ù›˙ÂÙ·È Ô‡Ù Ì ÙÔ Î·ÏfiÔ‡Ù Ì ÙÔ Î·Îfi. H ÁÓÒÛË Ù·˘Ù›˙ÂÙ·ÈÌ ÙË ¯Ú‹ÛË Ù˘. Oˆ˜ ¿ÏÏÔÙÂ Ë Êˆ-ÙÈ¿, fiˆ˜ Û‹ÌÂÚ· ÔÈ È·ÙÚÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ‹ Ë ˘ÚËÓÈ΋ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ÌÔÚ› Ó· η-Ù·ÛÙÚ¤„ÂÈ ÙËÓ ·ÓıÚˆfiÙËÙ· ‹ ηÈÓ· ÙË ÛÒÛÂÈ.

O ›‰ÈÔ˜ Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜, TÈÙ¿Ó·˜, ·Ú¯È-ο Ì ÙÔ˘˜ ·Ï·ÈÔ‡˜ ıÂÔ‡˜, ¿ÏÏ·ÍÂÛÙÚ·ÙfiÂ‰Ô Î·È Ù¿¯ıËΠ̠ÙÔ˘˜ Ó¤-Ô˘˜ ıÂÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛ ÙË Ó›ÎËÌ ÙË ÁÓÒÛË ÙÔ˘. ¶¿ÏÈ ·ÏÏ¿˙ÂÈ ÛÙÚ·-Ùfi‰Ô, fiÙ·Ó ÙË ÁÓÒÛË ÙÔ˘ ÙË ÎÔÈÓÔ-ÔÈ› ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜. O ¶ÚÔÌËı¤·˜ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘, Ô ÁÈÔ˜ Ù˘ £¤ÌȉԘ, Ù¿Û-ÛÂÙ·È Ì ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ Ë ÁÓÒÛË ÙÔ˘ ı·ˆÊÂÏ‹ÛÂÈ ÁÈ· ÙÔ Î·Ïfi ÙÔ˘˜. °ÓÒÛË ¯ˆ-Ú›˜ ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË ‰ÂÓ ˆÊÂÏ›. H ·Ó·‰È·-ÓÔÌ‹ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜, ÛÙËÓ ÔÔ›· Ô‰ËÁÂ›Ë ·Ó·‰È·ÓÔÌ‹ Ù˘ ÁÓÒÛ˘, ·ÔÙÂÏ›˘¤ÚÙ·ÙÔ ·›ÙËÌ· ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘. O ¶ÚÔ-ÌËı¤·˜ ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘, Û˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘AÓıÚÒÔ˘, ‰È·ÛÎÔÚ›˙ÂÈ ÙÔ ·ÈÛÈfi‰ÔÍÔÌ‹Ó˘Ì· Î·È Á›ÓÂÙ·È Û‡Ì‚ÔÏÔ. EÈÙ¿Û-ÛÂÈ, Û‹ÌÂÚ·, ÙËÓ ÈÛ¯˘Ú‹ ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÛËfiÏˆÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ ÙˆÓ Ì˯·ÓÈÛÌÒÓ Ô˘‰È·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ì·˜ ÙËÓÂχıÂÚË ‰È¿‰ÔÛË ÛÙË ÁÓÒÛË, ÙËÓÚfiÛ‚·ÛË Û ·˘Ù‹Ó, ηıÒ˜ Î·È ÙË ‰›-ηÈË ¯Ú‹ÛË Ù˘.

Õ O Hφαιστος αλυσο-δ�νει τον Προμηθ�α.Π�νακας του Nτιρκβαν Mπαμπο!ρεν(1595 - 1624).Aμστερνταμ, Kρατικ�Mουσε�ο (φωτ.: AKG,Bερολ�νο).

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 29

Προμηθε�ονταςφωτειν�ς

τυφλ�ς ελπ�δεςTου A£∞¡∞™ÿ√À A§∂•∞¡¢ƒÿ¢∏

Ψυχι�τρου - ψυχαναλυτ�

O¶POMH£EA™ ¢E™MøTH™ Â›Ó·È ËÚÒÙË Î·È Ë ÌÔÓ·‰È΋ Ûˆ-Ṳ̂ÓË ÙÚ·Áˆ‰›· ·fi ÙËÓ ÙÚÈ-

ÏÔÁ›· Ô˘ Ô AÈÛ¯‡ÏÔ˜ ·ÊȤڈÛ ÛÙ·¿ıË ÙÔ˘ TÈÙ¿Ó·. E›Ó·È ›Ûˆ˜ Ë ÙÚÈÏÔ-Á›· Ô˘ ı· ı¤Ï·Ì ÈÔ Ôχ ·’ fiϘӷ ›¯Â Ûˆı›, ÁÈ·Ù› ı· ›¯·Ì ÙËÓ Â˘-ηÈÚ›· Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ì ÙËÓÔËÙÈ΋ Î·È (ı·ÙÚÈ΋) ‰Ú·Ì·ÙÔ˘ÚÁÈ-΋ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓÔ˘ ·Ó·ÎÔÈÓÒÓÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ¢ÂÛÌÒÙË.T· Û˘ÓÔ„›˙ˆ Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÌÔ˘: ËÂÍÂÏÈÎÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙÔ Û‡Ì·Ó,ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜, ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜Ø Ë ‡·Ú-ÍË ÙÔ˘ ηÎÔ‡ ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, Ô¯ÚfiÓÔ˜ Î·È ÙÔ ¿Î·ÈÚÔ, Ë ‰È·˘Á‹˜ ÁÓÒ-ÛË ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ ˆ˜ ÓfiÛÔ˜, Ë ÂÈÛÙ‹-ÌË Î·È Ë Ù¤¯ÓË ˆ˜ Ù˘ÊÏ‹ ÂÏ›‰· ¤Ó·-ÓÙÈ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘Ø Ô ÏfiÁÔ˜ ˆ˜ È·ÙÚfi˜ÙˆÓ ·ıÒÓ Ù˘ „˘¯‹˜Ø Ë ıÂÒÚËÛˤڷ ·fi Ù· ÔÚ·Ù¿Ø Ô ¿ÓÈÛÔ˜ ¤ÚˆÙ·˜Ô˘ ÙÚÂÏ·›ÓÂÈ (IÒ)Ø Ë ‡‚ÚȘ Ù˘ ÂÈı˘-Ì›·˜ ÁÈ· ·fiÏ˘ÙË ÌÂÙÔ˘Û›ˆÛË ÙÔ˘¤ÚˆÙ· (¶ÚÔÌËı¤·˜)Ø Ë ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË ÛΤ„ËØ Ë Î·ı‹ÏˆÛË ÁÈ·ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ÛΤ„Ë˜Ø Ë Î·Ù¿-ÎÚ˘„ËØ Ë ·Ó¿ÛÙ·ÛË.

A˘Ù¿ Î·È ¿ÏÏ· ¤Î·Ó·Ó ÙÔÓ ¶ÚÔÌË-ı¤·, ‹Úˆ· Ô˘ ‰È¤ÙÚÂÍ Ì ÙÔ fiÓÔÌ¿ÙÔ˘ –Î·È ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ οو ·fi ¿Ï-Ï· ÔÓfiÌ·Ù· (̤¯ÚÈ Î·È ·˘Ùfi ÙÔ˘ XÚÈ-ÛÙÔ‡)– ÙË Ì˘ıÔÏÔÁ›·, ÙËÓ ÙÚ·Áˆ‰›·,ÙËÓ ÎˆÌˆ‰›·, ÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋, ÙËÓ Ô›-ËÛË, ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›·, ÙË ıÚËÛΛ·, ·fiÙÔ˘˜ ·Ú¯·ÈfiÙ·ÙÔ˘˜ ÛÔ˘Ì¤ÚÈÔ˘˜ ηȷÎη‰ÈÎÔ‡˜ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡˜, ̤¯ÚÈ ÙȘ ̤-Ú˜ Ì·˜, ÂÓÂÚÁÔÔÈÒÓÙ·˜ Î·È ÂÓÂÚÁÔ-ÔÈÔ‡ÌÂÓÔ˜ ·fi ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡˜, fiˆ˜ ԰η›ÙÂ, Ô ™¤ÏÂ˚, Ô N›ÙÛÂ... °È·Ù› Û‡Ì-ʈӷ Ì ÙÔÓ K·ÚÏ KÂÚ¤ÓÈÈ (1959) Ô¶ÚÔÌËı¤·˜ Â›Ó·È Ë ·Ú¯ÂÙ˘È΋ ÂÈÎfi-Ó· Ù˘ ·ÓıÚÒÈÓ˘ ‡·Ú͢, Î·È Û‡Ì-ʈӷ Ì ÙËÓ Z·ÎÏ›Ó NÙÔ˘ÛÂ̤Ó(1972) Ô˘ ÙÔÓ ÌÂϤÙËÛ ‰È·¯ÚÔÓÈοے ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi, Ë ‰‡Ó·ÌËÙÔ˘ ̇ıÔ˘ ÙÔ˘, ηٿ ÙËÓ ·ÚÈÛÙÔÙÂÏÈ-΋ ¤ÓÓÔÈ·, Â›Ó·È ÙÂÚ¿ÛÙÈ·. TÔ ÙÂÚ¿-ÛÙÈÔ ·˘Ùfi ‡ÚÔ˜ ÌÔ‡ ‰›ÓÂÈ Â˘ÎÔÏfiÙÂ-Ú· ÙÔ ¿ÏÏÔıÈ Ó· ·Û¯ÔÏËıÒ ÌfiÓÔ ÌÂοÔÈ· ı¤Ì·Ù·, fiˆ˜ ·Ó·‰‡ÔÓÙ·È·fi ÙËÓ ÙÚ·Áˆ‰›· ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘.

O ÏfiÁÔ˜ È·ÙÚfi˜¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÙÚ·Áˆ‰›· ÛÙËÓÔÔ›· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ›Ûˆ˜, ·fi οı¿ÏÏË Û˘˙ËÙÂ›Ù·È Ë Û¯¤ÛË ÏfiÁÔ˘ ηȿıÔ˘˜, ÓfiÛÔ˘ „˘¯‹˜. ™¯¤ÛË ‰È·ÏÂ-ÎÙÈ΋ Î·È fi¯È ÁÚ·ÌÌÈ΋. O øηÓfi˜ ÙÔ-Ó›˙ÂÈ ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘ „˘¯È΋˜ÂÎÙfiÓˆÛ˘ Ô˘ ÚÔÛʤÚÂÈ Ô ÏfiÁÔ˜(«¢ÂÓ Í¤ÚÂȘ ¶ÚÔÌËı¤· ˆ˜ ÁÈ·ÙÚfi˜ ÛÙË

ÓfiÛÔ Ù˘ ÔÚÁ‹˜ Â›Ó·È Ù· ÏfiÁÈ·;» ÛÙȯ.

337 - 8), fï˜ Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ ¢ı‡˜ ·Ì¤-Ûˆ˜ ı· ı¤ÛÂÈ ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ηٿÏÏËÏÔ˘¯ÚfiÓÔ˘ ÁÈ· ÙË ÚËÌ·ÙÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ¿-ıÔ˘˜, ÁÈ·Ù› Ú¤ÂÈ ÛÙËÓ ÒÚÈÌË ÛÙÈÁÌ‹ÙËÓ Î·Ú‰È¿ Ó· Ì·Ï¿ÍÂȘ Î·È Ó· ÌËÓ˙Ô˘Ï¿˜ Ì ÙË ‚›· ¿Óˆ ÛÙËÓ ¿„Ë (ÛÙȯ.339 - 380). O ÏfiÁÔ˜ ÌÔÚ› Ó· ¤¯ÂÈ ÌÈ·ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· οı·ÚÛ˘, ÌÔÚ› fï˜Î·È Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙÔ ÙÚ·‡Ì·.

¶ÚÔÌËı¤·˜: «M· Ì‹Ù ӷ ÎÏ›ۈ Ì‹-

Ù ӷ ÌË ÎÏ›ۈ ÙÔ ÛÙfiÌ· ÌÔÚÒ ÛÙ· ¿-

ıË ÌÔ˘» (ÛÙȯ. 106-7)....XÔÚfi˜: «¶Â˜ Ì·˜, ·Ó ‰ÂÓ ÛÔ˘ οÓÂÈ

‚Ï¿‚Ë Ô ÏfiÁÔ˜».

¶ÚÔÌËı¤·˜: «Î·È Ó· Ù· Ϥˆ ÔÓÒ Î·È

Ó· Ûˆ·›Óˆ ¿ÏÈ ÔÓÒ» (ÛÙȯ. 196 - 7).

O ÏfiÁÔ˜ Â›Ó·È ·˘ÙÔ·Ó·ÊÔÚ¿Ø Ô¶ÚÔÌËı¤·˜ ·Ê‹ÓÂÙ·È Û ÌÔÓÔÏfiÁÔ˘˜Ô˘ ÙÔÓ ıÂڷ‡ԢÓ, Ì ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ·

à O Προμηθ�αςτου Tιτσι�νο, φι-λοτεχνημ�νος το1549. Mαδρ�τη,Mουσε�ο Πρ�δο(φωτ.: EνωσηEθνικ�ν Mουσε�-ων, Παρ�σι).

30 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2

à «H Aπαγω-γ� του Προμη-θ�α». Xαλκο-γραφ�α τουMαξ Kλ�νγκεραπ� τη σειρ�«Φαντασ�εςτου Mπραμς»,1890 - 1894.

fiÙÈ ÂÏ·ÙÙÒÓÔ˘Ó ÙËÓ Ô‰‡ÓË ÙÔ˘Ø Ô Ïfi-ÁÔ˜ Â›Ó·È ÂÈÎÔÈÓˆÓÈ·Îfi ̤ÛÔÓØ ·ÓÔ›-ÁÂÈ ‹ ÎÏ›ÓÂÈ ÙËÓ Â·Ê‹Ø ÛÙËÓ ÙÚ·-Áˆ‰›·, ‚Ï¤Ô˘ÌÂ Û˘Ó¯Ҙ ÙÔÓ ÏfiÁÔÓ· ÙËÓ ÎÏ›ÓÂÈ (!) ¿Î·Ú˜ ÛÙȯÔÌ˘-ı›Â˜ ÌÂٷ͇ KÚfiÓÔ˘ Î·È HÊ·›ÛÙÔ˘,¶ÚÔÌËı¤· Î·È øηÓÔ‡, ¶ÚÔÌËı¤·Î·È EÚÌ‹. O ÏfiÁÔ˜ Â›Ó·È ıÂڷ¢ÙÈ-Îfi˜ ÁÈ· ÙÔÓ ¿ÏÏÔ: Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ οÓÂÈÙÔ ÚfiÙ·ÁÌ· Ù˘ ÌÔ›Ú·˜ Ù˘ IÔ‡˜ Ô˘ÙËÓ Û˘ÁÎÚ·Ù›, ÙËÓ ·ÚËÁÔÚ› ̘ÛÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ Ù˘ ÙڤϷ˜ Ù˘. MfiÓÔÔ˘ Ú¤ÂÈ Ô ÏfiÁÔ˜ Ó· Â›Ó·È ·ÏËıÈ-Ófi˜. IÒ: «MË ·fi Ô›ÎÙÔ Ì ÏfiÁÈ· „‡ÙÈ-

η ıÂÏ‹ÛÂȘ Ó· Ì ·ÚËÁÔÚ‹ÛÂÈ˜Ø ·’

ÙÔ˘˜ Ï·ÛÙÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜ ·ÚÚÒÛÙÈ· ·È-

Û¯ÚfiÙÂÚË ‰ÂÓ Â›Ó·È» (ÛÙȯ. 685- 6). O¿ÓıÚˆÔ˜, ·Ó Î·È ¿ÚÚˆÛÙÔ˜, ‰ÂÓÚ¤ÂÈ Ó· ‚Á·›ÓÂÈ ·fi ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ô˘ ı· ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ ÁÈ·ÙË ÌÔ›Ú· ÙÔ˘, ı¤ÛË Ô˘ ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ ËÈ·ÙÚÈ΋ Î·È ÔÈ ÔÈΛÔÈ Û˘¯Ó¿ ‰ÂÓ Û¤-‚ÔÓÙ·È. Ö˜, Ô XÔÚfi˜, Â‰Ò Î·È 2500¯ÚfiÓÈ· ÚÔÙÚ¤ÂÈ: «§¤ÁÂ, Ê·Ó¤ÚˆÓÂØ

ηÏfi Â›Ó·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÚÚÒÛÙÔ˘˜ Ó· ͤ-

ÚÔ˘Ó Î·ı·Ú¿ ·fi ÚÈÓ ÙÈ ÙÔ˘˜ ÚÔṲ̂-

ÓÂÈ» (ÛÙȯ. 698 - 9).

OÈ Ù˘ÊϤ˜ ÂÏ›‰Â˜Ö˜ ·˘Ùfi˜ Ô ÊˆÙÔ‰fiÙ˘, Ô ÛˆÙ‹Ú,Ô Ô˘ ¤ÊÂÚ fiϘ ÙȘ Ù¤¯Ó˜, Ô ¿-Û¯ˆÓ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·Á¿Ë˜ Ô˘ ¤¯ÂÈÁÈ· ÙÔ˘˜ ıÓËÙÔ‡˜, ÔÈÔ ·Ì¿ÚÙËÌ·‰È¤Ú·ÍÂ; K·Ù¿ ÙÔÓ ¢›·, ·„‹ÊËÛÂÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘ Ó· ηٷÛÙÚ¤„ÂÈ ÙÔÁ¤ÓÔ˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. K·Ù¿ ÙÔÓ›‰ÈÔ; A˜ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ì ÙË ÛÙÈ-¯ÔÌ˘ı›· Ì ÙÔÓ XÔÚfi.

¶ÚÔÌËı¤·˜ : «EÁÒ ÌfiÓÔ ‹Ú· ÙËÓ

ÙfiÏÌËØ Î·È Áϛو۷ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ó·

ÌËÓ ¿Ó ÛÙÔÓ A‰Ë ·Ê·ÓÈṲ̂ÓÔÈ» (ÛÙȯ.235 - 6).

XÔÚfi˜: «MË Î·È ÚÔ¯ÒÚËÛ˜ ÈÔ ¤Ú·

·ÎfiÌ·;»

¶ÚÔÌËı¤·˜: «N· ÌËÓ ÚÔ‚Ï¤Ô˘Ó ÙÔÓ

ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘˜ ¤Î·Ì·».

XÔÚfi˜: «TÈ Ê¿ÚÌ·ÎÔ ‚ڋΘ ÁÈ’ ·˘Ù‹

ÙË ÓfiÛÔ;»

¶ÚÔÌËı¤·˜: «T˘ÊϤ˜ ÂÏ›‰Â˜ ÂÁη٤-

ÛÙËÛ· ̤۷ ÙÔ˘˜».

XÔÚfi˜: «M¤Á· ˆÊ¤ÏËÌ· ·˘Ùfi Ô˘ ‰Ò-

ÚÈÛ˜ ÛÙÔ˘˜ ıÓËÙÔ‡˜».

¶ÚÔÌËı¤·˜: «K·È ·ÎfiÌ· ÙÔ˘˜ ¤‰ˆÛ·

ÙË ÊˆÙÈ¿» (ÛÙȯ. 248 - 252)......................................¶ÚÔÌËı¤·˜: «K·È Ù¤¯Ó˜ ÂÚÈÛÛ¤˜ Ì’

·˘Ù‹ ı· Ì¿ıÔ˘Ó» (ÛÙȯ. 254).

K·Ù¿ ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·, Ë ÊˆÙÈ¿, ÔÈ Ù¤-¯Ó˜, Ô Ì·ÎÚ‡˜ ηٿÏÔÁÔ˜ ÙˆÓ Ù¯ÓÒÓÎ·È ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ Ô˘ ı· ·Ó·Ù˘-¯ıÔ‡Ó ÛÙÔ˘˜ ÛÙ›¯Ô˘˜ 450 - 468, 476 -506, Â›Ó·È ÂÈϤÔÓ, ·ÏÏ¿ ˘ÛÙÂÚÔ‡Ó,¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ ÚˆÙ·Ú¯ÈÎÔ‡ ‰ÒÚÔ˘: ÙÔ˘Ó· ÌËÓ ÌÔÚÔ‡Ó È· ÔÈ ıÓËÙÔ› Ó· ÚÔ-‚Ï¤Ô˘Ó ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘˜! O ¶ÚÔÌËı¤-·˜ ¤‚Á·Ï ÙÔ ·ÓıÚÒÈÓÔ Á¤Óo˜ ·fiÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ·È‰È΋˜ Ê·ÓÙ·-ÛȈÛÈ΋˜ ·ÓÙÔ‰˘Ó·Ì›·˜, fiÔ˘ Ô Î·-ı¤Ó·˜ Â›Ó·È Î‡ÚÈÔ˜ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ Ì ‚¿-ÛË ÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘, ·ÎfiÌ· Î·È Î‡ÚÈÔ˜ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘, Î·È ÙÔÓ Ô‰‹ÁËÛÂÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ù˘ ·Ú¯‹˜ Ù˘ Ú·ÁÌ·ÙÈ-ÎfiÙËÙ·˜. E‚Á·Ï ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ·fiÙËÓ „¢‰·›ÛıËÛË Î·È ÙÔ fiÓÂÈÚÔ, ηÈÙÔ˘˜ ¤‰ˆÛ ÓÔ˘ Î·È ÛΤ„Ë:

¶ÚÔÌËı¤·˜: «T· ¿ıË ÌfiÓÔ ·ÎÔ‡ÛÙÂ

ÙˆÓ ıÓËÙÒÓ,

¶Ô˘ ÂÓÒ ÚÈÓ ‹Ù·Ó fiˆ˜ Ù· Ó‹È·,

TÔ˘˜ ¤Î·Ì· Ó¿¯Ô˘Ó ÓÔ˘ Î·È ÛΤ„Ë

(ÛÙȯ. 442 - 4)..............................ÚÒÙ· ÏÔÈfiÓ ¤‚ÏÂ·Ó Î·È Ì¿Ù·È·

¤‚Ï·Ó,

¿ÎÔ˘Á·Ó Î·È ‰ÂÓ ¿ÎÔ˘Á·Ó, fiÌÔÈ· ÌÂ

ÌÔÚʤ˜

ÔÓÂ›ÚˆÓ ÙÔÓ Ì·ÎÚfi ‚ÈÔ ÂÚÓÔ‡Û·Ó

(ÛÙȯ. 447 - 9).

¶Ò˜ Ù· ηٿÊÂÚÂ; ™ÙÚ¤ÊÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ÚÔ˜ Ù· ¤ÍˆØ Ô ÎfiÛÌÔ˜ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó·Â›Ó·È Ë ÚÔ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ÔÓ›ÚÔ˘ ÙÔ˘˜Ø ÔÎfiÛÌÔ˜ ¤Ú¯ÂÙ·È Î·È ÂÚÂı›˙ÂÈ Ù· ÂÓÂÚ-ÁÔÔÈË̤ӷ ·ÈÛıËÙ‹ÚÈ¿ ÙÔ˘˜Ø Ô Îfi-ÛÌÔ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Ì’ fiÏË ÙËÓ ÂÏÎÙÈ-΋ ÙÔ˘ Û·Á‹ÓË ÎÈ ·˘Ùfi ÌÔÚ› Ó· ‰Ò-ÛÂÈ ¤Ó· ÙÚÂÏfi fiÓÂÈ-ÚÔ ·ÔÚÚfiÊËÛ˘·fi ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ڷÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·.AÓ¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ÛÔ-ÏÈ„ÈÛÌfi Î·È ÛÙËÓ·ÔÚÚfiÊËÛË ·fiÙ· Ú¿ÁÌ·Ù·, Ô¶ÚÔÌËı¤·˜ ÛËÌÂÈÔ-ÏÔÁ› Î·È Îˆ‰ÈÎÔ-ÔÈ› ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ, ÙÔۇ̷Ó. EÓÓÔÈÔÏÔÁ›: ÊÙÈ¿¯ÓÂÈ ÙÔ˘˜·ÚÈıÌÔ‡˜ Î·È Ù· ÁÚ¿ÌÌ·Ù·. O ÎfiÛÌÔ˜·Ú›ÛٷٷÈ. A˘Ùfi fï˜ ·ÎfiÌ· ‰ÂÓ ·Ú-Λ ÁÈ· Ó· ·˘ÙÔÓÔÌ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ.XÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ë ÌÓ‹ÌË ÁÈ· Ó· ·Ó··Ú›-ÛÙ·ÓÙ·È Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· Û˘Ó‰˘¿˙ÔÓÙ·˜›¯ÓË ·Ú·ÛÙ¿ÛˆÓ, ·ÈÛıËÌ¿ÙˆÓ Î·ÈÏfiÁˆÓ, ÂÁηıÈÛÙÒÓÙ·˜ ÙËÓ „˘¯È΋ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÌÂ Û˘Á¯ÚÔÓ›· Î·È ‰È·¯ÚÔ-Ó›·. KÈ ·˘Ùfi ÙÔ ÂÙ˘¯·›ÓÂÈ Ô ÏfiÁÔ˜ ÌÂÙȘ «Û˘Óı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, ÌÓ‹ÌË

ÙˆÓ ¿ÓÙˆÓ Î·È ÌËÙ¤Ú· ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÒÓ»

(ÛÙȯ. 460-1).O ¶ÚÔÌËı¤·˜ Â›Ó·È Â˘Ú¤Ù˘, ‚ϤÂÈ

¤Ú· ·fi Ù· ÔÚ·Ù¿. OÚÁ·ÓÒÓÂÈ ÙËÓÂÈÛÙ‹ÌË, ÙÔÓ Îˆ‰ÈÎÔÔÈË̤ÓÔ ÏfiÁÔ.MÈ· ÂÈÛÙ‹ÌË Ô˘ ·Ó·ÚˆÙÈ¤Ù·È ÁÈ·ÙËÓ ‡·ÚÍË ÙÔ˘ ηÎÔ‡ ÛÙÔ Û‡Ì·Ó,Ô˘ ¤¯ÂÈ ÌÈ· ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋ ÚÔÔÙÈ΋ÚÔ˜ ÙÔ Î·Ïfi. KÈ Ô ¢›·˜, Ó¤Ô˜ ÙÒÚ· ηÈÙÚ·¯‡˜, ı· ¿„ÂÈ Ó· ΢‚ÂÚÓ¿ ·ı¤Ùˆ˜(¯ˆÚ›˜ ÓfiÌÔ) Î·È fiÙ·Ó ÎÈ ·˘Ùfi˜ ηٷ-¯Ù˘Ëı› «Û’ ·Á¿Ë Î·È Û˘Ó¿ÓÙËÛË ı¿Ú-

ıÂÈ Ì ÚÔı˘Ì›· ÛÙËÓ ÚÔı˘Ì›· ÌÔ˘»

(ÛÙȯ. 191-192). H ·ÚÌÔÓ›· ı· ¤ÚıÂÈ, ËÊÈÏfiÙ˘ ı· ˘ÂÚÈÛ¯‡ÛÂÈ....

°È·Ù› Â›Ó·È ÏÔÈfiÓ ·Ì¿ÚÙËÌ· Î·È ÔÈ-˜ Â›Ó·È ÔÈ Ù˘ÊϤ˜ ÂÏ›‰Â˜; TÔ ·Ì¿ÚÙË-Ì· Â›Ó·È ÓÔËÙÈÎfi, ÁÓˆÛÈ·Îfi. O ¶ÚÔÌË-ı¤·˜ ÂÁηıÈÛÙ¿ ÙÔ ÚÒÙÔ „‡‰Ô˜ Ù˘ÂÈÛÙ‹Ì˘, ÙÔ fiÙÈ Ô ÏfiÁÔ˜ Ù˘ ›ӷȷÏËıÈÓfi˜. OÈ Ù˘ÊϤ˜ ÂÏ›‰Â˜ Â›Ó·È ˆ˜Ë ÂÈÛÙ‹ÌË ÊˆÙ›˙ÂÈ ÙÔ Ù˘ÊÏfi ÛËÌ›Ô:

«Ù· ÚÈÓ Ù˘ÊÏ¿ ÛË-

Ì›·, Ì¿ÙÈ· Ï·ÌÚ¿

ÛÙË ÊÏfiÁ· ·ÓÔ›ÁÔ-

ÓÙ·˜» (ÛÙȯ. 498-499). ™‹ÌÂÚ· ÁÓˆÚ›-˙Ô˘ÌÂØ Ë ÂÈÛÙ‹ÌË,ʈٛ˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ Ù˘-ÊÏfi ÛËÌ›Ô, ÌÂÙ·ı¤-ÙÂÈ ÙËÓ Ù˘ÊÏfiÙËÙ·.B¤‚·È·, ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘ ÌÈ·

Ù¤ÙÔÈ· ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË‹Ù·Ó ·‰‡Ó·ÙË Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÙÔ ÁÓˆÛÈ·-Îfi ·Ì¿ÚÙËÌ· ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Û˘ÓÂȉË-Ùfi, ·ÏÏ¿ ·ÚÎÔ‡ÓÙˆ˜ Ï·Óı¿ÓÔÓ, ÒÛÙÂÓ· ‰È·Ù˘ˆı› ̤ۈ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘.

TÔ ·Ì¿ÚÙËÌ· Ô˘ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Û˘ÓÂÈ-‰ËÙfi, ‹Ù·Ó ÙÔ „˘¯ÔÏÔÁÈ΋˜ ˘Ê‹˜. O¶ÚÔÌËı¤·˜ οÓÂÈ Û·Ó Ó· ÈÛÙ‡ÂÈ fiÙÈÔ ¿ÓıÚˆÔ˜ ı· ÂϤÁÍÂÈ ÙÔ ¿ıÔ˜, ÙËÓÂÓfiÚÌËÛË Î·È ı· Â›Ó·È Û˘Ó¯Ҙ ·-ÚÈÔ˜ ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘. H Ù˘ÊÏ‹ ÂÏ›‰·: O¿ÓıÚˆÔ˜, ˘ÂÚ¿ÓıÚˆÔ˜: ¤Ó· ÙÂÚ¿-ÛÙÈÔ EÁÒ Ù·˘ÙÈṲ̂ÓÔ Ì ÙÔ È‰Â҉˜ÙÔ˘ EÁÒ ÙÔ˘. AÎfiÌË, Û ÌÈ· ·ÔÁ›ˆ-ÛË Ù˘ AÔÏÏÒÓÈ·˜ ÌÂÙÔ˘Û›ˆÛ˘, Ô¤ÚˆÙ·˜ ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ‰ÂÓ ı· ÙÔÓ ·ÁÁ›˙ÂÈ,Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ·ÂÏ¢ıÂڈ̤ÓÔ˜ ·fiÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ı· ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÈfiÏË ÙÔ˘ ÙËÓ ÂÚˆÙÈ΋ ÂÓfiÚÌËÛË ÛÙËÓÙ¤¯ÓË, ÛÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË, ÛÙÔ ÁÂÓÈÎfi ÎÔÈ-ÓˆÓÈÎfi Û‡ÓÔÏÔ. TÔ ¢ÈÔÓ˘ÛÈ·Îfi ̤ÚÔ˜ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Ô˘ ¤Ú¯ÂÙ·È Î·È ‰È·Ï‡-ÂÈ, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ fiÛÔ ÎÚ·Ù¿ Ô ¤ÚˆÙ·˜

«A’ ÙÔ˘˜ Ï·-ÛÙÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜ ·ÚÚÒÛÙÈ· ·ÈÛ¯Úfi-ÙÂÚË ‰ÂÓ Â›Ó·È»

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 1 A Y ° O Y ™ T O Y 2 0 0 2 31

™˘ÓÔÙÈο Î·È ·ıÚÔÈÛÙÈο: Ë ¿ÁÓÔÈ·ÙˆÓ ÂÈı˘ÌÈÒÓ ÙÔ˘˜, ÙÔ‡˜ ¤¯ÂÈ Ê¤ÚÂÈ ÛÂηٿÛÙ·ÛË Ó· ¿Û¯Ô˘ÓØ Î·È ÔÈ ‰˘Ô,ÚÔ‚ÔÏÈο, ·Ô‰›‰Ô˘Ó Û οÔÈÔÓ ¿Ï-ÏÔ, Ô˘ Â›Ó·È Û ı¤ÛË ÁÔËÙ¢ÙÈÎԇʷÏÏÈÎÔ‡ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ÓÔ˘, ÙËÓ ·ÈÙ›· Ù˘

Ô‰‡Ó˘ ÙÔ˘˜Ø Ë Á˘Ó·›Î·, ÂÎÊÚ¿˙ÔÓÙ·˜ÙËÓ ·ıËÙÈÎfiÙËÙ·, ˘Ê›ÛÙ·Ù·È ÙÔ ¿-ıÔ˜ Î·È ·Ó·˙ËÙ¿ χÛË ‰È·Ê˘Á‹˜: „˘¯Ô-ÎÈÓËÙÈ΋ ÂÎÙfiÓˆÛË, ηٷÏË„›·, ·Ô˘-Û›· ÛΤ„Ë˜Ø Ô ¿Ó‰Ú·˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÙËÓÂÓÂÚÁËÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙÔ Â›Â‰Ô Ù˘ ÛΤ-

„˘, Ô˘ Â›Ó·È ›Ûˆ˜ Ë ·ÓÒÙÂÚË ·ÓıÚÒ-ÈÓË ¤ÎÊÚ·ÛË, ·Ó·ÛÙ¤ÏÏÔÓÙ·˜ ÙËÓÂÎÙÔÓˆÙÈ΋ ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·. AÔÙÂÏÔ‡Ó›Ûˆ˜ ÔÈ ‰˘Ô ÙÔ˘˜ ·ÓÔÏÔÎÏ‹ÚˆÙ· Û¯‹-Ì·Ù· ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘ÛÈ·ÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ AÔÏ-ÏÒÓÈÔ˘, ÙˆÓ ÛÙÔȯÂÈÒÓ Ô˘ Û˘Ó¤ıÂÛ·ÓÙËÓ ÙÚ·Áˆ‰›·. H IÒ ‰ÂÓ ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂ-Ù·È ˆ˜ B¿Î¯·, ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ·Ó· ·ÊÂı› ÛÙÔÓ ÂÎÛÙ·ÛÈ·ÛÌfi Î·È Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÙËÓ ÔÚÁÈ·ÛÙÈ΋ ·Ó¿‰˘ÛË Ì¤-Û· Ù˘ Î·È Á‡Úˆ Ù˘, ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓB·Î¯ÒÓ, ÙˆÓ ÂÓÔÚÌËÙÈÎÒÓ ÎÈÓ‹ÛˆÓ˙ˆ‹˜ Î·È ı·Ó¿ÙÔ˘. O ¶ÚÔÌËı¤·˜ ‰ÂÓÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÙ·È ˆ˜ ıÂÚ¿ˆÓ ÙÔ˘ AfiÏ-ψÓÔ˜ ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÛÎÂÊı› ·-Ú¿ ÂÊ·ÚÌÔṲ̂ӷ: ÂÈÛÙ‹ÌË Î·È ÂÊ·Ú-ÌÔṲ̂Ó˜ Ù¯ÓÈΤ˜. ¢ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÓÈÒ-ÛÂÈ ÙËÓ ·fiÏ·˘ÛË ÙˆÓ Î·ÏÒÓ Ù¯ÓÒÓ,fiÔ˘ ‰È·Û¿Ù·È Í·Ó¿ Ô ÎÒ‰Èη˜, Î·È ÔAfiÏÏˆÓ Û˘Ó·ÓÙÈ¤Ù·È Ì ÙÔÓ ¢ÈfiÓ˘ÛÔ.

O ‰Ú·Ì·ÙÔ˘ÚÁfi˜ ÎÈ Ô ı·ً˜Ö˜, ·Ó ·˘Ù¿ ‰ÂÓ Á›ÓÔÓÙ·È ·ÓÙÈÏËÙ¿·fi ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·, Ô˘ ¤¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË,›Ûˆ˜, fiˆ˜ ÚÔ‚ÔÏÈο ϤÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ·ÓÙ›·Ïfi ÙÔ˘ ÙÔÓ ¢›·, ÎÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Ó· ¿-ıÂÈ ÁÈ· Ó· ηÌÊı›, Á›ÓÔÓÙ·È ›Ûˆ˜ ·fiÙÔÓ ı·ً Ô˘ „˘¯Èο ÌÈÌÂ›Ù·È Î·È Ì¤ÏÂÔ˜ Î·È Êfi‚Ô ‚ÈÒÓÂÈ ÙÔ ‰Ú¿Ì· (Ì ÊÈ-Ï›· Î·È Ó›ÎÔ˜), ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ¢ÈÔÓ˘-ÛÈ·Îfi Î·È ÛÙÔ AÔÏÏÒÓÈÔ ÛÙÔȯ›ÔÙÔ˘, ÁÈ· Ó· ˘¿ÚÍÂÈØ ÙÔ ÂÍÂÏÈÎÙÈÎfiÏ·›ÛÈÔ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· Â›Ó·È ÚÔηıÔÚÈ-Ṳ̂ÓÔ: ·fi ÙÔ ÂÓÔÚÌËÙÈÎfi ¢ÈÔÓ˘ÛÈ·-Îfi, ·fi ÙÔ˘˜ ÙÚ¿ÁÔ˘˜ Î·È ÙȘ Ì·ÛÙÔÊfi-ÚÔ˘˜, ·fi ÙÔÓ ¢ÈfiÓ˘ÛÔ Ô˘ ÂÌÊ·Ó›˙Â-Ù·È ÛÙÔ fiÓÂÈÚÔ ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘ ̇ ËÙÒÓÙ·˜ÙÔ˘ Ó· ÙÔÓ ˘ËÚÂÙ‹ÛÂÈ, ÛÙÔÓ ÂӉȿÌÂ-ÛÔ ¯ÒÚÔ ÙÔ˘ ·È¯ÓȉÈÔ‡, Ô˘ Â›Ó·È ÙÔı¤·ÙÚÔ Î·È ·fi ÂΛ ÛÙËÓ AÔÏÏÒÓÈ·ÁÓÒÛË. H AÔÏÏÒÓÈ· ÂÓÙÔÏ‹, ‰È¿ ÛÙfi-Ì·ÙÔ˜ øηÓÔ‡ (ÛÙȯ. 309) «Á›ÁÓˆÛÎÂ

Û’ ·˘ÙfiÓ» ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Û ηÌÈ¿ ÂÚ›-

ÙˆÛË Ó· ÂÁÎψ‚ÈÛı› ÛÙ· fiÚÈ· ÌÈ·˜ÛÙÂÓ‹˜ ·ÓÙ›Ï˄˘ Ù˘ ·ÙÔÌÈ΋˜ „˘¯Ô-ÏÔÁ›·˜, ¤ÓÓÔÈ·˜ ·Ó˘fiÛÙ·Ù˘ ÁÈ· ¤Ó·ÎÚ¿ÙÔ˜ ÔÏÈÙÒÓ, fiˆ˜ Ë Aı‹Ó· Ù˘ÎÏ·ÛÈ΋˜ ÂÔ¯‹˜, ¤ÓÓÔÈ·˜ ··Ú¿‰Â-¯Ù˘ ÁÈ· ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ „˘¯ÔÏÔÁ›· Ô˘ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ ¯·Ò‰Â˜ ÙˆÓ ‰È·ÁÂÓ·ÏÔÁÈ-ÎÒÓ, ‚ÈÔÏÔÁÈÎÒÓ Î·È Û˘Ì‚ÔÏÈÎÒÓ ÌÂ-ÙÂÁÁÚ·ÊÒÓ Ô˘ ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ ¤¯ÂÈÛ˘Ó¯Ҙ Ó· ‰È·¯ÂÈÚÈÛı›.

TÔ EÁÒ, ÛÙ¤ÎÂÈ ˆ˜ Ô ÂÎÚfiÛˆÔ˜ÙÔ˘ „˘¯ÈÛÌÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ·ÈÛı‹Ì·ÙÔ˜Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ̤۷ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔØ ÙÚ¤ÊÂÈÙËÓ Ù˘ÊÏ‹ ÂÏ›‰· Ó· Ú·ÁÌ·ÙÒÛÂÈ ÙËÚ‹ÛË ÙÔ˘ ™. ºÚfiÈÓÙ Î·È «ÂΛ Ô˘ ›ӷÈ

ÙÔ A˘Ùfi Ó· ¤ÚıÂÈ ÙÔ EÁÒ». H Ù˘ÊÏ‹ ÂÏ-›‰· fiÙ·Ó Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ·Ô‰›‰ÂÈÛÙÔ EÁÒ ÙÂÚ¿ÛÙȘ ÂÓÂÚÁÂȷΤ˜ ‰˘Ó¿-ÌÂȘ. H Ù˘ÊÏ‹ ÂÏ›‰· fï˜ ı· Á›ÓÂȫʈÙÂÈÓ‹ - Ù˘ÊÏ‹» ÌfiÓÔ ·Ó ÙÔ EÁÒ,ÛÙË Û˘Ó·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ Ì ÙÔ A˘Ùfi, ¿ÚÂÈ·’ ÙË ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¿¯ÚÔÓÔ˘ ηÈÙÔ˘ ¿ÙÔÔ˘ Ô˘ ·˘Ùfi ʤÚÂÈ.

BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:

Aισ�ύλ�ς, «Πρ�μηθέας Δεσμώτης»,εισαγ. μτ�ρ. Γ. Θέμελης, Bι�λι�θήκηAρ�αίων Συγγρα�έων, I. Zα�αρ�-π�υλ�ς, Aθήνα.

Duchemin, J. (1972), «Promethee,Historie du mythe, de ses originesorientales a ses incarnationsmodernes», ed. Les Belles Letters,Paris, 2000.

Kerenyi, C. (1946), «Prometheus,Archetypal Image of HumanExistence» (αγγ.μτρ�. R. Manheim),Princeton University Press, 1997.

Nietzsche, F. (1872), «Die Geburt derTragoedie», (γαλ.μτ�ρ. «La naissancede la tragedie»), Gallimard, Paris.

Î·È Ë ¤ÌÓ¢ÛË, ÙÔ EÁÒ ÛÙ· ÛÙÔȯÂÈÒ-‰Ë ÙÔ˘ ̤ÚË, ÂÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ Í·Ó¿ ÙÔÓÏfiÁÔ ÛÙÔ ·Ú¿ÏÔÁÔ, Î·È ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·-ÛË ÛÙË Ê·ÓÙ·Û›ˆÛË, Ô ¶ÚÔÌËı¤·˜ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· ÙÔ Í¯ӿ. H ÌÔ›Ú· Ù˘ IÔ‡˜Ô˘ Â›Ó·È ÙÔ Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈÎfi ÙÔ˘·ÓÙ›ıÂÙÔ, ¤Ú¯ÂÙ·È ‰Ú·Ì·ÙÈο Ó· ÙÔ ı˘-Ì›ÛÂÈ Ì¤Û· ÛÙËÓ ÙÚ·Áˆ‰›·.

H Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈÎfiÙËÙ·IÔ‡˜ - ¶ÚÔÌËı¤·

AÍ›˙ÂÈ Ó· ÛÙ·ıԇ̠ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙÈ˜Û˘ÌÌÂÙÚÈΤ˜ ·ÓÙÈı¤ÛÂȘ Ô˘ ÔÚ›˙Ô˘Ó·˘Ù¿ Ù· ‰˘Ô ÚfiÛˆ· Ù˘ ÙÚ·Áˆ‰›·˜,Î·È Ô˘ ηٿ ÙË ÁÓÒÌË ÌÔ˘ ·ÔÙÂ-ÏÔ‡Ó Ù· ‰È¯ÔÙÔÌË̤ӷ ÙÌ‹Ì·Ù· ÂÓfi˜(ÙÔ˘;) „˘¯ÈÛÌÔ‡. H ·›ı·ÓË Î·È «·-Ú¿ÏÔÁË» Û˘Ó¿ÓÙËÛ‹ ÙÔ˘˜, ‰ÂÓ ÌÔÚ›ӷ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÌfiÓÔ ÁÈ· Ó· ‰È·Ù˘ˆıÂ›Ë ÚÔÊËÙ›· Ù˘ ÛˆÙËÚ›·˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔ-ÌËı¤· ·fi ¤Ó·Ó ·fiÁÔÓÔ, ÛÙË ‰¤Î·ÙËÙÚ›ÙË ÁÂÓÈ¿ Ù˘ IÔ‡˜. NÔÌ›˙ˆ Á›ÓÂÙ·ÈÁÈ· Ó· ‚ÈÒÛÂÈ Ô ı·ً˜ ÙË Û¯¿ÛË ÙÔ˘„˘¯ÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ Û ‰˘Ô ·ÎÚ·›Â˜ ı¤ÛÂȘ,·ÏÏ¿ Î·È ÙË Ê·ÓÙ·ÛȈÛÈ΋ Û‡ÓıÂÛËÙˆÓ ‰˘Ô ·˘ÙÒÓ ÌÂÚÒÓ Û ¤Ó· ÙÚ›ÙÔÌÔÚÊÔ›‰ˆÏÔ Ô˘ ·˘Ùfi˜ Ô ı·ً˜ ı·Î·Ù·Û΢¿ÛÂÈ, Ê·ÓÙ·ÛȈÙÈο ‹/ηÈÓÔËÙÈο. ø˜ Ó‹ÈÔ ı· ‰ÂÈ, ı· ‚ÈÒÛÂÈÔÓÂÈÚÈο ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË, ˆ˜ ¿ÓıÚˆ-Ô˜, Ô‰ËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤·- AÈÛ¯‡ÏÔ, ı· ÛÎÂÊı› Ù· ·‰È¤ÍÔ‰· ÙˆÓ‰˘Ô › ÛÎËÓ‹˜ ËÚÒˆÓ.

Õ O Tεντ Σονως «Προμηθ�-ας Δεσμ�της»φωτογραφημ�-νος απ� τονGeorgeHoyningen -Huene, 1942(φωτ.: TheDanceCollection).

IÒ ¶ÚÔÌËı¤·˜

– Á˘Ó·›Î· – ¿Ó‰Ú·˜– ÛÂ Û˘Ó¯‹ ΛÓËÛË ·Ú¿ – Û ηı‹ÏˆÛË ·Ú¿

ÙË ‚Ô‡ÏËÛË Ù˘ ÙË ‚Ô‡ÏËÛ‹ ÙÔ˘– ÛÙ· fiÚÈ· Ù˘ Á˘ – ÛÙ· fiÚÈ· ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘– «·Ï¿Ûı·È Á˘ › ÂÛ¯¿ÙÔȘ – «¯ıÔÓfi˜ ̘ ˜ ÙËÏÔ˘ÚfiÓ ‹ÎÔÌÂÓ

ÙË ‚Ô‡ÏËÛË Ù˘ ¤‰ÔÓ» (1)– ı‡Ì· ÙÔ˘ ¤ÚˆÙ· ÙÔ˘ ¢›· – ı‡Ì· Ù˘ ÊÈÏ›·˜ ÙÔ˘ ¢›·– ı‡Ì· ÚÔ‰ÔÛ›·˜ ÙÔ˘ ¢›· Ô˘ ‰ÂÓ – ı‡Ì· ÚÔ‰ÔÛ›·˜ ÙÔ˘ ¢›· Ô˘

˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙÔÓ ¤ÚˆÙ¿ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙË ÊÈÏ›· ÙÔ˘˜– ı‡Ì· ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ Ù˘, Ô˘ ‰ÂÓ – ı‡Ì· ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘, Ô˘ ‰ÂÓ

·Ó·ÁÓÒÚÈÛ ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ÂÈı˘Ì›· ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ÂÈı˘-ÁÈ· ÙÔÓ ¤ÚˆÙ· ÙÔ˘ ¢›· Ì›· Ó· ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ¢›·

– ÂÚÈÏ·ÓË̤ÓË «Ë ÌÔÁÂÚ¿ – ˆ˜ ηÎfi˜ È·ÙÚfi˜ Ï·Ó¿ ÙÔÓÂÏ¿ÓËÌ·È» (565) ·˘Ùfi ÙÔ˘ (473 – 4)

– ÔÈÛÙÚÔ‰›ÓËÙÔ˜ (589) – ·ÔÛÊ·Ï›˜ ÊÚÂÓÒÓ (472)– ÊÚÂÓÔÏËÁ›˜ Ì·Ó›·È˜ (878) – ÊÚÂÓfiÏËÎÙÔ˜ (1054),

ÙÈ ¯·Ï¿ Ì·ÓÈÒÓ; (1059) – ÁÏÒÛÛ˘ ·ÎÚ·Ù‹˜ (884) – ˘„ËÁfiÚÔ˘ ÁÏÒÛÛ˘ (319) – ¿ÓÈÛÔ˜ ¤ÚˆÙ·˜ – ¿ÓÈÛÔ˜ Ì¿¯Ë– ÂÚˆÙÈ΋ – ·Ó¤Ú·ÛÙÔ˜– ¤¯ÂÈ ÁÓÒÛË fiÙÈ ÓÔÛ› – ¤¯ÂÈ ¿ÁÓÔÈ· fiÙÈ ÓÔÛ›– ¿Û¯ÂÈ – Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ› ¿ıÏÔ˘˜ (95)– ˘ÔʤÚÂÈ ÛˆÌ·ÙÈο Î·È „˘¯Èο – ˘ÔʤÚÂÈ „˘¯Èο ·ÏÏ¿ fi¯È ۈ̷ÙÈο– Ë Ï‡ÛË Ù˘ ı· ¤ÚıÂÈ ·fi ÙËÓ Î›ÓËÛ‹ – Ë Ï‡ÛË ÙÔ˘ ı· ¤ÚıÂÈ ·fi ÙËÓ

Ù˘ Û’ fiÏË ÙË ÁÓˆÛÙ‹ ÁˆÁÚ·Ê›· ηٿ‰˘ÛË ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜ Ù˘ Á˘– ÔÚÁ·ÓÈ΋, Û˘ÁÁÂÓ‹˜ ÚÔ˜ ÙÔ ˙ÒÔ – ·ÓfiÚÁ·ÓÔ˜, Û˘ÁÁÂÓ‹˜ ÚÔ˜ ÙÔ ‚Ú¿¯Ô– ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛË – ·ÌÂÙ·ÌfiÚʈÙÔ˜– Ú¢ÛÙ‹ – ¿Î·ÌÙÔ˜

O ηٿÏÔÁÔ˜ ÙˆÓ Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈÎÒÓ ·ÓÙÈı¤ÛˆÓ