ΚΑΡΟΤΟ

Τν καρότο ή καρώτο είλαη θπηό κνλνεηέο ή δηεηέο θαη αλήθεη ζην γέλνο Δαύκος (Daucus) ηεο νηθνγέλεηαο ησλ Σειηλνεηδώλ.

Πξνέξρεηαη από ην Αθγαληζηάλ θαη ηηο γύξσ πεξηνρέο, ελώ ήηαλ γλσζηό θαξκαθεπηηθό θπηό ζηελ Αξραία Διιάδα κε ην όλνκα Σταφλίνος. Σηελ Δπξώπε ε θαιιηέξγεηα ηνπ μεθίλεζε ην 13ν αηώλα θαη ήηαλ ρξώκαηνο κνβ, εμαηηίαο θάπνησλ ρξσζηηθώλ πνπ πεξηείρε.

Η ξίδα ηνπ είλαη ζαξθώδεο κε θσληθό καθξύ ζρήκα θαη ρξώκα πνξηνθαιί, θίηξηλν ή ιεπθό αλάινγα κε ηελ πνηθηιία. Οη δηάθνξεο πνηθηιίεο θαξόηνπ δηαθξίλνληαη από δηαθνξέο ζην ζρήκα, ην ρξώκα θαη ην κήθνο ηεο ξίδαο. Τα θύιια βγαίλνπλ από ηε θνξπθή ηεο ξίδαο θαη έρνπλ καθξύ κίζρν. Τε δεύηεξε ρξνληά αλαπηύζζνληαη ηα άλζε πνπ είλαη ιεπθά, θηηξηλσπά ή ξόδηλα.

Καιιηεξγείηαη γαη ηε ζαξθώδε ξίδα ηνπ ζε όιεο ηηο Δύθξαηεο πεξηνρέο, θπξίσο ην ρεηκώλα κε ηδαληθή ζεξκνθξαζία ηνπο 15–18 βαζκνύο. Πξνηηκά ηα εδάθε κε άθζνλε πγξαζία θαη θαιά ζηξαγγηδόκελα.

Η αλαπαξαγσγή γίλεηαη κε ζπνξά θαη ηα θπηάξηααλαπηύζζνληαη κε αξγό ξπζκό. Η ζπγθνκηδή γίλεηαη 3-4 κήλεο κεηά ηε ζπνξά θαη ζην εκπόξην δηαηίζεηαη ζπλήζσο ρσξίο ην θύιισκα, γηαηί έηζη δηαηεξείηαη πεξηζζόηεξν.

Σηελ Διιάδα θαιιηεξγείηαη θπξίσο ζηε Μαθεδνλία θαη ηε Σηεξεά θαη ε βαζηθή πνηθηιία είλαη απηή ηεο «Αηγίλεο», κε θσληθή ξίδα κεγάινπ κεγέζνπο θαη πνξηνθαιί ρξώκα.

Τν θαξόην ηξώγεηαη σκό είηε ζθέην, είηε ζε ζαιάηεο (θπξίσο ζπλνδεύνληαο ην ιάραλν), ή ζαλ ηνπξζί ή καγεηξεκέλν (ζεσξείηαη βαζηθό ζπζηαηηθό ζηε θαζνιάδα, ελώ ηαηξηάδεη πνιύ θαιά θαη κε ηνλ αξαθά). Δίλαη κία εμαηξεηηθή ηξνθή γηα ηνλ νξγαληζκό αθνύ είλαη πινύζην ζε βηηακίλε Α θαη έρεη αξθεηή πνζόηεηα από βηηακίλεο Β1, Β2 θαζώο θαη ληαζίλε.

Τα θαξόηα είλαη κηα εμαηξεηηθή πεγή αληηνμεηδσηηθώλ νπζηώλ θαη ε πινπζηόηεξε θπηηθή πεγή βήηα θαξνηίλεο (πξνβηηακίλεο Α). Η βήηα θαξνηίλε ζπκβάιιεη ζηελ πξνζηαζία ηεο όξαζεο θαη εηδηθά ζηε λπρηεξηλή όξαζε. Η ηζρπξή αληηνμεηδσηηθή δξάζε ηεο βήηα θαξνηίλεο, παξέρεη επίζεο πξνζηαζία από ηελ εθθύιηζε ηεο σρξάο θειίδαο θαη ηελ αλάπηπμε θαηαξξάθηε, ηεο θύξηαο αηηίαο ηύθισζεο ζηνπο ειηθησκέλνπο.

Η επηινγή ησλ θαξόησλ έρεη κεγάιε ζεκαζία. Πάληα επηιέγεηε εθείλα ησλ νπνίσλ νη ξίδεο είλαη ζηαζεξέο, ιείεο, ζρεηηθά ίζηεο θαη θσηεηλέο ζε ρξώκα. Όζν πην βαζύ είλαη ην πνξηνθαιί, ηόζν πεξηζζόηεξε ε βήηα θαξνηίλε ζην θαξόην. Δάλ ηα πάξεηε κε ηα θύιια ηνπο, ζα πξέπεη λα έρνπλ έληνλν πξάζηλν ρξώκα, θαη λα κελ έρνπλ καξαζεί. Γεδνκέλνπ όηη ηα ζάθραξα ζηα θαξόηα είλαη ζπγθεληξσκέλα ζηνλ ππξήλα ηνπο, ζε γεληθέο γξακκέο, όζα έρνπλ κεγαιύηεξε δηάκεηξν, ζα έρνπλ κεγαιύηεξν ππξήλα θαη επνκέλσο ζα είλαη πην γιπθά.

Τα θαξόηα είλαη ζθιεξά ιαραληθά πνπ δηαηεξνύληαη γηα κεγαιύηεξν δηάζηεκα από ό,ηη πνιιά άιια ιαραληθά, όηαλ απνζεθεύνληαη ζσζηά. Γηα λα ηα δηαηεξήζεηε θξέζθα, ειαρηζηνπνηήζηε ηελ πνζόηεηα ηεο πγξαζίαο πνπ ράλνπλ. Γηα λα ην θάλεηε απηό, θξνληίζηε λα ηα απνζεθεύεηε ζην πην δξνζεξό κέξνο ηνπ ςπγείνπ, ζε κηα πιαζηηθή ζαθνύια ή ηπιηγκέλα ζε απνξξνθεηηθό ραξηί, ην νπνίν ζα κεηώζεη ην πνζό ηεο ζπκπύθλσζεο. Απηή ε κέζνδνο ζα ηα θξαηήζεη θξέζθα γηα πεξίπνπ δύν εβδνκάδεο.