ΜΕΛΕΤΗ- ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ

ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

Τρίτο (τελευταίο)Παραδοτέο:

Μελέτη Παρουσίασης και Αξιολόγησης του νέου

προτεινομένου Συστήματος Διαχείρισης Δημοτικών

Αποβλήτων που παράγονται εντός των ορίων του Δήμου

Αθηναίων, προς σχολιασμό και διατύπωση παρατηρήσεων

ΑΘΗΝΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013

1

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 5

1.1 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΕΚΘΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 5

1.2 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ

ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΟ Ν. ΑΤΤΙΚΗΣ 5

2 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ & ΥΠΑΡΧΟΝ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 7

2.1 Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ 7

2.2 Η ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ Ε.Ε. 11

2.3 ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 13

2.4 Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 16

2.5 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΕΡΕΑ

ΑΠΟΒΛΗΤΑ 18

2.6 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ

ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤHN ΕΛΛΑΔΑ 22

3 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ 25

4 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ

ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ 29

4.1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΑΘΗΝΑΙΩΝ 29

4.2 ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ – ΑΠΟΚΟΜΙΔΗ 32

4.3 ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΟΦΟΡΩΝ 33

4.3.1 Μέση συνολική χιλιομετρική απόσταση ανά πρόγραμμα 33

4.3.2 Μέση συνολική χιλιομετρική απόσταση ανά πρόγραμμα και ανά

δημοτική κοινότητα 34

4.4 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ 34

4.4.1 Συνεργασία με Εγκεκριμένα Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής

Διαχείρισης Αποβλήτων 35

3

4.4.1.1 Απόβλητα συσκευασίας 35

4.4.2 Ρεύματα απόβλητων που δεν καλύπτονται ακόμη από εγκεκριμένα

συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης 39

4.4.2.1 Χαρτί 39

4.4.2.2 Μέταλλα 40

5 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 41

5.1 ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 41

5.2 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΜΑΖΑΣ 42

5.3 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 42

5.4 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ 43

5.5 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 43

5.6 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ 44

6 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 45

6.1 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΜΑΖΑΣ 47

6.2 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 48

6.3 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ 49

6.4 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 49

6.5 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ 51

7 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΝΕΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 53

7.1 ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΤΩΣΗΣ 53

7.1.1 Οφέλη από την λειτουργία των ΣΜΑ 53

7.1.2 Κινητός Σταθμός Μεταφόρτωσης 55

7.1.3 Σταθερός Σταθμός Μεταφόρτωσης 55

7.2 ΜΕΣΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ 56

7.2.1 Χρήση υπογειοποιημένων συμπιεστών 56

4

7.3 ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΧΩΝΕΥΣΗΣ 59

7.3.1 Μονάδα Αναερόβιας Χώνευσης 60

7.3.1.1 Λειτουργικά στάδια ενός συστήματος αναερόβιας επεξεργασίας ΑΣΑ 61

7.3.1.2 Θέση μονάδας αναερόβιας χώνευσης 63

7.3.2 Μονάδα Διαλογής και Ανάκτησης Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) 64

8 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ 66

9 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΝΕΟΥ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 68

9.1 ΝΕΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΜΑΖΑΣ 70

9.2 ΝΕΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 74

9.3 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ 77

9.4 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 78

9.4.1 Κόστος επένδυσης 79

9.4.2 Κόστος λειτουργίας 81

9.4.3 Έσοδα 84

9.5 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ 87

9.6 ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ 87

10 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 90

11 ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ 93

11.1 ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ

ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ -

ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΧΩΝΕΥΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥ ΚΛΑΣΜΑΤΟΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

93

11.2 ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ 100

12 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 102

5

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.1 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΕΚΘΕΣΗΣ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι να αναλύσει και να αξιολογήσει το υφιστάμενο

σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων του Δήμου Αθηναίων αλλά και να προτείνει τις

προς εφαρμογή πρακτικές και ενέργειες στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης

οικονομικών, φυσικών και ανθρώπινων πόρων μέσα από την ολοκληρωμένη διαχείριση

αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) του Δήμου της Αθήνας.

Συγκεκριμένα, προτείνεται αναδιάρθρωση του ισχύοντος συστήματος διαχείρισης

αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) με έμφαση σε τρεις τομείς:

Στην εκτροπή ρευμάτων αξιοποιήσιμων υλικών από το ΧΥΤΑ

Στην αύξηση της ανακύκλωσης μέσω διαλογής στην πηγή και

Στην εισαγωγή της μεταφόρτωσης

Σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι να εξετάσει τη συμβατότητα των ακολουθούμενων

– υφιστάμενων πρακτικών αλλά και των προτεινόμενων ενεργειών, με την ισχύουσα

νομοθεσία και τις κοινοτικές οδηγίες περί διαχείρισης ΑΣΑ, να εξετάσει τη σχέση

κόστους-οφέλους σε συνδυασμό με τον προτεινόμενο προϋπολογισμό και να

επισημάνει τυχόν τρωτά σημεία ή σημεία που επιδέχονται βελτίωσης.

1.2 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ

ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΟ Ν.

ΑΤΤΙΚΗΣ

Το ζήτημα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων είναι εξαιρετικά σοβαρό και επείγον,

η δε πολύχρονη κωλυσιεργία έχει οδηγήσει σε εκρηκτικές καταστάσεις ιδίως κατά το

τελευταίο διάστημα. Η διαχείριση των στερών αποβλήτων όπως άλλωστε και όλα τα

θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον, τη δημόσια υγεία και τη βιώσιμη ανάπτυξη,

πρέπει να αντιμετωπίζεται με αποτελεσματικότητα και διαφάνεια όπως αυτή

προβλέπεται από το διεθνές και ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο που διέπει την ελεύθερη

6

πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία (Σύμβαση του Aarhus) και να αποτελούν

αντικείμενο κοινωνικής διαβούλευσης. Μέχρι σήμερα η διαχείριση των στερεών

αποβλήτων δεν έχει αντιμετωπισθεί επαρκώς από τους έχοντες την ευθύνη φορείς της

πολιτείας. Περιπτώσεις όπως: της διαχείρισης της ιλύος της Ψυττάλειας, της

κατάστασης του ΧΥΤΑ των Άνω Λιοσίων, του Κουρουπητού κλπ, είναι ενδεικτικές της

κατάστασης που επικρατεί.

Η ανυπαρξία Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού και η έλλειψη θεσμοθετημένων

χρήσεων γης επιδεινώνουν το πρόβλημα καθώς στο νεφελώδες αυτό καθεστώς

εκτρέφονται φαινόμενα πελατειακών σχέσεων και στρεβλής επίκλησης του

περιβάλλοντος, που εκφράζονται για παράδειγμα με πλήρη άρνηση στην αποδοχή

δημιουργίας οργανωμένου ΧΥΤΑ στα διοικητικά όρια δήμων των οποίων οι κάτοικοι την

ίδια στιγμή σιωπηρά αποδέχονται την ύπαρξη Χ.Α.Δ.Α, που καπνίζουν σε μόνιμη βάση

7

2 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

& ΥΠΑΡΧΟΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

2.1 Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΌΒΛΗΤΑ

Το τελευταίο από τα έξι Προγράμματα Δράσης για το Περιβάλλον (ΠΔΠ), βάσει των

οποίων διαμορφώθηκε η ευρωπαϊκή πολιτική για τη διαχείριση των αποβλήτων,

εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τον Ιούλιο του 2002

(Απόφαση 1600/2002/EΚ) και είναι δεσμευτικό για τις χώρες μέλη της Ε.Ε. Με βάση

αυτό, το οποίο ονομάστηκε 6ο Πρόγραμμα δράσης για το Περιβάλλον (2002-2012),

προγραμματίστηκε το πλαίσιο ενός 10ετούς προγράμματος κοινοτικής δράσης στον

τομέα του περιβάλλοντος. Ένας από τους κύριους τέσσερις τομείς προτεραιότητας του

6ου ΠΔΠ τιτλοφορείται Φυσικοί Πόροι & Απόβλητα, ενώ οι άλλοι τρεις είναι

Κλιματική Αλλαγή, Φύση και η Βιοποικιλότητα, και Περιβάλλον και Υγεία. Εκτός αυτού,

το 6ο ΠΔΠ προβλέπει την ανάπτυξη επτά (7) θεματικών στρατηγικών, οι οποίες είναι:

1. Ατμοσφαιρική ρύπανση

2. Πρόληψη και ανακύκλωση των αποβλήτων

3. Θαλάσσιο περιβάλλον

4. Προστασία του εδάφους

5. Χρήση των γεωργικών φαρμάκων

6. Αειφόρος χρήση των φυσικών πόρων

7. Αστικό περιβάλλον

Δηλαδή, η πρόληψη και η ανακύκλωση των αποβλήτων περιλαμβάνεται στις

στρατηγικές του 6ου ΠΔΠ. Η συγκεκριμένη θεματική στρατηγική αναφέρεται στην

πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης,

ανακύκλωσης και ανάκτησης. Είναι εμφανές ότι αυτοί οι δύο στόχοι

αλληλοσυμπληρώνουν ο ένας τον άλλον, αφού με την αύξηση της

επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και ανάκτησης ελαττώνεται ο όγκος αποβλήτων

και αντίστροφα η πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων προϋποθέτει την προώθηση

της επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και ανάκτησης. Άλλος ένας, επίσης

σημαντικός στόχος στον οποίο αναφέρεται η στρατηγική της πρόληψης και της

8

ανακύκλωσης αποβλήτων είναι η καθιέρωση της ευρωπαϊκής κοινωνίας της

ανακύκλωσης.

Στις 21 Δεκεμβρίου του 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια νέα στρατηγική για

την πρόληψη της παραγωγής των αποβλήτων και την ανακύκλωση, σε μια ανακοίνωσή

της με τίτλο «Ένα βήμα μπροστά για την αειφόρο χρήση των πόρων: Θεματική

Στρατηγική για την πρόληψη της δημιουργίας και την ανακύκλωση των αποβλήτων». Η

μακροπρόθεσμη αυτή στρατηγική αποβλέπει στη μετατροπή της Ευρώπης σε μια

κοινωνία ανακύκλωσης, κοινωνία που θα επιδιώκει να αποφεύγει τη δημιουργία

αποβλήτων και θα χρησιμοποιεί τα απόβλητα ως πόρο μέσω της ανακύκλωσης.

Με την προταθείσα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρηση της Οδηγίας - Πλαίσιο

του 1975 για τα απόβλητα (κωδικοποιήθηκε μέσω της Οδηγίας 2006/12), καθορίζονται

πρότυπα ανακύκλωσης και τα κράτη-μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να

καταρτίσουν εθνικά προγράμματα για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων. Με την

αναθεώρηση αυτή, επιτυγχάνεται συγχώνευση, απλοποίηση και αποσαφήνιση της

νομοθεσίας, και καθίσταται πιο αποτελεσματική η εφαρμογή της. Να θυμίσουμε όπως

ήδη αναφέρθηκε, πως η στρατηγική για τα απόβλητα, αλλά και τους πόρους είναι δύο

από τις επτά «θεματικές» στρατηγικές που προβλέπονται με βάση το 6ο Πρόγραμμα

δράσης για το Περιβάλλον (2002-2012).

Η πολιτική διαχείρισης της ΕΕ για τα στερεά απόβλητα, συμπεριλαμβανομένων των

βιοαποικοδομήσιμων, βασίζεται στην ιεράρχηση των επιλογών διαχείρισης κατά σειρά

προτεραιότητας (πυραμίδα ιεράρχησης) σύμφωνα με την οδηγία 98/2008/ΕΚ. Οι αρχές

αυτές κατά σειρά προτεραιότητας είναι:

Η πρόληψη και η μείωση της ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων

Η ανάκτηση υλικών με σκοπό την επαναχρησιμοποίηση

Η ανακύκλωση των υλικών αν δεν είναι δυνατή η επαναχρησιμοποίηση

Η ανάκτηση ενέργειας

Η ασφαλή διάθεση των υπολειμμάτων σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής

Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ)

9

Σχήμα 2.1: Πυραμίδα ιεράρχησης των επιλογών διαχείρισης στερεών αποβλήτων

σύμφωνα με την 2008/98/ΕΚ

Με βάση αυτή την ιεράρχηση οι διάφορες εναλλακτικές επιλογές διαχείρισης των

αποβλήτων χαρακτηρίζονται από «βέλτιστες» ως «χείριστες» από περιβαλλοντικής

σκοπιάς. Η ανωτέρω ιεράρχηση των αποβλήτων δεν πρέπει να λαμβάνεται ως απόλυτος

κανόνας, διότι διαφορετικές μέθοδοι επεξεργασίας των αποβλήτων μπορεί να έχουν

διαφορετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Συνεπώς αν κάποια εναλλακτική επιλογή

διαχείρισης αποβλήτων, που βρίσκεται κανονικά σε χαμηλότερη θέση της ιεράρχησης,

προκαλεί λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε κάποια συγκεκριμένη περίπτωση,

πρέπει και να εφαρμόζεται. Η εισαγωγή της νέας έννοιας του «κύκλου ζωής» έχει ως

στόχο να εξασφαλίσει ότι επιλέγεται η βέλτιστη από περιβαλλοντικής σκοπιάς

εναλλακτική επιλογή σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση.

Όπως αναφέρθηκε, ο έτερος κύριος στόχος της στρατηγικής είναι να μετατρέψει την

Ευρώπη σε κοινωνία της ανακύκλωσης, η οποία να επιδιώκει να προλάβει τη δημιουργία

αποβλήτων και, στις περιπτώσεις που δεν το μπορεί, να τα χρησιμοποιεί ως πόρο. Πιο

συγκεκριμένα, η θεματική στρατηγική αποβλέπει στα εξής:

1. Στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Η πολιτική για τα απόβλητα θα εστιασθεί στις σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις

και στη βελτίωση του τρόπου κατά τον οποίο χρησιμοποιούμε τους πόρους, μέσω της

εισαγωγής της προσέγγισης με βάση τον κύκλο ζωής στην πολιτική για τα απόβλητα.

2. Στην προώθηση της πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων

10

Θα απαιτηθεί από τα κράτη μέλη της Ε.Ε. να εκπονηθούν υποχρεωτικά εθνικά

προγράμματα πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων, τα οποία λαμβάνουν υπόψη την

ποικιλία των συνθηκών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και τα οποία πρέπει

να ολοκληρωθούν τρία χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της αναθεωρημένης οδηγίας

πλαίσιο. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι εφεξής τα διαχειριστικά σχέδια των στερεών

αποβλήτων θα πρέπει να περιλαμβάνουν μέτρα για: α) μείωση των αποβλήτων και της

επικινδυνότητας αυτών κατά την παραγωγή προϊόντων, β) μείωση των αποβλήτων

κατά τη φάση κατανάλωσης των προϊόντων γ) ανακύκλωση - ανάκτηση υλικών και

ενέργειας από τα παραγόμενα απόβλητα και ασφαλή διάθεση των υπολειμμάτων.

3. Στην ενίσχυση των δραστηριοτήτων ανακύκλωσης

Προβλέπεται η βελτίωση της αγοράς της ανακύκλωσης με τη θέσπιση περιβαλλοντικών

προτύπων που προσδιορίζουν υπό ποίους όρους ορισμένα ανακυκλωμένα απόβλητα δεν

θεωρούνται πλέον απόβλητα, αλλά υψηλής ποιότητας δευτερογενή υλικά. Τα

παραπάνω θα εφαρμοσθούν και στα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα. Η κατεύθυνση αυτή

αναμένεται να ενισχύσει δραστικά το εμπόριο δευτερογενών προϊόντων επεξεργασίας

των στερεών αποβλήτων, δίνοντας μεγαλύτερα περιθώρια βιωσιμότητας στην

ανακύκλωση και ανάκτηση υλικών.

Παράλληλα, θα προωθηθεί η χρήση από τα κράτη μέλη οικονομικών μέσων, όπως

φόρων για την υγειονομική ταφή, ώστε να προωθηθούν άλλοι τρόποι διαχείρισης των

αποβλήτων και προγράμματα του τύπου «όποιος δημιουργεί απόβλητα πληρώνει», για

να ενθαρρυνθούν οι πολίτες να συμμετάσχουν σε προγράμματα ανακύκλωσης.

4. Στον εκσυγχρονισμό και στην απλοποίηση της νομοθεσίας για τα απόβλητα

Αυτό θα επιτευχθεί με αποσαφήνιση των ορισμών, εξορθολογισμό των διατάξεων και

συγχώνευση στο κείμενο της οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα ολόκληρης της οδηγίας

για τα επικίνδυνα απόβλητα και μέρους της οδηγίας για τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια.

Θα αποσαφηνιστεί επίσης ότι για τις βιομηχανίες που χρησιμοποιούν απόβλητα δεν

χρειάζονται δύο ξεχωριστές άδειες, μία με βάση την νομοθεσία για τα απόβλητα και μία

με βάση την οδηγία για την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (IPPC).

5. Στη βελτίωση της εφαρμογής των νομοθετικών πράξεων

11

2.2 Η ΥΦΙΣΤΆΜΕΝΗ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

Σήμερα, σε επίπεδο ΕΕ, τα αστικά απόβλητα διατίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής

(49%), αποτέφρωση (18%), ανακύκλωση και λιπασματοποίηση (33%). Στα νέα κράτη

μέλη, όπου έγιναν μεγάλες προσπάθειες και επενδύσεις για να επιτευχθεί ευθυγράμμιση

με το κεκτημένο της ΕΕ, η κατάσταση εξελίσσεται γρήγορα αλλά επικρατούν ακόμη οι

ΧΥΤΑ, όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα. Υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα

κράτη μέλη, που κυμαίνονται από εκείνα τα οποία ανακυκλώνουν τις μικρότερες

ποσότητες (90% ΧΥΤΑ, 10% ανακύκλωση και ανάκτηση ενέργειας) μέχρις εκείνα που

είναι ιδιαίτερα φιλικά με το περιβάλλον (10 % ΧΥΤΑ, 25% ανάκτηση ενέργειας και 65%

ανακύκλωση).

Η σημερινή πολιτική αποβλήτων της ΕΕ στηρίζεται στην ιεράρχηση των αποβλήτων,

όπως αναφέρθηκε ανωτέρω. Αυτό σημαίνει ότι ιδανικά, τα απόβλητα πρέπει να

προλαμβάνονται και ό,τι δεν μπορεί να προληφθεί πρέπει να επαναχρησιμοποιείται, να

ανακυκλώνεται και να ανακτάται όσον είναι εφικτό, ενώ η υγειονομική ταφή

χρησιμοποιείται όσο το δυνατόν λιγότερο. Η υγειονομική ταφή είναι η χειρότερη

εναλλακτική λύση για το περιβάλλον καθώς σημαίνει απώλεια πόρων και μπορεί να

μετατραπεί σε μελλοντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα.

Το νομικό πλαίσιο που αποτελεί τη βάση αυτής της στρατηγικής προσέγγισης

περιλαμβάνει οριζόντια νομοθεσία για την διαχείριση αποβλήτων π.χ. την οδηγία-

πλαίσιο για τα απόβλητα, την οδηγία για τα επικίνδυνα απόβλητα καθώς και τον

κανονισμό για την μεταφορά αποβλήτων. Οι παραπάνω πράξεις συμπληρώνονται με

λεπτομερέστερες νομικές πράξεις σχετικά με την επεξεργασία των αποβλήτων και τις

εργασίες διάθεσης όπως οι οδηγίες για τους χώρους υγειονομικής ταφής και για την

αποτέφρωση, καθώς και με νομοθεσία για την ρύθμιση της διαχείρισης ειδικών

κατηγοριών αποβλήτων (χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια, πολυχλωριωμένα διφαινύλια

(PCB) / πολυχλωριωμένα τριφαινύλια (PCT) και συσσωρευτές). Έχουν καθοριστεί

στόχοι για την ανακύκλωση και την ανάκτηση ορισμένων πολύπλοκων κατηγοριών

αποβλήτων καθοριστικής σημασίας, π.χ. συσκευασίες, οχήματα στο τέλος του κύκλου

ζωής (ELV) και απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (WEEE). Στο

παράρτημα ΙΙΙ του εγγράφου των υπηρεσιών της Επιτροπής SEC(2005) 1682

περιλαμβάνεται πίνακας με την σχετική νομοθεσία.

Παρά την σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί, ο συνολικός όγκος των αποβλήτων

συνεχίζει να αυξάνει και η απόλυτη ποσότητα των αποβλήτων που καταλήγουν σε

12

υγειονομική ταφή δεν μειώνεται. Από το 1990 μέχρι το 1995 η συνολική παραγωγή

αποβλήτων στην ΕΕ και την ΕΖΕΣ αυξήθηκε κατά 10% ενώ το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά

6,5%. Η παραγωγή αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) συμβάλλει σημαντικά στην

αύξηση αυτή και συνδέεται με το επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας καθώς τόσο

η παραγωγή ΑΣΑ και το ΑΕΠ της ΕΕ των 25 αυξήθηκε κατά 19% από το 1990 ως το

2003. Οι μικρότερες αλλά σημαντικές κατηγορίες αποβλήτων αυξάνονται επίσης: η

παραγωγή επικίνδυνων αποβλήτων αυξήθηκε κατά 13% από το 1998 ως το 2002 ενώ

το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 10%. Καθώς αναμένονται υψηλότερα επίπεδα οικονομικής

ανάπτυξης, προβλέπεται ότι θα συνεχιστεί η αύξηση του συνολικού όγκου και αυτό θα

αφορά τα περισσότερα απόβλητα. Για παράδειγμα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός

Περιβάλλοντος προβλέπει ότι τα απόβλητα από χαρτί / χαρτόνι, γυαλί και πλαστικά θα

αυξηθούν κατά 40% μέχρι το 2020 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Ο ΟΟΣΑ

προβλέπει ότι η παραγωγή ΑΣΑ θα συνεχίσει να αυξάνει μέχρι το 2050 άλλα με

ελαφρώς μικρότερο ρυθμό. Το Κοινό Κέντρο Ερευνών προβλέπει αύξηση της

παραγωγής ΑΣΑ κατά 42,5% μέχρι το 2050 σε σχέση με τα επίπεδα του 1995. Στα 10

νέα κράτη μέλη της ΕΕ προβλέπεται σχετικά ταχύτερη αύξηση των ΑΣΑ.

Ενώ η ανακύκλωση και η αποτέφρωση αυξάνονται, το απόλυτο ποσό των αποβλήτων

που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής δεν μειώνεται, λόγω της αύξησης της

παραγωγής αποβλήτων. Για παράδειγμα το ποσό των πλαστικών αποβλήτων που

καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής αυξήθηκε κατά 21,7% από το 1990 μέχρι το

2002 αλλά το ποσοστό των πλαστικών αποβλήτων που υπέστη υγειονομική ταφή

μειώθηκε από το 77% στο 62%.

Αυτές οι μη αειφόρες τάσεις οφείλονται στην μη ικανοποιητική εφαρμογή της

νομοθεσίας για τα απόβλητα, η οποία με τη σειρά της οφείλεται εν μέρει σε ορισμένα

στοιχεία της πολιτικής και του νομικού πλαισίου που θα μπορούσαν να βελτιωθούν.

Υπάρχουν ορισμένα προβλήματα εφαρμογής , που κυμαίνονται από την απόρριψη των

αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής των οποίων η διαχείριση δεν είναι σωστή

μέχρι τη μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων κατά παράβαση των διεθνών συμβάσεων.

Οι ασαφείς ορισμοί και οι διαφέρουσες απόψεις όσον αφορά τον τρόπο εφαρμογής της

νομοθεσίας δεν συνέβαλλαν στην βελτίωση της εφαρμογής και κατέληξαν σε δικαστικές

υποθέσεις. Παρά τις αποφάσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων,

ορισμένα ζητήματα όπως λόγου χάριν πότε τα απόβλητα παύουν να είναι απόβλητα

παραμένουν ασαφή.

13

Παρόλο που η πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων απετέλεσε ζωτικό στόχο των

πολιτικών διαχείρισης των αποβλήτων σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο επί πολλά χρόνια,

μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιηθεί περιορισμένη μόνον πρόοδος όσον αφορά την

μετατροπή του εν λόγω στόχου σε πρακτική δράση. Ούτε ο κοινοτικός ούτε και οι

εθνικοί στόχοι που τέθηκαν στο παρελθόν έχουν υλοποιηθεί με ικανοποιητικό τρόπο.

Η ανακύκλωση και η ανάκτηση αυξάνονται. Ωστόσο καλύπτουν περιορισμένο μόνον

ποσοστό των αποβλήτων. Μέχρι σήμερα οι οδηγίες ανακύκλωσης είχαν ως αντικείμενο

συγκεκριμένες κατηγορίες αποβλήτων και επέτρεψαν στην κοινοτική πολιτική

αποβλήτων να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις μέσω της προώθησης του

διαχωρισμού στην πηγή και την ανακύκλωση ορισμένων κατηγοριών αποβλήτων όπως

οι συσσωρευτές, οι συσκευασίες, τα οχήματα και τα απόβλητα ηλεκτρικού και

ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Αυτές οι ταχέως αναπτυσσόμενες κατηγορίες αποβλήτων

έχουν ιδιαίτερη σημασία λόγω της επικίνδυνης φύσης τους και της πολυπλοκότητάς

τους. Ωστόσο, καλύπτουν μικρό ποσοστό του συνόλου των παραγόμενων αποβλήτων.

Περαιτέρω, παρόλο που η ποσότητα των ανακυκλούμενων αποβλήτων αυξάνεται,

υπάρχουν πρότυπα επεξεργασίας μόνον για τους χώρους υγειονομικής ταφής και τις

εγκαταστάσεις αποτέφρωσης και μερικά μόνον για την ανακύκλωση. Αυτό δημιουργεί

περιβαλλοντικό πρόβλημα, δεδομένου ότι ορισμένες εγκαταστάσεις ανακύκλωσης είναι

δυνατόν να προκαλέσουν ρύπανση αν δεν λειτουργούν σωστά. Απαιτούνται πρότυπα

όχι μόνον για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και για λόγους που αφορούν τις

επιχειρήσεις – για την προώθηση ίσων όρων ανταγωνισμού για τα ανακυκλωμένα υλικά.

Με βάση τα παραπάνω οι προετοιμασίες για την παρούσα θεματική στρατηγική

περιελάμβαναν μεγάλη ανασκόπηση της υφιστάμενης κατάστασης και προσδιορισμό

των προβλημάτων και των ζητημάτων.

2.3 ΕΠΕΜΒΆΣΕΙΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΌ ΠΛΑΊΣΙΟ

Για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί και κατά συνέπεια για να εξασφαλιστεί υψηλότερο

επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος, προτάθηκε ο εκσυγχρονισμός του υπάρχοντος

νομικού πλαισίου – δηλαδή η καθιέρωση της ανάλυσης του κύκλου ζωής στην

διαμόρφωση της πολιτικής και η αποσαφήνιση, απλοποίηση και εξορθολογισμός της

νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα. Αυτό θα συμβάλλει στην επίλυση των σημερινών

προβλημάτων εφαρμογής και θα οδηγήσει αποφασιστικά την ΕΕ στον δρόμο που θα

την μετατρέψει σε μιαν οικονομικά και περιβαλλοντικά αποτελεσματική κοινωνία

14

ανακύκλωσης. Το σημερινό επίπεδο της περιβαλλοντικής φιλοδοξίας θα διατηρηθεί και

θα ενισχυθεί με ταυτόχρονη εξασφάλιση της βάσης για αειφόρο ανάπτυξη.

Τα παραπάνω απαιτούν συνδυασμό μέτρων για την προώθηση της πρόληψης της

δημιουργίας αποβλήτων, της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης με τέτοιο

τρόπο ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη μείωση των συνολικών επιπτώσεων καθ’ όλο

τον κύκλο ζωής των πόρων, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

- Ανανεωμένη έμφαση στην πλήρη εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας. Υφίστανται

διάφορα προβλήματα όσον αφορά την εφαρμογή στα διάφορα κράτη μέλη,

προβλήματα τα οποία που κυμαίνονται από την συνεχιζόμενη ύπαρξη παράνομων

χώρων υγειονομικής ταφής σε αρκετά κράτη μέλη μέχρι διαφορών ερμηνείας σε άλλα.

Μέρος της παρούσας στρατηγικής αποβλέπει στην απάλειψη των ασαφειών, την

επίλυση των αμφιλεγόμενων ερμηνειών και την τροποποίηση της νομοθεσίας που δεν

έχει επιφέρει τα αναμενόμενα περιβαλλοντικά οφέλη. Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει

την επιτροπή διαχείρισης αποβλήτων ως βήμα ανταλλαγής πληροφοριών και βέλτιστων

πρακτικών καθώς και για να αποκαλύψει τις δυσκολίες που συνδέονται με την

εφαρμογή. Θα συνεχίσει να κινεί δικαστικές διαδικασίες για να εξασφαλίσει την ισότιμη

εφαρμογή του κεκτημένου σε όλα τα κράτη μέλη.

- Απλοποίηση και εκσυγχρονισμός της υπάρχουσας νομοθεσίας στις περιπτώσεις που η

εμπειρία έχει δείξει ότι αυτό είναι αναγκαίο για τον περιορισμό του διοικητικού βάρους

με ταυτόχρονη διατήρηση του επιπέδου της προστασίας του περιβάλλοντος, με βάση

τους στόχους για καλύτερη νομοθεσία. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα μια πιο

αποτελεσματική, από πλευράς κόστους, νομοθεσία για τα απόβλητα και θα συνεπάγεται

αρκετές δράσεις. Κατ’ αρχάς τροποποίηση της οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα με

συγχώνευσή της με τις οδηγίες για τα επικίνδυνα απόβλητα, ενσωμάτωση της

ανάλυσης με βάση τον κύκλο ζωής, αποσαφήνιση του πότε τα απόβλητα παύουν να

είναι απόβλητα και των ορισμών της ανάκτησης και της διάθεσης, εισαγωγή ορισμού

για την ανακύκλωση και επίλυση των αλληλοεπικαλύψεων μεταξύ διαφόρων

νομοθετικών πράξεων για τα απόβλητα και άλλων περιβαλλοντικών νομοθετικών

πράξεων. Δεύτερον, κατάργηση της οδηγίας για τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και

μεταφορά των διατάξεών της σχετικά με την συλλογή των χρησιμοποιημένων

ορυκτελαίων στην οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα. Τρίτον, πρόταση το 2006 για την

παγιοποίηση των τριών οδηγιών σχετικά με τα απόβλητα της βιομηχανίας του

διοξειδίου του τιτανίου. Τέταρτον, πέραν από τις προτάσεις που εγκρίνονται μαζί με την

παρούσα στρατηγική, στο πλαίσιο της συνεχούς και συστηματικής ανασκόπησης της

15

νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα, η Επιτροπή θα αξιολογήσει την ανάγκη περαιτέρω

μέτρων με τα οποία θα προωθηθούν ακόμη πιο πέρα οι στόχοι για καλύτερη νομοθεσία

και απλοποίηση σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση

COM(2005) 535. Αυτό περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις μελλοντικές αναθεωρήσεις που

προβλέπονται στις οδηγίες για τα απόβλητα όπως η αναθεώρηση του 2006 για την

οδηγία σχετικά με τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής και την αναθεώρηση του

2008 της οδηγίας για τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού,

συμπεριλαμβανομένης και της αναθεώρησης της ονοματολογίας των αποβλήτων. Τέλος,

με την καθιέρωση των κοινών προτύπων που προβλέπει η παρούσα στρατηγική, θα

υπάρξουν νέες ευκαιρίες δημιουργίας απλοποιημένου κανονιστικού καθεστώτος για τις

μεταφορές αποβλήτων, το οποίο θα ενθαρρύνει περαιτέρω την ανακύκλωση και την

ανάκτηση των αποβλήτων.

- Εισαγωγή της έννοιας του κύκλου ζωής στην πολιτική για τα απόβλητα. Η

περιβαλλοντική πολιτική εστιαζόταν παραδοσιακά στις αρχικές και τελικές φάσεις του

κύκλου ζωής: εξαγωγή, επεξεργασία και κατασκευή από τη μια και διαχείριση των

αποβλήτων από την άλλη. Σήμερα αναγνωρίζεται ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις

πολλών πόρων συνδέονται συχνά με την φάση της χρήσης. Πρέπει να ληφθούν υπόψη

όλες οι φάσεις του κύκλου της ζωής ενός πόρου καθώς μπορεί να υπάρχουν

αντισταθμίσεις ανάμεσα στις διάφορες φάσεις και τα μέτρα που υιοθετούνται για να

μειώσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε μία φάση μπορεί να επιδεινώνουν τις

επιπτώσεις σε μιαν άλλη. Είναι σαφές ότι η περιβαλλοντική πολιτική πρέπει να

εξασφαλίσει την ελαχιστοποίηση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε

ολόκληρο τον κύκλο της ζωής των πόρων. Εφαρμόζοντας την έννοια του κύκλου ζωής,

είναι δυνατός ο ευκολότερος προσδιορισμός των προτεραιοτήτων και οι πολιτικές

μπορούν να επικεντρωθούν αποτελεσματικότερα έτσι ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο

όφελος για το περιβάλλον σε σχέση με την καταβαλλόμενη προσπάθεια.

Η έννοια του κύκλου ζωής θα ενσωματωθεί στην νομοθεσία της ΕΕ μέσω της

αποσαφήνισης των στόχων της οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα έτσι ώστε να

αναφέρουν ρητά την προοπτική του κύκλου ζωής. Αυτό θα έχει σημαντικές επιπτώσεις

όσον αφορά την πλαισίωση της νέας πολιτικής καθώς και τις αρχές και τις πρακτικές

της διαχείρισης των αποβλήτων στο μέλλον. Η πρόσφατη ανασκόπηση των στόχων

ανακύκλωσης και ανάκτησης για τα απόβλητα υλικά συσκευασίας ήταν το πρώτο

παράδειγμα χρήσης της έννοιας του κύκλου ζωής για την διαμόρφωση πολιτικής.

Καθορίζονται νέοι στόχοι για κάθε εξεταζόμενο υλικό με ανάλυση των περιβαλλοντικών

16

και οικονομικών επιπτώσεων καθ’ όλον το κύκλο ζωής του υλικού. Η αναθεώρηση της

διαχείρισης των χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων είναι άλλος ένας τομέας στον οποίο

εφαρμόστηκε η έννοια του κύκλου ζωής.

- Προώθηση πιο φιλόδοξων πολιτικών πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων μέσω της

αποσαφήνισης της υποχρέωσης των κρατών μελών να καταρτίσουν δημόσια διαθέσιμα

προγράμματα πρόληψης αποβλήτων. Στο επίπεδο της ΕΕ η Επιτροπή θα προωθήσει την

χρήση της οδηγίας ΟΠΕΡ, την Ολοκληρωμένη Πολιτική Προϊόντων και άλλα εργαλεία

για να ενθαρρύνει την διάδοση των βέλτιστων πρακτικών.

- Καλύτερη γνώση και πληροφόρηση που θα υποστηρίξει την συνεχή ανάπτυξη της

πολιτικής για την πρόληψη της δημιουργίας των αποβλήτων.

- Ανάπτυξη κοινών προτύπων αναφοράς για την ανακύκλωση. Για να εξασφαλιστεί η

σωστή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς της ανακύκλωσης, προτείνεται η καθιέρωση

ελάχιστων προτύπων σε ολόκληρη την κοινότητα για τις δραστηριότητες ανακύκλωσης

και τα ανακυκλωμένα υλικά, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής

προστασίας και να αποκλειστεί ο κίνδυνος «οικολογικού ντάμπινγκ» Η προσέγγιση αυτή

θα στηριχθεί σε τροποποιήσεις της οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα και της οδηγίας

ΟΠΕΡ. Η προσέγγιση αυτή θα εφαρμοστεί κατά προτεραιότητα στα βιολογικά απόβλητα.

- Περαιτέρω διαμόρφωση της πολιτικής της ΕΕ στον τομέα της ανακύκλωσης. Με βάση

την εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα θα επιδιωχθεί να

καθιερωθούν νέοι τρόποι ενίσχυσης της ανακύκλωσης. Θα πραγματοποιηθεί μια

λεπτομερής ανάλυση της μακροπρόθεσμης σκοπιμότητας και βιωσιμότητας μιας

προσέγγισης με βάση συγκεκριμένα υλικά. Τα κράτη μέλη θα ενθαρρυνθούν επίσης να

χρησιμοποιήσουν περισσότερο τα οικονομικά μέσα και να ανταλλάξουν εμπειρίες /

βέλτιστες πρακτικές μέσω βελτιωμένου συντονισμού, στο πλαίσιο της επιτροπής

διαχείρισης αποβλήτων.

2.4 Η ΔΙΕΘΝΉΣ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ

Οι περισσότερες αναπτυγμένες οικονομίες και πολλές αναπτυσσόμενες χώρες

επιδιώκουν τη βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων. Οι χώρες με λιγότερο

αναπτυγμένα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων επιδιώκουν συνήθως να βελτιώσουν

τις βασικές πρακτικές διαχείρισης των αποβλήτων, ιδίως όσον αφορά την υγειονομική

ταφή αστικών αποβλήτων και την διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων. Οι χώρες με

17

ωριμότερα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων προσπαθούν να προλάβουν την

παραγωγή αποβλήτων και να αυξήσουν την ανακύκλωση και την ανάκτησή τους.

Οι σημαντικότερες πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί σε διεθνές επίπεδο είναι η

σύμβαση για τον έλεγχο της διασυνοριακής διακίνησης επικίνδυνων αποβλήτων και της

διάθεσής τους (Σύμβαση της Βασιλείας) και οι εργασίες του ΟΟΣΑ σχετικά με τον

έλεγχο της μεταφοράς αποβλήτων και την ανάπτυξη διεθνώς συμφωνημένων μεθόδων

συγκριτικής αξιολόγησης για την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων. Αυτό

αποβλέπει ανάμεσα στ’ άλλα και στην ενίσχυση των θεσμικών και μη θεσμικών

ικανοτήτων διαχείρισης αποβλήτων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η ΕΕ συμβάλλει στην

δημιουργία συστήματος ελέγχου σε διεθνές επίπεδο μέσω των πολιτικών της και ιδίως

μέσω του κοινοτικού κανονισμού για τη μεταφορά αποβλήτων, που έχει στόχο να

εξασφαλίσει υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας.

Πρόσφατα, μετά από πρωτοβουλία της Ιαπωνίας, άρχισαν εργασίες στο πλαίσιο της G8

για τη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των αποβλήτων.

Παραδείγματα πολιτικών που αναπτύσσονται σε άλλες βιομηχανικές χώρες:

- Η Ιαπωνία διαθέτει εκτεταμένη νομοθεσία σχετικά με τα απόβλητα και άλλες πολιτικές

αειφόρου παραγωγής και κατανάλωσης στο πλαίσιο των “3R” (reducing, re-using,

recycling δηλαδή μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση). Σε αυτήν

περιλαμβάνονται νόμοι που καθορίζουν στόχους για την γενική πρόληψη της

δημιουργίας αποβλήτων, την ανακύκλωση των αποβλήτων και την αποφυγή της

τελικής διάθεσης. Στόχος της Ιαπωνίας είναι να ανακυκλώνει το 24% των αστικών

αποβλήτων και να περιορίσει την τελική διάθεση των αποβλήτων στο 50%. Εκτός από

τους παραπάνω στόχους, η Ιαπωνία έχει θεσπίσει σειρά νόμων για την ανακύκλωση,

μερικοί από τους οποίους αντιστοιχούν στις οδηγίες ανακύκλωσης της ΕΕ (συσκευασίες,

ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, οχήματα), ενώ άλλοι καλύπτουν θέματα που

δεν καλύπτονται από νομοθεσία στην ΕΕ (υλικά οικοδομών και τρόφιμα). Σε τοπικό

επίπεδο, ορισμένες τοπικές αρχές απαιτούν την καταβολή τελών για την επεξεργασία

των αποβλήτων και επιβάλλουν φόρους για τα βιομηχανικά απόβλητα τα οποία

καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής.

- Στις ΗΠΑ έχουν θεσπιστεί πολιτικές σε ομοσπονδιακό και πολιτειακό επίπεδο. Η

ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει θεσπίσει μακροπρόθεσμο ενδεικτικό στόχο για εθνικό

ποσοστό ανακύκλωσης ίσο με το 35% των αστικών αποβλήτων το οποίο και

υποστηρίζει μέσω αρκετών, κυρίως εθελοντικών, προγραμμάτων. Σε αυτά

18

περιλαμβάνονται προσπάθειες υποστήριξης έξυπνων σχεδιασμών και μείωσης των

περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων. Αρκετές μεμονωμένες πολιτείες έχουν

θεσπίσει νομοθεσία που περιορίζει την υγειονομική ταφή και προωθεί την ανακύκλωση

διαφόρων κατηγοριών αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης νομοθεσίας που αντιστοιχεί

στις οδηγίες ανακύκλωσης της ΕΕ (συσκευασίες, ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός

εξοπλισμός). Αποδίδεται επίσης σημασία στην υψηλή παραγωγή αστικών αποβλήτων.

- Η Κίνα έχει θέσει σε εφαρμογή αρκετούς νόμους που αφορούν την διαχείριση των

αποβλήτων. Με τους νόμους αυτούς επιδιώκεται ιδίως η προώθηση της «κυκλικής

οικονομίας». Σήμερα η Κίνα καταρτίζει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σχέδια για

την ανάπτυξη αυτής της έννοιας. Στη Κίνα αυξάνεται επίσης η ζήτηση για

ανακυκλώσιμα υλικά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εξασκηθεί πρόσφατα πίεση στις

αγορές για τα υλικά αυτά, κάτι που προβλέπεται ότι θα ενταθεί στο μέλλον.

2.5 ΕΠΙΣΚΌΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΝΟΜΟΘΕΣΊΑΣ

ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΕΡΕΆ ΑΠΌΒΛΗΤΑ

Η περιβαλλοντική πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση ασκείται κυρίως μέσω νομοθετικών

διατάξεων του λεγόμενου “παράγωγου” δικαίου, δηλαδή οι Κανονισμοί, οι Οδηγίες και

οι Αποφάσεις. Οι Κανονισμοί μόλις θεσμοθετηθούν από το Συμβούλιο Υπουργών της

Κοινότητας και δημοσιευθούν στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων,

έχουν “άμεση ισχύ” και δεν απαιτείται απαραίτητα λήψη νομοθετικών μέτρων από τα

κράτη μέλη για να εναρμόνιση του εθνικού δικαίου προς αυτούς. Οι Οδηγίες

απευθύνονται στα κράτη-μέλη, και τα υποχρεώνουν να λάβουν όλα τα απαραίτητα

νομοθετικά μέτρα ώστε να εφαρμόσουν τις υποχρεώσεις που επιβάλλουν αυτές. Οι

Αποφάσεις διαφέρουν από τους κανονισμούς και τις οδηγίες ως προς το ότι συνήθως

δεν απευθύνονται στο ευρύ κοινό και δεσμεύουν μόνο τους αποδέκτες που αυτές

ορίζουν. Συνήθως αναφέρονται στην κύρωση Διεθνών Συμβάσεων, στην ανταλλαγή

πληροφοριών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών, καθώς και

στη σύσταση επιτροπών για την αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων περιβάλλοντος.

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τον τομέα των αποβλήτων, όπως δίνεται στην

επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής επιτροπής μπορεί να κατηγοριοποιηθεί στις εξής

ομάδες:

19

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία Πλαίσιο για τα Στερεά Απόβλητα

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία αναφορικά με τις Εργασίες Διαχείρισης των Αποβλήτων

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για τις Ειδικές Ροές Αποβλήτων

Στον Πίνακα 2.5 που ακολουθεί βρίσκονται συγκεντρωτικά οι οδηγίες, κανονισμοί και

αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βάσει της κάθε προαναφερθείσας κατηγορίας

νομοθεσίας.

Πίνακας 2.5: Επισκόπηση της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας για τα Στερεά Απόβλητα

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία

Πλαίσιο για τα Στερεά

Απόβλητα

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία

αναφορικά με τις Εργασίες

Διαχείρισης των Αποβλήτων

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για

τις Ειδικές Ροές

Αποβλήτων

Οδηγία 2008/98/ΕΚ Οδηγία 1999/31/ΕΚ Οδηγία 1994/62/ΕΚ, όπως

τροποποιήθηκε

Απόφαση 2000/532/ΕΚ Οδηγία 2000/76/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε

Οδηγίες 2002/96/EΚ και 2002/95/EΚ, όπως

τροποποιήθηκαν

Κανονισμός 1013/2006 Οδηγία 2000/59/ΕΚ Οδηγία 2006/66/EΚ, όπως τροποποιήθηκε

Οδηγία 2000/53/EΚ, όπως

τροποποιήθηκε

Οδηγία 86/278/ΕΟΚ

Οδηγία 2008/98/EΚ για τα

χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και τα απόβλητα

κατεδαφίσεων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι η Ελλάδα είναι μεταξύ των κρατών-μελών όπου

παρουσιάζονται τα μεγαλύτερα κενά στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα

απόβλητα, μάλιστα κατέχει τη θλιβερή πρωτιά (Δελτίο Τύπου της Επιτροπής, 7-8-2012).

Ο λόγος, σύμφωνα με την ανακοίνωση, είναι ότι ο μόνος –σχεδόν– τρόπος διαχείρισης

των αποβλήτων στη χώρα είναι η υγειονομική ταφή που είναι η χειρότερη επιλογή (βλ.

European Commission, Screening of waste management performance of EU member

states, Brussels, 2/7/2012, σελ. 2). Στην ίδια ανακοίνωση τονίζεται ότι τα κράτη-μέλη

τα οποία θα συνεχίσουν να έχουν την ίδια διαχείριση των απορριμμάτων, δηλαδή την

20

κατασκευή και λειτουργία ΧΥΤΑ, θα αποκλειστούν από τα χρηματοδοτικά

εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το χρονικό διάστημα 2014-2020.

Στο διάγραμμα 2.5. που ακολουθεί απεικονίζονται τα ποσοστά των οργανικών

ρευμάτων που οδηγούνται σε ΧΥΤΑ, (με στοιχεία του 2009 και βάση αναφοράς την

ποσότητα των οργανικών απορριμμάτων του 1995). Όπως φαίνεται στο συγκεκριμένο

διάγραμμα, παρουσιάζεται μία σημαντική υστέρηση της Ελλάδας στην επίτευξη των

στόχων της οδηγίας 1999/31/ΕC

Διάγραμμα 2.5: Βιοαποικοδομήσιμα Αστικά Απορρίμματα (ΒΑΑ-BMW, Biodegradable

Municipal Wastes) που οδηγήθηκαν στο ΧΥΤΑ σε σχέση με τους ενδιάμεσους στόχους

της Οδηγίας 31/1999/ΕΚ [Material Resources and Waste 2012]

Σημειώσεις: Απόβλητα προς ΧΥΤΑ σε ποσοστό πάνω από 100% μπορεί να προκύψουν από μια αύξηση του

ρυθμού παραγωγής βιοαποικοδομήσιμων αστικών αποβλήτων αφού οι στόχοι τίθενται σε σχέση με τα

απόλυτα μεγέθη των ποσοτήτων που παρήχθησαν το 1995.

Τα ποσοστά για Ελλάδα, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Πορτογαλία βασίζονται στο σύνολο των

βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων που οδηγούνται σε ΧΥΤΑ

Ενδεικτικά ακολουθούν τα διαγράμματα 2.5.1 & 2.5.2 με τις τάσεις και προβλέψεις

σχετικά με την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου από την διαχείριση αστικών

αποβλήτων στην Ε.Ε. και σχετικά με την παραγωγή και διαχείριση αστικών αποβλήτων

κατά κεφαλήν στην Ε.Ε.

21

Διάγραμμα 2.5.1. Τάσεις και Προβλέψεις σχετικά με την εκπομπή αερίων του

θερμοκηπίου από την διαχείριση αστικών αποβλήτων στην Ε.Ε.

Διάγραμμα 2.5.2. Παραγωγή και διαχείριση αστικών αποβλήτων στην Ε.Ε. (κατά

κεφαλήν)

22

2.6 ΥΦΙΣΤΆΜΕΝΗ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΏΝ

ΣΤΕΡΕΏΝ ΑΠΟΒΛΉΤΩΝ ΣΤHN ΕΛΛΑΔΑ

Ο σχεδιασμός για τη διαχείριση των απορριμμάτων ξεκίνησε το 1996 σε Νομαρχιακό

επίπεδο (ΚΥΑ 69728/824), με βασικό στόχο την εξάλειψη των ανεξέλεγκτων χώρων

διάθεσης, δίχως πρόβλεψη για την ανάγκη κάλυψης των επερχόμενων απαιτήσεων

επεξεργασίας, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί συντεταγμένη μετάβαση από τους αρχικούς

χώρους υγειονομικής ταφής των απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) σε ολοκληρωμένες

εγκαταστάσεις διάθεσης απορριμμάτων (ΟΕΔΑ). Αποτέλεσμα των σχεδιασμών αυτών

υπήρξε η προώθηση πολυάριθμών ΧΥΤΑ. Ο Εθνικός Σχεδιασμός του 2000 (Κ.Υ.Α.

14312/1302 ΦΕΚ 723 Β’/9.6.2000 και 26469/1501/Ε103 ΦΕΚ 864 Β’/1.7.2003), που

διαμορφώθηκε από τη σύνθεση των νομαρχιακών, προέβλεπε τη δημιουργία 124 ΧΥΤΑ

(70 στην Ηπειρωτική Ελλάδα, 11 στην Κρήτη και 43 στα υπόλοιπα νησιά. Η υλοποίηση

των έργων που προέβλεπαν οι Νομαρχιακοί σχεδιασμοί κρίθηκε στην πράξη μη

αποδοτική και προωθήθηκε η διαμόρφωση νέων σχεδιασμών σε Περιφερειακό επίπεδο,

αρχικά με εγκυκλίους του ΥΠΕΧΩΔΕ και στη συνέχεια νομοθετικά (Κ.Υ.Α. 50910/2727

ΦΕΚ 1909/22.12.2003). Θεσμοθετήθηκε έτσι η υποχρέωση σύνταξης Περιφερειακών

Σχεδίων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) μέχρι το τέλος του 2005.

Οι ΠΕΣΔΑ εξειδικεύουν τους στόχους του Εθνικού Σχεδιασμού, θέτουν στόχους σε

περιφερειακό επίπεδο και προβλέπουν τα έργα ΔΣΑ για τα επόμενη έτη. Οι ΠΕΣΔΑ

καθορίζουν τις Διαχειριστικές Ενότητες στις οποίες θα κληθούν οι αρμόδιοι φορείς

(ΦοΔΣΑ και ΟΤΑ) να μεριμνήσουν για τα έργα συλλογής και ολοκληρωμένης

διαχείρισης των απορριμμάτων. Συνολικά οι προβλεπόμενες ΔΕ σε επίπεδο χώρας

ανέρχονται σε 81. Από το 2005 ορισμένα ΠΕΣΔΑ αναθεωρήθηκαν, αλλά η εφαρμογή

τους αντιμετώπισε στο σύνολό της προβλήματα τόσο σε επίπεδο χρηματοδότησης όσο

και σε επίπεδο κοινωνικών αντιδράσεων και προσφυγών. Ο Ν. 3852/2010 γνωστός και

ως "Καλλικράτης" προβλέπει τη συνένωση των ΦοΔΣΑ της κάθε περιφέρειας σε έναν

ενιαίο σύνδεσμο.

Αναφορικά με τη διάθεση των αποβλήτων, όσοι ΧΥΤΑ βρίσκονται σε λειτουργία σήμερα

και δεν μπορούν να μετατραπούν σε XYTY (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων),

από 1/1/2012 είναι παράνομοι.

Ο Εθνικός σχεδιασμός στόχευε στο κλείσιμο όλων των παράνομων χώρων διάθεσης και

την κάλυψη του συνόλου του πληθυσμού με σύγχρονους ΧΥΤΑ μέχρι και τις

21/12/2008, οπότε και έληγε η προθεσμία που είχε δώσει η καταδικαστική απόφαση

23

του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τις ανεξέλεγκτες χωματερές, αλλά αυτός ο στόχος δεν

επετεύχθη. Το Δεκέμβριο του 2010 οι ελληνικές αρχές προσκόμισαν στην Ευρωπαϊκή

Επιτροπή ένα πρόγραμμα συμμόρφωσης, σύμφωνα με το οποίο όλες οι παράνομες

χωματερές θα έκλειναν τον Ιούνιο του 2011 και θα απορρυπαίνονταν μέσα στο 2012.

Για καθένα από αυτούς τους ΧΑΔΑ (Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων)

επικρέμεται από 1η Ιανουαρίου 2012 η επιβολή ημερήσιου προστίμου 34.000 ευρώ,

δηλαδή συνολικά 544.000 ευρώ την ημέρα.

Αναφορικά με την αξιοποίηση του βιοαποικοδομήσιμο κλάσματος και τους στόχους που

θέτει η Οδηγία για την υγειονομική ταφή, θα πρέπει να σημειωθεί έχουν

κατασκευαστεί κάποιες μονάδες μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας (Α. Λιόσια,

Χανιά, Καλαμάτα, Ηράκλειο, Κεφαλονιά) άσχετα με τα παρατηρούμενα προβλήματα

λειτουργίας. Σύμφωνα και με όσα προβλέπουν οι ΠΕΣΔΑ, ωριμάζει η κατασκευή

μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας (Αχαΐα, ΒΔ

Θεσσαλονίκη, Δυτική Μακεδονία, Ημαθία), ώστε να καλυφθούν οι θεσπισμένοι στόχοι

εκτροπής. Όσον αφορά στην αξιοποίηση του βιοαερίου, αυτή πραγματοποιείται στο

ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων και στο ΧΥΤΑ Ταγαράδων. Θα πρέπει τέλος να επισημανθεί, πως η

διαλογή στην πηγή του οργανικού κλάσματος των ΑΣΑ αν και προβλέπεται στο σύνολο

των ΠΕΣΔΑ δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί.

Σε επίπεδο σχεδιασμού, δεν υπάρχει σχέδιο για την πρόληψη της παραγωγής των

αποβλήτων η οποία αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία έτη στη χώρα μας. Σύμφωνα με

στοιχεία της Ευρωπαϊκές Υπηρεσίας Περιβάλλοντος στην Ελλάδα καταγράφεται

σταδιακή αύξηση των παραγόμενων απορριμμάτων: από 302 κιλά ανά άτομο το 1995

στα 408 το 2000 και στα 478το 2009. Στο στενό πυρήνα της Ευρώπης των «15» ο

παραγόμενος όγκος σκουπιδιών ανά άτομο κάθε χρόνο εκτοξεύεται στα 580 κιλά, ενώ

οι πολίτες των νέων μελών από την Κεντρική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη παράγουν

πολύ μικρότερο όγκο σκουπιδιών, ο οποίος μόλις αγγίζει τα 350 κιλά ανά κάτοικο. Σε

κάθε Ευρωπαίο αναλογούν 490 κιλά σκουπίδια στην Ευρώπη των «27» από την

κατανάλωση τροφών, τις συσκευασίες των προϊόντων και τις εν γένει καταναλωτικές

δραστηριότητες της καθημερινότητας.

Για την επίτευξη των στόχων του ΕΣΔΑ και των ΠΕΣΔΑ, βρίσκεται σε φάση ωρίμανσης

(εκπόνηση μελετών, αδειοδότηση) η κατασκευή πρόσθετων έργων ΔΣΑ που αφορούν

την ολοκληρωμένη διαχείριση των ΑΣΑ (ΣΜΑ, μονάδες επεξεργασίας, ΚΔΑΥ, ΧΥΤΥ) και

οι οποίοι αποτελούν εστίες πυρκαγιών, έχουν επιπτώσεις στην δημόσια υγεία, στο

24

περιβάλλον (ατμόσφαιρα, υπόγεια νερά) ενώ προσβάλλουν βάναυσα το τοπίο. Αιχμή

του δόρατος λόγω των ποσοτήτων και της διασποράς τους αποτελούν τα ΑΣΑ.

Αστοχίες στην διαχείρισή τους έχουν κοστίσει υψηλά πρόστιμα στη χώρα μαζί με την

συνακόλουθη δυσφήμιση, καθώς η χώρα βρίθει ανεξέλεγκτων χώρων διάθεσης.

Υπάρχουν ωστόσο και άλλες κατηγορίες αποβλήτων όπως τα επικίνδυνα για τα οποία

παρατηρούνται καθυστερήσεις στην εφαρμογή της νομοθεσίας, καθώς επίσης και τα

ιατρικά από υγειονομικές μονάδες . Λόγω της μη υλοποίησης του Εθνικού Σχεδιασμού

και των Περιφερειακών Σχεδιασμών -όπου αυτοί υπάρχουν- για την διαχείριση των

στερεών αποβλήτων, απειλούνται απεντάξεις έργων από χρηματοδοτήσεις π.χ. του

Ταμείου Συνοχής αλλά και άλλων προγραμμάτων. Σε αυτή την περίπτωση τα

αντίστοιχα έργα θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό

προκειμένου να ολοκληρωθούν, ιδίως αν αυτά έχουν προχωρήσει.

Η μη έγκαιρη αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων όπως για παράδειγμα αυτό της

διάδοχης κατάστασης του ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων, πλήττει εκτός των κατοίκων του

Λεκανοπεδίου που παραμένουν όμηροι ενός και μόνο ΧΥΤΑ και τους εργαζομένους σε

αυτόν οι οποίοι είναι αναγκασμένοι να εργάζονται σε συνθήκες που δεν πληρούν τους

όρους υγιεινής και ασφάλειας και με τον κίνδυνο πρόκλησης εργατικών ατυχημάτων

λόγω των συνθηκών κορεσμού του ΧΥΤΑ.

Το πρόβλημα της διαχείρισης και ειδικότερα της διάθεσης/ αξιοποίησης των

απορριμμάτων στο νομό Αττικής έχει απασχολήσει επανειλημμένα, σε όλο το διάστημα

της μεταπολίτευσης μέχρι σήμερα, πέρα από τον υπεύθυνο φορέα διάθεσης, τον

ΕΣΔΚΝΑ, και όλο το φάσμα των εμπλεκομένων, περισσότερο ή λιγότερο άμεσα,

φορέων: Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΚΕΔΚΕ, ΤΕΔΚΝΑ, άμεσα εμπλεκόμενοι δήμοι και

κοινότητες, Δ. Αθηναίων και Πειραιά), προηγούμενα Νομαρχιακά Συμβούλια και

Νομαρχίες, Υπ. Εσωτερικών, ΥΠΕΧΩΔΕ, (ΠΕΡΠΑ και αργότερα Τμήμα ΔΣΑ),

προηγούμενα επιστημονικούς φορείς (ιδιαίτερα του ΤΕΕ καθώς και του ΕΜΠ, του

Συλλόγου Χημικών Μηχανικών, του ΓΕΩΤΕΕ κ.α.), άλλα ιδρύματα, συνδικαλιστικούς

φορείς (ΠΟΕ-ΟΤΑ, ΠΟΕΔΗΝ), πολιτικά κόμματα. Επανειλημμένα επίσης απασχόλησε και

τον ημερήσιο Τύπο.

25

3 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η προσαρμογή της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας

για τα στερεά απόβλητα στην Ελληνική Νομοθεσία. Η κατάταξη βασίζεται στις αρχές

ιεράρχησης των διαδικασιών διαχείρισης των αποβλήτων, όπως αυτές αναφέρθηκαν

ανωτέρω.

Πίνακας 3: Ευρωπαϊκό και Ελληνικό Νομοθετικό πλαίσιο βάσει των ιεραρχημένων

διαδικασιών διαχείρισης των ΑΣΑ.

Ιεράρχηση διαχείρισης

Νομοθεσία ΕΕ Ελληνική Νομοθεσία

Πρόληψη &

Ελαχιστοποίηση

Οδηγία 2008/1/ΕΚ σχετικά

με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της

ρύπανσης (IPPC)

Οδηγία 2010/75/ΕΕ σχετικά με τις

βιομηχανικές εκπομπές (IPPC)

N. 2965/2001 (ΦΕΚ 68/A/11.3.2005)

«Βιώσιμη ανάπτυξη Αττικής και άλλες διατάξεις»

Ν.3325/2005 (ΦΕΚ

270/Α/23.11.2001) «Ίδρυση και λειτουργία βιομηχανικών, βιοτεχνικών

εγκαταστάσεων στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης και άλλες

διατάξεις»

Σε μερική εναρμόνιση με την Οδηγία

96/61/ΕΟΚ προγενέστερη της

Οδηγίας 2008/1/ΕΚ

ΚΥΑ 36060/1155 /Ε.103/2013 ((ΦΕΚ

1450/Β/14.06.2013) «Καθορισμός

πλαισίου κανόνων, μέτρων και

διαδικασιών για την ολοκληρωμένη πρόληψη και τον έλεγχο της

ρύπανσης του περιβάλλοντος από βιομηχανικές δραστηριότητες, σε

συμμόρφωση προς τις διατάξεις της οδηγίας 2010/75/ΕΕ «περί

βιομηχανικών εκπομπών

(ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης)»

Επαναχρησιμοποίηση&

Ανακύκλωση

Αποφάσεις 2006/799/ΕΚ και 2007/64/ΕΚ περί καθορισμού

αναθεωρημένων οικολογικών κριτηρίων και των σχετικών απαιτήσεων αξιολόγησης και εξακρίβωσης για την απονομή

κοινοτικού οικολογικού σήματος σε βελτιωτικά εδάφους και σε καλλιεργητικά μέσα αντίστοιχα.

Ανάκτηση Ενέργειας Οδηγία 2000/76/εκ

σχετικά με την αποτέφρωση των

ΚΥΑ 22912/1117/2005 (ΦΕΚ Β

759/06.06.2005) «Μέτρα και όροι για την πρόληψη και τον περιορισμό της

ρύπανσης του περιβάλλοντος από την

26

αποβλήτων αποτέφρωση των αποβλήτων

Οδηγία 2009/28/ΕΚ

σχετικά με την προώθηση

της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και

την τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση

των οδηγιών 2001/77/ΕΚ και 2003/30/ΕΚ

Ν.3851/2010 (ΦΕΚ 85/Α/04.06.2012)

Επιτάχυνση της ανάπτυξης των

Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής

αλλαγής και άλλες διατάξεις σε θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου

Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

Ν.4062/202 (ΦΕΚ 70/Α/30-03-2012)

Aξιοποίηση του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού − Πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ −

Προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (Ενσωμάτωση

Οδηγίας 2009/28/ΕΚ) − Κριτήρια

Αειφορίας Βιοκαυσίμων και Βιορευστών (Ενσωμάτωση Οδηγίας

2009/30/ΕΚ).

Τελική Διάθεση Οδηγία 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής των

αποβλήτων

ΚΥΑ 29407/3508/2002 (ΦΕΚ Β 1572/16.12.02) «Μέτρα και όροι για

την υγειονομική ταφή των αποβλήτων»

ΚΥΑ 4661/232/2006 (ΦΕΚ Β 168/13-02-06) «Καθορισμός τεχνικών

προδιαγραφών μικρών χωρών

υγειονομικής ταφής αποβλήτων σε νησιά και απομονωμένους οικισμούς,

κατ’ εφαρμογή του άρθρου 3 (παρ. 4) σε συνδυασμό με το άρθρο 20

(παράρτημα Ι) της υπ’ αριθμ.

29407/3508/2002

ΚΥΑ «Μέτρα και όροι για υγειονομική

ταφή των αποβλήτων»

Σε αυτό το σημείο σημειώνεται ότι η οδηγία 2008/98/ΕΚ ενσωματώθηκε στο εθνικό

δίκαιο με το ν. 4042/2012, ενώ η προγενέστερη της οδηγία (2006/12/ΕΚ) είχε

ενσωματωθεί στις: ι) ΚΥΑ 114218/1997 (ΦΕΚ Β 1016/17.11.97) «Κατάρτιση πλαισίου

Προδιαγραφών και προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων» και ιι) ΚΥΑ

50910/2727/2003 (ΦΕΚ Β 1909/22.12.2003) «Μέτρα και όροι για τη Διαχείριση των

Αποβλήτων. Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης».

Όπως γίνεται αντιληπτό, από τις παραπάνω οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το

ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων θέτει

διαρκώς αυστηρότερες προδιαγραφές και απαιτήσεις, οι οποίες αναμένεται να

οδηγήσουν σε σημαντικές αλλαγές στον υφιστάμενο τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων.

Πιο συγκεκριμένα, η Κ.Υ.Α. Η.Π. 29407/3508/2002, που ενσωματώνει στο Εθνικό

Δίκαιο την Κοινοτική Οδηγία για την Υγειονομική Ταφή (1999/31/ΕΚ) θέτει σταδιακά

27

αυξανόμενους στόχους για την εκτροπή των βιοαποικοδομήσιμων αστικών αποβλήτων

(ΒΑΑ) από την υγειονομική ταφή. Όπως είναι γνωστό, η νέα νομοθεσία (οδηγία

2008/98/ΕΚ η οποία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το ν. 4042/2012) επιβάλλει

ιεράρχηση των τρόπων διαχείρισης των απορριμμάτων. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 4 της

ως άνω οδηγίας προβλέπεται ότι τα κράτη-μέλη οφείλουν να διαχειρίζονται τα

απόβλητα ακολουθώντας, ως τάξη προτεραιότητας, την ιεράρχηση που

προαναφέρθηκε: α) την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, β) την προετοιμασία για

επαναχρησιμοποίηση, γ) την ανακύκλωση, δ) άλλου είδους ανάκτηση, π.χ. ανάκτηση

ενέργειας και ε) τη διάθεση-υγειονομική ταφή. Παρατηρούμε ότι την τελευταία θέση

στην ιεράρχηση την έχει η διάθεση, δηλαδή η υγειονομική ταφή. Στο άρθρο 28 της

οδηγίας 2008/98/ΕΚ ορίζεται ότι τα κράτη-μέλη καταρτίζουν σχέδια διαχείρισης στα

οποία, μεταξύ των άλλων, περιλαμβάνονται οι εγκαταστάσεις διάθεσης-υγειονομικής

ταφής των αποβλήτων, σύμφωνα με την παραπάνω ιεράρχηση. Αυτό σημαίνει ότι η

κατασκευή / χρήση ΧΥΤΑ είναι η τελευταία επιλογή.

Παράλληλα, το άρθρο 11 της ίδιας οδηγίας προβλέπει ότι τα κράτη-μέλη είναι

υποχρεωμένα να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να επιτευχθεί, μεταξύ των άλλων,

ο εξής στόχος: έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την

ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων να αυξηθεί κατ’ ελάχιστον στο 50% ως προς το

συνολικό βάρος. Περαιτέρω, η οδηγία 1999/31/ΕΚ για την υγειονομική ταφή των

αποβλήτων προβλέπει στο άρθρο 5 ότι τα κράτη-μέλη υποχρεούνται, μέσω ιδίως της

ανακύκλωσης, λιπασματοποίησης, παραγωγής βιομεθανίου ή ανάκτησης ενέργειας να

επιτύχουν: α) μέχρι το 2006, το αργότερο, τα βιοαποικοδομήσιμα αστικά απόβλητα που

προορίζονται για χώρους υγειονομικής ταφής να μειωθούν στο 75% της συνολικής

(κατά βάρος) ποσότητας των βιοαποικοδομήσιμων που είχαν παραχθεί το 1995. β)

Μέχρι το 2009, το αργότερο, τα βιοαποικοδομήσιμα αστικά απόβλητα που προορίζονται

για χώρους υγειονομικής ταφής να μειωθούν στο 50% της συνολικής (κατά βάρος)

ποσότητας των βιοαποικοδομήσιμων που είχαν παραχθεί το 1995. γ) Μέχρι το 2016, το

αργότερο, τα βιοαποικοδομήσιμα αστικά απόβλητα που προορίζονται για χώρους

υγειονομικής ταφής να μειωθούν στο 35% της συνολικής (κατά βάρος) ποσότητας των

βιοαποικοδομήσιμων που είχαν παραχθεί το 1995.

Στην περίπτωση του Δήμου Αθηναίων οι παραπάνω στόχοι για τα βιοαποικοδομήσιμα

δεν έχουν επιτευχθεί, εφόσον μέχρι σήμερα μόνο ένα μέρος των βιοποικοδομήσιμων

ανακτάται ως εδαφοβελτιωτικό μετά από την επεξεργασία που υφίσταται μέρος των

28

σύμμεικτών (περίπου το 50% των συλλεγομένων συμμείκτων) που οδηγούνται στην

μονάδα μηχανικής διαλογής του ΕΣΔΚΝΑ στα Λιόσια.

Εκτενείς πληροφορίες για την ιστορική εξέλιξη της ελληνικής και ευρωπαϊκής

νομοθεσίας σχετικά με την διαχείριση στερεών αποβλήτων τόσο στην Ελλάδα όσο και

στην Ε.Ε. υπάρχουν στην ιστοσελίδα της ΕΕΔΣΑ (http://www.eedsa.gr/).

29

4 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ

ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Η σημερινή δημοτική αρχή έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το θέμα των αστικών στερεών

αποβλήτων και η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι εμφανής τόσο στην εικόνα των

δημοτικών διαμερισμάτων όσο και στην οικονομική διαχείριση του συστήματος

συλλογής και διάθεσης. Βασική στρατηγική του Δήμου Αθηναίων, όσον αφορά στη

διαχείριση αποβλήτων, είναι η εκτροπή των αξιοποιήσιμων υλικών από το ΧΥΤΑ με

σκοπό την ανακύκλωση ή την ανάκτηση ενέργειας. Το υπάρχον σύστημα ήδη, με την

ενθάρρυνση πολλαπλών ροών, με την υπογειοποίηση συμπιεστών και κάδων, με την

συνεργασία με εγκεκριμένα συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης στερεών

αποβλήτων, με την ενημέρωση των πολιτών και με την εφαρμογή πιλοτικών ενεργειών

κινείται προς την σωστή κατεύθυνση.

Σύμφωνα με τις εξελίξεις στην διαχείριση στερεών αποβλήτων, την εναρμόνιση της

εθνικής νομοθεσίας με την κοινοτική, αλλά και την εξέλιξη της τεχνολογίας διαχείρισης,

ζητούμενο είναι πλέον το επόμενο βήμα, το οποίο απαιτεί μεν επένδυση κεφαλαίου σε

νέες υποδομές (σταθμοί μεταφόρτωσης, μονάδα ανερόβιας χώνευσης, κ.ά.), αλλά το

αποτέλεσμα υπολογίζεται θεαματικό: Μείωση του κόστους λειτουργίας του συστήματος,

μείωση του ισοζυγίου ενέργειας, αλλά κυρίως εκσυγχρονισμός του συστήματος και

συμμόρφωση με τις κοινοτικές οδηγίες και τη νέα νομοθεσία.

4.1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

Ο Δήμος Αθηναίων είναι ο μεγαλύτερος δήμος της Ελλάδας με πληθυσμό 745.514

κατοίκους [ΕΛ.ΣΤΑΤ,2001]. Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής

Αρχής για το 2011, ο πληθυσμός του Δήμου Αθηναίων ανέρχεται σε 655.780 κατοίκους.

Σημειώνεται ότι η πυκνότητα μονίμου πληθυσμού ανέρχεται σε 16.830,41 κατοίκους

ανά τετραγωνικό χλμ (προσωρινά στοιχεία ΕΛ. ΣΤΑΤ 2011). Τα όρια του Δήμου

Αθηναίων περιλαμβάνουν το ιστορικό κέντρο της Αθήνας και τις πέριξ αυτού συνοικίες.

Ο Δήμος Αθηναίων είναι χωρισμένος σε 7 δημοτικά διαμερίσματα (Σχήμα 1). Η περιοχή

του Δήμου Αθηναίων έχει συνολική έκταση 31.750,55 στρέμματα. Πιο συγκεκριμένα για

κάθε δημοτικό διαμέρισμα ισχύει:

30

Το 1ο δημοτικό διαμέρισμα, περιλαμβάνει το κέντρο των Αθηνών με το λεγόμενο

εμπορικό τρίγωνο (Στάδιο - Ομόνοια - Πλάκα). Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή

του 2001: 97.570.

Το 2ο δημοτικό διαμέρισμα, περιλαμβάνει τις Ν.Α. συνοικίες, από Νέο Κόσμο μέχρι

Στάδιο. Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2001: 110.069.

Το 3ο δημοτικό διαμέρισμα, περιλαμβάνει τις Ν.Δ. συνοικίες (Αστεροσκοπείου,

Πετραλώνων και Θησείου). Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2001: 48.305.

Το 4ο δημοτικό διαμέρισμα, περιλαμβάνει τις Δ. συνοικίες (Κολωνού, Ακαδημίας

Πλάτωνος, Σεπόλια μέχρι Πατήσια). Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2001:

87.672.

Το 5ο δημοτικό διαμέρισμα, περιλαμβάνει τις Β.Δ. συνοικίες μέχρι τον Προμπονά.

Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2001: 95.234.

Το 6ο δημοτικό διαμέρισμα, περιλαμβάνει τις βόρειες κεντρικές συνοικίες (Πατήσια,

Κυψέλη). Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2001: 147.181.

Το 7ο δημοτικό διαμέρισμα, περιλαμβάνει τις Β.Α. συνοικίες (Αμπελόκηποι, Ερυθρός

Σταυρός, Πολύγωνο κλπ). Πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2001: 159.483.

31

Σχήμα 4.1: Χάρτης Δήμου Αθηναίων (κατανομή σε επτά δημοτικά διαμερίσματα)

Σύμφωνα με στοιχεία του Δήμου, το 2012 συλλέχθηκαν από την πόλη της Αθήνας

256.534,01 τόνοι σύμμεικτων αποβλήτων. Η αποκομιδή γίνεται από 14.000 κάδους

χωρητικότητας 1.100 λίτρων, καθώς και από 130 press containers, τα οποία είναι

τοποθετημένα σε διάφορα σημεία της πόλης. Η συλλογή πραγματοποιείται από 150

απορριμματοφόρα με την εξυπηρέτηση αντίστοιχου αριθμού προγραμμάτων

αποκομιδής. Τις κύριες κατηγορίες σύμμεικτων αποβλήτων αποτελούν οι κάδοι

σύμμεικτων αποβλήτων, τα ογκώδη αντικείμενα που συλλέγονται από τους δρόμους, οι

λαϊκές αγορές και τα νοσοκομεία.

Το 2012 οι ποσότητες αυτές οδηγήθηκαν κατά 39% στο Εργοστάσιο Μηχανικής

Ανακύκλωσης-Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ), ενώ το άλλο 61% στο Χώρο Υγειονομικής

Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) στα Άνω Λιόσια.

32

Από το εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης, ανά 1.000 τόνους αποβλήτων, παράγονται

450 τόνοι στερεό καύσιμο (RDF), 120 τόνοι οργανικό λίπασμα (κόμποστ), 900 κιλά

μετάλλων, όπως αλουμίνιο και σίδηρος καθώς και 250 τόνοι υπόλειμμα.

Το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης εκτελεί την συλλογή δύο ροών δημοτικών

απόβλητων, απόβλητα συσκευασιών (μπλε κάδοι) και σύμμεικτα απόβλητα (πράσινοι

κάδοι). Σύμφωνα με στοιχεία της Δ/σης Καθαριότητας του Δήμου Αθηναίων, [Δ/ση

Καθαριότητας, 2012]. Η αποκομιδή των απορριμμάτων γίνεται με 14.000 κάδους

χωρητικότητας 1.100 λίτρων, καθώς και από 130 σταθερούς συμπιεστές χωρητικότητας

6-12 m3, οι οποίοι είναι τοποθετημένοι σε διάφορα σημεία της πόλης με μεγάλη

παραγωγή αποβλήτων. Η συλλογή πραγματοποιείται από 130 απορριμματοφόρα.

4.2 ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ – ΑΠΟΚΟΜΙΔΗ

Η προσωρινή αποθήκευσης και αποκομιδή αφορά προς το παρόν δύο ροές αποβλήτων,

τα σύμμεικτα απορρίμματα και τα απόβλητα συσκευασιών προς ανακύκλωση

Για την συλλογή και μεταφορά του συνόλου των αστικών απορριμμάτων και των

ανακυκλώσιμων συσκευασιών (μπλε κάδοι) που ανέρχονται σε 900 tn περίπου

ημερησίως χρησιμοποιούνται περί τα 130 απορριμματοφόρα οχήματα, (τύπου πρέσας)

οπίσθιας φόρτωσης με μέσο φορτίο οχήματος 8 tn. Το πλήρωμα του κάθε οχήματος

αποτελείται από τον οδηγό και δύο (2) εργάτες. Οι κάδοι εξυπηρετούν 130

«προγράμματα» (όπου πρόγραμμα νοείται συστάδα οικοδομικών τετραγώνων, μέσος

όρος εμβαδού προγράμματος 12km2). Στο κάθε πρόγραμμα έχουν τοποθετηθεί από 100

έως 130 κάδοι (αναλόγως της παραγωγής απορριμμάτων).

Σύμφωνα με την υπηρεσία καθαριότητας του Δήμου σε κάποια προγράμματα

(ειδικότερα στην περιοχή της Πλάκας) δεν έχουν τοποθετηθεί κάδοι και η αποκομιδή

γίνεται μέσω πλαστικών σάκων που «βγαίνουν» προς αποκομιδή μισή ώρα πριν την

έλευση του απορριμματοφόρου οχήματος.

Ο μέσος απαιτούμενος χρόνος αποκομιδής ανά κάδο ανέρχεται σε 0,70 λεπτά, ο χρόνος

μετακίνησης από κάδο σε κάδο (περίπου 30m) ανέρχεται σε 1,30 λεπτά, δηλαδή

απαιτούνται συνολικά 2 λεπτά ανά κάδο.

Τα απορριμματοφόρα οχήματα εξυπηρετούν καθημερινά τα 130 «προγράμματα» σε

δύο (2) δρομολόγια ήτοι 260 δρομολόγια προς και από τους χώρους τελικής διάθεσης

33

(ΧΥΤΑ & ΕΜΑΚ) που βρίσκονται σε απόσταση 28,6 χλμ δηλαδή 56,2 χλμ για κάθε

όχημα. Το σύνολο των συλλεγομένων ποσοτήτων ανέρχεται σε 900 tn ημερησίως.

Εκτός των τροχήλατων κάδων ο Δήμος έχει τοποθετήσει 130 σταθερούς συμπιεστές

από 6-12 m3 που εξυπηρετούν Δημόσια Νοσοκομεία καθώς και επιλεγμένα σημεία

μεγάλης παραγωγής απορριμμάτων.

Σύμφωνα με στοιχεία της υπηρεσίας καθαριότητας του Δήμου ένα μεγάλο μέρος των

μέσων προσωρινής αποθήκευσης (κάδοι) είναι προβληματικά (περίπου 8.000 τεμάχια)

λόγω της μεγάλης ηλικίας και της κακή κατάσταση δημιουργώντας προβλήματα τόσο

στους κατοίκους χρήστες όσο και κατά την διαδικασία αποκομιδής με τα

απορριμματοφόρα.

4.3 ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΟΦΟΡΩΝ

4.3.1 Μέση συνολική χιλιομετρική απόσταση ανά πρόγραμμα

Σύμφωνα με τα στοιχεία της υπηρεσίας καθαριότητας του Δήμου η μέση συνολική

χιλιομετρική απόσταση που διανύεται ανά πρόγραμμα είναι περίπου 66 km και

κατανέμεται ως εξής:

5 km από το αμαξοστάσιο της Ιεράς Οδού μέχρι την αφετηρία του

προγράμματος

49,40 km από και προς τον ΧΥΤΑ

11,40 km εντός του προγράμματος

Παρατηρείται ότι το 75% της διανυόμενης χιλιομετρικής απόστασης αφορά δρομολόγια

από και προς τον ΧΥΤΑ.

Όσον αφορά τον απαιτούμενο χρόνο (την χρονική διάρκεια) ανά πρόγραμμα, αυτός

ανέρχεται σε 5 ώρες και 34 λεπτά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της υπηρεσίας

καθαριότητας του Δήμου οι χρόνοι είναι:

22 λεπτά από έως το αμαξοστάσιο της Ιεράς Οδού την αφετηρία του

προγράμματος

2 ώρες και 22 λεπτά από και προς τον ΧΥΤΑ

2 ώρες και 48 λεπτά εντός του προγράμματος

34

Σε αντίθεση με την χιλιομετρική απόσταση ο απαιτούμενος χρόνος αποκομιδής

απορριμμάτων – πρόγραμμα – (43,2% του συνολικού απαιτούμενου χρόνου) είναι

περίπου ο ίδιος με αυτόν που απαιτείται για την μεταφορά τους στον ΧΥΤΑ και την

επιστροφή των οχημάτων.

4.3.2 Μέση συνολική χιλιομετρική απόσταση ανά πρόγραμμα και

ανά δημοτική κοινότητα

Η μέση συνολική χιλιομετρική απόσταση που διανύεται ανά πρόγραμμα και ανά

δημοτική κοινότητα, κυμαίνεται από 61 km (7η Δ.Κ.) έως 81 km (5η Δ.Κ.) για τις λοιπές

Δημοτικές Κοινότητες κατανέμεται ως εξής:

2,33 km (3η Δ.Κ.) – 8,65 km (7η Δ.Κ.) από το αμαξοστάσιο της Ιεράς Οδού έως

αφετηρία προγράμματος

42,94 km (7η Δ.Κ.) – 64,75 km (4η Δ.Κ.) από και προς τον ΧΥΤΑ+

Και μόλις 7,77 km (1η Δ.Κ.) – 15,10 km (6η Δ.Κ.) εντός του προγράμματος

Όσον αφορά στον απαιτούμενο χρόνο (διάρκεια) ανά πρόγραμμα ανά Δημοτική

Κοινότητα αυτός κυμαίνεται από 5 ώρες (7η Δ.Κ.) – 7 ώρες και 20 λεπτά (4η Δ.Κ.) και

κατανέμεται ως εξής:

13 λεπτά (4η Δ.Κ.) – 32 λεπτά (7η Δ.Κ.) από το αμαξοστάσιο της Ιεράς Οδού

έως την αφετηρία του προγράμματος

2 ώρες (6η Δ.Κ.) – 2 ώρες και 47 λεπτά (4η Δ.Κ.) από και προς τον ΧΥΤΑ

2 ώρες και 34 λεπτά (6η Δ.Κ.) – 3 ώρες και 20 λεπτά (4η Δ.Κ.) εντός του

προγράμματος

4.4 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ

Το Πρόγραμμα Ανακύκλωσης του Δήμου Αθηναίων περιλαμβάνει την συνεργασία με

εγκεκριμένα από το ΥΠΕΚΑ συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων ενώ

παράλληλα έχει οργανώσει και με δικά του μέσα συλλογή ανακυκλώσιμων αποβλήτων

με τις Γωνιές Ανακύκλωσης. Αυτές έχουν δημιουργηθεί στην έδρα της Δ/νσης

Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και Συντήρησης Μηχανολογικού Εξοπλισμού στην Ιερά

35

Οδό 151. Εκεί συλλέγονται έντυπο χαρτί, συσκευασίες, ηλεκτρικές συσκευές,

λαμπτήρες, μελανοδοχεία, τηγανέλαια και μπαταρίες..

4.4.1 Συνεργασία με Εγκεκριμένα Συλλογικά Συστήματα

Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων

4.4.1.1 Απόβλητα συσκευασίας

Ο Δήμος Αθηναίων συνεργάζεται με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης – Ανακύκλωσης

(Ε.Ε.Α.Α.) για την ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασίας. Για την συλλογή τους έχει

τοποθετήσει 7,096 μπλε κάδους σε όλα τα διοικητικά όρια του Δήμου. Στους κάδους

αυτούς, εναποτίθεται ανακυκλώσιμο υλικό προερχόμενο από χάρτινες, πλαστικές,

μεταλλικές και γυάλινες συσκευασίες. Τα απόβλητα συλλέγονται από απορριμματοφόρα

του Δήμου και οδηγούν το περιεχόμενο στα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών

(ΚΔΑΥ) όπου γίνεται ο διαχωρισμός των υλικών που οδηγούνται προς ανακύκλωση. Το

2011 ανακυκλώθηκαν 44,323.73 τόνοι συσκευασιών, ενώ για το 2012 ανακυκλώθηκαν

45,494 τόνοι (Σχήμα 4.4.1.1.α.).

Σχήμα 4.4.1.1.α.: Ποσότητες συλλεχθέντων αποβλήτων συσκευασιών προς

ανακύκλωση 2009-2012

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

45000

50000

2009 2010 2011 2012

Έτος

Τό

ννο

ι

36

Πίνακας 4.1: Σύσταση Κατά Βάρος (κ.β) των Αποβλήτων στους Μπλε Κάδους, μέσος

όρος για το έτος 2007.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΠΛΕ ΡΕΥΜΑ μ.ο 2007

Συσκευασία από Χαρτί/ Χαρτόνι 25,0%

Χάρτινη Συσκευασία Υγρών 0,5%

Συσκευασίες ΡΕΤ 1,2%

Συσκευασίες ΡΕ 1,3%

Φιλμ ΡΕ 1,0%

Λοιπές Πλαστικές Συσκευασίες (PP/PS) 0,6%

Συσκευασίες Αλουμινίου 0,3%

Συσκευασίες Σιδήρου 2,5%

Συσκευασίες Γυαλιού 3,5%

Σύνολο Συσκευασιών 35,9%

Λοιπά Υλικά, μη Συσκευασίες 0,0%

Έντυπο χαρτί 36,6%

Γενικό Σύνολο 72,5%

ΥΠΟΛΕΙΜΜΑ 27,5%

ΣΥΝΟΛΟ 100,0

Πηγή: ΠΕΣΔΑ Αττικής 2008

Αναφορικά με την ανακύκλωση γυαλιού ο Δήμος Αθηναίων έχει προμηθεύσει

επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος με 39 ειδικούς κάδους γυαλιού, στους

οποίους συγκεντρώνονται κυρίως γυάλινες φιάλες και δοχεία. Οι κάδοι γυαλιού

αδειάζονται τρεις φορές την εβδομάδα από ειδικό δρομολόγιο του Δήμου και

οδηγούνται προς ανακύκλωση. Παράλληλα, ο Δήμος συνεργάζεται με την Ε.Ε.Α.Α. που

έχει τοποθετήσει κάδους γυαλιού έξω από 600 περίπου καταστήματα υγειονομικού

ενδιαφέροντος και τους αποκομίζει με ίδια μέσα. .Το 2011 συγκεντρώθηκαν και από τα

δύο συστήματα 3,211.83 τόνοι γυαλιού, ενώ στο πρώτο δεκάμηνο του 2012 η

ανακυκλώσιμη ποσότητα ανήλθε σε 3,270.89 τόνους.

Επίσης στον Δήμος Αθηναίων συλλέγονται απόβλητα Ηλεκτρικού και

Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ: σε συνεργασία με το εγκεκριμένο σύστημα

ανακύκλωσης ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού «Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.».

Οι ποσότητες που συλλέγονται αφορούν κυρίως ηλεκτρονικό υλικό σε μεγάλες

37

ποσότητες από εταιρείες ή δημότες που απευθύνονται στον Δήμο. Οι ποσότητες των

ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών που συλλέχθηκαν το 2011 ανήλθαν σε 158.30

τόνους, ενώ για το πρώτο του 2012 στους 107.12 τόνους (Σχήμα 4.4.1.1.β.).

Σχήμα 4.4.1.1.β.: Ποσότητες συλλεχθέντων ΑΗΗΕ προς ανακύκλωση 2006-2012

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Έτος

Τό

ννο

ι

Τα Οχήματα Τέλους Κύκλου Ζωής (ΟΤΚΖ) συλλέγονται σε συνεργασία με το

εγκεκριμένο σύστημα ανακύκλωσης ΟΤΚΖ «ΕΔΟΕ» ο Δήμος οδηγεί προς ανακύκλωση

τα εγκαταλελειμμένα οχήματα που περισυλλέγει. Το 2011 αποσύρθηκαν συνολικά

1,839 εγκαταλελειμμένα Ι.Χ. και 400 δίκυκλα, ενώ το πρώτο 9μηνο του 2012

αποσύρθηκαν 1,097εγκαταλελειμμένα Ι.Χ. και 210 δίκυκλα. Τα έσοδα του Δήμου από

την ανακύκλωση ΟΤΚΖ για το πρώτο 9μηνο του 2012 είναι 44,406.60 € (Σχήμα

4.4.1.1.γ.).

38

Σχήμα 4.4.1.1.γ.: Ποσότητες αποσυρθέντων ΟΤΚΖ 2010-2012

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

2010 2011 2012

Έτος

Οχ

ήμ

ατα

Ο Δήμος επίσης κατά την διαδικασία συντήρησης του εξοπλισμού του συλλέγει τα

απόβλητα λιπαντικών ελαιών και τα μεταχειρισμένα ελαστικά οχημάτων και οδηγούνται

στο εγκεκριμένο συλλογικό σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων λιπαντικών

ελαίων «ΕΛΤΕΠΕ Α.Ε.».και εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης

μεταχειρισμένων ελαστικών ΕCO-ELASTIKA. Αντίστοιχα οι συσσωρευτές οχημάτων

οδηγούνται από την συντήρηση οδηγούνται προς ανακύκλωση, σε συνεργασία με

εταιρεία διαχείρισης συσσωρευτών, μέλος του συστήματος ΣΥΔΕΣΥΣ.

Τέλος ο δήμος σε συνεργασία με Το συλλογικό εναλλακτικό σύστημα διαχείρισης

φορητών ηλεκτρικών στηλών ΑΦΗΣ Α.Ε και το εγκεκριμένο συλλογικό σύστημα

εναλλακτικής διαχείρισης λαμπτήρων και φωτιστικών «Φωτοκύκλωση Α.Ε.» συλλέγει

και οδηγεί προς διάθεση φορητές ηλεκτρικές στήλες από τα γραφεία του Δήμου και

φωτιστικά και λαμπτήρες που συλλέγονται από τις δημοτικές υπηρεσίες κατά την

συντήρηση των δημοτικών κτιρίων.

39

4.4.2 Ρεύματα απόβλητων που δεν καλύπτονται ακόμη από

εγκεκριμένα συλλογικά συστήματα εναλλακτικής

διαχείρισης

4.4.2.1 Χαρτί

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν από την διεύθυνση καθαριότητας για την

ανακύκλωση χαρτιού ο Δήμος Αθηναίων έχει τοποθετήσει σε διάφορα σημεία της πόλης

115 κίτρινους κώδωνες (χωρητικότητας 3,3 κυβικών μέτρων) για τη συλλογή έντυπου

χαρτιού και χάρτινων συσκευασιών. Ταυτόχρονα, στην πλειοψηφία των δημοτικών

κτιρίων έχουν τοποθετηθεί εσωτερικοί, χάρτινοι κάδοι γραφείου για το έντυπο χαρτί.

Επιπροσθέτως, μέσω της γραμμής επικοινωνίας 1960, ικανοποιούνται αιτήματα

δημοτών και δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων για αποκομιδή έντυπου χαρτιού προς

ανακύκλωση με την πραγματοποίηση ειδικού δρομολογίου. Το 2011 η συλλεχθείσα

ποσότητα χαρτιού ανήλθε στους 774.31 τόνους, ενώ στο πρώτο 10μηνοτου 2012

στους 481.06 τόνους (Σχήμα 5). Τα έσοδα του Δήμου από την ανακύκλωση χαρτιού

στους πρώτους δέκα μήνες του 2012 ανέρχονται σε 74,564.30 € (Σχήμα 4.4.2.1.).

40

Σχήμα 4.4.2.1.: Ποσότητες συλλεχθέντων ποσοτήτων χαρτιού προς ανακύκλωση

2008-2012

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2008 2009 2010 2011 2012

Έτος

Τό

ννο

ι

4.4.2.2 Μέταλλα

Ο Δήμος, έπειτα από διαγωνισμό, έχει υπογράψει σύμβαση με εταιρεία διαχείρισης

ανακυκλώσιμων υλικών, η οποία μεταφέρει και αξιοποιεί το εκποιούμενο σκραπ, που

προέρχεται από κατεστραμμένους μεταλλικούς κάδους, απορριμματοκιβώτια,

καροτσάκια και λοιπά αντικείμενα. Από τον Ιούλιο του 2011 που ξεκίνησε η

συνεργασία με την εν λόγω εταιρεία, προωθήθηκαν προς ανακύκλωση 400.77 τόνοι

σκραπ, ενώ κατά το πρώτο πεντάμηνο του 2012 άλλοι 656.18 τόνοι. Συνολικά έχουν

εισρεύσει 165,000 € στα ταμεία του Δήμου.

41

5 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Για την καλύτερη αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης διαχείρισης στερεών

αποβλήτων του Δήμου Αθηναίων και της μελλοντικής κατάστασης σε σχέση με

οικονομικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους έχει ακολουθηθεί η ίδια μεθοδολογία

ώστε να υπάρχει η βέλτιστη δυνατότητα σύγκρισης. Ειδικότερα για τις δύο περιπτώσεις

αναλύονται μία σειρά παραμέτρων οι οποίες είναι σημαντικές για την συγκριτική

αξιολόγηση τους.

Ειδικότερα η ανάλυση περιλαμβάνει:

Σύντομη περιγραφή προτεινόμενων ενεργειών για κάθε στάδιο της διαχείρισης

(μεταφορά, προσωρινή και ενδιάμεση αποθήκευση, επεξεργασία, τελική απόθεση)

Πληροφορίες σχετικές με το ισοζύγιο μάζας

Πληροφορίες σχετικές με το ισοζύγιο ενέργειας

Πληροφορίες σχετικές με την ατμοσφαιρική ρύπανση σε κάθε στάδιο

Περιγραφή του απαραίτητου εξοπλισμού

Χρηματοοικονομική ανάλυση (επενδύσεις, λειτουργικό κόστος, έσοδα)

Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα σεναρίου.

5.1 ΣΎΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ

Γίνεται μία περιγραφή των διαφόρων σταδίων διαχείρισης των διαφορετικών ροών των

δημοτικών αποβλήτων. Αρχικά, γίνεται αναφορά στον τρόπο αποθήκευσης, συλλογής

και μεταφοράς, μεταφόρτωσής (εφόσον προβλέπεται) για κάθε ροή (Σύμμεικτα,

απόβλητα συσκευασίας, βιοαποικοδομήσιμα). Ακολούθως περιγράφεται ο η επιλεγόμενη

μέθοδος διαχείρισης που μπορεί να περιλαμβάνει διαλογή, επεξεργασία και διάθεση

είτε σε Χ.Υ.Τ.Α., είτε με περαιτέρω αξιοποίηση.

42

5.2 ΙΣΟΖΎΓΙΟ ΜΆΖΑΣ

Το ισοζύγιο μάζας στηρίζεται στην αρχή ότι η ύλη δεν μπορεί να δημιουργηθεί από

το μηδέν, ούτε να καταστραφεί ολοσχερώς. Με βάση την αρχή αυτή η ροή των

πρώτων υλών, των προϊόντων και παραπροϊόντων που συμμετέχουν σε μια

παραγωγική διαδικασία περιγράφεται από την σχέση:

Σύνολο εισερχομένων αποβλήτων = Προϊόντα + Παραπροϊόντα + Σύνολο

συσσωρευμένων υλών

Το ισοζύγιο μάζας αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τον σωστό σχεδιασμό και την

αποτελεσματική λειτουργία συστημάτων διαχείρισης αποβλήτων και βιομηχανικών

εγκαταστάσεων. Οι πληροφορίες που αντλούνται από το ισοζύγιο μάζας συνοψίζονται

στα κάτωθι σημεία:

απαιτήσεις σε εξοπλισμό, πρώτες ύλες και τον όγκο παραγωγής εγκαταστάσεων

επεξεργασίας, στοιχεία τα οποία με την σειρά τους είναι απαραίτητα για τον

προσδιορισμό τoυ κόστους λειτουργίας

προσδιορισμό ή έλεγχο της απόδοσης του συστήματος διαχείρισης αποβλήτων.

προσδιορισμό των προδιαγραφών αγοράς μηχανολογικού εξοπλισμού και

κατασκευής αποθηκευτικών χώρων.

5.3 ΙΣΟΖΎΓΙΟ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ

Το ισοζύγιο ενέργειας αφορά τον προσδιορισμό των διαφόρων μορφών ενέργειας

γύρω σε όλα τα στάδια λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης. Η σχέση αυτή

περιγράφεται από την παρακάτω σχέση:

Συνολική εισερχόμενη ενέργεια στο σύστημα = Συνολική εξερχόμενη

ενέργεια από το σύστημα

Η χρήση των ισοζυγίων ενέργειας στον σχεδιασμό ενός συστήματος είναι απαραίτητη

διότι συμβάλει στο προσδιορισμό και αποτίμηση σημαντικών τμημάτων της

παραγωγικής διαδικασίας και του εξοπλισμού ο οποίος απαιτείται. Για την καλύτερη

σύγκριση όλες οι μορφές που χρησιμοποιούνται μετατρέπονται στην ίδια μονάδα

μέτρησης .

Οι πληροφορίες που αντλούνται από το ισοζύγιο ενέργειας περιλαμβάνουν:

43

πληροφορίες για τον καθορισμό των αναγκών σε λειτουργικά μέσα και καύσιμα. Τα

στοιχεία αυτά είναι απαραίτητα για τον υπολογισμό του κόστους λειτουργίας του

συστήματος.

πληροφορίες για τον απαιτούμενο μηχανολογικό εξοπλισμό.

Πληροφορίες σχετικά με τις συνολικές απαιτήσεις του συστήματος σε διάφορες

μορφές ενέργειας.

Τα ισοζύγια ενέργειας χρησιμοποιούνται κατά τον ίδιο τρόπο όπως και τα ισοζύγια

μάζας. Η αρχή πάνω στην οποία στηρίζεται το ισοζύγιο ενέργειας είναι μια έκφραση του

νόμου διατήρησης της ενέργειας.

Επίσης αποτελούν και μια κρίσιμη αξιολόγηση της περιβαλλοντικής απόδοσης του

συστήματος αναφορικά με την κατανάλωση ενέργειας σε οπουδήποτε μορφή (καύσιμα

ή ηλεκτρική ενέργεια).

5.4 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΉ ΡΎΠΑΝΣΗ

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αναφέρεται στις εκπομπές αερίων ρύπων και ειδικά του

διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Οι εκπομπές μπορεί να είναι άμεσες ή έμμεσες. Άμεσες

εκπομπές CO2 έχουμε κατά τη συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων, την καύση

(θερμική επεξεργασία, καύση βιοαερίου κ.λπ.) και την λειτουργία των διαφόρων

μηχανημάτων, ενώ έμμεσες εκπομπές έχουμε κατά την κατανάλωση ηλεκτρικής

ενέργειας που λαμβάνει χώρα κατά την αποθήκευση (στην περίπτωση της ψύξης) και

επεξεργασία. Πληροφορίες σχετικά με τις εκπομπές του CO2 έχουν αντληθεί από την

Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των Η.Π.Α. (EPA: United States Environmental

Protection Agency – www.epa.gov).

5.5 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΑΝΆΛΥΣΗ

Η χρηματοοικονομική ανάλυση περιλαμβάνει: (α) τις ταμειακές ροές της επένδυσης,

κατανεμημένες στην συνολική επένδυση του έργου, (β) τις λειτουργικές δαπάνες και

(γ) τα εκτιμώμενα έσοδα.

Οι επενδύσεις αναφέρονται στο συνολικό κόστος των οχημάτων, των δομικών έργων

των εγκαταστάσεων επεξεργασίας, όλων των μηχανημάτων και εξοπλισμών της κάθε

44

εγκατάστασης διαλογής και επεξεργασίας. Επίσης, στην συνολική αξιολόγηση του

επενδυτικού κόστους λαμβάνεται υπόψη και μία αξιολόγηση κόστους ασφαλείας

απροόπτων καταστάσεων που αντιστοιχεί στο 5% των συνολικών επενδύσεων, καθώς

και διάφορες οικονομικές επιβαρύνσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται τα διάφορα

δάνεια, τα επιτόκια κ.λπ.

Το λειτουργικό κόστος, αφορά μισθούς εργατικού δυναμικού, αγορά καυσίμων,

συντήρηση μηχανημάτων, αγορά ενέργειας κ.λπ.

Το διοικητικό κόστος και τα γενικά έξοδα ποικίλουν ανάλογα με το οργανωτικό πλαίσιο

της εταιρείας που θα αναλάβει την υλοποίηση του σχεδιασμού. Το διοικητικό κόστος

συνήθως εκτιμάται στο 12% του συνολικού λειτουργικού κόστους. Για τον υπολογισμό

των γενικών εξόδων, συνήθως λαμβάνεται υπόψη το 10% του συνολικού λειτουργικού

κόστους.

Όσον αφορά τα έσοδα της επένδυσης, μπορούν να γίνουν εκτιμήσεις με βάση τα

σημερινά δεδομένα της αγοράς.

Στην περιγραφή κάθε σεναρίου παρατίθενται αναλυτικοί πίνακες με όλα τα διαθέσιμα

οικονομικά στοιχεία των επενδύσεων, του λειτουργικού κόστους και των εσόδων.

5.6 ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ

Λαμβάνει χώρα αξιολόγηση των διαφόρων πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων από

την λειτουργία της υφιστάμενού και του νέου συστήματος διαχείρισης.

45

6 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης προβλέπει την συλλογή δύο ροών δημοτικών

απόβλητων, απόβλητα συσκευασιών (μπλε κάδοι) και σύμμεικτα απόβλητα (πράσινοι

κάδοι). Η προσωρινή αποθήκευσης γίνεται για τα απόβλητα συσκευασίας σε μπλε

κάδους χωρητικότητας 1,1 κυβικών μέτρων για τα δε σύμμεικτα γίνεται σε πράσινους

πλαστικούς η μεταλλικούς με πράσινο πλαστικό καπάκι χωρητικότητας 1.1 κυβικών

μέτρων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Δ/σης Καθαριότητας του Δήμου Αθηναίων, [Δ/ση

Καθαριότητας,2012] το σύνολο των κάδων ανέρχεται σε 14.000. Επίσης υπάρχουν και

130 σταθεροί συμπιεστές σε σημεία μεγάλης παραγωγής χωρητικότητας 6-12 m3

46

Σχήμα 6 Ροές ενεργειών υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης αποβλήτων

47

Οι ροές των διαφόρων ενεργειών του σεναρίου φαίνονται στο σχήμα 6.

Η συλλογή γίνεται από 130 απορριμματοφόρα, ενώ δεν εκτελείται διαδικασία

μεταφόρτωσης για καμία από τις ροές αποβλήτων. Αναφορικά με τις εργασίες

διάθεσης τα απόβλητα συσκευασίας μεταφέρονται σε μονάδα διαλογής ανακυκλώσιμων

συνεργαζόμενης με την ΕΕΑΑ. Τα σύμμεικτα απόβλητα οδηγούνται στον χώρο τελικής

διάθεσης του ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων του ΕΣΔΚΝΑ.

6.1 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΜΑΖΑΣ

Όσον αφορά το ισοζύγιο μάζας, έχουμε την ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών από τα υλικά

συσκευασίας της τάξεων των 45.494 τόνων για το έτος 2012. Σύμφωνα με τα στοιχεία της

ΕΕΑΑ ένα ποσοστό περίπου 25% αφορά προσμίξεις οι οποίες υποθέτουμε ότι οδηγούνται

προς διάθεση μαζί με τα υπόλοιπα σύμμεικτα. Αφαιρώντας τις προσμίξεις προκύπτει ότι οι

καθαρές ποσότητες ανακυκλώσιμων υλικών είναι 34.120,50 τόνοι ανά έτος. Τα υλικά

οδηγούνται προς ανακύκλωση άρα η ποσότητα τους αποκλείεται από την ταφή στον ΧΥΤΑ.

Επίσης από τα συλλεγόμενα σύμμεικτα απόβλητα περίπου το 50% κατά βάρος οδηγείται

στον μονάδα μηχανικής διαλογή και κομματοποίησης του ΕΣΔΚΝΑ. Από την μονάδα περίπου

το 19% κατά βάρος (34.120,50 τόνοι/έτος) ανακτάται ως ανακυκλώσιμα υλικά και

εδαφοβελτιωτικό (κατόπιν χώνευσης) και περίπου 40% κατά βάρος (51.306,80 τόνοι/έτος)

ανακτάται ως δευτερογενές καύσιμο RDF(Πίνακας 6.1). Και αυτές οι ποσότητες

ανακτώμενων υλικών η ποσότητα τους αποκλείεται από την ταφή στον ΧΥΤΑ. Αν

προστεθούν και οι ποσότητες των ανακυκλώσιμων από τα υλικά συσκευασίας προκύπτει

σημαντική μείωση (109.798,03 τόνοι ανά έτος) της συνολικής μάζας που οδηγείται προς

ταφή στον ΧΥΤΑ του ΕΣΔΚΝΑ στα Άνω Λίοσια (Πίνακας 6.1).

48

Πίνακας 6.1. Ισοζύγιο μάζας υφιστάμενης διαχείρισης

Εισαγωγή t/y

Σύμμεικτα 256.534,01

Απόβλητα συσκευασιών 45.494,00

Σύνολο 302.028,01

Εξαγωγή t/y

Ανακυκλώσιμα υλικά 34.120,50

Ανακυκλωσιμα και Compost από την επεξεργασία στο

ΕΜΑΚ του ΕΣΔΚΝΑ στην Φυλή

24.370,73

RDF από την επεξεργασία στο ΕΜΑΚ του ΕΣΔΚΝΑ στην

Φυλή

51.306,80

Σύνολο 192.229,98

Μείωση αποβλήτων προς διάθεση 109.798,03

6.2 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Όσον αφορά το ισοζύγιο ενέργειας, έχουμε κατανάλωση καυσίμων κατά τη συλλογή

μεταφορά (Πίνακας 6.2).

Πίνακας 6.2. Ισοζύγιο ενέργειας υφιστάμενης διαχείρισης

Μεταφορά

Καύσιμα 2.184.000,00 λίτρα/έτος

Αριθμός απορριμματοφόρων 130,00

Ώρες λειτουργίας 2.400,00 ώρες/έτος

Κατανάλωση 10,80 λίτρα/ώρα

Σύνολο Tonne of Oil Equivalent.

(Τόνος Ισοδύναμου Πετρελαίου)

2.818,33 Tep

49

Έχει γίνει αναγωγή των διαφορετικών ενεργειακών ποσοτήτων από τις μετρήσεις κάθε

σταδίου σε τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (tep) ώστε να υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης

των ποσοτήτων που καταναλώνονται και παράγονται. Παρατηρούμε ότι στο συγκεκριμένο

σενάριο έχουμε μεγάλη κατανάλωση ενέργειας (-2.818,33 tep) από την διαδικασία

συλλογής και μεταφοράς των δύο ροών δημοτικών αποβλήτων.

6.3 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΉ ΡΥΠΑΝΣΗ

Κατά την λειτουργία του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης δημοτικών αποβλήτων

έχουμε φαινόμενα ατμοσφαιρικής ρύπανσης (καυσαέρια, καπναέρια κ.ά.) από την λειτουργία

των οχημάτων κατά την διαδικασία συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων. Στον πίνακα

6.3. παρουσιάζονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε όλα τα στάδια λειτουργίας του

συστήματος.

Πίνακας 6.3. Ετήσιες εκπομπές CO2 υφιστάμενης διαχείρισης

Μεταφορά

Κατανάλωση Καυσίμων* 9.771,84 Τόνοι CO2/έτος

*Προέκυψε με την χρήση του προγράμματος Copper 4 (Version 5)

Πηγή: United States Environmental Protection Agency, EPΑ, 2009

www.epa.gov

.

6.4 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Όσον αφορά την χρηματοοικονομική ανάλυση του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης,

στην ανάλυση παρουσιάζεται μόνο το κόστος λειτουργίας του συστήματος, διότι η

διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης δεν απαιτεί την υλοποίηση κάποια επένδυσης.

Το λειτουργικό κόστος στα διάφορα στάδια λειτουργίας το υφιστάμενου συστήματος

διαχείρισης παρουσιάζονται αναλυτικά στον πίνακα 6.4.

50

Το συνολικό λειτουργικό κόστος ανέρχεται στα 85.782.494,40 ευρώ ανά έτος. Για τον

υπολογισμό του διοικητικού κόστους χρησιμοποιήσαμε την παραδοχή ότι το διοικητικό

κόστος είναι το 12 % o του λειτουργικού κόστους δηλαδή 8.437.622,40 ευρώ ανά έτος.

Αντίστοιχα τα γενικά έξοδα το 10 % του λειτουργικού κόστους δηλαδή 7.031.352,00 ευρώ

ανά έτος.

Δεν υπάρχουν άμεσες πήγες εισόδων (που να προκύπτουν από την λειτουργία του

συστήματος όπως για παράδειγμα η πώληση ανακυκλώσιμων υλικών). Τα δημοτικά τέλη δεν

στην ανάλυση μας δεν θεωρούνται ως έσοδα.

Πίνακας 6.4 Λειτουργικό κόστος υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης

Συλλογή και Μεταφορά

Εργατικό κόστος 63.150.000,00 ευρώ/έτος

Αριθμός οχημάτων 130,00

Κόστος συντήρησης 24.000,00 ευρώ/όχημα

Συντήρηση 3.120.000,00 ευρώ/έτος

Κατανάλωση καυσίμων 3.369.600,00 λίτρα/έτος

Τιμή ανα λίτρο 1,20 Ευρώ/λίτρο

Κόστος Καυσίμων 4.043.520,00 ευρώ/έτος

Λειτουργικό Κόστος 70.313.520,00 ευρώ/έτος

Επεξεργασία

Τέλη Υγειονομικής Ταφής 45,00 ευρώ/έτος

Απόβλητα 267.907,51 tn/έτος

Απόθεση 91.200,00

Λειτουργικό Κόστος για την

διάθεση στον ΧΥΤΑ 12.055.837,95 ευρώ/έτος

Λειτουργικό Κόστος 70.313.520,00 ευρώ/έτος

Διοικητικό Κόστος 8.437.622,40 ευρώ/έτος

Γενικά έξοδα 7.031.352,00 ευρώ/έτος

Συνολικό Λειτουργικό Κόστος 85.782.494,40 ευρώ/έτος

51

6.5 ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Τα πλεονεκτήματα του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης είναι:

Μείωση του όγκου των αποβλήτων - υποπροϊόντων που οδηγούνται σε Χ.Υ.Τ.Α.

Το υφιστάμενο σύστημα έχει καταφέρει να μειώσει σημαντικά τον όγκο των αποβλήτων που

καταλήγουν στον Χ.Υ.Τ.Α. σε σχέση με παλαιότερα εφαρμοζόμενα συστήματα, λόγω της

εφαρμογής της ανακύκλωσης.

Δεν απαιτεί επενδύσεις

Για το σενάριο συνέχισης της λειτουργίας του υφιστάμενου συστήματος δεν απαιτούνται

νέες επενδύσεις.

Μειονεκτήματα του υφιστάμενου συστήματος διαχείρισης είναι:

Κατανάλωση καυσίμων και κακή χρήση του υλικού μεταφοράς λόγω της έλλειψης

σταθμών μεταφόρτωσης

Είναι εμφανές ότι λόγω έλλειψης σταθμών μεταφόρτωσης τα δρομολόγια των

απορριμματοφόρων πολλαπλασιάζονται με συνέπεια τόσο την μεγαλύτερη κατανάλωση

καυσίμων (σε μια εποχή όπου το κόστος του καυσίμου είναι σημαντικά υπολογίσιμο), αλλά

και την εκτεταμένη φθορά των οχημάτων με συνεχή δρομολόγια μεγάλων αποστάσεων.

Χαρακτηριστικά, όπως αναφέρθηκε, η απόσταση για ένα δρομολόγιο από και προς τον ΧΥΤΑ

είναι 49,40 km

Ταφή των βιοαποικοδομήσιμων απόβλητων

Με το υφιστάμενο σύστημα μεγάλος όγκος βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων καταλήγει στον

Χ.Υ.Τ.Α. προς ταφή, ενώ με την σχεδιαζόμενη μονάδα ανερόβιας χώνευσης θα ανακτάται

ενέργεια προς κατανάλωση, ελαφρύνοντας το υπάρχον ισοζύγιο ενέργειας του συστήματος

και το κόστος λειτουργίας του.

Εκτεταμένη χρήση υλικού και προσωπικού συλλογής και μεταφοράς δημοτικών

αποβλήτων λόγων την μη ύπαρξης σταθμού μεταφόρτωσης.

Η έλλειψη σταθμού μεταφόρτωσης έχει σαν συνέπεια την απώλεια εργατοωρών του

προσωπικού συλλογής, αφού η συλλογή σταματάει κατά την μεταφορά των αποβλήτων

στον Χ.Υ.Τ.Α. όταν γεμίσει το απορριμματοφόρο. Ο συνολικός χρόνος δρομολογίων από και

52

προς τον Χ.Υ.Τ.Α. είναι ίσος με τον χρόνο συλλογής, αλλά στην διαδρομή προς τον Χ..Υ.Τ.Α.

οι εργάτες συλλογής δεν εργάζονται. Επιπροσθέτως οι φθορές των οχημάτων είναι μεγάλες

επειδή η επιφάνεια κίνησης εντός του χώρου διάθεσης είναι σε άσχημη κατάσταση και

προκαλεί τεράστιο πρόβλημα στα ελαστικά, τους δε τους χειμερινούς μήνες λόγω των

βροχοπτώσεων και τη μορφολογία του εδάφους πολλά οχήματα κολλούν στη λάσπη με

αποτέλεσμα να δημιουργούνται ζημιές από τα οχήματα ελκυσμού των.

53

7 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΝΕΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Για την βελτίωση της λειτουργίας του συστήματος ο Δήμος σχεδιάζει την υλοποίηση

μιας σειράς έργων και παρεμβάσεων, στις οποίες περιλαμβάνεται η δημιουργία δύο

σταθμών μεταφόρτωσης απόβλητων, η ανανέωση του εξοπλισμού προσωρινής

αποθήκευσης και τέλος η δημιουργία μονάδα διαλογής και αναερόβιας χώνευσης.

Ειδικότερα με την μονάδα αναερόβιας χώνευσης θα επεξεργάζεται τα

βιοποικοδομίσισμα απόβλητα που θα συλλέγονται από το 1ο, το 3ο και 7ο δημοτικό

διαμέρισμα του Δήμου.

Το σύστημα παρουσιάζεται αναλυτικότερα ενώ στο κεφάλαιο 10 θα γίνει αξιολόγηση

βάση των περιβαλλοντικών και οικονομοτεχνικών παραμέτρων στα πλαίσια της

σύγκρισης με το υφιστάμενο σύστημα.

7.1 ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΕΤΑΦΟΡΤΩΣΗΣ

Από τα στοιχεία της συλλογής και μεταφοράς στους δρόμους της πόλης βρίσκονται

συνολικά 20.500 κάδοι για την προσωρινή αποθήκευση των σύμμεικτων απορριμμάτων

και των υλικών προς ανακύκλωση. Για την διευκόλυνση του συστήματος συλλογής και

μεταφοράς προβλέπεται η δημιουργία δύο σταθμών μεταφόρτωσης.

7.1.1 Οφέλη από την λειτουργία των ΣΜΑ

Σήμερα για την αποκομιδή τους εκτελούνται καθημερινά 130 «προγράμματα» σε δύο

(2) δρομολόγια, δηλαδή συνολικά 260 δρομολόγια από και προς τον ΧΥΤΑ που απέχει

28,6 χλμ επί 2 ήτοι 57,2 χλμ για το κάθε όχημα. Για την συλλογή και μεταφορά των

απορριμμάτων (σύμμικτων και ανακυκλώσιμων) που ανέρχονται σε 900 περίπου τόνους

ημερησίως χρησιμοποιούνται περί τα 130 απορριμματοφόρα οχήματα (οπίσθιας

φόρτωσης) με μέσο φορτίο περίπου 4 τόνους ανά δρομολόγιο για το κάθε όχημα. Αν

υπολογίσουμε ότι ο μέσος χρόνος που απαιτείται από και προς τον ΧΥΤΑ ανέρχεται σε 1

ώρα προκύπτει ότι ο χρόνος που απαιτείται για το σύνολο των οχημάτων ανέρχεται σε

260 ώρες ημερησίως. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα δεν παράγεται έργο αφού οι 2

εργάτες που αποτελούν το πλήρωμα του οχήματος αναμένουν την επιστροφή του για

54

το δεύτερο δρομολόγιο. Οι 260 ώρες γίνονται 560 ημερησίως για το σύνολο των

εργατών, ενώ για το ίδιο όχημα οι 260 αυτές ώρες είναι «νεκρές» αφού

καταναλώνονται για την μεταφορά των απορριμμάτων. Επιπροσθέτως οι φθορές των

οχημάτων είναι μεγάλες επειδή η επιφάνεια κίνησης εντός του χώρου διάθεσης είναι σε

άσχημη κατάσταση και προκαλεί τεράστιο πρόβλημα στα ελαστικά, τους δε τους

χειμερινούς μήνες λόγω των βροχοπτώσεων και τη μορφολογία του εδάφους πολλά

οχήματα κολλούν στη λάσπη με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ζημιές από τα οχήματα

ελκυσμού των.

Με την παραδοχή ότι τα απορριμματοκιβώτια που χρησιμοποιεί ο ΣΜΑ δέχονται όγκο

απορριμμάτων ίσο με τριών (3) απορριμματοφόρων οχημάτων δεχόμαστε την ασφαλή

τιμή ότι η ποσότητα 2,5 απορριμματοφόρων οχημάτων είναι δυνατόν να μεταφερθεί

από ένα (1) απορριμματοκιβώτιο ΣΜΑ. Ως εκ τούτου τα δρομολόγια που εκτελούνται

από τα οχήματα του ΣΜΑ προς τον χώρο απόρριψης μειώνονται από 260 σε 104, ενώ

όχημα και πλήρωμα του απορριμματοφόρου επιστρέφουν αμέσως για την εκτέλεση του

δεύτερου δρομολογίου. Στον Σταθμό Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ) που βρίσκεται μέσα ή πολύ

κοντά στην πόλη, τα απορριμματοφόρα εκφορτώνουν σε ειδικά ημιρυμουλκούμενα

απορριμματοκιβώτια (χωρητικότητας 20-25 m3) και σε διαφορετικές διατάξεις.

Κατά αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται:

η καλύτερη αξιοποίηση οχημάτων και πληρωμάτων και επομένως του όλου

συστήματος αφού μειώνεται δραστικά ο χρόνος μεταφοράς των απορριμμάτων

προς τελική διάθεση

μείωση του κυκλοφοριακού φορτίου αφού ένα ημιρυμουλκούμενο

απορριμματοκιβώτιο μεταφέρει απορρίμματα τριών – τεσσάρων συμβατικών

οχημάτων

μείωση του κόστους μεταφοράς με αντίστοιχη αξιοποίηση του χρόνου που

υπολείπεται έως το πέρας του ωραρίου εργασίας, μείωση καυσίμων και φθορών των

απορριμματοφόρων οχημάτων που συνεπάγεται και μείωση του λειτουργικού

κόστους της αποκομιδής

αύξηση του χρόνου ζωής του ΧΥΤΑ αφού ο όγκος των προς τελική διάθεση

απορριμμάτων μειώνεται κατά πολύ από τη διπλή συμπίεση που υφίστανται

55

7.1.2 Κινητός Σταθμός Μεταφόρτωσης

Η δημιουργία κινητού σταθμού μεταφόρτωσης αποτελεί λύση που θα εξυπηρετεί το

σύνολο του Δήμου μέχρι την κατασκευή του σταθερού ΣΜΑ και μέρος της

παραγώμενης ποσότητας μετά την κατασκευή του σταθερού ΣΜΑ. Προβλέπεται να

αποτελείται από μια (1) βαρέως τύπου μεταλλική ράμπα φόρτωσης και μια μεταλλική

χοάνη από όπου εισέρχονται τα απορρίμματα. Στη συνέχεια εισέρχονται σε

απορριμματοκιβώτιο (με ενσωματωμένη πρέσα) χωρητικότητας 20-25 m3.

Το συνολικό Μήκος θα είναι 24 μέτρα και το μήκος οριζόντιου τμήματος 4 μέτρα. Το

πλάτος θα είναι 4 μέτρα και το ύψος σημείου εκφόρτωσης από το έδαφος 2,2 μέτρα

περίπου. Το μέγιστο βάρος φόρτωσης 75 τόνοι.

Ο σκελετός της ράμπας είναι κατασκευασμένος από χαλύβδινο κοιλοδοκό διαστάσεις

160x80x8 υψηλής αντοχής και η χοάνη θα είναι από χάλυβα υψηλής αντοχής. Η

στήριξη της χοάνης στην ράμπα γίνεται μέσω αποφερόμενου πλαισίου. Η χωρητικότητα

της χοάνης είναι περίπου 24m3, έτσι ώστε ένα απορριμματοφόρο 26m3 να μπορεί να

αδειάσει όλο το περιεχόμενο του χωρίς να περιμένει.

7.1.3 Σταθερός Σταθμός Μεταφόρτωσης

Προβλέπεται η κατασκευή και λειτουργία σταθερού σταθμού μεταφόρτωσης

Απορριμμάτων (ΣΜΑ) στην περιοχή του Ελαιώνα.

Στο σταθμό μεταφόρτωσης θα γίνεται χρήση συγκροτημάτων συμπίεσης των

σύμμεικτων απορριμμάτων εντός ημιρυμουλκούμενων containers και αντίστοιχων

οχημάτων μεταφοράς τους. Τα ημιρυμουλκούμενα containers φέρουν εξοπλισμό

κατάλληλο για την ασφαλή φορτοεκφόρτωση τους και την εκκένωση του περιεχομένου

τους στο ΧΔΑ.

Τα σύμμεικτα απορρίμματα εκφορτώνονται από τα οχήματα αποκομιδής, απευθείας σε

ειδικές μεταλλικές ταινίες μεταφοράς οι οποίες μεταφέρουν και απορρίπτουν το

περιεχόμενο του απορριμματοφόρου στα containers όπου συμπιέζονται με ειδική

υδραυλική διάταξη .

Τα "πράσινα απορρίμματα" (απόβλητα από γεωπονικές εργασίες σε πάρκα),

εκφορτώνονται από τα δημοτικά οχήματα μεταφοράς σε ειδικό χώρο, λειοτεμαχίζονται

56

σε ειδικό μηχάνημα τεμαχιστή και μεταφέρονται στο χώρο απόρριψης στην νέα μονάδα

αναεροβιας χώνευσης του Δήμου.

Ο εκτιμώμενος μέσος χρόνος δρομολογίου, μετ' επιστροφής, μεταξύ εισόδων ΣΜΑ-ΧΔΑ

ανέρχεται σε 60 λεπτά, ενώ ο εκτιμούμενος μέσος χρόνος κίνησης ανά δρομολόγιο

των οχημάτων ΣΜΑ εντός του ΧΔΑ, χωρίς τους λειτουργικούς χρόνους είναι 7 λεπτά. Ο

εκτιμούμενος μέσος χρόνος εκκένωσης του κάθε container είναι 6 λεπτά.

Με δεδομένο ότι το μέγεθος αποκομιδής των απορριμμάτων ημερησίως είναι 600 τόνοι

και βάσει της δυναμικότητας μεταφοράς των απορριμμάτων από τα ημιρυμουλκούμενα

containers τουλάχιστον 20 τόνων /δρομολόγιο συμπεραίνουμε ότι ο αριθμός των

απαιτούμενων ημιρυμουλκουμένων containers ανέρχεται στα 15 οχήματα αυτού του

τύπου. Για τους υπολογισμούς χρησιμοποιήθηκε ως ειδικό βάρος των οικιακών

απορριμμάτων η τιμή των 110 έως 140 Kg/m3.

7.2 ΜΕΣΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΉΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ

Όπως προαναφέραμε για την προσωρινή αποθήκευση των αστικών απορριμμάτων ο

Δήμος Αθηναίων χρησιμοποιεί τροχήλατους κάδους χωρητικότητας 1.100 λίτρων και

σταθερούς υπέργειους συμπιεστές (συμπίεση 6:1) χωρητικότητας 6-12 m3 οι οποίοι το

τοποθετούνται σε σημεία με μεγάλη παραγωγή αποβλήτων όπως κεντρικές αγορές.

Ο δήμος στα πλαίσια της αναβάθμισης του συστήματος διαχείρισης των δημοτικών

αποβλήτων θα προμηθευτεί 8.000 νέους τροχήλατους κάδους 1.100 λίτρων για την

αντικατάσταση παλαιών αλλά και την εγκατάσταση των κάδων βιοαποικοδομίσισμων

στο 1ο, 3ο και 7ο διαμέρισμα.

7.2.1 Χρήση υπογειοποιημένων συμπιεστών

Επίσης, μέρος του σχεδιασμού αποτελεί η υπογειοποίηση των υφιστάμενων

συμπιεστών αλλά και σημείων συσσώρευσης κάδων.

Η χρήση των συστημάτων συμπίεσης έχει σημαντικά πλεονεκτήματα αφού ο

συμπιεστής των 10 m3 δέχεται ποσότητα ίση με 10.000 λίτρα που αντιστοιχεί σε 60

κάδους. Από την παραβολή της σχέσης κάδου – συμπιεστή προκύπτει σαφώς ότι η

χρήση συμπιεστών συμφέρει την αποκομιδή από όλες τις απόψεις (λειτουργικά και

οικονομικά). Αναλυτικά:

57

Παραβολή Της Σχέσης Κάδου – Συμπιεστή

Ο Όγκος υποθηκευμένων απορριμμάτων εντός συμπιεστή χωρητικότητας 10m3

αντιστοιχεί σε 10.000 lt. Σχέση συμπίεσης 6:1 ήτοι 60.000lt συμπιεσμένων

απορριμμάτων. Ο Όγκος υποθηκευμένων απορριμμάτων εντός κάδου ονομαστικής

χωρητικότητας 1.100lt αντιστοιχεί σε 1000 lt απορριμμάτων.

Με βάση τα ανωτέρω ο συμπιεστής αντιστοιχεί σε 60 κάδους οι οποίοι είναι

τοποθετημένοι ανά 30 περίπου μέτρα. Δηλαδή καλύπτει σε ευθεία γραμμή μια

απόσταση 1.800 μέτρων.

Χρόνοι αποκομιδής:

ΚΑΔΟΙ: Για την αποκομιδή ενός κάδου απαιτούνται 0,70’ συν του χρόνου μετακίνησης

1,30’από κάδο σε κάδο απόστασης 30 μέτρων ήτοι συνολικός απαιτούμενος χρόνος 2’

ανά κάδο & για τους 60 κάδους απαιτούνται 120’ ήτοι δύο (2) ώρες.

ΣΥΜΠΙΕΣΤΗΣ (Bυθιζόμενος): Άνοδος συστήματος 70¨, Ηλεκτρική αποσύνδεση 10¨,

Κάθοδος συστήματος 30¨, Συνολικός χρόνος 110¨. Στον χρόνο προστίθεται & ο χρόνος

που απαιτείται για την φόρτωση του συμπιεστή στο όχημα μεταφοράς του ήτοι 60¨

άρα ο συνολικός απαιτούμενος χρόνος για την φόρτωση διαμορφώνεται σε 170¨.

Απαιτούνται και αλλα 170¨ για την εκφόρτωση, ήτοι συνολικός χρόνος φόρτωσης

εκφόρτωσης 2×170¨=340¨÷60=5,6 λεπτά.

Αποκομιδή

ΚΑΔΟΙ: Για την αποκομιδή των 60 κάδων απαιτείται ένα (1) απορριμματοφόρο όχημα,

ένας (1) οδηγός και δύο(2) εργάτες.

ΣΥΜΠΙΕΣΤΗΣ: Για την αποκομιδή του συμπιεστή απαιτείται ένα (1) όχημα μεταφοράς

(τράκτορας) και ένας (1) οδηγός

Οικονομικά Δεδομένα (στοιχεία από εκτιμήσεις των αρμοδίων υπηρεσιών του

Δήμου)

ΔΑΠΑΝΕΣ:

1) Ετήσια επιβάρυνση του κόστους για την μετακίνηση του συμπιεστή θεωρώντας

μια εκκένωση με συχνότητα δύο την εβδομάδα. 1×2×52 =104×€4,32 = € 450,00

58

2) Ετήσια επιβάρυνση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας για την μετακίνηση του

συμπιεστή θεωρώντας μια εκκένωση με συχνότητα δύο την εβδομάδα.

1×2×52 =104×€ 1,00 = € 104,00

Κόστος επένδυσης διάρκειας 25 έτη

120.000 ευρώ÷25= 4.800ευρω + 850 ευρώ (ετήσια συντήρηση ) = 5.650 ευρώ.

1+2+3= 6.204,00 ευρώ δαπάνες ετησίως .

ΟΦΕΛΗ:

1) Όφελος κόστους εκκένωσης 60 κάδων ανά έτος 15.000 ευρω.

2) Όφελος κόστους αντικατάστασης 60 κάδων/ετησίως 3.500 ευρω.

(μέση διάρκεια ζωής 4,35 έτη)

3) Όφελος κόστους πλύσης και απολύμανσης 5.400 ευρω.

60 κάδων/ετησίως

Σύνολο ετήσιου οφέλους 23.900 ευρώ

Ετήσιο όφελος € 23.900,00– Ετήσιο κόστος € 6.204,00 = € 17.696,00

Πλεονεκτήματα Περιβαλλοντικά

Η προσωρινή αποθήκευση των απορριμμάτων γίνεται στο υπέδαφος

Αρχιτεκτονικός αστικός εξωραϊσμός.

Ελεύθερα πεζοδρόμια & οδοστρώματα από τους κάδους

Εξάλειψη της ηχητικής & οπτικής ρύπανσης

Εξάλειψη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Εξάλειψη των οσμών

Απομάκρυνση των αδέσποτων ζώων.

Προσιτές υπηρεσίες στα ΑΜΕΑ

Πλεονεκτήματα Οικονομικά

59

Εξάλειψη του κύκλου εκκένωσης 60 κάδων.

Εξάλειψη της αντικατάστασης των κάδων (φθορές από βανδαλισμό).

Εξάλειψη του κόστους πλυσίματος & απολύμανσης των κάδων.

Εξάλειψη της αστικής ευθύνης από ζημιές που προκαλούν οι κάδοι στους πεζούς & τα

οχήματα.

Η χρήση των υπογείων συμπιεστών έχει σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των

σταθερών συμπιεστών επί του εδάφους οι οποίοι προκαλούν σοβαρά προβλήματα στη

λειτουργία και την εμφάνιση της πόλης. Εμποδίζουν την ορατότητα πεζών και οδηγών,

δημιουργούν εστίες εναπόθεσης διαφόρων ειδών απορριμμάτων, κατά την συμπίεση τα

απορρίμματα στάζουν υγρά στο οδόστρωμα που προκαλούν δυσοσμία και μερικές

φορές μπορεί να γίνουν επικίνδυνα για την δημόσια υγεία καθώς και πρόκληση

ατυχημάτων από διερχόμενους πεζούς. Καταστρέφουν το οδόστρωμα κατά τη

φόρτωση στο όχημα μεταφοράς και γενικότερα αναδεικνύεται η τοποθέτηση τους στο

έδαφος.

Ο Δήμος Αθηναίων προχωρεί ήδη στην υλοποίηση (μέσω ΕΣΠΑ) προγράμματος

υπογειοποίησης των σταθερών συμπιεστών μέσω μηχανισμών βύθισης – ανύψωσης με

τηλεματική μετάδοση δεδομένων, καθώς και σημείων συσσώρευσης κάδων.

Σε πρώτη φάση θα υπογειοποιηθούν είκοσι (20) συμπιεστές που είναι ήδη

τοποθετημένοι επί του εδάφους και 50 τετράδες κάδων για τη διαλογή στην πηγή

ανακυκλώσιμων υλικών .

7.3 ΜΟΝΆΔΑ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΧΩΝΕΥΣΗΣ

Για την αξιοποίηση του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος των δημοτικών αποβλήτων ο

Δήμος της Αθήνας προγραμματίζει την κατασκευή μονάδας διαλογής και αναερόβιας

χώνευσης. Σκοπός της μονάδας είναι η επεξεργασία δύο ρευμάτων που θα συλλέγονται

από το 1ο, 3ο και 7ο δημοτικό διαμέρισμα και αποτελείται από τα βιοαποικοδομήσιμα

απόβλητα και τα σύμμεικτα απόβλητα.

Οι ποσότητες των βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων εξαρτώνται από το ποσοστό

συμμετοχής των πολιτών, τη δυνατότητα διαχωρισμού του οργανικού κλάσματος από

τους πολίτες και τη δυνατότητα κάλυψης των αναγκών του Δήμου από τους αρμόδιους

60

φορείς από όπου θα συλλέγονται βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα (κεντρικές αγορές και

απόβλητα πρασίνου από πάρκα).

7.3.1 Μονάδα Αναερόβιας Χώνευσης

Η προτεινόμενη μονάδα ξηρής αναερόβιας χώνευσης εκτιμάται ότι θα είναι

εγκατεστημένης ισχύος 1 ΜW και η διαθεσιμότητα της ΜΕΚ ανέρχεται σε 7884 ώρες.

Η αναερόβια επεξεργασία ως εναλλακτική μέθοδος διαχείρισης των Αστικών Στερεών

Αποβλήτων (ΑΣΑ) έχει αρχίσει εδώ και καιρό να κερδίζει έδαφος στις χώρες της Ε.Ε. και

η εφαρμογή στην Ελλάδα λαμβάνει υπόψη:

• Τις κατευθύνσεις που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) μέσου του νομικού πλαισίου

και κυρίως της Οδηγίας 1999/31/ΕΚ για τον περιορισμό της εδαφικής διάθεσης των ΑΣΑ.

• Τις διεθνείς τάσεις στην διαχείριση των ΑΣΑ.

• Τους στόχους της ΕΕ για αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

• Τις υποχρεώσεις που απορρέουν για την Ελλάδα από τις διεθνείς συμβάσεις για

περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου.

Η μέθοδος αναερόβιας επεξεργασίας (anaerobic digestion), εξετάζει την επεξεργασία

του οργανικού κλάσματος των ΑΣΑ σε κλειστούς βιοαντιδραστήρες και κάτω από

ελεγχόμενες συνθήκες. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μεταφορά των βιολογικών

διεργασιών που υπόκεινται τα ΑΣΑ στους χώρους υγειονομικής ταφής σε συστήματα

που επιτρέπουν αύξηση του ρυθμού παραγωγής βιοαερίου έως και 100 φορές

περισσότερο. Ο βασικός στόχος της μεθόδου είναι η ανάκτηση ενέργειας, υπό μορφή

μεθανίου. δευτερεύων στόχος είναι η μείωση του όγκου και του βάρους των

αποβλήτων, η βιολογική σταθεροποίησή τους, και η πιθανή ανάκτηση θρεπτικών μέσω

της χρήσης του παραγόμενου υπολείμματος ως εδαφοβελτιωτικού.

Το βιοαποικοδομήσιμο μέρος του οργανικού κλάσματος των ΑΣΑ μετατρέπεται

βιολογικά, κάτω από αναερόβιες συνθήκες (απουσία οξυγόνου), σε βιοαέριο και σε ένα

μερικώς σταθεροποιημένο στερεό υλικό. Η βιολογική μετατροπή πραγματοποιείται σε

τρία στάδια, στο καθένα από τα οποία συμμετέχουν διαφορετικές ομάδες

μικροοργανισμών: (1) Το στάδιο της υδρόλυσης των βιοπολυμερών. (2) Το στάδιο της

οξεογένεσης, δηλαδή παραγωγής πτητικών λιπαρών οξέων από τα προϊόντα του

61

πρώτου σταδίου. (3) Το στάδιο της μεθανιογένεσης, δηλαδή της παραγωγής βιοαερίου

από τα προϊόντα του δευτέρου σταδίου.

7.3.1.1 Λειτουργικά στάδια ενός συστήματος αναερόβιας

επεξεργασίας ΑΣΑ

Ένα σύστημα αναερόβιας επεξεργασίας περιλαμβάνει τέσσερα λειτουργικά στάδια:

προεπεξεργασία, αναερόβια χώνευση του αποβλήτου, ανάκτηση και επεξεργασία του

παραγόμενου βιοαερίου και επεξεργασία των προϊόντων της χώνευσης

Κατά την προεπεξεργασία, τα εισερχόμενα απόβλητα υπόκεινται σε μια σειρά

διεργασιών με στόχο τον διαχωρισμό, ανάκτηση και προετοιμασία του οργανικού

κλάσματος των ΑΣΑ. Υλικά που περιέχονται στα ΑΣΑ και που ενδείκνυνται για

αναερόβια επεξεργασία είναι τα τροφικά υπολείμματα, τα απόβλητα κήπων και σε

ορισμένες περιπτώσεις το χαρτί. Συχνά, γίνεται συν-επεξεργασία του οργανικού

κλάσματος των ΑΣΑ με άλλα οργανικά υλικά, όπως βιολογική ιλύς, γεωργικά και

βιομηχανικά απόβλητα. Χρησιμοποιούνται διεργασίες όπως είναι ο τεμαχισμός του

υλικού, η απομάκρυνση των μεταλλικών αντικειμένων μέσω μαγνητικού διαχωρισμού

και η απομάκρυνση των προσμίξεων με την χρήση κόσκινων ή χειροδιαλογής. Ένας

εναλλάκτης θερμότητας φέρει τα απόβλητα στη θερμοκρασία λειτουργίας του

αντιδραστήρα. Τέλος, όταν η καταστροφή των παθογόνων είναι ελλιπής μέσω της

χώνευσης, απαιτείται η ύπαρξη μιας δεξαμενής παστερίωσης, πριν ή μετά τον

αντιδραστήρα, όπου τα απόβλητα παραμένουν στους 70οC για μία ώρα.

Το οργανικό υλικό οδηγείται στην συνέχεια στον αναερόβιο αντιδραστήρα, με

υδραυλικό χρόνο παραμονής μερικές ημέρες. Ο αντιδραστήρας είναι κατασκευασμένος

συνήθως από σκυρόδεμα, ενώ σπανιότερα χρησιμοποιούνται μεταλλικές κατασκευές,

και είναι καλά μονωμένος για να περιορίζονται οι απώλειες θερμότητας. Σε γενικές

γραμμές, αναμένουμε παραγωγή βιοαερίου από 100 έως 200 m3 ανά τόνο οργανικών

αποβλήτων που αποδομείται.

Τα αέρια, υγρά και στερεά προϊόντα της χώνευσης απαιτούν συνήθως επεξεργασία πριν

την επαναχρησιμοποίησή τους ή την τελική τους διάθεση. Η επεξεργασία του βιοαερίου

περιλαμβάνει αφαίρεση του υδρόθειου και της περιεχόμενης υγρασίας. Ο διαχωρισμός

και η αφαίρεση του διοξειδίου του άνθρακα, βελτιώνει τα χαρακτηριστικά του

βιοαερίου σε επίπεδα δικτύου φυσικού αερίου. Το βιοαέριο αποθηκεύεται σε ειδικές

δεξαμενές, και χρησιμοποιείται σε μηχανές συμπαραγωγής θερμικής και ηλεκτρικής

62

ενέργειας. Μέρος της παραγόμενης ενέργειας (20-40%) χρησιμοποιείται για την

διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας στον αντιδραστήρα και για τις υπόλοιπες

ενεργειακές ανάγκες της εγκατάστασης. Η υπόλοιπη θερμική και ηλεκτρική ενέργεια

χρησιμοποιείται ή πωλείται σε δραστηριότητες εκτός εγκατάστασης.

Το μερικώς σταθεροποιημένο υλικό που προκύπτει κατά την αναερόβια επεξεργασία

απαιτεί μείωση υγρασίας, που πραγματοποιείται μέσω παχυντών βαρύτητας και

συστημάτων φυγοκέντρισης. Το υγρό κλάσμα που προκύπτει ανακυκλοφορείται για την

ρύθμιση της υγρασίας στα εισερχόμενα απόβλητα, ενώ το πλεόνασμα, λόγω των

αυξημένων συγκεντρώσεων ρύπων (COD της τάξης των 2.000-12.000mg/l, λόγος

COD/BOD = 4-11, αμμωνιακό άζωτο έως και 1.200mg/l [6,7], απαιτεί προχωρημένες

τεχνολογίες επεξεργασίας. Επιτυχής μέθοδος για την απομάκρυνση των ρυπαντών

φαίνεται να είναι ο συνδυασμός αντιδραστήρα προσκολλημένης βιομάζας για την

νιτροποίηση-απονιτροποίηση που ακολουθείται από μονάδα αντίστροφης όσμωσης.

Το στερεό κλάσμα που προκύπτει από την αφυδάτωση της χωνεμένης ιλύος απαιτεί

αερόβια μετεπεξεργασία για 2-3 εβδομάδες. Από αυτή την διαδικασία παράγεται ένα

υλικό που έχει τα χαρακτηριστικά του κομπόστ και μπορεί και να χρησιμοποιηθεί στη

γεωργία, σε ιδιωτικούς κήπους, σε αναπλάσεις τοπίου ή να χρησιμοποιηθεί ως κάλυμμα

σε ΧΥΤΑ. Η χρήση και η τιμή πώλησης του κομπόστ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από

την ποιότητά του. Για τα προϊόντα της χώνευσης ο πρώτος και σημαντικότερος

κανόνας είναι ο εξής: «Το παραγόμενο κομπόστ ποτέ δεν έχει καλύτερη ποιότητα από

αυτή των εισερχομένων αποβλήτων». Ως εκ τούτου, συνιστάται μόνον η επεξεργασία

ΑΣΑ διαχωρισθέντων στην πηγή, για την παραγωγή υψηλής ποιότητας κομπόστ,

απαλλαγμένου από προσμίξεις (μέταλλα, γυαλιά, πλαστικά) και ρύπους (βαρέα μέταλλα,

αλογονομένους υδρογονάνθρακες, βερνίκια). Η εμπειρία από Ευρωπαϊκές χώρες δείχνει

πως κομπόστ που πληροί τις ελάχιστες προδιαγραφές ποιότητας εφαρμόζεται κατά

κύριο λόγο στην γεωργία με μηδενική ή μικρή τιμή πώλησης (0-3 €/τόνο). Σε ορισμένες

χώρες η τιμή πώλησης υψηλής ποιότητας κομπόστ μπορεί είναι και υψηλότερη (20-40

€/τόνο), σε περιορισμένες όμως ποσότητες και έπειτα από σημαντικό εξευγενισμό.

63

ΠΙΝΑΚΑΣ 7.3.1.1.: Τυπικά χαρακτηριστικά του βιοαερίου

Συστατικό Συγκέντρωση (% κ.ο.)

Μεθάνιο (CH4) 55-60

∆ιοξείδιο του άνθρακα (CO2) 35-40

Νερό (H2O)

2 (20ο

C) – 7 (40ο

C)

Υδρόθειο (H2S) 20-20.000 ppm

Άζωτο (Ν2) <2

Οξυγόνο (Ο2) <2

Υδρογόνο (Η2) <1

Πυκνότητα (60% CH4,

38% CO2,

2% άλλα αέρια)1

1,21 kg/m3

Θερµογόνος δύναµη βιοαερίου2

20-25 MJ/Νm3

Πηγές: IEA-Bioenergy (a) (without year): “Biogas upgrading and utilization”. In: Task 24: Energy

from biological conversion of organic waste. International Energy Agency- Bioenergy. Κοινοτική

Οδηγία 1999/31/ΕΚ: “Περί υγειονοµικής ταφής των αποβλήτων”. Edelmann W., (2003).

“Products, impacts and economy of anaerobic digestion of OFMSW”. In: Mata-Alvarez J. (Ed.)

Biomethanization of the organic fraction of municipal solid waste, pp.265-301. IWA Publishing.

7.3.1.2 Θέση μονάδας αναερόβιας χώνευσης

Η τοποθεσία που εξετάζεται για την εγκατάσταση της μονάδας αναερόβιας χώνευσης

(και της μονάδας προ-επεξεργασίας) είναι στην περιοχή της Ολοκληρωμένης

Εγκατάστασης Διαχείρισης των Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) και του χώρου υγειονομικής ταφής

(ΧΥΤΑ). Η έκταση της περιοχής που απαιτείται για την εγκατάσταση της μονάδας

αναερόβιας χώνευσης (μαζί με τη μονάδα προ-επεξεργασίας) εκτιμάται ότι ανέρχεται σε

10 στρέμματα.

Στην εικόνα του Σχήματος 7.3.1. απεικονίζεται η θέση μιας εξεταζόμενης έκτασης για

την χωροθέτηση της μονάδας αναερόβιας χώνευσης σε σχέση με τα όρια του ΧΥΤΑ και

της ΟΕΔΑ στην περιοχή της Φυλής. Η συγκεκριμένη έκταση ανήκει στο Δήμο Φυλής και

χρησιμοποιείται σήμερα ως αμαξοστάσιο για τις ανάγκες του Δήμου Αθηναίων.

Εναλλακτικά εξετάζονται και άλλοι δύο χώροι που γειτνιάζουν με παρουσιαζόμενη

έκταση.

64

Σχήμα 7.3.1.: Περιοχή χωροθέτησης μονάδας ξηρής αναερόβιας χώνευσης

7.3.2 Μονάδα Διαλογής και Ανάκτησης Ανακυκλώσιμων Υλικών

(ΚΔΑΥ)

Τα σύμμεικτα από τα δημοτικά διαμερίσματα 1,3 και 7, εφόσον δεν θα συλλέγονται

πλέον τα απόβλητα συσκευασίας, θα οδηγούνται σε μονάδα διαλογής δυναμικότητας

περίπου 110.000 τόνων ανά έτος. Η μονάδα αυτή θα κατασκευαστεί στον ίδιο χώρο με

την μονάδα αναερόβιας χώνευσης ώστε να γίνει επιμερισμός δαπανών και

μηχανολογικού εξοπλισμού.

Η μονάδα διαλογής θα έχει δύο ταινοδιάδρομους, έναν για κάθε ροή απορριμμάτων.

Στις σύγχρονες μονάδες διαλογής χρησιμοποιούνται η τεχνολογία της αεροδιαλογής,

της οπτικής διαλογής και η χειροδιαλογή. Τα σκουπίδια υποδέχεται πρώτα ένας ο

σχίστης σάκων, ο οποίος ανοίγει όλες τις σακούλες και στέλνει το περιεχόμενο στους

ταινιοδιαδρόμους. Τα πρώτα υλικά που απομακρύνονται στον ταινιοδιάδρομο των

ανακυκλώσιμων είναι τα πιο ογκώδη, όπως χαρτόνι, μπάλες πλαστικού φιλμ

περιτυλίγματος και γυαλιά. Σε αυτήν τη φάση απομακρύνονται -με χειροδιαλογή- τα

65

ανεπιθύμητα υλικά (αποφάγια, μπαταρίες, ρούχα, κ.λπ.). Από την εμπειρία σε άλλες

μονάδες διαλογής ανακυκλώσιμων έχει διαπιστωθεί ότι περίπου το 30% των

εισερχόμενων υλικών είναι ακατάλληλα, γεγονός που δείχνει ότι ο Έλληνας ακόμη δεν

έχει προσαρμοστεί στον σωστό τρόπο ανακύκλωσης. Στον ταινιοδιάδρομο των

βιοαποικοδομήσιμων θα πρέπει να απομακρύνονται υλικά τα οποία δεν επιδέχονται

αναερόβιας χώνευσης, όπως π.χ. μεταλλικά αντικείμενα (τα οποία μπορούν να

απομακρυνθούν και με μαγνητικό διαχωριστή). Υπενθυμίζουμε ότι όσο «καθαρότερα»

είναι τα απορρίμματα που εισέρχονται στον βιοαντιδραστήρα, τόσο καλύτερης

ποιότητας κομπόστ παραλαμβάνουμε μετά την διαδικασία χώνευσης.

Οι λεπτομερείς μηχανολογικές προδιαγραφές και η διαστασιολόγηση της μονάδας

διαλογής θα περιγραφούν στα τεύχη δημοπράτησης του έργου μαζί με τις αντίστοιχες

μελέτες της μονάδας αναερόβιας χώνευσης. Για μια μονάδα διαλογής δυναμικότητας

110.000 τόνων το έτος, το κόστος υλοποίησης υπολογίζεται στα 8 εκατομμύρια ευρώ.

66

8 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

Το έργο πρόκειται να χρηματοδοτηθεί στα πλαίσια του ΕΣΠΑ 2007-2013 και

συγκεκριμένα από το Πρόγραμμα που διαχειρίζεται ο Δήμος Αθηναίων, μέσω του

Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης «Αναπτυξιακή Εταιρεία Δήμου Αθηναίων».

Το υψηλό ποσοστό επιχορήγησης (95%) που εξασφαλίζεται, συνεπικουρεί σε μεγάλο

βαθμό στη βιωσιμότητα της μονάδας αποτελώντας εγγύηση στο δυνητικό επενδυτή,

δηλαδή το Δήμο Αθηναίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η βιωσιμότητα της μονάδας

εξασφαλίζεται επίσης με την αυξημένη τιμή των τελών διάθεσης των εισερχομένων

βιοαποβλήτων ή την αύξηση της τιμής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας προς το

ΛΑΓΗΕ.

Στον Πίνακα 8.α. που ακολουθεί παρατίθενται τα κυριότερα χρηματο-οικονομικά

στοιχεία για την προτεινόμενη μονάδα επεξεργασίας των βιοαποβλήτων στο Δήμο

Αθηναίων, σύμφωνα με στοιχειά της μελέτης για τα βιοαπόβλητα του Δήμου Αθηναίων

ενώ στον Πίνακα 8.β. παρουσιάζονται οι κυριότεροι οικονομικοί δείκτες του

προτεινόμενου έργου:

Πίνακας 8.α.: Κυριότερα χρηματο-οικονομικά στοιχεία της προτεινόμενης μονάδας

αναερόβιας χώνευσης για το Δήμο Αθηναίων

ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΟΜΕ Μονάδα Τιμή

Έργα Πολιτικού Μηχανικού (Π/Μ) (€) 3.660.000

Η/Μ έργα και κατασκευές (€) 8.340.000

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ (€) 12.000.000

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΕΡΓΟΥ (%)

Ίδια Κεφάλαια (%) 0

Επιδότηση-επιχορήγηση έργου (%) 10.200.000

Δανεισμός (%) 1.800.000

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ

Ετήσιο εισόδημα (πωλήσεις) (€/έτος) 1.294.320

Λειτουργικό κόστος (€/έτος) 849.690

EBIDTA (κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων)

(€/έτος) 444.630

67

Πίνακας 8.β.: Κυριότεροι οικονομικοί δείκτες της προτεινόμενης μονάδας επεξεργασίας των βιοαποβλήτων στο Δ. Αθηναίων

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ Μονάδα Τιμή

Επιτόκιο αναγωγής (%) % 10,00%

IRR επί των ιδίων & δανειακών κεφαλαίων, 10ετία % 15,02

IRR επί των ιδίων & δανειακών κεφαλαίων, 20ετία % 20,29

Περίοδος αποπληρωμής ιδίων & δαν. κεφαλαίων έτη 7,55

ΚΠΑ (NPV) ιδίων κεφαλαίων, 10ετία (€) (€) 2.244

ΚΠΑ (NPV) ιδίων κεφαλαίων, 20ετία (€) (€) 3.481

Σημειώνεται ότι στο βασικό σενάριο που εξετάστηκε από την μελέτη για τα

βιοαπόβλητα του Δήμου Αθηναίων, το τέλος διάθεσης των εισερχομένων

βιοαποβλήτων ανέρχεται σε 15€/tn, με εξοικονόμηση 1.350.000 € στο Δήμο Αθηναίων

για τα δημοτικά τέλη, σε σχέση με τις σημερινές δαπάνες προς τον ΕΣΔΚΝΑ που

αντιστοιχούν σε 55€/tn. Στον φορέα λειτουργίας εξασφαλίζεται χρόνος αποπληρωμής

7,5 ετών.

68

9 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ

ΝΕΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

Όπως έχει αναφερθεί στο κεφάλαιο 5 το προβλεπόμενο σύστημα διαχείρισης προβλέπει

την συλλογή τριών ροών δημοτικών απόβλητων, απόβλητα συσκευασιών (μπλε κάδοι),

σύμμεικτα απόβλητα (πράσινοι κάδοι) και βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα (καφέ κάδοι).

Θα υπάρξει διαφοροποίηση των ροών στα δημοτικά διαμερίσματα κατά την πιλοτική

εφαρμογή, ειδικότερα στο 1ο, 3ο και 7ο διαμέρισμα θα συλλέγονται σύμμεικτα και

βιοαποικοδομήσιμα ενώ στα υπόλοιπα διαμερίσματα θα εξακολουθήσουν να

συλλέγονται σύμμεικτα και απόβλητα συσκευασιών.

Η προσωρινή αποθήκευση γίνεται για τα απόβλητα συσκευασίας σε μπλε κάδους

χωρητικότητας 1,1 κυβικών μέτρων και για τα σύμμεικτα γίνεται σε πράσινους

πλαστικούς η μεταλλικούς με πράσινο πλαστικό καπάκι χωρητικότητας 1,1 κυβικών

μέτρων και για τα βιοαποικοδομήσιμα θα γίνεται σε καφέ πλαστικούς 1,1 κυβικών

μέτρων. Δύναται να εξεταστεί η υιοθέτηση άλλου χρώματος για τους κάδους των

συμμείκτων για να μην υπάρχει σύγχυση του πληθυσμού σε σχέση με τους παλαιότερο

σύστημα συλλογής, αλλά η επιλογή θα γίνει σε επόμενο στάδιο.

69

Σχήμα 9. Ροές ενεργειών νέου συστήματος διαχείρισης αποβλήτων

70

Οι ροές των διαφόρων ενεργειών του σεναρίου φαίνονται στο σχήμα 9. Η συλλογή γίνεται

από 130 απορριμματοφόρα, όπως και στο υφιστάμενο σύστημα.

Για την μεταφόρτωση των ροών προβλέπεται η δημιουργία δύο σταθμών μεταφόρτωσης,

ενός σταθερού στον βοτανικό και ενός κινητού ώστε να μειωθεί ο χρόνος συλλογής

μεταφοράς και να μειωθεί το κόστος.

Αναφορικά με τις εργασίες διάθεσης προβλέπεται η δημιουργία μια μονάδας επεξεργασίας

σε χώρο πλησίον των εγκαταστάσεων του ΕΣΔΚΝΑ στην Φυλή. Η μονάδα αυτή θα έχει μια

μονάδα διαλογής ανακυκλώσιμων από τα συλλεγόμενα σύμμεικτα απόβλητα στα 1,3 και 7

ΔΔ, καθώς και των συλλεγόμενων ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας από τα 2,4,5 και 6

ΔΔ. Στον χώρο θα λειτουργεί επίσης, μία μονάδα αναερόβια χώνευσης σε συνδυασμό με

παραγωγή ηλεκτρικής ενεργείας από την καύση βιοαερίου και παραγωγής εδαφοβελτιωτικού

για τα συλλεγόμενα βιοαποικοδομήσιμα από τα 1,3, και 7 ΔΔ. Τα συλλεγόμενα σύμμεικτα

απορρίμματα από τα 2,4,5 και 6 ΔΔ θα οδηγούνται προς διαλογή και ανάκτηση

ανακυκλώσιμων υλικών στο ΕΜΑΚ, ενώ τα υπολείμματα από το σύνολο των

περιγραφόμενων διεργασιών θα οδηγούνται στον χώρο τελικής διάθεσης του ΧΥΤΑ Άνω

Λιοσίων του ΕΣΔΚΝΑ.

9.1 ΝΈΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΜΑΖΑΣ

Όπως έχει ήδη αναφερθεί θα συλλέγονται 3 ροές αποβλήτων. Από το 1ο, 3ο και 7ο δημοτικό

διαμέρισμα θα συλλέγονται σύμμεικτα και βιοαποικοδομήσιμα και από τα υπόλοιπα

διαμερίσματα θα συλλέγονται οι ροές που συλλέγονται και σήμερα που είναι τα σύμμεικτα

και τα απόβλητα συσκευασίας.

Για τον υπολογισμό των ποσοτήτων χρησιμοποιούνται τα πληθυσμιακά δεδομένα των

δημοτικών διαμερισμάτων όπως παρουσιάζονται στον Πίνακα 9.1.α.

71

Βάση των στοιχείων του Δήμου Αθηναίων η συνολική ποσότητα των δημοτικών αποβλήτων

που συλλεχτήκαν ήταν 302.028,01 τόνοι. Αν η ποσότητα κατανεμηθεί στα δημοτικά

διαμερίσματα βάση των πληθυσμιακών στοιχείων τότε το η παραγόμενη ποσότητα ΑΣΑ 2012

στα 1,3,7 δημοτικά διαμερίσματα ήταν 123.708,84 τόνοι, ενώ για τα δημοτικά διαμερίσματα

2,4,5,6 ήταν 178.319,17 τόνοι.

Όσον αφορά το ισοζύγιο μάζας, έχουμε την ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών από τα υλικά

συσκευασίας της τάξεων των 26.859 τόνων βάση των στοιχείων για το έτος 2012 για τα

δημοτικά διαμερίσματα 2,4,5,6. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΑΑ ένα ποσοστό περίπου

25% αφορά προσμίξεις οι οποίες υποθέτουμε ότι οδηγούνται προς διάθεση μαζί με τα

υπόλοιπα σύμμεικτα. Αφαιρώντας τις προσμίξεις προκύπτει ότι οι καθαρές ποσότητες

ανακυκλώσιμων υλικών είναι 20.144,95 τόνοι ανά έτος για τα δημοτικά διαμερίσματα 2,4,5,6.

Στα διαμερίσματα 2,4,5,6 τα σύμμεικτα θα οδηγούνται στο σύνολο τους στην ΕΜΑΚ του

ΕΣΔΚΝΑ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έως τώρα λειτουργίας της μονάδας ένα υπάρχει

ανάκτηση σε ποσοστό 19% κατά βάρος σε ανακυκλώσιμα υλικά και εδαφοβελτιωτικό και

40% κατά βάρος ανακτάται υπό την μορφή RDF (Δευτερογενές καύσιμο). Δηλαδή από την

μηχανική διαλογή και επεξεργασία των συμμείκτων των δημοτικών διαμερισμάτων 2,4,5,6 θα

ανακτώνται 28.777,26 τόνοι ανακυκλωσιμών και εδαφοβελτιωτικού ανά έτος και 60.583,70

τόνοι δευτερογενούς στερεού καυσίμου (RDF) ανά έτος.

Πίνακας 9.1.α. Πληθυσμός δημοτικών διαμερισμάτων Δήμου Αθήνας

Διαμέρισμα Πληθυσμός Περιοχή

1ο δημοτικό διαμέρισμα 97.570 κέντρο των Αθηνών με το λεγόμενο εμπορικό τρίγωνο (Στάδιο -

Ομόνοια - Πλάκα)

2ο δημοτικό διαμέρισμα 110.069 περιλαμβάνει τις Ν.Α. συνοικίες, από Νέο Κόσμο μέχρι Στάδιο

3ο δημοτικό διαμέρισμα 48.305 Ν.Δ. συνοικίες (Αστεροσκοπείου, Πετραλώνων και Θησείου)

4ο δημοτικό διαμέρισμα 87.672 περιλαμβάνει τις Δ. συνοικίες (Κολωνού, Ακαδημίας Πλάτωνος,

Σεπόλια μέχρι Πατήσια)

5ο δημοτικό διαμέρισμα 95.234 Β.Δ. συνοικίες μέχρι τον Προμπονά

6ο δημοτικό διαμέρισμα 147.181 βόρειες κεντρικές συνοικίες (Πατήσια, Κυψέλη)

Σύνολο 745.514

72

Επίσης από τα διαμερίσματα 1,3,7 εκτιμάται ότι θα συλλέγονται βιοαποικοδομήσιμα

απόβλητα 32.968,40 τόνων, με την χρήση συντελεστής διαθεσιμότητας του συλλεχθέντος

βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος της τάξης του 65%, που αποτελεί ένα μέτριο συντελεστή

επιτυχίας ενός προγράμματος συλλογής βιοαποικοδομήσιμων. Μετά την επεξεργασία στην

μονάδα αναερόβιας χώνευσης του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος, μαζί με τα υπόλοιπα

βιοαποικοδομήσιμα που θα συλλέγονται από κεντρικές αγορές και πάρκα θα προκύπτει

εδαφοβελτιωτικό με εκτιμώμενη ποσότητα 18.584,09 τόνους ανά έτος. Επίσης τα σύμμεικτα

που παράγονται στα διαμερίσματα 1,3,7 θα οδηγούνται σε μηχανική διαλογή μαζί με τα

υλικά συσκευασία των διμέρισμάτων 2,4,5,6 όπως έχει ήδη αναφερθεί. Από την διαλογή θα

προκύπτουν οι ποσότητες του υπολογίζονται στον Πίνακα 9.1.γ. βάση των ποσοστών

ανάκτησης του έτους 2007 για την Αττική όπως παρουσιάστηκε στον πινάκα 9.4.1 της

παρούσης (ΠΕΣΔΑ 2008). Από την διαλογή θα προκύπτει και ποσότητα υπολείμματος το

οποίο θα οδηγήται προς διάθεση στον ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων.

Τα ανακυκλώσιμα υλικά οδηγούνται προς ανακύκλωση και το εδαφοβελτιωτικό θα οδηγείται

σε εργασίες πρασίνου, άρα η ποσότητα τους αποκλείεται από την ταφή στον ΧΥΤΑ. Έτσι

προκύπτει σημαντική μείωση (194.536,87τόνοι ανά έτος) της συνολικής μάζας που οδηγείται

προς ταφή στον ΧΥΤΑ του ΕΣΔΚΝΑ στα Άνω Λιόσια (Πίνακας 9.1.β.).

73

Πίνακας 9.1.β. Ισοζύγιο μάζας νέας διαχείρισης

Εισαγωγή t/y 1,3

κα

ι 7

δια

μέρ

ισμ

ατα

Σύμμεικτα 72.988,21

Βιοαποικοδομίσημα απόβλητα 50.720,62

2,4

,5,κ

αι

6

δια

μέρ

ισμ

ατα

Σύμμεικτα 151.459,24

Απόβλητα συσκευασιών 26.859,93

Αλλά απόβλητα

t/y

Απόβλητα κήπου

4.250,00

Απόβλητα Λαϊκών αγορών

3.103,00

Απόβλητα από Βαρβάκειο Αγορά

3.825,00

Σύνολο δημοτικών αποβλήτων 302.028,01

Σύνολο άλλων αποβλήτων 11.178,00

Εξαγωγή t/y

Εδαφοβελτιωτικό

18.584,09

Ανακυκλώσιμα υλικά

69.893,70

Ανακυκλώσιμα και Εδαφοβελτιωτικό

από την επεξεργασία στο ΕΜΑΚ του

ΕΣΔΚΝΑ στην Φυλή

28.777,26

RDF από την επεξεργασία στο

ΕΜΑΚ του ΕΣΔΚΝΑ στην Φυλή

60.583,70

Διάθεση

Υπόλειμμα από τα

βιοαποικοδομήσιμα

26.616,41

Ταφή

118.669,14

Μείωση αποβλήτων προς

διάθεση 194.536,87

74

Πίνακας 9.1.γ. Παραγόμενες ποσότητες ανακυκλώσιμων μετά την διαλογή των συμμείκτων στα δημοτικά διαμερίσματα 1,3 και 7

Υλικό t/y

Συσκευασία από Χαρτί/ Χαρτόνι 10.400,82

Χάρτινη Συσκευασία Υγρών 208,02

Συσκευασίες ΡΕΤ 499,24

Συσκευασίες ΡΕ 540,84

Φιλμ ΡΕ 416,03

Λοιπές Πλαστικές Συσκευασίες (PP/PS) 249,62

Συσκευασίες Αλουμινίου 124,81

Συσκευασίες Σιδήρου 1.040,08

Συσκευασίες Γυαλιού 1.456,11

Σύνολο Συσκευασιών 14.935,58

Λοιπά Υλικά, μη Συσκευασίες 0,00

Έντυπο χαρτί 15.226,80

Γενικό Σύνολο 30.162,38

9.2 ΝΈΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Όσον αφορά το ισοζύγιο ενέργειας, έχουμε κατανάλωση καυσίμων κατά τη συλλογή

μεταφορά, κατανάλωση ενέργειας κατά την επεξεργασίας ενώ έχουμε ανάκτηση βιοαερίου

και παραγωγή θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας κατά την επεξεργασία της αναερόβιας

χώνευσης. Στις τιμές που παρουσιάζονται έχει γίνει αναγωγή των διαφορετικών ενεργειακών

ποσοτήτων από τις μετρήσεις κάθε σταδίου σε τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (tep) ώστε να

υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης των ποσοτήτων που καταναλώνονται και παράγονται

Για την συλλογή και μεταφορά με την δημιουργία των μονάδων μεταφόρτωσης υπάρχει

σημαντική μείωση του χρόνου και των χιλιομέτρων που εκτελούν τα απορριμματοφόρα. Ο

χρόνος μείωσης της λειτουργίας των φορτηγών αντιστοιχεί σε 1,12 ώρες. Έτσι ο συνολικός

χρόνος λειτουργίας ανά έτος για κάθε απορριμματοφόρο μειώνεται από τις 2.400 ώρες στις

2.064 ώρες. Όμως προστίθεται και η κατανάλωση ενέργειας για τους 15 τράκτορες

μεταφοράς των container από τους σταθμούς μεταφόρτωσης στις μονάδες επεξεργασίας

στην Φυλή. Η συνολική κατανάλωση καυσίμων από την διαδικασία της συλλογής μεταφοράς

75

ανέρχεται σε 2.761.050 λίτρα καύσιμων ανά έτος που αντιστοιχεί σε 2.309,34 tep (Πίνακας

9.2.α).

Πίνακας 9.2.α. Ισοζύγιο ενέργειας συλλογής και μεταφοράς νέας διαχείρισης

Συλλογή και μεταφορά

Απορριμματοφόρα 130,00

Ώρες λειτουργίας 1.678,56 ώρες/έτος

Κατανάλωση 10,8 λίτρα/ώρα

Τράκτορες μεταφόρτωσης 15,00

Ώρες λειτουργίας 2.496,00 ώρες/έτος

Κατανάλωση 10,80 λίτρα/ώρα

Συνολική κατανάλωση καυσίμων 2.761.050,24 λίτρα/έτος

Σύνολο Tonne of Oil Equivalent. (Τόνος

Ισοδύναμου Πετρελαίου)

2.309,34 Tep

Για την επεξεργασία και ειδικότερα την λειτουργία της μονάδας μεταφόρτωσης, διαλογής και

αναερόβιας χώνευσης έχουμε κατανάλωση ενέργειας. Ηλεκτρικής από την λειτουργία του

μηχανολογικού εξοπλισμού και καύσιμων τόσο από την λειτουργία διαφορών οχημάτων και

μηχανημάτων έργου (φορτωτές, κλαρκ κλπ) όσο και για την παραγωγική διαδικασίας της

αναερόβιας χώνευσης. Στον Πίνακα 9.2.β. παρουσιάζεται το ισοζύγιο ενέργειας των μονάδων

επεξεργασίας του νέου συστήματος διαχείρισης δημοτικών αποβλήτων. Το ισοζύγιο

παρουσιάζεται αρνητικό λόγω της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την χρήση του

παραγόμενου βιοαερίου που προκύπτει κατά την διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης.

76

Στον Πίνακα 9.2.γ. παρουσιάζεται το συνολικό ισοζύγιο ενέργειας του νέου συστήματος

διαχείρισης δημοτικών αποβλήτων του Δήμου Αθηναίων.

Πίνακας 9.2.β. Ισοζύγιο ενέργειας επεξεργασίας νέας διαχείρισης

Σταθερή Μονάδα Μεταφόρτωσης

Ηλεκτρική Κατανάλωση 28.800,00 kWh/έτος

Ισοδύναμο Πετρέλαιο 7,2 Tep

Μονάδα Διαλογής Συμμείκτων

Ηλεκτρική Κατανάλωση 2.592.000,00 kWh/έτος

Ισοδύναμο Πετρέλαιο 648,00 Tep

Μονάδα Αναερόβιας Χώνευσης, Κομποστοποίησης

Ηλεκτρική Κατανάλωση 1.330.820,39 kWh/έτος

Κατανάλωση καυσίμων 92.160,00 λίτρα/έτος

Ισοδύναμο Πετρέλαιο 409,79 Tep

Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας 13.308.203,88 kWh/έτος

Ισοδύναμο Πετρέλαιο - 3.327,05 tep

Σύνολο Tonne of Oil Equivalent.

(Τόνος Ισοδύναμου Πετρελαίου)

-2.262,06 Tep

Πίνακας 9.2.γ. Ισοζύγιο ενέργειας νέας διαχείρισης

Συλλογή και μεταφορά 2.309,34 Tep

Μεταφόρτωσης 7,2 Tep

Μονάδα Διαλογής Συμμείκτων 648,00 Tep

Μονάδα Αναερόβιας Χώνευσης,

Κομποστοποίησης

Κατανάλωση ενέργειας 409,79 Tep

Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας - 3.327,05 tep

Σύνολο Tonne of Oil Equivalent.

(Τόνος Ισοδύναμου Πετρελαίου)

-47,28 Tep

77

Έχει γίνει αναγωγή των διαφορετικών ενεργειακών ποσοτήτων από τις μετρήσεις κάθε

σταδίου σε τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (tep) ώστε να υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης

των ποσοτήτων που καταναλώνονται και παράγονται. Παρατηρούμε ότι στο συγκεκριμένο

σενάριο έχουμε αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας (-47,28 tep) το οποίο προκύπτει από την

παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με την χρήση του παραγόμενου βιοαερίου από την

διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης.

Με απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι το συνολικό σύστημα διαχείρισης του δήμου δεν

θα καταναλώνει ενέργεια και θα είναι πλήρως αυτάρκες, και αυτοτροφοδοτούμενο

με ανανεώσιμη ενέργεια. Έτσι το ενεργειακό αποτύπωμα του συνόλου της

κατανάλωσης ενέργειας για την διαχείριση των αποβλήτων του Δήμου Αθηναίων

θα καλύπτεται από την παραγωγή ενέργειας με την χρήση του βιοαερίου που θα

προκύπτει με την αναερόβια χώνευση.

9.3 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΉ ΡΥΠΑΝΣΗ

Κατά την λειτουργία του μελλοντικού συστήματος διαχείρισης δημοτικών αποβλήτων έχουμε

φαινόμενα ατμοσφαιρικής ρύπανσης (καυσαέρια, καπναέρια κ.ά.) από την λειτουργία των

οχημάτων κατά την διαδικασία συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων και κατά την

επεξεργασία στα στάδια διαλογής αναερόβιας χώνευσης και κομποστοποίησης. Στον πίνακα

9.3. παρουσιάζονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε όλα τα στάδια λειτουργίας του

συστήματος. Αυτές αφορούν τις άμεσες οι οποίες εκπέμπονται κατά την λειτουργία του

συστήματος και τις έμμεσες που αφορούν κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, οι εκπομπές

αυτές υπολογίζονται από τις εκπομπές για την παραγωγή ενέργειας από ένα εργοστάσιο

παραγωγής ενέργειας με λιγνίτη.

78

Πίνακας 9.3. Ετήσιες εκπομπές CO2 νέου συστήματος διαχείρισης

Συλλογή Μεταφορά

Κατανάλωση Καυσίμων* 8.007,05 Τόνοι CO2/έτος

Επεξεργασία

Καύση Βιοαερίου 7.141,39 Τόνοι CO2/έτος

Συντελεστής Εκπομπής 83,6 kg/GJ

Κατανάλωση Καυσίμων 1,60 Τόνοι CO2/έτος

Συντελεστής Εκπομπής 1,15 lbCO2/MMBtu

Εισαγωγή Καυσίμων 3.237,47 GJ/y

Άμεσες Εκπομπές 18.021,74 Τόνοι CO2/έτος

Μεταφόρτωση

Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας 9,85 Τόνοι CO2/έτος

Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας 28.800,00 kWh/y

Συντελεστής Εκπομπής 95,00 kgCO2/GJ

Διαλογή

Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας 886,46 Τόνοι CO2/έτος

Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας 2.592.000,00 kWh/y

Συντελεστής Εκπομπής 95,00 kgCO2/GJ

Αναερόβια χώνευση κομποστοποίηση

Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας 455,14 Τόνοι CO2/έτος

Κατανάλωση Ηλεκτρικής Ενέργειας 1.330.820,39 kWh/y

Συντελεστής Εκπομπής 95,00 kgCO2/GJ

Έμμεσες Εκπομπές 464,99 Τόνοι CO2/έτος

*Προέκυψε με την χρήση του προγράμματος Copper 4 (Version 5)

Πηγή: United States Environmental Protection Agency, EPΑ, 2009 www.epa.gov

9.4 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Όσον αφορά την χρηματοοικονομική ανάλυση στο σύνολο του σχεδιασμού, αυτή χωρίζεται

στο επενδυτικό κόστος (οχήματα, δομικά έργα, μηχανήματα, οικονομικές επιβαρύνσεις κ.ά.)

και στο λειτουργικό κόστος (καύσιμα, εργατικό δυναμικό, παροχή ενέργειας κ.ά.) και τα

79

έσοδα τα οποία θα προέρχονται από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας με την χρήση του

παραγόμενου βιοαερίου από την αναερόβια χώνευση και την πώληση ποσοτήτων

εδαφοβελτιωτικού.

9.4.1 Κόστος επένδυσης

Τα δομικά έργα αναφέρονται στις κτιριακές εγκαταστάσεις. Τα έξοδα εφαρμογής του

συγκεκριμένου σεναρίου συνίστανται στην δημιουργία ή μίσθωση των διαφόρων

εγκαταστάσεων (αποθήκευσης, επεξεργασίας) και εξοπλισμού αυτών και στην συντήρηση και

τροφοδότηση με καύσιμα των οχημάτων μεταφοράς και των εγκαταστάσεων.

Το κόστος επένδυσης για την υλοποίηση του νέου συστήματος διαχείρισης δημοτικών

αποβλήτων, σύμφωνα με τον προγραμματισμό των αρμόδιων υπηρεσιών του Δήμου

παρουσιάζεται στους πίνακες που ακολουθούν. Στον προϋπολογισμό προστέθηκαν τα

απρόβλεπτα έξοδα που υπολογίζονται με έναν συντελεστή 5% επί του κόστους επένδυσης

και οι οικονομικές επιβαρύνσεις με έναν συντελεστή 12% επί του κόστους επένδυσης.

80

Πίνακας 9.4.1. Επενδυτικό κόστος νέου συστήματος διαχείρισης

Συλλογή Μεταφορά

Προμήθεια 4,000 νέων κάδων

€ 2.644.500

Προμήθεια 20 μηχανισμών βύθισης-

ανύψωσης

Προμήθεια 50 μηχανισμών βύθισης-

ανύψωσης τεσσάρων κάδων

Σύνολο 2.644.500

Μεταφόρτωση

Σταθερός σταθμός μεταφόρτωσης € 13.000.000,00

Κινητός Σταθμός μεταφόρτωσης € 2.000.000,00

Σύνολο € 15.000.000,00

Διαλογή Συμμείκτων

Μονάδα μηχανικής διαλογής € 5.000.000

Σύνολο € 5.000.000

Αναερόβια χώνευση

Μονάδα Αναερόβιας Χώνευσης και

παραγωγής

€ 12.500.000,00

Σύνολο € 12.500.000,00

Συνολικές Επενδύσεις € 35.144.500,00

Απρόοπτα € 1.625.000,00

Σύνολο € 36.769.500,00

81

9.4.2 Κόστος λειτουργίας

Το εκτιμώμενο λειτουργικό κόστος στα διάφορα στάδια λειτουργίας του νέου συστήματος

διαχείρισης παρουσιάζονται αναλυτικά στους πίνακες του κεφαλαίου 9.4.2.

Πίνακας 9.4.2.α. Εκτιμώμενο Λειτουργικό κόστος νέου συστήματος διαχείρισης – Συλλογή και μεταφορά

Συλλογή και Μεταφορά

Εργατικό κόστος 63.150.000,00 ευρώ/έτος

Αριθμός οχημάτων 130,00

Κόστος συντήρησης 24.000,00 ευρώ/όχημα

Συντήρηση 3.120.000,00 ευρώ/έτος

Κατανάλωση καυσίμων 2.761.050,24 λίτρα/έτος

Τιμή ανά λίτρο 1,20 Ευρώ/λίτρο

Κόστος Καυσίμων 3.313.260,29 ευρώ/έτος

Λειτουργικό Κόστος 69.583.260,29 ευρώ/έτος

82

Πίνακας 9.4.2.β. Εκτιμώμενο Λειτουργικό κόστος νέου συστήματος διαχείρισης – Μεταφόρτωση

Μεταφόρτωση

Αριθμός εργατών 5,00

κόστος εργαζομένων 20.000,00 €/εργάτη

Εργατικό Κόστος 100.000,00 €/έτος

Κατανάλωση καυσίμων 404.352,00 Λίτρα/έτος

Τιμή ανα λίτρο 1,20 €/Λίτρο

Κόστος Καυσίμων 485.222,40 kWh/έτος

Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας 28.800,00 €/kWh

Κόστος 0,13 €/kWh

Κόστος ηλεκτρικής ενέργειας 3.744,00 €/όχημα

Κόστος συντήρησης οχημάτων 24.000,00 €/έτος

Κόστος συντήρησης μονάδος 10.000,00 kWh/ έτος

Λειτουργικό Κόστος 958.966,40 ευρώ/έτος

Διοικητικό Κόστος 115.075,97 ευρώ/έτος

Γενικά έξοδα 95.896,64 ευρώ/έτος

Συνολικό Λειτουργικό Κόστος 1.169.939,01 ευρώ/έτος

83

Πίνακας 9.4.2.γ. Εκτιμώμενο Λειτουργικό κόστος νέου

συστήματος διαχείρισης – Επεξεργασία (Διαλογή ανακυκλώσιμων –

Αναερόβιας Χώνευσης Οργανικού)

Επεξεργασία

Αριθμός εργατών 25,00

Κόστος εργαζομένων 20.000,00 €/εργάτη

Εργατικό Κόστος 500.000,00 €/έτος

Κατανάλωση καυσίμων 92.160,00 Λίτρα/έτος

Τιμή ανά λίτρο 1,20 €/Λίτρο

Κόστος Καυσίμων 110.592,00 €

Κατανάλωση ηλεκτ. ενέργειας 1.330.820,39 kWh/έτος

Κόστος 0,13 €/kWh

Κόστος ηλεκτρικής ενέργειας 173.006,65 €

Αριθμός μηχανών 10,00

Κόστος συντήρησης μηχανών 10.000,00 €/μονάδα

Συντήρηση μονάδας 150.000,00 €/έτος

Λειτουργικό Κόστος 1.033.598,65 ευρώ/έτος

Διοικητικό Κόστος 118.077,74 ευρώ/έτος

Γενικά έξοδα 98.398,12 ευρώ/έτος

Συνολικό Λειτουργικό Κόστος 1.200.457,07 ευρώ/έτος

84

Πίνακας 9.4.2.δ. Λειτουργικό κόστος νέου συστήματος – Τελική

Διάθεση

Διάθεση

Κόστος Διάθεσης ΧΥΤΑ 55,00 €/τόνο

Παραγόμενα απόβλητα 118.669,14 τόνοι/έτος

Κόστος Διάθεσης ΧΥΤΑ 6.526.802,72 ευρώ/έτος

Συνολικό Λειτουργικό Κόστος

Συνολικό Λειτουργικό Κόστος 78.540.992,37 ευρώ/έτος

Το συνολικό λειτουργικό κόστος ανέρχεται στα 78.540.992,37 Ευρώ ανά έτος. Για τον

υπολογισμό του διοικητικού κόστους χρησιμοποιήσαμε την παραδοχή ότι το διοικητικό

κόστος είναι το 12 % του λειτουργικού κόστους δηλαδή Αντίστοιχα τα γενικά έξοδα το

10 % του λειτουργικού κόστους.

9.4.3 Έσοδα

Στον Πίνακα 9.4.3.β. παρουσιάζονται τα έσοδα από την λειτουργία του νέου συστήματος

διαχείρισης. Αυτά προέρχονται από τρείς πηγές, από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας με

την χρήση του παραγόμενου βιοαερίου από την διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης, την

πώληση ποσοτήτων εδαφοβελτιωτικού που προέρχονται από την χώνευση του

βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος και τέλος την πώληση των ανακυκλώσιμων υλικών από την

διαδικασία της διαλογής.

Τα έσοδα από την πώληση των ανακυκλώσιμων υλικών παρουσιάζονται στο Πίνακα 9.4.3.α.

85

Πίνακας 9.4.3.α Παραγωγή ανακυκλώσιμων υλικών μετά από την διαλογή των

συμμείκτων, τιμές πώλησης ανά τόνο και έσοδα από την πώληση των ανακυκλώσιμων

Ανακυκλώσιμα μετά την

διαλογής €/τόνο Τόνοι/έτος €/Έτος

Συσκευασία από Χαρτί/ Χαρτόνι €63,00 10.400,82 € 655.251,68

Χάρτινη Συσκευασία Υγρών - 208,02 € -

Συσκευασίες ΡΕΤ €200,00 499,24 € 99.847,88

Συσκευασίες ΡΕ €150,00 540,84 € 81.126,40

Φιλμ ΡΕ €80,00 416,03 € 33.282,63

Λοιπές Πλαστικές Συσκευασίες

(PP/PS) €40,00

249,62 € 9.984,79

Συσκευασίες Αλουμινίου €850,00 124,81 € 106.088,37

Συσκευασίες Σιδήρου €150,00 1.040,08 € 156.012,31

Συσκευασίες Γυαλιού - 1.456,11 € -

Έντυπο χαρτί €63,00 15.226,80 € 959.288,47

Συνολικά Έσοδα πώλησης ανακυκλώσιμων € 2.100.882,51

86

Πώληση Ανακυκλώσιμων υλικών

Έσοδα πώλησης

ανακυκλώσιμων μετά την

διαλογή των συμμείκτων

€ 2.100.882,51 €/έτος

Συνολικά Έσοδα 5.177.360,05 €/έτος

Η τιμή πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας εξαρτάται από το εάν η μονάδα θα επιδοτηθεί από

κάποιο πρόγραμμα και στην περίπτωση της επιδότησης είναι χαμηλότερη (220 €/Μwh) από

ότι χωρίς επιδότηση (253 Μwh). Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τιμές αυτές ισχύουν την

παρούσα φάση αλλά δύναται να αλλάξουν σε σχέση με την πολιτική του ΔΕΣΜΗΕ και την

χρονική στιγμή που θα υπογραφεί η σύμβαση με τον ΔΕΣΜΗΕ για την πώληση της

ηλεκτρικής ενέργειας.

Πίνακας 9.4.3. Έσοδα του μελλοντικού συστήματος διαχείρισης

Πώληση Ηλεκτρικής Ενέργειας

Τιμή πώλησης ΔΕΗ 220 €/MW

Τιμή πώλησης ΔΕΗ για μονάδα

που δεν έχει επιδοτηθεί

253 €/MW

Παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια

από μονάδα βιοαερίου

13.308,20 ΜWh/έτος

Έσοδα από πώληση

ηλεκτρικής ενέργειας

€ 2.927.804,85 €/έτος

Έσοδα από πώληση

ηλεκτρικής ενέργειας (χωρίς

επιδότηση της μονάδας)

€ 3.366.975,58 €/έτος

Πώληση Εδαφοβελτιωτικού

Τιμή πώλησης Compost 8,00 €/τόνος

Παραγόμενη ποσότητα compost 18.584,09 Τόνοι/έτος

Έσοδα από την πώληση

Compost

148.672,69 €/έτος

87

Αναφορικά με τα έσοδα από την πώληση του εδαφοβελτιωτικού η τιμή πώλησης του

προέκυψε από έρευνα των σημερινών τιμών αγοράς και αυτή θα εξαρτηθεί από την ποιότητα

του τελικού προϊόντος.

9.5 ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Πλεονεκτήματα του νέου συστήματος διαχείρισης:

Μείωση του όγκου των αποβλήτων - υποπροϊόντων που οδηγούνται σε Χ.Υ.Τ.Α.

Έσοδα από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας και εδαφοβελτιωτικού

Μείωση του κόστους συλλογής μεταφοράς

Ευκαιρία χρηματοδότησης από χρηματοδοτικά εργαλεία της Ε.Ε. λόγω φύσης του έργου

Εμφανή περιβαλλοντικά οφέλη από τη μείωση ισοζυγίου CO2 και την παραγωγή

“πράσινης” ενέργειας.

Μειονεκτήματα του νέου συστήματος διαχείρισης:

Αλλαγή υπάρχοντος συστήματος συλλογής και μεταφοράς που πάντα προκαλεί

αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία

Πιθανόν να απαιτηθεί μεγάλος χρόνος υλοποίησης λόγω γραφειοκρατίας

9.6 ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ

Το πιλοτικό πρόγραμμα αναδιάρθρωσης της διαχείρισης ΑΣΑ που θα εφαρμοστεί στα τρία

δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Αθηναίων, εκτός από τα σημαντικά περιβαλλοντικά,

οικονομικά, κοινωνικά και διαχειριστικά οφέλη που θα επιφέρει, είναι όχι απλά συμβατό με

τις επιταγές του νέου, αυστηρότερου νομοθετικού πλαισίου για την Διαχείριση Αστικών

Αποβλήτων, αλλά προωθεί σε μέγιστο βαθμό την επιβαλλόμενη από την Ε.Ε. στρατηγική

ΔΣΑ, όπως αποτυπώνεται στο 6ο Πρόγραμμα δράσης για το Περιβάλλον (2002-2012) και

στις επτά επιμέρους θεματικές στρατηγικές του.

88

Συγκεκριμένα:

1. Είναι απόλυτα συμβατό με την ιεράρχηση των επιλογών διαχείρισης κατά σειρά

προτεραιότητας (πυραμίδα ιεράρχησης) σύμφωνα με την οδηγία 98/2008/ΕΚ. Οι

αρχές αυτές κατά σειρά προτεραιότητας είναι: Η πρόληψη και η μείωση της

ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων, Η ανάκτηση υλικών με σκοπό την

επαναχρησιμοποίηση, Η ανακύκλωση των υλικών αν δεν είναι δυνατή η

επαναχρησιμοποίηση, Η ανάκτηση ενέργειας, Η ασφαλής διάθεση των

υπολειμμάτων σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ).

2. Δεν έρχεται σε καμία αντίθεση με το ν. 4042/2012, με τον οποίο ενσωματώθηκε

στην ελληνική νομοθεσία η οδηγία 2008/98/ΕΚ

3. Βοηθάει αναμφισβήτητα προς την κατεύθυνση επίτευξης των στόχων της οδηγίας

1999/31/ΕC, όσων αφορά τα ποσοστά Βιοαποικοδομήσιμων Αστικών

Απορριμμάτων που οδηγούνται σε ΧΥΤΑ, ένας τομέας στον οποίο η Ελλάδα

εμφανίζεται ουραγός σε επίπεδο Ευρώπης (βλέπε διάγραμμα .1.).

4. Λειτουργεί προς τις κατευθύνσεις της Οδηγίας 2008/1/ΕΚ σχετικά με την

ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης (IPPC), όσον αφορά την

πρόληψη και ελαχιστοποίηση παραγόμενων ΑΣΑ.

5. Προωθεί έργα προς την κατεύθυνση της ολοκληρωμένης διαχείρισης (σταθμοί

μεταφόρτωσης, μονάδα ανάκτησης ενέργειας, κ.λπ.).

6. Συμμορφώνεται με τις οδηγίες εκτροπής συγκεκριμένων ρευμάτων αποβλήτων (π.χ.

βιοαποικοδομήσιμα).

7. Βοηθά στην επίτευξη στόχων σε επίπεδο εθνικού σχεδιασμού, όπως το κλείσιμο

παράνομων χώρων διάθεσης, μετάβαση από τους αρχικούς χώρους υγειονομικές

ταφής των απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) σε ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις διάθεσης

απορριμμάτων (ΟΕΔΑ), κ.λπ.

8. Συμπιέζει ως ένα βαθμό τις μη αειφόρες τάσεις παραγωγής περισσοτέρων αποβλήτων

ανά άτομο, μέσω της μείωσης της τελικής διάθεσης αποβλήτων προς απόθεση

(μικρότερο κλάσμα υπολειμμάτων).

9. Προωθεί την ανάκτηση ενέργειας μέσω ΑΠΕ, σύμφωνα με την Οδηγία 2009/28/ΕΚ

(ν. 4042/2012) σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες

πηγές.

89

10. Προωθεί την θεματική στρατηγική περί μετατροπής της Ευρώπης σε κοινωνία της

ανακύκλωσης, με την επιδίωξη της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων ή, στις

περιπτώσεις που δεν είναι εφικτό, της χρήσης τους ως πόρο.

11. Δεν αποκλείει την χώρα από την πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία της

Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επερχόμενη περίοδο 2014-2020, όπως έχουν

προειδοποιηθεί ότι θα αποκλειστούν τα κράτη-μέλη τα οποία θα συνεχίσουν να

έχουν την διαχείριση απορριμμάτων με κατασκευή και λειτουργία ΧΥΤΑ.

12. Ως πιλοτικό πρόγραμμα θα αναδείξει τυχόν αδυναμίες και αστοχίες του συστήματος

ώστε στην φάση της καθολικής εφαρμογής του στο σύνολο του Δήμου Αθηναίων

και σε άλλους δήμους να αποφευχθούν καθυστερήσεις οφειλόμενες σε

αναπροσαρμογές και διορθώσεις.

90

10 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Πίνακας 10. Σύγκριση υφιστάμενης και νέας διαχείρισης

Περιγραφή Μονάδες Υφιστάμενη

κατάσταση

Νέα

Κατάσταση Σημειώσεις

Ισοζύγιο

Μάζας t/έτος -109.798,03 - 194.536,87

Αρνητικό ισοζύγιο σημαίνει μείωση

ποσοτήτων αποβλήτων που οδηγούνται προς διάθεση στον

ΧΥΤΑ

Ισοζύγιο

Ενέργειας toe/έτος* 2.818,33 -47,28

Θετικό ισοζύγιο είναι η κατανάλωση ενέργειας. Αρνητικό ισοζύγιο αποτελεί την παραγωγή

ενέργειας από το σύστημα. Στην νέα κατάσταση η παραγωγή ενέργειας από βιοαποικοδομήσιμα θα καλύπτει πλήρως το ενεργειακό

αποτύπωμα του συνόλου της κατανάλωσης ενέργειας για την διαχείριση των αποβλήτων του

Δήμου Αθηναίων

Ατμοσφαιρική

Ρύπανση

(Άμεσες

Εκπομπές)

tCO2/έτος 9.771,84 18.021,74

Η αύξηση των εκπομπών προκύπτει από την επεξεργασία

της αναερόβιας χώνευσης και της παραγωγής ενέργειας με την

χρήση του παραγόμενου βιοαερίου

Ατμοσφαιρική

Ρύπανση

(Έμμεσες

Εκπομπές)

- 464,99

Επενδυτικό

Κόστος Ευρώ - 36.769.500,00

Λειτουργικό

Κόστος ευρώ/έτος 85.782.494,40 78.540.992,37

Έσοδα ευρώ/έτος -

5.177.360,05

Τα έσοδα της νέας κατάστασης προκύπτει από την πώληση

ηλεκτρικής ενέργειας, την πώληση των ανακτώμενων ανακυκλώσιμων υλικών και του εδαφοβελτιωτικού

* Tonne of Oil Equivalent. Ισοδύναμο κατανάλωσης ενός τόνου πετρελαίου. Τρόπος μέτρησης

ενεργειακής κατανάλωση με την ίδια μονάδα μέτρησης .

91

Όπως φαίνεται και εποπτικά από την παράθεση των παραμέτρων για τα δύο συστήματα

διαχείρισης (υφιστάμενο και νέο), η σύγκριση αποβαίνει συντριπτικά υπέρ του νέου

συστήματος, γεγονός αναμενόμενο αφού οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη

αναβαθμίσει τα δικά τους συστήματα διαχείρισης σε νέα, παραπλήσια του προτεινομένου,

προσαρμοσμένα βέβαια στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες και ιδιαιτερότητες. Να σημειωθεί ότι

η παραγωγή βιοαερίου επιτόπου στους ΧΥΤΑ, είχε ξεκινήσει στις μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ (σε

φάση παραγωγής και όχι σε φάση πιλοτικού προγράμματος) από την δεκαετία του 1990.

Ξεκινώντας την ανάγνωση του πίνακα από το ισοζύγιο μάζας, βλέπουμε ότι η ποσότητα των

υπολειμμάτων που θα οδηγούνται προς τελική διάθεση στον ΧΥΤΑ με το νέο σύστημα

διαχείρισης θα είναι περίπου 2 φορές λιγότερα από αυτά που οδηγούνται σήμερα. Αυτό δεν

μεταφράζεται μόνο σε χρήση λιγότερης γης για την απόρριψη, αλλά και σε οικονομία σε όλο

την κύκλο μεταφοράς και διαχείρισης όπως περιγράφηκε στο κεφάλαιο 7. Να σημειωθεί ότι

το αρνητικό πρόσημο σημαίνει αρνητικό ισοζύγιο μάζας, το οποίο με τη σειρά του σημαίνει

μείωση των ποσοτήτων των αποβλήτων που οδηγούνται προς διάθεση στον ΧΥΤΑ

Προχωρώντας στο ισοζύγιο ενέργειας, βλέπουμε την παράμετρο η οποία θα κάνει την

πραγματική διαφορά. Όταν σε μια δραστηριότητα έχουμε θετικό ισοζύγιο ενέργειας, σημαίνει

ότι κατά τη διάρκεια των διαδικασιών καταναλώνεται ενέργεια. Εδώ βλέπουμε ότι με το νέο

σύστημα διαχείρισης όχι μόνο καλύπτεται όλο το ενεργειακό ισοζύγιο, αλλά καταλήγουμε σε

αρνητικό πρόσημο, γεγονός που σημαίνει ότι το σύστημα θα παράγει περισσότερη ενέργεια

από αυτή που θα καταναλώνει. Έτσι και περιβαλλοντικά γίνεται μεγάλο βήμα αφού το

ενεργειακό αποτύπωμα του συνόλου της κατανάλωσης ενέργειας για την διαχείριση των

αποβλήτων του Δήμου Αθηναίων καλύπτεται πλήρως, αλλά και οικονομικό όφελςο υπάρχει

από την πώληση της επιπλέον ενέργειας.

Όσον αφορά τις ατμοσφαιρικές εκπομπές, εμφανίζονται αυξημένες όχι από την άυξηση

κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, αλλά από την επεξεργασία της αναερόβιας χώνευσης και

της παραγωγής ενέργειας με την χρήση του παραγόμενου βιοαερίου. Η αύξηση αυτή δεν

μπορεί να αποφευχθεί και είναι αποδεκτή συγκριτικά με τα υπόλοιπα οφέλη από την

εφαρμογή της νέας διαχείρισης.

Αν υποθέσουμε ότι το επενδυτικό κόστος για την υλοποίηση του νέου συστήματος

διαχείρισης θα ανέλθει μεταξύ 30 και 35 εκατομμυρίων ευρώ, ανεξάρτητα εάν το ποσόν

αυτό ή μέρος του προέλθει από χρηματοδότηση μέσω Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, είναι

εντυπωσιακό ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς η απόσβεση της επένδυσης θα γίνει μέσα

92

σε διάστημα μόλις 5-6 ετών, αφού υπάρχει κέρδος από το λειτουργικό κόστος περίπου

7.000.000 ευρώ και έσοδο από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας, ανακυκλώσιμων υλικών

και εδαφοβελτιωτικού ύψους περίπου 5.178.000 ευρώ.

Συμπερασματικά, το νέο πιλοτικό σύστημα διαχείρισης αποδεικνύεται μεγάλο

εκσυγχρονιστικό βήμα στο θέμα της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων στο Δήμο

Αθηναίων. Η συντριπτική υπεροπλία των σημαντικών πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει

έναντι των δευτερευούσης σημασίας μειονεκτημάτων, το καθιστά όχι μόνο προκρινόμενο

αλλά επιβεβλημένο σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα μετά την πιλοτική υλοποίησή του.

Ο λόγος που κάθε νέο σύστημα πρέπει και είναι ενδεδειγμένο να εφαρμόζεται πιλοτικά είναι

ότι με την πιλοτική εφαρμογή σε μικρή κλίμακα αναδεικνύονται τυχόν προβλήματα ή

αδυναμίες στην μέθοδο ή τον τρόπο της ανάπτυξής του, ώστε να υπάρχει περιθώριο για

διορθωτικές επεμβάσεις και τροποποιήσεις στην καθολική του εφαρμογή.

*Σημείωση: Στους υπολογισμούς πολλές φορές έχουν γίνει με νούμερα εντός του

εύρους διακύμανσης των ρεαλιστικών μεγεθών, αλλά πλησιέστερα στο worst case

scenario, ώστε τυχόν αποκλίσεις να προβούν προς όφελος του συστήματος.

93

11 ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ

Ήδη για την υλοποίηση του σχεδιασμού, ο Δήμος Αθηναίων με τις υπηρεσίες του έχει σε

εξέλιξη τις διαγωνιστικές διαδικασίες για την επιλογή αναδόχου αναφορικά με την κατασκευή

Σταθμού Μεταφόρτωσης στον Ελαιώνα, προμήθεια Κινητού Σταθμού Μεταφόρτωσης,

Προμήθεια Μέσων Προσωρινής Αποθήκευσης (κάδων) και υπογειοποίηση πενήντα (50)

συστοιχιών κάδων. Αντίστοιχα έχει ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία και βρίσκεται

στην φάση υλοποίησης το έργο της υπογειοποίησης είκοσι (20) απορριμματοκιβωτίων με

συμπίεση (press containers).

Η ολοκλήρωση του σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων του Δήμου Αθηναίων,

προϋποθέτει την κατασκευή και λειτουργία υποδομής για την επεξεργασία των

συλλεγόμενων απορριμμάτων [Διαλογή και Ανάκτηση Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) -

Αξιοποίηση Οργανικού κλάσματος με Αναερόβια Χώνευση]. Η υποδομή μπορεί να αποτελείται

από ένα ή/και δύο διακριτές κτιριολογικές εγκαταστάσεις, θα βρίσκεται στον ίδιο χώρο και θα

μπορεί να αναπτυχθεί σταδιακά.

11.1 ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ

ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ - ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ ΧΩΝΕΥΣΗΣ

ΟΡΓΑΝΙΚΟΥ ΚΛΑΣΜΑΤΟΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΆΤΩΝ

Οι απαιτούμενες ενέργειες προκειμένου να καταστεί εφικτή η υλοποίηση του σχεδιασμού,

είναι οι εξής:

1. Εξεύρεση του κατάλληλου χώρου. Όπως παρουσιάστηκε στο αντίστοιχο κεφάλαιο,

εξετάζονται δύο πιθανά σενάρια αγοράς κατάλληλων χώρων. Εναλλακτικά μπορεί να

εξετασθεί η πρόταση αγοράς υφιστάμενης και αδειοδοτημένης Μονάδας Διαλογής και

Ανάκτησης Υλικών, με επάρκεια και καταλληλότητα χώρου για την δημιουργία

εγκατάστασης Αναερόβιας Χώνευσης.

2. Εξασφάλιση επαρκούς πρώτης ύλης (υλικά προς ανακύκλωση και οργανικό κλάσμα

για τη λειτουργία της/τους. Αυτό όσον αφορά στα ανακυκλώσιμα υλικά εξασφαλίζεται

καθώς, ήδη λειτουργεί πρόγραμμα διαλογής στην πηγή (μπλέ κάδος), ενώ το

οργανικό κλάσμα πρόκειται να εξασφαλιστεί με την εφαρμογή του νέου πιλοτικού

προγράμματος διαχείρισης ΑΣΑ με την Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ), στο 1ο, 7ο και σε

94

στόχους υψηλής συγκέντρωσης του 3ου δημοτικού διαμερίσματος (π.χ. εστιατόρια

της περιοχής του Κεραμεικού). (Χρονική διάρκεια: 6 μήνες)

3. Φυσικοχημικές αναλύσεις των βιοαποβλήτων για τον υπολογισμό του ενεργειακού

δυναμικού τους. (Χρονική διάρκεια: 6 μήνες)

4. Διαδικασία αδειοδότησης έως τη λήψη της πολεοδομικής άδειας για την κατασκευή

και την ανέγερση της/των μονάδας/ων και των προβλεπομένων λειτουργιών.

(Χρονική διάρκεια: 5 μήνες) – Στη συνέχεια εξειδικεύονται οι επί μέρους εργασίες και

το κόστος ολόκληρης της διοικητικής αυτής φάσης

5. Διαδικασίες ένταξης έργων και επιλογής Αναδόχου/ων (3 μήνες).

6. Κατασκευή μονάδας Διαλογής και Ανάκτησης Ανακυκλώσιμων Υλικών, καθώς και

ξηρής ή υγρής αναερόβιας χώνευσης επιδεικτικού χαρακτήρα. (Χρονική διάρκεια:

περίπου 12 μήνες) – (δεν αναλύεται εδώ εκτός από τη Συγγραφή των Τευχών

Δημοπράτησης του έργου)

7. Διαδικασίες ωρίμανσης των έργων για περαιτέρω επέκταση της μονάδας (σύστημα

παρακολούθησης και ελέγχου της υφιστάμενου συστήματος ΔσΠ-μονάδα βιοαερίου,

εφαρμογή του συστήματος ΔσΠ και στα υπόλοιπα δημοτικά διαμερίσματα, κατάρτιση

εθελοντικών συμφωνιών με διαφορετικές ομάδες παραγωγών αποβλήτων

(εστιατόρια, ξενοδοχεία).

Στη συνέχεια, αναλύεται το σημείο 4, δηλαδή η διαδικασία αδειοδότησης, και το

κομμάτι της Συγγραφής τευχών Δημοπράτησης, στο σημείο 5.

Όσον αφορά το σημείο .4., οι Ενέργειες/Μελέτες για την προδιαγραφή και την αδειοδότηση

του έργου από τις συναρμόδιες υπηρεσίες θα μπορούσαν να περιγραφούν σύμφωνα με τα

χρονικά στάδια τα οποία ακολουθούν:

Πρώτο Στάδιο – Χρήση Γης/ Άδεια Παραγωγής

Πρώτο βήμα αποτελεί η εξασφάλιση της γής (ολοκλήρωση διαδικασιών εκμίσθωσης-

παραχώρησης του οικοπέδου και χωροθέτησης του έργου) και η συμβατότητα χρήσης γης

του συγκεκριμένου οικοπέδου για την προβλεπόμενη χρήση λειτουργίας του ΚΔΑΥ και της

μονάδας αναερόβιας χώνευσης.

Επόμενο και σημαντικό βήμα για την λειτουργία της μονάδας αναερόβιας χώνευσης είναι η

έκδοση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ (αρμόδια αρχή ΡΑΕ). Να σημειωθεί

ότι έργα με εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ μικρότερη του 1 MWe δικαιούνται εξαίρεσης., και

απλά υποβάλλεται αίτηση στην ΡΑΕ για την έκδοση βεβαίωσης εξαίρεσης.

95

Δεύτερο Στάδιο – Κατάθεση φακέλων ΜΠΕ/Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων

Μετά την έκδοση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (που αφορά μόνο την μονάδα

βιοαερίου) ακολουθούν οι διαδικασίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Στο στάδιο αυτό θα

απαιτήσει την κατάθεση των απαιτούμενων μελετών για την περιβαλλοντική αδειοδότηση

των δύο μονάδων. Η διαδικασία θα ακολουθηθεί ξεχωριστά για κάθε μονάδα. Για την

περιβαλλοντική αδειοδότηση όλων των έργων παραγωγής βιοαερίου με εγκατεστημένη

ισχύ > 0,5 MWe είναι υποχρεωτική η εκπόνηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

και η υποβολή αυτής στην αρμόδια αρχή της Περιφέρειας. Σύμφωνα με τη διαδικασία

υποβάλλεται αίτηση στην αρμόδια αρχή της Περιφέρειας, στη οποία επισυνάπτεται σύντομη

τεχνική περιγραφή του έργου καθώς και η ΜΠΕ ώστε να αποδεικνύεται η εγκυρότητα του

έργου. Τα περιεχόμενα της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων καθορίζονται από την

ισχύουσα νομοθεσία.

Μετά την έγκριση των ΜΠΕ θα εκδοθεί από την αρμόδια αρχή οι Αποφάσεις Έγκρισης

Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για τις δύο μονάδες. Η έκδοση των ΑΕΠΟ αναφέρεται ως το

1ο Ορόσημο για την αδειοδοτική διαδικασία (Ο1)

Τρίτο Στάδιο - χορήγηση άδειας σύνδεσης (αφόρα μόνο την μονάδα αναερόβιας

χώνευσης)

Το επόμενο στάδιο της αδειοδότησης για την μονάδα αναερόβιας χώνευσης είναι η

χορήγηση άδειας σύνδεσης στο δίκτυο από τη ΔΕΗ. Για την εν λόγω έγκριση απαιτείται

εκπόνηση μελέτη διασύνδεσης, η οποία περιλαμβάνει την τεχνική περιγραφή της

εγκατάστασης και δίνει έμφαση στον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό που απαιτείται για τη

σύνδεση της εγκατάστασης στο δίκτυο της ΔΕΗ. Η έκδοση της μόνιμης άδειας σύνδεσης

χαρακτηρίζεται ως Ορόσημο 2 (Ο2) για την αδειοδοτική διαδικασία.

Το στάδιο αυτό δεν αφορά την μονάδα ΚΔΑΥ.

Τέταρτο Στάδιο – έκδοση άδειων εγκατάστασης

Στο τέταρτο στάδιο, και έχοντας εξασφαλίσει όλες τις παραπάνω εγκρίσεις, ο φορέας

διαχείρισης μπορεί να αιτηθεί την έκδοση των Άδειων Εγκατάστασης για τις δύο μονάδες. Οι

Άδειες Εγκατάστασης δίνουν τη δυνατότητα οριστικής χωροθέτησης των μονάδων και δίνει

την δυνατότητα για την έναρξη κατασκευής τους. Η έκδοση των άδειων εγκατάστασης

96

χαρακτηρίζεται ως Ορόσημο 3 (Ο3) για την αδειοδοτική διαδικασία. Οι Άδειες Εγκατάστασης

θα εκδοθούν σε συνεργασία με τον/τους Ανάδοχους των έργων.

Πέμπτο Στάδιο – έκδοση οικοδομικής άδειας

Στη συνέχεια εκπονούνται όλες οι απαραίτητες μελέτες για την έκδοση των Οικοδομικών

Άδειών από το/τα αρμόδια πολεοδομικά γραφεία. (Ορόσημο 4, Ο4). Με την έκδοση των

οικοδομικών άδειων είναι δυνατό να αρχίσουν οι προγραμματισμένες εργασίες για την

ανέγερση και θέση σε λειτουργία ου Κέντρου διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) και

του σταθμού βιοαερίου. Οι Οικοδομικές Άδειες θα εκδοθούν σε συνεργασία με τον/τους

Ανάδοχους των έργων.

Έκτο Στάδιο – έκδοση άδειας λειτουργίας / άδειας διαχείρισης στερεών

αποβλήτων

Μετά την έκδοση των οικοδομικών άδειων και την ολοκλήρωση της κατασκευής των

μονάδων εκδίδονται και οι Άδειες Λειτουργίας από την αρμόδια αρχή της Περιφέρειας.

Επιπρόσθετα θα απαιτηθεί και η έκδοση των Άδειων Διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Οι

Άδειες Λειτουργίας και οι Άδειες Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων θα εκδοθούν σε

συνεργασία με τον/τους Ανάδοχους του έργου.

Τέλος για την έναρξη λειτουργίας των μονάδων θα πρέπει να υπάρχει βεβαίωση για την

ολοκλήρωση των εργασιών από την πολεοδομία. Ειδικά για την μονάδα αναερόβιας

χώνευσης θα πρέπει να έχει υπογραφεί η σύμβαση πώλησης με τον ΛΑΓΗΕ.

Για έργα ΑΠΕ (μονάδα αναερόβιας χώνευσης)που εξαιρούνται της υποχρέωσης λήψης άδειας

παραγωγής επισημαίνονται τα εξής σχετικά με την προσφορά σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ

(Αρμόδιος Διαχειριστής):

Ο Αρμόδιος Διαχειριστής, προκειμένου να χορηγήσει προσφορές σύνδεσης, δεν

προβαίνει σε εξέταση και έλεγχο των υποβληθεισών αιτήσεων πέραν του εάν οι

σκοπούμενοι σταθμοί θα χρησιμοποιούν πρώτη ύλη που εμπίπτει στις προβλέψεις της

κείμενης νομοθεσίας και όσων προβλέπονται από τους Κώδικες, για την εκτίμηση των

επιπτώσεων από τη λειτουργία των εγκαταστάσεων τους στο ηλεκτρικό σύστημα.

Προσφορά σύνδεσης ισχύς 6 μηνών από οριστικοποίησή της.

97

Ενεργοποίηση σύνδεσης σταθμού εντός 18 μηνών από σύμβαση σύνδεσης, άλλως η

διαθέσιμη ισχύς κατανέμεται σε άλλο ενδιαφερόμενο (κατάπτωση εγγυητικής).

Στη συγκεκριμένη περίπτωση του υπό μελέτη έργου μονάδας ξηρής ή υγρής αναερόβιας

χώνευσης στο Δήμο Αθηναίων η εγκατεστημένη ισχύ θα είναι σύμφωνα με όλες τις

εκτιμήσεις < 1 ΜW. Η αδειοδοτική διαδικασία με τα επί μέρους στάδια της παρατίθεται

διαγραμματικά στο Σχήμα 11.1. που ακολουθεί.

98

Αποδοχή προσφοράς σύνδεσης / προσκόμιση

εγγυητικής δαπάνη έργων σύνδεσης

έναρξη εργασιώνπρομήθεια, εγκατάστασηθέση σε λειτουργία

Ενεργοποίηση σύνδεσης

Σύμβαση πώλησης (ΛΑΓΗΕ)

Σύμβαση σύνδεσης

Δεσμευτική προσφορά σύνδεσης

Μη οριστική μη δεσμευτική

προσφορά σύνδεσης

ΔΕΔΔΗΕ

Υποβολή Φακέλου ΜΠΕ Διαδικασία ΠΠΠΑ (προαιρετική)Γνωμοδοτήσεις απόΥπηρεσίεςΠράξη Χαρακτηρισμού

ΥποβολήΔήλωσης

ετοιμότητας στο ΔΕΔΔΗΕ

Κατασκευή διασύνδεσης

Έλεγχος νόμιμης χρήσης θέσης εγκατάστασης

ΕΠΟ

Περιβαλλοντική Αρχή:

ΠΕΧΩ/Αποκεντρωμένη Διοίκηση

Διαδικασία αδειοδότησηςγια έργα βιοαερίου από απόβλητα που απαλλάσσονται της υποχρέωσης έκδοσης άδειας παραγωγής (< 1 ΜWe)

Υποβολή φακέλου μελετών έργου•Αρχιτεκτονικά•Στατικά•Η/Μ•Ενεργητική, Παθητική Πυροπ/σία•Αέριο

Πολεοδομία Οικοδομική άδεια

Υποβολή αίτησηςγια τη χορήγηση

προσφοράςσύνδεσης

Διεύθυνση Ανάπτυξης

Περιφέρειας

Άδεια διαχείρισης αποβλήτων

Άδεια Εγκατάστασης

Υποβολή αίτησης για τη χορήγηση άδειας

εγκατάστασης

Διεύθυνση Υγειονομικού

Υποβολή αίτησης για τη χορήγηση άδειας

διαχείρισης στερεών αποβλήτων

- Πιστοποητικό πυροπροστασίας- Πιστοποητικό υδραυλ. δοκιμών- Άδεια διάθεσης αποβλήτων

Διεύθυνση Ανάπτυξης

Περιφέρειας

Άδεια Λειτουργίας

Ο1

Ο3

Ο4

Ο2

Διαδικασία αδειοδότησης έως την έναρξη εργασιών του έργου

Σχήμα 11.1. Αδειοδοτική διαδικασία για έργα βιοαερίου από απόβλητα, χωρίς υποχρέωση

έκδοσης άδειας παραγωγής (<1 MW). Αφορά την μονάδα αναερόβιας χώνευσης.

Τονίζεται ότι οι αδειοδοτικές διαδικασίες έχουν αντικείμενο μετά την ολοκλήρωση της

μίσθωσης-παραχώρησης του γηπέδου εγκατάστασης της μονάδας στον Κύριο του Έργου.

Όσον αφορά το σημείο .5., η σύνταξη των τευχών δημοπράτησης αποτελούν ένα κρίσιμο

προαπαιτούμενο έργο, σύμφωνα με το οποίο η διαδικασία προκήρυξης και δημοπράτησης

του έργου θα διεξαχθεί απρόσκοπτα και σύμφωνα με σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις:

Ενδεικτικά, θα περιλαμβάνουν επί μέρους άρθρα στα οποία θα αναφέρονται τα κάτωθι:

99

Άρθρο 1. Αναθέτουσα αρχή

Άρθρο 2. Είδος διαγωνισμού

Άρθρο 3. Ισχύουσες διατάξεις

Άρθρο 4. Αντικείμενο δημοπρασίας

Άρθρο 5. Προϋπολογισμός

Άρθρο 6. Ημερομηνία αποστολής της προκήρυξης

Άρθρο 7. Χρόνος προμηθείας - παραλαβής υλικών

Άρθρο 8. Χρηματοδότηση - πληρωμές

Άρθρο 9. Κυρώσεις - πρόστιμα

Άρθρο 10. Δικαιούμενοι συμμετοχής

Άρθρο 11. Κατάλογος συμβατικών τευχών - σειρά ισχύος

Άρθρο 12. Χορήγηση τευχών

Άρθρο 13. Εγγυήσεις

Άρθρο 14. Σύνταξη προσφοράς

Άρθρο 15. Φάκελος 1 - δικαιολογητικών

Άρθρο 16. Φάκελος 2 - οικονομικής προσφοράς

Άρθρο 17. Χρόνος ισχύος προσφορών

Άρθρο 18. Τόπος-χρόνος διαγωνισμού- παραλαβής προσφορών

Άρθρο 19. Διαδικασία υποβολής προσφορών-αποσφράγιση

Άρθρο 20. Πρόσφυγες

Άρθρο 21. Έγκριση αποτελέσματος δημοπρασίας-ακύρωση

Άρθρο 22. Σύμβαση προμήθειας - εγγύηση καλής εκτέλεσης

Άρθρο 23. Λοιπές διατάξεις

100

11.2 ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΟ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ

Το εκτιμώμενο χρονοδιάγραμμα (σε μήνες) παρατίθεται στον Πίνακα 11.1. που ακολουθεί.

Τα κύρια ορόσημα για την αδειοδοτική διαδικασία (αναφέρονται και παραπάνω, βλ. Σχήμα

11.1) συνοψίζονται στα εξής:

Ο1: Στον τρίτο μήνα (3ο) έκδοση ΑΕΠΟ

Ο2: Στον τρίτο μήνα (3ο) χορήγηση προσωρινής άδειας σύνδεσης (από το ΔΕΔΗΕ)

Ο3: Στον τέταρτο μήνα (4ο) αίτηση και χορήγηση άδειας εγκατάστασης (σε συνεργασία με

τον Ανάδοχο του έργου)

Ο4: Στον πέμπτο μήνα (5ο) χορήγηση πολεοδομικής άδειας (από τον Ανάδοχο του έργου).

101

Πίνακας 11.1: Εκτιμώμενο χρονοδιάγραμμα του έργου

Χρονοδιάγραμμα έργου (μήνες)1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Πιλοτικό πρόγραμμα εφαρμογής συστήματος ΔσΠ

Φυσικοχημικές αναλύσεις βιοαποβλήτων

Αδειοδοτήσεις

Τεύχη Προδιαγραφών-Επιλογή Ιδιώτη

Εκπόνηση οριστικών μελετών

Κατασκευή μονάδας ξηρής αναερόβιας

χώνευσης & θέση της σε αποδοτική λειτουργία

Λειτουργία μονάδας επιδεικτικού χαρακτήρα

Επέκταση επιδεικτικού έργου Μετά από δύο έτη από την εφαρμογή του επιδεικτικού έργου

Έκδοση Πολεοδομικής ΆδειαςΆδεια Σύνδεσης και ΑΕΠΟ

Άδεια εγκατάστασης

Ολοκλήρωση Διακήρυξης-Δημοσίευση

Επιλογή Ιδιώτη

Έναρξη εργασιών κατασκευής μονάδας

Ολοκλήρωση κατασκευής μονάδας

Όπως παρουσιάζεται στον Πίνακα 11.1. ο απαιτούμενος χρόνος για τα κυριότερα σημεία της

αδειοδοτικής διαδικασίας (ΑΕΠΟ και Προσφορά Σύνδεσης) προσδιορίζεται κατ’ εκτίμηση

στους έξη (6) μήνες και προϋποθέτει:

την ολοκλήρωση των διαδικασιών μίσθωσης-παραχώρησης της έκτασης

(γηπέδου/οικοπέδου) εγκατάστασης της μονάδας

σημαντική συνδρομή – κυρίως σε επίπεδο διοικητικής και θεσμικής υποστήριξης –

από τις υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων.

102

12 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Μελέτη Αξιολόγησης Μεθόδων Επεξεργασίας Σύμμεικτων

Απορριμμάτων Στο Νομό Αττικής, Ελληνική Δημοκρατία, Περιφέρεια

Αττικής, Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων & Κοινοτήτων Ν. Αττικής., Κ/Ξ

ENVIROPLAN AE, EΠΕΜ Α.Ε., Ι ΦΡΑΝΤΖΗΣ & Συνεργάτες Ε.Π.Ε, ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Σ.Μ Α.Ε., 2008

2. ΠΕΣΔΑ Αττικής, 2008

3. Μελέτη για τα βιοαπόβλητα του Δήμου Αθηναίων, Εταιρεία Ανάπτυξης

και Τουριστικής προβολής Αθηνών, εθνικό κέντρο ερευνάς & τεχνολογικής

ανάπτυξης Ινστιτούτο χημικών διεργασιών και ενεργειακών πόρων.

4. Δήμος Αθηναίων, Διεύθυνση Καθαριότητας – Ανακύκλωσης & Συντήρησης

Μηχανολογικού Εξοπλισμού. Διαχείριση Αποβλήτων στο Δήμο Αθηναίων,

Απολογισμός 2012.

5. “Integrated solid waste management – Engineering principles and

management issues”Tchobanoglous G., H. Theisen and S. Vigil, McGraw-

Ηill, New York, 1993.

6. «Αναερόβια Επεξεργασία Αστικών Στερεών Αποβλήτων: Εξέλιξη Και

Προοπτικές», Γιαννόπουλος Δ., Βουδριάς Ε., Αϊβαζίδης Α. , Τμήμα

Μηχανικών Περιβάλλοντος, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ηeleco ’05,

TEE, Αθήνα 2005

7. Μελέτη ΣΜΑ Δήμου Αθηναίων (χωρίς έτος)

8. “Biodegradable municipal waste management in Europe – Part3:

Technology and market issues”, Topic report No 15/2001. European

Environment agency, Copenhagen, EEA, (2002). Denmark.

http://reports.eea.eu.int/topic_report_2001_15/en/part3

103

9. “Biogas upgrading and utilization”. In: Task 24: Energy from biological

conversion of organic waste. International Energy Agency- Bioenergy. IEA-

Bioenergy (a) (without year):

10. “Περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων”. Κοινοτική Οδηγία

1999/31/ΕΚ: http://www.novaenergie.ch/iea-bioenergy-

task37/publicationspublic. htm

11. “Anaerobic digestion of biodegradable organics in municipal solid

wastes” Verma S,. Thesis for the Master of Science Degree in Earth

Resources Engineering. Advisor: Prof. N. J. Themelis. Columbia University,

2002. http://www.seas.columbia.edu/ earth/vermathesis.pdf

12. Material Resources and Waste , EEA (European Environment Agency),

2012

13. United States Environmental Protection Agency, EPΑ, 2009 www.epa.gov

14. IEA-Bioenergy (a) (without year): “Biogas upgrading and utilization”. In:

Task 24: Energy from biological conversion of organic waste. International

Energy Agency- Bioenergy.

15. “Products, impacts and economy of anaerobic digestion of OFMSW”.

Edelmann W. In: Mata-Alvarez J. (Ed.) Biomethanization of the organic

fraction of municipal solid waste, pp.265-301. IWA Publishing, 2003

Επίσης χρησιμοποιήθηκαν πληροφορίες από τους ιστοτόπους:

ΥΠΕΚΑ http://www.ypeka.gr/

ΕΛΣΤΑΤ http://www.statistics.gr

Εθνικό Τυπογραφείο http://www.et.gr/