ΥΓΕΙΑ_02_08_2012

4
Τ ο καλοκαίρι θεωρείται η κατεξοχήν εποχή του σεξ – συχνά με νέους, περιστα- σιακούς ερωτικούς συντρό- φους. Ωστόσο, από τους σεξουαλικά ενεργούς Eλληνες τουλάχιστον τέσ- σερις στους δέκα ενηλίκους και ένας στους δύο εφήβους απολαμβάνουν το σεξ δίχως προφυλάξεις, με συνέ- πεια να κινδυνεύουν να μολυνθούν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νο- σήματα. Ο παθολόγος - λοιμωξιολόγος Μάρι- ος Λαζανάς, διευθυντής του Γ' Πα- θολογικού Τμήματος της Μονάδας Λοιμώξεων στο Νοσοκομείο Ερυθρός Σταυρός και ο κ. Δημήτρης Ρηγό- πουλος, αναπληρωτής καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστη- μίου Αθηνών, εξηγούν τι συνέπειες μπορεί να έχει η μόλυνση με κάποιο από αυτά. E Ποια είναι τα πιο συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα; A Τα πιο συχνά είναι τα οξυτενή κονδυλώματα και ο έρπης των γεννητικών οργάνων. Ακολουθούν οι χλαμυδιακές, οι τριχομοναδικές και οι γονοκοκκικές λοιμώξεις και, σε ειδικές κατηγορίες ατόμων, η αυ- ξανόμενη σε ποσοστά σύφιλη, οι ηπατίτιδες και η HIV λοίμωξη – AIDS. E Με ποιους τρόπους μεταδί- δονται; A Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι η σεξουαλική επαφή. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο έρπης και η σύφιλη μπορεί να μεταδοθούν με απλή επαφή εάν σε κάποιο σημείο έχει καταστραφεί το δέρμα (λύση συνεχείας δέρματος), ενώ η σύφιλη, οι ηπατίτιδες και η HIV λοίμωξη - AIDS μπορούν να μεταδοθούν και με το αίμα. E Ποιο είναι το πιο χαρακτηρι- στικό σύμπτωμά τους; A Ο έρπης των γεννητικών οργά- νων εμφανίζεται σαν μικρές «φουσκάλες» με υγρό που βρίσκονται πάνω σε μια κόκκινη «βάση». Οι «φου- σκάλες» αυτές μπορεί να σπάσουν προκαλώντας μικρές πληγές. Ο ασθε- νής μπορεί επίσης να έχει αίσθημα καύσου, φαγούρα, τσούξιμο και μού- διασμα. Τα οξυτενή κονδυλώματα δημιουργούν μικρά εξογκώματα (εκ- βλαστήσεις) που μοιάζουν σαν μικρά κουνουπίδια. Οι χλαμυδιακές και τρι- χομοναδικές λοιμώξεις προκαλούν λευκόρροια (αποβολή λευκωπού υγρού) από την ουρήθρα ή τον τρά- χηλο, αίσθημα καύσου και στον άντρα βαλανοποσθίτιδα. Η γονοκοκκική λοίμωξη (ή βλεννόρροια) προκαλεί έντονο αίσθημα καύσου και αποβολή κιτρινωπού, παχύρρευστου υγρού. Η σύφιλη εκδηλώνεται συνήθως σαν μια ανώδυνη, με βαθύ κόκκινο χρώμα, σκληρή πληγή και λεμφαδενίτιδα. Στις ηπατίτιδες εμφανίζονται κακουχία, ανορεξία, έμετοι και κίτρινο χρώμα στα μάτια. Τέλος, η αρχική μόλυνση από τον ιό HIV εκδηλώνεται ως ιογε- νής λοίμωξη, με πυρετό, καταβολή των δυνάμεων και διόγκωση λεμφα- δένων. E Τι συνέπειες μπορεί να έχει η καθυστέρηση της θεραπείας; A Στις ερπητικές λοιμώξεις η κα- θυστέρηση έχει ως επακόλουθο παράταση της συμπτωματολογίας και διασπορά του ιού στους ερωτικούς συντρόφους. Στις λοιμώξεις από τους ιούς των κονδυλωμάτων απαιτείται ιδιαίτερη παρακολούθηση γιατί ορι- σμένα στελέχη (περίπου το 10%) είναι καρκινογόνα. Οι παραμελημένες χλα- μυδιακές και γονοκοκκικές λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονώδη νόσο της πυέλου, σαλπιγγίτιδα και προστατίτιδα, ενώ σε σπάνιες περι- πτώσεις μπορεί να υπάρξει στείρωση. Η σύφιλη μπορεί να προσβάλει τα αγγεία και τον εγκέφαλο, ενώ μια έγκυος με λανθάνουσα σύφιλη μπορεί να μεταδώσει τη νόσο στο έμβρυο. Οι οξείες ηπατίτιδες μπορεί να γίνουν χρόνιες. Τέλος, η HIV λοίμωξη, εάν δεν θεραπευτεί εγκαίρως, απειλεί τη δημόσια υγεία αλλά και τον ίδιο τον ασθενή, διότι η εξέλιξή της είναι θα- νατηφόρα. E Τι νεότερα υπάρχουν στον τομέα της θεραπείας τους; A Νεότερα θεραπευτικά δεδομέ- να υπάρχουν για την HIV λοί- μωξη, με νέους φαρμακευτικούς συνδυασμούς σε ένα χάπι, ενώ πρό- κειται να κυκλοφορήσει ένας νέος φαρμακοενισχυτής των αναστολέων πρωτεάσης. Πρόσφατα, εξάλλου, η Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ συμπεριέλαβε στις ενδείξεις χρήσεως ενός αντιρετροϊ- κού φαρμάκου, του Truvada, την προληπτική χρήση πριν από το σεξ σε συνδυασμό με τη χρήση προφυ- λακτικού για άτομα υψηλού κινδύνου. Η έγκριση αυτή προκαλεί ενστάσεις διότι υπάρχει φόβος πως θα παρα- μεληθεί η χρήση του προφυλακτικού, με συνέπεια τη μετάδοση άλλων σε- ξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημά- των αλλά και της ίδιας της HIV λοίμωξης επειδή, στην καλύτερη πε- ρίπτωση, η προστασία που παρέχει το φάρμακο ανέρχεται στο 75%. Τέ- λος, υπάρχει πιθανότητα εμφάνισης αντοχής του HIV στο Truvada. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΡΔΙΑΣ Το ντόπινγκ και η καρδιά Π ίσω από τη διεθνή ορολογία ντόπινγκ υποκρύπτεται η έν- νοια όλων των δραστικών ουσιών που επιδρούν στα κύτταρα του οργανισμού με στόχο να μεγιστο- ποιήσουν τη λειτουργία τους. Ει- δικότερα, εάν πρόκειται για μυϊκά κύτταρα, τα κύτταρα αυτά υπερτρέ- φονται και έτσι αυξάνεται η ένταση της συστολής των μυών. Την ιδιό- τητα αυτή εκμεταλλεύεται η ιατρική και ειδικότερα η καρδιολογία όταν θέλει να ενισχύσει την ένταση της συστολής της καρδιάς (μυοκάρ- διο). Η χορήγηση των ουσιών αυτών προκαλεί αύξηση της έντασης και της ταχύτητας της συστολής των υγιών μυοκαρδιακών κυττάρων, με αποτέλεσμα να καλύπτεται η αδυναμία των κατεστραμμένων μυ- οκαρδιακών κυττάρων, με στόχο να συμβάλουν στη φυσιολογική κατά το δυνατόν απόδοση της καρδιάς. Αυτό συμβαίνει κατεξοχήν στην καρδιακή ανεπάρκεια οποιασδήπο- τε αιτιολογίας, όπου ο καρδιακός μυς (μυοκάρδιο) συνεχώς καταστρέ- φεται και τα μυοκαρδιακά κύτταρα άλλα έχουν νεκρωθεί, άλλα έχουν υποστεί σοβαρές βλάβες, ενώ άλλα παραμένουν υγιή. Κλασικές ουσίες που χρησιμοποι- ούνται είναι τα λεγόμενα ινότροπα φάρμακα, τα αναβολικά, τα ανδρο- γόνα και η ορμόνη ερυθροποιητίνη που φυσιολογικά παράγεται στους νεφρούς και η οποία φυσιολογικά διεγείρει τα κύτταρα του μυελού των οστών για να παράγουν αίμα. Στην καρδιακή ανεπάρκεια, που στα τελικά της στάδια συνοδεύεται και με αναιμία, η ερυθροποιητίνη αυξάνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και βελτιώνει τόσο την αναιμία όσον και την ένταση της συστολής της καρδιάς. Τη δράση της ερυθροποι- ητίνης στο μυοκάρδιο, που είναι ανάλογη και με τη δράση της σε όλους τους μυς του οργανισμού, «εκμεταλλεύονται» με την κακή έννοια του όρου όλοι όσοι θέλουν να αυξήσουν τις αθλητικές τους Του καθηγητή Δημήτρη Κρεμαστινού ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ρούλα Τσουλέα Στη σελίδα 2 ένα κατατοπιστικό γράφημα Η εποχική έξαρση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και οι κανόνες προστασίας Οι καλοκαιρινοί έρωτες κρύβουν παγίδες ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ: Πέμπτη 2 Aυγούστου 2012 À À ΔΕΡΜΑ Οταν η φαγούρα είναι χρόνια σελ. 3 À ΄ÀÀσυνεχεια σTη σελιδα 4

Transcript of ΥΓΕΙΑ_02_08_2012

Page 1: ΥΓΕΙΑ_02_08_2012

Τ ο καλοκαίρι θεωρείται η κατεξοχήν εποχή του σεξ – συχνά με νέους, περιστα-σιακούς ερωτικούς συντρό-

φους. Ωστόσο, από τους σεξουαλικά ενεργούς Eλληνες τουλάχιστον τέσ-σερις στους δέκα ενηλίκους και ένας στους δύο εφήβους απολαμβάνουν το σεξ δίχως προφυλάξεις, με συνέ-πεια να κινδυνεύουν να μολυνθούν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νο-σήματα. Ο παθολόγος - λοιμωξιολόγος Μάρι-ος Λαζανάς, διευθυντής του Γ' Πα-θολογικού Τμήματος της Μονάδας Λοιμώξεων στο Νοσοκομείο Ερυθρός Σταυρός και ο κ. Δημήτρης Ρηγό-πουλος, αναπληρωτής καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστη-μίου Αθηνών, εξηγούν τι συνέπειες μπορεί να έχει η μόλυνση με κάποιο από αυτά.

E Ποια είναι τα πιο συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα

νοσήματα;

A Τα πιο συχνά είναι τα οξυτενή κονδυλώματα και ο έρπης των

γεννητικών οργάνων. Ακολουθούν οι χλαμυδιακές, οι τριχομοναδικές και οι γονοκοκκικές λοιμώξεις και, σε ειδικές κατηγορίες ατόμων, η αυ-

ξανόμενη σε ποσοστά σύφιλη, οι ηπατίτιδες και η HIV λοίμωξη – AIDS.

E Με ποιους τρόπους μεταδί-δονται;

A Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι η σεξουαλική επαφή. Σε

σπάνιες περιπτώσεις, ο έρπης και η σύφιλη μπορεί να μεταδοθούν με απλή επαφή εάν σε κάποιο σημείο έχει καταστραφεί το δέρμα (λύση συνεχείας δέρματος), ενώ η σύφιλη, οι ηπατίτιδες και η HIV λοίμωξη - AIDS μπορούν να μεταδοθούν και με το αίμα.

E Ποιο είναι το πιο χαρακτηρι-στικό σύμπτωμά τους;

A Ο έρπης των γεννητικών οργά-νων εμφανίζεται σαν μικρές

«φουσκάλες» με υγρό που βρίσκονται πάνω σε μια κόκκινη «βάση». Οι «φου-σκάλες» αυτές μπορεί να σπάσουν προκαλώντας μικρές πληγές. Ο ασθε-νής μπορεί επίσης να έχει αίσθημα καύσου, φαγούρα, τσούξιμο και μού-διασμα. Τα οξυτενή κονδυλώματα δημιουργούν μικρά εξογκώματα (εκ-βλαστήσεις) που μοιάζουν σαν μικρά κουνουπίδια. Οι χλαμυδιακές και τρι-χομοναδικές λοιμώξεις προκαλούν λευκόρροια (αποβολή λευκωπού υγρού) από την ουρήθρα ή τον τρά-χηλο, αίσθημα καύσου και στον άντρα βαλανοποσθίτιδα. Η γονοκοκκική λοίμωξη (ή βλεννόρροια) προκαλεί

έντονο αίσθημα καύσου και αποβολή κιτρινωπού, παχύρρευστου υγρού. Η σύφιλη εκδηλώνεται συνήθως σαν μια ανώδυνη, με βαθύ κόκκινο χρώμα, σκληρή πληγή και λεμφαδενίτιδα. Στις ηπατίτιδες εμφανίζονται κακουχία, ανορεξία, έμετοι και κίτρινο χρώμα στα μάτια. Τέλος, η αρχική μόλυνση από τον ιό HIV εκδηλώνεται ως ιογε-νής λοίμωξη, με πυρετό, καταβολή των δυνάμεων και διόγκωση λεμφα-δένων.

E Τι συνέπειες μπορεί να έχει η καθυστέρηση της θεραπείας;

A Στις ερπητικές λοιμώξεις η κα-θυστέρηση έχει ως επακόλουθο

παράταση της συμπτωματολογίας και διασπορά του ιού στους ερωτικούς συντρόφους. Στις λοιμώξεις από τους ιούς των κονδυλωμάτων απαιτείται ιδιαίτερη παρακολούθηση γιατί ορι-σμένα στελέχη (περίπου το 10%) είναι καρκινογόνα. Οι παραμελημένες χλα-μυδιακές και γονοκοκκικές λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονώδη νόσο της πυέλου, σαλπιγγίτιδα και προστατίτιδα, ενώ σε σπάνιες περι-πτώσεις μπορεί να υπάρξει στείρωση. Η σύφιλη μπορεί να προσβάλει τα αγγεία και τον εγκέφαλο, ενώ μια έγκυος με λανθάνουσα σύφιλη μπορεί να μεταδώσει τη νόσο στο έμβρυο. Οι οξείες ηπατίτιδες μπορεί να γίνουν χρόνιες. Τέλος, η HIV λοίμωξη, εάν

δεν θεραπευτεί εγκαίρως, απειλεί τη δημόσια υγεία αλλά και τον ίδιο τον ασθενή, διότι η εξέλιξή της είναι θα-νατηφόρα.

E Τι νεότερα υπάρχουν στον τομέα της θεραπείας τους;

A Νεότερα θεραπευτικά δεδομέ-να υπάρχουν για την HIV λοί-

μωξη, με νέους φαρμακευτικούς συνδυασμούς σε ένα χάπι, ενώ πρό-κειται να κυκλοφορήσει ένας νέος φαρμακοενισχυτής των αναστολέων πρωτεάσης. Πρόσφατα, εξάλλου, η Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ συμπεριέλαβε στις ενδείξεις χρήσεως ενός αντιρετροϊ-κού φαρμάκου, του Truvada, την προληπτική χρήση πριν από το σεξ σε συνδυασμό με τη χρήση προφυ-λακτικού για άτομα υψηλού κινδύνου. Η έγκριση αυτή προκαλεί ενστάσεις διότι υπάρχει φόβος πως θα παρα-μεληθεί η χρήση του προφυλακτικού, με συνέπεια τη μετάδοση άλλων σε-ξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημά-των αλλά και της ίδιας της HIV λοίμωξης επειδή, στην καλύτερη πε-ρίπτωση, η προστασία που παρέχει το φάρμακο ανέρχεται στο 75%. Τέ-λος, υπάρχει πιθανότητα εμφάνισης αντοχής του HIV στο Truvada.

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΡΔΙΑΣ

Το ντόπινγκκαι η καρδιά

Π ίσω από τη διεθνή ορολογία ντόπινγκ υποκρύπτεται η έν-

νοια όλων των δραστικών ουσιών που επιδρούν στα κύτταρα του οργανισμού με στόχο να μεγιστο-ποιήσουν τη λειτουργία τους. Ει-δικότερα, εάν πρόκειται για μυϊκά κύτταρα, τα κύτταρα αυτά υπερτρέ-φονται και έτσι αυξάνεται η ένταση της συστολής των μυών. Την ιδιό-τητα αυτή εκμεταλλεύεται η ιατρική και ειδικότερα η καρδιολογία όταν θέλει να ενισχύσει την ένταση της συστολής της καρδιάς (μυοκάρ-διο). Η χορήγηση των ουσιών αυτών προκαλεί αύξηση της έντασης και της ταχύτητας της συστολής των υγιών μυοκαρδιακών κυττάρων, με αποτέλεσμα να καλύπτεται η αδυναμία των κατεστραμμένων μυ-οκαρδιακών κυττάρων, με στόχο να συμβάλουν στη φυσιολογική κατά το δυνατόν απόδοση της καρδιάς. Αυτό συμβαίνει κατεξοχήν στην καρδιακή ανεπάρκεια οποιασδήπο-τε αιτιολογίας, όπου ο καρδιακός μυς (μυοκάρδιο) συνεχώς καταστρέ-φεται και τα μυοκαρδιακά κύτταρα άλλα έχουν νεκρωθεί, άλλα έχουν υποστεί σοβαρές βλάβες, ενώ άλλα παραμένουν υγιή.

Κλασικές ουσίες που χρησιμοποι-ούνται είναι τα λεγόμενα ινότροπα φάρμακα, τα αναβολικά, τα ανδρο-γόνα και η ορμόνη ερυθροποιητίνη που φυσιολογικά παράγεται στους νεφρούς και η οποία φυσιολογικά διεγείρει τα κύτταρα του μυελού των οστών για να παράγουν αίμα.

Στην καρδιακή ανεπάρκεια, που στα τελικά της στάδια συνοδεύεται και με αναιμία, η ερυθροποιητίνη αυξάνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και βελτιώνει τόσο την αναιμία όσον και την ένταση της συστολής της καρδιάς. Τη δράση της ερυθροποι-ητίνης στο μυοκάρδιο, που είναι ανάλογη και με τη δράση της σε όλους τους μυς του οργανισμού, «εκμεταλλεύονται» με την κακή έννοια του όρου όλοι όσοι θέλουν να αυξήσουν τις αθλητικές τους

Του καθηγητή Δημήτρη Κρεμαστινού

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ρούλα Τσουλέα

Στη σελίδα 2 ένα κατατοπιστικό γράφημα

Η εποχική έξαρση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και οι κανόνες προστασίας

Οι καλοκαιρινοί

έρωτεςκρύβουν

παγίδες

ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ:

Πέμπτη 2 Aυγούστου 2012

ÀÀΔΕΡΜΑΟταν η φαγούρα είναι χρόνια

σελ. 3

À ΄ÀÀσυνεχεια σtη σελιδα 4

Page 2: ΥΓΕΙΑ_02_08_2012

2/20 το θέμα Πέμπτη 2 Αυγούστου 2012

υγείαυγεία

Τα σεξουαλικώς µεταδιδόµενα νοσήµαταΕΛΛΑ∆Α

ΜΕΤΑ∆ΟΣΗ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ

HIV/AIDS (1984-2011)

11.492 οροθετικοί(φορείς του ιού HIV)

3.254 ασθενείς µε AIDS

954 νέοι φορείςτου ιού HIV (2011)

Χλαµυδιακέςλοιµώξεις (2010)

984 κρούσµατα

Γονόρροια (2010)

312 κρούσµατα

Σύφιλη (2010)

241 κρούσµατα

Νέοι 15-24 ετών

7,7%νέων φορέων του HIV (2011)

40% των κρουσµάτων γονόρροιας, (2009)

70% των κρουσµάτων χλαµυδιακών λοιµώξεων (2009)

Κονδυλώµατα

75-90% νέων ανδρών και γυναικών µολύνεται από ιό HPV

Τριχοµονάδες

1,5-2%των ενηλίκων στη ∆ύση είναι µολυσµένοι µετο υπαίτιο παράσιτο

Ηπατίτιδες

1 στους 12ζει µε χρόνια ηπατίτιδα Β ή C

Ερπης γεννητικών οργάνων

1 στα έξι άτοµα ηλικίας 14-49 ετών έχει µολυνθεί µε τοv ιό HSV-2

1 στους 3είναι µολυσµένος από τον ιό της ηπατίτιδας Β

HIV/AIDSΣεξουαλική επαφή (πρωκτική, κολπική, στοµατική) χωρίς προφυλακτικό

Κοινή χρήση αιχµηρών αντικειµένων (ξυραφάκια, βελόνες, σύριγγες)

Από οροθετική µητέρα στο νεογνό κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού και του θηλασµού

∆ΕΝ ΜΕΤΑ∆Ι∆ΕΤΑΙ µε καθηµερινή κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά, φιλί στο µάγουλο), κουνούπια ή άλλα έντοµα, κοινή χρήση οικιακών σκευών, σάλιο, δάκρυα, ιδρώτα, αέρα, νερό

Ηπατίτιδες B, C και D Σεξουαλική επαφή (πρωκτική, κολπική, στοµατική) χωρίς προφυλακτικό

Μολυσµένα σωµατικά υγρά (µολυσµένες σύριγγες, από µητέρα µε ηπατίτιδα Β σε παιδί, από µέλος της οικογένειας σε παιδί, µετάγγιση µολυσµένου αίµατος ή παραγώγων του κατά τη διενέργεια ιατρικών πράξεων)

Υπόλοιπα νοσήµαταΚατά κανόνα µε σεξουαλική επαφή.Σπάνια µε απλή επαφή (έρπητας,σύφιλη) ή δια τουαίµατος (σύφιλη)

Να βεβαιώνεστε ότι η συσκευασία του είναι άθικτη και δεν έχει περάσει η ηµεροµηνία λήξης

Να ανοίγετε τη συσκευασία προσεκτικά µε τα χέρια και όχι µε αιχµηρό αντικείµενο ή τα δόντια σας, διότι υπάρχει κίνδυνος να τρυπήσετε το προφυλακτικό.

Να ανοίγετε τη συσκευασία αµέσως πριναπό τη χρήση του, ειδάλλως είναι άχρηστοκαι πρέπει να το πετάξετε

Να φυλάσσετε τα προφυλακτικά σε δροσερό µέρος (όχι στο αυτοκίνητο, στην τσέπη του παντελονιού ή στο µπάνιο), διότι η θερµοκρασία µπορεί να τα καταστρέψει

Να προτιµάτε να αγοράζετεπροφυλακτικά από το φαρµακείο

Αν χρησιµοποιήσετε κάποιο λιπαντικό, να είναι υδατοδιαλυτό και όχι λιπαρό (π.χ. βαζελίνη ή άλλη λιπαρή κρέµα), και να χρησιµοποιείτε το λιπαντικό αφού πρώτα τοποθετήσετε το προφυλακτικό

Οταν τοποθετείτε το προφυλακτικό, να αφήνετε µπροστά χώρο περίπου 1,5 εκατοστού, για σπερµατικά υγρά για να µην σπάσει όταν θα γεµίσει

Να αφαιρείτε προσεκτικά το γεµάτο προφυλακτικό ενόσω το πέος είναι σε στύση, ώστε να µη διαφύγουν σπερµατικά υγρά

ΟΜΑ∆ΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝ∆ΥΝΟΥ

Ολα τα σεξουαλικώς ενεργά άτοµα, ανεξαρτήτως ηλικίας, ιδίως όταν αρχίζουν σε µικρή ηλικία σεξουαλικές επαφές ή/και έχουν πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους

Η ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΟΥ

ΠΗΓΗ: Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσηµάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), CDC (ΗΠΑ)

Page 3: ΥΓΕΙΑ_02_08_2012

The New York Times

Της Jane E. Brody

Ε νας στους πέντε ανθρώπους θα αναπτύξει κάποια στιγμή στη ζωή

του κνίδωση – μια αλλεργική αντί-δραση στο δέρμα που προκαλεί ένα χαρακτηριστικό εξάνθημα με «σπυρά-κια» λευκά στο κέντρο και κοκκινωπά στην περιφέρεια και συνοδεύεται από έντονο, συχνά ανυπόφορο κνησμό (φαγούρα).

Τα «σπυράκια» αυτά (οι ειδικοί τα αποκαλούν πομφούς) μπορεί να υπο-χωρήσουν ύστερα από λίγα λεπτά ή σε χρονικό διάστημα έως τρεις ημέ-ρες, ενώ εμφανίζονται με εξάρσεις και υφέσεις επί εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια.

Η κνίδωση πήρε το όνομά της από την τσουκνίδα (στα αρχαία ελληνικά ονομάζεται κνίδη) επειδή το εξάνθημα που προκαλεί σε πολλές περιπτώσεις μοιάζει με αυτό της τσουκνίδας. Στα λατινικά η κνίδη ονομάζεται urtica, γι’ αυτό η νόσος αποκαλείται συχνά και ουρτικάρια (urticaria). Στους πε-ρισσότερους ασθενείς η κνίδωση εμ-φανίζεται ξαφνικά, υποχωρεί γρήγορα (μέσα σε λιγότερο από έξι εβδομάδες) και συνήθως μπορεί να εντοπιστεί η αιτία της.

Τα πιο συνηθισμένα αίτια είναι κάθε είδους λοιμώξεις (συμπερι-λαμβανομένων των λοιμώξεων του αναπνευστικού), ορισμένα τρόφιμα (όπως τα καρύδια, τα φιστίκια, το ψά-ρι, τα οστρακόδερμα, τα αυγά και το γάλα), η λήψη ορισμένων φαρμάκων (όπως τα αντιβιοτικά, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και τα οπιοειδή), τα τσιμπήματα των εντόμων (κυρίως της σφήκας και της μέλισσας), αλλεργιο-γόνα όπως το λατέξ και η γύρη και η έκθεση σε ερεθίσματα όπως το ψύχος, η θερμότητα ή ακόμα και ο ιδρώτας.

Υπάρχουν λ.χ. ασθενείς που εμφα-νίζουν κνίδωση μόλις μπουν στο κρύο νερό της θάλασσας, άλλοι που παρου-σιάζουν το χαρακτηριστικό εξάνθημά της όταν εκτίθενται στον ήλιο και κά-ποιοι τρίτοι που «φουντώνουν» όταν το δέρμα τους εκτεθεί στον ψυχρό αέρα του χειμώνα.

Οπως εξηγεί ο νεοϋορκέζος δερ-ματολόγος δρ Βίνσεντ Σ. Μπελτράνι, στους ασθενείς των οποίων τα συ-

μπτώματα μπορούν εύκολα να απο-δοθούν σε συγκεκριμένη αιτία «η κνίδωση κατά κανόνα υποχωρεί μέσα σε λίγες ώρες από την απομάκρυνση του εκλυτικού παράγοντα».

Χρόνιες μορφέςΩστόσο, υπάρχουν αρκετές περιπτώ-σεις στις οποίες η κνίδωση δεν υπο-χωρεί μέσα σε λίγες εβδομάδες, αλλά

επιμένει στον χρόνο. Αυτές οι περι-πτώσεις αποτελούν τη χρόνια κνίδωση – και οι πιθανότητες να βρεθεί κάθε φορά η αιτία της είναι περιορισμένες, κατά τη δρα Σουπρίγια Βαρανταρα-γιούλου, αλλεργιολόγο στην κλινική Park Nicollet στη Μινεάπολις.

«Σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να εντοπιστεί η αιτία με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού από τον ασθενή», εξηγεί. «Συνήθως, όμως, η χρόνια κνίδωση θεωρείται ιδιοπαθής, δηλαδή αγνώστου αιτιολογίας».

Μελέτες έχουν δείξει πως σε πο-σοστό έως 40% των πασχόντων από χρόνια κνίδωση ο οργανισμός παρά-γει αντισώματα, τα οποία επιτίθενται στους ιστούς του σώματος – με άλλα λόγια, η κνίδωσή τους είναι αυτοάνοσο νόσημα. Οι ασθενείς αυτοί ή οι συγ-γενείς τους εξ αίματος είναι πιθανόν να πάσχουν και από άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως θυρεοειδοπάθεια, τύπου 1 διαβήτη ή λύκο. Περίπου 25% των πασχόντων από χρόνια κνίδωση έχουν θυρεοειδικά αντισώματα και πολλοί πάσχουν από δυσλειτουργία του θυρεοειδούς. Δυστυχώς, όμως, η

θεραπεία του θυρεοειδικού προβλή-ματος δεν εξουδετερώνει την κνίδω-ση, κατά την δρα Βαρανταραγιούλου. Σε αρκετές περιπτώσεις, εξάλλου, οι ασθενείς με κνίδωση έχουν και μια σχετιζόμενη διαταραχή που αποκα-λείται αγγειοοίδημα – μια διόγκωση των ιστών βαθιά στο δέρμα. Αν και το αγγειοοίδημα συνήθως δεν προ-καλεί κνησμό, μπορεί να προκαλέσει πόνο ή αίσθημα καύσου (κάψιμο). Το

αγγειοοίδημα συνήθως εκδηλώνεται στα χείλη, τα βλέφαρα, το πρόσωπο, τα χέρια, τα πόδια και τα γεννητικά όργανα. Μπορεί να εμφανιστεί ξαφ-νικά και να διαρκέσει από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, όταν εκδηλώνεται στη γλώσσα, χρειάζεται επείγουσα αντιμε-τώπιση, διότι η διόγκωσή της μπορεί να αποφράξει την αεροφόρο οδό και να προκαλέσει ασφυξία.

Θεραπεύοντας τις εξάρσειςΗ διάρκεια της χρόνιας κνίδωσης πα-ρουσιάζει μεγάλη διακύμανση. Οπως εξηγεί ο δρ Μπελτράνι, στους μισούς ασθενείς είναι 3-12 μήνες, αλλά επι-μένει έως 5 χρόνια στο 20% των ασθε-νών και επί 20 ή περισσότερα χρόνια στο 1,5%. Επιπλέον, ο ένας στους δύο ασθενείς θα παρουσιάζει στο πέρασμα του χρόνου σποραδικές υποτροπές του προβλήματός του.

Και οι δύο ειδικοί υπογραμμίζουν ότι δεν υπάρχει κάποια μαγική θεραπεία για την κνίδωση. Συνήθως χορηγού-νται αντιισταμινικά φάρμακα, μεμονω-μένα ή σε συνδυασμούς, αλλά μπορεί να χορηγηθούν ακόμα και φάρμακα για τις καούρες όπως η ρανιτιδίνη και η σιμετιδίνη, που έχουν αντιισταμινικές ιδιότητες, ή και αντικαταθλιπτικά όπως η δοξεπίνη, επειδή έχουν αντιισταμι-νικές και αντικνησμικές ιδιότητες.

Και πάλι, όμως, η χρόνια κνίδωση αποτελεί αληθινή πρόκληση, διότι «η ανυπόφορη φαγούρα μπορεί να τρελάνει τον ασθενή», τονίζει η δρ Βαρανταραγιούλου, ενώ δεν μπορεί να βρεθεί η αιτία της.

Σε κάθε περίπτωση, «με την προσεγ-μένη χρήση των κατάλληλων αντιιστα-μινικών, η νόσος μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο έως ότου υποχωρήσει μόνη της με τον καιρό».

Οταν η φαγούρα γίνεται χρόνιαΠώς αντιμετωπίζονται τα σοβαρότερα κρούσματα της δερματικής πάθησης που ονομάζεται κνίδωση

Σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να εντοπιστεί η αιτία της νόσου

Η σεξουαλική βία στα τουριστικά θέρετρα της Νότιας ΕυρώπηςE Τι γνωρίζουμε για τη

σεξουαλική βία ανάμεσα σε νέους τουρίστες;

A Οι τουριστικοί προορισμοί της Νότιας Ευρώπης είναι

θελκτικοί για τους νέους κυρίως λόγω του καλού κλίματος και της έντονης νυχτερινής ζωής που προσφέρουν. Σε σχετική μελέτη (Calafat, 2012), περίπου 6.834 ερωτηθέντες βρετανοί και γερμα-νοί τουρίστες που επισκέπτονταν πόλεις της Πορτογαλίας (Φάρο), της Ισπανίας (Πάλμα ντε Μαγιόρ-κα), της Ιταλίας (Βενετία), της Ελλάδας (Ηράκλειο Κρήτης) και

της Κύπρου (Λάρνακα) επέλεξαν τους προορισμούς τους για δύο βασικούς λόγους: 59% για το καλό κλίμα και 52% για τη νυχτερινή ζωή. Ωστόσο, η ίδια μελέτη έδειξε πως η νυχτερινή ζωή συνδέεται όχι μόνο με την κατάχρηση ουσι-ών από νέους που βρίσκονται σε διακοπές, αλλά με την πιθανότητα να υποστεί κάποιος σεξουαλική παρενόχληση ή μη συναινετική σεξουαλική επαφή. Συγκεκριμένα, το 9% των ερωτηθέντων δήλωσε σεξουαλική παρενόχληση στη διάρκεια των διακοπών (7% άν-δρες, 10% γυναίκες), ενώ στην Κρήτη και τη Μαγιόρκα το ποσο-

στό ήταν περίπου 15%. Επίσης, το 1,5% των ερωτηθέντων δήλω-σε ότι συμμετείχε σε μη συναινε-τικό σεξ.Οι παράγοντες που αύξαναν την πιθανότητα να έχει κάποιος υποστεί παρενόχληση ήταν το να είναι γυναίκα, να είναι ομο-φυλόφιλος ή αμφιφυλόφιλος, το να είναι τακτικά μεθυσμένος/η, να είναι χρήστης κοκαΐνης και να προτιμάει τα νυχτερινά μαγαζιά στα οποία ο κόσμος μεθάει ή στα οποία υπάρχουν ευκαιρίες για σεξ.

E Τι δημιουργεί αυτά τα προβλήματα;

A Οι ερευνητές αναφέρουν ότι δεν είναι η νυχτερινή ζωή

που δημιουργεί προβλήματα, αλλά οι περιπτώσεις κακής διαχείρισης της νυχτερινής ζωής, κυρίως η μαζική προσφορά φτηνού αλκοόλ και η εικόνα της ανοχής απέναντι στις ακραίες συμπεριφορές, συ-μπεριλαμβανομένων και των σε-ξουαλικών. Μια εικόνα του τουριστικού προορισμού μέσα από την οποία δημιουργείται στον επισκέπτη η εντύπωση ότι «εδώ επιτρέπονται τα πάντα», χωρίς συνέπειες για την ενδεχομένως επικίνδυνη ή ανάρμοστη συμπε-ριφορά στη διάρκεια των διακο-

πών, ενθαρρύνει τη σεξουαλική βία. Πρέπει να αναπτυχθούν και να υλοποιηθούν νομοθετικές και συντονιστικές πολιτικές που κα-θιερώνουν πρότυπα υγείας και ασφάλειας. Επιπλέον, όλοι εμείς που αποτελούμε τον τοπικό πλη-θυσμό πρέπει να κάνουμε σαφές ότι οι ανάρμοστες συμπεριφορές, όπως η σεξουαλική βία, δεν είναι επιθυμητές και ανεκτές.

Η Εύη Κυράνα (www.kyrana.gr) είναι ψυχολόγος υγείας, ειδικευμένη σε θέματα σχέσεων και σεξουαλικών δυσλειτουργιών και επιστημονική συνεργάτις του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης.

Της Εύης Κυράνα

NYTN

S Y

vet

ta F

edor

ova

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ

21/3Πέμπτη 2 Αυγούστου 2012

υγείαυγεία

Page 4: ΥΓΕΙΑ_02_08_2012

ΜΥΤΗ Η επέμβαση στις κόγχες

E Ο ωτορινολαρυγγολόγος γιατρός μού συνέστησε

κογχοπλαστική για τις υπερτροφικές κόγχες στη μύτη. Εχω αγγειοκινητική ρινίτιδα.Ποια είναι τα θετικά και τα αρνητικά μιας επέμβασης τέτοιου είδους και μάλιστα για την περίπτωσή μου;

(Θ.B.)

A Ο καθηγητής Ωτορινολαρυγ-γολογίας του Πανεπιστημίου

Αθηνών Δημήτρης Κανδηλώρος απαντά ότι η επέμβαση για συρρί-κνωση των κογχών αποτελεί το τε-λευταίο βήμα, αφού έχει προηγηθεί συντηρητική αγωγή για την αγγει-οκινητική ρινίτιδα και παρ’ όλα αυτά τα ενοχλήματα είναι πολλά και επί-μονα. Η καυτηρίαση των κογχών γίνεται σήμερα συνήθως με ραδιο-συχνότητες ή λέιζερ. Τα αποτελέ-σματα της επέμβασης είναι πολύ καλά και διαρκούν κατά κανόνα αρ-κετά χρόνια. Ο καυτηριασμός γίνε-ται με τοπική ή – συνήθως – γενική αναισθησία, γιατί προκαλεί πόνο. Σπανίως, όταν το πρόβλημα είναι μεγάλο, η επέμβαση μπορεί να έχει ως επιπλοκή την ατροφική ρινίτιδα.

ΠΑΙΔΙΑ Η θέση στο αυτοκίνητο

E Εχω δύο παιδιά (που πηγαίνουν στις τελευταίες

τάξεις του Δημοτικού) και θα

ήθελα να μάθω ποια θέση στο αυτοκίνητο είναι γι’ αυτά η πιο ασφαλής.

(Β.Ψ., Αθήνα)

A Το πίσω κάθισμα του αυτοκι-νήτου – με ζώνη ασφαλείας –

είναι το πιο ασφαλές σημείο, σύμφωνα με τους επιστήμονες του Σωματείου Αντιμετώπισης του Παι-δικού Τραύματος. Η κανονική ζώνη του αυτοκινήτου προστατεύει παιδιά με ύψος πάνω από 1,5 μ. Για παιδιά κάτω από αυτό το ύψος υπάρχουν διάφορα είδη καθισμάτων και ζώνες ασφαλείας, ανάλογα με την ηλικία, το ύψος και το βάρος τους. Προσο-

χή! Ο αερόσακος στο πίσω κάθισμα είναι κατασκευασμένος για να προ-στατεύει επιβάτες με ύψος πάνω από 1,5 μ. – στην αντίθετη περίπτω-ση μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό.

ΣΤΟΜΑ Τα στραβά δόντια

E Η κόρη μου έχει στραβά δόντια, αλλά δεν θέλει να

βάλει σιδεράκια. O οδοντογιατρός μάς είπε ότι τα στραβά δόντια, εκτός από αισθητικό πρόβλημα,

μπορεί να δημιουργήσουν και προβλήματα υγείας. Είναι αλήθεια;

(Η.Ν., Βούλα)

A Η ορθοδοντικός Μαρίνα Λά-σκαρη εξηγεί ότι τα συνωστι-

σμένα και στραβά δόντια είναι ιδιαίτερα δύσκολο να καθαριστούν σωστά, γεγονός που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τερηδόνα, κακο-σμία του στόματος και προβλήματα στα ούλα και στο οστό που συγκρα-τεί τα δόντια. Αλλα ορθοδοντικά προβλήματα μπορεί να δημιουργή-σουν βλάβες στην κροταφογναθική άρθρωση, στη φυσιολογική μορφο-λογία-ανατομία των δοντιών κ.ά. Μερικές φορές, πονοκέφαλοι ή πό-νος στο πρόσωπο και στον αυχένα μπορεί να σχετίζονται με ορθοδο-ντικά προβλήματα. Εάν τα προβλή-ματα αφεθούν χωρίς θεραπεία, μπορεί αργότερα να έχουν σοβαρό-τερες επιπτώσεις.

ΟΣΤΑ Η ατελής οστεογένεση

E Το ανιψάκι μου είπανότι έχει πρόβλημα στα

κόκαλά του, γιατί έχει «ατελή οστεογένεση». Τι είναι αυτή η πάθηση;

(Γ.Α.)

A Ο καθηγητής Ορθοπεδικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώρ-

γιος Λυρίτης απαντά ότι η ατελής οστεογένεση είναι η συχνότερη αι-τία παιδικής οστεοπόρωσης. Πρό-κειται για μια ομάδα συγγενών ανωμαλιών, που έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό την ελαττωματική σύνθεση του κολλαγόνου από τους ινοβλάστες και τους οστεοβλάστες, με αποτέλεσμα τη σημαντική ευ-θραυστότητα των οστών και τα πολ-λά αναίτια κατάγματα. Γενετικά έχουν έως σήμερα εντοπιστεί του-λάχιστον 200 ελαττωματικά γονίδια που σχετίζονται με την κακή σύν-θεση του κολλαγόνου τύπου Ι. Ο τρόπος μεταβίβασής τους ποικίλλει και εξαρτάται από τον τύπο του νο-σήματος. Το νόσημα παρουσιάζεται σε μία στις 20.000-50.000 γεννήσεις. Τα περισσότερα κατάγματα γίνονται κατά τη διάρκεια της σκελετικής ανάπτυξης, ενώ μετά την ηλικία των 16 ετών αναμένεται στις περισσό-τερες περιπτώσεις μεγάλη μείωση της συχνότητας αυτών των καταγ-μάτων. Η θεραπεία στην ατελή οστε-ογένεση αφορά κυρίως την αντιμετώπιση των παθολογικών καταγμάτων και τις συνεπαγόμενες σκελετικές παραμορφώσεις.

4/22 Πέμπτη 2 Αυγούστου 2012

υγείαυγεία

ΚΑΠΝΙΣΜΑ Διακοπή καπνίσματος και βάρος

E Θα ήθελα να με πληροφορήσετε εάν ισχύει ότι οι καπνιστές παίρνουν βάρος όταν κόψουν το τσιγάρο και

εάν ναι, γιατί συμβαίνει αυτό και πώς μπορεί κανείς να το αντιμετωπίσει.

(Δ.Δ., Κεφαλονιά)

A Ο καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Τούντας αναφέρει ότι αυτό

ισχύει ώς έναν βαθμό, αλλά αφορά συνήθως λίγα κιλά (4-6) και προσωρινά. Οι έρευνες δείχνουν ότι η αύξηση του βάρους σταμα-τά στους 6 έως 12 μήνες μετά τη διακοπή του τσιγάρου. Μεγαλύ-τερο κίνδυνο για αύξηση του βάρους μετά τη διακοπή του καπνίσματος έχουν κυρίως οι βαρείς καπνιστές, οι γυναίκες και τα άτομα από χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα ή με κακή ποιότητα ζωής. Από έρευνες φαίνεται ότι η διακοπή του καπνίσμα-τος συνδέεται συχνά με αύξηση της πρόσληψης τροφής (γιατί το φαγητό έχει πια καλύτερη γεύση, η τροφή χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο του τσιγάρου κ.ά.), μειωμένη δραστηριότητα και μείωση του βασικού μεταβολικού ρυθμού. Η νικοτίνη αυξάνει λίγο τον μεταβολισμό και η διακοπή της τον επαναφέρει στα φυσιολο-γικά επίπεδα. Επίσης, η νικοτίνη προκαλεί απελευθέρωση του σακχάρου στο αίμα με ταχύτητα πολύ μεγαλύτερη από αυτήν του φαγητού και γι’ αυτό καταστέλλει την όρεξη για φαγητό. Οι τσίχλες νικοτίνης μπορεί να μειώσουν την πείνα και την επιθυμία για γλυ-κά και σνακ. Συνιστάται, επίσης, να αρχίσετε να τρώτε υγιεινά πριν από τη διακοπή του καπνίσματος, να βάζετε μικρότερες μερίδες σε μικρότερα πιάτα, να προτιμάτε τα φρούτα από τα γλυκά και τις καραμέλες, να αρχίσετε γυμναστική και να αντικαταστήσετε τον καφέ και τα οινοπνευματώδη ποτά με φυσικούς χυμούς και νερό. Να έχετε, τέλος, υπόψη σας ότι η επιβάρυνση της υγείας από το κάπνισμα αντιστοιχεί σε αυτήν που έχει κανείς από αύξηση του βάρους κατά 27 κιλά.

Η Μαίρη Κατσανοπούλου απαντά σε ερωτήματα αναγνωστών

Γράψτε στη διεύθυνση: Εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», Μιχαλακοπούλου 80, Τ.Κ. 11526,Τηλ.: 210 7766000, fax: 211 3658301, για την ειδική έκδοση «Υγεία»,ή στείλτε e-mail στη διεύθυνση [email protected]

οι αναγνώστες ρωτούν l οι γιατροί απαντούνΠριν ακολουθήσετε οποιαδήποτε συμβουλή, συζητήστε το θέμα με τον γιατρό σας

επιδόσεις με στόχο φυσικά τον πρωταθλητισμό.

Ομως, όλες οι ουσίες αυ-τές που χρησιμοποιούνται για ντόπινγκ των αθλητών δεν στερούνται παρενερ-γειών.

Στην ιατρική χρησιμο-ποιούνται με αυστηρή δο-σολογία ούτως ώστε να περιορίζονται οι παρενέρ-γειες. Η ανεξέλεγκτη χρήση τους από τους αθλητές απο-τελεί εγκληματική πράξη. Οι ουσίες αυτές περιορίζουν ακόμα και το προσδόκιμο επιβίωσης του αθλητή για-τί προκαλούν πρώιμη κατα-στροφή των οργάνων του οργανισμού του, δηλαδή ένα είδος πρόωρου γήρατος. Οι πρωταθλητές είναι αυτοί που είναι ιδιαίτερα ευάλω-τοι στα εμφράγματα και τους αιφνίδιους θανάτους μόλις σταματήσουν τον αθλητισμό.

Οι παρενέργειες των ου-σιών αυτών είναι πολλές φορές ορατές ακόμα και διά γυμνού οφθαλμού, όπως συνηθίζεται να λέγεται. Η τριχοφυΐα – ιδιαίτερα είναι εμφανής στις γυναίκες –, η υπερτροφία των μυών, η μεταβολή της φωνής, ακόμα και η μεταβολή των χαρα-κτηριστικών του προσώπου είναι μερικές από τις ορα-τές παρενέργειες. Ομως, υπάρχουν και οι αόρατες παρενέργειες, όπως είναι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης, οι θρομβώσεις των αρτηριών και ιδίως ύστερα από χρήση ερυθροποιητί-νης, τα εμφράγματα του μυοκαρδίου, ακόμα και η καρκινογένεση από τη χρή-ση των αναβολικών ουσιών.

Αυτή, με απλά λόγια, είναι η βιολογική πλευρά του θέ-ματος του ντόπινγκ. Οσο για τη λεγόμενη αθλητική έννοια του ευ αγωνίζεσθαι και την ιδεολογία του ολυμπισμού, μόνο θλίψη και απογοήτευ-ση μας προσφέρει η συμπε-ριφορά όχι των νέων παιδιών που παρασύρονται από τη δόξα και το χρήμα όσο αυτών που τα παρασύρουν σε αυ-τόν τον εξευτελιστικό δρόμο.

Εδώ δυστυχώς η Θέμις πρέπει να πάψει να είναι τυ-φλή. Διαφορετικά η Πολιτεία θα πρέπει να την αναγκάσει να δει και να τιμωρήσει για να σταματήσει επιτέλους αυτός ο διασυρμός όχι μό-νον των αθλητών αλλά και ο διασυρμός της χώρας.

Ποιος είναιο πραγματικόςεχθρός της υγείας

συνεχεια απο τη σελιδα 1