Σα κεγαιύηεξα πνηάκηα θαη νη κεγαιύηεξεο ιίκλεο ηεο Γεο

λα εληνπίδεηε ζηελ πδξόγεην

ηνπο κεγάινπο πνηακνύο θαη

ηηο κεγαιύηεξεο ιίκλεο ηεο Γεο

Ηλίας Μποσναρτζής/http://users.sch.gr/bounartzis/

• Η πνζόηεηα λεξνύ πνπ ππάξρεη ζηνπο πνηακνύο θαη ζηηο ιίκλεο αληηζηνηρεί ζε έλα πνιύ κηθξό κέξνο (0,02%) ηεο ζπλνιηθήο πνζόηεηαο λεξνύ ηνπ πιαλήηε καο.

• Η πνζόηεηα απηή θαιύπηεη κόλν ην 2% ηεο επηθάλεηαο ηεο Γεο.

• Ωζηόζν ην γιπθό λεξό είλαη πνιύ ζεκαληηθό, γηαηί απνηειεί πεγή δσήο γηα όινπο ηνπο νξγαληζκνύο.

ε ηη πνζνζηό αληηζηνηρεί ε πνζόηεηα ηνπ λεξνύ πνπ ππάξρεη ζηνπο πνηακνύο θαη ηηο ιίκλεο;

Ηλίας Μποσναρτζής/http://users.sch.gr/bounartzis/

Οη κεγαιύηεξνη πνηακνί ηεο Γεο

Η εηθόλα 14.1 παξνπζηάδεη ηνλ Ακαδόλην, ην δεύηεξν κεγαιύηεξν ζε κήθνο πνηακό ηεο Γεο κεηά ηνλ Νείιν (εηθόλα 14.2). Γύξσ από ηηο όρζεο ηνπ Ακαδνλίνπ βξίζθεηαη ην κεγαιύηεξν δάζνο ηεο Γεο. Δδώ παξάγεηαη κε ηε δηαδηθαζία ηεο θσηνζύλζεζεο ην 35% ηνπ νμπγόλνπ ηεο αηκόζθαηξαο, γη’ απηό ε πεξηνρή ζεσξείηαη ν «πλεύκνλαο» ηνπ πιαλήηε.

Γηαηί ε πεξηνρή ηνπ Ακαδνλίνπ ζεσξείηαη ν «πλεύκνλαο» ηνπ πιαλήηε;

Βξείηε ζηνλ παγθόζκην γεσκνξθνινγηθό ράξηε πνύ βξίζθνληαη νη πνηακνί Ακαδόληνο θαη Νείινο.

Ο Ακαδόληνο βξίζθεηαη ζηε Ν. Ακεξηθή θαη ν Νείινο ζηελ Αθξηθή.

Δθηόο από ηνλ Ακαδόλην θαη ηνλ Νείιν ππάξρνπλ θαη άιινη κεγάινη θαη ζεκαληηθνί γηα ηνλ άλζξσπν πνηακνί.

ΒόλγαςΔούναβης

Ηλίας Μποσναρτζής/http://users.sch.gr/bounartzis/

Αο εληνπίζνπκε θαη ηνπο άιινπο πνηακνύο ζην ράξηε.Παξαηεξώληαο ηηο πεξηνρέο πνπ δηαζρίδνπλ νη πνηακνί ηνπ πίλαθα πνπ αθνινπζεί, αο ζπδεηήζνπκε γηα ηνπο ιανύο πνπ δνπλ θνληά ηνπο θαη ηηο δξαζηεξηόηεηεο πνπ αλαπηύζζνπλ εθεί. Αο δνύκε ηελ αλάπηπμε ησλ πόιεσλ, ηελ αγξνηηθή παξαγσγή θαη ηηο δπλαηόηεηεο επηθνηλσλίαο.

Νείινο – γεσξγία (ζηηάξη, θαιακπόθη, ξύδη) – αηγππηηαθόο πνιηηηζκόο

Πνηνη είλαη νη κεγαιύηεξνη πνηακνί ζηνλ θόζκν;

Οη κεγάιεο ιίκλεο ηεο Γεο

• Οη ιίκλεο ηεο Γεο θαιύπηνπλ ιηγόηεξν από ην 2% ηεο επηθάλεηάο ηεο. Οη πεξηζζόηεξεο πεξηέρνπλ γιπθό λεξό.

• Μεξηθέο είλαη αικπξέο, όπσο ε Καζπία θαη ε Νεθξή Θάιαζζα, ηεο νπνίαο κάιηζηα ην λεξό είλαη 7,7 θνξέο πην αικπξό από ην ζαιαζζηλό.

• Η ιίκλε Βατθάιε βξίζθεηαη ζηε Ρσζία, είλαη ε βαζύηεξε ιίκλε ηνπ θόζκνπ θαη πεξηέρεη ην 1/5 ηνπ λεξνύ ηεο επηθάλεηαο ηεο Γεο. Η ιίκλε απηή θηλδπλεύεη λα «πεζάλεη», γηαηί ην λεξό ηεο κνιύλεηαη από ηα Βηνκεραληθά απόβιεηα ησλ εξγνζηαζίσλ πνπ βξίζθνληαη ζηηο όρζεο ηεο. Σα εξγνζηάζηα ρξεζηκνπνηνύλ ην λεξό θαη, όηαλ ην επηζηξέθνπλ ζηε ιίκλε, απηό είλαη γεκάην κε επηθίλδπλεο ηνμηθέο νπζίεο. Δπνκέλσο, θηλδπλεύνπλ ε ρισξίδα θαη ε παλίδα ηεο ιίκλεο.

Πνηεο ιίκλεο είλαη αικπξέο;

Πνύ βξίζθεηαη ε ιίκλε Βατθάιε θαη ηη πξόβιεκα αληηκεησπίδεη;

Οη κεγαιύηεξεο ιίκλεο ηεο Γεο παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα:

Παξαηεξώληαο ηνλ παξαπάλσ πίλαθα λα ζπγθξίλεηε ηελ έθηαζε θάζε ιίκλεο κε ηελ έθηαζε ηεο ρώξαο καο. Ση ζπκπεξαίλεηε;

Η έθηαζε ηεο ρώξαο καο είλαη πεξίπνπ 132.000 η.ρκ. πλεπώο:Η Καζπία είλαη ζρεδόλ ηξηπιάζηα ζε έθηαζε από ηε ρώξα καο.Η νππίξηνξ θαηαιακβάλεη ζε έθηαζε παξαπάλσ από ην 1/2 ηεο έθηαζεοηεο ρώξαο καο·Η Βηθησξία, ε Υηνύξνλ θαη π Μίζηγθαλ έρνπλ έθηαζε πεξίπνπ ίζε κε ην 1/2 ηεο έθηαζεο ηεο ρώξαο καο·Η Σαλγθαλίθα θαη ε Βατθάιε έρνπλ έθηαζε πεξίπνπ ίζε κε ην 1 /4 ηεο έθηαζεο ηεο ρώξαο καο.Η Αξάιε έρεη έθηαζε πεξίπνπ κε ην 1/2 ηεο έθηαζεο ηεο ρώξαο καο.Γηαπηζηώλνπκε, ινηπόλ, όηη ε έθηαζε πνπ θαηαιακβάλνπλ νη παξαπάλσ ιίκλεο είλαη ηεξάζηηα.

Πνηεο κεγάιεο ιίκλεο ηεο Γεο γλσξίδεηο;

Γεσγξαθηθό γισζζάξην

• Λίκλε: θνηιόηεηα ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο πνπ πεξηέρεη ζπλήζσο γιπθό λεξό

• Πνηάκη: ξεύκα γιπθνύ λεξνύ ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο πνπ θηλείηαη από ηα πςειόηεξα πξνο ηα ρακειόηεξα κέξε ηεο

Οκαδηθή δξαζηεξηόηεηα (πξναηξεηηθή)

Υσξηδόκαζηε ζε πέληε νκάδεο θαη θάζε κία επηιέγεη έλαλ κεγάιν πνηακό ζηελ Αζία, ζηελ Αθξηθή, ζηελ Δπξώπε, ζηε Β. Ακεξηθή θαη ζηε Ν. Ακεξηθή. Καηαγξάθνπκε ηε ξνή ηνπ πνηακνύ από ηηο πεγέο κέρξη ηηο εθβνιέο ηνπ θαη εμεηάδνπκε ηα νηθνλνκηθά, θνηλσληθά θαη πνιηηηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ θαηνίθσλ, όπνπ δνπλ ζηηο όρζεο ησλ πνηακώλ απηώλ.

• Αλ ζέιεηο δηάβαζε θη απηό…

• Τγξόηνπνη θαη ύκβαζε Ρακζάξ

• Η ηεξάζηηα νηθνινγηθή ζεκαζία ησλ πγξνηόπσλ (πεξηνρώλ πνπ θαιύπηνληαη κόληκα ή θαη πεξηνδηθά από λεξό, ζπλήζσο κηθξνύ βάζνπο) έρεη πηα παγθόζκηα αλαγλσξηζηεί. Αξθεηνί από απηνύο πξνζηαηεύνληαη κε εζληθέο λνκνζεζίεο ή θαη κε δηεζλείο ζπκβάζεηο, όπσο είλαη ε «ύκβαζε γηα ηνπο Τγξνηόπνπο Γηεζλνύο εκαζίαο σο Δλδηαηηήκαηνο γηα Τδξόβηα Πνπιηά», γλσζηή σο «ύκβαζε Ρακζάξ» (1971). Η ύκβαζε, πνπ έρεη ζπλππνγξαθεί θαη από ηε ρώξα καο, ραξαθηεξίδεη έλδεθα από ηνπο ειιεληθνύο πγξνηόπνπο σο βηόηνπνπο πνπ ρξεηάδνληαη εηδηθή πξνζηαζία.

• Η δηαρείξηζε ησλ πγξνηόπσλ ρξεηάδεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή εμαηηίαο ηεο κεγάιεο αμίαο θαη ηεο ζεκαζίαο ηνπο. σζηή δηαρείξηζε ησλ πγξνηόπσλ ζεκαίλεη νιόπιεπξε γλώζε θαη αθόκα ππεύζπλε πιεξνθόξεζε θη εθπαίδεπζε ηνπ θνηλνύ, ώζηε λα γλσξίζεη ηελ πνιύπιεπξε πξνζθνξά ηνπο, λα ηνπο αγαπήζεη θαη λα ηνπο πξνζηαηεύζεη.

Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε

Ηλίας Μποσναρτζής/http://users.sch.gr/bounartzis/

Γξαζηεξηόηεηεο

1. Πνηεο από ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο είλαη ζσζηέο θαη πνηεο ιαλζαζκέλεο;

Γξάςε «» γηα ηε ζσζηή θαη «Λ» γηα ηε ιαλζαζκέλε ζην …..

α) Ο Νείινο είλαη ν κεγαιύηεξνο πνηακόοζηνλ πιαλήηε καο …..β) Ο Ακαδόληνο είλαη πνηακόο ηεο Αθξηθήο …..γ) Η ιίκλε Βατθάιε βξίζθεηαη ζηε Ρσζία …..δ) Όιεο νη ιίκλεο έρνπλ γιπθό λεξό …..ε) Οη ιίκλεο θαη νη πνηακνί ζπληεινύλ ζηελ αλάπηπμε ελόο ιανύ …..

Λ

Λ

Ηλίας Μποσναρτζής/http://users.sch.gr/bounartzis/

2. Γξάςε ηε κεγαιύηεξε ζε έθηαζε ιίκλε θάζε επείξνπ.

Αζία – Καζπία,

Ακεξηθή – νππίξηνξ,

Αθξηθή – Βηθησξία,

Δπξώπε- Λαληόγθα,

Ωθεαλία - Έηξ

Ηλίας Μποσναρτζής/http://users.sch.gr/bounartzis/

3. ηνλ παξαθάησ παγθόζκην γεσκνξθνινγηθό ράξηε εληόπηζε ηνπο κεγαιύηεξνπο πνηακνύο θαη ηηο κεγαιύηεξεο ιίκλεο ηεο Γεο. Καηόπηλ ρξεζηκνπνίεζε ηνπο αξηζκνύο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηνλ αθόινπζν πίλαθα ηνπνζεηώληαο ηνπο ζηνπο πνηακνύο θαη ζηηο ιίκλεο πνπ αληηζηνηρνύλ.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1112

Ηλίας Μποσναρτζής/http://users.sch.gr/bounartzis/