Π ΩTO - Publicmedia.public.gr/Books-PDF/9789603750659-0149004.pdfΔιδασκαλία ξένων...
Transcript of Π ΩTO - Publicmedia.public.gr/Books-PDF/9789603750659-0149004.pdfΔιδασκαλία ξένων...
Πρόλογος 11
MEPOΣ ΠPΩTO (Aναλυτικό Πρόγραμμα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας ως β΄γλώσσας
σε ομογενείς και αλλοδαπούς μαθητές ηλικίας 5/6 -11/12 ετών) 15
1. Σκοποί και στόχοι της διδασκαλίας της ελληνικής ως β΄γλώσσας
σε ομογενείς και αλλοδαπούς μαθητές. 17
2. Mεθολογία. 21
Bασικά χαρακτηριστικά της επικοινωνιακής μεθόδου.
Διαπολιτισμική Eκπαίδευση.
3. Προτεινόμενα επίπεδα διδασκαλίας της ελληνικής ως β΄γλώσσας
και στόχος/περιεχόμενο της διδασκαλίας κατά επίπεδο. 25
4. Θεματικές ενότητες αναφοράς. 38
5. Bασικές αρχές διδακτικής και μεθόδευσης της διδασκαλίας
της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας. 41
6. Mέθοδοι διδασκαλίας πρώτης ανάγνωσης. 52
7. Tο Eλληνικό αλφάβητο. Tο αλφαβητικό σύστημα. Kείμενα. 58
8. Eκπαιδευτική πολιτική και αναλυτικό πρόγραμμα.
Πολιτιστική ταυτότητα και Eυρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Διδασκαλία ξένων γλωσσών.
Aναφορά στην περίπτωση του Hνωμ. Bασιλείου. 65
9. Πληροφορίες για Προγράμματα της Eυρωπαϊκής Ένωσης με στόχο
τη βελτίωση της ποιότητας της Eκπαίδευσης και της κατάρτισης
των νέων και της προετοιμασίας τους για την επαγγελματική ζωή. 68
¶›Ó·Î·˜ ¶ÂÚȯÔ̤ӈÓ
10. Aξιολόγηση της πρότασης A. Π. για τη διδασκαλία της ελληνικής
ως β΄ γλώσσας στους ομογενείς και αλλοδαπούς μαθητές
ηλικίας 5/6 - 11/12 ετών. 72
Eνδεικτικό Test.
Kύριες φάσεις διαμόρφωσης ενός ερωτηματολογίου από το διδάσκοντα
ή test αξιολόγησης.
11. Bιβλιογραφία I 79
12. Bιβλιογραφία II. Η διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας
σε ομογενείς, παλιννοστούντες και αλλοδαπούς. 83
13. Xρηστικά λεξικά, γραμματικές, συντακτικά της ελληνικής ως β΄γλώσσας. 91
14. Δημόσια και ιδιωτικά Iδρύματα στην Eλλάδα για τη διδασκαλία
της ελληνικής ως ξένης γλώσσας (κυρίως σε ενήλικους). 93
15. Λογοτεχνία και παιδικό βιβλίο στη διδασκαλία της ελληνικής
ως β΄γλώσσας στους ομογενείς και αλλοδαπούς μαθητές.
Eνδεικτική βιβλιογραφία. 95
16. Σύντομη ιστορία της αγγλικής γλώσσας. 105
MEPOΣ ΔEYTEPO
ΠAPAPTHMA I (Κείμενα ειδικού και γενικού διδακτικού και παιδαγωγικού ενδιαφέροντος)
1. Aπό την ποίηση του K. Π. Kαβάφη. 117
2. Aπόψεις για τη γραπτή έκφραση και την προαγωγή της
από τους μαθητές του Eλληνικού Παροικιακού Σχολείου. 122
3. Bασικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εξέλιξη της αναγνωστικής
ικανότητας των μαθητών στο Δημοτικό Σχολείο. 129
4. Kοινά γλωσσικά λάθη. Kατάλοιπα της καθαρεύουσας.
Oρθογραφία. 132
5. Tο Tραγούδι στη γλωσσική διδασκαλία. 143
6. Tέσσερα τραγούδια αφιερωμένα στη διδασκαλία
της ανθρωπογεωγραφίας Eλλάδας και Kύπρου. 198
7. Bασικές διδακτικές αρχές 208
α. Mερικά αίτια αποτυχίας του μαθήματος
β. Διέγερση ενδιαφέροντος
γ. Tρόποι αισθητοποίησης του μαθήματος της Iστορίας.
δ. Διδακτική αξιοποίηση της εικόνας. Aνίχνευση και ανάλυση των στοιχείων
που συνδέονται με τη διδασκόμενη ενότητα.
ε. Tαξινόμηση στόχων κατά τομείς περιεχομένου.
στ. Διδακτικές ενέργειες.
ζ. Δημιουργία Eποπτείας.
η. Yποβοήθηση της συγκράτησης και μεταφοράς της νέας μάθησης.
θ. Eμπέδωση της νέας μάθησης.
8. Δυσλεξία - Kέντρα δυσλεξίας. 214
9. O ρόλος της παιδείας στην ένταξη του ατόμου στην κοινωνική ζωή. 218
10. Tα πλεονεκτήματα της ισορροπημένης, σωστής διγλωσσίας. 221
11. H αξία της αισθητικής αγωγής στην εκπαίδευση και στη διαμόρφωση
της ανθρώπινης προσωπικότητας. 225
12. 27η Mαρτίου: Παγκόσμια ημέρα θεάτρου.
H μοναδικότητα της ζωντανής θεατρικής σκηνής, για να θέσει
την ανθρώπινη ύπαρξη στο κέντρο του κόσμου. 228
13. Aρχές για τη θεατρική παιδεία στο Nηπιαγωγείο- Δημοτικό. 234
14. H αναγκαιότητα της συνεργασίας γονιών και σχολείου. 237
15. Oικογένεια, έφηβος και παροικιακό σχολείο.
Προτάσεις για την αναβάθμιση του παροικιακού σχολείου. 241
16. Ψυχολογικά προβλήματα της εφηβίας στο σχολικό χώρο του Γυμνασίου.
Mορφές εκδήλωσής τους και σκέψεις για την αντιμετώπισή τους. 248
17. Παιδαγωγική Ψυχολογία.
Eνδεικτική βιβλιογραφία κατά θεματικές ενότητες. 253
18. Oι νέοι και τα ναρκωτικά. 257
19. H Tεχνολογική Eπανάσταση και το μέλλον του πολιτισμού μας.
(κίνδυνοι και προοπτικές). 262
20. O άνθρωπος και το παρελθόν. H αναγκαιότητα της κριτικής
και δημιουργικής θεώρησής του. 266
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II1. Nόμος 2413/96. Παιδεία Oμογενών και Διαπολιτισμική Eκπαίδευση. 273
2. Προεδρικό διάταγμα υπ’ αριθμ. 272 (3-11-1999). Καθορισμός προσόντων
και διαδικασίας απόσπασης εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία
της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού σε εκπαιδευτικά ιδρύματα
τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και σε ιδρύματα ερευνών του εξωτερικού. 311
3. Πιστοποιητικό Eλληνομάθειας – Eξετάσεις πιστοποίησης. 313
4. ΔIKATΣA – Aναγνώριση Πανεπιστημιακών
Tίτλων Aλλοδαπής στην Eλλάδα. 315
5. Mεταπτυχιακές σπουδές στην Eλλάδα. 318
6. Yποτροφίες εσωτερικού-εξωτερικού. 342
7. Mουσεία και Aρχαιολογικοί χώροι Eλλάδας. 347
8. Kαλλιτεχνικές εκδηλώσεις στην Eλλάδα. 351
9. Yπουργεία, Yπηρεσίες, Πανεπιστήμια, T.E.I. 356
10. Xρήσιμες IΣTOΣEΛIΔEΣ ΣTO ΔIAΔIKTYO – E-MAIL. 379
11. Φορείς ομογένειας Hνωμ. Bασιλείου. Πανεπιστήμια που διδάσκεται
η ελληνική γλώσσα. Eφημερίδες και Περιοδικά. 393
12. Πρόγραμμα "ΠAIΔEIA OMOΓENΩN".
13. Yπηρεσίες στο Eξωτερικό και Eκπαιδευτικά Iδρύματα Kύπρου. 415
Η Εκκλησία της Κύπρου, Υπουργεία, Κυβερνητικά Τμήματα
και Υπηρεσίες 420
A) Πρεσβείες/Ύπατες Aρμοστείες και Γενικά Προξενεία της Kύπρου
στην Eυρώπη και Aγγλόφωνες Xώρες.
B) Eκπαιδευτικά Iδρύματα Kύπρου.
Γ) Η Εκκλησία της Κύπρου, Υπουργεία, Κυβερνητικά Τμήματα και Υπηρεσίες.
Για τη διδασκαλία της Eλληνικής ως B΄γλώσσας στους ομογενείς και αλλοδαπούς μα-
θητές προτείνεται η μέθοδος της επικοινωνιακής προσέγγισης.
H προσέγγιση αυτή ακολουθεί τη δυναμική χρήση της γλώσσας και δεν επιμένει στη
χωριστή διδασκαλία των τομέων του γλωσσικού μαθήματος (ανάγνωση, γραφή, ορθο-
γραφία κλπ), αλλά προσπαθεί να συνυφάνει όσο το δυνατόν περισσότερους τομείς της
γλωσσικής λειτουργίας και να μεταφέρει παράλληλα τους μαθητές σε πραγματικές κα-
ταστάσεις της καθημερινής ζωής.
Θα πρέπει από τους διδάσκοντες να αξιοποιούνται οι προϋπάρχουσες γνώσεις και δε-
ξιότητες των παιδιών στη μητρική τους γλώσσα, της οποίας το μηχανισμό ανάγνωσης
και γραφής κατέχουν, και αυτό βέβαια προϋποθέτει τη γνώση της γλώσσας, που οι μα-
θητές κατέχουν, από τους διδάσκοντες.
Mε βάση την επικοινωνιακή προσέγγιση οι διδάσκοντες αρχίζουν τη γλωσσική διδα-
σκαλία με μια ολική προσέγγιση, που βαθμιαία αντικαθίσταται από την αναλυτικοσυν-
θετική, ανάλογα με τη γλωσσική πρόοδο των μαθητών.
BAΣIKA XAPAKTHPIΣTIKA THΣ EΠIKOINΩNIAKHΣ MEΘOΔOY
1. H γλώσσα κατακτάται με την ενεργό συμμετοχή των μαθητών στη γλωσσική δρα-
στηριότητα και δίνεται έμφαση στη γλωσσική χρήση, που συνδυάζεται με την πα-
ρουσία πραγματικών αναγκών και συνθηκών επικοινωνίας ή με την αναπαράστασή
τους στη σχολική τάξη.
21
ME£O¢O§O°IA
2. H γλώσσα και η διδασκαλία της αντιμετωπίζεται ως μέσο επικοινωνίας και συνεν-
νόησης και όχι κύρια, ως γνωστικό αντικείμενο.
Στόχος δεν είναι η παραγωγή μεμονωμένων προτάσεων αλλά η σύνδεσή τους, σύμ-
φωνα με τους γλωσσικούς κανόνες για το σχηματισμό ευρύτερων ενοτήτων γραπτού
ή προφορικού λόγου.
3. H διδασκαλία της γραμματικής και του συντακτικού συνδυάζεται με την αναγωγή
των επί μέρους γνώσεων σε ένα όλο, ώστε να αξιοποιείται η διδασκαλία του γλωσ-
σικού συστήματος στην ανάπτυξη της επικοινωνιακής ικανότητας.
4. O ρόλος του διδάσκοντος είναι συντονιστικός και επιβοηθητικός, η δε οργάνωση
και διεξαγωγή της όλης διδακτικής εργασίας έχει χαρακτήρα παιδοκεντρικό και
ατομοκεντρικό.
5. Kύρια επιδίωξη της επικοινωνιακής μεθόδου είναι η επιτάχυνση και η ολοκλήρωση
της φυσικής διαδικασίας κατάκτησης μιας γλώσσας, μέσα από τη γλωσσική πράξη
που τοποθετείται στο φυσιολογικό σκηνικό της επιτέλεσής της ή με την καταφυγή
στην αναπαράστασή του στη σχολική τάξη (δραματοποίηση, ρόλοι, παιχνίδι,ομαδικές δραστηριότητες κλπ).
6. H επικοινωνιακή μέθοδος θεωρεί τη ΓPAMMATIKH και το ΣYNTAKTIKO βα-
σικό συστατικό της διδακτικής πράξης, που όμως δεν αντιμετωπίζεται αυτόνομα
ούτε ως αυτοσκοπός, αλλά η παρουσία της λειτουργεί ως ένα μέσο, που θα βοηθή-
σει και θα ενισχύσει την επικοινωνιακή ικανότητα του μαθητή.
Tο πρόβλημα δεν είναι αν θα πρέπει να διδαχθούν η γραμματική και το συ-ντακτικό, αλλά το ζητούμενο είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για την επι-τυχία αυτού του βασικού στόχου στη γλωσσική διδασκαλία.
7. Aναγκαιότητες που δημιουργεί η επικοινωνιακή μέθοδος διδασκαλίας είναι η επι-
μόρφωση και η ενημέρωση των διδασκόντων σε θέματα νεότερης γλωσσολογίας και
η συγγραφή διδακτικών βιβλίων και εγχειριδίων γραμματικής, που να ανταποκρί-
νονται στις αρχές της επικοινωνιακής μεθόδου.
22
Eπιπρόσθετα, ο συγκεκριμένος μαθητής πρέπει να αποτελεί τον κύριο συντελε-στή και οδηγό της διδασκαλίας, που πρέπει να έχει εξατομικευμένο χαρακτήρα.Όμως η ενεργός συμμετοχή των μαθητών, που θα λειτουργούν ως δέκτες και πο-
μποί, είναι ο καταλύτης και αυτό προϋποθέτει αλλαγές σε παραδοσιακές νοοτροπίες
και ιεραρχήσεις σχέσεων μαθητή και διδάσκοντος.
Mαθητής και διδάσκων πρέπει να έχουν ως βιβλίο αναφοράς τα κατάλληλα γλωσ-
σικά εγχειρίδια, αλλά συγχρόνως πρέπει να λειτουργούν και η αυτενέργεια διδάσκο-
ντος και μαθητή, η χρήση άλλων πηγών, η αξιοποίηση των αυθεντικών κειμένων και
μια ποικιλία τεχνικών, αλλά και η διεπιστημονική προσέγγιση της γλωσσικής διδα-
σκαλίας.
ΔIAΠOΛITIΣMIKH EKΠAIΔEYΣH
“ ...... μακροπρόθεσμα όλοι οι μαθητές, άσχετα από το αν ανήκουν σε μειονοτικές ομά-
δες ή στην κυρίαρχη ομάδα, θα χρειαστεί να εκπαιδευτούν με τις αντιλήψεις και τις με-
θόδους της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, ώστε να αποκτήσουν μια υψηλότερη συνει-
δητοποίηση των γλωσσικών και πολιτισμικών μορφωμάτων, αλλά και να μπορούν να
ερμηνεύσουν το διαφορετικό.
Mόνο μέσω αυτής της διαδικασίας θα γίνουν όλοι οι μαθητές ικανοί να αναπτύξουν την
ταυτότητά τους.”
(Council of Europe, Education workshop on “Minority Education”, Bautzen Saxony,
11-14 October 1994, ed.Straasbourg, 20.1.1995).
H διαπολιτισμική εκπαίδευση είναι η εκπαίδευση που:
1) Aπορρέει από την πεποίθηση ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι.
2) Θεωρεί ότι οι πολιτισμικές και γλωσσικές διαφορές δεν αποτελούν αποδιοργανωτι-
κό παράγοντα, αντίθετα εκτιμώνται ως εμπλουτισμός και πρέπει να συμπεριλαμβά-
νονται στα περιεχόμενα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
3) Προσανατολίζεται και αποσκοπεί στην ισότητα ευκαιριών για όλους.
4) Eίναι ενάντια σε κάθε είδους διακρίσεις.
5) Στοχεύει στην αμοιβαία κατανόηση μεταξύ διδασκόντων και διδασκομένων, που
ανήκουν σε διάφορες γλωσσικές και κοινωνικοπολιτικές ομάδες, συμβάλλοντας
23
στην καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και στην ανάπτυξη του δια-
πολιτισμικού διαλόγου.
6) Προωθεί τη συνεργασία για την καταγραφή των χαρακτηριστικών των λιγότερο
ομιλούμενων γλωσσών, με στόχο την προώθηση της γλωσσικής και πολιτισμικής
ποικιλίας στην Eυρώπη και στον κόσμο γενικότερα.
24