ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΠΚΑΣ

1η ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

«ΑΤΤΙΚΟΝ»

Παραμορφώσεις της

Σπονδυλικής Στήλης

«Σκολίωση»

ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΣΚΟΛΙΩΣΗ

Σκολίωση Σκολίωση ορίζεται η ορίζεται η παραμόρφωση παραμόρφωση της Σπονδυλικής της Σπονδυλικής Στήλης με την Στήλης με την ύπαρξη πλαγίων ύπαρξη πλαγίων κυρτωμάτων κυρτωμάτων κατά το κατά το μετωπιαίο μετωπιαίο επίπεδοεπίπεδο

Αιτιολογία ΣκολίωσηςΑιτιολογία Σκολίωσης ΛειτουργικήΛειτουργική ΟργανικήΟργανική

ΙδιοπαθήςΙδιοπαθήςΝευρομυϊκήΝευρομυϊκήΝευροπαθητικήΝευροπαθητικήΜυοπαθητική Μυοπαθητική Συγγενής Συγγενής Νευροϊνωμάτωση Νευροϊνωμάτωση Τραυματική Τραυματική Νεοπλασματικές εξεργασίεςΝεοπλασματικές εξεργασίεςΑνωμαλίες της οσφυοϊερής περιοχήςΑνωμαλίες της οσφυοϊερής περιοχής(Σπονδυλόλυση Σπονδυλολίσθηση)(Σπονδυλόλυση Σπονδυλολίσθηση)Κ.Λ.Π.Κ.Λ.Π.

Λειτουργική Λειτουργική σκολίωσησκολίωση

Ανταλγική σκολίωσηΑνταλγική σκολίωση

Η λειτουργική σκολίωση Η λειτουργική σκολίωση διορθώνεται ή και διορθώνεται ή και υπερδιορθώνεται κατά υπερδιορθώνεται κατά τις ακτινογραφίες, σε τις ακτινογραφίες, σε πλάγιες κάμψεις της πλάγιες κάμψεις της σπονδυλικής στήλης του σπονδυλικής στήλης του πάσχοντος σε ύπτια πάσχοντος σε ύπτια θέση ή κατά τις θέση ή κατά τις ακτινογραφίες που ακτινογραφίες που γίνονται υπό έλξηγίνονται υπό έλξη

Το σκολιωτικό κύρτωμα Το σκολιωτικό κύρτωμα παύει να υφίσταται επί παύει να υφίσταται επί άρσεως της άρσεως της υποκείμενης αιτίαςυποκείμενης αιτίας

Ανταλγική σκολίωσηΑνταλγική σκολίωση

Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκουΚήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου

Σκολίωση – νεοπλασματική Σκολίωση – νεοπλασματική εξεργασία (0στεοιδές οστέωμα)εξεργασία (0στεοιδές οστέωμα)

Τ12

Τ12

Σκολίωση Σκολίωση Σπονδυλόλυση - Σπονδυλόλυση -

ΣπονδυλολίσθησηΣπονδυλολίσθηση

...

...

. ..

...

..

...

Οργανική Οργανική σκολίωσησκολίωση

ΝευροινωμάτωσηΝευροινωμάτωση

Σκολίωση Σκολίωση συνεπεία συνεπεία ιστικών ιστικών

διαταραχώνδιαταραχών

((Marfan syndrome)Marfan syndrome)Defecting gene Defecting gene

coding for fibrilincoding for fibrilin

• Fibrus dysplacia Fibrus dysplacia (bone collagen abnormality)(bone collagen abnormality)

• Muscle disorders Muscle disorders (Duchene musclear distrophy)(Duchene musclear distrophy)

• Soft tissue collagen disorder Soft tissue collagen disorder (Marfan syndrome)(Marfan syndrome)

Σκολίωση νευροπαθητικήΣκολίωση νευροπαθητική(ανωτέρου κινητικού νευρώνα)(ανωτέρου κινητικού νευρώνα)

Συριγγομυελία Συριγγομυελία

Σκολίωση νευροπαθητικήΣκολίωση νευροπαθητική

Συγγενής ΣκολίωσηΣυγγενής Σκολίωση

Συγγενής σκολίωσηΣυγγενής σκολίωσηανωμαλίες σχηματισμού ανωμαλίες σχηματισμού

των σπονδύλωντων σπονδύλων

ανωμαλίες ανωμαλίες διαχωρισμού των διαχωρισμού των

σπονδύλωνσπονδύλων

Αντιμετώπιση Αντιμετώπιση

ΝευροινωμάτωσηΝευροινωμάτωση

Σκολίωση νευροπαθητικήΣκολίωση νευροπαθητική(ανωτέρου κινητικού νευρώνα)(ανωτέρου κινητικού νευρώνα)

ΣυριγγομυελίαΣυριγγομυελία

Νευροπαθητική Νευροπαθητική σκολίωσησκολίωση

Σκολίωση Σκολίωση συγγενούς αιτιολογίαςσυγγενούς αιτιολογίας

Πρόσθια : Αφαίρεση Πρόσθια : Αφαίρεση μεσοσπονδυλίων μεσοσπονδυλίων

δίσκωνδίσκων

Οπίσθια : Διόρθωση Οπίσθια : Διόρθωση και σταθεροποίησηκαι σταθεροποίηση

Σκολίωση Σκολίωση συγγενούς αιτιολογίαςσυγγενούς αιτιολογίας

Προσθία και οπισθία Προσθία και οπισθία διόρθωση και διόρθωση και σταθεροποίσησταθεροποίση

Ιδιοπαθής ΣκολίωσηΙδιοπαθής Σκολίωση

Σύγχρονες απόψεις πάνω στην αιτιοπαθολογία της ιδιοπαθούς

σκολίωσης

ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗ

1. Δομικά στοιχεία της σπονδυλικής στήλης• Παρασπονδυλικοί μύες• Σύνδεσμοι και τένοντες• Σπόνδυλοι

2. Ενδοκρινικό σύστημα3. Ισορροπία θέσης4. Γενετικοί παράγοντες5. Νευρολογικές ανωμαλίες εγκεφάλου – Κ.Ν.Σ.6. Κ.Λ.Π.

Ανωμαλίες στην ανάπτυξη των Ανωμαλίες στην ανάπτυξη των σπονδύλωνσπονδύλων

(θωρακική λόρδωση – υποκύφωση)(θωρακική λόρδωση – υποκύφωση)

Γενετικοί παράγοντες Γενετικοί παράγοντες ((polygenic inheritance pattern)polygenic inheritance pattern)

Κύφωση

Σκολίωση

Αδέλφια

Is the labyrinthine dysfunction a causative Is the labyrinthine dysfunction a causative factor in idiopathic scoliosis?factor in idiopathic scoliosis?– Kapetanos G. et al, Kapetanos G. et al,

Stud Health Technol Inform 2002;91:7-9Stud Health Technol Inform 2002;91:7-9

No correlation was found between the convexity of the curvature and the direction of nystagmus in posture tests. There were no significant differences between left – and right – beating nystagmus.

Idiopathic scoliosis: a transcranial magnetic Idiopathic scoliosis: a transcranial magnetic stimulation studystimulation study– Kapetanos G. et al,Kapetanos G. et al,

J. Musculo skelet Neuronal Interact 2007;155-60J. Musculo skelet Neuronal Interact 2007;155-60

The present TMS data do not support the concept of a generalized brain assymetry in IS. In lower limbs, a trend towards increased asymetries in side to side differences of CMCT and cortical latencies was detected probably representing subclnical involvement of the corticospinal tracts secondary to mechanical compression. Finally, it is concluded that non-decussation of the pyramidal tracts is not involved in the pathogenesis of IS

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Υπερελαστικότητα Υπερελαστικότητα αρθρώσεωναρθρώσεων

ΥΒΟΣ

Adam’s test(δοκιμασία κάμψης)

ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

θωρακικό (Θ7 – Ο1) (δ)

Συνηθέστεροι Συνηθέστεροι τύποι τύποι

σκολίωσηςσκολίωσης

Δεξιό θωρακικό Δεξιό θωρακικό κορυφαίος σπόνδυλος 8κορυφαίος σπόνδυλος 8οςος 9 9οςος 10 10οςος

Θωρακοσφυϊκό κύρτωμα Θωρακοσφυϊκό κύρτωμα

κορυφαίος σπόνδυλος 12κορυφαίος σπόνδυλος 12ος ος Θωρακικός ή 1 Θωρακικός ή 1ος ος οσφυϊκός οσφυϊκός

Οσφυϊκό Οσφυϊκό κορυφαίος σπόνδυλος 2κορυφαίος σπόνδυλος 2οςος οσφυϊκός οσφυϊκός

Διπλό οργανικό Διπλό οργανικό κορυφαίος σπόνδυλος 8κορυφαίος σπόνδυλος 8ος ος θωρακικός και 2 θωρακικός και 2ος ος οσφυϊκόςοσφυϊκός

Μέτρηση σκολιωτικούκυρτώματος κατά τηνμέθοδο Cobb

Σημείο Σημείο RisserRisser

ΣΚΟΛΙΩΣΗ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Treatment of curves Treatment of torsion

2D 3D

Προγνωστικοί παράγοντες Προγνωστικοί παράγοντες εξέλιξης της ιδιοπαθούς εξέλιξης της ιδιοπαθούς

σκολίωσηςσκολίωσης

Νηπιακή σκολίωσηΝηπιακή σκολίωση

Σημείο Mehta, 1972Διαφορά πλευροσπονδυλικής γωνίας

Διαφορά πλευροσπονδυλικής Διαφορά πλευροσπονδυλικής γωνίας γωνίας

(σημείο (σημείο MECHTA)MECHTA)> 20> 20oo < <

Κύρτωμα

Μέγεθος κυρτώματος

(Σημείο Risser )

Επιδείνωση /

Ηλικία

Επιδείνωση /

Βιολογικήωριμότητα

Κύρτωμα / ηλικία

Risser / ηλικία

Παράγοντες που Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξηεπηρεάζουν την εξέλιξη

Μεγαλύτερη τάση επιδείνωσης Μεγαλύτερη τάση επιδείνωσης εμφανίζουν:εμφανίζουν:– Διπλές καμπύλεςΔιπλές καμπύλες– Ασθενείς σε νεαρότερη ηλικία κατά Ασθενείς σε νεαρότερη ηλικία κατά

τη διάγνωσητη διάγνωση– Τα κορίτσια πριν την εμμηναρχήΤα κορίτσια πριν την εμμηναρχή– Ο μικρότερος βαθμός Ο μικρότερος βαθμός RisserRisser– Τα κορίτσια > αγόριαΤα κορίτσια > αγόρια

10 : 1 10 : 1

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

?

Ανεπαρκής Ανεπαρκής παρακολούθηση και παρακολούθηση και

έγκαιρος αντιμετώπιση έγκαιρος αντιμετώπιση

ΚΗΔΕΜΟΝΕΣ

MilwaukeeBostonStagnaraChenneauMichelLyoneseetc

Ιδιοπαθής Ιδιοπαθής εφηβική εφηβική

σκολίωση σκολίωση < 40< 40οο

Ενδείξεις συντηρητικής Ενδείξεις συντηρητικής αντιμετώπισης με αντιμετώπισης με

κηδεμόνακηδεμόνα Επιδείνωση του κυρτώματοςΕπιδείνωση του κυρτώματος

2525οο 30 30οο

Risser 1 - 2 - 3Risser 1 - 2 - 3

Μέγιστο μέγεθος Μέγιστο μέγεθος κυρτώματοςκυρτώματος

< 45< 45οο

Ενδείξεις χειρουργικής Ενδείξεις χειρουργικής θεραπείαςθεραπείας

Μέγεθος κυρτώματοςΜέγεθος κυρτώματος Παραμόρφωση του Παραμόρφωση του

σώματοςσώματος Παράγοντες Παράγοντες

επιδείνωσης του επιδείνωσης του κυρτώματοςκυρτώματος

Σκελετική ωριμότηταΣκελετική ωριμότητα Τύπος κυρτώματοςΤύπος κυρτώματος

Διεγχειρητικός Διεγχειρητικός νευροφυσιολογικός νευροφυσιολογικός

έλεγχοςέλεγχος

Πρόσθιες Πρόσθιες προσπελάσειςπροσπελάσεις

Πρόσθια Πρόσθια

προσπέλαση προσπέλαση

μικρός αριθμός μικρός αριθμός σπονδυλοδεμένων σπονδυλοδεμένων επιπέδωνεπιπέδων

Οπίσθιες Οπίσθιες προσπελάσπροσπελάσ

ειςεις

Οπίσθια διόρθωσηΟπίσθια διόρθωση

Μεγαλύτερος αριθμός σπονδυλοδεμένων επιπέδων

Ε. Βαρ.Ε. Βαρ.ΘΘ – – 13+013+0 ΘΘ1100 – Ο – Ο33 (Δ) 45 (Δ) 45οο

King IVKing IV

Πλευροπλαστική

Συνδυασμός πρόσθιας Συνδυασμός πρόσθιας και οπίσθιας και οπίσθιας προσπέλασης σε άτομα προσπέλασης σε άτομα με ιδιοπαθή σκολίωση:με ιδιοπαθή σκολίωση:– Μεγάλα κυρτώματα > 75Μεγάλα κυρτώματα > 75οο – Δύσκαμπτα (διόρθωση σε Δύσκαμπτα (διόρθωση σε

κάμψη < 50κάμψη < 50οο ) )– Κίνδυνος μετεγχειρητικής Κίνδυνος μετεγχειρητικής

παραμόρφωσης παραμόρφωσης ((Crankshaft)Crankshaft)

Συνδυασμός πρόσθιας – Συνδυασμός πρόσθιας – οπίσθιας προσπέλασηςοπίσθιας προσπέλασης

Σκολίωση Σκολίωση ενήλικοςενήλικος

Φυσική εξέλιξη Φυσική εξέλιξη ιδιοπαθούς εφηβικής ιδιοπαθούς εφηβικής σκολιώσεως μετά την σκολιώσεως μετά την σκελετική ωρίμανσησκελετική ωρίμανση

Εξέλιξη Εξέλιξη Εφηβικής Εφηβικής Ιδιοπαθούς Ιδιοπαθούς ΣκολίωσηςΣκολίωσης

Σκολίωση ενήλικοςΣκολίωση ενήλικος((de-novo)de-novo)

F 42

03-05-73

Σκολίωση Σκολίωση ενήλικος ενήλικος οψίμου οψίμου

ενάρξεωςενάρξεως

Σκολίωση - ΚύφωσηΣκολίωση - Κύφωση

Προβλήματα Προβλήματα σκολίωσης ενήλικοςσκολίωσης ενήλικος

Παραμόρφωση Παραμόρφωση Πόνος Πόνος Νευρολογικές Νευρολογικές

διαταραχέςδιαταραχές

Παραμόρφωση

•Σκολίωση •Κύφωση

• Πόνος

ΑστάθειαΑστάθεια

Νευρολογικές διαταραχές

Σκολίωση ενήλικος

Αντιμετώπιση

Συντηρητική αντιμετώπιση

Συντηρητική αντιμετώπιση

1. Ενήλικες χωρίς ενδείξεις για χειρουργική θεραπεία

α. Μέτριος πόνοςβ. Πόνος σε άτομα εξαιρετικά

προχωρημένης ηλικίαςγ. Απροσδιόριστος πηγή – αιτία πόνου

2. Καρδιο-αναπνευστική ανεπάρκεια3. Σοβαρά ψυχολογικά – κοινωνικά

προβλήματα

Συντηρητική αντιμετώπιση

1. Αντιφλεγμονώδη – αναλγητικά

2. Φυσιοθεραπεία 3. Τοπικές εγχύσεις

φαρμάκων4. Γενικές οδηγίες

Τοπικές εγχύσειςα. αναισθητικάβ. κορτικοστεροειδήγ. μη στεροειδή

αντιφλεγμονώδη

Σκοποί της χειρουργικής αντιμετώπισης

I. Μείωση του πόνουII. Διόρθωση της σπονδυλικής

παραμόρφωσηςIII.Αντιμετώπιση της νευρολογικής

διαταραχής

Απλές ακτινογραφίεςΑπλές ακτινογραφίες

Μείωση οσφυϊκής λόρδωσηςΜείωση οσφυϊκής λόρδωσηςΜείωση οσφυϊκής λόρδωσηςΜείωση οσφυϊκής λόρδωσης

ΔυναμικέςΔυναμικές ακτινογραφίεςακτινογραφίες

ΜυελογραφίαΜυελογραφία

ΔισκογράφημαΔισκογράφημα

Οπίσθια προσπέλασηΟπίσθια προσπέλαση

Οπισθία αποσυμπίεση Οπισθία αποσυμπίεση και σταθεροποίησηκαι σταθεροποίηση

Προσθία προσπέλασηΠροσθία προσπέλαση

Πρόσθια – οπίσθια Πρόσθια – οπίσθια διόρθωση και διόρθωση και

σταθεροποίησησταθεροποίηση

ΣυμπεράσματΣυμπεράσματα α

Καλύτερη γνώση Καλύτερη γνώση αιτιολογικών παραγόντωναιτιολογικών παραγόντων

Πληρέστερη ακτινολογική Πληρέστερη ακτινολογική διερεύνησηδιερεύνηση

Ορθοπαιδικοί Ορθοπαιδικοί θερμοπλαστικοί κηδεμόνεςθερμοπλαστικοί κηδεμόνες

Διεγχειρητική Διεγχειρητική νευροφυσιολογική νευροφυσιολογική παρακολούθησηπαρακολούθηση

Πληρέστερος τεχνολογικός Πληρέστερος τεχνολογικός εξοπλισμός για διόρθωση εξοπλισμός για διόρθωση των παραμορφώσεωντων παραμορφώσεων

Συμπεράσματα Συμπεράσματα Νέες χειρουργικές τεχνικές – Νέες χειρουργικές τεχνικές –

προσπελάσειςπροσπελάσεις Καλύτερη γνώση του τύπου Καλύτερη γνώση του τύπου

των κυρτωμάτων που των κυρτωμάτων που επιτρέπει τον περιορισμό των επιτρέπει τον περιορισμό των σπονδυλοδεμένων επιπέδωνσπονδυλοδεμένων επιπέδων

Οστικά μοσχεύματα και Οστικά μοσχεύματα και βιολογικοί παράγοντες που βιολογικοί παράγοντες που προάγουν την σπονδυλοδεσίαπροάγουν την σπονδυλοδεσία

Ειδικευμένη χειρουργική Ειδικευμένη χειρουργική ομάδαομάδα

Ευαισθητοποίηση του Ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλουκοινωνικού συνόλου