ΠΕΠΤΙΚΟ...

Αννίτα Φιλίππου 2018- 2019 Λύκειο Αγίου Σπυρίδωνα 1

ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από:

Τον γαστρεντερικό σωλήνα

Τους προσηρτημένους αδένες οι οποίοι εκκρίνουν διάφορα υγρά στον γαστρεντερικό σωλήνα με τους εκφορητικούς τους πόρους.

Οι προσηρτημένοι αδένες αποτελούνται από:

Τα 3 ζεύγη σιελογόνων αδένων

Το πάγκρεας

Το συκώτι

Τη χοληδόχο κύστη

Η πορεία της τροφής κατά μήκος του ανθρώπινου γαστρεντερικού

σωλήνα είναι η εξής:

1. Στοματική κοιλότητα

2. Φάρυγγας

3. Οισοφάγος

4. Στομάχι

5. Λεπτό έντερο

6. Παχύ έντερο

Ο γαστρεντερικός σωλήνας είναι ο ειδικός σωλήνας όπου συντελείται η πέψη

στον άνθρωπο και γενικά σε όλα τα θηλαστικά αλλά και σε άλλους οργανισμούς.

Περισταλτικές κινήσεις του γαστρεντερικού σωλήνα

Είναι οι ρυθμικές κινήσεις των λείων

μυών που ωθούν τη τροφή κατά μήκος

του γαστρεντερικού σωλήνα.


Μια εγκάρσια τομή του γαστρεντερικού

σωλήνα δείχνει ότι ο σωλήνας αποτελείται

από 4 είδη ιστών:

Τον ορογόνο-εξωτερικά, προστασία.

Μυικό

Υποβλεννογόνο

Βλεννογόνο

1. Στοματική κοιλότητα

Σε αυτή γίνεται τόσο η χημική όσο και η μηχανική πέψη.

Μηχανική πέψη:Γίνεται με τα δόντια και τη μάσηση της τροφής. Τα δόντια

κατατεμαχίζουν και αλέθουν τη τροφή με σκοπό την αύξηση της επιφάνειας

της τροφής ώστε να δράσουν πιο αποτελεσματικά τα διάφορα ένζυμα.

Χημική πέψη: Γίνεται με το πεπτικό ένζυμο α-αμυλάση (αλλιώς πτυαλίνη).

Αυτό το ένζυμο παράγεται από τους παρωτιδικούς αδένες και υδρολύει τα

πολυμερή της γλυκόζης, δηλ. το άμυλο και το γλυκογόνο.

Στη μηχανική και χημική πέψη έχουν πολύ σημαντικό ρόλο:

Τα δόντια

Η γλώσσα

γ) Οι σιελογόνοι αδένες

Η παρουσία της τροφής στη στοματική κοιλότητα διεγείρει τη δημιουργία νευρικού

αντανακλαστικού με αποτέλεσμα οι σιελογόνοι αδένες να ενεργοποιούνταικαι να

ελυεθερώνουν ποσότητα σάλιου στη στοματική κοιλότητα.

Μέρη της στοματικής κοιλότητας

Η στοματική κοιλότητα αποτελεί

την αρχή του γαστρεντερικού

σωλήνα.

Ορίζεται από τα χείλη, τις παρειές

(μάγουλα), τη σκληρή και τη μαλακή

υπερώα και περιέχει τη γλώσσα και

τα δόντια.

Η οροφή της στοματικής κοιλότητας

σχηματίζεται από την υπερώα. Προς

τα εμπρός και πάνω βρίσκεται η

σκληρή υπερώα ενώ προς τα επάνω

και πίσω η μαλακή υπερώα. Στο πίσω μέρος της μαλακής υπερώας βρίσκεται η


σταφυλή και στα πλάγια της βρίσκονται δύο πτυχές μέσα στις οποίες βρίσκονται οι

αμυγδαλές.

A) Η γλώσσα

Η γλώσσα είναι ένα μυώδες ευκίνητο όργανο που χρησιμεύει:

στη μάσηση,

στη διαδικασία δημιουργίας του βλωμού,

στην κατάποση της τροφής,

στην ομιλία,

στην αφή και

στην αίσθηση της γεύσης.

B) Οι σιελογόνοι αδένες

Υπάρχουν τρία ζεύγη:

1.οι υπογνάθιοι

2.οι υπογλώσσιοι και

3.οι παρωτιδικοί.

Το σάλιο περιέχει:

Γλυκοπρωτείνη Μουκίνη για προστασία του βλεννογόνου της στοματικής

κοιλότητας και για λίπανση (λιπαίνει την τροφή για να ευκολύνει τη

κατάποση).

Ρυθμιστικές ουσίες που εμποδίζουν την αποσύνθεση της τροφής λόγω όξινου

περιβάλλοντος

Λυσοζύμη αντιβακτηριακό ένζυμο. Εξοντώνει τα περισσότερα βακτήρια που

εισέρχονται με τη τροφή.

α – αμυλάση (πτυαλίνη): παράγεται από τους παρωτιδικούς αδένες και

υδρολύει το άμυλο και το γλυκογόνο.

Σημείωση: υπολογίζεται πως ένα

λίτρο σάλιου ελευθερώνεται

καθημερινά στη στοματική

κοιλότητα!


Mετά τη μάσηση και τη κατάποση της τροφής, αυτή παραμένει στο στομάχι για 2-6

ώρες και κει υπόκειται σε μερική πέψη. Στη συνέχεια η πέψη ολοκληρώνεται στο

λεπτό έντερο σε 5-6 ώρες ενώ τα άπεπτα υλικά αποβάλλονται από τον πρωκτό.

2. ΦΑΡΥΓΓΑΣ

Ινομυώδης σωλήνας μήκους 15 cmπερίπου, βρίσκεται στο πίσω μέρος της

στοματικής κοιλότητας και οδηγεί στον οισοφάγο αλλά και στην τραχεία

Κατά την κατάποση, το άνω μέρος της τραχείας κινείται προς τα πάνω με

αποτέλεσμα το στόμιό της να «σκεπαστεί» από μια χόνδρινη βαλβίδα, την

επιγλωττίδα. Η τροφή, κατά συνέπεια, θα προωθηθεί στον οισοφάγο και όχι

στο αναπνευστικό σύστημα.


3. ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ

Μεταφέρει τη τροφή από το στόμα στο στομάχι.

Είναι ένας ινώδης σωλήνας μήκους 25 εκατοστών περίπου.

Περισταλτικές κινήσεις του οισοφάγου ωθούν τον βλωμό προς το στομάχι.

Στο άνω μέρος του οισοφάγουν οι μύες είναι εκούσιοι (γραμμωτοί) και

είναι και εκούσια η κίνηση της τροφής στην αρχή της κατάποσης.

Το υπόλοιπο τμήμα του οισοφάγου αποτελείται από λείους μύες και η

μεταφορά του βλωμού προς το στομάχι γίνεται ακούσια.

4. ΣΤΟΜΑΧΙ

Μυώδης σάκος στην αριστερή πλευρά της

κοιλιακής κοιλότητας, κάτω από το

διάφραγμα.

Έχει μεγάλο μέγεθος ώστε να αποθηκεύσει

αρκετή ποσότητα τροφής (μέχρι και 2L

στερεής και υγρής τροφής!) και να μη

χρειάζεται συνεχής πρόσληψη της.

Επικοινωνεί με τον οισοφάγο μέσω του

καρδιακού στομίου και με τον

δωδεκαδάχτυλο (το πρώτο τμήμα του

λεπτού εντέρου) μέσω του πυλωρικού στομίου.

Το εσωτερικό του στομαχιού (ο βλεννογόνος του στομαχιού) αποτελείται από

απλά επιθηλιακά κύτταρα, τα οποία εκκρίνουν στη κοιλότητα του στομαχιού

το γαστρικό υγρό.

Η κυρίως λειτουργία του γαστρικού υγρού είναι πεπτική.

o Το γαστρικό υγρό περιέχει υδροχλωρικό οξύ μεγάλης συγκέντρωσης

με pH κοντά στο 2. Χρησιμεύει και στην εξόντωση των περισσότέρων

βακτηρίων που εισέρχονται στον οργανισμό με τη τροφή.


Τα κύτταρα που παράγουν το οξύ παράγουν ακόμα ένα «ενδογενή

παράγοντα» ο οποίος ρυθμίζει την απορρόφηση της βιταμίνης Β12.

Έλλειψη του προκαλεί βαριά αναιμία.

Στο γαστρικό υγρό υπάρχει και το ένζυμο πεψίνη που βοηθά στη διάσπαση

(υδρόλυση) των πρωτεινών σε μικρότερα πολυπεπτίδια.

o Η πεψίνη είναι από τα λίγα ένζυμα που έχουν τη βέλτιστη απόδοση τους

σε όξινο περιβάλλον.

o Η παρουσία της πεψίνης σημαίνει και ταυτόγχρονα το τερματισμό της

δράσης της αμυλάσης (επίσης πρωτείνη) η οποία τώρα και αυτή

διασπάται από τη πεψίνη σε μικρότερα πολυπεπτίδια

Πως όμως τα τοιχώματα του στομάχου προστατεύονται από την όξινη δράση της

πεψίνης;

Αρχικά η πεψίνη παράγεται και εκκρίνεται σε ανενεργή μορφή, ως

πεψινογόνο.

Το πεψινογόνο μετατρέπεται σε πεψίνη μόνο όταν έρθει σε επαφή με το

υδροχλωρικό οξύ, στον αυλό του στομαχιού.

Η παρουσία όμως της βλέννας η οποία καλύπτει εξωτερικά το βλεννογόνο

του στομάχου, προστετεύει τα ίδια τα κύτταρα του βλεννογόνου και

ουσιαστικά εμποδίζει τη πέψη του ίδιου του στομάχου.

Παρόλα αυτά όμως τα κύτταρα του βλεννογόνου καταστρέφονται σιγά-σιγά

αλλά νέα κύτταρα που παράγονται με μιτωτικές διαιρέσεις αναπληρώνουν τα

κατεστραμμένα.

Υπολογίζεται πως κάθε 3 μέρες τα κύτταρα του βλενννογόνου του στομάχου

αναπληρώνονται.

Οι πληγές στο βλεννογόνο του στομάχου ονομάζονται γαστρικά έλκη και

προκαλούνται κυρίως από βακτήρια.


5. ΛΕΠΤΟ ΕΝΤΕΡΟ

Επιμήκης σωλήνας 6 μέτρων με σχετικά μικρή διάμετρο (2,5 cm).

Αποτελείται από:

o Το δωδεκαδάχτυλο (τα πρώτα 25-30 cm του λεπτού εντέρου)

o Τη νήστιδα

o Τον ειλεό

Επικοινωνεί με το στομάχι μέσω του πυλωρικού στομίου και με το παχύ

έντερο μέσω της ειλεοκολικής βαλβίδας του ειλεού.

Ρόλος του η πέψη και η απορρόφηση των προιόντων της πέψης.

6.ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ

Έχει μήκος 1,5 μέτρα

Αρχίζει από την ειλεοκολική βαλβίδα.

Έχει μεγαλύτερη διάμετρο από το λεπτό έντερο.

Αποτελείται από τα εξής μέρη:

o Τυφλό

o Κόλον

Ανιόν

Εγκάρσιο

Κατιόν

Σιγμοειδές ((λόγω σχήματος και αυτό καταλήγει στο ορθό).

o Ορθό (απευθυσμένο)

Το παχύ έντερο εκκρίνει βλέννα που προστατεύει το βλεννογόνο από την ερεθιστική

παρουσία των οξέων που παράγονται από τα βακτήρια που ζουν εκεί.


ΠΡΟΣΗΡΤΗΜΕΝΟΙ ΑΔΕΝΕΣ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

1. Το πάγκρεας

Είναι ένας αδένας μεγάλου μεγέθους και έχει μαλακή υφή.

Βρίσκεται πίσω από το στομάχι, στο πίσω κοιλιακό τοίχωμα.

Είναι μεικτός αδένας, δηλαδή τόσο ενδοκρινής και εξωκρινής.

o Η ενδοκρινής μοίρα παράγει τις ορμόνες ινσουλίνη και

γλυκαγόνη.Αυτές δεν συμμετέχουν στην πέψη αλλά στη ρύθμιση

του μεταβολισμού των υδατανθράκων από τα υπόλοιπα κύτταρα

του οργανισμού.

o Η εξωκρινής μοίρα παράγει το παγκρεατικό υγρό (1200-1500ml)

την ημέρα. Μέσω του παγκρεατικού πόρου εισέρχεται κυρίως στο

φύμα του Vater και σε μικρότερη ποσότητα σε άλλα μέρη του

δωδεκαδαχτύλου.

o Το παγκρεατικό υγρό περιέχει:

Υδρολυτικά ένζυμα-συμμετέχουν στη πέψη

Όξινα ανθρακικά άλατα-δρουν ρυθμιστικά ώστε να

εξουδετερώνουν τον όξινο χυμό που έρχεται από το στομάχι

στο έντερο.

o Η έκκριση του παγκρεατικού υγρού ρυθμίζεται από νευρικά

ερεθίσματα και από τις ορμόνες του λεπτού εντέρου (σεκρετίνη,

χολοκυστοκινίνη).

2. Το ήπαρ (συκώτι)

Είναι ο μεγαλύτερος αδένας του σώματος και έχει μάζα 1.5 kg.

H κατασκευή του είναι μαλακή και εύθρυπτη γι’ αυτό και τραυματίζεται

εύκολα σε κακώσεις της κοιλιάς με επακόλουθη σοβαρή εσωτερική

αιμορραγία.

Τα ηπατικά κύτταρα παράγουν συνεχώς χολή.

o Η χολή είναι υγρό με αλκαλική δράση (pH 7-8).

o Αποτελείται από χολικά και ανόργανα άλατα, χολοχρωστικές όπως η

χολερυθρίνη, χοληστερόλη, λιπαρά οξέα και φωσφορολιπίδια.


o Η χολερυθρίνη είναι προϊόν διάσπασης της αιμοσφαιρίνης από

γερασμένα ή άχρηστα ερυθρά αιμοσφαίρια και αποβάλλεται μέσω της

χολής. Αν για οποιοδήποτε λόγω η χολερυθρίνη έχει αυξημένη

συγκέντρωση στο αίμα τότε δημιουργείται ο ίκτερος.

o Η χολή αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη.

o Η παρουσία λίπους στο δωδεκαδάχτυλο διεγείρει την έκκριση της

ορμόνης χολοκυστοκινίνης η οποία προκαλεί σύσπαση της χοληδόχου

κύστης και μεταφορά της χολής στο δωδεκαδάχτυλο μέσω του

χοληδόχου πόρου.

Λειτουργίες του ήπατος

Παράγει τη χολή.

Ελέγχει το μεταβολισμό των υδατανθράκων και αποθηκεύει σάκχαρα με τη

μορφή γλυκογόνου.

Παράγει γλυκόζη από μη υδατανθρακικές ενώσεις π.χ. αμινοξέα.

Συνθέτει πολλές από τις πρωτεΐνες του πλάσματος (ινωδογόνο,

λευκωματίνες).

Αποτοξινώνει τον οργανισμό από φάρμακα, αλκοόλ, τοξικές ουσίες.

Σχηματίζει ουρία δεσμεύοντας την αμμωνία, η οποία είναι δηλητήριο για τα

κύτταρα.

Καταστρέφει νεκρά και γερασμένα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Λειτουργεί ως αιμοποιητικό όργανο κατά την εμβρυική ηλικία.

Αποθηκεύει σίδηρο, βιταμίνη Α κ.α.

Για όλες αυτές τις σημαντικές λειτουργίες που επιτελεί, το ήπαρ χαρακτηρίζεται

ως το χημικό εργαστήριο του οργανισμού.

ΠΕΨΗ

Στη διαδικασία της πέψης συμμετέχουν:

Το συκώτι

Το πάγκρεας

Η χοληδόχος κύστη

Το λεπτό έντερο


Το συκώτι: Είναι ένα όργανο με πολλές και διαφορετικές λειτουργίες, μεταξύ των

οποίων και η παραγωγή της χολής που αποθηκεύεται προσωρινά στη χοληδόχο

κύστη. Η χολή δεν περιέχει ένζυμα παρά μόνο ουσίες που κατέχουν σημαντικό ρόλο

στην πέψη και απορρόφηση των λιπών.

Το πάγκρεας: Παράγει διάφορα υδρολυτικά ένζυμα και ένα αλκαλικό διάλυμα

πλούσιο σε όξινα ανθρακικά άλατα τα οποία δρουν ρυθμιστικά για να αντιμετωπιστεί

ο όξινος χυμός του στομάχου.

Λεπτό έντερο: τα πρώτα 25-30 εκ. του λεπτού εντέρου αποτελούν το

δωδεκαδάχτυλο. Στο δωδεκαδάχτυλο αναμειγνύονται ο όξινος χυμός που εξέρχεται

από το στομάχι με τα πεπτικά υγρά του παγκρέατος και του συκωτιού.

Η εκκριτική δραστηριότητα των διαφόρων οργάνων ελέγχεται και από 4 ορμόνες:

Πέψη των υδατανθράκων (δες σημειώσεις στο τετράδιο)

Η πέψη του αμύλου και γλυκογόνου αρχίζει στη στοματική κοιλότητα και

συνεχίζεται στο λεπτό έντερο.

Στο στόμα: λόγω της α-αμυλάσης ένα μεγάλο μέρος των πολυσακχαριτών

υδρολύονται σε μικρότερους πολυσακχαρίτες και μαλτόζη.

.Στο δωδεκαδάχτυλο:η παγκρεατική αμυλάση συνεχίζει την υδρόλυση του

αμύλου, του γλυκογόνου και μικρότερων πολυσακχαριτών σε δισακχαρίτες.

μαλτάση

Μαλτόζη γλυκόζη και γλυκόζη

Σακχαρόζη σακχαράση γλυκόζη και φρουκτόζη

Λακτόζη λακτάση γλυκόζη και γαλακτόζη

Τα τρία αυτά ένζυμα που δρουν πάνω σε δισακχαρίτες ολοκληρώνουν την

πέψη των υδατανθράκων στο λεπτό έντερο και τα μονομερή είναι τώρα

έτοιμα να απορροφηθούν από το αίμα.

Ο άνθρωπος δε πέπτει την κυτταρίνη γιατί δεν διαθέτουμε κυτταρινάσες


Οι υδατάνθρακες αποτελούν την πρωταρχική πηγή ενέργειας του οργανισμού

γιατί:α) πέπτονται σχετικά εύκολα β) ο οργανισμός έχει ευκολότερη πρόσβαση

στους υδατάνθρακες παρά στα αποθηκευμένα λίπη ή στις πρωτεϊνες.

ΠΕΨΗ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ

Τα μικρότερα πολυπεπτίδια που προέρχονται από τη δράση της πεψίνης

μετατρέπονται σε αμινοξέα ή σε μικρότερες αλυσίδες των 2 ή 3 αμινοξέων.

Η θρυψίνη και η χυμοθρυψίνη (παγκρεατικά πρωτεολυτικά ένζυμα)

διασπούν μεγάλες πολυπεπτιδικές αλυσίδες σε μικρότερες.

Η καρβοξυπεπτιδάση αποκόπτει αμινοξέα από το άκρο με την αμινομάδα.

Οι διπεπτιδάσες του λεπτού εντέρου διασπούν μικρές πεπτιδικές αλυσίδες σε

αμινοξέα.

Τρία από τα ένζυμα που εκκρίνει το πάγκρεας, δηλαδή η θρυψίνη, η

χυμοθρυψίνη και η καρβοξυπεπτιδάση, εκκρίνονται σε ανενεργό μορφή και

ενεργοποιούνται μόνο στη παρουσία της εντεροκινάσης (ενός ενζύμου του

λεπτού εντέρου).

Οι πρωτεΐνες είναι πολύ σημαντικές στη διατροφή γιατί αποτελούν σημαντική

πηγή αμινοξέων. Είκοσι αμινοξέα παράγονται από τον ίδιο τον οργανισμό αλλά

κάποια άλλα εξίσου σημαντικά ο οργανισμός αδυνατεί να τα συνθέσει. Αυτά

προσλαμβάνονται με τις τροφές και κυρίως τις πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης.

Εάν υπάρχει έλλειψη υδατανθράκων ή λιπών, τότε μόνο ο οργανισμός θα

χρησιμοποιήσει τις πρωτεΐνες ως πηγή ενέργειας.

ΠΕΨΗ ΝΟΥΚΛΕΙΝΙΚΩΝ ΟΞΕΩΝ

Τα νουκλεϊνικα οξέα υδρολύονται από τις νουκλεάσες.

Αυτές διασπούν το DNA και το RNA στα νουκλεοτίδια από τα οποία

αποτελούνται.

Στη συνέχεια, άλλα ένζυμα διασπούν τα νουκλεοτίδια σε αζωτούχες βάσεις

ακόμα και φωσφορικές ομάδες.


ΠΕΨΗ ΛΙΠΩΝ

Τα λίπη εισέρχονται στο λεπτό έντερο σχεδόν ανέπαφα.

Ως γνωστόν τα λίπη είναι δυσδιάλυτα στο νερό και γι ’αυτό η υδρόλυση τους

αποτελεί πρόβλημα.

Η χολή παράγει τα χολικά άλατα τα οποία προκαλούν γαλακτοποίηση των

λιπών, δηλαδή τα μετατρέπουν σε μικρά σφαιρίδια που αδυνατούν να

συνενωθούν. Με τον τρόπο αυτό προκαλούν αύξηση της επιφάνειας των

λιπών και μπορεί να δράσει αποτελεσματικότερα η παγκρεατική λιπάση, που

έχει ως ρόλο την υδρόλυση λιπών σε μονογλυκερίδια, λιπαρά οξέα και

γλυκερόλη.

Κύρια διατροφικά λίπη:ουδέτερα λίπη, φωσφορολιπίδια και χοληστερόλη.

Που τα έχουμε ξανασυναντήσει αυτά;

o Τα φωσφορολιπίδια αποτελούν βασικά συστατικά των βιολογικών

μεμβρανών.

o Τα ουδέτερα λίπη αποτελούν τις αποταμιευτικές ουσίες του

οργανισμού.

Τα λίπη λόγω της μεγάλης τους ενεργειακής αξίας χρησιμοποιούνται από τον

οργανισμό για να καλύψει ενεργειακές ανάγκες σε περίπτωση που οι

υδατάνθρακες δεν είναι διαθέσιμοι.

Αποθηκεύονται σε μεγάλη ποσότητα στο λιπώδη ιστό και στο ήπαρ.


Η πέψη των θρεπτικών ουσιών στο γαστρεντερικό σωλήνα

Μέρος πεπτικού

συστήματος

Ένζυμο Λειτουργία

Στόμα Α-αμυλάση (παράγεται από τους παρωτιδικούς

αδένες)

Διάσπαση αμύλου και γλυκογόνου σε μικρότερες

αλυσίδες

Στομάχι Πεψίνη (παράγεται από ειδικά κύτταρα του

βλεννογόνου)

Διάσπαση πρωτεϊνών σε μικρότερες

πολυπεπτιδικές αλυσίδες

Δωδεκαδάχτυλο

1.Παγκρεατική αμυλάση (παράγεται από το

πάγκρεας).

2.Παγκρεατική λιπάση (παράγεται από το

πάγκρεας).

3.Θρυψίνη, χυμοθρυψίνη, καρβοκυπεπτιδάση,

αμινοπεπτιδάση (παράγονται από το πάγκρεας ενώ η

αμινοπεπτιδάση από το λεπτό έντερο).

1. Διάσπαση των αλυσίδων αμύλου και

γλυκογόνου σε μαλτόζη.

2.Διάσπαση των λιπών σε μονογλυκερίδια,

γλυκερόλη και λιπαρά οξέα.

3.Διάσπαση των πολυπεπτιδικών αλυσίδων σε

διπεπτίδια και αμινοξέα.

Λεπτό έντερο 1.Μαλτάση, λακτάση, σακχαράση (παράγονται από

τα επιθήλια των λαχνών)

Διάσπαση δισακχαριτών σε γλυκόζη, γαλακτόζη

και φρουκτόζη.

Παχύ έντερο Επαναπορρόφηση νερού και δημιουργία κοπράνων.

Σημείωση:η χολή δε περιέχει ένζυμα αλλά γαλακτοματοποιεί τα λίπη ώστε να διευκολύνεται η δράση της παγκρεατικής λιπάσης.


ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ

Tο μεγαλύτερο μέρος των προιόντων της πέψης απορροφάται κυρίως στο

λεπτό έντερο.

Ένα μικρό ποσοστό απορραφάται στο στομάχι και και στο παχύ έντερο.

Το λεπτό έντερο έχει αναπτύξει μεγάλη επιφάνεια επαφής (περίπου 300m2)

για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της απορρόφησης. Επίσης,

o Είναι μακρύ.

o Έχει αναπτύξει πολλές πτυχές.

o Οι πτυχές του διαθέτουν μεγάλο αριθμό λαχνών.

o Κάθε λάχνη έχει μικροσκοπικές μικρολάχνες οι οποίες είναι

εκτεθειμένες στο εσωτερικό του λεπτού εντέρου.

Αυτή η διαμόρφωση του λεπτού εντέρου του προσδίδει σημαντική προσαρμοστική

ικανότητα ώστε να μπορεί να επιτελεί την απορρόφηση των τροφών.

ΗΗ δδοομμήή ττοουυ λλεεππττοούύ εεννττέέρροουυ

Το λεπτό έντερο έχει πτυχωτή εσωτερική επιφάνεια.

Οι πτυχές προεκτείνονται προς το εσωτερικό του αυλού.

Στις πτυχώσεις υπάρχουν πολυάριθμες λάχνες.

Στα επιθηλιακά κύτταρα των λαχνών υπάρχουν μικρολάχνες.

ΛΛάάχχννεεςς

Σε κάθε λάχνη περιέχει ένα κεντρικό αγγείο που μεταφέρει τη λέμφο

(λεμφαγγείο )το οποίο περιβάλλεται από ένα πλέγμα τριχοειδών αγγείων.

Στα επιθηλιακά κύτταρα των λαχνών βρίσκονται μικρολάχνες οι οποίες

κυριολεκτικά «κολυμπούν» στο υγρό που βρίσκεται στον αυλό του λεπτού

εντέρου.

Στα επιθηλιακά κύτταρα τωνοποίες κυριολεκτικά «κολυμπούν» στο υγρό που βρίσκεται στον αυλό του λεπτού εντέρου


ΑΑπποορρρρόόφφηησσηη θθρρεεππττιικκώώνν οουυσσιιώώνν

ΟΟιι θθρρεεππττιικκέέςς οουυσσίίεεςς ααπποορρρροοφφώώννττααιι μμεε δδιιάάφφοορροουυςς μμηηχχααννιισσμμοούύςς γγιιαα νναα

γγίίννεειι ηη δδιιααδδιικκαασσίίαα όόσσοο ττοο δδυυννααττόό ππιιοο ααπποοττεελλεεσσμμααττιικκήή κκααιι ααπποοδδοοττιικκήή..

Μηχανισμοί απορρόφησης

Παθητικοί (π.χ.φρουκτόζη)

Ενεργητικοί (π.χ.γλυκόζη, αμινοξέων, μικρών πεπτιδίων, βιταμινών)

Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις παρατηρείται σύζευξη της μεταφοράς της

γλυκόζης με την ενεργητική μεταφορά νατρίου.

Τα τριχοειδή και οι φλέβες που μεταφέρουν τις θρεπτικές ουσίες που έχουν

απορροφηθεί καταλήγουν στην πυλαία φλέβα που οδηγεί στο συκώτι. Το συκώτι

λειτουργεί ως προσωρινή αποθήκη των θρεπτικών ουσιών. Το αίμα μεταφέρει τις

ουσίες σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού.

Απορρόφηση των λιπών

Τα λιπαρά οξέα, τα μονογλυκερίδια και η γλυκερόλη απορροφούνται με

παθητική διάχυση.

Στη συνέχεια επανενώνονται στα επιθηλιακά κύτταρα, για να σχηματίσουν

ξανά λίπη.

Τα λίπη αυτά αναμειγνύονται με χοληστερόλη και επενδύονται με ειδικές

πρωτεΐνες σχηματίζοντας μικρά μόρια που ονομάζονται χυλομικρά.

Στη συνέχεια με εξωκυττάρωση τα χυλομικρά μεταφέρονται στα λεμφαγγεία

και στη συνέχεια στη γενική κυκλοφορία του αίματος.

ΑΑπποορρρρόόφφηησσηη μμοοννοοσσαακκχχααρριιττώώνν κκααιι ααμμιιννοοξξέέωωνν:: δδεεςς σσηημμεειιώώσσεειιςς σσττοο

ττεεττρράάδδιιοο


Θρέψη (αφομοίωση) των τροφών

Η θρέψη είναι μια πολύπλοκη διαδικασία αναβολικών δραστηριοτήτων κατά την

οποία:

Τα κύτταρα θα χρησιμοποιήσουν τις θρεπτικές ουσίες (προιόντα της πέψης)

για να συνθέσουν τις δικές τους μεγαλομοριακές ενώσεις όπως κάποιες

πρωτεϊνες, DNA κτλ.

Επίσης, ταυτόγχρονα με τη λειτουργία της κυτταρικής αναπνοής θα

χρησιμοποιήσουν τη γλυκόζη για να συνθέσουν μόρια ΑΤP τα οποία στη

συνέχεια θα χρησιμοποιήσουν για τις ενεργειακές τους ανάγκες.

Το παχύ έντερο

Το παχύ έντερο αρχίζει από το τυφλό έντερο όπου εισέρχεται το λεπτό έντερο

και τελειώνει στον πρωκτό.

Έχει περίπου 1.5 m περίπου.

Στο παχύ έντερο ζουν διάφορα αβλαβή βακτήρια τα οποία τρέφονται με

ουδίες που αποβάλλει ο οργανισμός.

Κάποια βακτήρια παράγουν αέρια (μεθάνιο, υδρόθειο) ως αποτέλεσμα του

μεταβολισμού τους.

Τα βακτήρια του γαστρεντερικού σωλήνα ίσως να αποτελούν την κύρια πηγή

βιταμίνης Κ στον άνθρωπο.

Η λειτουργία του παχέως εντέρου είναι η επαναπορρόφηση νερού (η

σημαντικότερη λειτουργία του) και η δημιουργία κοπράνων.δε

Μεγάλη ποσότητα νερού απορροφάται από το λεπτό έντερο και το υπόλοιπο

από το παχύ.

Καθώς τα κόπρανα κινούνται περισταλτικά κατά μήκος παχέος εντέρου

γίνονται περισσότερο στερεά ακριβώς λόγω της απορρόφησης του νερού.γΗ

Το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου είναι το απευθυσμένο ή αλλιώς ορθό.

Εδώ αποθηκεύονται προσωρινά τα κόπρανα μέχρι να αποβληθούν.


Βιταμίνες

Είναι οργανικές ουσίες που χρειάζονται σε μικρές ποσότητες. Ο οργανισμός

δε μπορεί να τις συνθέσει ή συνθέτει μερικές από αυτές και έτσι

προσλαμβάνονται με τη διατροφή του.

Δρουν ως συσταικά ενζύμων και συμμετέχουν σε βασικές μεταβολικές

λειτουργίες.

Διακρίνονται σε: α) λιποδιαλυτές (D,E,K,A). Οι λιποδιαλυτές απορροφώνται

διαλυμένες σε λίπη και αποθηκεύονται στο ήπαρ.Δεν είναι ανάγκη να

προσλαμβάνονται συνεχώς.

ηΗ β) υδατοδιαλυτές (B,C). Αυτές απορροφούνται διαλυμένες

στο νερό και αποβάλλονται με τα ούρα. Έτσι πρέπει να προσλαμβάνονται

συνεχώς.

Ορισμένες βιταμίνες συντίθενται από τον ίδιο τον οργανισμό (D,K). Η D

συντίθεται όταν ο οργανισμός εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία και η

δεύτερη παράγεται από τα βακτήρια του παχέως εντέρου.

Έλλειψη βιταμινών είναι γνωστή ως αποβιταμίνωση και προκαλεί σοβαρές

διαταραχές στον άνθρωπο.

Η σωστή διατροφή συμβάλλει στην πρόσληψη των απαραίτητων βιταμινών.

Κατάχρηση στην πρόσληψη προκαλεί την υπερβιταμίνωση με άλλες σοβαρές

επιπτώσεις για τον οργανισμό όπως υπερασβαισταιμία.

η

ΠΕΠΤΙΚΟ...

Documents

Transcript of ΠΕΠΤΙΚΟ...