Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας είναι

ένα παράθυρο στα γεγονότα ή μήπως

ένας παραμορφωτικός καθρέπτης της

πραγματικότητας; Project-Ερευνητική Εργασία

Υπεύθυνη Καθηγήτρια: κα. Βασιλική Βακιρτζή

2012-2013

2

ΜΑΘΗΤΕΣ

• ΑΛΚΑ ΑΝΤΟΡΕΛΟ

• ΓΙΑΝΝΕΛΟΥ ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ

• ΓΚΟΓΚΑΙ ΓΙΟΙΝΤΑ

• ΚΑΡΑΔΟΥΚΑ ΜΑΡΙΑ

• ΚΑΡΕΛΙΩΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

• ΚΟΣΚΑΡΟΒΑ ΜΑΡΙΑ

• ΚΡΕΤΣΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

• ΚΩΝΣΤΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

• ΜΑΛΑΙ ΛΟΥΑΝ

• ΜΠΛΕΤΑ ΕΡΑΛΝΤΟ

• ΝΕΡΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

• ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ

• ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ ΑΘΗΝΑ

• ΠΑΤΣΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

• ΣΚΟΥΛΙΚΑΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

• ΣΤΑΥΡΟΥ ΜΑΡΙΑ

• ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ

3

Πίνακας περιεχομένων 1. Περίληψη ........................................................................................................................... 3

2. Ορισμός ............................................................................................................................. 4

3. Είδη Μ.Μ.Ε. ....................................................................................................................... 4

3.1 Ορισμός ειδών Μ.Μ.Ε. ...................................................................................................... 4

3.2 Ιστορική Αναδρομή............................................................................................................ 5

3.3 Θετικά και Αρνητικά .......................................................................................................... 8

3.4 Αρνητικά των Μ.Μ.Ε. ...................................................................................................... 10

4. Λειτουργίες των ΜΜΕ ..................................................................................................... 11

5. Επικοινωνία-Ορισμός ...................................................................................................... 12

6. Επιδράσεις των Μ.Μ.Ε. ................................................................................................... 13

7. Ερωτηματολόγιο.............................................................................................................. 15

8. Συμπεράσματα ερωτηματολογίου .................................................................................. 23

9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ................................................................................................................. 23

1. Περίληψη Στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας καταφέραμε να μελετήσουμε και να

αναπτύξουμε τις διάφορες πτυχές των ΜΜΕ. Στην εργασία μας συμπεριλαμβάνονται

τα διάφορα είδη των ΜΜΕ, η ιστορική εξέλιξη του καθενός, τα θετικά και τα

αρνητικά τους καθώς και οι επιδράσεις τους στην κοινωνία μας και την οικονομία.

Τέλος, την εργασία μας έρχεται να συμπληρώσει ένα ερωτηματολόγιο στο οποίο

έχουμε συγκεντρώσει τις γνώμες των κατοίκων της περιοχής μας για να δούμε το

γνωστικό επίπεδο όσον αφορά τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

4

2. Ορισμός

Τα μέσα , οι «αγωγοί» , μέσω των οποίων διοχετεύονται στο κοινό ειδήσεις,

μηνύματα , πληροφορίες , ιδέες αλλά και διάφορα έργα τέχνης. Τα ΜΜΕ χωρίζονται

σε έντυπα και ηλεκτρονικά. Στα πρώτα συγκαταλέγονται ο ημερήσιος και

περιοδικός τύπος (εφημερίδες & περιοδικά) και στα δεύτερα η τηλεόραση , το

ραδιόφωνο και τελευταίως το internet (διαδίκτυο).

Ως Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή Επικοινωνίας (ΜΜΕ) εννοούνται όλα τα

διαθέσιμα μέσα με τα οποία μπορεί να ενημερωθεί για προηγούμενα και τρέχοντα

συμβάντα ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων. Τα ΜΜΕ χωρίζονται σε:

Ασύγχρονα μέσα, όπως είναι ο τύπος και το Διαδίκτυο, καθώς

η πληροφορία τους μεταδίδεται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές για κάθε

διακριτό χρήστη.

Σύγχρονα μέσα, όπως είναι το ραδιόφωνο και η τηλεόραση, καθώς όλοι οι

χρήστες λαμβάνουν την πληροφορία συγχρόνως.

3. Είδη Μ.Μ.Ε.

3.1 Ορισμός ειδών Μ.Μ.Ε.

Τύπος

Ο Τύπος διαχωρίζεται πλέον σε ηλεκτρονικό και παραδοσιακό. Ηλεκτρονικός

τύπος είναι η τηλεόραση, οι ιστοσελίδες (web pages) κλπ. παραδοσιακός

τύπος είναι οι εφημερίδες, τα περιοδικά κλπ. Κάπου ανάμεσα είναι και το

ραδιόφωνο.

Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί εκδοτικοί οίκοι και παράγονται πάρα πολλά

περιοδικά αναλογικά με τον πληθυσμό.

Ραδιόφωνο

Το ραδιόφωνο είναι ένα αρκετά παλιό μέσο μαζικής ενημέρωσης που όμως

θεωρείται ως ένας ευχάριστος τρόπος ενημέρωσης και ψυχαγωγίας γιατί

περνάει ειδήσεις με άποψη.

Τηλεόραση

Η τηλεόραση στην Ελλάδα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη κυρίως μετά την

δημιουργία των ιδιωτικών σταθμών το 1989.Η τηλεόραση πέρα από την

ψυχαγωγία και την ενημέρωση των τηλεθεατών της περνάει και λάθος

μηνύματα και παρουσιάζει λάθος πρότυπα.

Διαδίκτυο (Internet)

Η καθημερινή ενημέρωση από ελληνικούς και ξένους διαδικτυακούς τόπους

έχει μπει ολοένα και περισσότερο στη ζωή του Ελληνικού κοινού. Οι

ελληνικοί διαδικτυακοί τόποι προσφέρουν στην πλειοψηφία τους άμεση

ενημέρωση, ενώ ο αυξανόμενος αριθμός τους εγγυάται πλουραλισμό

5

απόψεων. Επιπλέον, σε αυτή την κατεύθυνση βοηθάει και η παρουσία

εκατοντάδων ενημερωτικών ιστολογίων (blogs).

3.2 Ιστορική Αναδρομή

Ραδιόφωνο και τηλεόραση

Κρατικά

Η ιστορία της ελληνικής ραδιοτηλεόρασης στην ουσία ξεκινά το Νοέμβριο του 1935

με το νόμο 19/20.11.1935, που εξέδωσε η δικτατορία Μεταξά. Σύμφωνα με αυτόν

δημιουργείται μία «Υπηρεσία Ραδιοφωνικών Εκπομπών» που όπως είναι προφανές

λογοκρίνονταν έντονα. Ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση δημιουργείται το «Εθνικό

Ίδρυμα Ραδιοφωνίας» (ΕΙΡ) το οποίο σύντομα θα μετονομαστεί σε «Εθνικό Ίδρυμα

Ραδιοφωνίας και Τηλεοράσεως» (ΕΙΡΤ) . Λίγα χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το

1951 με το νόμο 1663 θεσπίζεται η λειτουργία ραδιοτηλεοπτικών σταθμών ενόπλων

δυνάμεων (ΥΕΝΕΔ). Ο ανανεωτικός νόμος 722/1970 του καθεστώτος της 21ης

Απρίλη ορίζει πως η ΥΕΝΕΔ έχει στόχο την διαπαιδαγώγηση των ενόπλων δυνάμεων

και των σωμάτων ασφαλείας και δευτερευόντως του κοινού. Στο σημείο αυτό αξίζει

να τονιστεί πως η λειτουργία ενός στρατιωτικού ραδιοτηλεοπτικού σταθμού αποτελεί

πρωτοφανές δεδομένο στα χρονικά της ευρωπαϊκής ραδιοτηλεόρασης.

Στις αρχές της μεταπολίτευσης ο νόμος 230 του 1975 μετατρέπει την ΕΙΡΤ

σε ΕΡΤ «Ελληνική ραδιοφωνία και τηλεόραση». Ταυτόχρονα, ο ίδιος νόμος ορίζει

την καθολική αντικατάσταση της ΥΕΝΕΔ από την ΕΡΤ2. Επιπλέον ορίζεται πως η

χρηματοδότηση της ΕΡΤ θα υλοποιείται μέσα από το ανταποδοτικό τέλος που

εισπράττεται από τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, ρύθμιση που ισχύει

ακόμα και σήμερα. Το 1989 και ύστερα από έκθεση του τότε διευθυντή της ΕΤ

Ριχάρδου Σωμερίτη ζητείται βοήθεια από το BBC και αποφασίζεται πως η ΕΤ1 θα

δώσει έμφαση στην ενημέρωση, η ΕΤ2 θα έχει παιδευτικό και πολιτιστικό χαρακτήρα

ενώ η ΕΤ3 που δημιουργήθηκε στη Θεσσαλονίκη την ίδια χρονιά παρέμεινε ως είχε.

Όσον αφορά στους ραδιοφωνικούς σταθμούς, προβλέπεται η κατάργηση του

τετάρτου προγράμματος.

Από την αρχή της δημιουργίας της ελληνικής ραδιοτηλεόρασης το ελληνικό κράτος

διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στον ραδιοτηλεοπτικό τομέα. Ωστόσο , η

υπαγωγή αυτή υπήρξε αναπόφευκτη καθώς η ελληνική ραδιοτηλεόραση

δημιουργήθηκε υπό δικτατορικά καθεστώτα. Παρά τις εξαγγελίες για

αντικειμενικότητα και πολυφωνία στα κρατικά μέσα τόσο της κυβέρνησης

Καραμανλή όσο και αργότερα των δύο περιόδων διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (1981-

1985, 1985-1989) η κυβέρνηση εξακολουθούσε να ελέγχει τους φορείς της Τέταρτης

Εξουσίας και να παρεμβαίνει σ’ αυτά αποσκοπώντας σε εκάστοτε οφέλη.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η περίπτωση του λόγου του κ. Jacques

6

Delors το 1988 καθώς και η υπόθεση του δημάρχου Θεσσαλονίκης κ.Σωτήρη

Κούβελα στην περίπτωση του TV 100.

Ιδιωτικά

Ο δρόμος προς την ιδιωτική ραδιοτηλεόραση ανοίγει μετά τις δημοτικές εκλογές του

1986 με πρωτοβουλία των δημάρχων των Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά. Το

1987 δημιουργείται ο πρώτος μη κρατικός ραδιοσταθμός, «Αθήνα 9,84». Τον

ακολουθούν το «κανάλι 1»του Πειραιά και ο ραδιοσταθμός «Θεσσαλονίκη 100». Η

ιδιωτική ραδιοφωνία είναι πλέον πραγματικότητα. Ο δρόμος προς την ελληνική

ιδιωτική τηλεόραση ουσιαστικά ανοίγεται με τον νόμο 1866/1989 της κυβέρνησης

Τζανετάκη ο οποίος επέτρεπε την χορήγηση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας

ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών τοπικής εμβέλειας μετά την απλή γνώμη του

νεοσυσταθέντος τότε Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ).

Εφημερίδα

Οι εφημερίδες παραδοσιακά χαρακτηρίζονται από την ώρα έκδοσής τους (πρωινές,

μεσημβρινές, απογευματινές), την περιοδικότητα έκδοσής τους, (ημερήσιες,

εβδομαδιαίες κ.λπ.) και σε έκτακτες εκδόσεις, ως "έκτακτα παραρτήματα" των

κυρίων εκδόσεών τους. Επίσης διαφέρουν σε άλλα χαρακτηριστικά: μέγεθος φύλλου,

ύλη, χώρος διάδοσης, τρόπος διανομής/χρηματοδότησης, χρώμα.

Η πρώτη τυπωμένη εφημερίδα κυκλοφόρησε στη Γερμανία το 1605. Επίσημη

εφημερίδα του Ελληνικού κράτους είναι η Εφημερίς της Κυβερνήσεως, που

εκδίδεται από το Εθνικό Τυπογραφείο.

Ο Ελληνικός Τύπος γεννήθηκε στα τέλη του 18ου

αιώνα στο χώρο της Ελληνικής

διασποράς και στο πλαίσιο ιδιαίτερα ευνοϊκών ιστορικών και κοινωνικών συγκυριών

(εποχή διάδοσης των ιδεών του Διαφωτισμού και οικονομικής δύναμης των Ελλήνων

της διασποράς). Η πρώτη Ελληνική εφημερίδα εκδόθηκε το 1784 στη Βιέννη από τον

Βεντότη. Όμως τουρκικές διπλωματικές πιέσεις οδήγησαν την οριστική παύση της

έκδοσης. Η "Εφημερίς" έκλεισε λόγω της σχέσης των εκδοτών της με το Ρήγα

Βελεστινλή και των επαναστατικών του ιδεών, η ιστορία του Ελληνικού τύπου είχε

ήδη όμως σημειώσει τα πρώτα της ουσιαστικά βήματα. Στο Παρίσι εκδίδεται η

"Αθηνά", η "Μέλισσα" και το "Μουσείον". Στο Λονδίνο εκδίδεται η "Ίριδα". Όσον

αφορά τις εκδόσεις σε Ελληνικό έδαφος, το 1812 εκδίδεται στα Επτάνησα η "Ιονική".

Ως πρώτη επίσημη Ελληνική εφημερίδα χαρακτηρίζεται η "Σάλπιγξ Ελληνική" του

Τόμπρου ,η οποία εκδόθηκε την 1η Αυγούστου του 1821 στην

Καλαμάτα, ταυτόχρονα με την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης. Οι εφημερίδες

του αγώνα αφενός προσπαθούν να καλύψουν την επικαιρότητα των πολεμικών

εξελίξεων κι αφετέρου να ενημερώσουν για γενικότερα πολιτικά και κοινωνικά

θέματα, δημοσιεύοντας άρθρα πολιτικής θεωρίας, κρίνοντας την εξουσία και

πρεσβεύοντας τις αρχές της ελευθεροτυπίας. Η πρώτη εφημερίδα στην Αθήνα ήταν η

"Εφημερίς των Αθηνών" που εκδόθηκε το 1824 από το Γεώργιο Ψύλλα και η οποία

γράφεται στη δημοτική και δημοσιεύει σειρά κειμένων για την πνευματική

δραστηριότητα της εποχής. Η πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα θεωρήθηκε η "χρυσή

εποχή" των εφημερίδων. Η ραγδαία εξέλιξη των τεχνικών μέσων, η πρόοδος των

μέσων επικοινωνίας και η οικονομική ενίσχυση των εφημερίδων έχουν ως

αποτέλεσμα οι κυκλοφορίες να αυξάνονται εκθετικά και να εμφανίζονται τα πρώτα

σωματεία δημοσιογράφων και διευθυντών εφημερίδων. Υπήρχαν και οι εφημερίδες

7

του τοίχου όπου – δωρεάν – οι περαστικοί πολίτες – διάβαζαν με μεγάλα γράμματα

τις σοβαρές και μεγάλες ειδήσεις της ημέρας. Η έκδοση της εφημερίδας ήταν το

μεγαλύτερο πολιτιστικό και πολιτικό γεγονός για την κοινωνία. Ότι έγραφε η

εφημερίδα είχε αξία, κύρος και ήταν αποδεκτό από τους αναγνώστες. Η πρώτη

εφημερίδα που βγήκε μετά την απελευθέρωση του 1827, ήταν η εφημερίδα

«Αιώνας».

Σήμερα οι εφημερίδες από έντυπες έφθασαν να γίνουν και ηλεκτρονικές μέσω του

ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Το κλείσιμο των παλαιότερων εφημερίδων οφείλεται σε τρεις βασικούς λόγους :

Πρώτον στην παρουσία της τηλεόρασης και του ίντερνετ , δεύτερον στο ότι οι

εφημερίδες δεν είχανε πιο καλό δημοσιογραφικό επιτελείο και τρίτον στο ότι

κατέβασαν πολύ χαμηλά το πνευματικό επίπεδο και έγιναν μόνον διαφημιστικές και

εμπορικές επιχειρήσεις. Όμως υπάρχει και τέταρτος λόγος. Ο Έλληνας δεν διαβάζει,

θέλει να βλέπει μόνο, διότι οι εφημερίδες σταμάτησαν να είναι Ανεξάρτητες και

Ελεύθερες φωνές, που να γράφουν αλήθειες και μόνον Αλήθειες. Έως τα μέσα της

δεκαετίας του '90 υπήρχαν στην Ελλάδα περίπου 300 εφημερίδες, τοπικής,

περιφερειακής και πανελλαδικής εμβέλειας.

Διαδίκτυο

Οι πρώτες απόπειρες για την δημιουργία ενός διαδικτύου ξεκίνησαν στις ΗΠΑ κατά

την διάρκεια του ψυχρού πολέμου. Η Ρωσία είχε ήδη στείλει στο διάστημα τον

δορυφόρο Σπούτνικ 1 κάνοντας τους Αμερικανούς να φοβούνται όλο και

περισσότερο για την ασφάλεια της χώρας τους. Θέλοντας λοιπόν να προστατευτούν

από μια πιθανή πυρηνική επίθεση των Ρώσων δημιούργησαν την υπηρεσία

προηγμένων αμυντικών ερευνών ARPA (Advanced Research Project Agency)

γνωστή ως DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) στις μέρες μας.

Αποστολή της συγκεκριμένης υπηρεσίας ήταν να βοηθήσει τις στρατιωτικές δυνάμεις

των ΗΠΑ να αναπτυχθούν τεχνολογικά και να δημιουργηθεί ένα δίκτυο επικοινωνίας

το οποίο θα μπορούσε να επιβιώσει σε μια ενδεχόμενη πυρηνική επίθεση.

Το αρχικό θεωρητικό υπόβαθρο δόθηκε από τον Τζ. Λικλάιντερ (J.C.R. Licklider)

που ανέφερε σε συγγράμματά του το "γαλαξιακό δίκτυο". Η θεωρία αυτή υποστήριζε

την ύπαρξη ενός δικτύου υπολογιστών που θα ήταν συνδεδεμένοι μεταξύ τους και θα

μπορούσαν να ανταλλάσσουν γρήγορα πληροφορίες και προγράμματα. Το επόμενο

θέμα που προέκυπτε ήταν ότι το δίκτυο αυτό θα έπρεπε να ήταν αποκεντρωμένο έτσι

ώστε ακόμα κι αν κάποιος κόμβος του δεχόταν επίθεση να υπήρχε δίοδος

επικοινωνίας για τους υπόλοιπους υπολογιστές. Τη λύση σε αυτό έδωσε ο Πολ

Μπάραν (Paul Baran) με τον σχεδιασμό ενός κατανεμημένου δικτύου επικοινωνίας

που χρησιμοποιούσε την ψηφιακή τεχνολογία. Πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε και η

θεωρία ανταλλαγής πακέτων του Λέοναρντ Κλάινροκ (Leonard Kleinrock), που

υποστήριζε ότι πακέτα πληροφοριών που θα περιείχαν την προέλευση και τον

προορισμό τους μπορούσαν να σταλούν από έναν υπολογιστή σε έναν άλλο.

8

Στηριζόμενο λοιπόν σε αυτές τις τρεις θεωρίες δημιουργήθηκε το πρώτο είδος

διαδικτύου γνωστό ως ARPANET. Εγκαταστάθηκε και λειτούργησε για πρώτη φορά

το 1969 με 4 κόμβους μέσω των οποίων συνδέονται 4 μίνι υπολογιστές (mini

computers 12k): του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στην Σάντα Μπάρμπαρα του

πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, το SRI στο Στάνφορντ και το

πανεπιστήμιο της Γιούτα. Η ταχύτητα του δικτύου έφθανε τα 50 kbps και έτσι

επιτεύχθηκε η πρώτη dial up σύνδεση μέσω γραμμών τηλεφώνου. Μέχρι το 1972 οι

συνδεδεμένοι στο ARPANET υπολογιστές έχουν φτάσει τους 23, οπότε και

εφαρμόζεται για πρώτη φορά το σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου(e-

mail).

Παράλληλα δημιουργήθηκαν και άλλα δίκτυα, τα οποία χρησιμοποιούσαν

διαφορετικά πρωτόκολλα(όπως το x.25 και το UUCP) τα οποία συνδέονταν με

το ARPANET. Το πρωτόκολλο που χρησιμοποιούσε το ARPANET ήταν το NCP

(Network Control Protocol), το οποίο, όμως, είχε το μειονέκτημα ότι λειτουργούσε

μόνο με συγκεκριμένους τύπους υπολογιστών. Έτσι, δημιουργήθηκε η ανάγκη στις

αρχές του 1970 για ένα πρωτόκολλο που θα ένωνε όλα τα δίκτυα που είχαν

δημιουργηθεί μέχρι τότε. Το 1974 λοιπόν, δημοσιεύεται η μελέτη των Βιντ Σερφ(Vint

Cerf) και Μπομπ Κάαν (Bob Kahn) από την οποία προέκυψε το πρωτόκολλο TCP

(Transmission Control Protocol) που αργότερα το 1978 έγινε TCP/IP, προσετέθη

δηλαδή το Internet Protocol (IP), ώσπου το 1983 έγινε το μοναδικό πρωτόκολλο που

ακολουθούσε το ARPANET.

Το 1984 υλοποιείται το πρώτο DNS (Domain Name System) σύστημα στο οποίο

καταγράφονται 1000 κεντρικοί κόμβοι και οι υπολογιστές του διαδικτύου πλέον

αναγνωρίζονται από διευθύνσεις κωδικοποιημένων αριθμών. Ένα ακόμα σημαντικό

βήμα στην ανάπτυξη του Διαδικτύου έκανε το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (National

Science Foundation, NSF) των ΗΠΑ, το οποίο δημιούργησε την πρώτη διαδικτυακή

πανεπιστημιακή ραχοκοκκαλιά (backbone), το NSFNet, το 1986. Ακολούθησε η

ενσωμάτωση άλλων σημαντικών δικτύων, όπως το Usenet, το Fidonet και το Bitnet.

Ο όρος Διαδίκτυο/Ίντερνετ ξεκίνησε να χρησιμοποιείται ευρέως την εποχή που

συνδέθηκε το ARPANET με το NSFNet και Internet σήμαινε οποιοδήποτε δίκτυο

χρησιμοποιούσε TCP/IP. Η μεγάλη άνθιση του Διαδικτύου όμως, ξεκίνησε με την

εφαρμογή της υπηρεσίας του Παγκόσμιου Ιστού από τον Τιμ Μπέρνερς-Λι στο

ερευνητικό ίδρυμα CERN το 1989, ο οποίος είναι στην ουσία, η "πλατφόρμα", η

οποία κάνει εύκολη την πρόσβαση στο Ίντερνετ, ακόμα και στη μορφή που είναι

γνωστό σήμερα.

3.3 Θετικά και Αρνητικά

ΘΕΤΙΚΑ

Πνευματικός Τομέας

9

Μέσω των ΜΜΕ αποκτούμε γνώση πολύπλευρη, κρίνουμε και αξιοποιούμε

τα δρώμενα, αποκτούμε δεκτικότητα σε νέες ιδέες, διαμορφώνοντας πιο

οργανωμένη αντίληψη για τα πράγματα.

Πολιτικός και Κοινωνικός Τομέας

Οι δέκτες μαθαίνουν για ποίκιλα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα,

αναπτύσσοντας την κοινωνική τους συνείδηση και δείχνοντας ουσιαστικό

ενδιαφέρον για τα κοινά.

Όταν η πληροφόρηση είναι απροκατάληπτη και πολύπλευρη, ο πολίτης

αποκτά άποψη έχοντας έτσι τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε

κοινωνικοπολιτικούς διαλόγους και να ελέγχει την πολιτική ηγεσία.

Πολίτης ενημερωμένος είναι αυτός που γνωρίζει τα δικαιώματα και τις

υποχρεώσεις του διεκδικώντας με σύνεση τα πρώτα και υλοποιώντας με

συνέπεια τις δεύτερες.

Οι πολίτες που είναι ενημερωμένοι κατάλληλα, όταν τα ΜΜΕ λειτουργούν

σωστά, ευαισθητοποιούνται για τα κοινωνικά προβλήματα όπως ο ρατσισμός,

η βία κ.λπ. και αγωνίζονται στη συνέχεια για την επίλυση αυτών και τη

διασφάλιση της κοινωνικής ευρυθμίας.

Τα ΜΜΕ αποτελούν στυλοβάτες της ελεύθερης έκφρασης και πολυφωνίας

και συμβάλλουν στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών, όπως αρμόζει σε μια

πολιτισμένη κοινωνία.

Οικονομικός Τομέας

Όταν τα ΜΜΕ λειτουργούν σωστά προβαίνουν σε ποιοτικό και ποσοτικό

έλεγχο των διαφημίσεων, χωρίς να στρέφουν τους πολίτες στην

υπερκατανά¬λωση και τη θεοποίηση του χρήματος.

Επίσης, ενημερώνουν το μέσο πολίτη για σημαντικά οικονομικά ζητήματα

που σχετίζονται άμεσα με τη γενικότερη κοι¬νωνικοπολιτική πορεία της

χώρας.

Για τα νέα δεδομένα της τεχνολο¬γίας ή για προβλήματα, όπως το

οικολογικό κ.λπ., ενημερώνεται και ευαισθη¬τοποιείται ο πολίτης και αυτό

τον κάνει να αισθάνεται περισσότερο ασφαλής.

Πολιτιστικός - Εθνικός - Διακρατικός Τομέας

Μέσα από τα ΜΜΕ οι πολίτες γνωρίζουν την παράδοση, τα ήθη και έθιμα

του τόπου τους, ενημερώνονται για τα πολιτιστικά δρώμενα ώστε να

συμμε¬τέχουν σε αντίστοιχες εκδηλώσεις, ενώ τέλος μαθαίνουν και για τις

διεθνείς εξελίξεις, σε μια εποχή μάλιστα που τα στεγανά ανάμεσα στους

λαούς κα-ταργούνται. Τα ΜΜΕ βοηθούν το μέσο πολίτη να γίνεται αυτόπτης

και αυτήκοος μάρτυρας γεγονότων που έχουν γίνει στην άλλη άκρη του

κόσμου, έχοντας έτσι την αίσθηση ότι βρίσκεται σ` ένα πλανητικό «χωριό»,

όπως έλεγε ο Πλωρίτης.

Ακόμη προβληματίζεται για σοβαρά διεθνή ζητήματα, όπως η πείνα στον

Τρίτο κόσμο, οι παντοειδείς παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η

λειτουργία διακρατικών συνασπι¬σμών, π.χ. η ΕΕ, και κατά κάποιον τρόπο

γίνεται «κοσμοπολίτης» με την καλή έννοια.

10

3.4 Αρνητικά των Μ.Μ.Ε.

Πνευματικός Τομέας

Τα ΜΜΕ, εξυπηρετώντας σκοπιμότητες μετατρέπονται συχνά σε φορείς

παραπληροφόρησης και προπαγάνδας, οδηγούν τους δέκτες στην

ετεροκατεύθυνση και τον αποπροσανατολισμό, στερώντας τους τη

δυνατότητα να εμβαθύνουν στα πράγματα, γνωρίζοντας την αλήθεια.

Με τον καταιγισμό των πραγμάτων που προβάλλουν οδηγούν τους δέκτες σε

πνευματική σύγχυση ή σε πλήρη παθητικότητα, αφού ο δέκτης μαθαίνει στην

έτοιμη τροφή απ’ τα ΜΜΕ (ιδιαίτερα απ` την τηλεόραση).

Με έντεχνους μηχανισμούς πλύσης εγκεφάλου, ωραιοποίησης κ.λπ.. τον

οδηγούν στη μαζοποίηση και τη χειραγώγηση, ώστε αυτοί να εξυπηρετούν τις

σκοπιμότητες των ολίγων που ελέγχουν τα ΜΜΕ και τελικά να χάνουν την

πνευματική τους ελευθερία.

Ηθικός - Ψυχολογικός Τομέας

Τα ΜΜΕ προβάλλουν ως ύψιστη αξία το χρήμα και τον καταναλωτισμό.

απομακρύνοντας τους δέκτες απ’ τις υψηλές ηθικές αξίες. Ταυτόχρονα,

οδηγούν τους πολίτες στο άγχος γιατί οι πληροφορίες είναι αμέτρητες και

εκείνοι αγωνιούν να τις αφομοιώσουν.

Οι νέοι δέχονται αρνητικά πρότυπα ως προς την εκμετάλλευση του ελεύθερου

χρόνου τους και έτσι οδηγούνται στην ανούσια διασκέδαση, μακριά απ’ τη

γνήσια ψυχαγωγία, εφόσον συνήθως τα προβαλλόμενα πρότυπα είναι

πρότυπα μάζας - εμπορευματοποιημένης διασκέδασης που μόνο τα

συμφέροντα κάποιων μεγαλοεπιχειρηματιών εξυπηρετούν και σε καμία

περίπτωση δεν αναβαθμίζουν το πνεύμα και την αισθητική των νέων.

Κοινωνικοπολιτικός Τομέας

Η δημοκρατία υπονομεύεται όταν τα ΜΜΕ λειτουργούν ως κερδοσκοπικές

επιχειρήσεις ή υπηρετούν κόμματα.

Οι πολίτες δέχονται μονοδιάστατη πληροφόρηση που τους οδηγεί στον

κομματικό παρωπιδισμό, την απολυτότητα και το φανατισμό. Δεν είναι

λοιπόν νηφάλιοι κι ελεύθεροι πνευματικά, ώστε να προβούν σε υπεύθυνες

πολιτικές επιλογές. Τέτοιοι παραπληροφορημένοι πολίτες δε συναισθάνονται

τα δικαιώματα τους, άρα δεν τα διεκδικούν και δεν αγωνίζονται για το κοινό

καλό και την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων.

Πολύ συχνά, τέλος, υπερπροβάλλουν πρότυπα βίας είτε ηρωoποιώντας

αντικοινωνικούς τύπους μέσα από ταινίες είτε προβάλλοντας με ωμό τρόπο

γεγονότα βίας σε επίπεδο ειδησεογραφίας, άρα συχνά δημιουργούνται άσχημα

παραδείγματα για μίμηση ιδιαίτερα στους νεαρούς δέκτες.

Πολιτιστικός Τομέας

Τα ΜΜΕ αποτελούν επίσης τον πιο χαρακτηριστικό δίαυλο πολιτιστικής

διείσδυσης των ανεπτυγμένων χωρών στις αναπτυσσόμενες. Πιο

συγκεκριμένα, οι ανεπτυγμένες χώρες μέσω της διαφήμισης των ΜΜΕ

11

διοχετεύουν τη γλώσσα τους, τις αξίες τους, τα προϊόντα τους σε λαούς

λιγότερο ανεπτυγμένους, που έχοντας και το σύμπλεγμα κατωτερότητας

μιμούνται άγονα οτιδήποτε τους προβάλλεται. Μ’ αυτό τον τρόπο ενισχύεται

η ξενομανία και απειλείται η πολιτιστική και εθνική τους ταυτότητα.

Υποβαθμίζεται, λοιπόν, ο ρόλος τους ως φορείς παιδείας και

κοινωνικοπολιτικής αγωγής.

4. Λειτουργίες των ΜΜΕ

Τα Μ.Μ.Ε. και οι λειτουργίες που επιτελούν

Επικοινωνώ σημαίνει «γίνομαι κοινωνός», «μέτοχος». μεταδίδω και δέχομαι

μηνύματα, μοιράζομαι βιώματα με κάποιον ή κάποιους άλλους. Η επικοινωνία

αποτελεί έκφραση της κοινωνικότητάς μας. Είναι ανθρώπινη ανάγκη και συστατικό

στοιχείο των ανθρώπινων σχέσεων. Η γλώσσα (στον προφορικό και γραπτό λόγο), η

τέχνη σε όλες τις μορφές της, οι γκριμάτσες, οι χειρονομίες, η μόδα, τα μηνύματα

μέσω της κινητής τηλεφωνίας και τόσα άλλα αποδεικνύουν πόσο διαρκώς θέλουμε να

επικοινωνούμε, να δίνουμε το στίγμα μας, να συμμετέχουμε στον κόσμο που μας

περιβάλλει.

Η εξέλιξη της επικοινωνίας παρουσιάζει τα εξής στάδια:

α) Στην αρχαιότητα ήταν κατά κύριο λόγο διαπροσωπική και προφορική. Οι

άνθρωποι χρησιμοποιούσαν υλικά για να γράφουν (πέτρα στην αρχή, πάπυρο και

περγαμηνή στη συνέχεια), που δύσκολα μπορούσαν να τα επεξεργασθούν και ήταν

ακριβά και σπάνια.

β) Το χαρτί ως κύρια και φτηνή γραφική ύλη αντικατέστησε σταδιακά την περγαμηνή

στην Ευρώπη κατά την περίοδο 1200-1400 μ.Χ. Η εφεύρεση της τυπογραφίας από

τον Γουτεμβέργιο (Gutenberg) στα μέσα του 15ου αιώνα αποτέλεσε σταθμό στην

εξέλιξη της γραπτής επικοινωνίας. Η τυπογραφία εξασφάλισε τη γρήγορη και

σίγουρη διάδοση των ιδεών.

γ) Η βιομηχανική επανάσταση και η δημιουργία της καπιταλιστικής κοινωνίας

επέφεραν ραγδαίες εξελίξεις και στην επικοινωνία που έγινε μαζική. H μεταβίβαση

μηνυμάτων και πληροφοριών απευθύνεται πλέον σε απεριόριστο (και απροσδιόριστο)

αριθμό ανθρώπων, σε ευρύ, όπως λέμε, κοινό.

δ) Στη σύγχρονη μεταβιομηχανική κοινωνία της ψηφιακής τεχνολογίας υπάρχει η

δυνατότητα πρόσβασης σε τεράστιο αριθμό πληροφοριών με μεγάλη ταχύτητα. Η

ψηφιακή τεχνολογία είναι καθοριστική για την ανάπτυξη της σύγχρονης

επικοινωνίας.

Σημειώστε ότι η επικοινωνία διαφέρει από την ενημέρωση. Στην ενημέρωση υπάρχει

μονόδρομη ροή μεταβίβασης πληροφοριών από τον πομπό στον δέκτη. Στην

επικοινωνία, όμως, λειτουργούν και μηχανισμοί ανατροφοδότησης: ο δέκτης δηλαδή

έχει τη δυνατότητα να ελέγξει, να επηρεάσει τη δράση του πομπού όπως για

παράδειγμα είναι η συμμετοχή ακροατών σε ραδιοφωνικές εκπομπές, η ανάγνωση

επιστολών του αναγνωστικού κοινού κτλ. Αυτό γίνεται ιδιαιτέρως αντιληπτό στα νέα

μέσα επικοινωνίας που είναι διαδραστικά, όπως π.χ. το διαδίκτυο. Το ακρωνύμιο

λοιπόν Μ.Μ.Ε. σχηματίζεται από τα αρχικά γράμματα των λέξεων: Μέσα Μαζικής

Επικοινωνίας.

12

Μ.Μ.Ε. θεωρούνται τα βιβλία, ο τύπος (εφημερίδες και περιοδικά), ο

κινηματογράφος, το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, γενικά

ό,τι συμβάλλει στη διακίνηση ιδεών και πληροφοριών και απευθύνεται στο ευρύ

κοινό.

Μερικές από τις σημαντικότερες λειτουργίες των Μ.Μ.Ε. είναι:

α) Η πληροφόρηση – ενημέρωση: Τα Μ.Μ.Ε. ενημερώνουν το κοινό για ό,τι

συμβαίνει στην τοπική ή την παγκόσμια κοινότητα. Τον ρόλο αυτό, βέβαια, σήμερα

επιτελεί κυρίως η τηλεόραση, ο τύπος και όλο και περισσότερο το διαδίκτυο.

β) Η ψυχαγωγία - διασκέδαση: Tα Μ.Μ.Ε. συμβάλλουν στην ψυχαγωγία και τη

διασκέδαση. Σε τι διαφέρει όμως η ψυχαγωγία από τη διασκέδαση; Η ψυχαγωγία

(ετυμ. αγωγή ψυχής) βοηθά στην καλλιέργεια και την ενίσχυση αξιών. Διαφέρει από

τη διασκέδαση που αποσκοπεί απλώς στη δημιουργία ευχάριστης διάθεσης,

αναψυχής κτλ. Έτσι, για παράδειγμα η ανάγνωση ενός έργου κλασικής λογοτεχνίας

προσφέρει κατά τεκμήριο στον αναγνώστη τόσο διασκέδαση όσο και ψυχαγωγία, ενώ

η ανάγνωση ενός περιοδικού ποικίλης ύλης του προσφέρει κατά κύριο λόγο

διασκέδαση.

γ) Η εκπαίδευση – επιμόρφωση: Τα Μ.Μ.Ε. έχουν παιδαγωγικό χαρακτήρα.

Μεταδίδουν γνώσεις, διευρύνουν τους ορίζοντες του κοινού, το βοηθούν να

αποκτήσει κριτική ικανότητα, να διασταυρώσει την αξιοπιστία των πληροφοριών που

δέχεται κ.ά.

δ) Η πολιτική κοινωνικοποίηση: Τα Μ.Μ.Ε. αποτελούν σήμερα τον κύριο μηχανισμό,

μέσω του οποίου μεταφέρονται στο κοινό πληροφορίες για τα πολιτικά πράγματα.

Κατά συνέπεια, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές επιλογές και

διαμορφώνουν την κοινή γνώμη. Το κοινό επηρεάζεται από τα Μ.Μ.Ε. περισσότερο

από ό,τι στο παρελθόν. Για παράδειγμα η τηλεόραση παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην

ενημέρωση των πολιτών για τις πολιτικές εξελίξεις από τη συμμετοχή τους σε

πολιτικές συναντήσεις, συγκεντρώσεις κτλ.

ε) Ο έλεγχος της πολιτικής εξουσίας. Τα Μ.Μ.Ε. ασκούν μεγάλη επιρροή στη

διαμόρφωση της κοινής γνώμης, αποτελούν επομένως παράγοντα που δεν μπορούν

να αγνοούν οι κυβερνήσεις. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που τα Μ.Μ.Ε. αποκαλούνται

«τέταρτη εξουσία»: αξιολογούν, κρίνουν, ελέγχουν την άσκηση των άλλων

παραδοσιακών εξουσιών (λειτουργιών) του κράτους, της νομοθετικής, της

εκτελεστικής και της δικαστικής.

5. Επικοινωνία-Ορισμός

Επικοινωνία είναι η διαδικασία αποστολής ενός μηνύματος από έναν πομπό σε ένα

δέκτη, χρησιμοποιώντας έναν κώδικα επικοινωνίας. Επιπρόσθετα ο πομπός μπορεί

ταυτόχρονα να είναι και δέκτης, αφού ταυτόχρονα και στέλνει και λαμβάνει

μηνύματα, όπως επίσης και ο δέκτης είναι ταυτόχρονα και πομπός. Ως εκ τούτου το

νόημα δημιουργείται και από τους δύο. Υπάρχουν τρεις κύριες μορφές επικοινωνίας:

13

Η λεκτική

Η νοηματική

Η γραπτή

Επικοινωνία είναι η ανταλλαγή υλικών και πνευματικών αγαθών μεταξύ δύο ή

περισσότερων προσώπων.

Η επικοινωνία είναι η διαδικασία με την οποία ένας πομπός Α (άνθρωπος ή ομάδα)

μεταβιβάζει πληροφορίες, σκέψεις, ιδέες ή συναισθήματα σε ένα δέκτη Β (άνθρωπος

ή ομάδα) με στόχο να ενεργήσει πάνω του με τρόπο ώστε να προκαλέσει σε αυτόν

την εμφάνιση ιδεών, πράξεων ή συναισθημάτων και σε τελική ανάλυση να επηρεάσει

την κατάστασή του και τη συμπεριφορά του [1]

.

Η επικοινωνία είναι μια διαδικασία συναλλαγής μηνυμάτων. Δεν είναι απαραίτητα

επικοινωνία μεταξύ ανθρώπινων όντων, αλλά κάθε οργανισμού ή μηχανής που είναι

σε θέση να λάβει και να στείλει μηνύματα ή σήματα. Η επικοινωνία μπορεί να είναι:

Αυθόρμητη και φυσική.

Προσχεδιασμένη, προσεκτικά και συνειδητά κωδικοποιημένη.

Η αυθόρμητη και φυσική επικοινωνία είναι κυρίως μέσο δύο ανθρώπων, δηλαδή

ανάμεσα σε δύο ζωντανούς οργανισμούς. Η ανθρώπινη επικοινωνία δημιουργήθηκε

πριν από εκατομμύρια χρόνια εφόσον οι άνθρωποι ένιωθαν από νωρίς αυτήν την

ανάγκη. Σήμερα η επικοινωνία παίζει μεγάλο ρόλο στη ζωή μας αφού ολόκληρη η

καθημερινότητα μας εξαρτάται από αυτήν. Η επικοινωνία μεταξύ μας μπορεί να γίνει

με νοήματα, με λέξεις και με γράμματα δηλαδή μπορεί να είναι νοηματική,

προφορική η γραπτή αντίστοιχα. Η επικοινωνία όμως μπορεί να είναι και

προσχεδιασμένη μέσω διάφορων συσκευών. Η τηλεόραση, το τηλέφωνο και

οποιαδήποτε άλλη συσκευή μας βοηθάει να επικοινωνούμε μεταξύ μας ακόμα και σε

απόσταση, είναι ένα κομμάτι μιας προσχεδιασμένης επικοινωνίας η οποία γίνεται με

τη βοήθεια της τηλεπικοινωνίας. Η επικοινωνία αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι

ολόκληρου του πλανήτη μας. Χάρη σε αυτήν η καθημερινότητα μας έγινε πιο εύκολη

και η επικοινωνία με μακρινούς συγγενείς πιο άμεση. Αυτό έχει και ως αποτέλεσμα

όλες αυτές οι επικοινωνιακές συσκευές να έχουν ακόμα και συναισθηματική αξία για

μας.

Η επικοινωνία έχει αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου. Επικοινωνία είναι η

ανταλλαγή υλικών και πνευματικών αγαθών. Τα παλαιότερα χρόνια η μορφή της

επικοινωνίας ήταν κυρίως λεκτική, αλλά στις μέρες μας χρησιμοποιείται και η μαζική

επικοινωνία η οποία δεν είναι μορφή επικοινωνίας που δόθηκε από την φύση. Σε

αυτήν περιλαμβάνονται τα νέα μέσα, όπως είναι η τηλεόραση, το τηλέφωνο, ο

κινηματογράφος, το Διαδίκτυο (Internet) κ.α. Σε αυτά οι άνθρωποι οδηγήθηκαν από

την ανάγκη για πιο γρήγορη και εύκολη επικοινωνία.

6. Επιδράσεις των Μ.Μ.Ε.

Η επίδραση της μαζικής επικοινωνίας στο κοινό εξαρτάται, μεταξύ άλλων , απο

τους εξής παράγοντες:

Α)από το είδος του μέσου.

14

Άλλη επίδραση ασκεί η εφημερίδα που έχει έντυπη μορφή και άλλη η τηλεόραση

η το διαδίκτυο που βασίζονται στην εικόνα και τον ήχο. Για την χρήση π.χ του

διαδικτύου απαιτούνται ειδικές γνώσεις. Ως εκ τούτου, αποκλείονται από την

χρήση του όσοι δεν κατέχουν τις γνώσεις αυτές . Αυτοί είναι,όπως λέμε,

<<τεχνολογικά αναλφάβητοι >>. Ενδεικτικό είναι ότι η χρήση του διαδικτύου

είναι περισσότερο δημοφιλής στους νέους σε σχέση με τα άτομα μεγαλύτερης

ηλικίας.

Β)Από το περιεχόμενο του μηνύματος .

Η σαφήνεια , η απλότητα και η επανάληψη του μηνύματος παίζουν καθοριστικό

ρόλο στην επίδραση . Το μήνυμα γίνεται καλύτερα αποδεκτό αν είναι

ψυχαγωγικό-ευχάριστο.Τα μέσα που συνδυάζουν εικόνα,ήχο,κίνηση ασκούν

αποτελεσματικότερη επιρροή από τα μέσα που είναι αποκλειστικά

ακουστικά(ραδιόφωνο.cd).Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κυκλοφορία ενός νέου

c.d που συνδιάζεται με την προώθηση ενός νέου τραγουδιού μέσω βιιντεοκλίπ.

Γ)Από τα χαρακτηριστικά του κοινού,

όπως η ηλικία ,το μορφωτικό επίπεδο,η αγοραστική δύναμη κτλ. Έτσι ,όπως ήδη

αναφέραμε , το διαδίκτυο χρησιμοποιείται από τους νέους ,αλλά και από όσους

έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν Η/Υ,να έχουν πρόσβαση σε Η/Υ,στο

διαδίκτυο κτλ. Με βάση τις λειτουργίες που επιτελούν τα Μ.Μ.Ε. διαμορφώνονται

και οι επιδράσεις που ασκούν στο κοινό.Έτσι , τα Μ.Μ.Ε. επιδρούν: α) Στην

πληροφόρηση –ενημέρωση του κοινού: τα Μ.Μ.Ε. βομβαρδίζουν το κοινό

νύχτα-μέρα μ’έναν ωκεανό πληροφόρησης που περιλαμβάνει αδιακρίτως από τα

πιο σημαντικά μέχρι τα πιο ασήμαντα μηνύματα. Μήπως όμως η

υπερπληροφόρηση μετατρέπεται σε μη πληροφόρηση; Πόση αξιοπιστία έχουν

όλες οι πληροφόριες, τον καταιγισμό των οποίων δεχόμαστε καθημερινά;

Είμαστε σε θέση να ελέγξουμε την εγκυρότητα τους; Χαρακτηριστικό παράδειγμα

είναι το διαδίκτυο,το οποίο σίγουρα μπορεί να θεωρηθεί ως ένα <<παράθυρο

στον κόσμο>>,μια τεράστια ηλεκτρονική βιβλιοθήκη .Ωστόσο ,η άντληση των

πληροφοριών από το διαδίκτυο απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή . Ο καθένας

μπορεί για παράδειγμα να δημιουργήσει τη δική του ιστοσελίδα και να

καταχωρίσει ό,τι θέλει σε αυτή,χωρίς κανέναν έλεγχο. Η χρήση του διαδικτύου

επιβάλλεται να γίνεται με μεγάλη προσοχή και μόνο από αναγνωρισμένες

ιστοσελίδες,όπως π.χ. αυτές που διέρχονται μέσα από τα φίλτρα του

πανελλήνιου σχολικού δικτύου (www.sch.gr). Β) Στην ψυχαγωγία και τη

διασκέδαση :ο χώρος ,ο χρόνος, τα αντικείμενα, οι άνθρωποι, όλα γίνονται

θέαμα.Έτσι, όμως, η αξία πολλές φορές μετατοπίζεται από το είναι στο

φαίνεσθαι, από το περιεχόμενο στην εξωτερική εμφάνιση.

Γ ) Στην εκπαίδευση: η χρήση των Η/Υ και γενικότερα των πολυμέσων

(multimedia) γενικεύται στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων. Ενδεικτικά

αναφέρουμε την καθημερινή εφαρμογή εκπαιδευτικών λογισμικών, την εξ

15

αποστάσεως εκπαίδευση (μέσω e-learning ) κτλ. Σήμερα, ανάμεσα στις τεχνολογικά

ανεπτυγμένες και τις τεχνολογικά <<υποανάπτυκτες>> χώρες δημιουργείται ένα

<<ψηφιακό χάσμα>>, που είναι δύσκολο να εξισορροπηθεί . Στο πλαίσιο της

Ευρωπαϊκης Ένωσης αναπτύσονται πολιτικές για την <<Κοινωνιά της

Πληροφορίας>> που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αυτό με μέτρα, όπως για

παράδειγμα είναι: η σύνδεση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με δίκτυα, η πρόσβαση

σε ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες , η χρηματοδότηση προγραμμάτων για επιμόρφωση

των εκπαιδευτικών στις νέες τεχνολογίες κ.ά.

δ) Στην πολιτική κοινωνικοποίηση: ήδη από τον 19ο αιώνα με την ανάπτυξη των

έντυπων μέσων ενημέρωσης, οι ακούντες την πολιτική εξουσία κατάλαβαν τη

δύναμη και τη σημασία των Μ.Μ.Ε.,οπότε προσπάθησαν να τα ελέγξουν.

Τα Μ.Μ.Ε. ενημερώνουν τους πολίτες και αποτελούν ένα δημόσιο βήμα γι΄αυτούς

. Τα νέα μέσα,ιδίως το διαδίκτυο , αποτελούν, όπως είδαμε, ένα φτηνό και

αποτελεσματικό μέσο διάδοσης πληροφοριών και οργάνωσης εκστρατειών (<<

διαδικτυακός ακτιβισμός>>).

Ενδεικτικά αναφέρουμε την ανάπτυξη σύγχρονων επαγγελματικών κλάδων, όπως ο

σχεδιασμός (design), η προτυποποίηση (styling) και βέβαια η πολιτική επικοινωνία,

στα πορίσματα της οποίας καταφεύγουν πολλοί πολιτικοί για να βελτιώσουν την

δημόσια εικόνα τους (image).

ε) Στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας : τα Μ.Μ.Ε. ελέγχουν επίσης τον τρόπο

άσκησης της πολιτικής εξουσίας. Για να μπορούν να ασκούν τον ελεγκτικό τους

ρόλο, πρέπει να παραμένουν αδέσμευτα και ανεξάρτητα από την εκάστοτε

κυβέρνηση. Σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν χώρες , στις οποίες τα

Μ.Μ.Ε.ελέγχονται από το κράτος και ασκούν κυβερνητική προπαγάνδα.

Εξίσου επικίνδυνο είναι να ελέγχονται τα Μ.Μ.Ε. από μικρό αριθμό ιδιωτών που

τα χρησιμοποιούν για να αποκτήσουν πολιτική επιρροή, να εκλεγούν σε δημόσια

αξιώματα κτλ. Για αυτόν τον λόγο ο πλουραλισμός (πολυφωνία) στην

πληροφόρηση αποτελεί ουσιώδες αίτημα σε μια δημοκρατική πολιτεία.

7. Ερωτηματολόγιο

16

17

18

19

20

21

22

23

8. Συμπεράσματα ερωτηματολογίου

Oι περισσότεροι συμφωνούν ότι οι προϋποθέσεις για την ορθή λειτουργία των ΜΜΕ

είναι οι παρακάτω:

Η ύπαρξη δημοκρατικού πολιτεύματος, που θα επιτρέπει την ελεύθερη

έκφραση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ο πλουραλισμός, εξάλλου, που είναι

στοιχείο της δημοκρατίας, θα συμβάλει στην ελεύθερη και απρόσκοπτη

ενημέρωση.

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να μην είναι αιχμάλωτα οικονομικών και

κομματικών συμφερόντων. Σ’αυτή την περίπτωση παρεκκλίνουν από τον

προορισμό τους και, για να εξυπηρετήσουν ιδιοτελείς σκοπιμότητες,

επιδίδονται σε <<κιτρινισμό>>.

Η ενημέρωση θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να φωτίζονται όλες

οι πλευρές των θεμάτων, για να μπορεί ο θεατής να σχηματίζει αντικειμενική

άποψη. Αυτό θα επιτευχθεί, αν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης εξυπηρετούν την

αλήθεια και μόνο αυτή. Η σύγχυση της <<είδησης>> με το <σχόλιο>> και οι

άλλες σκοπιμότητες παραμορφώνουν την πραγματικότητα και

αποπροσανατολίζουν τους θεατές. Κύρια, επομένως, επιδίωξη των μέσων

ενημέρωσης θα πρέπει να είναι η σφαιρική, έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση.

Οι φορείς των μέσων μαζικής ενημέρωσης και ιδιαίτερα οι δημοσιογράφοι θα

πρέπει να κατέχουν όχι μόνο επαγγελματική κατάρτιση, αλλά και

δημοσιογραφικό ήθος, ώστε να ακολουθούν την δημοσιογραφική

δεοντολογία, να σέβονται την προσωπικότητα του θεατή ή του αναγνώστη και

να συνειδητοποιούν τις ευθύνες τους απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Είναι

φυσικό πως θα πρέπει να είναι απαλλαγμένοι από τον κομματισμό, την

προκατάληψη, το φανατισμό, το δογματισμό και τους διάφορους ρατσισμούς.

Η επιλογή και η προβολή θεμάτων να γίνονται με κριτήρια όχι μόνο

οικονομικά, αλλά, κυρίως, ποιοτικά.

9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ http://el.wikipedia.org

Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (http://3gym-n-ionias.att.sch.gr/sjob/epikoinonies.htm)

mme.gr

http://www.apopsy.gr/2007/t_196/apo_03.htm

http://lyk-kampan.kil.sch.gr/Efimerida_2.htm

Πολιτική και Δίκαιο (Β Γενικού Λυκείου - Θεωρητικής Κατεύθυνσης)