Η ΑΥΓΟΥΣΤΑ ΤΩΝ ΑΡΩΜAΤΩΝ Aygousta.pdfΚΛΕΟΠΑ Η ΠΡΙΓΚΙΠΕΣΣΑ ΤΟΥ...

Η ΑΥΓΟΥΣΤΑΤΩΝ ΑΡΩΜAΤΩΝ

© 2019: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΩΚΕΑΝΟΣ

Apospasma Aygousta 10/8/19 11:02 AM Page 3

Σειρά: Ιστορικό ΜυθιστόρημαTίτλος: H ΑΥΓΟΥΣΤΑ ΤΩΝ ΑΡΩΜΑΤΩΝ

Συγγραφέας: Γιώργος ΛεονάρδοςΦιλολογική επιμέλεια: E.Π.Κ

Θεώρηση δοκιμίων: Εύη Ζωγράφου

Σελιδοποίηση: ARCHETYPOGRAPHICS – ΓPAΦIKEΣ TEXNEΣΕκπόνηση εξωφύλλου: Φαίδων Σμυρναίος/Αρχέτυπο

Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, ή η απόδοση κατάπαράφραση ή διασκευή του περιεχομένου του βιβλίου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρο-νικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Nόμος2121/1993 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Eλλάδα.

Copyright © Oκτώβριος 2019 EKΔOΣEIΣ ΩΚΕΑΝΟΣ & Γιώργος Λεονάρδος

Σόλωνος 136, 106 77, ΑθήναTηλ.: 210 3829339 - 210 3803925, Φαξ: 210 3829659

e-mail: [email protected]

ISBN 978-960-643-016-9



ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΕΟΝΑΡΔΟΣΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΠΟΥ ΖΩΝΤΑΝΕΥΕΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΤΩΝ ΑΡΩΜAΤΩΝ


ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ

Το κόκκινο σαλόνι της γιαγιάςΜυθιστόρημα, 1992

Το σπίτι πάνω από τις κατακόμβεςΜυθιστόρημα, 1993

ΕύαΜυθιστόρημα, 1994

Οι πόλοι του μαγνήτηΜυθιστόρημα, 1995

Οι εραστές της γηςΜυθιστόρημα, 1996

Επανεκδοθέν ανανεωμένο από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΟΣ 2019

Το τραγούδι της ψυχήςΜυθιστόρημα, 1997

Μπαρμπαρόσα, ο πειρατήςΙστορικό μυθιστόρημα, 1998 (Εκδόθηκε και στην Αγγλία, Ιταλία

και Τουρκία. Στην Ελλάδα επανεκδόθηκε το 2015)

Επανεκδοθέν από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΟΣ



Μάρα, η Χριστιανή σουλτάναΙστορικό μυθιστόρημα, 1999 (Βραβείο Ιστορικού Μυθιστορήματος

Ελληνικής Εταιρείας Χριστιανικών Γραμμάτων το 2000.Εκδόθηκε και στη Σερβία και Τουρκία)

Επανεκδοθέν ανανεωμένο από τις Εκδόσεις ΩΚΕΑΝΟΣ

Μαρία η ΜαγδαληνήΙστορικό μυθιστόρημα, 2001 (Εκδόθηκε και στην Τουρκία)

Η ωραία κοιμωμένη του ΜυστράΙστορικό μυθιστόρημα, 2003 (Βραβείο Ιστορικού Μυθιστορήματος

Ελληνικής Εταιρείας Χριστιανικών Γραμμάτων το 2005)Επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΟΣ με τον τίτλο:

ΚΛΕΟΠΑ Η ΠΡΙΓΚΙΠΕΣΣΑ ΤΟΥ ΜΥΣΤΡΑ

Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος – Ο ελευθερωτήςΙστορικό μυθιστόρημα, 2005

Οι ΠαλαιολόγοιΙστορικό μυθιστόρημα, 2006 (Βραβείο Ιδρύματος Μπότση)

Ο τελευταίος ΠαλαιολόγοςΙστορικό μυθιστόρημα, 2007

Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 2008

Σοφία ΠαλαιολογίναΑπό το Βυζάντιο στη Ρωσία

Ιστορικό μυθιστόρημα 2008Επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΟΣ με τον τίτλο

Τσαρίνα Σοφία - Η ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΙΝΑ ΠΟΥ ΑΝΕΔΕΙΞΕ ΤΗ ΡΩΣΙΑ

ΜαγγελάνοςΤρεις Έλληνες στο τέλος του κόσμου.

Ιστορικό μυθιστόρημα μιας θαλάσσιας εξερεύνησης, 2009



Ξεκλειδώνοντας τη μυστική θούληΙστορικό μυθιστόρημα για τους Έλληνες θαλασσοπόρους, 2010

Αλεξανδρινή ραψωδίαΜυθιστόρημα 2011

Το τελευταίο κρασίΙστορικό Μυθιστόρημα 2013

Επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΟΣ με τον τίτλο

ΕΥΣΕΒΙΑ - Η ΘΛΙΜΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΕΙΡΑ

Νησιά ξεχασμένα στο χρόνοΜυθιστόρημα 2014

Ιουστινιανός Β΄ ο ΡινότμητοςΙστορικό μυθιστόρημα 2016

Η Σαρανταπήχαινα – Ειρήνη η ΑθηναίαΙστορικό μυθιστόρημα 2017

Αγγλο-ελληνικό λεξικό Επιστημονικώνκαι Στρατιωτικών Όρων

1980

Η δομή του μυθιστορήματοςΔοκίμιο, 2000



Συστάσεις

Ενημέρωση για τον αναγνώστη, που ενδεχομένως να ενδιαφέρεται

για την ιστορία... της ιστορίας

ο ανά χείρας συγκεκριμένο βιβλίο οφείλει τηνύπαρξή του σε μια τηλεοπτική διαφήμιση

καλλωπιστικής κρέμας νυκτός, διαφημιστικήςσφήνας, κατά την νεότερη τηλεοπτική ορολογία,σε μια ειδησεογραφική, κατά τα άλλα εκπομπή,στην οθόνη της αναπόσπαστης πια από το σαλόνιτου σπιτιού μας Τι-Βι.

Ο παρουσιαστής υποστήριζε με ζήλο το προϊόντου τονίζοντας ότι με το χημικό αυτό παρασκεύ-ασμα διατηρείται η «αιώνια ομορφιά», η «αιώνιανεότητα», η αιώνια και ακατανίκητη έλξη της γυ-ναίκας προς τον άνδρα και τούμπαλιν, αγνοώνταςο κράχτης της διαφήμισης ότι το πεπερασμένο του



βιολογικού μας κύκλου δεν αντιπαλεύεται με τονχρόνο για το ευκταίο ανά τους αιώνες των αιώ-νων...

Διαφήμιση-εργαλείο, ή μάλλον όπλο, για τη γυ-ναίκα που από την εφηβεία της καταπολεμά τοναδυσώπητο χρόνο και τις συνέπειες που κουβαλάμαζί του, ήτοι τα γηρατειά που καταστρέφουν τοπρώην κάλλος της και εξατμίζει την έλξη που επι-δρά πάνω στους ετερόφυλούς της και..., αλλ’ αςμην απομακρύνομαι και παρεξηγηθώ.

Όλοι έχουν παρατηρήσει στον επί της γης διάβαμιας γυναίκας, την αδυναμία της στο κάλος καιστο ωραίο – ιδιαίτερα στο δικό της. Χωρίς να υπο-λείπονται φυσικά και οι άνδρες, αν λάβουμε υπ’όψη μας το περίφημο μυθιστόρημα του Όσκαρ Ου-άιλντ, «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι», με τονναρκισσευόμενο ωραιοπαθή να θέλει να διατηρή-σει αιώνια τη νεότητά του. Αλλά ποιος δεν θέλεινα αντιπαλέψει με το χρόνο και να βγει νικητήςικανοποιώντας τη ματαιοδοξία του;

Και ποια δίμετρη εντυπωσιακή καλλονή του κι-νηματογραφικού στερεώματος δεν αγωνίζεται ναπαραμείνει ίδια με τις πρώτες της ταινίες, παρα-τηρώντας με οδύνη τη σμίκρυνση του ύψους της,τη συρρίκνωση του σκελετού της, τη ρυτίδωση του

12

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΕΟΝΑΡΔΟΣ



προσώπου της, το κρέμασμα της σάρκας της καιεντέλει τη γήρανσή της, με αποτέλεσμα τον ξεπε-σμό της από το στερέωμα όπου ήταν τοποθετημέ-νη στα νιάτα της, προσελκύοντας τότε την προσο-χή, το ενδιαφέρον και το πάθος μεγάλων τε και μι-κρών, και τώρα...

Και όμως υπήρξε μια ωραία γυναίκα, που κα-θυστέρησε τη γήρανσή της, απομακρύνοντάς τηνγια όσο αργότερα μπορούσε. Και γενικώς το πέ-τυχε...

Όχι μόνο πέτυχε τη διασφάλιση της νεότητάςτης μέχρι και τα... μέσα των γηρατειών της, αλλάεπέδειξε το κάλλος της, ξεκινώντας από τα πενή-ντα της χρόνια μέχρι και τα εβδομήντα δύο της,παίρνοντας σε αυτό το σχετικά σύντομο χρονικόδιάστημα τρεις συζύγους, αναδεικνύοντάς τουςμάλιστα σε αυτοκράτορες, βασικά σε «βασιλικούςσυζύγους» και έχοντας κατακτήσει εραστές, «ωνουκ έστιν αριθμός», καθώς ουδείς ιστορικός μπό-ρεσε ποτέ να τους καταμετρήσει με ακρίβεια.Μάλλον ούτε και αυτή η ίδια θα μπορούσε να τουςαπαριθμήσει...

Χαρακτηρίστηκε μια από τις ωραιότερες γυναί-κες του Βυζαντίου, αλλά και η πλέον ερωτομανήςή και νυμφομανής αυτοκράτειρα. Διατήρησε τη βα-

13

Η ΑΥΓΟΥΣΤΑ ΤΩΝ ΑΡΩΜΑΤΩΝ



σιλεία και συμβασιλεία της για πολλά χρόνια, προ-σφέροντας τον θρόνο στον εκάστοτε εκλεκτό τηςκαι πέθανε άκληρη το 1050 σε ηλικία 72 ετών, έχο-ντας προλάβει να νυμφευθεί και τον τρίτο σύζυγότης για να... αποκτήσει παιδιά και διαδόχους τηςδυναστείας της.

Εξαιρετικά ματαιόδοξη είχε μετατρέψει τα δω-μάτια των ανακτόρων σε εργαστήρια κατασκευήςκαλλυντικών, αρωμάτων και αλοιφών.

Ποια ήταν αυτή η ευνοημένη της θεάς Αφροδίτης;Το περίφημο ψηφιδωτό της στην Αγία Σοφία

της αποδίδει τα όμορφα χαρακτηριστικά της, δε-δομένου ότι ήταν ήδη πάνω από 60 ετών όταν φι-λοτεχνήθηκε.

Σας συστήνω λοιπόν τη Ζωή την Πορφυρογέν-νητη, που δεν ορρωδούσε σε οποιοδήποτε εμπόδιο–αυτοκρατορικό ή θρησκευτικό– προκειμένου ναικανοποιήσει τις επιθυμίες της, η ισχυρότερη εκτων οποίων ήταν να παραμείνει νέα και να χαρείόλα όσα η Φύση πρόσφερε στη γυναίκα όταν τηνέπλαθε, να απολαύσει τη ζωή της και να τη θυ-μούνται οι επιγενόμενοι, διατηρώντας την υστε-ροφημία της.

Προς το σκοπό αυτό ανέθεσε σε ψηφιδοτέχνες,ψηφιδογράφους, μαρμαροθέτες, και καλλιτέχνες

14




γενικά, να φιλοτεχνήσουντην εικόνα της, που βλέπε-τε παράπλευρα, η οποίαγια να φτάσει στην τελικήτης μορφή αναπλάστηκεδεκάδες φορές, μετά απόπαρατηρήσεις της ίδιαςτης Ζωής, που απαιτούσεαπό τους αριστοτέχνες τηςεποχής της να την αναπα-ραστήσουν στην τοιχογραφία νεότερη και φυσικάωραιότερη. Η ψηφιδωτή εικονογραφία της αυτήκοσμεί ακόμα και σήμερα τον ναό της Αγίας Σο-φίας στην Πόλη, διασωθείσα από τους βανδαλι-σμούς των επιδρομέων βαρβάρων, προφανώς λόγωτης ομορφιάς της.

Η Ζωή η Πορφυρογέννητη, της δυναστείας τωνΜακεδόνων, ήταν θυγατέρα του καλοπερασάκιαΑύγουστου Κωνσταντίνου Ζ΄ και ανεψιά του επί-σης αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄, του επονομασθέ-ντα και Βουλγαροκτόνου...

Της έλαχε να τους κληρονομήσει και να τουςδιαδεχθεί...

.

15




Το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα, το δυσκολότεροίσως των προηγουμένων μου, από άποψη έρευναςστοιχείων, ιεράρχησης, συγκρότησης, και βέβαιαεπινόησης του μύθου, που επενεργεί ως συνδετι-κός κρίκος των ιστορικών γεγονότων, άρχισε ναγράφεται ένα απόβραδο έντονης ψυχολογικήςδιαταραχής, αιωνίας κατάθλιψης και αφόρητηςημικρανίας.

Από την παράδοξη και στραβοδίβολη αυτή «συ-νεύρεση» των προαναφερθέντων «στοιχείων» –μάλλον στοιχειών– προέκυψε το παρόν πόνημα, μετην κυριολεξία της λέξης πόνημα. Πόνεσε –όπωςκαι στη γέννα– για να βγει στον κόσμο...

Και αυτό θα είναι και το τελευταίο μου γύρωαπό τους βίους και την πολιτεία των βασιλέωντης Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, τηςμετέπειτα επονομασθείσης σε Βυζάντιο –εκ τηςαρχαίας αποικίας του Βύζα του Μεγαρέως–από τον Γερμανό ιστορικό Ιερώνυμο Γουλφ, οοποίος με την ονοματοδοσία του αυτή θέλησε ναδιαχωρίσει την αρχαία Ρωμαϊκή αυτοκρατορία,των Καλιγούληδων, Νερώνων και Κλαυδίων απότη νεότερη του Κωνσταντίνου Α΄ του Μεγάλου,του Ιουστινιανού, των Κομνηνών, των Παλαιολό-γων...

16




Με τα ιστορικά μυθιστορήματα αυτά –ευκολό-τερα κατανοούμενα και πλέον εύπεπτα σε γνώσηαπό τα ιδιόρρυθμα και στρυφνά καθαρόαιμα ιστο-ρικά εγχειρίδια, με τις παραπομπές τους, τα πα-ροράματά τους, τις πρόσθετες ιστορικές αναφορέςτους και τις επεξηγήσεις τους στην τελευταία τουςσελίδα– θέλησα να αποτυπώσω τα ανθρώπινα πά-θη τα εκ της Φύσεως «δωρηθέντα» σε ένα λογικο-φανές αλλά αιθεροβάμον ον, και συνάμα τις επι-πτώσεις που προκαλούνται σε αυτό από τη συγκέ-ντρωση μεγάλης δύναμης και ισχύος...

Ας είναι. Και με αυτά τα στοιχεία ανά χείραςβάζουμε μπροστά για το μεγάλο μας ταξίδι. Εσείςπου το διαβάζετε κι εγώ που το καταγράφω...

17




1

«Τρεις ξοφλημένοι κλαίγανε στου ξεγραμμένου τοκρεβάτι».

υτή η σκέψη πέρασε αστραπιαία από τομυαλό μου, βλέποντας καταμεσής της Μέσης

Οδού της Βασιλίδας, έναν σκελετωμένο άνδρα,μισοπεθαμένο από την πείνα και το κρύο, να βογ-γά σαν να προσπαθούσε να βγάλει την ψυχή απότα σωθικά του. Τί να του πω, και πώς να τον βοη-θήσω ή να τον παρηγορήσω, όταν κι εγώ ο ίδιοςπέθαινα από το κρύο και συνάμα ήμουν ξελιγω-μένος από την πείνα;

Τον έβλεπα και τον λυπόμουν, ενώ άλλοι δια-βάτες έβλεπαν εμένα και με λυπούνταν, έτσι πουήμουν κοκκαλιασμένος από το κρύο και λιπόσαρ-κος από την πείνα. Και θωρώντας με σταυροκο-πιούνταν. Άλλοι πάλι πέρναγαν αδιάφοροι και μα-



κρινοί, αποφεύγοντας να ρίξουν μια ματιά στηνκατάντια μου.

Κι αν μου έριχναν μια ματιά, με παρατηρούσανσαν ξωτικό και δεν τολμούσαν να με προσεγγίσουν,αλλά απλά τσίτωναν το χέρι τους όσο μακρύτεραμπορούσαν για να μου δώσουν έναν οβολό, χωρίς νατο φέρουν σ’ επαφή με το δικό μου. Πολλοί πετούσαντον οβολό τους τον αέρα, για να με αποφύγουν, οπό-τε πηδούσα να τον αρπάξω. Αυτό τους προξενούσεγέλιο και χαρά, θεωρώντας το πήδημά μου ως πα-ραστατική αποζημίωσή τους για τη βοήθεια που μουέδιναν. Και μου ξανάριχναν τον οβολό τους προς ψυ-χαγωγία τους, και ξαναπηδούσα εγώ προς προσπο-ρισμό μου για τον επιούσιο, χωρίς να δίνω σημασίαστο χαχανητό τους και στη γελοιοποίησή μου.

Πίστευαν ίσως ότι αυτοί είχαν γεννηθεί διαφο-ρετικοί από μένα. Ότι ήταν μόνιμοι δικαιούχοι τωνφυσικών αγαθών και της προνομιούχας τάξηςτους, αποφεύγοντας να αναλογισθούν τη σοφίατου Σόλωνα, «μηδενός συμφορά ονειδήσεις κοινήγαρ η τύχη και το μέλλον αόρατο»...

Αλλ’ ας αφήσω τη γκρίνια και τις μεμψιμοιρίες.Κι ας κοιτάξω τα του οίκου μου, κι ας μην είχα οί-κο. Έλεγαν ότι γεννήθηκα ορφανός. Έτσι ακριβώς.Όπως το είχα εμπεδώσει πια. Και επειδή δεν γνώ-

20




ριζα πώς γεννιέται ένα έμβιο ον, και μάλιστα «ορ-φανό», πίστεψα ότι ήμουν ένα ξεχωριστό είδος αν-θρώπου το είδος αυτών που γεννιούνται από μόνοιτους, ονομάζονται από μόνοι τους «ορφανοί» καιπορεύονται μόνοι τους, μη έχοντας «πού την κε-φαλήν κλίνῃ», όπως είπε και ο Χριστός. Έτσι απλά.

Όχι, ότι δεν είχα ούτε μητέρα ούτε πατέρα, πρό-σωπα ακατανόητα για μένα. Όχι, αυτό δεν με πείραζε,γιατί δεν τους γνώριζα. Κι αφού δεν γνώριζα κάτι,γιατί να με πειράξει; Τί σημαίνει πατρότητα ή μητρό-τητα; Αφού δεν τα γνώριζα, γιατί να στενοχωρηθώ;

Εγώ είχα πεισθεί ότι από το πουθενά βρέθηκαπάνω στη γη όπου και περιτριγύριζα στους δρό-μους της Πόλης για να βρω κάτι να φάω.

Γεννήθηκα, λοιπόν, ορφανός, αν είναι ορθολογι-κή σκέψη αυτή, κι από το σημείο αυτό κατέληξανα προβληματίζομαι για την παρουσία του ανθρώ-που πάνω στη γη και να μελετώ από μόνος μουστα πρώτα νιάτα μου τον χαρακτηρισμό αυτόν.Μετά τη μόρφωση, την εμπειρική μόρφωση θέλωνα πω, που απέκτησα με το διάβα των χρόνων μουκαι συνακόλουθα της ηλικίας μου, κατάλαβα ενμέρει το νόημα «της γέννησης του ορφανού».

Εγώ έμαθα, από τα λίγα κολλυβογράμματα πουμου δίδαξαν στο μοναστήρι, που δεν ήταν και λίγα

21




εν τέλει, τα γράμματα εννοώ και όχι τα μοναστήρια,ότι ο άνθρωπος γεννιέται αναγκαστικά από δύο γο-νείς και στη συνέχεια γίνεται ορφανός, αν αυτοί οιγονείς εγκαταλείψουν τον σπόρο τους, ή αν ανα-γκαστούν να τον εγκαταλείψουν λόγω θανάτου.

Εγώ δεν πληροφορήθηκα, ούτε μπόρεσα ναγνωρίσω ποτέ, την προέλευση της δημιουργίαςμου, ήτοι τους γονείς μου, όταν ξαφνικά παρα-τήρησα την παρουσία μου στους δρόμους τηςΠόλης. Ναι, την παρουσία σ’ αυτό που λέγεταιζωή, αλητεύοντας στις αλάνες και επαιτώνταςγια ένα ξεροκόμματο ολημερίς και ψάχνονταςολονυχτίς για ένα πρόχειρο και προσωρινό κα-

22




τάλυμα, που θα με προστάτευε από τη βροχή τοκρύο ή και από τη ζέστη το καλοκαίρι...

Έτσι απλά ανακάλυψα τον εαυτό μου να ξημε-ροβραδιάζεται στους δρόμους της ΚωνσταντίνουΠόλης, γυροφέρνοντας βασικά τον περίγυρο τηςΑγιά Σοφιάς, μήπως και κάποιος ή κάποια βολικήευσπλαχνική γριά μου δώσει κάποιο ξερόψωμο απότο περισσευούμενο δικό της. Γιατί μόνο γριές δί-νουν στους πειναλέους ένα απολειφάδι τροφής πουτους περισσεύει, αποβλέποντας στην αποζημίωσήτους από τον Ύψιστο, «ος τα πανθ’ ορά», που λένεκαι οι παπάδες, για τη μετοίκησή τους στην αιώνιαζωή, καθ’ ότι είχαν ροκανίσει την παρούσα.

Οπότε αν την πάρει το μάτι Του την ευσπλαχνικήγριά, σκεφτόμουν, και μάλιστα τη χειρονομία της,τότε την ξεπληρώνει με μια θέση στον Παράδεισο.

Βέβαια, οι νεότεροι «αγρόν ηγοράζον» για τηνπείνα μου. Άλλωστε η μετάστασή τους στα υπέρ-γεια, κατ’ αυτούς, καθυστερούσε. Ήταν ακόμα νέ-οι, και στα χρόνια της νιότης η σκέψη της Δύσης,όπως έχουν όλα τα σώματα μέσα στο Σύμπαν –ανατολή, μεσουράνημα, δύση– παρέμενε μακριάαπό τη σκέψη τους, και θα καθυστερούσε για με-ρικές δεκαετίες. Και όσο πιο νέοι, τόσο μεγαλύτε-ρη η αδιαφορία για την επιβίωσή μου.

23




Η ΑΥΓΟΥΣΤΑ ΤΩΝ ΑΡΩΜAΤΩΝ Aygousta.pdfΚΛΕΟΠΑ Η ΠΡΙΓΚΙΠΕΣΣΑ ΤΟΥ...

Documents

Transcript of Η ΑΥΓΟΥΣΤΑ ΤΩΝ ΑΡΩΜAΤΩΝ Aygousta.pdfΚΛΕΟΠΑ Η ΠΡΙΓΚΙΠΕΣΣΑ ΤΟΥ...