ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Sportsparti.uop.gr/~toda/SPORTS.pdf ·...

Έκδοση τμήματος Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού Πανεπιστήμιο Πελοπον ν ήσου – Σπάρτη

Sport Organization

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Περιοδικό των Αθλητικών Επιστημών /// Journal of Sport SciencesΦεβρουάριος 2011

ISSN 1109-8562

Special Issue

2 Oργάνωση του Αθλητισμού

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΕκδότης

Κωνσταντίνος Μουντάκης Πρόεδρος Γ.Σ. Τμήματος Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού

Υπεύθυνη Έκδοσης Γιώτα Αντωνοπούλου

Επίκουρη Καθηγήτρια

Επιτροπή Έκδοσης Ευθαλία Χατζηγιάννη Μάριος Παπαλουκάς

Ουρανία Βρόντου

Επιστημονική Επιτροπή Κωνσταντίνος Γεωργιάδης

Αθανάσιος Κριεμάδης Απόστολος Στεργιούλας

Ιωάννης Δουβής Αντώνης Τραυλός

Παντελής Κωσταντινάκος Βασιλική Αυγερινού

Γιώργος Κυπραίος Πηνελόπη ΑθανασοπούλουΠαναγιώτης Αλεξόπουλος

Μαρία Ιωακειμίδη

ΣελιδοποίησηΣάββας Μελικίδης

Αλληλογραφία, εργασίες για δημοσίευση Γιώτα Αντωνοπούλου

Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Ορθίας Αρτέμιδος και Πλαταιών, 23100 ΣΠΑΡΤΗ

Τηλ./fax : 27310 89658/27310 89657e-mail: [email protected]

EditorKostas Mountakis

Editorial Director Giota Antonopoulou

Editorial Policy Open to contributors from Greece & Abroad. The Sport Organization Journal publishes

original research papers and reviews in all aspects of Sports Sciences. Subjected manuscripts are reviewed by two experts in each field of Physical Education and Sport.

Editorial correspondence Giota Antonopoulou

Department of Sports Organization and Management Orthias Artemidos and Plateon 23100 Sparta

Tel/fax : 27310 89658/27310 89657e-mail: [email protected]

Sport Organization 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόγραμμα γύμνασης (ασκησιολόγιο) αθλητών καλαθοσφαίρισης για την ανάπτυξη της ευλυγισίας –

ευκινησίας κατά την προ αγωνιστική περίοδο.

Α. Αρσένος , Α. Κουρμούλης

Σελ. 5

Χρονική ανάλυση της τακτικής των έξι πρώτων νικητριών στα 800μ. στα παγκόσμια πρωταθλήματα στίβου

Δ. Σούλας, Ε. Αθανασίου, Β. Βουτσελάς, Ζ. Παπανικολάου, Δ. Σαργιώτης

Σελ. 15

Οι δρόμοι ημιαντοχής- αντοχής και του βάδην στην Ελλάδα την τετραετία 2006-2009

Δ.Σούλας , Β. Μάνου , Β. Βουτσελάς , Ζ. Παπανικολάου , Α. Κρητικός, Π. Γρατσάνη , Λ. Κοντονάσιος

Σελ. 22

Οι Απαιτήσεις και η Περιπλοκότητα του Επαγγελματία Προπονητή Ποδοσφαίρου

Ζ. Παπανικολάου, Χ. Ζελενίτσας, Δ. Σαργιώτης, Β. Βουτσελάς

Σελ. 34

Ποιότητα παροχής υπηρεσιών στην Πανεπιστημιακή Κατασκήνωση του Α.Π.Θ.

Ε. Ιωαννίδου, Π. Πολατίδου, Π. Μπαλάσκα.

Σελ. 42

Θεσμικό πλαίσιο και ωφελιμότητα της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρίες σε υπαίθριες δραστηριότητες

αναψυχής (βιβλιογραφική έρευνα)

Α. Γκουβατζή, Γ. Κώστας, Θ. Πυλιανίδης , Κ. Μάντης

Σελ. 58

Πιθανή δέσμευση μαθητών Λυκείου σε «δια βίου» υιοθέτηση ηθικών και υγιεινών στάσεων και

συμπεριφορών από τη συμμετοχή τους στο σχολικό πρωτάθλημα Φυσικής Αγωγής στην Ελλάδα.

Κ. Γκόλτσος, Δ. Σούλας, Δ.Τζήκα, Μ. Γούδας , Γ. Θεοδωράκης

Σελ. 74

Γιόγκα και πιλάτες: διαφορές και ομοιότητες

Α. ΄Αρσενος

Σελ. 87

Η σημασία της Προσοχής και της Αυτοσυγκέντρωσης στην απόδοση των Αθλητών των 100μ .

Ο. Βλάχος

Σελ. 92


Το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 συνιστά για το Τμή-μα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου μια ιδιαιτέρως δημιουργική περίοδο , την πλέον δυναμική κατά την οκταετή παρουσία του Τμήματος στα πανεπι-στημιακά πράγματα. Από τις αρχές του έτους το σύνολο του ερευνη-τικού και διδακτικού έργου του Τμήματος καθώς και όλες οι διοικητικές υπηρεσίες του έχουν με-ταφερθεί σε νέες υπερσύγχρονες ιδιόκτητες κτη-ριακές εγκαταστάσεις επί της οδού Ορθίας Αρτέ-μιδος και Πλαταιών στην Σπάρτη οι οποίες με την εργονομική τους διάταξη και τους ευρύχωρους χώρους που διαθέτουν εξασφαλίζουν στους προ-πτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές μας άρ-τια ποιότητα σπουδών με εύκολη πρόσβαση στις ερευνητικές πηγές. Παράλληλα, η μεταφορά του Τμήματος σε ιδιό-κτητο κτήριο εξασφαλίζει και μια σημαντικότατη εξοικονόμηση πόρων, επιβεβλημένη στη δύσκο-λη οικονομική συγκυρία την οποία διέρχεται η Ελλάδα και βεβαίως το Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Πριν από τα Χριστούγεννα το Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού κατέστη αυτοδύνα-μο και πρόσφατα ανέδειξε την πρώτη εκλεγμένη ηγεσία του με τον Καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Μου-ντάκη στη θέση του Προέδρου και τον Καθηγητή κ. Αθανάσιο Κριεμάδη στη θέση του Αναπληρωτή Προέδρου. Ιδιαίτερα αυξημένο ενδιαφέρον εκδηλώθηκε φέ-τος και για τα μεταπτυχιακά προγράμματα του Τμήματος τα οποία αναγνωρίζονται από την Πα-νεπιστημιακή Κοινότητα αλλά και την αγορά ερ-γασίας ως καινοτόμα και υψηλών ακαδημαϊκών προδιαγραφών. Αυτή τη δυναμική πορεία την οποία διαγράφει το Τμήμα μας μέσα σε δύσκολους καιρούς δεν θα μπορούσε να μην την ακολουθήσει το επιστημονικό μας περιοδικό «Οργάνωση του Αθλητισμού» - «Sport Organization» το οποίο ανανεώνεται ως προς τη μορ-φή και το περιεχόμενο του με στόχο να αποτελέσει μια σημαντική δεξαμενή άντλησης δεδομένων για την προώθηση της επιστημονικής έρευνας. Στην ηλεκτρονική του μορφή το περιοδικό μας είναι εύκολα προσβάσιμο, εύχρηστο, προσαρμο-σμένο στις απαιτήσεις της σύγχρονης επιστημο-

νικής έρευνας και συνδεδεμένο με διεθνείς βά-σεις δεδομένων.Στο πλαίσιο της ανανέωσης και της διεύρυνσης της θεματολογίας του περιοδικού μας διαμορφώ-σαμε και το παρόν τεύχος ειδικής θεματολογίας «Προγράμματα Φυσικής Αγωγής και Άθλησης: Special issue». Οι Α. Αρσένος και Α. Κουρμούλης αναλύουν το πρό-γραμμα γύμνασης (ασκησιολόγιο) αθλητών καλα-θοσφαίρισης για την ανάπτυξη της ευλυγισίας – ευ-κινησίας κατά την προ αγωνιστική περίοδο. Οι Α. Γκουβατζή, Γ. Κώστας, Θ. Πυλιανίδης , Κ. Μά-ντης αναλύουν το θεσμικό πλαίσιο και ωφελιμό-τητα της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρίες σε υπαίθριες δραστηριότητες αναψυχής. Οι Κ. Γκόλτσος, Δ. Σούλας, Δ.Τζήκα, Μ. Γούδας, Γ. Θεοδωράκης μελετούν την πιθανή δέσμευση μα-θητών Λυκείου σε «δια βίου» υιοθέτηση ηθικών και υγιεινών στάσεων και συμπεριφορών από τη συμμετοχή τους στο σχολικό πρωτάθλημα Φυσι-κής Αγωγής στην Ελλάδα. Οι Ν. Χούτας, Δ.Γαργαλιάνος, Ε. Αλμπανίδης εξετά-ζουν τη συμβολή του Ολυμπιακού Κινήματος στην εξέλιξη της διεθνούς κατανόησης και ειρήνης. Οι Ζ. Παπανικολάου, Χ. Ζελενίτσας, Δ. Σαργιώτης, Β. Βουτσελάς διερευνούν τις απαιτήσεις και την περιπλοκότητα του επαγγελματία προπονητή πο-δοσφαίρου. Οι Ε. Ιωαννίδου, Π. Πολατίδου, Π. Μπαλάσκα εξετά-ζουν την ποιότητα παροχής υπηρεσιών στην Πανε-πιστημιακή Κατασκήνωση του Α.Π.Θ.Οι Δ. Σούλας, Ε. Αθανασίου, Β. Βουτσελάς, Ζ. Παπα-νικολάου, Δ. Σαργιώτης προχωρούν σε μια χρονική ανάλυση της τακτικής των έξι πρώτων νικητριών στα 800μ. στα παγκόσμια πρωταθλήματα στίβου. Οι Δ.Σούλας, Β. Μάνου , Β. Βουτσελάς , Ζ. Παπα-νικολάου, Α. Κρητικός, Π. Γρατσάνη , Λ. Κοντο-νάσιος ασχολούνται με τους δρόμους ημιαντο-χής- αντοχής και του βάδην στην Ελλάδα την τετραετία 2006-2009 Ο Ο. Βλάχος επεξηγεί τη σημασία της Προσοχής και της Αυτοσυγκέντρωσης στην απόδοση των Αθλητών των 100μ. Τέλος ο Α.΄Αρσενος αναλύει τις διαφορές και τις ομοιότητες ανάμεσα στη γιόγκα και τις πιλάτες.

ΣΕ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ… Γιώτα Αντωνοπούλου

Υπεύθυνη Έκδοσης


Σκοπός της έρευνας ήταν η μεθοδολογική προσέγγιση και η εφαρμογή ενός ειδικού ασκησιολογίου για την ανάπτυξη της ευκινησίας - ευλυγισίας κατά την προ αγωνιστική περίοδο αθλητών καλαθοσφαίρισης και σύγκριση με αθλητές αναλόγου αγωνιστικού και αθλητικού επιπέδου.Αντικείμενο εφαρμογής του συγκεκριμένου ειδικού ασκησιολογίου, αποτέλεσε η ομάδα του Α.Ο. Γκυζιακού κατά την περίοδο 2007/08 που μετείχε στο Πρωτάθλημα Γ΄ Εθνικής κατηγορίας Ανδρών, ενώ η σύγκριση έγινε με τυχαία επιλογή ομάδας αθλητών της συγκεκριμένης αγωνιστικής κατηγορίας.Η ανάπτυξη της ικανότητας της ευκινησίας – ευλυγισίας στην καλαθοσφαίριση προσδίδει καλύτερη και πιο ποικιλόμορφη εφαρμογή των τεχνικών ικανοτήτων, μεγαλύτερη ελαστικότητα των εμπλεκόμενων μυϊκών ομάδων, πρόληψη αθλητικών κακώσεων, παραγωγή υψηλότερου μηχανικού έργου των μυών, αλλά και μεγαλύτερη συναρμογή των μυών και έλεγχο της κίνησης. Κατά συνέπεια η ανάπτυξη της ευλυγισίας –

ευκινησίας και ειδικότερα στην προ αγωνιστική περίοδο αποτελεί προϋπόθεση για να μπορέσουμε να επιδιώξουμε υψηλές επιδόσεις μακρόπνοα. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν ότι στο σύνολο των δεικτών της ευκινησίας – ευλυγισίας η ομάδα του Α.Ο. Γκυζιακού είχε τα καλύτερα αποτελέσματα με βελτιστοποίηση των συγκεκριμένων δεικτών.Προκειμένου να υπάρξει σαφέστερη εικόνα των επιδόσεων υπολογίστηκαν οι στατιστικοί δείκτες διασποράς(X, S, R, min, max), ποσοστό τυπικής απόκλισης (V%), έλεγχος t – test εξαρτημένων δειγμάτων.Τα συμπεράσματα είναι ότι ένα συστηματικό και οργανωμένο πρόγραμμα εκγύμνασης της ευλυγισίας – ευκαμψίας με ειδικές ασκήσεις μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα αυτής και κατά συνέπεια του αγωνιστικού αποτελέσματος. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι το πρόγραμμα που επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθεί οδήγησε σε καλύτερα αποτελέσματα στο τέλος της προ αγωνιστικής περιόδου και σε σύγκριση με την τυχαία δειγματοληψία που πραγματοποιήθηκε.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ, ΕΥΚΙΝΗΣΙΑ, ΠΡΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ, ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ

ΛΕΞΕΙΣ- ΚΛΕΙΔΙΑ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΥΜΝΑΣΗΣ (ΑΣΚΗΣΙΟΛΟΓΙΟ) ΑΘΛΗΤΩΝ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΤΗΣ ΕΥΛΥΓΙΣΙΑΣ – ΕΥΚΙΝΗΣΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

Σ Υ Γ Γ Ρ Α Φ Ε Ι Σ : Dr Αρσένος Απόστολος

Καθηγητής Φυσικής Αγωγής , Διδάσκων στο ΤΕΦΑΑ Πανεπιστημίου Αθηνών

MsD Κουρμούλης Αντώνης Προπονητής καλαθοσφαίρισης, Πτυχ. Γυμναστικής Ακαδημίας Σόφια – Βουλγαρία

Διδακτορικός φοιτητής του τμήματος : Αθλητισμός υψηλών επιδόσεων – τμήμα καλαθοσφαίρισης, Γυμναστική Ακαδημία Σόφια – Βουλγαρία


The development of faculty of agility in the bas-ketball it lends better and more variform appli-cation of technical faculties, bigger elasticity of involved muscular teams, prevention of athletic lesions, production of higher mechanic work initi-ating, but also bigger fitting initiating and control of movement. Accordingly the growth of agility and more specifically in the pre season period it constitutes condition in order to have seek high records long-time.Aim of research is the methodological approach and organization of training agility at the pre sea-son period athlete of basketball and comparison with athlete proportional game and athletic level.Object of application of methodology constituted the team of A.O. Gkyziakou at the period 2007/08 that participated in the National Championship of C΄ category, while the comparison became with

accidental choice of team athlete of particular game category.The results of analysis showed that in its entirety the indicators of agility the team of A.O. Gkyziakou had the better results with optimization of particu-lar indicators.So that exists more explicit picture of records were calculated the statistical indicators of dissemina-tion (X, S, R, min, max), percent standard deviation (V%), control of t - test made dependent samples.The conclusions are that a systematic and organ-ised program training of agility - flexibility can leads to better results of this and accordingly of game results.We can say that the program that was selected to used led to better results to the end of pre season period and compared to the accidental sampling that was realised.

METHODOLOGY OF TRAINING AGILITY OF BASKETBALL PLAYERS AT PRE SEASON PERIOD

METHODOLOGY, AGILITY, PRE SEASON, BASKETBALL.

KEY WORDS

ΕΙΣΑΓΩΓΗΗ καλαθοσφαίριση αποτελεί ένα άθλημα που συνεχώς εξελίσσεται τόσο στο κομμάτι της τεχνικής όσο και της τακτικής. Έτσι οι απαιτήσεις για υψηλή απόδοση-επίδοση έχουν εξελιχθεί σε ποικιλόμορφες και πολυσήμαντες. Ο αθλητής-αθλήτρια για να αποδώσει στον αγώνα πρέπει να διαθέτει άριστη και εξειδικευμένη τεχνική κατάρτιση, αντίληψη και γνώση της σωματικής τεχνικής, πολύ καλή φυσική κατάσταση και ανάλογα φυσικά και πνευματικά προσόντα τα οποία θα του επιτρέψουν την επίτευξη υψηλής αγωνιστικής απόδοσης.Μια από τις κύριες επιδιώξεις του προπονητικού επιτελείου είναι και η ανάπτυξη των φυσικών ικανοτήτων των αθλητών. Πιο συγκεκριμένα της δύναμης, της ταχύτητας, της αντοχής αλλά και της ευκινησίας-ευλυγισίας. Ο όρος ευκινησία έχει μια

διττή έννοια. Από τη μια προσδιορίζεται ως εύρος κίνησης των αρθρώσεων και από την άλλη ως ελαστικότητα των εμπλεκόμενων μυϊκών ομάδων. Η ανάπτυξη της φυσικής ικανότητας της ευκινησίας μέσα από συγκεκριμένες μεθόδους και μέσα οδηγεί:1. Στην βελτίωση των ελαστικών ιδιοτήτων των μυών2. Στην επίτευξη του ανώτατου φυσιολογικού εύρους κίνησης των αρθρώσεων3. Στην μυϊκή (μέσω-ένδον) συναρμογή των μυών4. Στην μείωση των τραυματισμών5. Στην βελτιστοποίηση των τεχνικών επιδεξιοτήτων6. Στην επίτευξη υψηλότερων τιμών επίδοσης στις υπόλοιπες φυσικές ικανότητες και τέλος7. Προωθεί την κινητική μάθησης.Πολλές είναι οι βιβλιογραφικές αναφορές σε


θεωρητικό επίπεδο σχετικά με τη φυσική ικανότητα της ευκινησίας και την προπόνηση της. Στο Εγχειρίδιο Προπονητικής, “η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη”, (έκδοση για την διδασκαλία και την έρευνα στον αθλητισμό, D.MARTIN, K.CARL και K.LEHNERTZ 1995) αναφέρεται στη δομή και μορφές εμφάνισης της ευκινησίας. Ως γενική ευκινησία χαρακτηρίζει ένα μέσο επίπεδο ευκινησίας στα σημαντικότερα συστήματα αρθρώσεων και αναφέρεται στο ότι για την πλήρη εκμετάλλευση των φυσικών και συναρμοστικών ικανοτήτων θα πρέπει να ξεπεραστεί αυτό το επίπεδο και γιαυτό το λόγο η επίτευξη μιας γενικής ευκινησίας πάνω από το μέσο όρο αποτελεί μόνιμο προπονητικό στόχο κατά την προπόνηση όλων των αθλημάτων. Η ειδική ευκινησία αναφέρεται και χαρακτηρίζει συγκεκριμένα αθλήματα με ιδιαίτερες απαιτήσεις όπου αναπτύσσονται ειδικά προγράμματα. Ως ενεργητική ευκινησία χαρακτηρίζεται η μεγαλύτερη δυνατή ευκινησία μιας άρθρωσης που μπορεί να παραχθεί εκούσια χωρίς βοήθεια μέσω ενεργητικής δράσης των μυών. Ως παθητική ευκινησία χαρακτηρίζεται η ευκινησία μιας άρθρωσης που επιτυγχάνεται μέσω της επίδρασης εξωτερικών δυνάμεων. Στο συγκεκριμένο βιβλίο γίνεται μια επιπλέον διάκριση της ευκινησίας σε στατική και δυναμική. Οι συγγραφείς ολοκληρώνουν λέγοντας ότι ακόμη και με αυτές τις διαφοροποιήσεις δεν επιτυγχάνεται μια επαρκή ερμηνεία της ευκινησίας και ότι είναι πολύ λίγες οι επιστημονικές έρευνες σχετικά με την ευκινησία.Στο βιβλίο Φυσική Κατάσταση Νεαρών Καλαθοσφαιριστών (Σ. ΚΕΛΛΗΣ, 1996) αναφέρεται στα πλεονεκτήματα της ανάπτυξης της ικανότητας της ευκινησίας ως ευκαμψία. Επίσης αναφέρεται στα σημαντικότερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ανάπτυξης της ευκαμψίας σε σχέση με την ηλικία καθώς και τις αντίστοιχες μεθοδολογικές και προπονητικές υποδείξεις.Στο βιβλίο Φυσική Κατάσταση στο Μπάσκετ (G.BRITTENHAM, 1996) η ικανότητα της ευκινησίας αναφέρεται με την ιδιότητα της ευλυγισίας ορίζοντάς την ως ένα από τα στοιχεία για την καλή υγεία και την φυσική κατάσταση των καλαθοσφαιριστών. Ιδιαίτερη

βαρύτητα δίνεται από τον συγγραφέα στις μεθόδους για την αύξηση της ευλυγισίας μέσω του stretching όπως επίσης και στην ενεργητική δράση του έναντι των τραυματισμών. Επίσης δίδει υποδείξεις σχετικά με την εκτέλεση στατικών διατάσεων και αναφέρεται εκτεταμένα σε 15 βασικές διατατικές ασκήσεις που πρέπει να ακολουθούνται και είναι κατάλληλες για τους περισσότερους καλαθοσφαιριστές.Στο βιβλίο “Μυϊκές Διατάσεις, μέτρηση και προπόνηση της κινητικότητας” (Κ.ΜΑΝΔΡΟΥΚΑΣ, 1996) αναφέρεται στις ανατομικές και κινησιολογικές προϋποθέσεις για μυϊκές διατάσεις σε τεστ αξιολόγησης και μετρήσεις της κινητικότητας και δίνει και γενικές κατευθύνσεις για διατάσεις στην καλαθοσφαίριση.Ο συγγραφέας αναφέρει ότι με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και η ποσότητα του συνδετικού ιστού στους μυς και στους τένοντες. Αυτό επιδρά στη μείωση της ελαστικότητας των ιστών. Η τακτική μυϊκή διάταση επιδρά στη βελτίωση της κινητικότητας των ατόμων κάθε ηλικίας ο βαθμός όμως της βελτίωσης καθορίζεται από το είδος των ασκήσεων και των αριθμών των ασκήσεων.Παρότι υπάρχουν πολλές έρευνες σχετικά με την αξιολόγηση και τη χρήση διαφόρων τεστ για τον έλεγχο της φυσικής ικανότητας της ευκινησίας ωστόσο λίγος είναι ο αριθμός των ερευνών των συγγραμμάτων και των βιβλίων σχετικά με την μεθοδολογική προσέγγιση της προπόνησης της ευκινησίας σε όλες τις περιόδους στην καλαθοσφαίριση. Έτσι μέσα από την ανάγκη για επίτευξη υψηλότερων επιδόσεων πηγάζει μια συγκεκριμένη μεθοδολογική προσέγγιση στην ανάπτυξη της ικανότητας της ευκινησίας και ειδικότερα στην προ αγωνιστική περίοδο που αποτέλεσε και σκοπό της συγκεκριμένης έρευνας.Έτσι μέσα από αυτή την έρευνα προσπαθήσαμε να δούμε κατά πόσο η εφαρμογή μιας συγκεκριμένης μεθοδολογίας οδηγεί σε βελτιστοποίηση των επιδόσεων της ευκινησίας (και κατά πόσο) πριν και μετά την προ αγωνιστική περίοδο. Παράλληλα τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα μετά την προ αγωνιστική περίοδο συγκρίθηκαν με ομάδα αθλητών τυχαίας επιλογής της συγκεκριμένης αγωνιστικής κατηγορίας προκειμένου να


ελέγξουμε κατά πόσο η δική μας μεθοδολογική προσέγγιση οδήγησε σε καλύτερα αποτελέσματα.Αντικείμενο της έρευνας αποτέλεσε η ομάδα του Α.Ο. Γκυζιακού ανδρών κατά την αγωνιστική περίοδο 2007-2008 όπου συμμετείχαν στο πρωτάθλημα της Γ Εθνικής κατηγορίας. Η έρευνα διεξήχθη κατά την προ αγωνιστική περίοδο όπου μετρήθηκαν στην αρχή και στο τέλος της περιόδου αυτής 8 δείκτες που αφορούσαν ανθρωπομετρία, ευλυγισία, ταχύτητα αντίδρασης κάτω άκρων, ταχύτητα αντίδρασης κάτω άκρων κατά την εκτέλεση τεχνικής επιδεξιότητας και ευκινησίας. Η πρώτη μέτρηση διεξήχθη 10 προπονητικές μέρες μετά την αρχή της περιόδου και αυτό γιατί οι αθλητές προέρχονταν από περίοδο ανάπαυλας και έτσι αποφασίστηκε η πρώτη μέτρηση να γίνει μετά το πέρας των 10 πρώτων προπονητικών μονάδων που είχαν οριστεί ως μικρόκυκλος προσαρμογής. Η δεύτερη μέτρηση διεξήχθη στο τέλος της προ αγωνιστικής περιόδου με τους ίδιους κανόνες και αρχές της πρώτης μέτρησης. Παράλληλα με την δεύτερη μέτρηση πραγματοποιήθηκε και η μέτρηση της ομάδας ελέγχου. Ο λόγος που επιλέχθηκε να μην γίνει πρώτη μέτρηση στην ομάδα ελέγχου ήταν ότι μας ενδιαφέρει τα αποτελέσματα αυτής μετά το πέρας της κύριας προετοιμασίας και η σύγκριση τους με την πειραματική ομάδα όπου εφαρμόστηκε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα βελτίωσης της φυσικής ικανότητας της ευλυγισίας – ευκαμψίας. Πιο συγκεκριμένα συμμετείχαν για την ομάδα του Γκυζιακού ως πειραματική ομάδα ο αριθμός των δεκατριών (13) παικτών ενώ για την ομάδα ελέγχου επιλέχθηκε με τυχαία δειγματοληψία από άλλες ομάδες της ίδιας κατηγορίας και του ίδιου ομίλου αθλητές δώδεκα (12) στον αριθμό. Με προσοχή επιλέχθηκε ο αριθμός να ανταποκρίνεται ποσοστιαία στην ίδια αναλογία με την ομάδα του Γκυζιακού όσον αφορά την αγωνιστική τους θέση (guard, forward και Center).

Τα τεστ που επιλέχθηκαν για την αξιολόγηση της ευλυγισίας – ευκινησίας είναι τα ακόλουθα:

1.Μέτρηση της Βιολογικής ηλικίας των εξεταζόμενων – χρόνια (01) Βιολογική ηλικία.

Περιγραφή : με γνώμονα την ημερομηνία γέννησης των εξεταζόμενων προσδιορίσαμε την ηλικία τους κατά προσέγγιση με στρογγυλοποίηση. Μέχρι το 1ο μισό του έτους ο εξεταζόμενος αναφέρεται στο έτος που διανύει, πάνω από το μισό του έτους αναφέρεται στο επόμενο.

2. Τεστ Ανθρωπομετρίας για την μέτρηση του Βάρους – kg (0,01) Σωματικό Βάρος. Περιγραφή

του τεστ: για την μέτρηση του σωματικού βάρους χρησιμοποιήθηκε ηλεκτρονική ζυγαριά ακριβείας με προσδιορισμό του βάρους με προσέγγιση 0,01 kg. Η μέτρηση πραγματοποιείται με τον εξεταζόμενο στην όρθια θέση να φοράει μόνο σορτς και φανέλα σε συγκεκριμένη θέση. Βαθμολογία : η ένδειξη καταγράφεται σε όρθια θέση και σταθερή για 10 sec.

3. Τεστ Ανθρωπομετρίας για την μέτρηση του Ύψους – m (0,01) Ανάστημα. Περιγραφή του

τεστ: μετρήθηκε με μετροταινία που τοποθετήθηκε κατακόρυφα σε έναν τοίχο. Μετά την αφαίρεση των παπουτσιών ο δοκιμαζόμενος στέκεται όρθιος με τις πτέρνες, τους γλουτούς το πάνω μέρος της πλάτης και το κεφάλι σε πλήρη επαφή με το κάθετο επίπεδο της μετροταινίας, ενώ το βλέμμα διατηρείται σε οριζόντιο επίπεδο και τα χέρια αφήνονται ελεύθερα σε φυσιολογική θέση στα πλευρά. Η μέτρηση γίνεται με την τοποθέτηση ενός επιμήκους και επίπεδου αντικειμένου που τοποθετείται οριζόντια ως προς το έδαφος με την μια άκρη σε επαφή στην μετροταινία και η άλλη σε επαφή με το υψηλότερο σημείο του κεφαλιού του εξεταζόμενου. Βαθμολογία : η ένδειξη καταγράφεται σε προσέγγιση ενός (1) εκατοστού

4. Δίπλωση από την εδραία θέση – cm (0,01) Ευκαμψία του κορμού. Περιγραφή του τεστ:

Όσο το δυνατόν πιο μεγάλη δίπλωση προς τα εμπρός από την εδραία θέση.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ


Υλικό: Ένα ειδικό τραπεζάκι ή κιβώτιο με τις εξής διαστάσεις: μήκος 45cm, φάρδος 35cm, ύψος 32 cm. Οι διαστάσεις της πάνω επιφάνειας είναι: μήκος 55 cm, φάρδος 45cm. Αυτή η επιφάνεια προεκτείνεται κατά 15 cm πέραν της πλευράς που στηρίζονται τα πόδια. Στο μέσο δε αυτής της επιφάνειας σημειώνεται μια κλίμακα από 0 έως 50 cm. Ένας χάρακας μήκους 30 cm που είναι ελεύθερος και κινητός πάνω στην επιφάνεια του κιβωτίου κινείται από τον εξεταζόμενο καθώς αυτός προεκτείνει τα χέρια του πάνω σε αυτό. Βαθμολογία: Η βαθμολογία είναι το καλύτερο αποτέλεσμα σε εκατοστά (cm) που οι άκρες των δακτύλων φτάνουν στην κλίμακα που υπάρχει πάνω στην επιφάνεια του κιβωτίου. Η μέτρηση πραγματοποιείται 2 φορές πρώτα μετά την προθέρμανση και στο τέλος ως τελευταία μέτρηση.

5. Κάθετο άλμα – sec (0,01) Παράγοντας: Μέτρηση της Ταχύτητας αντίδρασης των κάτω άκρων.

Περιγραφή του τεστ: ο εξεταζόμενος στέκεται στο πλάι στον τοίχο με το εσωτερικό χέρι τεντωμένο ψηλά στον τοίχο. Με έναν χάρακα μήκους 30 cm μετράμε και σημειώνουμε μια γραμμή (κιμωλία ή αυτοκόλλητη ταινία) 30 cm πάνω από τα ακροδάκτυλα του εξεταζόμενου. Ο εξεταζόμενος εκτελεί 10 κατακόρυφα άλματα προσπαθώντας με το εσωτερικό χέρι να ακουμπάει ή να ξεπερνάει την γραμμή. Βαθμολογία: είναι ο χρόνος που θα εκτελέσει ο εξεταζόμενος σε sec με προσέγγιση 0,01. Σε περίπτωση που ο εξεταζόμενος δεν ξεπεράσει σε κάποιο από τα άλματα την γραμμή τότε αυτή δεν μετράει στο σύνολο των αλμάτων. Η δοκιμασία εκτελείται 2 φορές και λαμβάνουμε υπόψη την καλύτερη.

6. Αμυντικό γλίστρημα 4m – sec (0,01) Παράγοντας: Μέτρηση της βασικής αμυντικής μετατόπισης, που

είναι το “γλίστρημα”. Περιγραφή του τεστ: η δοκιμασία γίνεται στην προέκταση στα 4 μέτρα της γραμμή των ελεύθερων βολών με οριοθέτηση των άκρων με κώνους. Ο εξεταζόμενος εκτελεί αμυντικό γλίστρημα 10 φορές από κώνο σε κώνο με σωστή εκτέλεση της τεχνικής και κάθε φορά το εξωτερικό πόδι (πλησιέστερο) πρέπει να περνάει τους κώνους. Βαθμολογία: είναι ο χρόνος που θα εκτελέσει ο εξεταζόμενος σε sec με προσέγγιση 0,01. Σε περίπτωση μη σωστής τεχνικής ο εξεταζόμενος σταματάει και

εκτελεί από την αρχή. Η δοκιμασία εκτελείται 2 φορές και λαμβάνουμε υπόψη την καλύτερη.

7. Παλίνδρομο τρέξιμο ταχύτητας – sec (0,01) Παράγοντας: Ταχύτητα δρόμου, ευκινησίας.

Περιγραφή του τεστ: Τρέξιμο και επιστροφή παλινδρομικά με μέγιστη ταχύτητα απόστασης 5 μέτρων για δέκα (10) φορές. Περιγραφή του τεστ: Χαράζουμε δυο παράλληλες γραμμές στο πάτωμα (με κιμωλία ή αυτοκόλλητη ταινία) σε απόσταση 5 m. Η κάθε γραμμή πρέπει να έχει μήκος 1.20 m και τα σημεία τερματισμού κάθε γραμμής ορίζονται με κώνους. Οι εξεταζόμενοι παραμένουν στον απαιτούμενο διάδρομο και οι στροφές γίνονται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Το τεστ τελειώνει όταν ο εξεταζόμενος περάσει τη γραμμή τερματισμού με το ένα πόδι.Βαθμολογία: είναι ο χρόνος που θα εκτελέσει ο εξεταζόμενος σε sec με προσέγγιση 0,01.Η διεξαγωγή των μετρήσεων γινόταν σε χώρο εντός του κλειστού γυμναστηρίου στην απογευματινή προπόνηση των ομάδων από τις 17:00 έως 20:00. Οι δοκιμαζόμενοι φορούσαν πάντα αθλητική περιβολή και οι μετρήσεις ολοκληρώνονταν σε μια μέρα. Η διαδικασία των μετρήσεων περιλάμβανε προθέρμανση 15 λεπτών της ώρας και εξοικείωση των εξεταζόμενων με τις μετρήσεις και τις παραμέτρους που συντελούν στη σωστή εκτέλεση των δοκιμασιών. Η εφαρμογή των δοκιμασιών και των μετρήσεων έγινε με την προσωπική συμμετοχή των συγγραφέων. Την ημέρα εξέτασης οι αθλητές εκτελούσαν τις δοκιμασίες με την ακόλουθη σειρά : 1. Ανθρωπομετρία (Ηλικία, βάρος, ύψος), 2. Δίπλωση από την εδραία θέση (1η μέτρηση), 3. Κάθετο άλμα, 4. Αμυντικό γλίστρημα, 5. Παλίνδρομο τρέξιμο και 6. Δίπλωση από την εδραία θέση (2η μέτρηση).Στατιστική ανάλυσηΗ στατιστική επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 13.0 και χρησιμοποιήθηκαν οι εξής δείκτες : 1. περιγραφικής στατιστικής, όπως οι μέσοι όροι (X), οι τυπικές αποκλίσεις (S), μέγιστες & ελάχιστες τιμές (min & max), όπως και οι συντελεστές μεταβλητότητας (V%).2.Συσχέτιση της διασποράς των μέσων όρων μεταξύ των τριών δειγμάτων έλεγχος t – test student εξαρτημένων δειγμάτων.


Στο σύγχρονο Μπάσκετ απαιτείται να γίνεται όλες οι μορφές κίνησης προς όλες τις κατευθύνσεις όσον το δυνατόν με μεγαλύτερη ταχύτητα και αντίδραση. Απαιτείται οι παίκτες να διαθέτουν υψηλό βαθμό ευκαμψίας εκρηκτικότητας και ευλυγισίας. Οι παράγοντες αυτοί, μαζί με την δύναμη και την αντοχή, συμβάλλουν στην καλή φυσική κατάσταση και στην απόκτηση καλής τεχνικής του παίκτη. Όλοι οι παραπάνω φυσικές ικανότητες βελτιώνοντ με τις κατάλληλες μεθόδους γύμνασης καθώς και με τα κατάλληλα μέσα-όργανα.Ο ετήσιος προγραμματισμός στην καλαθοσφαίριση, περιλαμβάνει τρεις περιόδους: α) την περίοδο προετοιμασίας, β) την αγωνιστική περίοδο και την γ) μεταβατική περίοδο. Κατά την περίοδο της προετοιμασίας, ο Προπονητής Φυσικής κατάστασης (με εξειδίκευση στην φυσική προετοιμασία ομαδικών αθλημάτων) βάζει μέσα από το ασκησιολόγιο συγκεκριμένους στόχους για τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης. Το ασκησιολόγιο περιελάμβανε ειδικές ασκήσεις για την ανάπτυξη και τη βελτίωση της ειδικής φυσικής κατάστασης των παικτών.Το πρόγραμμα περιείχε ασκήσεις με όργανα και χωρίς όργανα:• Δρομικές ασκήσεις • Διατατικές ασκήσεις• Ασκήσεις για το κορμό και τα άνω άκρα• Ασκήσεις για τα ισχία και τα κάτω άκρα• Ασκήσεις πλάτης• Ασκήσεις κοιλιακών μυών

Αναλυτικότερα το πρόγραμμα έχει ως εξής:Δρομικές ασκήσεις: Τρέξιμο απλό, τρέξιμο πίσω, τρέξιμο με άρση του γόνατος μπροστά, τρέξιμο με άρση των φτερνών πίσω, τρέξιμο με άρση των ποδιών μπροστά τεντωμένων, τρέξιμο πλάγια με χιασμό των ποδιών και των χεριών, τρέξιμο με μεγάλους

διασκελισμούς, τρέξιμο με αλλαγή κατεύθυνσης (ζικ-ζακ), τρέξιμο με περιφορές των χεριών μπρος – πίσω και άλλες παραλλαγές τρεξίματος με συνδυασμό και άλλων κινήσεων.Διατατικές ασκήσεις, κορμού - χέρια – ώμους:Διάταση ραχιαίων, διάταση θωρακικών, διάταση δικέφαλου βραχιόνιου μυ, διάταση τρικέφαλου βραχιόνιου, διάταση πλάγιων μυών του κορμού.Διάταση κάτω άκρων:Διάταση τετρακέφαλου και καμπτηρών μυών του ισχίου, διάταση δικέφαλου μηριαίου από όρθια και καθιστή θέση, διάταση προσαγωγών από όρθια και καθιστή θέση, διάταση με προβολή του ποδιού για τους καμπτήρες μυς του ισχίου, διάταση από την εδραία θέση για την πίσω επιφάνεια του κορμού (ραχιαίων) και των κάτω άκρων.

Ελεύθερες γυμναστικές ασκήσεις για ανάπτυξη της ευλυγισίας και ευκαμψίας.

• Κυκλικές περιστροφές των χεριών με αλλαγή φοράς κάθε οκτώ χρόνους• Ημιεκτάσεις των χεριών και στροφές του κορμού δεξιά αριστερά.• Ημιανάταση, πλάγιες κάμψεις του κορμού.• Αναπηδήσεις επί τόπου.• Αναπηδήσεις με άρση του γόνατος.• Αναπηδήσεις με χιασμό των ποδιών. • Αναπηδήσεις με στροφές της λεκάνης και των ισχίων.• Διάσταση ετερόπλευρες διπλώσεις του κορμού.• Διάσταση πλάγιες κάμψεις του γόνατου με στροφές του κορμού δεξιά αριστερά.• Αναπηδήσεις και άλμα με διάσταση των ποδιών κατακόρυφα.• Αναπηδήσεις με άρση των γονάτων στο στήθος.• Από την εδραία θέση διπλώσεις του κορμού μπροστά στα τεντωμένα πόδια.• Εδραία θέση με διάσταση των ποδιών χέρια στην ανάταση και πλάγιες κάμψεις του κορμού αριστερά - δεξιά στα τεντωμένα πόδια.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ ΕΥΛΥΓΙΣΙΑΣ – ΕΥΚΑΜΨΙΑΣ Α.Ο. ΓΚΥΖΙΑΚΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2007 / 08


• Ύπτια στήριξη – άρση των ισχίων- μετακίνηση των γονάτων εμπρός.• Κάμψεις και τάσεις των χεριών από πρηνή θέση.• Εδραία θέση – άρση των σκελών – εναλλαγές τεντωμένα λυγισμένα.• Εναλλαγή ύπτιας κατάκλισης, ανάτασης και εδραία θέση με λυγισμένα πόδια.• Εδραία θέση άρση των σκελών πίσω και πάνω από το κεφάλι.• Γονάτιση με τα χέρια στο έδαφος περιστροφές

του κορμού.• Βάδισμα με τα χέρια και τα πόδια από ύπτια στήριξη.• Από πρηνή κατάκλισwα κάτω άκρα, πλάτης και κοιλιακών μυών.6 μέρη απογευματινών προπονήσεων διάρκειας 25 min που περιείχαν : Α) Διατατικές ασκήσεις, Β) δρομικές ασκήσεις ως μέρος της κύριας προπόνησης.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Στους πίνακες 1, 2 & 3 παρουσιάζονται οι

μέσες τιμές, η σταθερή απόκλιση, το εύρος

διακύμανσης καθώς και οι μέγιστες και ελάχιστες

τιμές που εμφανίστηκαν κατά τις δοκιμασίες

αξιολόγησης της ομάδας του Α.Ο. Γκυζιακού και

της τυχαίας ομάδας αθλητών που επιλέχθηκαν.

Χαρακτηριστική είναι (πίν.1&2), μεταξύ

της 1ης και της 2ης μέτρησης της ομάδας

του Α.Ο. Γκυζιακού, η βελτιστοποίηση που

παρατηρήθηκε στα τεστ αξιολόγησης που

αφορούσαν την ευλυγισία και παρουσιάστηκαν

ως Ευλυγισία Α & Β καθώς και στην ταχύτητα

αντίδρασης κάτω άκρων με το Κάθετο άλμα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παράλληλα με την

βελτίωση των επιδόσεων στα τεστ Ευλυγισία

Α & Β σημειώνεται και μείωση του δείκτη

διασποράς V υποδηλώνοντας μια τάση για

μεγαλύτερη ομοιογένεια της Ομάδας (σχ. 1).

Στο τεστ Κάθετο άλμα από μέση τιμή 6,27 sec

την 1η μέτρηση, την 2η μέτρηση επιτευχθεί 5,72

sec, ωστόσο ο δείκτης διασποράς έδειξε τάση

αύξησης παραμένοντας ωστόσο στα όρια της

υψηλής ομοιογένειας .

Όσον αφορά την σύγκριση των αποτελεσμάτων

με την τυχαία ομάδα οι μέσες τιμές του Α.Ο.

Γκυζιακού είναι καλύτερες όσον αφορά του

δείκτες ευλυγισίας και ευκαμψίας.

Όσον αφορά τον δείκτη τυπικής απόκλισης

(V) παρατηρούμε την ομάδα του Γκυζιακού

(σχ.1) να τείνει προς την Ομοιογένεια μετά

την 2η μέτρηση εκτός του τέστ – Κάθετο άλμα

που δείχνει μια τάση προς την ανομοιογένεια

που αυτό είναι λογικό επειδή στην μέτρηση

συμπεριλήφθηκαν οι αθλητές ανεξαρτήτου

αγωνιστικής θέσης.

Σε σύγκριση της τυπικής απόκλισης (V)

μεταξύ των δύο ομάδων (σχ.2) παρατηρούμε

παράλληλες τιμές με διαφορά των δείκτη Νο 5 –

Ευλυγισία (Β) που ωστόσο και τα δύο δείγματα

κινούνται στα πλαίσια της ανομοιογένειας.

Με βάση των έλεγχο t εξαρτημένων δειγμάτων

που πραγματοποιήθηκε για την σύγκριση

των 2 μετρήσεων της ομάδας του Γκυζιακού

(σχ.3) αλλά και την σύγκριση με την Τυχαία

ομάδα (σχ.4) παρατηρήσαμε υψηλότερες και

βέλτιστες τιμές στην Β μέτρηση σε σχέση με

την Α μέτρηση της ομάδας του Γκυζιακού για

τους δείκτες Νο 4, 5 & 6 που αποτελούν τα τεστ

Ευλυγισίας – ευκαμψίας, ταχύτητας αντίδρασης

κάτω άκρων και της εκτέλεσης της τεχνικής

επιδεξιότητας του αμυντικού γλιστρήματος

ωστόσο μόνο η τιμή του κάθετου άλματος

(Νο 6) κινήθηκε πάνω από την οριακή τιμή

α=2,01, ενώ σε σύγκριση με την τυχαία ομάδα

παρατηρήσαμε καλύτερες επιδόσεις υπέρ της

ομάδας του Γκυζιακού για τους δείκτες Νο

1,4,5,6 & 7 με μόνο τον δείκτη Νο 5 – Ευλυγισία

να ξεπερνάει την οριακή τιμή α=2,02.


Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής έδειξαν

ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές ως προς τη

βελτίωση της ευλυγισίας - ευκαμψίας και των

άλλων ικανοτήτων (όπως έδειξαν τα τεστ) των

παικτών του Α Ο Γκυζιακού, σε σύγκριση με την

ομάδα ελέγχου (τυχαίο δείγμα). Συγκεκριμένα

από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι με την

εφαρμογή του ειδικού ασκησιολογίου, στην

αμάδα του ΑΟ Γκυζιακού με την ολοκλήρωση

της προ αγωνιστικής περιόδου οι παίκτες

εμφανίζουν υψηλότερες(…..) τιμές σύμφωνα με

την στατιστική ανάλυση ως προς την βελτίωση

της ευλυγισίας – ευκαμψίας σε αντίθεση με

τους παίκτες της ομάδας ελέγχου(….). Επίσης

οι παίκτες του ΑΟ Γκυζιακού βελτίωσαν

σημαντικά την εκρηκτικότητα (πλάγια

βήματα), την ταχύτητα αντίδρασης των κάτω

άκρων (κάθετο άλμα) και την ταχύτητα στο

παλίνδρομο τρέξιμο.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι, οι αθλητές

-παίκτες του ΑΟ Γκυζιακού, κατά τη διάρκεια

της προ αγωνιστικής περιόδου δεν εμφάνισαν

μυισκελετικούς τραυματισμούς σε ευαίσθητες

μυϊκές ομάδες όπως προσαγωγούς απαγωγούς,

δικέφαλο μηριαίο, τετρακέφαλο, κοιλιακών

μυών ή ραχιαίων. Σε αντίθεση με τους παίκτες

της ομάδας ελέγχου όπου το 60% (8 παίκτες)

είχαν προβλήματα με του προσαγωγούς

και τα γόνατα. Επιπλέον οι παίκτες του ΑΟ

Γκυζιακού, εμφανίστηκαν κατά την έναρξη του

πρωταθλήματος σε σύγκριση με τους παίκτες

της ομάδας ελέγχου πιο έτοιμοι ως προς την

εφαρμογή των παιχνιδιών (τακτική – τεχνική).

Όσον αφορά δε, την ανταγωνιστική διάθεση

και συμμετοχή των παικτών του ΑΟ Γκυζιακού

στις προπονήσεις ήταν σε αρκετά υψηλό βαθμό,

όπως και το κλίμα της ομάδος και οι σχέσεις

μεταξύ των παικτών.

Το γενικό συμπέρασμα αυτής της έρευνας

έδειξε ότι, ένα συστηματικό και οργανωμένο

πρόγραμμα εκγύμνασης ειδικού ασκησιολογίου

για τη βελτίωση της ευλυγισίας – ευκινησίας,

οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα

αυτής και κατά συνέπεια του αγωνιστικού

αποτελέσματος. Είναι βέβαιο ότι τα δείγματα

που χρησιμοποιήθηκαν είναι μικρά

αλλά ωστόσο έδειξαν την τάση για την

βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων.

Έτσι μπορούμε να πούμε ότι το πρόγραμμα

που επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθεί στους

αθλητές καλαθοσφαιριστές του Α.Ο Γκυζιακού,

οδήγησε σε καλύτερα αποτελέσματα στο τέλος

της προ αγωνιστικής περιόδου, σε σύγκριση

με την τυχαία δειγματοληψία αθλητών

καλαθοσφαιριστών που πραγματοποιήθηκε.

Εδώ θα θέλαμε να αναφέρουμε και το γεγονός

ότι η ομάδα του Α Ο Γκυζιακού κατέλαβε την 2η

θέση του Ομίλου και χωρίς να αντιμετωπίσει

κανέναν σοβαρό τραυματισμό μέχρι το τέλος

της περιόδου.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑTA

1. Ένα δείγμα θεωρείται για ομοιογενείς σε συνάρτηση συγκεκριμένου γνωρίσματος όταν V<10%, για δεκτή ομοιογένεια όταν V από 10% σε 30% και ανομοιογενείς όταν V>30%. (Brokli A. et al.1992)


ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ 1ης ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΓΚΥΖΙΑΚΟΣ Α.Ο. ΠΙΝΑΚΑΣ 1

ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ 2ης ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΓΚΥΖΙΑΚΟΣ Α.Ο. ΠΙΝΑΚΑΣ 2


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΥΧΑΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΙΝΑΚΑΣ.

Αναστασιάδης Μιχάλης (1988) ‘‘Καλαθοσφαίριση, Ομαδική Τεχνική και Τακτική’’, Αθήνα Αναστασιάδης Μιχάλης (1993) ‘‘Βασική Τεχνική της Καλαθοσφαίρισης’’, Αθήνα Αναστασιάδης Μιχάλης (1995) ‘‘Η προπονητική της Καλαθοσφαίρισης’’, Γ Έκδοση, Αθήνα. Κέλλης Σπύρος, (1999) “Φυσική Κατάσταση Νεα-ρών Καλαθοσφαιριστών”, Θεσσαλονίκη Κιουρμουτζόγλου Ευθύμιος (1994) ‘‘Ομαδική Επί-θεση, Αρχές Προπόνησης’’, Θεσσαλονίκη Laszlo killik, Xose maria Buseta, Mauricio Montoni, (2003), Σημειώσεις Σ.Ε.Π.Κ ‘‘1ο Διεθνές Σεμινάριο Μικρών Ηλικιών, Αθήνα 2003’’, Αθήνα.Schoen, Christopher H. (1995) “Competitive orientation of basketball starters and nonstarters across different playing different playing levels”, University of Oregon Wissel, Harold R. (1970) “The effects of three physical conditioning programs for junior high school basketball players”, University of Oregon Bαγενάς Γ. (2001) ‘‘Στατιστικές Εφαρμογές στην Αθλητική Επιστήμη’’, Αθήνα Thomas J., Nelson J., (2003) ‘‘Μέθοδοι Έρευνας στη Φυσική Δραστηριότητα’’, Αθήνα (επιμέλεια ελλη-νικής έκδοσης, Καρτερολιώτης Κώστας), Τόμος 1 και 2Τσάντας Ν., Μωυσιάδης Χ., Μπαγιάτης Ν., Χατζη-

παντελής Θ. (1999) ‘‘Ανάλυση Δεδομένων με τη Βοήθεια Στατιστικών Πακέτων’’, Θεσσαλονίκη Ανδριώτης Κ. (2003) ‘‘Ποσοτική Έρευνα κι Ανά-λυση Δεδομένων με τη χρήση του spss 11.5’’, εκ-δόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα Κλεισούρας Β. (1997) ‘‘Εργοφυσιολογία, Φυσιολογι-κή Βάση της Μυϊκής Προσπάθειας’’, εκδόσεις Συμ-μετρία, Αθήνα Γεωργιάδης Γ. (2003) ‘‘Μυϊκή Ενδυνάμωση’’, Αθήνα Tortora J.G. and S.R. Grabowski, ‘‘Principles of anatomy and physiology’’, 8th ed. HarperCollins Publ. Inc, 1996Zatsiorski M.V.,(1988) ‘‘kinematics of human motion’’, Champaign I, Human Kinetics, Zatsiorski M.V., (1995) ‘‘Science and practice of strength training’’, Champaign I, Human Kinetics, Winhed R., (1985) ‘‘Athletic ability and the anatomy of motion’’, Wolfe Medical Pub. Ltd, Paish W. (1998) ‘‘Το πλήρες βιβλίο της επιστήμης των αθλημάτων’’, για την ελληνική έκδοση, Scuderi G.R., McCann P.D., Bruno P.J., Μπαλτόπου-λος Π. (199 ) ‘‘Αθλητιατρική, Τόμος Ι και ΙΙ’’, Ιατρι-κές εκδόσεις Πασχαλίδη, επιμέλεια ελληνικής έκ-δοσης Π. Μπαλτόπουλος Brogli.A. et al., (1992) “Εγχειρίδιο για ασκήσεις με-θόδων στατιστικής στον Αθλητισμό”, Εθνική Γυ-μναστική Ακαδημία, Ι.Μ.Β., Βουλγαρία – Σόφια.


Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να μελετήσει την τακτική που ακολουθούν οι γυναίκες δρομείς υψηλού επιπέδου του δρόμου των 800μ. σε διεθνείς διοργανώσεις στίβου. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 24 γυναίκες (6 πρώτες νικήτριες των τελικών των 800m στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα στίβου από το 1999 έως το 2005). Η συγκέντρωση των δεδομένων έγινε από την βιντεογραφή των

αγώνων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά (p<.05) μεταξύ των χρόνων και των μέσων δρομικών ταχυτήτων των επιμέρους 200m από διοργάνωση σε διοργάνωση, με εξαίρεση τα τελευταία 200m της διαδρομής (p>.05). Η τελική επίδοση του αγώνα εξαρτάται και καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τον συνδυασμό των επιδόσεων των επιμέρους 200m.

The aim of the present study was to determine the tactic that the top women runners of 800m follow in International Events. Twenty four top women runners took part in this study: first six winners of the 800m finals in the World Championships of track from 1999 to 2005. The data collected through analyzing the video of the races. The results

showed that statistically important difference p <,05 exists between the times and average speeds of individual 200m from Championship to Champi-onship with the exception of the last 200m of race (p >,05). The final record of the race depends and is determined to a large extent by the combination of records of individual 200m.

TEMPORAL ANALYSIS OF TACTICS OF SIX WINNER WOMEN’S

IN 800M IN ATHLETICS WORLD CHAMPIONSHIPS

Soulas D., Athanasiou E., Voutselas V., Papanikolaou Z., Sargiotis D.

Abstract

ΧΡΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ

ΤΩΝ ΕΞΙ ΠΡΩΤΩΝ ΝΙΚΗΤΡΙΩΝ ΣΤΑ 800μ. ΣΤΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΒΟΥ

Δ. Σούλας, Ε. Αθανασίου, Β. Βουτσελάς, Ζ. Παπανικολάου, Δ. Σαργιώτης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού

ΠΕΡΙΛΗΨΗ


Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να μελετήσει

την τακτική που ακολουθούν οι γυναίκες δρομείς

διεθνούς επιπέδου του δρόμου των 800m στους

τελικούς των μεγάλων διεθνών διοργανώσεων

στίβου όπως είναι τα παγκόσμια πρωταθλήματα.

Από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση για την

αναζήτηση σχετικών με την ανάλυση της

τακτικής του δρόμου των 800m γυναικών

διαπιστώθηκε σημαντική έλλειψη βιβλιογραφίας.

Βεβαίως αξίζει να αναφερθεί ότι μια παρόμοια

έρευνα έχει γίνει για το αγώνισμα των 1500μ.

ανδρών από το 1993 έως το 2001(Hil &Martin

1999; Martin 2000 ∙ Μαυροειδέα, 2001).

Στη συγκεκριμένη έρευνα έγινε χρονική

ανάλυση του δρόμου των 1500μ χωρίζοντας τον

σε πέντε επιμέρους αποστάσεις (400m, 800m,

1200m, 1400m, 1500m). Τα συμπεράσματα που

εξήχθησαν από την συγκεκριμένη έρευνα ήταν

ότι στις παλαιότερες διοργανώσεις (1993, 1995)

η τακτική που ακολουθούσαν οι δρομείς ήταν

πολύ γρήγορα τα πρώτα 400μ και τα τελευταία

300m της διαδρομής σε σχέση με τα επιμέρους

ενδιάμεσα περάσματα, εν αντιθέσει με τις

τελευταίες δύο διοργανώσεις (1999, 2001) όπου

διαπιστώθηκε ότι ακολουθείται διαφορετική

τακτική.

Πιο συγκεκριμένα, οι αθλητές ακολουθούν πιο

ισορροπημένα τα επιμέρους διαστήματα της

κούρσας χωρίς ιδιαίτερες διακυμάνσεις του

χρόνου διάνυσής τους.

Στο δρόμο των 800m οι δρομείς ξεκινούν τον

αγώνα από συγκεκριμένη θέση εκκίνησης που

έχει καθοριστεί έπειτα από κλήρωση ή βάσει

των επιδόσεων. Στα πρώτα 100m του αγώνα

οι δρομείς πρέπει να παραμείνουν στον δικό

τους διάδρομο και εν συνεχεία μπορούν να

συγκλίνουν στον εσωτερικό διάδρομο δίχως

όμως να εμποδίσουν σκόπιμα ή να σπρώξουν

κάποιον από τους υπόλοιπους δρομείς. Το να

οδηγεί κάποιος στην πρώτη θέση θεωρείτε

συχνά μειονέκτημα δεδομένου ότι οι αθλητές

που ακολουθούν είναι αυτοί που επιλέγουν το

πότε θα επιταχύνουν ενώ συνάμα αποφεύγουν

την όποια αντίσταση του αέρα. Οι δρομείς που

τρέχουν εσωτερικά στον πρώτο διάδρομο αλλά

δεν οδηγούν την κούρσα πρέπει να είναι πολύ

προσεκτικοί για να μην κλειστούν από τους

υπόλοιπους δρομείς χάνοντας το ρυθμό τους και

τον έλεγχο του αγώνα.

Επίσης δεν συστήνεται το τρέξιμο στην τελευταία

θέση διότι μπορεί να χαθεί πολύτιμο έδαφος

με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να καλυφθεί

στα τελευταία μέτρα του αγώνα όπου αρχίζει η

αλλαγή ρυθμού από τους δρομείς.

Εντούτοις, μπορεί να είναι λογικό για έναν

αθλητή να παραμείνει στο πίσω μέρος του

διαδρόμου εάν ο ρυθμός του αγώνα είναι πάρα

πολύ γρήγορος, υπό τον όρο ότι ο εν λόγω

αθλητής είναι πολύ γρήγορος και δεν έχει χάσει

πολύτιμο έδαφος.

Αυτό συνέβη με την Kelly Holmes την

ολυμπιονίκη της Αθήνας η οποία έμεινε

τελευταία μέχρι τα 300m πριν τον τερματισμό

όπου έκανε την επίθεσή της την κατάλληλη

στιγμή φτάνοντας πρώτη στον τερματισμό. Μια

πιο ανορθόδοξη κίνηση τακτικής ακολουθήθηκε

από τον John Woodruff στους ολυμπιακούς

του1936 ο οποίος εγκλωβίστηκε από τους

υπόλοιπους δρομείς νωρίς στον αγώνα. Στη

συνέχεια σταμάτησε σχεδόν εντελώς, άφησε τους

υπόλοιπους να περάσουν και τότε πήρε τον τρίτο

διάδρομο και ερχόμενος από τις τελευταίες θέσεις

πήρε τη νίκη.

Σημαντικό ρόλο για τις επιδόσεις του τελικού

διαδραματίζουν οι επιδόσεις (χρόνοι) που

επιτεύχθηκαν στις προκριματικές και ημιτελικές

σειρές των αγώνων. Τέλος, πολύ σημαντικό

ρόλο στα αποτελέσματα των αγώνων παίζουν οι

κλιματολογικές συνθήκες (κρύο, ζέστη, αέρας,

βροχή κ.τ.λ).

Τα τελευταία 2-3 χρόνια φαίνεται να υπάρχει

μία ισορροπία μεταξύ της δυναμικότητας των

αθλητριών, τα φαβορί τείνουν να εκλείψουν

και όλες οι αθλήτριες μοιράζονται τις ίδιες

πιθανότητες στη διεκδίκηση των θέσεων στους

τελικούς των 800μ.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ


ΜΕΘΟΔΟΣΕξεταζόμενοιΤον πληθυσμό της έρευνας αποτέλεσαν 24 γυναίκες δρομείς (6 πρώτες νικήτριες των τελικών των 800μ. στα Παγκόσμια Πρωταθλήματα Στίβου που πραγματοποιήθηκαν στη Σεβίλλη το 1999, στο Έντμοντον το 2001, στο Παρίσι το 2003 και στο Ελσίνκι το 2005).

Μέσα συλλογής των δεδομένωνΗ συγκέντρωση των στοιχείων έγινε με βιντεογραφή των αγώνων.

Διαδικασία συλλογής των δεδομένων (Περιγραφή των Δοκιμασιών - Διαδικασία Μέτρησης)Η μελέτη στηρίχθηκε στην καταγραφή με χρονόμετρο χειρός των ενδιάμεσων χρόνων που πραγματοποιήθηκαν στις αποστάσεις των 200m, 400m, 600m, στα τελευταία 200m (600m-800m) και στην τελική επίδοση της διαδρομής.Για λόγους εγκυρότητας η χρονομέτρηση πραγματοποιήθηκε 3 φορές για κάθε περίπτωση και πάρθηκε ο μέσος όρος των τριών αυτών χρονομετρήσεων.Οι παράμετροι που μελετήθηκαν ήταν οι απόλυτοι χρόνοι, (οι επιμέρους χρόνοι ως προς τον συνολικό χρόνο), οι μέσες δρομικές ταχύτητες και οι σχετικές μέσες ταχύτητες σε ποσοστό επί τοις % για τα πρώτα, δεύτερα, τρίτα και τελευταία 200m της κούρσας. Για την εύρεση της μέσης δρομικής ταχύτητας διαιρέθηκε η επί μέρους απόσταση με το χρόνο (π.χ. 200m/28,65s) ενώ για την εύρεση της σχετικής μέσης ταχύτητας πολλαπλασιάστηκε η μέση δρομική ταχύτητα της εκάστοτε απόστασης με το 100 και εν συνεχεία διαιρέθηκε με τη μέση δρομική ταχύτητα του αγώνα (π.χ 6,86Χ 100/6,65).Οι ανεξάρτητες μεταβλητές οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνά μας ήταν οι χρονιές που έγιναν τα παγκόσμια πρωταθλήματα από το 1999-2005:Οι εξαρτημένες μεταβλητές οι οποίες

χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνά μας ήταν: • Οι χρόνοι των 1ων, 2ων, 3ων και 4ων 200m φερόμενοι ως ta200m, tb200 έρευνά μας, tc200m και td200m αντίστοιχα καθώς και ο χρόνος της τελικής επίδοσης (tfinal), • Οι μέσες δρομικές ταχύτητες ανά 200m φερόμενες ως va200m, vb200m, vc200m, vd200m καθώς και η μέση δρομική ταχύτητα του αγώνα (vfinal) μετρούμενες σε m/s,

• Η σχετική μέση δρομική ταχύτητα των

επιμέρους 200m μετρούμενη σε ποσοστό επί τοις

%, 1st200m, 2nd200m, 3rd200m και 4th200m.

Στατιστική ΑνάλυσηΓια την στατιστική ανάλυση των χρόνων, των μέσων

δρομικών ταχυτήτων, και των επί τοις % σχετικών

μέσων ταχυτήτων ανάλογα με την χρονολογία

χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση διακύμανσης ενός

παράγοντα (one-way ANOVA). Ακολούθησε Tuk-

ey post-hoc ανάλυση. Τέλος χρησιμοποιήθηκε

η ανάλυση συσχέτισης του Pearson για την

εύρεση σχέσης μεταξύ του χρόνου των επιμέρους

αποστάσεων ως προς την τελική επίδοση και

της μέσης δρομικής ταχύτητας των επιμέρους

αποστάσεων ως προς την μέση δρομική ταχύτητα

του αγώνα αντίστοιχα. Το επίπεδο σημαντικότητας

ορίστηκε στο p=,05. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται

ως μέση τιμή και τυπική απόκλιση (±).

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΑποτελέσματα που αφορούν στο χρόνο διάνυσης των πρώτων, δεύτερων, τρίτων και τελευταίων 200m της διαδρομής των 800μ.Η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα χρησιμοποιήθηκε για να ελεγχθεί πως διαφοροποιείται ο χρόνος των πρώτων 200m ανάλογα με την χρονολογία διεξαγωγής των αγώνων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στο χρόνο των πρώτων 200m με F(23)= 25,27 και p<,05.


Προχωρώντας σε περαιτέρω ανάλυση χρησιμοποιήσαμε το post-hoc τεστ του Tukey για να ελεγχθούν οι διαφορές των μέσων όρων του ta200 ανά ζεύγη τιμών της ανεξάρτητης μεταβλητής που στην περίπτωσή μας είναι η χρονολογία διεξαγωγής των αγώνων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπήρξε σημαντική διαφορά p<,05 του ta200 του 1999 σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες διοργανώσεις (2001, 2003, 2005).Για τo χρόνο των δεύτερων 200m η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα έδειξε ότι παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 134,36 και p<,05. Οι post-hoc αναλύσεις του τεστ Tukey έδειξαν ότι το 1999 σε σχέση με το 2003 και 2005 υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05 , επίσης το 2001 σε σχέση με το 2003 και 2005 υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05.Για τo χρόνο των τρίτων 200m η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα έδειξε ότι υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 167,76 και p<,05. Οι post-hoc αναλύσεις του τεστ Tukey έδειξαν ότι το 1999 σε σχέση με το 2001 και 2003 υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05. Επίσης το 2001 σε σχέση με το 2003 και 2005 παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά p<,05 ενώ τέλος υπήρξε σημαντική διαφορά μεταξύ του 2003 και 2005 p<,05.Όσον αφορά το χρόνο των τέταρτων 200m η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα έδειξε ότι δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 3,03 και p>,05. Οι post-hoc αναλύσεις του τεστ Tukey έδειξαν ότι το 1999 σε σχέση με το 2003 παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά p<,05. Για το χρόνο της τελικής επίδοσης του αγώνα η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα έδειξε ότι υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 20,26 και p<,05. Το τεστ Tukey έδειξε ότι το 1999 σε σχέση με το 2003 και 2005 υπήρξς σημαντική διαφορά p<,05. Σημαντική διαφορά παρατηρήθηκε επίσης το 2001 σε σχέση με το 2003 p<,05.

Αποτελέσματα που αφορούν στις μέσες δρομικές ταχύτητες της διάνυσης των πρώτων,

δεύτερων, τρίτων και τελευταίων 200m της διαδρομής των 800μ.Η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα χρησιμοποιήθηκε για να ελεγχθεί πως διαφοροποιείται η μέση δρομική ταχύτητα των πρώτων 200m ανάλογα με την χρονολογία διεξαγωγής των αγώνων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά στη μέση δρομική ταχύτητα των πρώτων 200m με F(23)= 27,54 και p<,05. Προχωρώντας σε περαιτέρω ανάλυση χρησιμοποιήσαμε το τεστ του Tukey για να ελεγχθούν οι διαφορές των μέσων όρων του va200 ανά ζεύγη τιμών της ανεξάρτητης μεταβλητής που στην περίπτωσή μας είναι η χρονολογία διεξαγωγής των αγώνων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05 της va200 του 1999 σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες διοργανώσεις (2001, 2003, 2005) .Για τη μέση δρομική ταχύτητα των δεύτερων 200m η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα έδειξε ότι υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 121,58 και p<,05. Οι post-hoc αναλύσεις του τεστ Tukey έδειξαν ότι το 1999 σε σχέση με το 2003 και 2005 παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά p<,05 καθώς επίσης το 2001 σε σχέση με το 2003 και 2005 παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά p<,05.Για τη μέση δρομική ταχύτητα των τρίτων 200m η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 163,5 και p<,05. Οι post-hoc αναλύσεις του τεστ Tukey έδειξαν ότι το 1999 σε σχέση με το 2001 και 2003 υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05. Επίσης το 2001 σε σχέση με το 2003 και 2005 υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05 ενώ τέλος υπήρξε σημαντική διαφορά μεταξύ του 2003 και 2005 p<,05.Όσον αφορά τη μέση δρομική ταχύτητα των τέταρτων 200m η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα έδειξε ότι δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 3,05 και p>,05. Οι post-hoc αναλύσεις του τεστ Tukey έδειξαν ότι το 1999 σε σχέση με το 2003 υπήρξε σημαντική διαφορά p<,05.


Για τη μέση δρομική ταχύτητα του αγώνα η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 15,4 και p<,05. Το τεστ Tukey έδειξε ότι το 1999 σε σχέση με το 2003 και 2005 υπήρξε σημαντική διαφορά p<,05. Σημαντική διαφορά παρατηρήθηκε επίσης το 2001 σε σχέση με το 2003 p<,05.

Αποτελέσματα που αφορούν στις σχετικές μέσες δρομικές ταχύτητες διάνυσης των πρώτων, δεύτερων, τρίτων και τελευταίων 200m της διαδρομής των 800μ.Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά στη σχετική μέση ταχύτητα των πρώτων 200m με F(23)= 20,1 και p<,05. Προχωρώντας σε περαιτέρω ανάλυση χρησιμοποιήσαμε το τεστ του Tukey για να ελεγχθούν οι διαφορές των μέσων όρων του 1st200 ανά ζεύγη τιμών της ανεξάρτητης μεταβλητής που στην περίπτωσή μας είναι η χρονολογία διεξαγωγής των αγώνων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπήρξε σημαντική διαφορά p<,05 του 1st200 του 1999 σε σχέση με το 2001 και 2005. Επίσης το 2001 σε σχέση με το 2003 υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05. Τέλος υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ του 2003 και 2005 p<,05.Για τη σχετική μέση ταχύτητα των δεύτερων 200m η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα παρατηρήθηκε ότι υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 34,14 και p<,05. Οι post-hoc αναλύσεις του τεστ Tukey έδειξαν ότι το 1999 σε σχέση με το 2003 και 2005 υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05 , επίσης το 2001 σε σχέση με το 2003 και 2005 υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05 .Για τη σχετική μέση ταχύτητα των τρίτων 200m η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 18,39 και p<,05. Οι post-hoc αναλύσεις του τεστ Tukey έδειξαν ότι το 1999 σε σχέση με το 2001 και 2005 υπάρχει σημαντική διαφορά p<,05. Επίσης το 2001 σε σχέση με το 2003 υπήρξε σημαντική διαφορά p<,05. Τέλος, διαπιστώθηκε σημαντική διαφορά

μεταξύ του 2003 και 2005 p<,05.Όσον αφορά τη σχετική μέση ταχύτητα των τέταρτων 200m η ανάλυση διακύμανσης με ένα παράγοντα παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά F(23)= 17,79 και p<,05. Οι post-hoc αναλύσεις του τεστ Tukey έδειξαν ότι το 1999 σε σχέση με το 2003 και 2005 υπήρξε σημαντική διαφορά p<,05. Ακόμη το 2001 σε σχέση με το 2003 παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά p<,05.

Αποτελέσματα που αφορούν στον απόλυτο χρόνο των επιμέρους αποστάσεων του δρόμου των 800μ. σε σχέση με την τελική επίδοση.Σύμφωνα με το συντελεστή συσχέτισης του Pear-son προέκυψε μία μεσαία θετική γραμμική σχέση μεταξύ του ta200 και tfinal με το r= ,502 p<,05. Επίσης μεταξύ του tb200 και tfinal προέκυψε μία ισχυρή θετική γραμμική σχέση με το r= ,841 p<,05 ενώ εξίσου υψηλή ήταν η σχέση μεταξύ του tc200 και tfinal με το r= ,703 p<,05. Τέλος παρουσιάστηκε μία ασθενή αρνητική γραμμική σχέση μεταξύ του td200 και tfinal με το r= - ,077 p>,05.Από τον συντελεστή συσχέτισης του Pearson μεταξύ των επιμέρους μέσων δρομικών ταχυτήτων ως προς την μέση δρομική ταχύτητα του αγώνα προέκυψαν τα εξής αποτελέσματα:Σε σχέση με την μέση δρομική ταχύτητα του αγώνα (vfinal), η τακτική που ακολουθείται είναι, υψηλή μέση δρομική ταχύτητα στα πρώτα 200m με το r= ,557 p<,05. Επομένως παρουσιάζεται μία μεσαία θετική γραμμική σχέση μεταξύ του va200 και vfi-nal. Στα δεύτερα 200m έχουμε μικρή επιβράδυνση αλλά παρουσιάζεται μία ισχυρή θετική γραμμική σχέση μεταξύ του vb200 και vfinal με r= ,796 p<,05. Στη συνέχεια έχουμε επιτάχυνση στα τρίτα 200m με τη γραμμική σχέση μεταξύ του vc200 και vfi-nal να είναι ισχυρή r= ,642 p<,05. Τέλος έχουμε ακόμη μεγαλύτερη επιτάχυνση στα τελευταία 200m του αγώνα έχοντας μία ασθενή αρνητική γραμμική σχέση μεταξύ του vd200 και του vfinal με r= -,026 p>,05.Τα παραπάνω αποτελέσματα παρουσιάζονται αναλυτικά στον πίνακα 1 καθώς επίσης και στα σχήματα 1 και 2.


Πίνακας 1. Αναλυτικός πίνακας με τους μέσους όρους και τις τυπικές αποκλίσεις των 6 πρώτων νικητριών του δρόμου των 800m των Π.Π από το 1999-2005.

Γράφημα 1. Στο παρακάτω γράφημα παρουσιάζονται η μέση δρομική ταχύτητα των 6 πρώτων νικητριών στους τελικούς των Παγκόσμια Πρωταθλήματα. από το 1999-2005.

Γράφημα 2. Στο παραπάνω γράφημα φαίνεται η επί τοις % σχετική μέση ταχύτητα ανά 200m των 6 πρώτων νικητριών χωριστά ανά διοργάνωση.


Σύμφωνα λοιπόν με τα αποτελέσματα

συμπεραίνουμε ότι οι δρομείς ακολούθησαν

διαφορετική τακτική στα επιμέρους περάσματα

μεταξύ των πρωταθλημάτων με εξαίρεση τα

τελευταία 200m της διαδρομής όπου φαίνεται

ότι η τακτική που ακολουθήθηκε ήταν σχεδόν η

ίδια σε όλες τις διοργανώσεις.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει

συσχέτιση μεταξύ του χρόνου των πρώτων

200m και του χρόνου της τελικής επίδοσης του

αγώνα. Υψηλή είναι και η συσχέτιση μεταξύ

του χρόνου των δεύτερων 200m με το χρόνο

της τελικής επίδοσης. Εξίσου σημαντική και

υψηλή είναι η συσχέτιση μεταξύ των τρίτων

200m με την τελική επίδοση.

Τέλος δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του

χρόνου των τέταρτων 200m και του χρόνου της

τελικής επίδοσης. Τα αποτελέσματα έδειξαν

ότι υπάρχει μία μέτρια προς υψηλή συσχέτιση

μεταξύ της μέσης δρομικής ταχύτητας

των πρώτων 200m και της μέσης δρομικής

ταχύτητας του αγώνα. Υψηλή είναι η συσχέτιση

μεταξύ της μέσης δρομικής ταχύτητας των

δεύτερων 200m σε σχέση με τη μέση δρομική

ταχύτητα του αγώνα. Εξίσου σημαντική είναι

η συσχέτιση μεταξύ των τρίτων 200m με την

μέση δρομική ταχύτητα του αγώνα. Τέλος

δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του της μέσης

δρομικής ταχύτητας των τέταρτων 200m και

της μέσης δρομικής ταχύτητας του αγώνα.

Σύμφωνα με την ανάλυση των δεδομένων όλων

των υπό εξέταση διοργανώσεων διαπιστώνεται

ότι τα πρώτα 200μ διανύονται πιο γρήγορα από

τα υπόλοιπα τέσσερα.

Το δεύτερο 200άρι είναι αυτό που διανύεται

πιο αργά σε σχέση με το χρόνο διάνυσης των

υπολοίπων.

Το τρίτο 200άρι είναι το τρίτο πιο γρήγορο

διάστημα των 800μ μετά το τελευταίο και το

πρώτο.

Τέλος σε όλες τις διοργανώσεις τα τελευταία

200m της διαδρομής δινύονται πιο γρήγορα

από τα υπόλοιπα τρία και αυτό είναι φυσικό

αφού στο τελευταίο αυτό τμήμα της διαδρομής

η αθλητές εντείνουν τις προσπάθειές τους

αφ’ ενός για να πλασαριστούν στην καλύτερη

δυνατή θέση και αφ’ ετέρου να πετύχουν τον

καλύτερο δυνατό χρόνο.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι υπάρχει

άμεση σχέση των επιμέρους 200m με την

τελική επίδοση. Η τελική επίδοση του αγώνα

εξαρτάται και καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από

τον συνδυασμό των επιδόσεων των επιμέρους

200m.

Μαυροειδέα Π., Σούλας Δ., Λάππα Γ.,

Κουτσιώρας Ι., Κοντονάσιος Ι (2002). Χρονική

ανάλυση του δρόμου 1500μ σε Παγκόσμια

Πρωταθλήματα Στίβου, 1ου Διεθνούς Συνεδρίου

Κλασικού Αθλητισμού, 1-3 Νοεμβρίου 2002,

Τρίκαλα.

Hil, F., Martin, J. (1999). Campeonato del

Mundo Seviila’99.Atletismo Espanol, 520, 36-41.

Martin, J. (2000).El perfil del vallista: Las

pruebas de 100/110 metros vallas. Atletismo

Espanol, 524, 38-44.


ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ


Εδώ και αρκετά χρόνια οι δρόμοι ημιαντοχής

και αντοχής και λιγότερο των αγωνισμάτων

του βάδην βρίσκονται σε στασιμότητα ή κατ’

άλλους σε σπισθοδρόμηση.

Οι διάφορες ερμηνείες που δόθηκαν κατά

καιρούς «ενοχοποιώντας» διάφορες αιτίες οι

οποίες είτε σχετίζονταν με το ότι δεν έχουμε

έφεση ως λαός στα αγωνίσματα αυτά αφού

δεν ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία μας, είτε

με τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν

στον τόπο μας, είτε στην μη καλή παράδοση

στ’ αγωνίσματα αυτά, μάλλον δεν ευσταθούν.

Όμως το πρόβλημα αυτό φαίνεται ότι τα

τελευταία χρόνια οξύνεται.

Για να διαπιστωθεί πια είναι η τρέχουσα

κατάσταση στους δρόμους ημιαντοχής-

αντοχής πάρθηκαν οι 10 καλύτερες επιδόσεις

των ετών 2006, 2007,2008 και 2009 για

τα αγωνίσματα των δρόμων ημιαντοχής –

αντοχής και του βάδην για τους άνδρες και τις

γυναίκες.

Για την στατιστική ανάλυση των δεδομένων

χρησιμοποιήθηκε η περιγραφική στατιστική.

Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 240

επιδόσεις αντρών και 228 επιδόσεις γυναικών,

που προέκυψαν από τους 10 πρώτους αθλητές

και αθλήτριες κάθε αγωνίσματος για τα

έτη 2006, 2007, 2008 και 2009, με βάση

τα στατιστικά στοιχεία του ΣΕΓΑΣ καθώς

και των 3 πρώτων αθλητών και αθλητριών.

Υπολογίστηκαν οι μέσες τιμές των τριών (3)

πρώτων και των δέκα (10) πρώτων αθλητών

και αθλητριών κάθε αγωνίσματος για κάθε

έτος. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων

προέκυψε ότι στους δρόμους ημιαντοχής

(800m-1500m) και σε ότι αφορά τους 10

πρώτους, υπάρχει στασιμότητα, ενώ καλύτερη

είναι η εικόνα για τους 3 πρώτους και στα δύο

φύλα. Στους δρόμους αντοχής διαπιστώθηκε

μια συνεχής οπισθοδρόμηση των επιδόσεων

ιδιαίτερα στο δρόμο των 10000μ για τους

άνδρες και τις γυναίκες.

Στα αγωνίσματα του βάδην, φαίνεται ότι

υπάρχει τάση βελτίωσης. Εξαίρεση αποτελεί

το αγώνισμα των 20.000m στο οποίο

παρατηρείται για τους 10 πρώτους παρόμοια

εικόνα με εκείνη που παρουσιάζουν οι δρόμοι

αντοχής, δηλαδή μια σταθερή πτωτική πορεία

των επιδόσεων.

Διαφορετική εικόνα παρουσιάζεται στα

20.000m γυναικών όπου διαπιστώνεται μια

συνεχής βελτίωση μέχρι το 2008.

Οι δρόμοι ημιαντοχής- αντοχής και του βάδην στην Ελλάδα την τετραετία 2006-2009

Σούλας Δημήτριος, Μάνου Βασιλική, Βουτσελάς Βασίλης, Παπανικολάου Ζήσης, Κρητικός

Αλέξανδρος, Γρατσάνη Παρασκευή, Κοντονάσιος Λουκάς

ΤΕΦΑΑ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Περίληψη

Δρόμοι ημιαντοχής, αντοχής και βάδην.



MIDDLE AND LONG DISTANCE RUNNING AND RACE WALK EVENTS IN GREECE FROM 2006 TO 2009

Soulas Dimitrios, Manou Vasiliki, Voutselas Vasileios, Papanikolaou Zisis, Kritikos Alexandros,

Gratsani Paraskevi, Kontonasios Loukas.

University of Thessaly, Department of Physical Education and Sports Science,

Karies, Trikala 42100.

AbstractThe last year’s middle and long distance run-

ning and race walk event performances are

remained stable or even became worse. Many

explanations are given for this situation. Some

say that Greek athletes’ physiological and

emotional characteristics and also Greek cli-

mate characteristics are responsible for the bad

performance.

To investigate this, we analyzed the first three

and first ten men’s and women’s performances

for every year form 2006 to 2009 in middle and

long distance running and race walk events. In

total, we examined 240 athlete’s performances

for men and 228 performances for women. Data

was collected from Hellenic Federation of Track

and Field base of data. The results showed that

there is no improvement in the performance in

the first ten athletes in middle distance events

(800m-1500m) for both men and women. How-

ever, there is a better performance condition in

the first three athlete’s performances in both

genders.

In long distance events showed that there

is a decrease in performances, especially in

10000m for both genders. Finally, in race walk

there is an increase in athletes’ performances,

except the decrease in men’s performances

in 20000m race walk. In addition, there is an

improvement in women’s performances until

2008.

Middle and Long Distance Running and Race Walk Events

KEY WORDS

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι ο ελληνικός

κλασικός αθλητισμός πραγματοποίησε από

τη δεκαετία του ’90 μέχρι σήμερα σταθερά

άλματα ανόδου σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι

κάποιες σποραδικές επιτυχίες των αθλητών

μας στις προηγούμενες δεκαετίες, όπως

του Χρήστου Παπανικολάου στο άλμα επί

κοντώ, της Σοφίας Σακοράφα και της Άννας

Βερούλη στον ακοντισμό, μάλλον ήταν

συμπτωματικές.

Εισαγωγή


Αντίθετα, οι επιτυχίες που άρχισαν για τα

ελληνικά χρώματα από την επιτυχία της

Βούλας Πατουλίδου στους Ολυμπιακούς

Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992

και συνεχίστηκαν μετά, με κορύφωση

τους τελευταίους Ολυμπιακούς

Αγώνες της Αθήνας, ήταν συστηματικές.

Εν τούτοις τον βηματισμό της εντυπωσιακής

ανόδου του ελληνικού στίβου δεν

ακολούθησαν και δεν ακολουθούν οι δρόμοι

των μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων.

Έγινε και γίνεται προσπάθεια με διάφορες

προσεγγίσεις και αναλύσεις για την ανεύρεση

των αιτίων αυτής της καθυστέρησης στη

συγκεκριμένη κατηγορία αγωνισμάτων.

Πολλοί απέδωσαν τις μη καλές επιδόσεις

των αθλητών στην ανύπαρκτη παράδοσή

στα αγωνίσματα αυτά και στο γεγονός ότι

οι δρόμοι αποστάσεων δεν ταιριάζουν στην

ιδιοσυγκρασία του Έλληνα, ενώ άλλοι

προσπάθησαν να «ενοχοποιήσουν» τις

υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στην

Ελλάδα, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.

Όλα αυτά όμως ήταν και είναι εικασίες

που δεν βασίζονται σε ερευνητικά και

βιβλιογραφικά δεδομένα.

Σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας ήταν

να διαπιστωθεί η πορεία των επιδόσεων

των δρόμων ημιαντοχής – αντοχής και του

βάδην στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια.

Πιο συγκεκριμένα έγινε προσπάθεια να

αποσαφηνιστούν ζητήματα σχετικά με τη

δυναμική των επιδόσεων στα αγωνίσματα των

800m, 1.500m, 3.000m με φυσικά εμπόδια

(Φ.Ε.), 5.000m, 10.000m και 20.000m βάδην

για τους άνδρες και τις γυναίκες κατά τα έτη

2006 – 2009 .

Μέθοδος και διαδικασία

ΣυμμετέχοντεςΔείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 240

επιδόσεις αντρών και 228 επιδόσεις γυναικών,

που προέκυψαν από τους 10 πρώτους αθλητές

και αθλήτριες κάθε αγωνίσματος για τα

έτη 2006, 2007, 2008 και 2009, με βάση τα

στατιστικά στοιχεία του ΣΕΓΑΣ καθώς και των

3 πρώτων αθλητών και αθλητριών. Εξαίρεση

αποτέλεσε το αγώνισμα των 20.000m βάδην

γυναικών, από το οποίο καταγράφηκαν οι

επιδόσεις των 7 πρώτων αθλητριών, επειδή

τόσες αναφέρονταν στους στατιστικούς

πίνακες του ΣΕΓΑΣ του 2007 (ΣΕΓΑΣ, 2006.

2007. 2008. 2009).

Στατιστική ανάλυσηΓια την στατιστική ανάλυση των στοιχείων

χρησιμοποιήθηκε περιγραφική στατιστική.

Υπολογίστηκαν οι μέσες τιμές των τριών

(3) πρώτων και των δέκα (10) πρώτων

αθλητών και αθλητριών κάθε αγωνίσματος

για κάθε έτος.

ΑποτελέσματαΣτους πίνακες 1 και 2 που ακολουθούν

φαίνονται οι μέσες τιμές των επιδόσεων των

3 και των 10 πρώτων αθλητών και αθλητριών

κάθε αγωνίσματος για κάθε μία από τις

εξεταζόμενες χρονιές.


Δρόμος 800m. Σύμφωνα με τα στοιχεία

των πινάκων 1 και 2 και των γραφημάτων 1

και 2 φαίνεται ότι υπάρχει στασιμότητα στις

επιδόσεις των αντρών και των γυναικών

σύμφωνα με τις επιδόσεις των 10 καλυτέρων

αθλητών κάθε εξεταζόμενης χρονιάς. Πιο

συγκεκριμένα, οι μέσες τιμές των ανδρών

κυμαίνονται τα τελευταία 4 χρόνια κοντά

στο 1:51, ενώ στις γυναίκες κοντά στο 2:10.

Αξίζει να επισημανθεί ότι και στους άνδρες

και στις γυναίκες διαφαίνεται μια μικρή τάση

βελτίωσης των μέσων τιμών των επιδόσεων.

Γράφημα 1. Μέσες τιμές των 10 πρώτων

αθλητών των 800m.


αθλητριών των 800m.

Από τα στοιχεία των πινάκων 1 και 2 και των

γραφημάτων 3 και 4 διαπιστώνεται ότι η εικόνα

που παρουσιάζεται στις επιδόσεις των 3 πρώτων

αθλητών και αθλητριών φαίνεται να είναι πολύ

καλύτερη συγκρινόμενη με την αντίστοιχη που

παρουσιάστηκε για τους 10 πρώτους αθλητές

και αθλήτριες. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρείται

μια συνεχής βελτίωση των επιδόσεων στους

άνδρες ιδιαίτερα μετά το 2007, όπου από το

1:50.5 έφτασε το 2009 στο 1:49.4, επίδοση που

καταγράφτηκε και το 2006.


Στις γυναίκες παρατηρείται μια προοδευτική

βελτίωση των επιδόσεων από το 2006, όπου

από 2:06 έφτασε στο 2:04.5.

Γράφημα 3. Μέσες τιμές των 3 πρώτων αθλητών

των 800m.


αθλητριών των 800m.

Δρόμος 1.500m. Η εικόνα που παρουσιάζεται

στο δρόμο των 1.500m, όπως φαίνεται από τα

γραφήματα 5 και 6 αλλά και από τους πίνακες

1 και 2, είναι διαφορετική από αυτή των

800m. Στους άντρες διαφαίνεται μια συνεχής

χειροτέρευση των επιδόσεων τα τελευταία

4 χρόνια, ενώ στις γυναίκες, με εξαίρεση τις

χρονιές 2007 και 2008 όπου παρατηρήθηκε

μια σχετική βελτίωση, το 2009 παρατηρείται

χειροτέρευση των επιδόσεων οι οποίες

κυμαίνονται στα 3:50 και 4:29 για τους άντρες

και τις γυναίκες αντίστοιχα.


αθλητών των 1.500m.


αθλητριών των 1.500m.

Όσο αφορά στις επιδόσεις των 3 πρώτων

αθλητών και αθλητριών, η εικόνα που

παρουσιάζεται είναι παρόμοια με αυτή

των 800m (γραφήματα 7,8 και πίνακες 1,2).

Καταγράφονται δηλαδή καλύτερες επιδόσεις σε

σχέση με τους 10 πρώτους και ιδιαίτερα το 2009

για τους άνδρες και το 2008 για τις γυναίκες

με τις επιδόσεις των αντρών να κυμαίνονται

περίπου στο 3:47 και των γυναικών στο 4:18,

τιμές που είναι πολύ καλύτερες από τις

αντίστοιχες που καταγράφτηκαν για τους 10

καλύτερους δρομείς.


Γράφημα 7. Μέσες τιμές των 3 πρώτων αθλητών των 1.500m.

Γράφημα 8. Μέσες τιμές των 3 πρώτων αθλητριών των 1.500m.

Δρόμος 3.000m με Φ.Ε. Με βάση τα στοιχεία των πινάκων 1 και 2 και των γραφημάτων 9 και 10, διαπιστώνεται από χρονιά σε χρονιά μετά το 2006, μια συνεχής χειροτέρευση των επιδόσεων. Οι επιδόσεις το 2006 ήταν κοντά στα 9:04 για να φτάσουν το 2009 στα 9:17. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις γυναίκες με τις επιδόσεις από το 10:50.6 το 2006 να φτάνουν στο 11:01.8 το 2009.

Γράφημα 9. Μέσες τιμές των 10 πρώτων αθλητών των 3.000m. με Φ.Ε.


αθλητριών των 3.000m με Φ.Ε.

Και στους 3 πρώτους παρουσιάζεται η ίδια

εικόνα που παρατηρήθηκε στους 10 πρώτους

αθλητές, φαίνεται δηλαδή να υπάρχει

συνεχής χειροτέρευση των μέσων τιμών

των επιδόσεων, όπου από το 8:47 το 2006

φτάνει στο 9:04 το 2009. Στις γυναίκες η

κατάσταση είναι περίπου η ίδια με αυτή των

ανδρών με μόνη εξαίρεση το 2008, όπου η

μέση τιμή είναι πολύ ψηλή στα 9:47.5 σε

σχέση με τις άλλες χρονιές και ιδιαίτερα

των ετών 2006 και 2009 που κυμαίνεται στα

10:09 (γραφήματα 11 και 12).


αθλητών των 3.000m με Φ.Ε.



αθλητριών των 3.000m με Φ.Ε.

Δρόμος 5.000m. Τα στοιχεία των πινάκων 1 και

2 καθώς και τα αντίστοιχα των γραφημάτων 13

και 14 φανερώνουν ότι υπάρχει μια σαφής τάση

χειροτέρευσης των μέσων τιμών των επιδόσεων

των 10 πρώτων αθλητών και αθλητριών από το

2006 έως το 2009. Πιο συγκεκριμένα, το 2006

η μέση επίδοση στους άνδρες κυμαίνονταν

στο 14:15.4 για να φτάσει το 2008 και 2009 να

κυμαίνεται περίπου στο 14:50. Κάτι ανάλογο

συμβαίνει και στις γυναίκες, όπου το 2006

η μέση τιμή ήταν στα 16:55, ενώ το 2009

υποχώρησε στα 17:12.





Από τα γραφήματα 15 και 16 καθώς και των

πινάκων 1 και 2 επιβαιβεώνεται και για τους

3 πρώτους η εικόνα που παρατηρήθηκε στις

επιδόσεις των 10 πρώτων αθλητών. Σαφής

δηλαδή τάση χειροτέρευσης των μέσων τιμών

των επιδόσεων, ιδιαίτερα για τους άνδρες,

όπου το 2006 η μέση τιμή των επιδόσεών τους

κυμαινόταν στα 13:58, ενώ το 2009 έφτασε στα

14:33. Κάπως καλύτερη εικόνα εμφανίζουν οι

γυναίκες με τη μέση τιμή των επιδόσεων να

κυμαίνεται στα 16:16 το 2009, καλύτερη από

αυτή που καταγράφτηκε τα έτη 2007 και 2008

και πολύ χειρότερη σε σχέση με αυτή του 2006

που ήταν 15:59.






Δρόμος 10.000m. Η εικόνα που παρουσιάζεται

στο δρόμο των 10.000m είναι χειρότερη από

αυτή που συναντάται στο δρόμο των 5.000m.

Πιο συγκεκριμένα, στους άνδρες η μέση

επίδοση το 2006 κυμαινόταν κοντά στα 30:32,

ενώ το 2009 η αντίστοιχη τιμή έφτασε περίπου

στα 31:20. Κάτι ανάλογο παρατηρείται και

στις γυναίκες, όπου ενώ η μέση τιμή το 2006

κυμαινόταν κοντά στα 36:17, το 2009 έφτασε

στα 37:43. Δηλαδή χειρότερη περίπου κατά 1:30

(γραφήματα 17 και 18, πίνακες 1 και 2).





Όπως φαίνεται από τα γραφήματα 19 και 20

και από τα στοιχεία των πινάκων 1 και 2 και

για τους 3 πρώτους αθλητές και αθλήτριες

παρατηρείται το ίδιο που παρατηρήθηκε

και στους 10 πρώτους, να υπάρχει δηλαδή

μια σαφής χειροτέρευση των μέσων τιμών

των επιδόσεων. Συγκρίνοντας τις επιδόσεις

μεταξύ των ετών 2006 και 2009, διαπιστώνεται

ότι στους άνδρες η μέση τιμή το 2006 ήταν

κοντά στα 29:54 και το 2009 στα 30:45, ενώ οι

αντίστοιχες τιμές στις γυναίκες ήταν περίπου

στα 34:45 το 2006 και έφτασε στα 35:55 το 2009,

διαφορά που φτάνει περίπου το 1min.






20.000m βάδην. Τα στοιχεία των πινάκων 1 και 2

και των γραφημάτων 21 και 22 δείχνουν ότι στις

επιδόσεις των 10 πρώτων αθλητών παρατηρείται

σαφής χειροτέρευση από το 2006 μέχρι το 2009,

φτάνοντας από τη 1:35 στη 1:38, ενώ στις επιδόσεις

των 7 πρώτων αθλητριών παρατηρείται βελτίωση

μέχρι το 2008 αλλά το 2009 η μέση τιμή μειώθηκε

αισθητά (1:49 το 2009 από 1:46:8 το 2006).


αθλητών των 20.000m βάδην.


αθλητριών των 20.000m βάδην.

Με βάση τα στοιχεία που παρουσιάζονται

στους πίνακες 1 και 2 και των στοιχείων των

γραφημάτων 23 και 24 και σε ότι αφορά τους

τρεις πρώτους άνδρες μάλλον παρατηρείται

μια σταθερή βελτίωση των επιδόσεων αντίθετα

με ότι διαπιστώθηκε από τα στοιχεία που

αφορούσαν τους 10 πρώτους βαδιστές. Η

εικόνα που παρουσιάζεται για τις τρεις πρώτες

αθλήτριες είναι αυτή που παρουσιάζεται

και για τις 10 πρώτες. Δηλαδή και στις δύο

περιπτώσεις να εμφανίζεται μια σοβαρή

βελτίωση των επιδόσεων το 2008 και το 2009

να παρατηρείται μεγάλη πτώση, ίση περίπου μ’

αυτή που παρατηρήθηκε το 2006.


αθλητών των 20.000m βάδην.


αθλητριών των 20.000m βάδην.


Τα αποτελέσματα αυτής της ερευνητικής

προσπάθειας επιβεβαιώνουν ότι οι δρόμοι

ημιαντοχής και αντοχής στην Ελλάδα

αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα.

Αυτή είναι η πρώτη επίσημη ερευνητική

προσπάθεια που γίνεται για να καταδειχθεί

η πορεία των επιδόσεων των δρόμων

ημιαντοχής – αντοχής στη χώρα μας τα

τελευταία χρόνια και σίγουρα απαιτείται

περαιτέρω διερεύνηση για τη διαπίστωση

των αιτιών που δημιούργησαν ή και

δημιουργούν αυτό το πρόβλημα

Δυστυχώς η έλλειψη βιβλιογραφικών

αναφορών στερεί τη δυνατότητα σύγκρισης

με όσα ίσχυαν για αυτά τα αγωνίσματα στο

παρελθόν.

Με άλλα λόγια στερεί τη δυνατότητα

εξαγωγής πιο ασφαλών συμπερασμάτων

για την πορεία αυτών των αγωνισμάτων

και τα αποτελέσματα των επιλογών που

έγιναν στο παρελθόν για τα συγκεκριμένα

αγωνίσματα.

Από τα στοιχεία που παρατέθηκαν πιο πάνω

σχετικά με τον δρόμο των 800m φαίνεται

να υπάρχουν δύο τάσεις. Στασιμότητα

από τη μία πλευρά, όταν εξετάζονται οι

επιδόσεις των 10 καλύτερων αθλητών και

βελτίωση των επιδόσεων από την άλλη όταν

αναλύονται οι επιδόσεις των 3 πρώτων.

Φαίνεται επομένως να μην υπάρχει το

απαραίτητο ποιοτικό βάθος που απαιτείται

για τη βελτίωση των επιδόσεων, ιδιαίτερα

μέσω του συναγωνισμού.

Η διαφορά που προκύπτει μεταξύ των

μέσων τιμών των 10 καλυτέρων δρομέων

και των αντίστοιχων των 3 πρώτων

είναι πολύ πιθανό να οφείλεται στο

γεγονός ότι οι 3 πρώτοι δρομείς έχουν

περισσότερες ευκαιρίες συμμετοχής σε

διεθνείς συναντήσεις όπου τους δίνεται

η δυνατότητα να συναγωνιστούν πολύ

καλύτερους δρομείς από αυτούς και έτσι

να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους. Βέβαια

εδώ υπεισέρχεται αποφασιστικά και ο

παράγοντας ταλέντο του κάθε αθλητή, αλλά

και άλλοι παράγοντες όπως η προπονητική

καθοδήγηση του αθλητή, τα κίνητρα κ.ά.

Η ίδια περίπου εικόνα που παρατηρήθηκε

στο δρόμο των 800m παρατηρείται και

στο δρόμο των 1.500m με τις επιδόσεις

των 10 καλυτέρων να υπολείπονται

των 3 καλυτέρων δρομέων. Ένας άλλος

παράγοντας που ίσως συμβάλει σε αυτή

την εικόνα των δρόμων ημιαντοχής είναι

η έλλειψη αγώνων με γρήγορο ρυθμό στη

χώρα μας, γεγονός που υφίσταται εδώ και

πολλά χρόνια, είτε γιατί δεν υπάρχουν

δρομείς ικανοί να επιβάλλουν έναν γρήγορο

αγωνιστικό ρυθμό, είτε διότι οι καλύτεροι

δρομείς δεν ενδιαφέρονται για την

επίτευξη καλύτερης επίδοσης αλλά για την

κατάκτηση κάποιας προνομιούχου θέσης,

σύμφωνα με τα κριτήρια που θέτει κάθε

χρόνο η ομοσπονδία.

Συζήτηση - Συμπεράσματα


Το πρόβλημα γίνεται πιο έντονο στους

δρόμους αντοχής, όπου από τα 3.000m με

Φ.Ε. έως και τα 10.000m παρατηρείται μια

ανησυχητική χειροτέρευση των επιδόσεων

τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.

Η σύγκριση των δύο αυτών κατηγοριών

αγωνισμάτων (δρόμοι ημιαντοχής και

αντοχής) δείχνει ότι τα αγωνίσματα

των δρόμων ημαιαντοχής στη χώρα μας

βρίσκονται σε πολύ καλύτερη κατάσταση

από τα αγωνίσματα των δρόμων αντοχής,

χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι βρίσκονται

σε επίπεδο διάκρισης των αθλητών τους σε

μεγάλες διεθνείς διοργανώσεις.

Σε ότι αφορά στα αγωνίσματα του βάδην,

τηρουμένων πάντα των αναλογιών,

αυτά βρίσκονται σε καλύτερη μοίρα

συγκρινόμενα με τους δρόμους ημιαντοχής

– αντοχής. Εξαίρεση αποτελεί το αγώνισμα

των 20.000m στο οποίο παρατηρείται για

τους 10 πρώτους παρόμοια εικόνα με εκείνη

που παρουσιάζουν οι δρόμοι αντοχής,

δηλαδή μια σταθερή πτωτική πορεία των

επιδόσεων.

Διαφορετική εικόνα παρουσιάζεται στα

20.000m γυναικών όπου διαπιστώνεται

μια συνεχής βελτίωση μέχρι το 2008.

Ελπίζεται ότι αυτή η πρόοδος θα συνεχιστεί

και ότι η χειροτέρευση των επιδόσεων που

παρατηρήθηκε το 2009 ήταν παροδική. Για

τους τρεις πρώτους και τις τρεις πρώτες οι

επιδόσεις δείχνουν ότι υπάρχει μια σταθερή

βελτίωση.

Με βάση τα όσα παρατέθηκαν πιο πάνω

διαπιστώνεται ότι στα αγωνίσματα των

δρόμων ημιαντοχής, αντοχής και των

20.000m βάδην ανδρών υπάρχει μια

σταθερή πτωτική πορεία των επιδόσεων των

10 πρώτων αθλητών και αθλητριών, κάτι

που δεν παρατηρείται σε αρκετά από αυτά

τα αγωνίσματα στις επιδόσεις των 3 πρώτων

αθλητών και αθλητριών.

Φαίνεται ότι σε όλα σχεδόν τα αγωνίσματα

λείπει το ποιοτικά «βάθος» που είναι

απαραίτητο για τη βελτίωση των επιδόσεων

των τριών πρώτων, οι οποίοι αποτελούν και

τους αθλητές της εθνικής ομάδας.

Το ερώτημα επομένως που τίθεται είναι:

ποιοί είναι εκείνοι οι παράγοντες που

αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη αυτών

των ιδιαίτερα απαιτητικών αγωνισμάτων

στην Ελλάδα και εμποδίζουν τους αθλητές

και τις αθλήτριες να ασχοληθούν σοβαρά με

τους δρόμους ημιαντοχής-αντοχής.

Σε παγκόσμιο επίπεδο τα κίνητρα που

οδηγούν τους αθλητές να ασχοληθούν

με τις μεγάλες αποστάσεις σε επίπεδο

πρωταθλητισμού αφορούν είτε στην

επιβίωση (Αφρικανοί αθλητές), είτε στον

αυστηρό επαγγελματισμό (κυρίως οι

Νοτιοευρωπαίοι αθλητές), ή σε λόγους

υγείας και διασκέδασης (Σκανδιναβοί

αθλητές).

Οι πιο ικανοί όμως αθλητές στους δρόμους

αυτούς προέρχονται από την Αφρικανική

Ήπειρο, με τους Κενυάτες και τους Αιθίοπες

να έχουν τον πρώτο λόγο.

Η υπεροχή αυτών των αθλητών έναντι

των άλλων συναθλητών τους δεν έχει να

κάνει μόνο με τα φυσικά χαρακτηριστικά

τους, τον τρόπο διαβίωσης ή και τον

τόπο διαβίωσης (υψόμετρο), άλλα κυρίως

με τις προπονητικές προσαρμογές που

συμβαίνουν λόγω της μεγάλης προσπάθειας

που καταβάλλουν στη διάρκεια της

προπόνησης αλλά και του αγώνα (Larsen,

2003).

Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι να

βρίσκονται μεταξύ των καλυτέρων αθλητών

του κόσμου, γεγονός που με τη σειρά του


οδηγεί τους αθλητές αυτούς να κερδίζουν

αρκετά χρήματα.

Ένα άλλο πολύ σοβαρό ζήτημα είναι και ο

τρόπος προπόνησης αυτών των αποστάσεων

(Soulas, 2002. Soulas, 2004).

Η δομή των προπονητικών προγραμμάτων

είναι τέτοια που απαιτεί από τους νέους

να πραγματοποιούν πολλές φορές δύο

προπονήσεις την ημέρα, με οποιεσδήποτε

καιρικές συνθήκες (κρύο, ζέστη), με μεγάλες

προπονητικές επιβαρύνσεις και μια σειρά

άλλων παραμέτρων που δεν είναι καθόλου

ευνοϊκές για την σοβαρή ενασχόληση ενός

νέου με τα ιδιότυπα αυτά αγωνίσματα.

Άλλη σημαντική παράμετρος φαίνεται

να είναι η μη κατάλληλη προπονητική

καθοδήγηση των αθλητών που βρίσκονται

στις ευαίσθητες φάσεις της παιδικής

και της εφηβικής ηλικίας εξαιτίας του

υπερβάλλοντα ζήλου των προπονητών

τους, της αποκλειστικής προσπάθειας για

την επίτευξη των ορίων συμμετοχής στα

αντίστοιχα πανελλήνια πρωταθλήματα, της

καλύτερης οικονομικής αξιολόγησης των

σωματείων, της έλλειψης γνώσεων για έναν

μακροχρόνιο προπονητικό σχεδιασμό που

απαιτούν αυτές οι ηλικίες ή εξαιτίας του

συνδυασμού αυτών των παραγόντων .

Η παράθεση προτάσεων για την έξοδο

από τη στασιμότητα ή και χειροτέρευση

των επιδόσεων των δρόμων ημιαντοχής-

αντοχής, ξεφεύγει των στόχων της

συγκεκριμένης ερευνητικής εργασίας

και απαιτεί συστηματική καταγραφή και

διερεύνηση των αιτίων.

Εμπεριστατωμένη 10σέλιδη αναφορά

έχει κατατεθεί στον ΣΕΓΑΣ (Σούλας, 1999.

2005. 2009), όπου μεταξύ άλλων γίνεται

κωδικοποιημένη αναφορά σε συγκεκριμένες

προτάσεις αναβάθμισης των δρομικών

αυτών αγωνισμάτων.


Larsen, H.B., Sandergaard, H. Training re-

sponse of adolescent Caucasian boys to

endurance running. In publication process.

In Larsen, H. (2003). Kenyan Dominance in

distance running. Comparative Biochemis-

try and Physiology Part A 136, 161-170.

Σ.Ε.Γ.Α.Σ. (2006). Οι καλύτεροι του 2006.

Κλειστός και Ανοικτός Στίβος. Αθήνα:

ΣΕΓΑΣ.



ΣΕΓΑΣ.



ΣΕΓΑΣ.



ΣΕΓΑΣ.

Soulas, D. (2002). Las cualidades y canti-

dades caracteristicas del entrenamiento a

alto nivel en medio fondo y fondo. Atletis-

mo Espanol, 547, 3-57.

Soulas, D. (2004). Las cualidades y canti-

dades caracteristicas del entrenamiento de

alto nivel en maraton. .Αtletismo Εspanol,

565, 54-55.

Σούλας, Δ.(1999) Προτάσεις για τη νέα

δομή των δρόμων ημιαντοχής-αντοχής

στην Ελλάδα

Σούλας, Δ.(2005) Προτάσεις για την

καλύτερη οργάνωση των δρόμων

ημιαντοχής-αντοχής στην Ελλάδα

Σούλας, Δ. (2009) Προτάσεις για αλλαγή

στην οργάνωση των δρόμων ημιαντοχής-

αντοχής στην Ελλάδα


Στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, η θέση

του μάνατζερ (προπονητή) αντιπροσωπεύει

ένα στρεσογόνο και αβέβαιο επάγγελμα.

Οι επιτυχημένοι και αποτελεσματικοί

προπονητές χαίρουν μεγάλης εκτίμησης

από την κοινωνία. Στην αγωνιστική

περίοδο 2006 – 2007, περισσότεροι

από τους μισούς μάνατζερ των 92

επαγγελματικών ποδοσφαιρικών ομάδων

της Αγγλίας απολύθηκαν, πριν το τέλος

της αγωνιστικής περιόδου. Από τον ίδιο

τον ορισμό, οι πετυχημένοι μάνατζερ

έχουν υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και

εμπειρίας, προσόντα απαραίτητα και

τα οποία καθορίζονται από την UEFA

και τις ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες. Η

επαγγελματική εξέλιξη των μάνατζερ

(προπονητών) στην Ευρώπη είναι σχετικά

ένα νέο φαινόμενο, μετά την εξαγγελία και

τη δημιουργία του διπλώματος Pro, από τη

FIFA, το 1997 (FIFA Pro License). Οι πρώτοι

απόφοιτοι προπονητές από τις σχολές, για

την απόκτηση διπλώματος Pro, ήταν το 1998

σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, ενώ στην

Ελλάδα οι πρώτοι προπονητές, οι οποίοι

απέκτησαν δίπλωμα Pro, ήταν το 2006.

Οι Απαιτήσεις και η Περιπλοκότητα του Επαγγελματία Προπονητή Ποδοσφαίρου

Ζ. Παπανικολάου1, Χ. Ζελενίτσας2, Δ. Σαργιώτης1, Β. Βουτσελάς1

1. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού

2. Κ.Φ.Α., Προπονητής Ποδοσφαίρου, Διευθυντής Ακαδημίας ΠΑΕ Super League

Περίληψη

επίπεδο εκπαίδευσης, πολύπλοκη μορφή εργασίας, αρχιπροπονητής, αθλητικός διευθυντής, ηγέτης, πνευματική

ικανότητα, εφαρμοσμένες επιστημονικές αρχές, εκπαίδευση στη διαχείριση, αθλητική επιστήμη.



In professional association football (soccer),

the position of manager (coach) represents

a stressful and turbulent occupation. By

definition this means successful manag-

ers are a highly valued commodity. In 2006

– 2007, more than half of the 92 managers

that started the English professional league

season had been fired by season’s end. Elite

soccer managers should demonstrate a high

level of education and training enforced by

UEFA and by their governing body. How-

ever, the professional status of managers

in Europe is a relatively new phenomenon,

heralded by the creation of the FIFA Pro li-

cense in 1997. The first graduates in Europe

followed in 1998, and in Greece in 2006.

Στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο, όπως

και σε άλλα επαγγελματικά σπορ

υψηλού επιπέδου, η θέση του μάνατζερ

αντιπροσωπεύει ένα στρεσογόνο και

ασταθές επάγγελμα, στο οποίο τα άτομα

αυτά είναι δημόσια υπεύθυνα για την

απόδοση και τα αποτελέσματα της ομάδας.

Ο μάνατζερ είναι ανά πάσα στιγμή ευάλωτος

και έτοιμος να χάσει τη δουλειά του, γι’

αυτό οι επιτυχημένοι και αποτελεσματικοί

μάνατζερ χαίρουν μεγάλης εκτίμησης από

την κοινωνία.

Στην αγωνιστική περίοδο 2006 – 07,

περισσότεροι από τους μισούς μάνατζερς

των 92 επαγγελματικών ποδοσφαιρικών

ομάδων, στα επαγγελματικά Αγγλικά

πρωταθλήματα όλων των κατηγοριών

(premier League, 1st, 2nd and 3rd Divi-

sion), απολύθηκαν πριν από το τέλος

της αγωνιστικής περιόδου. Ο μέσος όρος

παραμονής των μάνατζερς στις ομάδες

για την παραπάνω περίοδο ήταν περίπου

δύο χρόνια. Γιατί το μάνατζμεντ στο

σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο

θεωρείται επάγγελμα; Αυτό είναι ένα θέμα

συνεχόμενης και μεγάλης συζήτησης.

Από τον ίδιο τον ορισμό, οι πετυχημένοι

μάνατζερς έχουν υψηλό επίπεδο

εκπαίδευσης και εμπειρίας, προσόντα

απαραίτητα και τα οποία καθορίζονται

από την UEFA και τις ποδοσφαιρικές

ομοσπονδίες.

The Demands And The ComplexitiesOf The Professional Soccer Manager

Papanikolaou Z., Zelenitsas Ch., Sargiotis D., Voutselas V.

Abstract

Level of education, multi – disciplinary nature of job, head coach, athletic director, leader,

mental toughness, applied scientific principles, management education course, sport science.

KEY WORDS

Εισαγωγή


Εντούτοις, η επαγγελματική εξέλιξη

των μάνατζερς στη Μεγάλη Βρετανία

είναι σχετικά ένα νέο φαινόμενο, μετά

την εξαγγελία και τη δημιουργία του

διπλώματος Pro, από τη FIFA, το 1997

(FIFA Pro License). Οι πρώτοι απόφοιτοι

προπονητές από τις σχολές, για την

απόκτηση διπλώματος Pro, ήταν το 1998.

Ο ρόλος του επαγγελματία μάνατζερ ποδοσφαίρου

Στη Μεγάλη Βρετανία, ο επαγγελματίας

μάνατζερ ποδοσφαίρου παραδοσιακά έχει

περισσότερες ευθύνες και αρμοδιότητες

σε σχέση με τον προπονητή ποδοσφαίρου

στις Η.Π.Α. Ο πρώτος επαγγελματίας

προπονητής ποδοσφαίρου στη Μεγάλη

Βρετανία, ο οποίος είχε μοντέρνο ρόλο

μάνατζερ, ήταν ο Herbert Chapman το

1990. Ο πρώτος προπονητής της Εθνικής

ομάδας ποδοσφαίρου της Αγγλίας, ο Wal-

ter Winterbottom, το 1947, είχε επίσης και

ρόλο μάνατζερ. Οι παραπάνω προπονητές

είχαν μεγαλύτερο ρόλο σε σχέση με τους

παραδοσιακούς προπονητές εκείνης της

εποχής. Ο τίτλος του προπονητή ήταν

περιορισμένος και δεν αντιπροσώπευε τη

σύνθετη και πολλαπλών απαιτήσεων μορφή

εργασίας του προπονητή.

Ο τίτλος του “manager” διαφέρει από

αυτόν του προπονητή. Οι αρμοδιότητες

του manager είναι πιο κοντά με αυτές που

έχουν συγχρόνως ο πρώτος προπονητής

και ο αθλητικός διευθυντής στις Η.Π.Α.,

δηλαδή ένας συνδυασμός και των δύο

θέσεων. Παραδοσιακά, ο προπονητής

έχει έναν καθορισμένο και περιορισμένο

αριθμό αρμοδιοτήτων. Τυπικά, αυτές

οι αρμοδιότητες περιλαμβάνουν

ένα οργανωμένο, συντονισμένο

και ολοκληρωμένο πρόγραμμα της

προετοιμασίας των παικτών (Baker, Hor-

ton, Robertson § Wall, 2003). Σε αντίθεση,

ο σύγχρονος μάνατζερ του επαγγελματικού

ποδοσφαίρου πρέπει να γνωρίζει τη

σπουδαιότητα του ρόλου του σε σχέση

με τις επιχειρήσεις και τα οικονομικά,

γιατί σήμερα οι ομάδες είναι αθλητικές

επιχειρήσεις.

Κάποιοι θεωρητικοί προσπάθησαν να

αναλύσουν τις διαφορές μεταξύ του

μάνατζερ και του αρχηγού (ηγέτη),

δίνοντας έμφαση στον οργανωτικό ρόλο

του μάνατζερ και στο ρόλο του οράματος

και της κατεύθυνσης εκ μέρους των ηγετών

(Weinberg § Gould, 2003), αλλά ο ρόλος του

μάνατζερ (βλέπε πίνακα 1) καθαρά περιέχει

στοιχεία και των δύο.

Υπάρχει μια σχέση μεταξύ των δύο, γιατί

το μάνατζμεντ σημαίνει και ηγετική

καθοδήγηση, αλλά οι ηγέτες δεν πρέπει

αναγκαία να είναι και μάνατζερ.

Η περιπλοκότητα του ρόλου του μάνατζερ

του επαγγελματικού ποδοσφαίρου

έχει σχέση με την αναγκαιότητα της

μεγιστοποίησης των αποτελεσμάτων της

ομάδας, μέσα από τη σωστή οργάνωση, το

σχεδιασμό, την επιλογή του προσωπικού,

της κατεύθυνσης και του ελέγχου. Το

ηγετικό στυλ είναι ένα μόνο γνώρισμα της

διαδικασίας της λειτουργικής καθοδήγησης

(κατεύθυνσης) (Papanikolaou et al. , 2003).

Το μάνατζμεντ είναι στην ουσία ένας ρόλος,

ο οποίος πιθανόν να περιέχει καθοδήγηση

και προπονητικές υποχρεώσεις. Γι’

αυτό αυτή η εργασία κάνει συνοπτική

ανασκόπηση ερευνητικών άρθρων, τα

οποία μελετούν τις έννοιες του προπονητή

και του ηγέτη. Ο πολύπλευρος ρόλος του


μάνατζερ του σύγχρονου επαγγελματικού

ποδοσφαίρου αναλύεται στον πίνακα 1.

Αναπόφευκτα, ο μάνατζερ δέχεται πίεση από

διάφορες πηγές – οπαδοί, ιδιοκτήτες της

ομάδας (πρόεδρος), παίκτες και τα Μ.Μ.Ε. Ο

«φόβος της αποτυχίας» έχει ως αποτέλεσμα

τη δημιουργία «έντονου εργασιακού

περιβάλλοντος» και αυξάνει το κλίμα της

αβεβαιότητας και της ανασφάλειας του

μάνατζερ.

Ο ορατός «φόβος εξευτελισμού» και ο

αντίκτυπος στο επάγγελμα, αλλά και στην

οικογένεια αποτελούν χαρακτηριστικά

του αθλήματος του ποδοσφαίρου και

της κοινωνίας, γιατί ο καθένας θεωρεί

τον εαυτό του ως ειδικό. Στο αγγλικό

πρωτάθλημα (English Premier League) οι

υπεύθυνοι των ομάδων έχουν αναφέρει ,

ότι υπάρχουν 60 εκατομμύρια μάνατζερ

ποδοσφαίρου στη Βρετανία, από τους

οποίους οι 59.999.000 είναι άνεργοι .

Το υψηλό επίπεδο πίεσης του σύγχρονου

μάνατζερ σε όλον τον κόσμο αποτελεί

θέμα προτεραιότητας για τον Αθλητικό

ψυχολόγο της ομάδας. Αυτό το πιεστικό

και καυτό περιβάλλον μπορεί κάλλιστα

να παρουσιαστεί από τον πρώην μάνατζερ

Kenny Dalglish της ομάδας Liverpool FC.

Είχε μια κούπα καφέ στην κουζίνα, στην

οποία είχε γράψει: «Διακόπτουμε για

λίγο την τελετή του γάμου, για να σας

ανακοινώσουμε νέα από το ποδοσφαιρικό

πρωτάθλημα» (Garfield, 2002) .

Τα υψηλά επίπεδα του στρες, που

υπάρχουν στο μάνατζμεντ του

ποδοσφαίρου, έχουν σχέση με έναν

αριθμό ηγετικών γνωρισμάτων, τα

οποία σχετίζονται με τις έννοιες της

ψυχοσωματικής δύναμης ( ικανότητας)

και της ισχυρής θέλησης (π.χ.

προσανατολισμός επιτυχίας, επιμονή,

αυτοπεποίθηση, ανοχή του στρες

κ.τ .λ . ) . Για παράδειγμα, οι μελέτες

των υπαρξιακών ψυχολόγων (Kobasa,

1979, Kobasa, Maddi, & Khan, 1982)

βοήθησαν στην καλύτερη κατανόηση

της σχέσης του στρες με την ασθένεια

και των διανοητικών μηχανισμών, οι

οποίοι καθιστούν τα άτομα ικανά να

λειτουργήσουν αποτελεσματικά και να

ανεχθούν υπερβολικές στρεσογόνες

καταστάσεις , χωρίς τα άτομα να ασθενούν.

Ο Kobasa (1979) βρήκε ότι διευθυντικά

στελέχη, που ήταν αντιμέτωπα με

στρεσογόνα περιβάλλοντα, αλλά δεν

ασθένησαν, είχαν ως κύρια γνωρίσματα

ιδιαίτερες διανοητικές ικανότητες, από

τις οποίες χαρακτηρίζονταν ως άτομα με

ισχυρή προσωπικότητα.

Οι τρεις κατηγορίες της ισχυρής θέλησης

αυτών των ατόμων, σύμφωνα με τον Kob-

asa είναι: αφοσίωση (η οποία δηλώνει την

ικανότητα ενός ατόμου να συμμετέχει με

πάθος και αποφασιστικότητα στις διάφορες

δραστηριότητες της ζωής του) , έλεγχος

(αποφασιστικός έλεγχος ή η ικανότητα

αυτόνομης επιλογής μεταξύ κάποιων

στρατηγικών αντιμετώπισης του στρες και

διανοητικός (γνωστικός) έλεγχος, δηλαδή

η ικανότητα αξιολόγησης στρεσογόνων

καταστάσεων ως μέρος (κομμάτι) της

ζωής, έτσι απενεργοποιεί τις αρνητικές

επιδράσεις του στρες) και η πρόκληση (η

αναμενόμενη αλλαγή παρά η σταθερότητα

και η επιμονή σε κάτι και η αποδοχή

των αλλαγών ως προκλήσεις ή ευκαιρίες

βελτίωσης παρά ως κίνδυνο).

Αυτά τα τρία χαρακτηριστικά φαίνεται ότι

επιδρούν θετικά στην αντιμετώπιση του

στρες (Kobasa, 1979; Kobasa et al. , 1982).


Ο Maddi (2004) προτείνει ότι η ισχυρή

βούληση σημαίνει εκδήλωση του

υπαρξιακού θάρρους. Χωρίς το υπαρξιακό

θάρρος τα άτομα επιλέγουν συμπεριφορές

και λύσεις από το παρελθόν (δηλαδή

επιμένουν σε γνωστές και οικείες λύσεις)

και δεν επιδιώκουν νέες και ίσως πιο

αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις. Αυτό

το χαρακτηριστικό μπορεί να μεταφερθεί

εύκολα στο ποδοσφαιρικό μάνατζμεντ,

όπου μια γρήγορη ματιά στους μάνατζερ

των αγγλικών ομάδων δείχνει το σαφή

διαχωρισμό μεταξύ αυτών που εφαρμόζουν

επιστημονικούς κανόνες στην προπόνηση

και αποδέχονται τα νέα δεδομένα της

αθλητικής επιστήμης σε αντίθεση με

αυτούς, οι οποίοι παραμένουν σταθεροί σε

ιδέες και λύσεις από το παρελθόν.

Σε μια πρόσφατη και συγκεκριμένη

έρευνα, οι Clough, Earle και Sewell

(2002) μελέτησαν την έννοια της

ισχυρής προσωπικότητας και πρόσθεσαν

το φαινόμενο της αυτοπεποίθησης ως

επιπλέον γνώρισμα της ψυχοσωματικής

ικανότητας. Επίσης οι Clough et al

δημιούργησαν και ένα όργανο, το οποίο

είναι αξιόπιστη και έγκυρη μέτρηση τη

ψυχοσωματικής ικανότητας (Clough et

al . , 2002; Crust & Clough, 2005) , που

είναι γνωστό ως ΜΤ48. Οι Clough et al

αναφέρουν: α) «Τα άτομα, τα οποία είναι

ισχυρά διανοητικά, έχουν την τάση να

είναι πιο κοινωνικά και εξωστρεφή. Έχουν

την ικανότητα να παραμένουν ήρεμα και

χαλαρά, είναι ανταγωνιστικοί σε πολλές

καταστάσεις και έχουν μειωμένα επίπεδα

άγχους σε σχέση με άλλα άτομα. Με

υψηλό συναίσθημα αυτοεμπιστοσύνης,

αυτοπεποίθησης και σταθερή πίστη,

ότι ελέγχουν τη μοίρα τους, αυτά τα

άτομα μπορούν να παραμείνουν σχετικά

ανεπηρέαστα από τον ανταγωνισμό και

την ατυχία.

Η διαίσθηση μας πληροφορεί , ότι η

ικανότητα αποτελεσματικής λειτουργίας

όχι μόνο σε σχέση με τη διατήρηση της

υγείας, αλλά και σε σχέση με τη λήψη

των αποφάσεων και της διατήρησης της

ηρεμίας και της λογικής των σκέψεων,

όταν το άτομο βιώνει ατυχίες, μπορεί να

αποτελέσει σπουδαίο χαρακτηριστικό

του μάνατζερ του ποδοσφαίρου. Αυτό

περιέχει την ικανότητα του μάνατζερ να

κρατάει τους παίκτες συγκεντρωμένους

σε σπουδαία θέματα και να «συνδέει»

τους παίκτες με τις αξίες της ομάδας.

Πρόσφατες ερευνητικές εργασίες έδειξαν,

ότι η διανοητική ικανότητα έχει θετική

επίδραση στην απόδοση των αθλημάτων

αντοχής (Crust & Clough, 2005) και

αρνητική σχέση με την αντίληψη της

εξάντλησης, σε συνθήκες άσκησης υψηλής

έντασης.

Τέλος, φάνηκε ότι τα άτομα δεν

εγκατέλειψαν τις προσπάθειές τους

μετά από τη χρήση της αρνητικής

επανατροφοδότησης, δηλαδή έδειξαν

επιμονή και ανθεκτικότητα. Οι μελέτες

στο φαινόμενο της ψυχοσωματικής

(διανοητικής) ικανότητας βρίσκονται

στο αρχικό στάδιο και ασχολούνται

περισσότερο με την απόδοση των αθλητών.

Η επέκταση αυτών των εργασιών και στους

μάνατζερ του ποδοσφαίρου θα συμβάλει

στην αυξημένη γνώση αυτών των

γνωρισμάτων, τα οποία μερικοί ερευνητές

έχουν περιγράψει ως μία από τις πιο

σπουδαίες ψυχολογικές ιδιότητες στην

επίτευξη της άριστης απόδοσης (Jones,

Hanton & Connaughton, 2002).


Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η ισχυρή

βούληση μπορεί να διδαχθεί και ότι η

εκπαίδευση των μάνατζερ μπορεί να

οδηγήσει στην αύξηση της ικανοποίησης

της εργασίας και στη μείωση των επιπέδων

του στρες, του άγχους, της έντασης, της

κόπωσης, της αρτηριακής πίεσης και της

ανίας (Maddi, Khan, & Maddi, 1998). Η

επέκταση της έρευνας στα φαινόμενα της

ισχυρής βούλησης και της διανοητικής

ικανότητας και στους μάνατζερ του

ποδοσφαίρου, θα έχει θετικά αποτελέσματα.

Είναι φανερό, ότι μερικοί μάνατζερ τα

καταφέρνουν αρκετά καλά με την πίεση

της δουλειάς τους, ενώ κάποιοι άλλοι δεν

αντέχουν το στρες και αισθάνονται εύκολα

ασθενείς.

Προσόντα του καλού ηγέτηΗ απλή απάντηση είναι η επιτυχία. Το

χάρισμα θεωρητικά ισχύει, αλλά μόνο

όταν ενισχύει την ικανότητα του ηγέτη

να δημιουργεί ατμόσφαιρα υποστήριξης.

Η επιτυχία στο ποδόσφαιρο δείχνει ότι η

ηγετική ικανότητα αποτελεί προσωπικό

γνώρισμα, το οποίο υπάρχει εσωτερικά στο

άτομο. Τα προσωπικά πλεονεκτήματα του

οράματος και της αυτοπεποίθησης έχουν

ως αποτέλεσμα την αυτοσυγκέντρωση, το

θάρρος και την ακεραιότητα. Σύμφωνα με

τον Heller (2003), αυτά είναι τα γνωρίσματα,

που πρέπει να βελτιώσουν οι μάνατζερ,

ώστε να μειώσουν το χάσμα μεταξύ των

δυνατοτήτων τους και των επιτυχιών τους.

Τα παραπάνω πέντε πλεονεκτήματα, ενώ

είναι σπουδαίας σημασίας, ίσως δεν είναι

αρκετά. Επιδρούν θετικά στην ομαδική

εργασία, την επικοινωνία, την προσοχή,

την αφοσίωση και την ορατότητα (όραμα).

Αυτές οι πέντε φανερές ιδιότητες, κοινές σε

όλους τους οργανισμούς, αλλά εκτελούνται

αναποτελεσματικά στις περισσότερες

ομάδες, θα βοηθήσουν το προσωπικό,

ώστε να μειώσουν το κενό μεταξύ των

δυνατοτήτων και της πραγματικότητας. Η

ανάγκη γι’ αυτές τις ποιοτικές ικανότητες

και τις ιδιότητες είναι παγκόσμια αποδεκτές

και όλοι οι μάνατζερ, σε όλα τα επίπεδα

και όλοι οι παίκτες, σε όλα τα σπορ, θα

έχουν περισσότερες επιτυχίες, εάν φυσικά

αναπτύξουν αυτές τις ικανότητες και τις

ιδιότητες.

Σε αντίθεση με την επικέντρωση στη

θεωρία και στην έρευνα, είναι φανερό ότι

παράγοντες εκτός του άμεσου ελέγχου

του μάνατζερ (όπως οικονομικά θέματα,

τραυματισμοί και αποφάσεις διαιτητή)

αναπόφευκτα θα επηρεάσουν το βαθμό

επιτυχίας, τον οποίο τα άτομα βιώνουν.

Επίσης, είναι γνωστό, ότι θα υπάρχουν

μερικοί μάνατζερ ποδοσφαίρου, οι οποίοι

δεν ασπάζονται αυτές τις απόψεις και

έχουν επιτυχίες. Θα υπάρχουν περιπτώσεις,

στις οποίες τα μοναδικά γνωρίσματα και

οι γνώσεις του μάνατζερ, τον καθιστούν

ικανό να ενεργεί με τρόπους αντίθετους,

με τις ερευνητικές αποδείξεις και να έχει

επιτυχίες.

Η χρήση των διάφορων τεχνικών και

πρακτικών των αθλητικών επιστημών από

το επαγγελματικό ποδόσφαιρο συνεχώς

αναγνωρίζεται και χρησιμοποιείται (Rich-

ardson & Riley, 2004). Η πλειονότητα των

επαγγελματικών ομάδων και των εθνικών

ομοσπονδιών ποδοσφαίρου συνεργάζονται

με αθλητικούς επιστήμονες αναζητώντας τα

οφέλη του «αγωνιστικού πλεονεκτήματος».


Πράγματι, η αγγλική ομοσπονδία (FA) έχει

δημιουργήσει το γνωστικό αντικείμενο

«ψυχολογική ποδοσφαιρική στρατηγική»,

ώστε να λάβουν γνώση οι υπεύθυνοι των

επαγγελματικών ομάδων. Εντούτοις, αυτή

η προσπάθεια απέτυχε να παρουσιάσει τις

ψυχολογικές ανάγκες του μάνατζερ.

Η πρωτοποριακή κα αποτελεσματική

επιμόρφωση των μάνατζερ μπορούν να

τους βοηθήσουν, ώστε να διαχειρίζονται

πιο αποτελεσματικά τις αρμοδιότητές τους

και να τους ευκολύνουν στις στρατηγικές

παρέμβασης. Μια τέτοια πρωτοβουλία στη

Βρετανία αφορά ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης

σε όλους τους μάνατζερ ποδοσφαίρου στο

Warwick Business School στο Ηνωμένο

Βασίλειο (πιστοποιημένο πρόγραμμα του

εφηρμοσμένου μάνατζμεντ – Applied Man-

agement). Αυτό το νέο προσόν (ικανότητα)

είναι μοναδικό στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο

και περιέχει εκπαίδευση στο μάρκετινγκ,

στις σχέσεις με τα Μ.Μ.Ε., στην αθλητική

ψυχολογία και στις τεχνικές διαμόρφωσης και

επίδρασης ατόμων και ομάδων.

ΕπίλογοςΣτην Αγγλία, μέχρι τη δημιουργία του

διπλώματος UEFA – pro, ήταν αρκετή

η ιδιότητα του πρώην επαγγελματία

ποδοσφαιριστή, ώστε να εργαστεί ως

μάνατζερ ποδοσφαίρου σε επαγγελματική

ομάδα. Στη Γερμανία, σε αντίθεση, οι

φιλόδοξοι μάνατζερ πρέπει να εργαστούν

τουλάχιστον για δύο χρόνια σε μικρότερες

κατηγορίες. Η πρόκληση στη δημιουργία

εκπαιδευτικού προγράμματος και μαθημάτων

στο μάνατζμεντ είναι η παροχή δυνατότητας

υποψηφίων με προοπτική να μάθουν

αποτελεσματικά από την εμπειρία τους

(Borrie & Knowles, 2003). Οι διανοητικές

επιδεξιότητες βελτιώνονται με την εμπειρία,

γιατί ένα μάθημα δίνει τη δυνατότητα

στα άτομα να αντανακλούν τις δικές τους

επιδεξιότητες και έτσι να αυξάνουν την

αποτελεσματικότητά του σε μια δυναμική,

περίπλοκη και ποικίλη δραστηριότητα.

Ρόλοι του επαγγελματία μάνατζερ ποδοσφαίρου

(Perry, 2000)

Κύριες αρμοδιότητες:

• Επιλογή πρώτης ομάδας

• Στυλ (μέθοδος) παιχνιδιού

• Δέσιμο, διαχείριση των παικτών

Κύριες ευθύνες:

• Πολιτική, κοουτσάρισμα της ομάδας

• Πειθαρχία παικτών, φυσική

κατάσταση, προετοιμασία,

υγεία παικτών

• Ανάπτυξη των παικτών

• Επιλογή βοηθών κτλ.

• Παρακολούθηση συνεδριάσεων Δ.Σ.

• Σχέσεις με Μ.Μ.Ε.

Συμπληρωματικές υποχρεώσεις:

• Μισθοί (συμβόλαια παικτών)

• Πολιτική scouting της ομάδας

• Πολιτική, σχέδιο της Ακαδημίας

(νεαροί παίκτες)

• Προετοιμασία σημειώσεων

προγράμματος για τον αγώνα

• Κοινωνικές επαφές / σχέσεις,

πρόγραμμα χορηγιών.


Borrie, A. & Knowles Z. (2003). Coaching

science and soccer. In T. Reilly & A.M. Wil-

liams (Eds.), Science and soccer (2nd ed, pp.

187-195). London: Rootledge.

Clough, P.J. , K., & Sewell, D. (2002). Mental

toughness: the concept and its measure-

ment. In I. Cockerill (Ed.), Solutions in sport

psychology (pp. 32-43). London: Thomson

Publishing.

Crust, L. , & Clough, P.J. (200 5 ) . R e l a t i o n -

s h i p b e t w e e n m e n t a l t o u g h n e s s a n d

p h y s i c a l e n d u r a n c e . P e r c e p t u a l & M o t o r

S k i l l s , 1 0 0 , 1 9 2 - 1 9 4 .

G a r f i e l d , S . ( O c t o b e r 6 t h , 2 0 0 2 ) . T h e P a n -

i c R o o m . T h e O b s e r v e r S p o r t M o n t h l y ( o n

– l i n e e d i t i o n ) . h t t p : / / o b s e r v e r . g u a r d i a n .

c o . u k / o s m / s t o r y / 0 , , 8 0 3 0 6 2 , 0 0 . h t m l ( a c -

c e s s e d 2 1 s t F e b r u a r y , 2 0 0 6 ) .

H e l l e r , R . ( 2 0 0 3 ) . T h e F u s i o n M a n a g e r .

P r o f i l e B o o k s .

J o n e s , G . , H a n t o n , S . , & C o n n a u g h t o n , D .

( 2 0 0 2 ) . W h a t i s t h i s t h i n g c a l l e d m e n -

t a l t o u g h n e s s ? A n i n v e s t i g a t i o n o f e l i t e

s p o r t p e r f o r m e r s . J o u r n a l o f A p p l i e d

S p o r t P s y c h o l o g y , 1 4 , 2 0 5 - 2 1 8 .

K o b a s a , S . C . ( 1 9 7 9 ) . S t r e s s f u l l i f e e v e n t s ,

p e r s o n a l i t y a n d h e a l t h : A n i n q u i r y i n t o

h a r d i n e s s . J o u r n a l o f P e r s o n a l i t y a n d S o -

c i a l P s y c h o l o g y , 3 7 , 1 - 1 1 .

K o b a s a , S . C . , M a d d i , S . R . , & K h a n , S .

( 1 9 8 2 ) . H a r d i n e s s a n d h e a l t h : A p r o s p e c -

t i v e s t u d y . J o u r n a l o f P e r s o n a l i t y a n d

S o c i a l P s y c h o l o g y , 4 2 , 8 8 4 - 8 9 0 .

M a d d i , S . R . ( 2 0 0 4 ) . H a r d i n e s s : A n o p e r a -

t i o n – a l i z a t i o n o f e x i s t e n t i a l c o u r a g e .

J o u r n a l o f H u m a n i s t i c P s y c h o l o g y , 4 4 ( 3 ) ,

2 7 9 - 2 9 8 .

M a d d i , S . R . , K h a n , S . & M a d d i , K . L .

( 1 9 9 8 ) . T h e e f f e c t i v e n e s s o f h a r d i n e s s

t r a i n i n g . C o n s u l t i n g P s y c h o l o g y J o u r n a l ,

5 0 , 7 8 - 8 6 .

P a p a n i k o l a o u , Z . , P a t s i a o u r a s , A . , K e r -

a m i d a s , P . ( 2 0 0 3 ) . L e a d e r s h i p b e h a v i o u r

o f t h e c o a c h i n A m a t e u r s o c c e r t e a m s .

P r o c e e d i n g s o f t h e 5 t h W o r l d C o n g r e s s o f

S c i e n c e a n d F o o t b a l l , L i s b o n , P o r t u g a l ,

p p : 3 2 2

P e r r y , B . ( 2 0 0 0 ) . T h e B o s s ? T h e c o n t e m -

p o r a r y r o l e a t t h e f o o t b a l l m a n a g e r . I n

P . M u r p h y ( E d . ) , S i n g e r a n d F r i e d l a n d e r ’ s

r e v i e w , 1 9 9 9 - 2 0 0 0 s e a s o n , L o n d o n .

R i c h a r d s o n , D . , & R i l e y , P . ( 2 0 0 4 ) . T h e

r o l e o f t h e S p o r t s S c i e n t i s t w i t h i n p r o -

f e s s i o n a l f o o t b a l l . I n s i g h t : T h e F A Coach-

es Association Journal, 3(5), 52.

Weinberg & Gould (2003). Foundations of

Sport and Exercise Psychology. Champaign,

IL: Human Kinetics.

Βιβλιογραφία


H Πανεπιστημιακή κατασκήνωση του

ΑΠΘ αποτελεί μια από τις σημαντικότερες

κατασκηνώσεις στην Ελλάδα. Σκοπός της

παρούσας έρευνας ήταν η διερεύνηση της

ποιότητας υπηρεσιών που προσφέρθηκαν

στην Πανεπιστημιακή κατασκήνωση του

Α.Π.Θ στο Ποσείδι Χαλκιδικής. Στην έρευνα

έλαβαν μέρος 449 άτομα (49.9% άνδρες

και 50.1% γυναίκες) τα οποία συμμετείχαν

στην κατασκήνωση το καλοκαίρι του

2009. Για τη μέτρηση της ποιότητας

υπηρεσιών χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα

μέτρησης της ποιότητας αθλητικών

υπηρεσιών των Alexandris et al (2004). Τα

αποτελέσματα ανέδειξαν πέντε διαστάσεις

ποιότητας υπηρεσιών: αντιλαμβανόμενο

αποτέλεσμα (4.35), ανταπόκριση (3.20),

χειροπιαστό στοιχείο (3.79), αξιοπιστία

(3.82) και προσωπικό (3.59). Στατιστικά

σημαντικές διαφορές προέκυψαν μεταξύ

των ηλικιακών ομάδων, αλλά και της

ιδιότητας-επαγγελματικής κατάστασης των

κατασκηνωτών και με τις πέντε διαστάσεις

της ποιότητας υπηρεσιών, με την ηλικιακή

ομάδα 18 ως 29 ετών και την κατηγορία

φοιτητές να παρουσιάζουν αντίστοιχα τους

χαμηλότερους μέσους όρους. Στατιστικά

σημαντικές διαφορές παρουσιάστηκαν

επίσης στην οικογενειακή κατάσταση των

κατασκηνωτών στις διαστάσεις αξιοπιστία,

ανταπόκριση, χειροπιαστό στοιχείο και

αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα, με τους

άγαμους να παρουσιάζουν χαμηλότερο

μέσο όρο στις τρεις πρώτες διαστάσεις. Η

πρόθεσης συμμετοχής στην πανεπιστημιακή

κατασκήνωση στο μέλλον προβλέφθηκε από

την διάσταση αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα

(Beta=.50, t=10.18, p<.001). Τα ευρήματα

της έρευνας δείχνουν την χρησιμότητα της

διερεύνηση της ποιότητας των υπηρεσιών

που παρέχονται στην Πανεπιστημιακή

κατασκήνωση, και ιδιαίτερα στην

προσπάθεια του φορέα διαχείρισης της,

ώστε να διατηρήσει ένα υψηλό επίπεδο

υπηρεσιών που θα ανταποκρίνεται στις

προσδοκίες των κατασκηνωτών της.

Ποιότητα παροχής υπηρεσιών στην Πανεπιστημιακή Κατασκήνωση του Α.Π.Θ.

Ευαγγελία Ιωαννίδου, Παναγιώτα Πολατίδου, Παναγιώτα Μπαλάσκα.ΤΕΦΑΑ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Διεύθυνση Επικοινωνίας: Ιωαννίδου ΕυαγγέλιαΑριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και

Αθλητισμού, Εγκαταστάσεις ΤΕΦΑΑ Θέρμης, Θεσσαλονίκη, Τηλ: 2310 992176, e-mail: [email protected]

Περίληψη

ποιότητα παροχής υπηρεσιών, αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα, κατασκήνωση.



The Aristotle University of Thessaloniki Campus is one of the most important in-stitution camps in Greece. The aim of the present study was to investigate the qual-ity of the services provided at the Univer-sity campus (located at Chalikidiki penin-sula, in Poseidi). Four hundred and forty nine individuals (49,9% men and 50,1% women) that stayed at the campus during the summer season of 2009 participated in the study. Alexandris et al (2004a) service quality questionnaire was used. The results revealed five service quality dimensions: Perceived Outcome (4.35), responsiveness (3.20), tangibles (3.79), reliability (3.82) και personnel (3.59). Statistical significant dif-ferences where revealed between the age groups and the occupation of the campers in all five service quality dimensions. The

age group of 18 to 29 years old and the oc-cupancy group students where the ones presented the lowest mean scores. Statis-tical significant differences were also re-vealed between the family status of the campers in the reliability, responsiveness, tangibles and Perceived outcome dimen-sions, were the singles presented the lowest mean scores at the first three dimensions. The probability of returning back at the University campus was predicted only by the Perceived outcome dimension (Beta=.50, t=10.18, p<.001). The findings of the pre-sent study have shown the significance of investigating the service quality that the University campus provides, in order help the campus organizing committee to retain and provide high standards according to the

campers expectations.

Οι κατασκηνώσεις εμφανίζονται στην Ελλάδα

τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Δημιουρ-

γήθηκαν κυρίως από εθελοντικές ομάδες, όπως

ο Ερυθρός Σταυρός, ενώ, μετά το δεύτερο πα-

γκόσμιο πόλεμο, αρμόδιες αρχές του ελληνικού

κράτους, όπως τα υπουργεία Υγείας, Κοινωνι-

κής Πρόνοιας και Παιδείας, δραστηριοποιούνται

προς την κατεύθυνση της δημιουργίας κατασκη-

νώσεων με σκοπό την αντιμετώπιση των σοβα-

ρών προβλημάτων που βίωναν παιδιά και νέοι

εξαιτίας των άθλιων συνθηκών επιβίωσής τους

μεταπολεμικά (Κουθούρης, 2008). Τα τελευταία

25 χρόνια, η ανάπτυξη του θεσμού κυρίως της

«παιδικής κατασκήνωσης» παρουσιάζεται αλ-

ματώδης (πάνω από 45 παιδικές κατασκηνώσεις

σε όλη της Ελλάδα, με 17 από αυτές στη Βόρειο

Ελλάδα, Π.Ε.Λ.Κ, 2007), με το περιεχόμενο των

κατασκηνώσεων αυτών να είναι κυρίως ψυχα-

γωγικού χαρακτήρα, περιλαμβάνοντας παράλ-

ληλα, ανάλογα με την φιλοσοφία της κάθε κα-

τασκήνωσης, αθλητικές, αλλά και πολιτιστικές

δραστηριότητες. Οι κατασκηνώσεις οργανώνο-

νται από εθελοντικές οργανώσεις, συλλόγους,

κρατικούς φορείς, καθώς και ιδρύματα. Σε ιδιαί-

τερα υψηλό ποσοστό έχει αναπτυχτεί η ιδιωτική

πρωτοβουλία, με εταιρίες οι οποίες προσφέρουν

κατασκηνωτικά προγράμματα καθ’ όλη τη διάρ-

κεια του καλοκαιριού, διάρκειας συνήθως τρι-

ών εβδομάδων, και οι οποίες φιλοξενούν παιδιά

ηλικίας από 5 ως και 16 ετών.

Abstract

EισαγωγήΟι κατασκηνώσεις στην Ελλάδα

Key words: services quality, perceived outcome, camps.



Η Πανεπιστημιακή κατασκήνωση του Α.Π.Θ.

Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων που

αναπτύσσει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης λειτουργεί, από το 1960, η

μοναδική πανεπιστημιακή κατασκήνωση

στην Ελλάδα. Η κατασκήνωση «Καλάνδρα»

στο Ποσείδι Χαλκιδικής, μία από τις

ελάχιστες στο είδος της σε όλο τον κόσμο,

λειτουργεί με χαρακτήρα μη κερδοσκοπικό

από το 1960 κατά τη διάρκεια των θερινών

μηνών και δικαίωμα πρόσβασης σ’ αυτήν

έχουν οι φοιτητές και το ανθρώπινο

δυναμικό του πανεπιστήμιου (καθηγητές,

διοικητικό, εργαστηριακό και τεχνικό

προσωπικό) με τις οικογένειες τους. Ο

συγκεκριμένος κατασκηνωτικός θεσμός

παρουσιάζει μια δυναμική ιστορική εξέλιξη

με μεγάλη προσφορά στο ευρύτερο και

τοπικό κοινωνικό σύνολο. Σκοπός της

πανεπιστημιακής κατασκήνωσης του

Α.Π.Θ, είναι η απόκτηση υψηλής ποιότητας

βιωματικής εμπειρίας, η προαγωγή της

κοινωνικοποίησης, η καλλιέργεια αξιών, η

δημιουργία ή βελτίωση των διαπροσωπικών

σχέσεων, η αναψυχή και η ευαισθητοποίηση

στην υπαίθρια ζωή και το περιβάλλον.

Η κατασκήνωση επιπλέον προσφέρει

εκπαίδευση για την αξιοποίηση και τον

ενεργητικό εμπλουτισμό του ελεύθερου

χρόνου όλων των κατασκηνωτών (παιδιών

& ενηλίκων), με διάφορες δραστηριότητες

και εκδηλώσεις αθλητικού, ψυχαγωγικού

και πολιτιστικού χαρακτήρα. Με

ιδιόκτητους χώρους και εγκαταστάσεις που

δημιουργήθηκαν σταδιακά ως και σήμερα

η πανεπιστημιακή κατασκήνωση φιλοξενεί

πάνω από 17.000 άτομα κατά τη διάρκεια

των 3 κατασκηνωτικών της περιόδων,

δίνοντας εύλογα πνοή και οικονομικά έσοδα

τόσο στην κατασκήνωση, αλλά κυρίως στην

τοπική κοινωνία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

λοιπόν παρουσιάζει η διερεύνηση της

ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται

στην Πανεπιστημιακή κατασκήνωση του

ΑΠΘ.

Ποιότητα παροχής Υπηρεσιών.

Η παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών

αποτελεί, σύμφωνα με τους Parasura-

man, Zeithaml και Berry (1988), την

απαραίτητη και πιο ζωτική προϋπόθεση για

την επιβίωση και την επιτυχία εταιριών

που δραστηριοποιούνται στο χώρο της

παροχής υπηρεσιών των υπηρεσιών

και που αναζητούν τρόπους για να

διαφοροποιήσουν τα προϊόντα τους από

τους ανταγωνιστές τους. Ωστόσο, όπως

τονίζουν οι ερευνητές, η ποιότητα

υπηρεσιών είναι εκ φύσης αφηρημένη και

απατηλή, λόγω κυρίως τριών μοναδικών

χαρακτηριστικών που την διέπουν:

της απροσδιοριστίας, της ετερογένειας

και του αδιαχώριστου της παραγωγής-

κατανάλωσης. Θεωρώντας ως απαραίτητο

στοιχείο για την ανάπτυξη ενός μοντέλου

μέτρησής της, την αντίληψη της ποιότητας

της υπηρεσίας από τον καταναλωτή,

(παρά το διαχωρισμό της από ερευνητές

σε αντικειμενική και αντιλαμβανόμενη

ποιότητα υπηρεσιών, Holbrook & Corfman,

1985), οι Parasuraman, Zeithaml και Berry

(1988), πρότειναν το μοντέλο SERVUAL

για την μέτρησή της. Σύμφωνα με αυτό, η

ποιότητα παροχής υπηρεσιών αποτελείτε

από τις διαστάσεις χειροπιαστό στοιχείο

(υλικά στοιχεία, εξοπλισμός και εμφάνιση

του προσωπικού), αξιοπιστία (η ικανότητα

να πραγματοποιούνται οι υποσχόμενες

υπηρεσίες αξιόπιστα και με ακρίβεια),

ανταπόκριση (η θέληση να βοηθηθούν οι

πελάτες και να επιλύονται θέματα που


τους αφορούν), εμπιστοσύνη (οι γνώσεις

και η περιποιητικότητα του προσωπικού,

η ικανότητα τους να εμπνεύσουν

εμπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση), και

φροντίδα (η φροντίδα και η προσοχή που

δείχνει το προσωπικό στους πελάτες του).

Το μοντέλο SERVQUAL αποτέλεσε τη βάση

για έρευνες πολλών ερευνητών στο χώρο

της ποιότητας υπηρεσιών, αν και ορισμένοι

ερευνητές υποστήριξαν ότι δεν μπορεί

να εφαρμοστεί σε όλες τις περιπτώσεις

(Brady & Cronin, 2001; Buttle, 1995). Οι

Crompton, MacKay και Fesenmaier (1991)

χρησιμοποίησαν το μοντέλο αυτό με σκοπό

να αναπτύξουν ένα όργανο μέτρησης

της ποιότητας υπηρεσιών στο χώρο της

αναψυχής. Υποστήριξαν πως βασικό

στοιχείο στην ποιότητα των υπηρεσιών

που αφορά την αναψυχή διαδραματίζουν οι

προσδοκίες που έχουν αναπτύξει τα άτομα

και οι οποίες μπορεί να είτε επιβεβαιωμένες

(όταν η υπηρεσία παρέχεται σύμφωνα με

τις προσδοκίες που έχουν αναπτυχθεί),

είτε αρνητικά ανεπιβεβαίωτες (όταν

η υπηρεσία παρέχεται σε χαμηλότερο

επίπεδο από ότι αναμένεται) και τέλος

θετικά ανεπιβεβαίωτες (όταν η υπηρεσία

παρέχεται σε υψηλότερο επίπεδο από ότι

αναμένεται). Ωστόσο, δε διαφωνούν με το

γεγονός ότι οι προσδοκίες για ποιότητα στις

υπηρεσίες και, ως συνέπεια, το τι αποτελεί

«ποιότητα» για κάθε άτομο, είναι ένα

ιδιαίτερα προσωπικό θέμα, το οποίο μάλιστα

μπορεί να επηρεαστεί από προηγούμενες

εμπειρίες των ατόμων. Βασιζόμενοι στις

πέντε διαστάσεις του μοντέλου SERVQUAL

δοκίμασαν την εφαρμογή του στο χώρο της

αναψυχής, για να καταλήξουν, ωστόσο, σε

ένα νέο μοντέλο με τέσσερις διαστάσεις:

χειροπιαστό στοιχείο, αξιοπιστία,

ανταπόκριση και εμπιστοσύνη. Τα έξι

θέματα της 5ης διάστασης «φροντίδα» του

μοντέλου SERVQUAL, κατανεμήθηκαν στις

τέσσερις διαστάσεις του νέου μοντέλου, το

οποίο οι ερευνητές ονόμασαν REQUAL.

Ένα από τα επίσης ευρέως αποδεκτά

μοντέλα μέτρησης της ποιότητας υπηρεσίας

που έχει αναπτυχτεί στο χώρο των

υπηρεσιών αναψυχής έχει αναπτυχτεί από

τους Brady και Cronin (2001).

Το μοντέλο περιλαμβάνει τρεις παράγοντες: α) την ποιότητα αλληλεπίδρασης, η οποία

αφορά τις σχέσεις αλληλεπίδρασης που

αναπτύσσονται μεταξύ πελατών και

προσωπικού.

Οι ερευνητές περιλαμβάνουν στη διάσταση

αυτή τρεις ακόμα υποδιαστάσεις, την

ανταπόκριση, τη συμπεριφορά και την

κατάρτιση του προσωπικού,

β) την ποιότητα του φυσικού-

υλικού περιβάλλοντος, στην οποία

περιλαμβάνονται οι υποδιαστάσεις

σχεδιασμός εγκαταστάσεων (λεπτομέρειες

των εγκαταστάσεων, όπως ό σχεδιασμός

τους, ο εξοπλισμός κ.α), συνθήκες

περιβάλλοντος (θερμοκρασία, αίσθηση,

μουσική) και κοινωνικό περιβάλλον (οι

σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ

πελατών), και

γ) η ποιότητα του αποτελέσματος, η

οποία αφορά χαρακτηριστικά με βάση τα

οποία οι πελάτες θεωρούν ικανοποιητική

ή όχι την ποιότητα υπηρεσιών που τους

παρασχέθηκαν.

Βασιζόμενοι στην εργασία των Brady και Cronin

(2001), οι Ko και Pastore (2005) ανέπτυξαν μια

λεπτομερή κλίμακα μέτρησης της ποιότητας

υπηρεσιών σε δραστηριότητες αθλητισμού

αναψυχής (SSQRS).


Η κλίμακα αυτή αποτελείται από 49

θέματα, τα οποία αφού ταξινομήθηκαν

αρχικά σε 11 διαστάσεις, στη συνέχεια

οδήγησαν σε τέσσερις τελικές παραμέτρους:

α) την ποιότητα του προγράμματος, η

οποία σχετίζεται με την αντίληψη του

συμμετέχοντα ως προς την ποιότητα των

προγραμμάτων που του προσφέρονται

(ποικιλία των προγραμμάτων, ωράρια

εκτέλεσής τους, πληροφόρηση κ.α.), β) την

ποιότητα της αλληλεπίδρασης, η οποία

αφορά την αντίληψη των πελατών για το

πώς διανέμονται οι υπηρεσίες, αλλά και

των αλληλεπιδράσεων που λαμβάνουν

χώρα κατά τη διάρκεια της παροχής των

υπηρεσιών (στάσεις, συμπεριφορά, γνώσεις

του προσωπικού κ.α.), γ) την ποιότητα του

αποτελέσματος, η οποία αφορά την εκτίμηση

του αποτελέσματος από τους πελάτες, τόσο

σε θέματα φυσικής κατάστασης, αλλά και σε

θέματα κοινωνικών οφελών που προκύπτουν

μέσω των υπηρεσιών, και δ) την ποιότητα

υλικού περιβάλλοντος, η οποία θεωρείται

ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες

στην αντίληψη της ποιότητας και της

αξιολόγησης των υπηρεσιών από τους

πελάτες (αίσθηση περιβάλλοντος, σχεδιασμός

εγκαταστάσεων, ποιότητα εξοπλισμού κ.α.).

Έρευνες για την ποιότητα παροχής

υπηρεσιών στο χώρο στο χώρο του

αθλητισμού στην Ελλάδα.

Βασιζόμενοι στο μοντέλο SERVQUAL οι Al-

exandris, Zahariadis, Tsorbatzoudis, &

Grouios, (2004a) θέλησαν να διαπιστώσουν

την αντιλαμβανόμενη ποιότητα υπηρεσιών

σε γυμναστήρια στην Ελλάδα. Στην έρευνά

τους χρησιμοποίησαν τις πέντε διαστάσεις

του μοντέλου, προσθέτοντας ωστόσο και

έξι θέματα, ευρέως προτεινόμενα από την

διεθνή βιβλιογραφία, που αφορούσαν την

υγεία, τη φυσική κατάσταση, την εμφάνιση,

τη αυξημένη ενέργεια, την ψυχολογική

ευεξία και την βελτιωμένη διάθεση. Τα

αποτελέσματα συμφώνησαν με το μοντέλο

SERVQUAL μόνο ως προς τις τρεις διαστάσεις

ανταπόκριση, αξιοπιστία και χειροπιαστό

στοιχείο, ενώ οι παράγοντες φροντίδα και

εμπιστοσύνη αποτέλεσαν από κοινού ένα

νέο παράγοντα που ονομάστηκε προσωπικό.

Από την έρευνα αυτή των Alexandris et al

(2004a) προέκυψε και ένας νέος παράγοντας,

ο οποίος ονομάστηκε αντιλαμβανόμενο

αποτέλεσμα, που αφορά τους παράγοντες

που σχετίζονται με τις προσδοκίες των

πελατών (Αλεξανδρής, 2006). Οι ερευνητές

Alexandris et al (2004b) εξέτασαν επίσης

την εφαρμογή του μοντέλου των Brady και

Cronin (2001) στο χώρο των γυμναστηρίων. Το

μοντέλο αυτό, σε αντίθεση με προηγούμενα,

λαμβάνει υπόψη και τον παράγοντα ποιότητα

αποτελέσματος, παράγοντα που σχετίζεται

με το τι έχει μείνει στον πελάτη αφού

έχει χρησιμοποιήσει την υπηρεσία. Τα

αποτελέσματα της έρευνας υποστήριξαν

πως το μοντέλο των Brady και Cronin

μπορεί να εφαρμοστεί επιτυχώς στον τομέα

των αθλητικών υπηρεσιών, Οι Alexan-

dris et al (2004b) υποστήριξαν επίσης πως

ο παράγοντας ποιότητα αποτελέσματος

πρέπει να προσαρμόζεται στο ειδικά

χαρακτηριστικά του τομέα των αθλητικών

υπηρεσιών στον οποίο εφαρμόζεται,

καθώς τα προσδοκώμενα οφέλη ενός

πελάτη διαφέρουν πολλές φορές ανάλογα

με τον τομέα (άλλες προσδοκίες έχει

κάποιος πελάτης γυμναστηρίου και άλλες

ένας πελάτης εταιρίας δραστηριοτήτων

αναψυχής).

Την επίδραση της ποιότητας υπηρεσιών

στην ανάπτυξη επώνυμης εταιρίας στο


χώρο των γυμναστηρίων μελέτησαν σε

έρευνα τους οι Alexandris et al (2008),

χρησιμοποιώντας για την μέτρηση της

ποιότητας υπηρεσιών το ερωτηματολόγιο

που ανέπτυξαν οι Alexandris et al. (2004a).

Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαίωσαν

το μοντέλο της ποιότητας υπηρεσιών στις

αθλητικές υπηρεσίες που ανέπτυξαν οι

Alexandris et al. (2004a), υποστηρίζοντας

παράλληλα πως και οι πέντε διαστάσεις

της ποιότητας υπηρεσιών προβλέπουν την

ανάπτυξη επώνυμης εταιρίας.

Προσπάθειες για την μελέτη της ποιότητας

υπηρεσιών πραγματοποιήθηκαν όχι μόνο

στο χώρο της συμμετοχής σε αθλητικές

δραστηριότητες, αλλά και στο χώρο

τη θέασης αυτών. Οι ερευνητές Theo-

dorakis, Kambitis, Laios, & Koustelios

(2001) παρουσίασαν την κλίμακα SPORT-

SERV, μια κλίμακα είκοσι δύο θεμάτων

που ταξινομούνται σε πέντε διαστάσεις

(αξιοπιστία, ανταπόκριση, ασφάλεια,

πρόσβαση και χειροπιαστό στοιχείο)

με σκοπό την μέτρηση της ποιότητας

υπηρεσιών θεατών αθλητικών γεγονότων.

Η κλίμακα αυτή χρησιμοποιήθηκε στη

διερεύνηση της σχέσης της ποιότητας

υπηρεσι ώ ν κ α ι τ η ς ι κ α ν ο π ο ί η σ η ς

θ ε α τ ώ ν α γ ώ ν ω ν κ α λ α θ ο σ φ α ί ρ ι σ η ς

ε π α γ γ ε λ μ α τ ι κ ο ύ ε π ι π έ δ ο υ ( T h e o d o -

r a k i s e t a l , 2 0 0 1 ) , σ τ η ν π ρ ό β λ ε ψ η , μ ε

β ά σ η τ η ν π ο ι ό τ η τ α υ π η ρ ε σ ι ώ ν , τ η ς

π ρ ό θ ε σ η ς σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά ς θ ε α τ ώ ν α γ ώ ν ω ν

ε π α γ γ ε λ μ α τ ι κ ο ύ π ο δ ο σ φ α ί ρ ο υ ( T h e o d o r a -

k i s , A l e x a n d r i s , 2 0 0 8 ; T h e o d o r a k i s , K o u s -

t e l i o s , R o b i n s o n , & B a r l a s , 2 0 0 9 ) , σ τ η

δ ι ε ρ ε ύ ν η σ η τ η ς ε π ί δ ρ α σ η ς τ η ς π ο ι ό τ η τ α ς

υ π η ρ εσιών στην πρόθεση πελατών

κέντρων άθλησης για την ανάπτυξη θετικής

προφορικής επικοινωνίας (Παπαδόπουλος,

Θεοδωράκης, Αλεξανδρής, 2004),

Έρευνες για την ποιότητα παροχής

υπηρεσιών στο χώρο των κατασκηνώσεων.

Στο διεθνή χώρο, οι Ko και Pastore (2007),

εφάρμοσαν το μοντέλο της ποιότητας

υπηρεσιών σε αθλητικές δραστηριότητες

αναψυχής (SSQRS), στο χώρο των

κατασκηνώσεων. Πιο συγκεκριμένα, θέλησαν

να διαπιστώσουν την εφαρμογή του στην

αξιολόγηση της ποιότητας υπηρεσιών των

προσφερόμενων αθλητικών προγραμμάτων

αναψυχής κατά τη διάρκεια κατασκηνωτικού

προγράμματος πανεπιστημίου σε

κεντροδυτική περιοχή των Ηνωμένων

πολιτειών. Τα αποτελέσματα της έρευνας

τους, επιβεβαίωσαν πως το μοντέλο μπορεί

να εφαρμοστεί και να αναδείξει σε σαφήνεια

την αντίληψη των πελατών για όλους

τους τομείς της ποιότητας υπηρεσιών,

προσφέροντας σημαντική ανατροφοδότηση

στους υπεύθυνους των κατασκηνώσεων και

των προγραμμάτων τους.

Παρά το γεγονός ότι η αγορά των

κατασκηνώσεων, κυρίως των παιδικών, στην

Ελλάδα αποτέλεσε τα τελευταία χρόνια μια

προσοδοφόρα και ανταγωνιστική αγορά, με

ιδιαίτερη δυναμική, περιορισμένες είναι οι

έρευνες που έχουν ασχοληθεί με θέματα που

αφορούν τη διερεύνηση παραμέτρων που

αφορούν το συγκεκριμένο «προϊόν». Έρευνες

που έχουν πραγματοποιηθεί εξέτασαν κυρίως

τα κίνητρα συμμετοχής σε καλοκαιρινές

κατασκηνώσεις (Alexandris, Kouthou-

ris, 2005), αλλά και σε κατασκηνώσεις

περιπέτειας (Κουθούρης, 2009), όπου έγινε

και μια πρώτη προσπάθεια σύνδεσης των

κινήτρων συμμετοχής με την ανάπτυξη

θετικής ανεπίσημης επικοινωνίας ως μεθόδου

προώθησης προγραμμάτων και υπηρεσιών

των κατασκηνώσεων περιπέτειας.


Σκοπός της παρούσας έρευνας αποτέλεσε:

α) η μελέτη της ποιότητας παροχής

υπηρεσιών στην Πανεπιστημιακή

κατασκήνωση του Α.Π.Θ στο Ποσείδι

Χαλκιδικής,

β) η εξέταση πιθανών διαφορών στην

ποιότητα παροχής υπηρεσιών ανάλογα με

το φύλο, την ηλικία, το επίπεδο μόρφωσης,

την οικογενειακή και επαγγελματική

κατάσταση.

Μέθοδος.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τους μήνες

Ιούνιο ως Αύγουστο του 2009. Το δείγμα

της έρευνας αποτέλεσαν κατασκηνωτές

της πανεπιστημιακής κατασκήνωσης

του ΑΠΘ, οι οποίοι παραλάμβαναν το

ερωτηματολόγιο πριν την αναχώρησή

τους από την κατασκήνωση. Μοιράστηκαν

συνολικά 400 ερωτηματολόγια και

επεστράφησαν τα 349 (ποσοστό

ανταπόκρισης 87,25%). Χρησιμοποιήθηκε

το ερωτηματολόγιο μέτρησης της

ποιότητας υπηρεσιών σε δραστηριότητες

αναψυχής των Alexandris et al l (2004a) .

Επιλέχθηκαν είκοσι έξι θέματα τα οποία

προσαρμόστηκαν στις υπηρεσίες που

παρέχονται σε μια κατασκήνωση. Οι

απαντήσεις δόθηκαν σε πενταβάθμια

κλίμακα Likert (5=συμφωνώ απόλυτα,

1=διαφωνώ απόλυτα) και οι συμμετέχοντες

στην έρευνα κλήθηκαν να δηλώσουν

κατά πόσο συμφωνούν ή διαφωνούν

με το επίπεδο παροχής υπηρεσιών που

παρείχε η κατασκήνωση. Υπήρχαν επίσης

ερωτήσεις που αφορούσαν τα δημογραφικά

χαρακτηριστικά του δείγματος.

Στατιστική ανάλυση.

Για την διαχείριση των δεδομένων

χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό

πακέτο SPSS. Πιο συγκεκριμένα

πραγματοποιήθηκαν

α) παραγοντική ανάλυση (κύριων αξόνων

– principal components) στις απαντήσεις

των συμμετεχόντων στο ερωτηματολόγιο

μέτρησης της ποιότητας υπηρεσιών σε

δραστηριότητες αναψυχής των Alexandris

et al l (2004a) .

β) ανάλυση αξιοπιστίας στα θέματα των

παραγόντων που προέκυψαν από την

παραγοντική ανάλυση,

γ) ανάλυση διακύμανσης για ανεξάρτητα

δείγματα (t-test) για την διερεύνηση των

στατιστικά σημαντικών διαφορών μεταξύ

i ) των δύο φύλων και της ποιότητας

υπηρεσιών,

δ) Ανάλυση διακύμανσης για ανεξάρτητες

μετρήσεις ως προς ένα παράγοντα

(one way Anova) για τη διερεύνηση

των στατιστικά σημαντικών διαφορών

μεταξύ των παραγόντων, της ποιότητας

υπηρεσιών και i ) την ηλικία, i i ) την

επαγγελματική κατάσταση, i i i ) το

επίπεδο μόρφωσης, iv) την οικογενειακή

κατάσταση των συμμετεχόντων στην

κατασκήνωση,

ε) Ανάλυση παλινδρόμησης μεταξύ

πρόθεσης συμμετοχής στην κατασκήνωση

και των διαστάσεων της ποιότητας

συμμετοχής.

Μεθοδολογία.Σκοπός της έρευνας.


Προκειμένου να βρεθούν οι διαστάσεις

των είκοσι έξι θεμάτων των παραγόντων

ποιότητας υπηρεσιών πραγματοποιήθηκε

διερευνητική παραγοντική ανάλυση

(κύριων αξόνων- principal components)

με ορθογώνια περιστροφή αξόνων. Από

τα αποτελέσματα φάνηκε η ύπαρξη πέντε

παραγόντων με ιδιοτιμή πάνω από 1,

που εξηγούν το 63.90% της συνολικής

διακύμανσης.

Στον πρώτο παράγοντα που εξηγούσε

το 35.10% της συνολικής διακύμανσης

είχαν υψηλές φορτίσεις (πάνω από .78)

πέντε θέματα που δηλώνουν αξιοπιστία..

Ο παράγοντας αυτός ονομάστηκε

«αξιοπιστία». Στο δεύτερο παράγοντα

που εξηγούσε το 10.28% της συνολικής

διακύμανσης είχαν υψηλές φορτίσεις (πάνω

από .78) τέσσερα θέματα που αφορούσαν το

προσωπικό.


«προσωπικό». Στον τρίτο παράγοντα

που εξηγούσε το 9.13% της συνολικής

διακύμανσης είχαν υψηλές φορτίσεις

(πάνω από .68) τα 6 θέματα που δηλώνουν

το αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα.


«αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα». Στον

τέταρτο παράγοντα που εξηγούσε το

5.08% της συνολικής διακύμανσης είχαν

υψηλές φορτίσεις (πάνω από .67) τα τρία

θέματα που δηλώνουν το χειροπιαστό

στοιχείο. Ο παράγοντας αυτός ονομάστηκε

«χειροπιαστό στοιχείο».

Το 49.9% των συμμετεχόντων της παρούσας

έρευνας αποτέλεσαν άνδρες, ενώ το 50,1%

γυναίκες. Το 51.3% των συμμετεχόντων

ανήκαν στην ηλικιακή κατηγορία

των 18-29 ετών, ενώ η πλειοψηφία

των συμμετεχόντων ήταν άγαμοι, με

ποσοστό 69.1 % (Πίνακας 2). To 42.6% του

δείγματος αποτέλεσαν φοιτητές και το 10%

επισκεπτόταν την κατασκήνωση για πρώτη

φορά. (Πίνακας 1).

ΑποτελέσματαΔημογραφικά Χαρακτηριστικά Δείγματος

Παραγοντική Ανάλυση των παραγόντων της παροχής υπηρεσιών.


Τέλος, στον πέμπτο παράγοντα που

εξηγούσε το 4.33% της συνολικής

διακύμανσης είχαν υψηλές φορτίσεις (πάνω

από .63) τέσσερα θέματα που αφορούσαν

την ανταπόκριση. Ο παράγοντας αυτός

ονομάστηκε «ανταπόκριση».

Τέσσερα θέματα (Το προσωπικό παρέχει

εξατομικευμένα προγράμματα, το

προσωπικό είναι έμπιστο, οι εγκαταστάσεις

διαμονής (σπιτάκια) είναι σε καλή

κατάσταση, οι κοινόχρηστοι χώροι είναι

καθαροί), τα οποία δε φόρτισαν σημαντικά

σε κανένα από τους παράγοντες,

διαγράφηκαν. (Πίνακας 2)


Η εσωτερική συνοχή των παραγόντων που

προέκυψαν εξετάσθηκε με τον υπολογισμό

του συντελεστή alpha του Cronbach. Οι

συντελεστές για κάθε ένα από τους τέσσερις

παράγοντες ήταν: «αξιοπιστία» α=.94,

«προσωπικό» α=.93, «αντιλαμβανόμενο

αποτέλεσμα» α=.84, «χειροπιαστό στοιχείο»

α=.81, «ανταπόκριση» α=.87. (Πίνακας 3).

Μέσοι όροι παραγόντων ποιότητας

υπηρεσιών.

Από τα αποτελέσματα της έρευνας φάνηκε

πως η διάσταση «αντιλαμβανόμενο

αποτέλεσμα» είναι αυτή που παρουσιάζει

το μεγαλύτερο μέσο όρο με 4.35, ενώ

ακολουθούν η «αξιοπιστία» με 3.82,

το «χειροπιαστό στοιχείο» με 3.79,

το «προσωπικό» με 3.59 και τέλος η

«ανταπόκριση» με 3.20 (Πίνακας 3).

Ανάλυση Αξιοπιστίας των παραγόντων της ποιότητας υπηρεσιών.


Ιεραρχική ανάλυση παλινδρόμησης

χρησιμοποιήθηκε την πρόβλεψη της

πρόθεσης συμμετοχής στην πανεπιστημιακή

κατασκήνωση στο μέλλον από τις πέντε

διαστάσεις της ποιότητας υπηρεσιών.

Από τα αποτελέσματα φάνηκε στατιστικά

σημαντική πρόβλεψη (F=32.31, p<.001,

R2=.32). Πιο συγκεκριμένα, στατιστικά

σημαντική διαφορά παρουσίασε η διάσταση

αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα (Beta=.50,

t=10.18, p<.001)

T-test μεταξύ των παραγόντων ποιότητας

παροχής υπηρεσιών και α) του φύλου, β)

ύπαρξης παιδιών.

Από τα αποτελέσματα της έρευνας φάνηκαν

στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ

των δύο φύλων μόνο στον παράγοντα

ανταπόκριση (t=-2.87, p<.05), με τις

γυναίκες να παρουσιάζουν υψηλότερο μέσο

όρο (μ.ο= 3.33) από ότι οι άνδρες (μ.ο=3.08).

Παράλληλα στατιστικά σημαντικές διαφορές

μεταξύ των κατασκηνωτών που είχαν παιδιά

και αυτών που δεν είχαν παρουσίασαν

οι παράγοντες α) αντιλαμβανόμενο

αποτέλεσμα (t=-3.03, p<.05) με τους

κατασκηνωτές που δεν έχουν παιδιά να

παρουσιάζουν μεγαλύτερο μέσο όρο (Μ.Ο=

4.41) από αυτούς που είχαν (Μ.Ο=4.21), β)

αξιοπιστία (t=6.42, p<.001), γ) χειροπιαστό

στοιχείο (t=3.50, p<.001),

δ) ανταπόκριση (t=4.70, p<.001) με

τους κατασκηνωτές που είχαν παιδιά να

παρουσιάζουν υψηλότερους μέσους όρους

(Μ.Ο=4.21, μ.ο=4.00, Μ.Ο=3.52) από ότι

όσοι δεν είχαν παιδιά (μ.ο=3.66, Μ.Ο=3.70,

Μ.Ο=3.08) αντίστοιχα.

One way Anova μεταξύ των παραγόντων

της ποιότητας παροχής υπηρεσιών και

α) των δημογραφικών στοιχείων των

κατασκηνωτών β) του αριθμού ετών που

συμμετέχουν στην κατασκήνωση.

Στατιστικά σημαντικές διαφορές βρέθηκαν

στη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της

ηλικίας των κατασκηνωτών και όλων των

παραγόντων της ποιότητας υπηρεσιών.

Πιο συγκεκριμένα, α) στον παράγοντα

αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα, (F(5,

343)= 11,57, p<.05), στατιστικά σημαντικές

Ανάλυση παλινδρόμησης μεταξύ πρόθεσης συμμετοχής και των διαστάσεων της ποιότητας συμμετοχής.


διαφορές βρέθηκαν μεταξύ της ηλικιακής

ομάδας 10 ως 17 ετών και όλων των

υπόλοιπων ηλικιακών ομάδων (18-29,

p<.001, 30-39, p<.05, 40-49, p<.001, 50+,

p<.001), με την ηλικιακή ομάδα 10 ως17 ετών

να παρουσιάζει πάντα τον υψηλότερο μέσο

όρο,

β) στον παράγοντα αξιοπιστία (F(5, 343)=

11,57, p<.001) στατιστικά σημαντικές

διαφορές βρέθηκαν i) μεταξύ της ηλικιακής

κατηγορίας 18 ως 29 ετών και όλων των

υπόλοιπων ηλικιακών ομάδων (10-17,

p<.001, 30-39, p<.001, 40-49, p<.001, και

50+, p<.001), με την ηλικιακή κατηγορία 18

ως 29 ετών να παρουσιάζει το χαμηλότερο

μέσο όρο από όλες, και ii) μεταξύ της

ηλικιακής κατηγορίας 10 ως 17ετών και των

ηλικιακών κατηγοριών 18-29 (p<.001), 40-49

(p<.001) και 50+ (p<.001), με την ηλικιακή

κατηγορία 10 ως 17 ετών να παρουσιάζει τον

υψηλότερο μέσο όρο,

γ) στον παράγοντα χειροπιαστό στοιχείο

(F(5, 343)= 18.55, p<.001), στατιστικά

σημαντικές διαφορές βρέθηκαν μεταξύ της

ηλικιακής κατηγορίας 18 ως 29 ετών και των

ηλικιακών κατηγοριών 10-17 (p<.001), 30-

39 (p<.05) και 50+ (p<.001), με την ηλικιακή

ομάδα 18 ως 29 ετών να παρουσιάζει το

χαμηλότερο μέσο όρο,

δ) στον παράγοντα προσωπικό (F(5, 343)=

10.44, p<.001), στατιστικά σημαντικές


κατηγορίας 18 ως 29 ετών και των ηλικιακών

κατηγοριών 10-17 (p<.001) και 30-39 (p<.05)

με την ηλικιακή ομάδα 18 ως 29 ετών να

παρουσιάζει το χαμηλότερο μέσο όρο, και

τέλος ε) στον παράγοντα ανταπόκριση (F(5,

343)= 9.90, p<.001), στατιστικά σημαντικές


κατηγορίας 18 ως 29 ετών και των ηλικιακών

κατηγοριών 10-17 (p<.05), 30-39 (p<.001) και

50+ (p<.05), με την ηλικιακή ομάδα 18 ως 29

ετών να παρουσιάζει το χαμηλότερο μέσο

όρο.

Στατιστικά σημαντικές διαφορές

βρέθηκαν επίσης μεταξύ της ιδιότητας

-επαγγελματικής κατάστασης των

κατασκηνωτών και όλων των παραγόντων

της ποιότητας υπηρεσιών. Έτσι, α) στον

παράγοντα αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα,

(F(4, 338)= 15.56, p<.001), στατιστικά

σημαντικές διαφορές βρέθηκαν μεταξύ

μαθητών και δημοσίων υπαλλήλων

(p<.001), ιδιωτικών υπαλλήλων-ελευθέρων

επαγγελματιών (p<.001) και φοιτητών

(p<.001), με τους μαθητές να παρουσιάζουν

τον υψηλότερο μέσο όρο,

β) στον παράγοντα αξιοπιστία (F(4, 338)=

77.50, p<.001), στατιστικά σημαντικές

διαφορές παρουσιαστήκαν μεταξύ i)

μαθητών και δημοσίων υπαλλήλων

(p<.001), ιδιωτικών υπαλλήλων-ελευθέρων

επαγγελματιών (p<.001) και φοιτητών

(p<.001), με τους μαθητές να παρουσιάζουν

τον υψηλότερο μέσο όρο, και ii) μεταξύ

φοιτητών και όλων των υπόλοιπων

κατηγοριών (μαθητών p<.001, ιδιωτικών

υπαλλήλων-ελευθέρων επαγγελματιών

p<.001, δημοσίων υπαλλήλων p<.001, και

συνταξιούχων p<.001), με τους φοιτητές να

παρουσιάζουν το χαμηλότερο μέσο όρο.

γ) στον παράγοντα χειροπιαστό στοιχείο

(F(4, 338)= 17.98, p<.001), στατιστικά

σημαντικές διαφορές βρέθηκαν μεταξύ i)

των φοιτητών και των μαθητών (p<.001),

των δημοσίων υπαλλήλων (p<.05) και των

συνταξιούχων (p<.05), με τους φοιτητές να

παρουσιάζουν το χαμηλότερο μέσο όρο και

ii) μεταξύ των μαθητών και των ιδιωτικών

υπαλλήλων (p<.001) με τους μαθητές να

παρουσιάζουν τον υψηλότερο μέσο όρο,

δ) στον παράγοντα προσωπικό (F(4, 338)=


11.37, p<.001) στατιστικά σημαντικές

διαφορές βρέθηκαν μεταξύ i) φοιτητών και

των μαθητών (p<.001) και των δημόσιων

υπαλλήλων (p<.05), με τους φοιτητές να

παρουσιάζουν το χαμηλότερο μέσο όρο,

και ii) μεταξύ μαθητών και ιδιωτικών

υπαλλήλων (p<.05), με τους μαθητές να

παρουσιάζουν υψηλότερο μέσο όρο,

και τέλος ε) στον παράγοντα ανταπόκριση

(F(4, 338)= 12.26, p<.001), στατιστικά

σημαντικές διαφορές βρέθηκαν μεταξύ

των φοιτητών και όλων των υπόλοιπων

κατηγοριών (μαθητές p<.05, δημόσιων

υπαλλήλων p<.001, ιδιωτικών υπαλλήλων-

ελεύθερων επαγγελματιών p<.05 και

συνταξιούχων p<.05), με τους φοιτητές να

παρουσιάζουν το χαμηλότερο μέσο όρο.

Η οικογενειακή κατάσταση παρουσίασε

στατιστικά σημαντικές διαφορές με τους

παράγοντες αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα,

(F(2, 346)= 7.80, p<.001), αξιοπιστία (F(2,

346)= 14.31, p<.001), χειροπιαστό στοιχείο

(F(2, 346)= 5.13, p<.001) και ανταπόκριση

(F(2, 346)= 9,68, p<.001). Πιο συγκεκριμένα,

στους παράγοντες αξιοπιστία, ανταπόκριση

και χειροπιαστό στοιχείο στατιστικά

σημαντικές διαφορές υπήρξαν μεταξύ

έγγαμων και άγαμων (p<.001, p<.001, p<.05

αντίστοιχα) οι έγγαμοι παρουσίασαν τον

υψηλότερο μέσο όρο, ενώ αντίθετα στον

παράγοντα αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα

(p<.05) οι άγαμοι ήταν αυτοί που

παρουσίασαν τον υψηλότερο μέσο όρο.

Τέλος, στατιστικά σημαντικές διαφορές

εντοπίστηκαν ανάμεσα στους παράγοντες

αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα, (F(5,

345)= 5.21, p<.05), αξιοπιστία (F(5, 345)=

25.44, p<.001), χειροπιαστό στοιχείο (F(5,

345)= 12.80, p<.001) και ανταπόκριση (F(5,

345)= 7.39, p<.001) και στον αριθμό ετών

συμμετοχής στην κατασκήνωση. Στατιστικά

σημαντικές διαφορές παρουσιάστηκαν

στους παράγοντες αντιλαμβανόμενο

αποτέλεσμα και αξιοπιστία μεταξύ αυτών

που για πρώτη φορά επισκέπτονταν

την κατασκήνωση και αυτών που

ήταν κατασκηνωτές για 6 ως 10 έτη

(p<.05 και p<.001 αντίστοιχα), με τους

παλαιότερους κατασκηνωτές (6-10 έτη)

να παρουσιάζουν υψηλότερο μέσο όρο.

Διαφορές εντοπιστήκαν επίσης στους

παράγοντες αξιοπιστία, χειροπιαστό

στοιχείο και ανταπόκριση μεταξύ των νέων

κατασκηνωτών και των κατασκηνωτών που

βρίσκονταν στην κατασκήνωση για 11και

άνω έτη (p<.001, p<.05, p<.05 αντίστοιχα) με

τους παλαιότερους κατασκηνωτές (11 έτη και

άνω) να παρουσιάζουν και εδώ υψηλότερο

μέσο όρο.

Σ τ ο ν π α ρ ά γ ο ν τ α α ξ ι ο π ι σ τ ί α σ τ α τ ι σ τ ι κ ά

σ η μ α ν τ ι κ ή δ ι α φ ο ρ ά π α ρ ο υ σ ι ά σ τ η κ ε

ε π ί σ η ς μ ε τ α ξ ύ τ ω ν κ α τ α σ κ η ν ω τ ώ ν π ο υ

έ ρ χ ο ν τ α ν σ τ η ν κ α τ α σ κ ή ν ω σ η α π ό 2 ω ς

5 έ τ η κ α ι α υ τ ώ ν π ο υ έ ρ χ ο ν τ α ν σ τ η ν

κ α τ α σ κ ή ν ω σ η 6 ω ς 1 0 έ τ η ( p < . 0 0 1 )

κ α ι 1 1 κ α ι ά ν ω έ τ η ( p < . 0 0 1 ) , μ ε τ ο υ ς

κ α τ α σ κ η ν ω τ έ ς τ ω ν 2 ω ς 5 ε τ ώ ν ν α

π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο υ ν χ α μ η λ ό τ ε ρ ο μ έ σ ο ό ρ ο .

ΣυζήτησηΟι κατασκηνώσεις στην Ελλάδα αποτελούν

ένα ιδιαίτερο προϊόν αθλητικής αναψυχής,

καθώς, ως επί το πλείστον, συνδυάζουν τις

«παραδοσιακές Ελληνικές καλοκαιρινές

διακοπές», με την κοινωνικοποίηση

και τη συμμετοχή σε ψυχαγωγικές και

αθλητικές δραστηριότητες. Παρά την

ιδιαίτερη δυναμική του συγκεκριμένου

προϊόντος, είναι λίγες οι έρευνες που έχουν

πραγματοποιηθεί στο χώρο αυτό στην

Ελλάδα.


Οι διαφορές που υπάρχουν, κυρίως στα

προσδοκώμενα αποτελέσματα, μεταξύ

όσων αγοράζουν το προϊόν «κατασκήνωση»

σε σχέση με αυτούς που αγοράζουν το

προϊόν «γυμναστήριο» είναι πολλές,

ωστόσο μπορούμε να διαπιστώσουμε και

αρκετά κοινά στοιχεία. Τα αποτελέσματα

της παρούσας έρευνας συμφώνησαν με

τα αποτελέσματα της έρευνας των Alex-

andris et al (2004) στη διερεύνηση της

ποιότητας υπηρεσιών σε γυμναστήρια,

καθώς επιβεβαίωσαν και τους πέντε

παράγοντες (αξιοπιστία, χειροπιαστό

στοιχείο, ανταπόκριση, προσωπικό και

αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα) που οι

ερευνητές παρουσίασαν. Μάλιστα, η

παρούσα έρευνα ανέδειξε τον παράγοντα

αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα ως τον

παράγοντα που παρουσίασε τον υψηλότερο

μέσο όρο μεταξύ όλων, γεγονός που

συμφωνεί και επιβεβαιώνει την άποψη των

Alexandris et al (2004a) πως ο παράγοντας

του αντιλαμβανόμενου αποτελέσματος

αποτελεί μια πολύ σημαντική παράμετρο

στη μέτρηση της ποιότητας υπηρεσιών στο

χώρο των αθλητικών υπηρεσιών, η οποία

μπορεί να συνεισφέρει και να βελτιώσει

πολλά από τα υπάρχοντα μοντέλα. Το

αντιλαμβανόμενο αποτέλεσμα, αποτέλεσε

παράλληλα τη μοναδική διάσταση η οποία

συνέβαλε στην πρόβλεψη της μελλοντικής

συμμετοχής στην κατασκήνωση σε σχέση με

τις υπόλοιπες παραμέτρους της ποιότητας

υπηρεσιών.

Ο υψηλός μέσος όρος (4.35) που

συγκέντρωσε η διάσταση αυτή δείχνει πως

οι συμμετέχοντες εκπλήρωσαν σε μεγάλο

βαθμό τους στόχους που είχαν όταν ήρθαν

στην κατασκήνωση. Ωστόσο, ο χαμηλός

μέσος όρος της διάστασης ανταπόκριση

δείχνει πως πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη

έμφαση σε θέματα που αφορούν την

ανταπόκριση των υπευθύνων σχεδιασμού

προγραμμάτων και λειτουργίας της

κατασκήνωσης σε θέματα που αφορούν

τα προβλήματα που παρουσιάζονται στην

κατασκήνωση, καθώς και τις επισημάνσεις

και προτάσεις των κατασκηνωτών. Μάλιστα,

καθώς η διάσταση προσωπικό ήταν αυτή

που συγκέντρωσε το δεύτερο χαμηλότερο

μέσο όρο, μετά τη διάσταση ανταπόκριση,

ίσως το θέμα της εκπαίδευσης του

προσωπικού θα πρέπει να αντιμετωπιστεί

παράλληλα με την δυνατότητα των

στελεχών της κατασκήνωσης να

αντιλαμβάνονται καλύτερα τις ανάγκες των

κατασκηνωτών.

Η διερεύνηση της ποιότητας αθλητικών

υπηρεσιών που έχουν πραγματοποιηθεί από

Έλληνες ερευνητές έχει πραγματοποιηθεί

με βάση διάφορα μοντέλα, τόσο στις

υπηρεσίες που αφορούν συμμετοχή

(SERVUAL από τους Alexandris et al, 2004;

Kouthouris & Alexandris, 2005; Κώστα και

συν, 2003; SSQRS από τους Alexandris et al,

2004) όσο και σε υπηρεσίες που αφορούν

τη θέαση (SPORTSERV από τους Theodo-

rakis et al, 2001; Τheodorakis, Alexandris,

2008; Theodorakis et al, 2009; Theodorakis,

N., Goulimaris, D., Gargalianos, D., 2003;

Παπαδόπουλος, Θεοδωράκης, Αλεξανδρής,

2004; Choo, 1998, από τους Τσίτσκαρη και

συν, 2007, Τσίτσκαρη και συν, 2008). Το

γεγονός αυτό όμως δεν καθιστά δυνατή

τη σύγκριση των αποτελεσμάτων των

ανωτέρων ερευνών, με τα αποτελέσματα

της παρούσας έρευνας, καθώς πρόκειται

για διαφορετικά είδη υπηρεσιών

(συμμετοχή- θέαση), αλλά και υπηρεσίες με

διαφορετικούς στόχους.


Επιπρόσθετα οι «πελάτες» της συγκεκριμένης κατασκήνωση, αν και εν δυνάμει θα μπορούσαν να αποτελέσουν πελάτες γυμναστηρίων, ωστόσο, στην παρούσα έρευνα έχουν επιλέξει ένα προϊόν, όπου προσφέρει αθλητικές δραστηριότητες αψαψυχικού περιεχομένου, σε υπαίθριο περιβάλλον, οι οποίες δεν μπορούν να συγκριθούν με τις αθλητικές δραστηριότητες κλειστού χώρου που προσφέρονται σε γυμναστήρια. Ωστόσο, τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς δίνουν μια εικόνα των υπηρεσιών ενός ιδιαίτερου «μικρόκοσμου», αυτού της κατασκήνωσης και μάλιστα, μιας κατασκήνωσης που ως επί το πλείστον απευθύνεται σε ενηλίκους και όχι παιδικής, όπως οι περισσότερες καλοκαιρινές κατασκηνώσεις στην Ελλάδα. Έτσι λοιπόν, σημαντικό εύρημα αποτελούν τα στοιχεία τα οποία αφορούν τις διαφορές στην αντίληψη των παραγόντων της ποιότητας υπηρεσιών σε σχέση με την ηλικία των κατασκηνωτών. Και στους πέντε παράγοντες της ποιότητας υπηρεσιών η ηλικιακή κατηγορία 18 ως 29 ετών είναι αυτή που παρουσιάζει στατιστικά σημαντικές διαφορές από τις υπόλοιπες ηλικίας, δίνοντας μάλιστα τους χαμηλότερους μέσους όρους σε όλους τους παράγοντες. Αν μάλιστα αναλογιστούμε πως σε αυτή την ηλικιακή ομάδα περιλαμβάνεται το κατ’ εξοχήν ποσοστό των φοιτητών τότε, ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξέταση των ηλικιακών διαφοροποιήσεων σε σχέση με τα αποτελέσματα της αντίληψης της ποιότητας υπηρεσιών με βάση την ιδιότητα των κατασκηνωτών. Οι φοιτητές είναι αυτοί που παρουσιάζουν τους χαμηλότερους μέσους όρους στους τέσσερις από τους πέντε παράγοντες (αξιοπιστία, χειροπιαστό στοιχείο, προσωπικό, ανταπόκριση). Φαίνεται λοιπόν, πως η ηλικιακή κατηγορία

18 ως 29 ετών, η οποία περιλαμβάνει και το μεγαλύτερο ποσοστό των φοιτητών, είναι η λιγότερο ικανοποιημένη από τις υπηρεσίες που προσφέρει η κατασκήνωση. Μάλιστα, καθώς το ποσοστό των φοιτητών της έρευνας ανέρχεται στο 42.6%, γίνεται φανερό πως ο φορέας διαχείρισης της κατασκήνωσης πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη και να αναπροσαρμόσουν θέματα που αφορούν την ανταπόκριση και την αξιοπιστία, παράγοντες που σημείωσαν τους χαμηλότερους μέσους όρους (μ.ο 2.89 & 3.20 αντίστοιχα). Μάλιστα, οι ίδιοι παράγοντες σημείωσαν τους χαμηλότερους μέσους όρους και στην ηλικιακή κατηγορία 18 ως 29 ετών (Μ.Ο 2.6 & 3.25 αντίστοιχα). Γίνεται λοιπόν φανερό από τα ανωτέρω πως ο φορέας διαχείρισης της Πανεπιστημιακής κατασκήνωσης θα πρέπει να εξετάσει τα αποτελέσματα που αφορούν τις ομάδες της ηλικιακής κατηγορίας 18 ως 29 ετών και των φοιτητών, οι οποίες, ενώ αποτελούν το σημαντικότερο ποσοστό των κατασκηνωτών, ωστόσο βαθμολόγησαν με τα χαμηλότερα ποσοστά την ποιότητα των υπηρεσιών που έλαβαν στην κατασκήνωση. Η ανάληψη δράσεων που θα αφορούν θέματα τα οποία θα σχετίζονται ιδιαίτερα με την ανταπόκριση στις ανάγκες των δύο αυτών ηλικιακών κατηγοριών, αλλά και την γενικότερα με την αξιοπιστία του προγράμματος, είναι ιδιαίτερα σημαντική, για να διατηρηθεί το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών στους στόχους που έχει η θέσει η Πανεπιστημιακή κατασκήνωση. Μελλοντικά, μια μελέτη η οποία θα διερευνούσε τις προσδοκίες των κατασκηνωτών φτάνοντας στην κατασκήνωση αλλά και κατά την αποχώρησή τους από αυτή, θα μπορούσε να δώσει περισσότερα δεδομένα ο φορέας διαχείρισης της Πανεπιστημιακής κατασκήνωσης στην προσπάθεια της αναβάθμισής της

γενικότερα.


Αλεξανδρής, Κ. (2006). Αρχές Μάνατζμεντ και Μάρκετινγκ Οργανισμών και Επιχειρήσεων Αθλητισμού και Αναψυχής. Σελ:194. Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Χριστοδουλίδη.Alexandris, K., Douka, S., Papadopoulos, P., Kaltsatou, A. (2008). Testing the role of ser-vice quality on the development of brand associations and brand loyalty. Managing Service Quality, 239-254.Alexandris, A, Kouthouris, C. (2005). Personal incentives for participation in summer chil-dren’s camps: investigating their relation-ships with satisfaction and loyalty. Manag-ing Leisure. 39–53.Alexandris, K., Zahariadis, P, Tsorbatzoudis,C. and Grouios, G. (2004a) An empirical inves-tigation In to the role of the outcome dimen-sion in measuring perceived service quality in a health club context, International Jour-nal of Sport Management, 281–294.Alexandris, K., Zahariadis, P, Tsorbatzoudis,C. and Grouios, G. (2004b) An empirical inves-tigation of the relationships among service quality, customer satisfaction and psycholog-ical commitment in a health club context, Eu-ropean Sport Management Quarterly, 36–52.Brady, M. K. and Cronin, J. Jr. (2001) Some new thoughts on conceptualizing perceived service quality: A hierarchical approach, Journal of Marketing, 65, 34–49.Crompton, J.L., MacKay, K.J., Fesenmaier, D.R. (1991). Identifying Dimersions of Service Quality in Public Recreation. Journal of Park and Recreation Administration. 15-27.Holbrook, M.B., Corfman, K.P. (1985). Quality and Value in the Consumption Experience: Phaldrus Rides Again, in Perceived Quality, J.Jacoby and J. Olson (eds.), Lexington, Mas-sachusetts: Lexington Books, 31-57. In Cromp-ton, J.L., MacKay, K.J., Fesenmaier, D.R. (1991). Identifying Dimersions of Service Quality in Public Recreation. Journal of Park and Recrea-tion Administration. 15-27.Κουθούρης, Χ. (2008). Διερεύνηση των Κινήτρων Συμμετοχής σε Παιδικές Κατασκηνώσεις «Περιπέτειας» και η Σημασία

τους στο Μάρκετινγκ των Αντίστοιχων Οργανισμών. Διοίκηση Αθλητισμού & Αναψυχής, 4-22.Ko, Y.J., Pastore D.L. (2005). A hierarchical model of service quality for the recreational sport industry. Sport Marketing Quarterly, 84-97.Ko, Y.J., Pastore D.L. (2007). An Instrument to Assess Customer perceptions of Service Qual-ity and Satisfaction in Campus Recreation Programs. Recreational Sports Journal, 34-42.Παπαδόπουλος, Π., Θεοδωράκης, Ν.Δ., Αλεξανδρής, Κ. (2004). Αντιλαμβανόμενη Ποιότητα Υπηρεσιών σε Γυμναστήρια: Διερεύνηση της Σχέσης με τη Θετική Προφορική Επικοινωνία. Διοίκησης Αθλητισμού και Αναψυχής. 30-40.Πανελλήνια Ένωση Λειτουργών Παιδικών Κατασκηνώσεων. (2007). http://www.pelk.grParasuraman, A., Berry, L.L., Zeithaml, V.A. (1991). Refinement and Reassessment of the Servqual Scale, Journal of Retailing. 420-450.Parasuraman, A., Zeithaml, V.A., Berry, L.L.( 1988). Serqual: A Multiple-item Scale for measuring Consumer Perceptions of service quality. Journal of Retailing, 12-40.Theodorakis, N.D., Alexandris, K., (2008). Can service quality predict spectators’ behavioral intentions in professional soccer? Managing Leisure, 162-178.Theodorakis, N., Goulimaris, D. & Gargalianos, D. (2003). The relationship between service quality and behavioural intentions for spec-tators at traditional dance performances in Greece. World Leisure Journal, 55-63.Theodorakis, N., Kambitis, C., Laios, A. and Koustelios, A. (2001) Relationships between measures of service quality and satisfaction in professional sports. Managing Service Quality, 431–438.Theodorakis, N.D., Koustelios, A., Robinson, L., Brlas, A. (2009). Moderating role of team identification on the relationship between service quality and repurchase intentions among spectators of professional sports. Managing Service Quality, 19, (4), 456-473.



αθλητισμός, περιβαλλοντική ενημερότητα, ισότιμη πρόσβαση, κοινωνικό δικαίωμα, κοινωνική ένταξη, ενσωμάτωση


Οι αποφάσεις και οι οδηγίες των υπερεθνικών και διεθνικών οργανισμών για την προστασία των Ατόμων με Αναπηρίες (ΑμεΑ) οδήγησαν στην προσαρμογή των εθνικών θεσμών και νόμων. Η ευρύτερη ερμηνεία της ίσης ευκαιρίας περιλαμβάνει το δικαίωμα αξιοποίησης όλων των δραστηριοτήτων που προσφέρονται στο σύνολο της κοινωνίας συμπεριλαμβανομένου και του αθλητισμού που αποτελεί μέσο κοινωνικής αγωγής. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν, η παρουσίαση της εξέλιξης του θεσμικού και νομικού πλαισίου και η βιβλιογραφική ανασκόπηση της ωφελιμότητας της συμμετοχής σε προσαρμοσμένα προγράμματα αθλητισμού. Η προσαρμογή του περιβάλλοντος και των χώρων αναψυχής με τρόπο φιλικό και προς τα ΑμεΑ προσφέρει ως ανταποδοτικό όφελος

την κοινωνική αποδοχή ή τουλάχιστον την κοινωνική ανοχή στο διαφορετικό. Οι έρευνες απέδειξαν ότι η ενασχόληση των ΑμεΑ με τον αθλητισμό βελτιώνει τη φυσική κατάσταση και αναπτύσσει τις κοινωνικές δεξιότητες στους τομείς της επικοινωνίας και της πολιτισμικής δημιουργίας. Παρόλη τη θεσμική παρότρυνση διαπιστώνεται μια καθυστέρηση στην ανάπτυξη και εφαρμογή προσαρμοσμένων προγραμμάτων αναψυχής, εξαιτίας της έλλειψης ειδικού προσωπικού, κονδυλίων και μη συνειδητοποίησης από τους ΑμεΑ του ευεργετικού ρόλου του αθλητισμού στην κοινωνική τους εξέλιξη. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας μπορούν να αξιοποιηθούν ως βάση για το σχεδιασμό προσαρμοσμένων προγραμμάτων υπαίθριων δραστηριοτήτων αναψυχής και αθλητισμού σε κοινόχρηστους χώρους.

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ

ΣΕ ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ(βιβλιογραφική έρευνα)

Αναστασία Γκουβατζή, Γιώργος Κώστα, Θεόφιλος Πυλιανίδης & Κωνσταντίνος Μάντης

Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού,

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Περίληψη


Decisions and guidelines of supranational and international organizations for disabled people protection led to the adaption of national institu-tions and laws. The aspect of equal opportunities includes the right to exploit all activities that are offered to society and the use sports as a pathway for social education. The purpose of this study is the presentation, of institutional and legal frame evolution on disabled people access in sport and recreation and the literature documentation about benefits of outdoor activities participation. It is obvious that the friendly-oriented adaptation of environment and recreation areas for disabled peo-ple offers a reciprocal benefit the social acceptance

or social tolerance to diversity at least. Researches have substantiated that when disabled people oc-cupy themselves with sports they improve fitness and develop social skills in the communication and cultural creation sectors. Despite institutional encouragement, a delay in the development and implementation of special programs is realized due to the lack of specialized staff, funds and non-awareness of the disabled people for the beneficial role of sports and recreation in their social devel-opment. The results of present research could be utilized as base for adapted programs planning for outdoor and recreation sport activities in com-munal areas.

Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες λόγω της νεωτερικής κοινωνικής τους οργάνωσης, οδηγήθηκαν στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων που στην παλαιότερη βιομηχανική οργάνωση της κοινωνίας αντιμετωπίζονταν ως ατομικά-οικογενειακά. Αποτέλεσμα αυτής της νέας αντίληψης ήταν να αναζητηθεί ο σεβασμός στη διαφορετικότητα των ανθρώπων και η διεύρυνση του κοινωνικού συνόλου και της δημοκρατίας στο σύνολο των πληθυσμών. Οι αναπτυγμένες κοινωνίες και οι Διεθνείς Οργανισμοί αναγνωρίζουν τα Άτομα με Αναπηρίες (ΑμεΑ) ως κοινωνική ομάδα με τα δικά της χαρακτηριστικά και γι αυτό ενδιαφέρθηκαν

για τη δημιουργία ειδικών προστατευτικών θεσμών αντίστοιχων με τους θεσμούς για την προστασία άλλων ευάλωτων ομάδων. Το δικαίωμα της παιδείας και του αθλητισμού επεκτάθηκε σε ομάδες που στο παρελθόν οι τοπικές κοινωνίες τις αντιμετώπιζαν ως περιθωριακές. Οι θεσμικές και νομοθετικές ρυθμίσεις οδήγησαν στη βελτίωση των συνθηκών φοίτησης μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στις δύο βαθμίδες της εκπαίδευσης -πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια- και διαμόρφωσαν τις προϋποθέσεις πρόσβασης τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (Νόμος 3699/2008).

INSTITUTIONAL FRAME AND BENEFIT OF DISABLED PEOPLE PARTICIPATION IN OUTDOOR AND RECREATION ACTIVITIES

(literature review)Anastasia Gkouvatzi, George Costa, Theofilos Pilianidis & Konstantinos Mantis,

Department of Physical Education & Sport Sciences, Democritus University of Thrace

Abstract

sports, environmental awareness, equal access, social integration, inclusion

KEY WORDS

Εισαγωγή


Ο αθλητισμός αποτελεί οργανικό κομμάτι της

εκπαίδευσης και του πολιτισμού. Σύμφωνα με

την παραδοσιακή προσέγγιση ο λατινικός όρος

recreation (αναψυχή) περιγράφεται ως μια

διαδικασία η οποία αναστηλώνει, αναζωογονεί

και αποκαθιστά την υγεία. (Αυθίνος, 1998).

Το κεντρικό σημείο της αναψυχής δεν είναι

το είδος των δραστηριοτήτων, η ποιότητα

των εγκαταστάσεων ή η καταλληλότητα των

προγραμμάτων, αλλά το τελικό συναίσθημα

των συμμετεχόντων (Gold, 1979).

Για τη Χρόνη (2001) ο «αθλητισμός αναψυχής»

αποβλέπει εκτός από τη βελτίωση της

ικανότητας της αθλητικής απόδοσης, στην

ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη διαχείριση του

στρες της καθημερινής ζωής, τη ρύθμιση του

σωματικού βάρους, τη βελτίωση της διάθεσής

του, τη βελτίωση των λειτουργιών του σώματός

του, την αντίσταση προς τη διαδικασία του

γήρατος και τέλος τη δημιουργία και ανάπτυξη

κοινωνικών σχέσεων.

Σκοπός Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να

παρουσιάσει το νομικό και θεσμικό πλαίσιο

που επιτρέπει την οργάνωση των υπαίθριων

αθλητικών δραστηριοτήτων αναψυχής ώστε

σε συνδυασμό με τη διεθνή εμπειρία και τα

αποτελέσματα των αντίστοιχων ερευνών, να

αναδειχθούν τα κοινωνικά και ειδικά οφέλη

στην κοινωνική ενσωμάτωση των ΑμεA.

Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας μπορούν

να αξιοποιηθούν ως βάση για το σχεδιασμό

προσαρμοσμένων προγραμμάτων υπαίθριων

δραστηριοτήτων αναψυχής και αθλητισμού σε

κοινόχρηστους χώρους, σε όλες τις βαθμίδες

εκπαίδευσης.

Στόχοι της εργασίας ήταν η παρουσίαση

της εξέλιξης του θεσμικού και νομικού

πλαισίου και η αξιολόγηση των ερευνών

των προγραμμάτων εφαρμογής αθλητικών

δραστηριοτήτων αναψυχής με συμμετοχή

μαθητών και φοιτητών ΑμεA.

Νομικό και Θεσμικό πλαίσιοΔιεθνές Νομικό

και Θεσμικό ΠλαίσιοΟ Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για να διαμορφώσει συνθήκες ισότιμης πρόσβασης στον αθλητισμό και την αναψυχή των ΑμεΑ, ανέπτυξε το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο που εξειδικεύτηκε με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Δράσης (δεκαετία 1982-1992) , τους Πρότυπους Κανόνες (1993) και τη Συνθήκη των Δικαιωμάτων των Αμεα (2007) . Τα Ενωμένα Έθνη θέλοντας να επεκτείνουν την εφαρμογή της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σε ομάδες που μειονεκτούσαν κοινωνικά τη δεκαετία 1982-1992 προχώρησε με το παγκόσμιο πρόγραμμα Δράσης στην καταγραφή των αιτίων του κοινωνικού αποκλεισμού αυτών των ομάδων. Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Δράσης συμπεριέλαβε και πιλοτικά προγράμματα παρέμβασης ώστε να αξιολογηθούν και να ιεραρχηθούν οι παράγοντες που επέτρεπαν τη διατήρηση της ανισότητας και τον περιορισμό των δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Με βάση τα αποτελέσματα του Προγράμματος Δράσης θεσπίστηκαν οι Πρότυποι Κανόνες οι οποίοι είναι από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Δεκαετίας των ΑμεΑ 1982-1992 και αντιπροσωπεύουν την ηθική και πολιτική δέσμευση των Κυβερνήσεων έτσι ώστε τα Κράτη Μέλη να λάβουν μέτρα για να επιτύχουν την εξίσωση των ευκαιριών για τα ΑμεΑ.Με βάση τον 10ο και 11ο Κανόνα του 2ου κεφαλαίου των Πρότυπων Κανόνων, τα Κράτη Μέλη πρέπει να λάβουν μέτρα ώστε τα άτομα με ειδικές ανάγκες να αποκτήσουν ίσες ευκαιρίες συμμετοχής στον πολιτισμό, στην αναψυχή και στον αθλητισμό . Τα Κράτη Μέλη ανέλαβαν την υποχρέωση να διαμορφώσουν τους χώρους που διεξάγονται αυτές οι δραστηριότητες, να απασχολούν κατάλληλα καταρτισμένο υποστηρικτικό προσωπικό, να διαθέτουν προσαρμοσμένα προγράμματα φυσικής αγωγής και προσβάσιμο σύστημα


πληροφόρησης προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες

ανάγκες τους, ώστε να επιτρέψουν στους ΑμεΑ

την άσκηση του δικαιώματος της ίσης ευκαιρίας

στον αθλητισμό και την αναψυχή.

Η σοβαρότητα της προσπάθειας για την επίτευξη

του στόχου για συμμετοχή στον αθλητισμό, την

αναψυχή και την παροχή ίσων ευκαιριών στους

ΑμεΑ γίνεται εμφανής με την πρωτοβουλία

του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν,

για δημιουργία ειδικής ομάδας εργασίας

επιφορτισμένης με την ευθύνη κατάθεσης

προτάσεων για την χρήση των σπορ ως εργαλείο

για την ανάπτυξη.

Υιοθετώντας το πνεύμα της Συνθήκης για τα δικαιώματα των ΑμεΑ του ΟΗΕ οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) προτείνουν μια ενεργή παρέμβαση στα πλαίσια αντιμετώπισης του προβλήματος της ενσωμάτωσης των μειονοτήτων στις τοπικές κοινωνίες. Ορίζεται το 2003 ως ευρωπαϊκό έτος για τα άτομα με αναπηρίες όπου η ΕΕ ώθησε νέες πολιτικές για την παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους τους ευρωπαίους πολίτες άρα και τους ΑμεΑ. Με την με αριθ. 291/2003 Απόφαση ανακηρύχθηκε το 2004 ως ευρωπαϊκό έτος εκπαίδευσης μέσω του αθλητισμού. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο στο πλαίσιο της προώθησης μιας ποιοτικής εκπαίδευσης:

1. αναγνωρίζει τις παιδευτικές αξίες του αθλητισμού και τονίζει το ρόλο του

αθλητισμού στη διαμόρφωση ταυτότητας και προώθησης της ισότητας των δύο φύλων, υπογραμμίζοντας ειδικότερα ότι είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν τον εθελοντισμό με την υποστήριξη της Κοινότητας.

2. εκτιμά ότι οι αθλητικές δραστηριότητες μπορούν να έχουν παιδαγωγική αξία που

συμβάλει στην ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών (Ψήφισμα του Συμβουλίου και των υπουργών υγείας, 1999) και θεωρεί ότι η τακτική άσκηση βελτιώνει την ψυχική και σωματική υγεία και μπορεί να συμβάλει θετικά στη διαδικασία μάθησης.

3. υπογραμμίζει την εκπαιδευτική και κοινωνική αξία του αθλητισμού: στην

κατάρτιση του ατόμου, στην καταπολέμηση

του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και στη χρησιμοποίηση του αθλητισμού στους τομείς της εκπαίδευσης και της νεολαίας.

4. υποστηρίζει την άποψη ότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα ιδρύματα κατάρτισης

όλων των βαθμίδων θα πρέπει να κάνουν πληρέστερη χρήση των ευκαιριών που προσφέρει ο αθλητισμός για ενίσχυση της διεθνούς κινητικότητας και των πολιτισμικών ανταλλαγών.

5. Και καλείται η Επιτροπή σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, να σχεδιάσει μια

συνεκτική προσέγγιση για την αξιοποίηση των εκπαιδευτικών δυνατοτήτων που προσφέρει ο αθλητισμός.Το 2007 , ορίστηκε ως Ευρωπαϊκό Έτος Ίσων Ευκαιριών για όλους με σκοπό την προώθηση πρωτοβουλιών ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για την καταπολέμηση νοοτροπιών και συμπεριφορών που προκαλούν διακρίσεις και την ενημέρωση του κόσμου για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το νόμο. Η ΕΕ με τη Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών στο θέμα «Η ισότητα ευκαιριών και ο αθλητισμός» περιγράφει στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον αθλητισμό και τη συμμετοχή σε μορφές οργανωμένης αθλητικής δραστηριότητας, ως δράσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση κάθε είδους διακρίσεων (ηλικίας, φύλου, ειδικών αναγκών, φυλής, θρησκείας, γενετήσιου προσανατολισμού) και ανισοτήτων στο χώρο του αθλητισμού και στην

ευρύτερη κοινωνία. Η αθλητική δραστηριότητα

όλων μπορεί να προάγει κοινωνικές αξίες,

όπως η συνεργασία, η ανεκτικότητα και η

αλληλεγγύη.

Με πρωτοβουλίες όπως: τον ορισμό του έτους

2008 σε Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού

Διαλόγου και του 2010 ως Ευρωπαϊκό Έτος

κατά της φτώχειας και του κοινωνικού

αποκλεισμού, η ΕΕ επιδίωξε την ανάπτυξη

ενός διαπολιτισμικού διαλόγου μεταξύ των

κοινωνικών υποσυνόλων των ΑμεΑ, όπου ο

αθλητισμός δύναται να αποτελέσει μέσο αλλά και

πεδίο εξέλιξης της κοινωνικής ισότητας.


Εθνικό Νομικό και Θεσμικό Πλαίσιο

Η πρόσβαση των ΑμεΑ μέσω του αθλητισμού στον πολιτισμό έχει αποδειχτεί από έρευνες ότι συνεισφέρει ουσιαστικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, την επικοινωνία, την ανάπτυξη διαλόγου μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων και την αρμονική συνύπαρξη τους με την υπόλοιπη κοινωνία.Με τον νόμο 2430/1996 , η Ελλάδα ενσωμάτωσε στην ελληνική νομοθεσία τους Πρότυπους Κανόνες του ΟΗΕ για την Εξίσωση των Ευκαιριών για τα ΑμεΑ. Στα πλαίσια επίσης του Ν. 2725/1999, άρ. 29 (ΦΕΚ 121Α) που αφορά θέματα σχετικά με τον Αθλητισμό των ΑμεΑ:• Ρυθμίστηκαν θέματα ίδρυσης,

λειτουργίας και διοίκησης σωματείων και ομοσπονδιών.

• Ιδρύθηκε νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με την επωνυμία «Ελληνική Εθνική Επιτροπή Ειδικού Αθλητισμού (ΕΕΕΕΑ) με σκοπό: το σχεδιασμό της ανάπτυξης του αθλητισμού των ΑμεΑ, την οργάνωση της προετοιμασίας των Εθνικών Ομάδων και τη συμμετοχή τους σε διεθνείς αγώνες.

• Ιδρύθηκε επίσης Συνομοσπονδία με την επωνυμία «Εθνική Παραολυμπιακή Επιτροπή» .

Ο σημαντικός ρόλος της συμμετοχής στον αθλητισμό και σε άλλες αθλητικές δραστηριότητες αναγνωρίζεται μέσα από τους στόχους της Έκθεσης Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Προστασία και την Κοινωνική Ένταξη (2006-2008, σελ. 38-39) των ΑμεΑ του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας . Για την ψυχαγωγία και την άθληση, προτείνονται ειδικά προγράμματα μαζικού αθλητισμού για ΑμεΑ και άλλες ειδικές ομάδες (απεξαρτημένοι, τσιγγάνοι, παλιννοστούντες κ.α.). Στα πλαίσια της εφαρμογής της παραπάνω στρατηγικής εντάσσεται η δράση «Άθληση για όλους», που σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και τους ΟΤΑ προτάθηκε να υλοποιηθεί πανελλαδικό πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής και Ψυχαγωγίας ΑμεΑ.

Ανασκόπηση ερευνών

Α . Αναπηρία υπαίθριες δραστηριότητες και αναψυχή

Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας με τη συμμετοχή στα σπορ και την αναψυχή μπορεί να επηρεάσει θετικά την υγεία και την ποιότητα ζωής (Rejeski, Brawley, Shumaker, 1996).Σε πολλές αναπτυγμένες χώρες και μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα εμφανίζονται πολύ χαμηλά ποσοστά συμμετοχής των πολιτών σε αθλητικές δραστηριότητες αναψυχής (Alex-andris, Carroll, 1997), γεγονός που αποδίδεται σε πλήθος περιβαλλοντικών, κοινωνικών, προσωπικών ανασταλτικών παραγόντων αλλά και προβλημάτων οργάνωσης και διοίκησης των χώρων που πραγματοποιούνται οι συγκεκριμένες δράσεις. Οι Κουθούρης, Κοντογιάννης και Αλεξανδρής (2008) αναφέρουν μια σειρά ερευνών που έγιναν από τους Bialeschki και Henderson, 1988; Crawford και God-bey,1987; Crawford, Jackson, Godbey, 1991; Godbey, 1985; Hawkins, Peng, Hsieh, Eklund, 1999; Hultsman, 1992; Jackson, 1994b; Jackson, 1988; Jackson, 1983; McGuire, O’Leary, Yeh και Dottavio, 1989 και Searle και Jackson, 1985a, τις τελευταίες δύο δεκαετίες και εστίασαν την προσοχή τους στη διερεύνηση και κατανόηση των λόγων που αναστέλλουν την συμμετοχή των ατόμων σε δραστηριότητες ελευθέρου χρόνου. Οι Francken και Van Raiij (1981) και McCa-rville και Smale (1993) κατηγοριοποίησαν τους ανασταλτικούς παράγοντες σε εξωτερικούς και σε εσωτερικούς. Ως εξωτερικούς ανασταλτικούς παράγοντες αναφέρουν τα οικονομικά προβλήματα, την έλλειψη χρόνου, τη γεωγραφική απόσταση, τη μετακίνηση από και προς τους χώρους άθλησης και τις ελλείψεις που παρουσιάζουν οι εγκαταστάσεις σε ανθρώπινο δυναμικό και υλικοτεχνική υποδομή. Τα προσωπικά ενδιαφέροντα, οι ατομικές ικανότητες, η έλλειψη απαραίτητων δεξιοτήτων και ειδικών γνώσεων σχετιζόμενων με την επιλεγόμενη αθλητική δραστηριότητα, εντάσσονται στην κατηγορία των εσωτερικών ανασταλτικών λόγων.


Παρόμοιος ήταν και ο διαχωρισμός που πρότεινε ο Jackson (1988) σύμφωνα με τον οποίο εσωτερικούς ανασταλτικούς λόγους συμμετοχής στον αθλητισμό και την αναψυχή αποτελούν τα προβλήματα υγείας, οι προσωπικές δυνατότητες και η έλλειψη δεξιοτήτων και εξωτερικούς οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι, η έλλειψη χρόνου και προσαρμοσμένων στις ανάγκες των ΑμεΑ χώρων άθλησης. Οι έρευνες (Ross, 2001; STATE OF NEW HAMP-SHIRE, 2009) έχουν δείξει ότι τα άτομα με αναπηρίες (ΑΜΕΑ) έχουν μείνει για μεγάλο διάστημα χωρίς πρόσβαση σε δραστηριότητες που αναπτύσσονται στο φυσικό περιβάλλον. Η έλλειψη υποδομών και κοινωνικής πολιτικής τα απέκλειε από αθλητικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες με συνέπεια τη στέρηση σε εμπειρίες και ψυχικά οφέλη που προσφέρονται από τα βιώματα τα οποία αποκτώνται μέσα στο φυσικό περιβάλλον. Έτσι τα ΑμεΑ δεν είχαν τη δυνατότητα να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες καθώς και να διαμορφώσουν αξίες και στάσεις κατακτώντας αυτό που ο Κουκουρής (2005) ονομάζει υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής ενημερότητας. Η σπουδαιότητα της συμμετοχής των ΑμεΑ σε υπαίθριες δραστηριότητες αναγνωρίζεται από την ανάπτυξη εθνικών προγραμμάτων διεθνώς. Το Τμήμα Πόρων και Οικονομικής Ανάπτυξης της Πολιτείας του New Hampshire (STATE OF NEW HAMPSHIRE, 2009) διέθεσε τα τελευταία 43 χρόνια περισσότερα από 35 εκατομμύρια δολάρια για την υλοποίηση 650 προγραμμάτων υπαίθριων δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων αναψυχής, στα οποία συμμετείχαν το 70% των αστικών και ημιαστικών κέντρων της Πολιτείας. Χρησιμοποιήθηκε ένα Σύστημα Κριτηρίων Αξιολόγησης των προγραμμάτων ενώ ταυτόχρονα έγιναν ειδικές προσαρμογές στο χώρο-περιβάλλον και προβλέφθηκαν υπηρεσίες προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση και η συμμετοχή των ΑμεΑ στα συγκεκριμένα προγράμματα. Παρ΄ όλες τις επενδύσεις για περιβαλλοντικές προσαρμογές φιλικές προς τους ΑμεΑ η συμμετοχή τους σε υπαίθριες

υδάτινες δραστηριότητες αναψυχής –κωπηλασία, ψάρεμα- εμποδίζεται και για λόγους κοινωνικούς όπως περιγράφει η Ross (2001) σε σχετική έρευνα της. Η Ross διαπιστώνει επίσης ότι για να αξιοποιήσουν τα ΑμεΑ τις περιβαλλοντικές προσαρμογές και να συμμετάσχουν σε εκπαιδευτικές και αθλητικές δραστηριότητες μαζί με άτομα χωρίς αναπηρίες, είναι απαραίτητος ο σχεδιασμός ειδικών προγραμμάτων των οποίων η εφαρμογή θα γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό. Την ποιότητα της φιλίας νέων με αναπηρία και μέση εμπειρία στον αθλητισμό στον τομέα του στίβου και της κολύμβησης, ερεύνησαν οι Martin και Smith (2002). Oι 150 συμμετέχοντες ηλικίας 9-18χρόνων (85 άνδρες και 65 γυναίκες), που προέρχονταν από τέσσερις διαφορετικές χώρες αναγνώρισαν την ύπαρξη θετικών και αρνητικών εμπειριών. Οι γυναίκες είχαν ισχυρότερες αντιλήψεις για τα οφέλη της φιλίας και μετά από τη συμμετοχή τους σε κοινές αθλητικές δραστηριότητες έδωσαν περισσότερο θετικές απαντήσεις σε θέματα που αφορούσαν την πίστη, την οικειότητα, τον αυτοσεβασμό και την παροχή υποστήριξης.

Β. Υπαίθριες δραστηριότητες και αναψυχή στο μαθητικό πληθυσμό.

Οι ανάγκες των μαθητών/τριών με αναπηρίες είναι αντίστοιχες με αυτές των μαθητών/τριών χωρίς αναπηρία. Σε σχετικές έρευνες οι Kaplan (1984) και Palmberg και Kuru (2000) διατύπωσαν την άποψη ότι: η κοινωνική και ψυχική ενεργοποίηση του ατόμου που συμμετέχει σε υπαίθριες δραστηριότητες αναψυχής, συμβάλλει στην ανάπτυξη βασικών ψυχολογικών δεξιοτήτων όπως η αυτογνωσία, ο αυτοέλεγχος και η εξερεύνηση του εαυτού. Θεωρούν δε ότι οι εμπειρίες που βιώνουν τα παιδιά στη φύση οδηγούν στην ενίσχυση της μεταφοράς των δεξιοτήτων αυτών από την ύπαιθρο στην καθημερινή τους ζωή καθώς και στην ανάπτυξη αισθήματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας ως προς τον εαυτό τους.


Όλα αυτά συνθέτουν τους παράγοντες που αυξάνουν την προθυμία και τη θέληση των μαθητών για συμμετοχή σε μελλοντικές δραστηριότητες και αποτελούν τη βάση για την απόκτηση θετικών στάσεων για δια βίου ενασχόληση με τον αθλητισμό και την αναψυχή. Άποψη την οποία είχαν υιοθετήσει και οι Gleitman και Liberman (1995) οι οποίοι και έδειξαν ότι τα περισσότερα παιδιά ωφελούνται από τη συμμετοχή τους σε υπαίθρια προγράμματα, ειδικά όταν το περιεχόμενο τους δεν προσφέρει μόνο ευχαρίστηση, αλλά μέσα από την πρωτοτυπία τους διεγείρουν τη σωματική, πνευματική και ψυχική τους ανάπτυξη. Σημαντική επίδραση είχε επίσης η συστηματική φυσική δραστηριότητα και στην ακαδημαϊκή επίδοση των μαθητών/τριών, οι οποίοι παρουσίασαν βελτίωση στις ικανότητες, μνήμης, παρατηρητικότητας, συγκέντρωσης και προσοχής. Μέσα από τη συμμετοχή στην αναψυχή δόθηκε στους μαθητές/τριες η ευκαιρία, για αυθόρμητη δημιουργία και ανάπτυξη δεξιοτήτων που βοήθησε στην αποτελεσματικότερη διαχείριση και επίλυση προβλημάτων (Keays, Allison, 1995). Οι Ταμπάκη και Χρόνη (2004) περιγράφουν ως κυριότερα οφέλη από τη συμμετοχή ελλήνων μαθητών/τριών στην αναψυχή: τη γνωριμία με καινούριες δραστηριότητες, την ανάληψη πρωτοβουλιών σε καταστάσεις δύσκολες και πρωτόγνωρες, την υπεύθυνη διαχείριση του εαυτού τους, την καλλιέργεια και την ανάπτυξη της συνεργασίας και της υπευθυνότητας καθώς και την απόκτηση περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Σε παρόμοια συμπεράσματα είχε οδηγηθεί παλιότερα η Carlson (1982) όταν σχεδίασε και εφάρμοσε ένα πρόγραμμα για δασκάλους ειδικής προσχολικής αγωγής. Το πρόγραμμα της Carlson ενέπλεξε και τους γονείς αφού σχεδιάστηκε με τρόπο ώστε να συμπεριλάβει τις θεματικές ενότητες: επικοινωνία με τους γονείς, υποστηρικτικές δραστηριότητες, συναντήσεις γονέων και απασχόληση σε εργαστήρια.

Οι 32 δραστηριότητες κάλυπταν τις ανάγκες ενημέρωσης, επιμόρφωσης και συμμετοχής των γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία, στην ψυχαγωγία και στον αθλητισμό. Σε μεταγενέστερη μελέτη των Nelson και Gor-don-Larsen (2006) ενισχύθηκε η άποψη ότι η φυσική δραστηριότητα με τη συμμετοχή και την υποστήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος συνδέεται με τη βελτίωση της αυτοεκτίμησης καθώς και την υψηλή ακαδημαϊκή επίτευξη. Η σημασία της συμμετοχής στα σπορ και σε υπαίθριες αθλητικές δραστηριότητες των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αναδεικνύεται σε σχετική μελέτη του πανεπιστημίου Michigan (Schiller, 1992). Για τη διευκόλυνση των καθηγητών της ειδικής φυσικής αγωγής σχεδιάστηκε από τον Schiller ένα ειδικό αναλυτικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων το οποίο απευθυνόταν σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, συναισθηματικές διαταραχές και νοητικές αναπηρίες. Το πρόγραμμα περιελάμβανε τα παρακάτω θέματα ομαδοποιημένα σε πέντε κεφάλαια. α) τη νομοθεσία και περιγραφή των κινητικών χαρακτηριστικών του πληθυσμού στον οποίο απευθύνονται. Παρατέθηκαν οι προϋποθέσεις και οι περιορισμοί της ειδικής φυσικής αγωγής, το εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πλάνο και προτάθηκαν εναλλακτικοί τρόποι αξιολόγησης, . β)την περιγραφή των στόχων του προγράμματος, που ήταν η βελτίωση των θεμελιωδών κινητικών δεξιοτήτων και των γνωστικών ικανοτήτων όπως: ο σωματικός έλεγχος, η καλή φυσική κατάσταση, η συμμετοχή σε δραστηριότητες άθλησης και αναψυχής και η ανάπτυξη των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων. γ)τον προσδιορισμό των ειδικών προβλημάτων και των υποστηρικτικών δραστηριοτήτων που απαιτούνται για να παραμείνουν οι μαθητές προσηλωμένοι στους στόχους του προγράμματος, δ)τονίστηκε δε η ιδιαίτερη σημασία της εφαρμογής προγραμμάτων υπαίθριων δραστηριοτήτων είτε αυτά υλοποιούνται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων είτε με τη


μορφή εξωσχολικής δραστηριότητας, τέλος ε)δόθηκαν οδηγίες και σειρά ασκήσεων και πληροφοριών για την ευεργετική επίδραση των δραστηριοτήτων αναψυχής στους μαθητές, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάστηκαν κριτήρια και μέθοδοι αξιολόγησης. Τη συμβολή ενός εκτεταμένου και ισορροπημένου προγράμματος υπαιθρίων δραστηριοτήτων στη διαδικασία της μάθησης, σε γενικά και ειδικά σχολεία μελέτησαν επίσης οι Farnham και Mutrie (2003). Οι παραπάνω ερευνητές εφαρμόζοντας προγράμματα υπαίθριων δραστηριοτήτων με στόχο την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων και τη διευκόλυνση της εκπαιδευτικής και κοινωνικής ένταξης μαθητών/τριών με αναπηρίες, έδειξαν ότι μετά την εφαρμογή του προγράμματος παρατηρήθηκε αύξηση της συνοχής της ομάδας, μείωση των επιπέδων έντασης και άγχους και βελτίωση της αυτοαντίληψης.Προς την ίδια κατεύθυνση και τα αποτελέσματα της έρευνας των Leyser και Cole (2004) σε μαθητές/τριες προεφηβικής ηλικίας με και χωρίς αναπηρίες. Οι τομείς επίδρασης της συμμετοχής σε προγράμματα αθλητισμού και αναψυχής ταξινομήθηκαν από άποψη: 1.Φυσιολογίας, όπου παρατηρήθηκε αύξηση της αίσθησης της ευφορίας και μείωση της ασθενειών επειδή εμφανίστηκαν χαμηλότερα επίπεδα θνησιμότητας και προσβολής από συγκεκριμένους τύπους καρκίνου (Thune, Furb-erg, 2001) και καρδιαγγειακών νοσημάτων (Kohl, 2001). Τα υψηλότερα επίπεδα φυσικής κατάστασης οδήγησαν σε καλύτερη λειτουργική ικανότητα των πνευμόνων στα άτομα με κακώσεις του νωτιαίου μυελού (Noreau, Shephard, 1995). Ρυθμίστηκαν τα επίπεδα του διαβήτη και της υπέρτασης (Fagard, 2001) και μειώθηκαν οι πιθανότητες για εμφάνιση πόνων στη μέση, παχυσαρκίας και οστεοπόρωσης (Vuori, 2001). 2. Ψυχοφυσικής αφού εμφανίστηκε: μείωση της έντασης, του άγχους των συμπτωμάτων κατάθλιψης (Dunn, Trivedi, O’Neal, 2001) και αύξηση της αίσθησης της ευζωίας –ευημερίας, 3. Ψυχολογίας όπου διαπιστώθηκε βελτίωση της αίσθησης της αυτοεκτίμησης, της ελευθερίας

και ανεξαρτησίας, της ικανότητας διαχείρισης και επίλυσης προβλημάτων και της ενίσχυσης της αντίληψης για ποιότητα ζωής, 4. Κοινωνικο-πολιτιστικής κατά την οποία επήλθε πολιτιστική και ιστορική συνειδητοποίηση δηλαδή απόκτηση πολιτισμικής ταυτότητας και ισχυροποίηση των οικογενειακών και φιλικών δεσμών, 5. Περιβαλλοντικής αγωγής όπου κυριάρχησε η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, φροντίδας και διατήρησης των υπαίθριων χώρων αναψυχής και των χώρων ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και τέλος 6. Οικονομικής δραστηριότητας διότι μέσα από τη συμμετοχή θεωρήθηκε ότι μπορούν να παρουσιαστούν ευκαιρίες για απασχόληση και αναψυχή.Οι Majnemer, Shevell, Law, Birnbaum, Chi-ligaryan, Rosenbaum και Poulin (2008) χρησιμοποιώντας το εργαλείο Children As-sessment Participation and Enjoyment (CAPE) διερεύνησαν τις αιτίες που προκαλούν αύξηση της συχνότητας συμμετοχής και του βαθμού ευχαρίστησης μαθητών/τριών με εγκεφαλική παράλυση σε δραστηριότητες αναψυχής. Πιο συγκεκριμένα, 67 μαθητές με εγκεφαλική παράλυση πήραν μέρος σε ένα πρόγραμμα παρέμβασης διάρκειας τεσσάρων μηνών του οποίου οι δραστηριότητες κατηγοριοποιήθηκαν σε: (Ι) κοινωνικές, (ΙΙ) αναψυχής, (ΙΙΙ) φυσικής κατάστασης, (ΙV) ανάπτυξης δεξιοτήτων σχετικές με κολύμβηση, χορό, μουσική, τέχνη, ιππασία και (V) δραστηριότητες αυτοβελτίωσης όπως, αλληλογραφία, γράψιμο ιστορίας θρησκευτικού χαρακτήρα, εθελοντική εργασία, συμμετοχή σε χορωδία. Οι παραπάνω ερευνητές βρήκαν ότι οι παράγοντες κίνητρο, είδος και βαθμός ανεπάρκειας, βαθμός εξάρτησης και επίπεδα άγχους της οικογένειας και πρόσβαση σε υπηρεσίες ενημέρωσης και στήριξης επηρεάζουν σημαντικά τη συμμετοχή στην αναψυχή. Επιπροσθέτως τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι μαθητές/τριες με μικρό και μέτριο βαθμό αναπηρίας παρουσίασαν υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής σε δραστηριότητες απόκτησης φυσικής κατάστασης.


Μεγαλύτερη εμπλοκή σε κοινωνικές δραστηριότητες με τα υψηλότερα επίπεδα ευχαρίστησης παρατηρήθηκαν σε μαθητές/τριες με τους λιγότερους λειτουργικούς-κινητικούς περιορισμούς. Όσοι είχαν λάβει υπηρεσίες υποστήριξης και αποκατάστασης πήραν περισσότερο μέρος σε δραστηριότητες ανάπτυξης δεξιοτήτων, ενώ μαθητές/τριες με καλύτερες επικοινωνιακές δεξιότητες και με γονείς με χαμηλότερα επίπεδα άγχους ενεπλάκησαν σε δραστηριότητες αυτό-βελτίωσης.Οι Sims, Walter και Whitehead (1982) πιστεύουν ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο αθλητισμός και οι υπαίθριες δραστηριότητες σαν μέσο για τον περιορισμό των εμποδίων που επιβάλει η έλλειψη επικοινωνίας στην κοινωνική, εκπαιδευτική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των κωφών. Οι Butterfield, Mars και Chase (1993) που ασχολήθηκαν με τη συμμετοχή των κωφών μαθητών σε αθλητικές δραστηριότητες απέδειξαν τη σημαντική επίδραση της κινητικής εμπειρίας στην κινητική τους ανάπτυξη. Οι Clealand και Gallahue (1993) σε έρευνα σχετικά με την κινητική απόδοση των κωφών και τη συμμετοχή τους στον αθλητισμό έδειξαν ότι υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ κινητικής εμπειρίας και αποκλίνουσας κίνησης. Για τους μαθητές οι οποίοι σημείωσαν αισθητά υψηλότερα σκορ και παρουσίασαν μεγαλύτερη διαφορά στην αποκλίνουσα κινητική ικανότητα διαπιστώθηκε σημαντική εξωσχολική ενασχόληση με τον αθλητισμό.

Γ. Υπαίθριες δραστηριότητες και αναψυχή σε φοιτητές με αναπηρίεςΘετικές επιδράσεις της συμμετοχής στο φοιτητικό αθλητισμό διαπίστωσαν πολλοί ερευνητές όπως: οι Downs (2003) και Haines (2001) στη συναισθηματική υγεία και την αύξηση της αυτοπεποίθησής, οι Downs (2003) και Matthews (1987) στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων με την προώθηση της συνεργασίας και της αίσθησης του δεσμού με τους άλλους φοιτητές/τριες, ο Downs (2003) στη μείωση του καπνίσματος, οι Adams και Brynteson (1992)

στην υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών και ενός φυσικά δραστήριου τρόπου ζωής μετά τη λήξη των σπουδών και οι Danylchuk και Maclean (2001) και Weese (1997) στη βελτίωση γενικότερα της ποιότητας ζωής των φοιτητών/τριων. Τη διαχείριση καταστάσεων στρες μέσω της φυσικής δραστηριότητας προτείνουν οι Giaco-bbi, Tuccitto και Frye, (2007) επειδή έδειξαν ότι το ψυχολογικό στρες ενοχοποιείται για πληθώρα ασθενειών, όπως η καρδιακή νόσος, ο καρκίνος και η μειωμένη αντίσταση του ανοσοποιητικού συστήματος σε διάφορες παθογένειες. Η μειωμένη φυσική δραστηριότητα σχετίζεται δε με την αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ, της χρήσης ουσιών, του αριθμού των αυτοκτονιών και του πληθυσμού που εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης. Τη συμμετοχή στη φυσική δραστηριότητα για την αντιμετώπιση του στρες και τη μείωση του άγχους προτείνουν οι Κάμτσιος και Φυλακτακίδου (2008) αξιοποιώντας τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγαν με δείγμα 207 φοιτητές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Οι Κώστα και Μασμανίδης (2005) εξετάζοντας τις απόψεις των φοιτητών του ΔΠΘ για την αναγκαιότητα δημιουργίας και λειτουργίας γραφείου αθλητισμού διαπίστωσαν ότι οι φοιτητές/τριες σε ποσοστό 87,8% θεωρούν:• σημαντική έως πολύ σημαντική την

ύπαρξη του πανεπιστημιακού αθλητισμού στο ίδρυμα και

• ότι τα προγράμματα άθλησης θα πρέπει να απευθύνονται τόσο σε φοιτητές/τριες που προτιμούν τον αγωνιστικό αθλητισμό, όσο και σε αυτούς που προτιμούν τον αθλητισμό αξιοποίησης του ελευθέρου χρόνου.

Πριν 30 χρόνια πολλοί λίγα άτομα με αναπηρίες είχαν πρόσβαση στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό και στον αθλητισμό. Με το πέρασμα του χρόνου δραστικές κοινωνικές, πολιτικές και αλλαγές που σημειώθηκαν στο χώρο της εκπαίδευσης, του πολιτισμού και του αθλητισμού επέβαλαν την εξασφάλιση του δικαιώματος της ισότιμης πρόσβασης των ΑμεΑ στους τομείς που προαναφέρθηκαν.


Αποτέλεσμα αυτού η σημαντική αύξηση του αριθμού των φοιτητών/τριών με αναπηρίες (ΦμεΑ) στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο αθλητισμός αποτελεί οργανικό κομμάτι της εκπαίδευσης και του πολιτισμού. Με την εισαγωγή τους τα ΑμεΑ στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αυτόματα μαζί με το δικαίωμα συμμετοχής στις σπουδές αποκτούν και δικαίωμα συμμετοχής στην κοινωνική ζωή του πανεπιστημίου μέρος της οποίας είναι και ο αθλητισμός. Έρευνα των Γκουβατζή, Κώστα και Μάντη (2010) σχετικά με τη συμμετοχή των ΦμεΑ στον πανεπιστημιακό αθλητισμό και την αναψυχή έδειξε ότι σε σύνολο 64 φοιτητών 7 ελληνικών Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων μόνο δύο κωφοί φοιτητές και δύο φοιτητές με προβλήματα όρασης συμμετείχαν σε κάποιο πρόγραμμα αθλητισμού. Από τη μελέτη των συνεντεύξεων που παραχώρησαν φοιτητές με προβλήματα ακοής, όρασης και κινητικά, διαπιστώθηκε ότι οι προσαρμογές που θα επιτρέψουν τη χρήση των εγκαταστάσεων και τη συμμετοχή στον πανεπιστημιακό αθλητισμό και την αναψυχή, ομαδοποιούνται σε: (Ι) περιβαλλοντικές-αρχιτεκτονικές υποδομές δηλαδή, ράμπες, κουπαστές, προσαρμοσμένους ανελκυστήρες για φοιτητές με προβλήματα όρασης και κινητικά, απτική και φωνητική ανατροφοδότηση σήμανσης για φοιτητές με προβλήματα όρασης, θέσεις παρκινγκ με ειδική σήμανση για κινητικά ανάπηρους και (ΙΙ) προσαρμοσμένες υπηρεσίες αθλητισμού δηλαδή, εξειδικευμένο προσωπικό που θα έχει την ικανότητα να σχεδιάσει και να εφαρμόσει ειδικά προγράμματα προσαρμοσμένα στην κάθε αναπηρία, ηλεκτρονική ενημέρωση και επικοινωνία, συνοδεία για γνωριμία και εξοικείωση με το χώρο και την υλικοτεχνική υποδομή, συμβουλευτική σε θέματα σωματικής και ψυχικής υγείας, διερμηνεία για την επικοινωνία με τους κωφούς φοιτητές κά. Παρά τη δημιουργία ευνοϊκού θεσμικού και νομικού πλαισίου το οποίο συνεχώς εξελίσσεται, οι Rim-mer, Riley, Wang και Rauworth (2005) κατέγραψαν μειωμένη συμμετοχή των φμεα σε δραστηριότητες αναψυχής εξαιτίας της έλλειψης αρχιτεκτονικού

σχεδιασμού. Στους χώρους αναψυχής εντοπίστηκαν κατεστραμμένες διαδρομές περιπάτου, πλαγιές με μεγάλες κλήσεις, φτωχή σηματοδότηση και έλλειψη χώρων ξεκούρασης και WC.Η έλλειψη κατάλληλων υποδομών όπως καταγράφηκε και σε μεταγενέστερη έρευνα από τους Devine και King (2006) αποτελεί βασικό εμπόδιο στη συμμετοχή των φοιτητών/τριών με αναπηρίες σε δραστηριότητες αναψυχής. Παρόλο που η συμμετοχή σε υπαίθριες δραστηριότητες αναψυχής αποδείχτηκε ότι επιδρά θετικά στην διατήρηση της ψυχικής και φυσικής υγείας επειδή αναπτύσσει τις συμπεριφορές αυτοκαθορισμού και τις δεξιότητες ζωής μέσα από κοινωνικές σχέσεις και φιλίες, διαπιστώθηκε ότι δεν έχει γίνει πρόβλεψη για προσαρμογές από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα. Την προηγούμενη έρευνα συμπληρώνουν οι Yoh, Mohr και Gordon (2008) του πανεπιστημίου του Illinois οι οποίοι μελέτησαν το βαθμό ικανοποίησης φοιτητών/τριών με κινητικά προβλήματα από τις υπηρεσίες αναψυχής δύο πανεπιστημίων. 122 φοιτητές/τριες με κινητικά προβλήματα απάντησαν σε 19 ερωτήσεις σχετικές με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των σπουδαστών/στριών και τις απαραίτητες προσαρμογές στους χώρους άθλησης και αναψυχής της πανεπιστημιούπολης. Για να προσδιοριστεί ο βαθμός ικανοποίησης των μαθητών/τριών από τις συγκεκριμένες υπηρεσίες χρησιμοποιήθηκε η 5 βάθμια κλίμακα Likert. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 68% χρησιμοποίησε τις εγκαταστάσεις λιγότερο από 5 φορές το εξάμηνο, το 37% ούτε μία φορά, ενώ το 32% περισσότερο από 5 φορές. Επίσης δεν παρουσιάστηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στο βαθμό ικανοποίησης μεταξύ ανδρών και γυναικών σε θέματα προσβασιμότητας υποδομών, αρχιτεκτονικών προσαρμογών, βοηθητικών συσκευών και προσαρμοσμένου εξοπλισμού. Περιορισμένη συμμετοχή φοιτητών με κινητικά και προβλήματα όρασης διαπίστωσε ο Bukhala (2010) o οποίος εξέτασε το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας 110 ΦμεΑ των πανεπιστημίων Kyambogo της Ουγκάντα και Kenyatta της Κένυα.


Και στη συγκεκριμένη έρευνα τα αποτελέσματα έδειξαν ότι παρόλο που οι φοιτητές/τριες πιστεύουν στην ευεργετική επίδραση της συμμετοχής στον αθλητισμό και την αναψυχή, σπάνια συμμετέχουν. Ο χώρος δεν προσφέρει ευκαιρίες για συμμετοχή εξαιτίας της ύπαρξης εμποδίων όπως: έλλειψη προσαρμογών, ενθάρρυνσης και υποστήριξης, ενημέρωσης και κατάλληλης υλικοτεχνικής υποδομής προσαρμοσμένη στις ανάγκες τους. Οι Porter, Camerlengo, DePuye και Sommer (1999) του πανεπιστημίου του Rochester πρότειναν διευθετήσεις για την αύξηση της συμμετοχής των κωφών φοιτητών/τριών στα σπορ, όπως: υιοθέτηση οπτικών σημάτων για την διεξαγωγή ανταγωνιστικού παιγνιδιού, εξάσκηση των διαιτητών στη χρήση των νοημάτων και υποστήριξη από διερμηνέα κατά τη διάρκεια της προπόνησης ή της λήψης οδηγιών. Ταυτόχρονα προγραμμάτισαν πρωτοβουλίες υλοποίησης προγραμμάτων ενημέρωσης και κατάρτισης του προσωπικού που θα στελέχωναν τα πανεπιστημιακά γυμναστήρια σε θέματα χαρακτηριστικών των κωφών, εναλλακτικών μεθόδων επικοινωνίας και χρήσης τηλεφωνικών υπηρεσιών αναμετάδοσης (telephone relay services). Φρόντισαν επίσης για την εξοικείωση στη χρήση του αθλητικού εξοπλισμού από τους νεοεισαχθέντες κωφούς φοιτητές και δημιούργησαν ομάδες κωφών και βαρήκοων με σκοπό να πάρουν μέρος σε διάφορες αθλητικές εκδηλώσεις εντός και εκτός της πανεπιστημιακής κοινότητας. Στα ελληνικά ΑΕΙ και ΑΤΕΙ από συνεντεύξεις που παραχώρησαν 24 κωφοί και βαρήκοοι φοιτητές σε έρευνα των Gkouvatzi και Pilianidis (2010) προέκυψε ότι οι κωφοί φοιτητές δεν δηλώνουν ενδιαφέρον για συμμετοχή στον φοιτητικό αθλητισμό. Προτιμούν τον σωματειακό αθλητισμό όπου αισθάνονται περισσότερο άνετα σε ένα φιλικό περιβάλλον αποδοχής. Χαρακτηριστική είναι η θέση τους: «δεν είναι προτεραιότητα μου διότι επιβάλλεται πρώτα να επιλύσω προβλήματα πρόσβασης στις ακαδημαϊκές υπηρεσίες». Η περιορισμένη συμμετοχή στο φοιτητικό αθλητισμό αποδόθηκε σε ελλείψεις: (Ι) διερμηνέα Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας για ικανοποιητική επικοινωνία, (ΙΙ) ενημερωμένου και

καταρτισμένου προσωπικού σε θέματα κουλτούρας-ταυτότητας και αντιμετώπισης των κωφών, (ΙΙΙ) εξειδικευμένων προγραμμάτων Φυσικής Αγωγής και (ΙV) ενημέρωσης είτε αυτή πραγματοποιείται ηλεκτρονικά ή με έντυπο υλικό είτε και με τη μορφή αναρτημένης ανακοίνωσης.

ΣυζήτησηΕρευνώντας το ισχύον νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τη συμμετοχή των ΑμεΑ στον αθλητισμό και την αναψυχή σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, διαπιστώνεται ότι είναι επαρκής η πρόβλεψη του νομοθέτη ως προς τις ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν και τις υπηρεσίες και υποδομές που πρέπει να αναπτυχθούν. Το πρόβλημα εντοπίζεται στην υστέρηση που καταγράφεται κατά την ανταπόκριση των υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει τα Κράτη Μέλη. Γενικά οι έρευνες που έγιναν για τη σχέση αθλητισμού-πολιτισμού με την προεφηβική αγωγή των μαθητών/τριών και φοιτητών/τριών με αναπηρίες απέδειξαν ότι, εάν αναπτυχθούν κατάλληλες περιβαλλοντικές συνθήκες, υπηρεσίες και παρασχεθούν εξειδικευμένα μέσα, οι στόχοι της κοινωνικοποίησης, της απόκτησης και διατήρησης της σωματικής και ψυχικής υγείας προσεγγίζονται ευκολότερα. Χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στην αναψυχή καταγράφονται όχι μόνο στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες των ΑμεΑ, αλλά και σε πληθυσμούς χωρίς αναπηρία (Alexandris, Carroll, 1997). Και παρόλο που έχει αναπτυχθεί ένα ικανοποιητικό νομικό και θεσμικό πλαίσιο οι αθλητικοί χώροι αναψυχής εξακολουθούν να μην είναι προσβάσιμοι στα ΑμεΑ (Ross, 2001; STATE OF NEW HAMPSHIRE, 2009; Gkouvatzi, Pilianidis, 2010; Γκουβατζή, Κώστα, Μάντης, 2010).

Α. Συμμετοχή μαθητών/τριών με αναπηρίες στον προσαρμοσμένο αθλητισμό και την αναψυχή

Από τη μελέτη της βιβλιογραφίας για τη συμμετοχή στον αθλητισμό και την αναψυχή αποδείχτηκε ότι οι ανάγκες των μαθητών/τριών


με αναπηρίες είναι παρόμοιες με τις ανάγκες των υπόλοιπων μαθητών/τριών (Carlson, 1982), τα ψυχικά οφέλη της συμμετοχής πολλαπλά (Χρόνη, Ταμπάκη, 2004) και η επίδραση στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων και στην ακαδημαϊκή επίτευξη εξαιρετικά σημαντική (Nelson, Gordon-Larsen, 2006). Σε συμφωνία με τις απόψεις των Nel-son et al (2006) βρίσκονται και τα συμπεράσματα προγενέστερων ερευνών των Keays και Allison (1995) οι οποίοι υποστήριξαν ότι εκτός από την ακαδημαϊκή πρόοδο που επιτυγχάνεται εξαιτίας της βελτίωσης των ικανοτήτων της μνήμης, παρατηρητικότητας, συγκέντρωσης και προσοχής, αναπτύσσονται και δεξιότητες που επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη διαχείριση και επίλυση προβλημάτων. Ο Kaplan (1984) αρχικά και οι Palmberg και Kuru (2000) αργότερα κατέγραψαν την ανάπτυξη συγκεκριμένων ψυχολογικών δεξιοτήτων όπως: αυτογνωσία, αυτοέλεγχο, εξερεύνηση του εαυτού, ασφάλεια και μεταφορά των δεξιοτήτων στην καθημερινή ζωή. Στην Κοινότητα των Κωφών ο αθλητισμός κατέχει σημαντική θέση. Πολύ μικρή όμως σημασία έχει δοθεί από τους ερευνητές στην ενασχόληση των κωφών φοιτητών και των ενηλίκων κωφών με τον αθλητισμό και την αναψυχή, αφού στην πλειοψηφία τους οι έρευνες στοχεύουν στην ανάπτυξη του σχολικού αθλητισμού (Hop-per 2005). Οι Sims, et al (1982) έδειξαν ότι ο αθλητισμός και οι υπαίθριες δραστηριότητες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο για τον περιορισμό των εμποδίων που επιβάλει η έλλειψη επικοινωνίας στην κοινωνική, εκπαιδευτική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των κωφών. Ειδικότερα οι Butterfield, et al (1993) και Clealand και Gallahue (1993) έδειξαν ότι η αποκτηθείσα κινητική εμπειρία μέσα από το παιγνίδι και την ενασχόληση με τον εξωσχολικό αθλητισμό βελτιώνει το επίπεδο κινητικής απόδοσης των κωφών μαθητών/τριών. Εξίσου σημαντική είναι η συμμετοχή μαθητών/τριών με εγκεφαλική παράλυση στην προσαρμοσμένη αναψυχή αφού βρέθηκε ότι συμβάλει δραστικά στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, δραστηριοτήτων αυτό-βελτίωσης

και στην απόκτηση και διατήρηση της φυσικής κατάστασης (Majnemer, et al 2008). Εκτιμάται λοιπόν ότι στα συμπεράσματα των παραπάνω μελετητών καταγράφονται τα συνολικά οφέλη του σχεδιασμού και της εφαρμογής προσαρμοσμένων προγραμμάτων αναψυχής τα οποία και παρουσιάζονται συνοπτικά από τους: Gleitman και Liberman (1995) που έδειξαν ότι η συμμετοχή των μαθητών/τριών σε υπαίθρια προγράμματα αθλητισμού διεγείρουν τη σωματική, πνευματική και ψυχική τους ανάπτυξη, τους Leyser και Cole (2004) οι οποίοι απαριθμούν τα πολλαπλά οφέλη στους τομείς της φυσιολογίας, ψυχοφυσικής, ψυχολογίας, κοινωνικο-πολιτιστικής και περιβαλλοντικής αγωγής και τους Farnham και Mutrie (2003) οι οποίοι παρατήρησαν αύξηση της συνοχής της ομάδας, μείωση των επιπέδων έντασης και άγχους και διευκόλυνση της εκπαιδευτικής και κοινωνικής ένταξης μαθητών/τριών με αναπηρίες.

Β. Συμμετοχή ΦμεΑ στον πανεπιστημιακό αθλητισμό και την αναψυχή

Αντίστοιχα αποδείχτηκε ότι στους χώρους των πανεπιστημίων ο σχεδιασμός προσαρμογών για ΑμεΑ διευκολύνει την κοινωνικοποίηση και βελτιώνει την ποιότητα ζωής τους (Edwards, Patrick and Topolski, 2003). Η συμμετοχή στα προϊόντα του αθλητισμού και του πολιτισμού δίνει ίσες ευκαιρίες για την αξιοποίηση των δραστηριοτήτων που εφηύρε ο άνθρωπος για την αναψυχή του και αποτελεί κοινωνικό δικαίωμα όλων των πολιτών και κατά συνέπεια και των φοιτητών ΑμεΑ. Στην παραπάνω βιβλιογραφική έρευνα γίνεται φανερό ότι παρά τη δημιουργία ενός ευνοϊκού θεσμικού πλαισίου για να μπορέσουν οι φοιτητές ΑμεΑ να ασκήσουν το κοινωνικό δικαίωμα της ισότιμης πρόσβασης και συμμετοχής στον πανεπιστημιακό αθλητισμό και σε δραστηριότητες αναψυχής, στην πραγματικότητα εμφανίζονται εμπόδια που τις περισσότερες φορές είναι αξεπέραστα.


Πέρα από την έλλειψη προσαρμοσμένης

υλικοτεχνικής υποδομής (Devine, King 2006) και

τη μειωμένη προσβασιμότητα λόγω ουσιαστικών

αρχιτεκτονικών εμποδίων και παραλείψεων

(Rimmer et al., 2006; Yoh, Mohr, Gordon,

2008), διαπιστώνεται από τον Torkildsen (1986)

και μειωμένη ανταπόκριση σε προγράμματα

αθλητισμού των ΑμεΑ που αποδίδεται σε λόγους:

σωματικούς (φυσική κατάσταση), διανοητικούς

και κοινωνικούς (οικογένεια, φίλοι),

περιορισμένων οικονομικών πόρων και έλλειψης

ελεύθερου χρόνου.

Η έλλειψη ενδιαφέροντος για συμμετοχή

στον φοιτητικό αθλητισμό που καταγράφεται

στις περισσότερες μελέτες είναι δυνατό να

οφείλεται και σε άλλους παράγοντες όπως: (Ι)

στα καθημερινά προβλήματα προσβασιμότητας

στην ακαδημαϊκή κοινότητα γενικά και στη

διαδικασία της μάθησης ειδικότερα, τα οποία

και πρέπει κατά προτεραιότητα να επιλυθούν

από τους φοιτητές/τριες (Gkouvatzi, Pilianidis,

2010), (ΙΙ) στη μη ύπαρξη φιλικού ακαδημαϊκού

περιβάλλοντος και προσαρμοσμένων

υπηρεσιών αθλητισμού δηλαδή, εξειδικευμένου

προσωπικού, ειδικών προγραμμάτων φυσικής

αγωγής, ηλεκτρονική ενημέρωση και

επικοινωνία, διερμηνεία για την επικοινωνία με

τους κωφούς φοιτητές…. κλπ, (ΙΙΙ) σε προβλήματα

αρχιτεκτονικής προσβασιμότητας και (IV) στην

έλλειψη χρόνου των εργαζόμενων φοιτητών

ΑμεΑ (Γκουβατζή, Κώστα, Μάντης, 2010).

Διαπιστώθηκε δηλαδή ότι ανεξάρτητα από

το ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο που προωθεί

τη συμμετοχή και τις ίσες ευκαιρίες χωρίς

διακρίσεις υπάρχει μία υστέρηση στην εφαρμογή

των αλλαγών που είναι απαραίτητες για την

προώθηση της ουσιαστικής ισοτιμίας. Εάν

έχουν εξασφαλιστεί οι οικονομικοί πόροι, η

καθυστέρηση στο σχεδιασμό των αλλαγών που

πρέπει να επέλθουν στο περιβάλλον και των

προσαρμογών που πρέπει να υποστούν οι χώροι

άθλησης, τότε μπορούμε να υποθέσουμε πως

υπάρχει ένα έλλειμμα κοινωνικής ευαισθησίας

των πολιτών γενικά και της ακαδημαϊκής

κοινότητας ειδικότερα.

Με βάση τις βιβλιογραφικές αναφορές Yoh, et

al (2008), φαινόμενα αδιαφορίας μπορούν να

διαπιστωθούν και στη συμπεριφορά των ΑμεΑ.

Παρατηρήθηκε ότι δεν γίνεται ικανοποιητική

αξιοποίηση των προσαρμοσμένων στις ανάγκες

τους χώρων για άθληση και αναψυχή και επίσης

ότι η διεκδίκηση περιβαλλοντικών προσαρμογών

εκεί όπου δεν υπάρχουν δεν είναι το κύριο

ζητούμενο από τις κοινότητες των ΑμεΑ.

Συμπεραίνεται ότι το κοινωνικό πρόβλημα

παροχής ίσων ευκαιριών σε όλους δεν είναι

μόνο θεσμικό και υλικό αλλά και πολιτισμικό.

Οι αποκλίσεις από τη φιλοσοφία του θεσμικού

πλαισίου που δημιουργήθηκε για να

κατοχυρώσει το δικαίωμα της ίσης ευκαιρίας στους

πολίτες έχουν ρίζες πολιτισμικές.

Η πολιτεία πρέπει να μεριμνήσει ώστε να γίνουν οι

απαραίτητες περιβαλλοντικές και αρχιτεκτονικές

προσαρμογές, να συναχτούν ειδικά προγράμματα

και να εκπαιδευτεί κατάλληλο το προσωπικό

που θα στελεχώσει τους χώρους άθλησης, ώστε

οι υπαίθριες δραστηριότητες να προσελκύσουν

μαθητές/τριες και φοιτητές/τριες με αναπηρίες.

Η νομοθεσία της Ελλάδας είναι αρκετά πλήρης,

εκσυγχρονισμένη και σε ορισμένες περιπτώσεις

πρωτοποριακή (Αργυριάδης, 1996). Όπως αναφέρει

ο Αργυριάδης (1996), το πρόβλημα που αποτελεί

τη βασική αιτία για την αποτροπή των Αμεα

για συμμετοχή σε υπαίθριες ψυχαγωγικές και

αθλητικές δραστηριότητες είναι η «μη εφαρμογή

της νομοθεσίας είτε αυτό σημαίνει τη μη τήρηση

των περιβαλλοντικών όρων, την έλλειψη

σωστής καθοδήγησης είτε την ατιμωρησία των

παρανομούντων».

ΣυμπεράσματαΗ θεωρητική και κυρίως πρακτική αξιοποίηση

των αποτελεσμάτων των ερευνών είναι

ενδιαφέρουσα και σημαντική όταν βοηθά

τους αντίστοιχους φορείς να σχεδιάσουν την

οργάνωση και προώθηση ειδικών προγραμμάτων

αθλητισμού και αναψυχής. Με την ανάπτυξη

στοχευόμενης αθλητικής πολιτικής και το

σχεδιασμό στρατηγικών διαχείρισης των λόγων

που αναστέλλουν τη συμμετοχή των μαθητών/


τριών και φοιτητών/τριών με αναπηρία σε

δράσεις αναψυχής είναι δυνατό να υποστηριχθεί

η κοινωνική ένταξη αυτών μέσω του αθλητισμού.

Από τη βιβλιογραφική έρευνα συμπεραίνεται

ότι απουσιάζουν εξειδικευμένα προγράμματα

που θα προωθούν την αθλητική ιδέα στους ΑμεΑ

και την κοινωνική αποδοχή της συμμετοχής τους

στους χώρους άθλησης και αναψυχής. Αυτά τα

ποιοτικά κενά της εκπαίδευσης και της κοινωνικής

αγωγής που διαπιστώθηκαν στην προσπάθεια

κοινωνικοποίησης τους μπορούν να καλυφθούν με:

(ι) την κωδικοποίηση διατάξεων και νόμων, που

ωθούν στην ανάπτυξη υπαίθριων δραστηριοτήτων

αναψυχής και αθλητισμού, (II) τη χαρτογράφηση

των Αμεα κατά την οποία θα εμφανίζεται ο

πληθυσμός και η γεωγραφική διασπορά κάθε

κατηγορίας αναπηρίας,

(IΙΙ) την ανάπτυξη ειδικών προγραμμάτων σπουδών

που θα προσφέρουν στον τομέα της άθλησης

και των δραστηριοτήτων αναψυχής ειδικευμένα

στελέχη και

(ΙV) τον καθορισμό των εκπαιδευτικών στόχων από

τους εκπρόσωπους της κάθε αναπηρίας ξεχωριστά.

Για να ολοκληρωθεί η εικόνα της πραγματικής

κατάστασης που ισχύει στους χώρους άθλησης και

αναψυχής, θα πρέπει να γίνει διεξοδική έρευνα

ώστε να εντοπιστούν οι παράγοντες που αντιδρούν

ή δεν διευκολύνουν την κοινωνική εξίσωση των

ΑμεΑ και να αναπτυχθούν προγράμματα που

συνδέουν εξειδικευμένα τον αθλητισμό με τις

δυνατότητες της κάθε αναπηρίας.

Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας βαθμολογείται

με τον τρόπο που αποδέχονται το διαφορετικό

όταν αυτό εμφανίζεται στο περιβάλλον και στις

δραστηριότητες της. Το διαφορετικό μπορεί να

είναι εμφανές στη μορφή και στις αισθητηριακές

ικανότητες των ανθρώπων. Οι φιλελεύθερες

δημοκρατικές κοινωνίες έχουν καθήκον να

βοηθήσουν στην επικοινωνία με το διαφορετικό

και αν αυτό επιθυμεί στην ένταξη του στους

κόλπους της. Ο αθλητισμός και η αναψυχή είναι

μία διαδικασία που επιτρέπει την επικοινωνία

κοινωνικών ομάδων και ατόμων, μια κοινωνική

υπηρεσία που πρέπει να προσφέρεται για την

κοινωνική και ψυχική υγεία όλων χωρίς εξαιρέσεις.

ΒιβλιογραφίαAlexandris, K., Carroll, B. (1997a). Demographic dif-ferences in the perception of constraints on recrea-tional sport participation: results from a study in Greece. Leisure Studies, 16, 107-125.Adams, M., Brynteson, P. (1992). A comparison of attitude and exercise habits of alumni from colleges with varying degrees of physical education activ-ity programs. Research Quarterly for Exercise and Sports, 63, 148-152.Bukhala, P. (2010). Physical Activity Level of Stu-dents with Disabilities in Public Universities- The Case of Kyambogo in Uganda and Kenyatta in Kenya, 17o Biennial Conference of ISCPES/KENY-ATTA UNIVERSITY, p.60 from: http://www.ku.ac.ke/conference/programme .pdfButerfield, S.A., Mars, H., Chase, J. (1993). Fundamen-tal Μotor Skill Performances of Deaf and Hearing Children ages 3 to 8. Clinical Kinesiology, 3, 2-6.Carlson, B.C. (1982). Parent Involvement in Early Childhood Special Education: Selected Ac-tivities for Preschool Teachers. ERIC: ED267573 – from http://www.eric.ed.gov/ERICWeb-Portal/custom /portlets/recordDetails/de-tailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch _SearchValue_0=ED267573&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=ED267573 Cleland, E.F., Gallahue, L.D. (1993). Young Children’s Divergent Movement Ability. Perceptual Motor Skills, 77, 535-544.Danylchuk, K., Maclean, J. (2001). Intercollegiate athletics in Canadian universities: Perspectives on the future. Journal of Sport Management, 15, 364-379.Devine, M., King, B. (2006). The Inclusion Landscape: Park Professionals Can Break Down Common Inclu-sion Barriers With Practical Considerations. Parks & Recreation Magazine , 41(5),22-25Downs, P., (2003). Value of recreational sports on col-lege campuses. Recreational Sports Journal, 27, 5-64.Dunn, A., Trivedi, M., O’Neal, H. (2001). Physical Ac-tivity Dose-Response Effects on Outcomes of Depres-sion and Anxiety. Medicine and Science in Sports and Exercise, 33, p. 587-S597.Edwards, T., Patrick, D., Topolski, T. (2003). Quality of Life of Adolescents With Perceived Disabilities. Jour-nal of Pediatric Psychology, Vol. 28, No. 4, pp. 233-241Fagard, R. (2001). Exercise Characteristics and Blood Pressure Response to Dynamic Physical Training. Medicine and Science in Sports and Exercise, 33, S484-S492.


Farnham, Μ., Mutrie, Ν. (2003). The Potential Ben-efits of Outdoor Development for Children with Special Needs, British Journal of Special Education Volume 24 Issue 1, Pages 31 – 38Francken, D., Van Raiij, M. (1981). Satisfaction with leisure time activities. Journal of Leisure Research, 13, 337-352.Giacobbi, P., Tuccitto, D., Frye, N. (2007). Exercise, af-fect and university student’s appraisals of academic events prior to the final examination period. Psy-chology of Sport and Exercise, 8, 261-274.Gkouvatzi, Α., Pilianidis, Τh. (2010). Deaf and Hard of Hearing students participation in academic sport and recreation, Books of Abstracts, 17o Bien-nial Conference of ISCPES/KENYATTA UNIVERSITY, p.61 from: http://www.ku.ac.ke/conference/ pro-gramme.pdf Gleitman, L., Liberman, M. (1995). An invitation to cognitive science: Language (vol.1, 2nd ed.). Cam-bridge, MA: MIT Press.Gold, S. (1979, May). Urban Leisure Environments to Come. Parks & Recreation Magazine, 32, 24-41.Haines, D. (2001). Undergraduate Benefits from Uni-versity recreation. Nirsa Journal, 25, 25-33.Hooper, C. (2005). Physical activity and the deaf Community, University of Illinois, Agreement Num-ber U59/CCU522742-02 from the web site: Centers for Disease Control and Prevention (CDC).Jackson, E. (1988). Leisure constraints: A survey of past research. Leisure Sciences, 10, 203–215.Kaplan, R. (1984). Wilderness perception and psycho-logical benefits.Α analysis of a continuing program. Leisure Sciences, 6, 271-290.Keays, J.J., Allison, K.R. (1995). The Effects of Regular Moderate to Vigorous Physical Activity on Student Outcomes: A review. Canadian Journal of Public Health, 86, 62-65.Kohl, H.W. (2001). Physical Activity and Cardiovascu-lar Disease: Evidence for a Dose Response. Medicine and Science in Sports and Exercise, 33, S493-494.Leyser, Υ., Cole, Κ. (2004). Leisure Preferences and Leisure Communication with Peers of Elemen-tary Students with and without Disabilities: Edu-cational Implications Education,Vol.124, από τη σελίδα: http://www.questia .com/googleScholar.qst;jsessionid=K3GC9Yhv5V3qvHHKhJGTW1y7LGVq2hCcwDy3jJfrPRJFxvQ0stGG!670820238!-1128969256?docId=5006987615 Majnemer, Α, Shevell, Μ., Law, Μ., Birnbaum, R, Chilingaryan, G., Rosenbaum, P., Poulin, Ch.. (2008).

Participation and enjoyment of leisure activities in school-aged children with cerebral palsy, Develop-mental Medicine & Child Neurology , Volume 50, Issue 10, Pages 751-758Martin, J.J., Smith, K. (2002). Friendship Quality in Youth Disability Sport: Perceptions of a Best Friend, ADAPTED PHYSICAL ACTIVITY QUARTERLY, 19, p: 472-482Matthews, D.O. (1987). Research and the manage-ment of campus recreation. Journal of Sport Man-agement, 1, 32-36. Mc Carville, R., Smale, J. (1993). Perceived constraints to leisure participation within five activity domains. Journal of Park and Recreation Administration, 11(2), 40-59.Nelson, C.M., Gordon-Larsen, P. (2006). Physical Activity and Sedentary Behaviour patterns are as-sociated with selected adolescent health risk behav-iours. Paediatrics, 117, 1281-1290.Noreau, L., Shephard, R.J. (1995). Spinal cord injury, exercise and quality of life. Sports Medicine, 20, 226-250.Palmberg, I.E., Kuru, J. (2000). Outdoor activities as a basis for environmental responsibility. The Journal of Environmental Education, 31, 32-36.Porter, J., Camerlengo, R., DePuye, M., Sommer, M. (1999). Campus Life and the Development of Postsec-ondary Deaf and Hard of Hearing Students: Princi-ples and Practices. [A Report of the] National Task Force on Quality of Services in the Postsecondary Education of Deaf and Hard of Hearing Students. Rochester Institute of Technology, National Techni-cal Institute for the Deaf, Northeast Technical Assis-tance Center, p.3-16, from: http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal /custom/portlets/recordDetails/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue_0=ED440499&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=ED440499Rejeski, W.J., Brawley, L.R., Shumaker, S.A. (1996). Physical activity and health related quality of life. Exercise and Sport Science Reviews, 24, 71-108.Rimmer, J., Rilley, B., Wange, E., Rauworth, A. (2005). Accessibility of health clubs for people with mobil-ity disabilities and visual impairments. American Journal of Public Health , 95(11), 2022-2028. Rooss, J.E. (2001). Water-based Outdoor Recreation and Persons with Disabilities, Outdoor Recreation and Persons with Disabilities, 142-157Schiller, S. (1992). Improving Physical Educa-tion Activities for Students with Disabilities.


ED360796: από: http://www.eric.ed.gov/ER-ICWeb Portal/custom/po rtlets/recordDetails/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue_0=ED360796&ERICExtSearch_SearchType_0=no&accno=ED360796 Sims, D.G., Walter, G.G., Whitehead, R.C. (1982). Deaf-ness and communication. Baltimore: Waverly Press.State of New Hamshire (2009). Department of Resources and Economic Development Land and Water Conservation Fund Program, FUNDING PRIORITIES,από:http://www.nhstateparks.org/uploads/2Priorities&Conditions FY09.pdf Thune, I., Furberg, A.S. (2001). Physical Activity and Cancer risk: Dose-Response and Cancer, all Sites and Site-Specific. Medicine and Science in Sports and Exercise, 33, p.530-550. Torkildsen, G. (1986). Leisure and recreation man-agement, [London]: Sports Council and Economic & Social Research Council.Vuori, I.M. (2001). Dose-Response of Physical Activity and Low Back Pain, Osteoarthritis, and Osteoporosis. Medicine and Science in Sports and Exercise, 33, S551-S586.Weese, W.J. (1997). The development of an instru-ment to measure effectiveness in campus recreation programs. Journal of Sport Management, 11, 263-274.Yoh, T., Mohr, M., Gordon, B. (2008). Assessing Sat-isfaction With Campus Recreation Facilities Among College Students With Physical Disabilities. Recrea-tional Sports Journal Vol. 32, Iss.2Αυθίνος, Γ. (1998). Άσκηση – άθληση κινητική αναψυχή – οργανωτική διάσταση. Αθήνα: Εκδόσεις Πανεπιστημίου Αθηνών.Γκουβατζή, Α. Κώστα, Γ., Μάντης, Κ. (2010). Οργάνωση των Υποδομών και Υπηρεσιών για τη συμμετοχή των Φοιτητών με Αναπηρίες στον Πανεπιστημιακό Αθλητισμό και την Αναψυχή, 18ο Διεθνές Συνέδριο Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού from: http://www-new.phyed.duth.gr/files/con-gress/2010/oral10/ Sport_management . Κάμτσιος, Σ., Φυλακτακίδου, Α. (2008). Σχέση Στρατηγικών Αντιμετώπισης Ερεθισμάτων Άγχους, Αυτό-αποτελεσματικότητας και Συμμετοχής σε Φυσική Δραστηριότητα σε Φοιτητές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, τόμος 6 (3), 303 – 310Κουθούρης, Χ., Κοντογιάννη, Ε., Αλεξανδρής, Κ. (2008). Λόγοι Αναστολής Συμμετοχής σε Δραστηριότητες Αθλητισμού Αναψυχής,

Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, τόμος 6 (1), 67 – 78Κουκουρής, Κ. (2005). Υπαίθριες Δραστηριότητες και Περιβαλλοντική Συνείδηση, Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό τόμος 3 (3), 264 – 276Ταμπάκη, Δ., Χρόνη, Σ. (2004). Λόγοι Διοργάνωση και Επιθυμητά Οφέλη από Προγράμματα Υπαίθριων Δραστηριοτήτων Αναψυχής στο Σχολείο, Πρακτικά του 8oυ Πανελλήνιο Συνέδριο Αθλητικής Ψυχολογίας από το http://www.sportpSychology.gr/documents/ Proceedings.pdfΧρόνη, Σ. (2001). Δραστηριότητες αθλητισμού αναψυχής στην Ελλάδα: Αντιλήψεις φοιτητών φυσικής αγωγής. Φυσική Δραστηριότητα & Ποιότητα Ζωής, Ηλεκτρονικό περιοδικό, ειδ. Τεύχος 1, 20 -27.

Υποσημειώσεις θεσμικού και νομικού πλαισίου

1 United Nations, General Assembly, A/62/157 2 The Standard Rules on the Equalization of Oppor-tunities for Persons with Disabilities (1993), www.un.org/esa/socdev/enable/dissre00.html 3 Guiding Principles of the Convention, www.un.org/esa/socdev/enable/convinfoguide.html 4 The Standard Rules on the Equalization of Oppor-tunities for Persons with Disabilities (1993), Recrea-tion and Sports, page 6, www.un.org/esa/socdev/enable/dissre04.html 5 ΕΚΘΕΣΗ UNICEF: Η Κατάσταση των Παιδιών στον Κόσμο 2003, from: http://www.unicef. gr/reports/sowcr2003.php 6 Ευρωπαϊκό έτος εκπαίδευσης μέσω του αθλητισμού http://europa.eu/legislation _sum-maries/education_training_youth/youth/sport/l35008_el.htm 7 http://www.stop-discrimination.info/2792.0.html8 2007/C 305/11: Opinion of The Committee of the Region on “Equal Opportunities and Sport”9 Ν. 2430/1996, η Ελλάδα έθεσε τους Πρότυπους Κανόνες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την Εξίσωση των Ευκαιριών για τα ΑμεΑ στην ελληνική νομοθεσία. 10 Ν.2725/1999, άρθρο 29 (ΦΕΚ 121Α), Αθλητισμός και Άτομα με Αναπηρίες, Υπουργείο Εσωτερικών, ΟΔΗΓΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ11 Ν. 2000, (N.127(I)/2000, 57(I)/2004) ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΜΕΡΟΣ II ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ: δραστηριότητες αναψυχής, PDF127, σελ. 38-39


δέσμευση, υγιεινές συμπεριφορές, αθλητική συμμετοχή, έφηβοι, σχολικά πρωταθλήματα


Ο σύγχρονος τρόπος ζωής χαρακτηρίζεται

σήμερα κυρίως από ανθυγειινές ανθρώπινες

συμπεριφορές (έλλειψη φυσικής

δραστηριότητας, κακή διατροφή, κάπνισμα,

αλκοόλ) οι οποίες ευθύνονται για ψυχικά και

σωματικά νοσήματα. Σκοπός της παρούσας

έρευνας ήταν να εξετάσει την πιθανή δέσμευση,

που νοιώθουν οι μαθητές και οι μαθήτριες

λυκείων, για ¨δια βίου¨ υιοθέτηση ηθικών και

υγειινών στάσεων και συμπεριφορών από την

συμμετοχή τους στα σχολικά πρωταθλήματα

στην Ελλάδα. Στη μελέτη συμμετείχαν 2535

μαθητές λυκείου 15-18 ετών (1182 αγόρια

και 1353 κορίτσια). Για την αξιολόγηση της

δέσμευσης των μαθητών κατασκευάσθηκε

ερωτηματολόγιο. Διαπιστώθηκαν τρεις

διαστάσεις δέσμευσης: «υιοθέτηση υγειινών

στάσεων και συμπεριφορών», «αποφυγή

ανθυγειινών στάσεων και συμπεριφορών»

και «ηθικές στάσεις και συμπεριφορές».

Μεγαλύτερη δέσμευση δήλωσαν οι μαθητές

σε «ηθικές στάσεις και συμπεριφορές»,

ακολουθώντας σε «υιοθέτηση υγειινών στάσεων

και συμπεριφορών» και τέλος σε «αποφυγή

ανθυγειινών στάσεων και συμπεριφορών». Από

την πολυμεταβλητή ανάλυση διακύμανσης για

το «φύλλο», τον «σύλλογο», την «τάξη» και την

«περιοχή», τα αγόρια δήλωσαν μεγαλύτερη

δέσμευση στην «υιοθέτηση υγειινών στάσεων

και συμπεριφορών» και μικρότερη δέσμευση

στις «ηθικές στάσεις και συμπεριφορές» και

στην «αποφυγή ανθυγειινών στάσεων και

συμπεριφορών» σε σχέση με τα κορίτσια

αντίστοιχα.

Οι μαθητές οι οποίοι παράλληλα είναι αθλητές

συλλόγων δήλωσαν μεγαλύτερη δέσμευση σε

ηθικές και υγιεινές στάσεις και συμπεριφορές

μελλοντικά από την συμμετοχή τους στο σχολικό

πρωτάθλημα σε όλους τους παράγοντες σε σχέση

με τους μαθητές οι οποίοι δεν είναι αθλητές

συλλόγων.

Οι μαθητές των μικρότερων τάξεων δήλωσαν

μεγαλύτερη δέσμευση σε σχέση με τους μαθητές

των μεγαλύτερων τάξεων. Τέλος οι μαθητές που

διαμένουν σε ημιαστικές περιοχές δήλωσαν

μεγαλύτερη δέσμευση από την συμμετοχή τους

στο σχολικό πρωτάθλημα σε σχέση με τους

μαθητές των άλλων περιοχών.

ΠΙΘΑΝΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕ “ΔΙΑ ΒΙΟΥ” ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΗΘΙΚΩΝ & ΥΓΙΕΙΝΩΝ ΣΤΑΣΕΩΝ & ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Κωνσταντίνος Γκόλτσος, Δημήτριος Σούλας & Δροσιά Τζήκα

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ΤΕΦΑΑ

Περίληψη


Modern living is characterized today by un-

healthy behavioural patterns such as the lack of

exercise, bad diet, smoking and alcohol consump-

tion which are responsible for mental and psy-

chosomatic illnesses.

The aim of the present study was to examine

the likely commitment by students to adopting

life long moral and healthy attitudes and be-

haviour necessary for their participation in the

school championships in Greece. For the study

2535 high school students, aged 15-18 (1182 male

and 1353 female) were able to participate. In

order to evaluate the commitment a question-

naire was devised.

Three dimensions of commitment were re-

vealed: “adoption of healthy attitudes and be-

haviors”, “rejection of unhealthy attitudes and

behaviors “ and “moral attitudes and behaviors

“. The greatest commitment was shown for

“moral attitudes and behaviors”, followed by

“adoption of healthy attitudes and behaviors”.

The lowest level of commitment was the “rejec-

tion of unhealthy attitudes and behaviors”.

Results of the MANOVA for gender, sport club

membership, class level and residence re-

vealed that boys was shown a higher level of

commitment for “adoption of healthy atti-

tudes and behaviors” and less for “rejection

at unhealthy attitudes and behaviors “ and

“moral attitudes and behaviors” than the

girls respectively.

The students who also at the same time are

athletes of sport clubs showed a higher level of

commitment on all factors, from their partici-

pation in the school championship, than the

students who were not athletes of sport clubs.

The students of lower classes showed more

commitment than the students of higher class-

es. Finally the students that resided in semi ur-

ban regions showed a higher commitment, from

their participation in school championship, than

the students of other regions.

LIKELY COMMITMENT OF HIGH SCHOOL STUDENTS FOR “VIA LIFE” ADOPTION MORAL AND HEALTHY ATTITUDES

AND BEHAVIORS FROM THEIR PARTICIPATION IN PHYSICAL EDUCATION SCHOOL CHAMPIONSHIP IN GREECE

Konstantinos Goltsos, Dimitrios Soulas & Drosia TzikaUniversity of Thessaly, Department of Physical Education and Sport Science

Abstract

commitment, healthy behaviors, sport participation, adolescents, school championship

KEY WORDS


Τα σχολικά πρωταθλήματα μαθητών λυκείων στην Ελλάδα διεξάγονται σύμφωνα με την Γ4/1770, 30/11/1993 απόφαση του Τμήματος Αθλητικών Δραστηριοτήτων, της Διεύθυνσης Φυσικής Αγωγής, του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, περί διεξαγωγής των αθλητικών δραστηριοτήτων στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και περιλαμβάνουν τέσσερις φάσεις: την Α΄φάση (εσωτερικοί αγώνες σχολείων), Β΄φάση (αγώνες νομού), Γ΄φάση (αγώνες σε ομίλους μεταξύ νομών-περιφέρειας) και Δ΄φάση (πανελλήνιοι αγώνες). Οι μαθητές οι οποίοι ταυτόχρονα είναι και αθλητές προπονούνται και αγωνίζονται υπό τις οδηγίες των γυμναστών τους εντός του σχολικού τους ωραρίου, καθώς η συμμετοχή των μαθητών και των γυμναστών αποτελεί μέρος των σχολικών τους καθηκόντων. Οι μαθητές και οι μαθήτριες των πρωταθλητριών ομάδων των αθλημάτων σε πανελλήνιο επίπεδο, παίρνουν μόρια εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος πολλές φορές για τον «σκληρό» ανταγωνισμό των ομάδων στην τελική Δ΄φάση των σχολικών πρωταθλημάτων. Η συμμετοχή της πλειοψηφίας των μαθητών στα σχολικά πρωταθλήματα τουλάχιστον στις πρώτες φάσεις (Α΄, Β΄& Γ΄φάση), έχει να κάνει με τον αθλητισμό αναψυχής. Η λέξη «αθλητισμός» στην έννοια της αναψυχής έχει διαφορετική διάσταση από αυτή της νίκης ως ενός και μοναδικού στόχου. Η «νίκη» απουσιάζει από τους πρωτεύοντες στόχους των ατόμων όταν συμμετέχουν σε δραστηριότητες αθλητισμού αναψυχής. Στον αθλητισμό αναψυχής ο συμμετέχων πέρα από την ευκαιρία για αθλητική απόδοση έχει και ευκαιρίες συμμετοχής, εκτόνωσης, ψυχικής ευφορίας και ευεξίας, καλύτερης φυσικής λειτουργίας, αντίστασης στο γήρας, κοινωνικοποίησης (Χρόνη, 2001). Οι μαθητές συμμετέχουν αρχικά στα σχολικά

πρωταθλήματα για διάφορους λόγους, για να κάνουν φίλους, για να βελτιώσουν την υγεία τους, για να αισθανθούν καλά, για να εκτονωθούν. Όσο όμως προχωράνε οι αγώνες στις επόμενες φάσεις και ιδιαίτερα στην τελική φάση του πανελλήνιου πρωταθλήματος των αγώνων οι προηγούμενοι λόγοι μειώνονται και προτάσσεται πλέον η νίκη ως κυρίαρχο στοιχείο. Στην αναψυχή περικλείεται η ψυχαγωγία (σοβαρή συμμετοχή του ατόμου με σημαντικά και διαχρονικά οφέλη για το ίδιο) και η διασκέδαση (πρόσκαιρο συναίσθημα απόλαυσης, ηδονής, εκτόνωσης χωρίς κάποιο τελικό μετρήσιμο κέρδος ή όφελος) ή ο συνδυασμός αυτών των δυο (Κουθούρης, 2006).Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μελέτες καταγραφής για την εξέλιξη της συμμετοχής των μαθητών στα σχολικά πρωταθλήματα. Ωστόσο η συμμετοχή των μαθητών στα σχολικά πρωταθλήματα λυκείων τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί σημαντικά (NCAA News, 2007). Η ετήσια έκθεση της Εθνικής Ομοσπονδίας της Ένωσης Δημόσιων Σχολείων αποκάλυψε ότι η συνολική συμμετοχή σε σχολικά αθλήματα στο λύκειο κατά το έτος 2006-7 αυξήθηκε και για τα αγόρια και για τα κορίτσια στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 18 ετών.Στην Αγγλία έχουν αναπτυχθεί διάφορα προγράμματα φυσικής αγωγής και σχολικού αθλητισμού με στόχο την αύξηση της αθλητικής συμμετοχής των μαθητών (Quick, 2008). Ένα από αυτά είναι το Πρόγραμμα Συνεργασίας Σχολικού Αθλητισμού (School Sport Partnership Programme) το οποίο αποτελεί μόνο ένα σκέλος της εθνικής στρατηγικής για την φυσική αγωγή και τον σχολικό αθλητισμό στην Αγγλία. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα στοχεύει να συνδέσει την σχολική φυσική αγωγή και την εξωσχολική αθλητική συμμετοχή και ιδιαίτερη αποστολή του είναι να αυξήσει τα επίπεδα αθλητικής συμμετοχής ορισμένων υποομάδων μαθητών όπως είναι τα κορίτσια.

Εισαγωγή Σχολικά πρωταθλήματα, Φυσική Αγωγή & Αθλητική αναψυχή


Οι εθνικές αξιολογήσεις του προγράμματος

(Γραφείο Προτύπων στην Εκπαίδευση 2003-4-

5) έδειξαν ότι έχει αρχίσει ήδη να έχει θετικές

επιδράσεις στην αθλητική δραστηριότητα

των νέων με την αύξηση του βαθμού και

του φάσματος αθλητικών δραστηριοτήτων

εκτός προγράμματος (επιπλέον). Επίσης

το πρόγραμμα αυτό αξιολογήθηκε και από

άλλους ερευνητές (Flintoff, 2008) οι οποίοι

συμφωνούν με τις εθνικές αξιολογήσεις ότι

δηλαδή η συνεργασία των σχολείων στα πλαίσια

του αθλητισμού προώθησε πολλές ευκαιρίες

συμμετοχής κυρίως στα κορίτσια ώστε να

είναι περισσότερο φυσικά δραστήρια εντός

και εκτός σχολικού προγράμματος φυσικής

αγωγής με την προϋπόθεση ότι οι συντονιστές

των προγραμμάτων αυτών θα προωθούν ίσες

ευκαιρίες αθλητικής συμμετοχής μεταξύ των

συμμετεχόντων.

Ανθυγειινές συμπεριφορές & έφηβοι

Η εφηβεία είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα

και κρίσιμα στάδια ανάπτυξης της ζωής του

ανθρώπου ψυχοσωματικά και πνευματικά

καθώς οι έφηβοι είναι περισσότερο επιρρεπείς

σε ανθυγιεινές συμπεριφορές, (Parvizy et al.,

2005). Η υιοθέτηση ανθυγειινών συμπεριφορών

από μερίδα μαθητών, όπως η έλλειψη

άσκησης, η κακή διατροφή και το κάπνισμα,

(Θεοδωράκης & Παπαϊωάννου, 2002), η έννοια

της ηθικής συμπεριφοράς στη σχολική φυσική

αγωγή (Χασσάνδρα, 2006) καθώς επίσης τα

υψηλά ποσοστά εφηβικής παχυσαρκίας στα

ελληνόπουλα (Mamalakis & Kafatos, 1996;

Mamalakis et al., 2000; Krassas et al., 2001)

λόγω & του «σύγχρονου» τρόπου ζωής (έλλειψη

φυσικής δραστηριότητας, υπερβολική πρόσληψη

θερμίδων, στρες) τα τελευταία χρόνια είναι

στοιχεία τα οποία διαμορφώνονται στην εφηβική

ηλικία.

Σε ότι αφορά το προφίλ των εφήβων στην

Ελλάδα διαπιστώθηκαν δύο χαρακτηριστικά

προφίλ μαθητών. Το προφίλ των ατόμων που

υιοθετούν θετικές στάσεις και συμπεριφορές για έναν υγιεινό και αθλητικό τρόπο ζωής και το προφίλ των ατόμων που υιοθετούν αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές για έναν μη υγιεινό τρόπο ζωής. Η δεύτερη και μικρότερη σε μέγεθος ομάδα ατόμων υιοθετεί αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές για την άσκηση αλλά και την υγιεινή διατροφή, ενώ επιλέγει θετικές στάσεις και συμπεριφορές για τις μη υγιεινές συμπεριφορές (κάπνισμα, απαγορευμένες ουσίες, επιθετικές και μη ηθικές συμπεριφορές). Ο αθλητικός τρόπος ζωής επιδρά και σε άλλους τομείς της καθημερινής ζωής των μαθητών. Γενικότερα τα παιδιά που υιοθετούν ανθυγειινές συμπεριφορές, καπνίζουν, αποφεύγουν την άσκηση και την υγιεινή διατροφή και τείνουν να σχετίζονται άμεσα με τα παιδιά που στρέφονται προς απαγορευμένες ουσίες ή τη συμμετοχή σε μη ηθικές και επιθετικές (βίαια επεισόδια) συμπεριφορές, (Θεοδωράκης και Παπαϊωάννου, 2002; Θεοδωράκης & Χασσάνδρα 2005).Επίσης σε έρευνα που έγινε σε μαθητές γυμνασίου στην Ελλάδα η οποία εξέτασε τυχόν διαφορές στην ηθική συμπεριφορά τους στο μάθημα της φυσικής αγωγής, προέκυψε ότι τα αγόρια είχαν υψηλότερα σκορ ως προς τις αρνητικές αθλητικές συμπεριφορές σε σύγκριση με τα κορίτσια αντίστοιχα, ενώ οι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων είχαν υψηλότερα σκορ σε σχέση με τους μαθητές των μικρότερων τάξεων (Διγγελίδης & Κρομμύδας, 2008).

Δέσμευση από την συμμετοχή σε αθλητική δραστηριότητα-σχολικούς αγώνες

Η δέσμευση των ατόμων σε συνέχιση της αθλητικής τους δραστηριότητας αλλά και σε δια βίου υγιεινές και ηθικές συμπεριφορές είναι ένα σύνθετο φαινόμενο το οποίο εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως οι ευκαιρίες συμμετοχής, η διασκέδαση, η ικανοποίηση από την συμμετοχή, η επένδυση που κάνει κάποιος στον εαυτό του, το φύλλο και η ηλικία του.


Η διασκέδαση από την ίδια την δραστηριότητα, η προσωπική επένδυση και η κοινωνική υποστήριξη είναι σημαντικοί λόγοι δέσμευσης των ατόμων στην συνέχιση της φυσικής δραστηριότητας, όπως επίσης και το επίπεδο δεξιοτήτων των ατόμων αυτών όπως διαπιστώθηκε τόσο στην Ελλάδα (Alexandris et al., 2002) όσο και στο εξωτερικό (Casper, 2005). Η ικανοποίηση επίσης είναι ο ισχυρότερος παράγοντας πρόβλεψης της δέσμευσης μεταξύ όλων των δημογραφικών μεταβλητών όπως διαπιστώθηκε (Casper & Stellino, 2008). Τα ψυχολογικά εμπόδια και η σωματική διάπλαση των ατόμων είναι επίσης λόγοι μικρότερης δέσμευσης για αθλητική συμμετοχή σύμφωνα με σχετική έρευνα των Alexandris et al., (2001). Σε ότι αφορά την δέσμευση για συνέχιση της αθλητικής δραστηριότητας σε μαθητές λυκείου βρέθηκε ότι η ικανοποίηση σε θέματα δίκαιης μεταχείρισης συμβάλλουν καθοριστικά στην συνέχιση της αθλητικής δραστηριότητας (Whi-senant, 2005). Επίσης ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι αθλητικές εμπειρίες και η φυσική δραστηριότητα που έχουν οι μαθητές στο σχολικό τους περιβάλλον αυξάνει την αθλητική συμμετοχή από την εφηβεία στην ενηλικίωση (Kelly 1980; Watkins 1983; White & Curtis, 1990; Malina, 1996; Yang, 1997). Η μακρόχρονη ενασχόληση των μαθητών με τον εξωσχολικό αθλητισμό (σωματειακό) επιφέρει ψυχολογική δέσμευση στους μαθητές να συνεχίσουν την συμμετοχή σε αθλητική δραστηριότητα (Lau et al, 2005). Ακόμη διαπιστώθηκε ότι η συμμετοχή μαθητών λυκείου σε σχολικά και μη πρωταθλήματα αυξάνει την ενασχόλησή τους αργότερα ως ενήλικες σε αθλητική και φυσική δραστηριότητα λόγω της οργανωμένης μορφής της αθλητικής δραστηριότητας (Howell F. & McKenzie J., 1987). Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας επιβεβαιώνονται και από άλλη έρευνα (Schreeder et al., 2006) όπου βρέθηκε ότι αυξήθηκε η αθλητική ενασχόληση από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Η αθλητική συμμετοχή κατά την εφηβεία ήταν ο ισχυρότερος παράγοντας πρόβλεψης της ενασχόλησης των ενήλικων στα

διάφορα αθλήματα από ότι το μορφωτικό επίπεδο και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των γονέων. Οι αθλητικές εμπειρίες στο λύκειο φαίνεται να παίζουν αποφασιστικό ρόλο στην ενασχόληση των ατόμων με τον αθλητισμό στην μετέπειτα ζωή τους.Σύμφωνα με την Θεωρία της Συνέχειας για την ηλικία τα άτομα τα οποία είναι «μυημένα» στον αθλητισμό και γενικά στην φυσική δραστηριότητα στην σχολική ηλικία συνεχίζουν να ασχολούνται σε ανάλογες δραστηριότητες στον ελεύθερο χρόνο τους για μεγάλο χρονικό διάστημα ως ενήλικες διατηρώντας τον προηγούμενο τρόπο ζωής τους (Atchley, 1989; Mc Pherson, 1998).Το φύλλο είναι σημαντικός παράγοντας δέσμευσης για φυσική δραστηριότητα στο μέλλον αφού σχετίζεται με τις ευκαιρίες αθλητικής συμμετοχής, οι οποίες είναι περισσότερες στα αγόρια από ότι στα κορίτσια, με συνέπεια την μεγαλύτερη αθλητική συμμετοχή τους άρα και την μεγαλύτερη δέσμευσή τους μελλοντικά σε αθλητικές δραστηριότητες, (Miller, 2000). Σημαντικό ρόλο ακόμη για την δέσμευση των ατόμων σε σπορ παίζει η υποστήριξη των μαθητών από το οικογενειακό περιβάλλον και από τον προπονητή τους όπως υποστηρίχθηκε από έρευνα που διεξήχθη σε αθλητές γυμναστικής (Weiss & Weiss, 2006). Ο τύπος της αθλητικής δραστηριότητας καθώς και το επίπεδο των ικανοτήτων των ατόμων παίζουν σημαντικό ρόλο στο επίπεδο δέσμευσης για αθλητική συμμετοχή (Casper & Andrew, 2008).Η διαμόρφωση και υιοθέτηση υγειινών και ηθικών στάσεων και συμπεριφορών από τους ανθρώπους είναι θέμα παιδείας και εκπαίδευσης γενικότερα και επιτυγχάνεται από τις μικρές ηλικίες (παιδική, εφηβική) και μάλιστα στο σχολικό περιβάλλον με ευθύνη της κάθε πολιτείας. Το σχολείο και ιδιαίτερα το μάθημα της φυσικής αγωγής μπορεί να επηρεάσει τις στάσεις των μαθητών σε υγειινές συμπεριφορές προβάλλοντας το πρότυπο του υγιούς σώματος. Το γεγονός αυτό καθιστά περισσότερο αναγκαίο από ποτέ το μάθημα της φυσικής αγωγής στην εκπαίδευση, που εκτός της άσκησης δίνει και άλλα σημαντικά μηνύματα στα παιδιά όπως η αποτροπή


τους από την παχυσαρκία, το αλκοόλ, το κάπνισμα, την εξάρτηση από τα ναρκωτικά κ.α.Στην παρούσα έρευνα αναμένεται να υπάρξουν στατιστικά σημαντικές διαφορές στους παράγοντες της δέσμευσης μεταξύ των δυο φύλλων των μαθητών, του τόπου διαμονής τους, μεταξύ μαθητών των τριών τάξεων και μεταξύ μαθητών που συμμετέχουν και μαθητών που δεν συμμετέχουν σε αθλητικούς συλλόγους παράλληλα με την συμμετοχή τους στο σχολικό πρωτάθλημα. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξετάσει την δέσμευση που νοιώθουν οι μαθητές και οι μαθήτριες λυκείων από την συμμετοχή τους στα σχολικά πρωταθλήματα στην Ελλάδα, για υιοθέτηση «δια βίου» ηθικών και υγειινών στάσεων και συμπεριφορών.

Μέθοδος και διαδικασία

Συμμετέχοντες

Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 2535 μαθητές και μαθήτριες των Α΄, Β΄ & Γ΄ τάξεων από 16 λύκεια σε 8 νομούς της Ελλάδας (1182 αγόρια και 1353 κορίτσια, ηλικίας 15-18 ετών) ημιαστικών, αστικών και μεγάλων αστικών (υπεραστικών) περιοχών κατά το σχολικό έτος 2008-9.

Διαδικασία

Μοιράσθηκαν από τον ερευνητή συνολικά 2.600 ερωτηματολόγια κατά τις διάφορες φάσεις διεξαγωγής των σχολικών πρωταθλημάτων (Α΄, Β΄, Γ΄ & Δ΄ φάση) στη διάρκεια του σχολικού έτους που διεξαγόταν η έρευνα (2008-9), στα σχολεία των μαθητών και στα γήπεδα διεξαγωγής των σχολικών πρωταθλημάτων πριν τον αγώνα. Τα ερωτηματολόγια ήταν ανώνυμα και ο χρόνος συμπλήρωσής τους διαρκούσε περίπου 10 λεπτά. Συλλέχθηκαν τελικά 2.535 έγκυρα απαντημένα ερωτηματολόγια, ποσοστό ανταπόκρισης ερωτηθέντων 97,5%. Αφού έγινε ο έλεγχος εγκυρότητας και αξιοπιστίας του ερωτηματολογίου του τελικού δείγματος εξετάσθηκαν και μελετήθηκαν στην παρούσα έρευνα συνολικά 16 θέματα.

Όργανο μέτρησης

Για τις ανάγκες της έρευνας κατασκευάσθηκε

ερωτηματολόγιο, μετά από συνεντεύξεις με

μαθητές, καθηγητές, προϊσταμένους και σχολικούς

συμβούλους φυσικής αγωγής, με 28 ερωτήσεις

απαντημένες σε 7βάθμια κλίμακα Likert (1=διαφωνώ

απόλυτα, 7=συμφωνώ απόλυτα). Μετά την

παραγοντική ανάλυση των ερωτηματολογίων της

πιλοτικής έρευνας απορρίφθηκαν 12 ερωτήσεις

λόγω χαμηλής φόρτισης. Αφού συλλέχθηκαν όλα

τα ερωτηματολόγια της έρευνας έγινε έλεγχος

εγκυρότητας και αξιοπιστίας του ερωτηματολογίου.

Εξετάσθηκαν συνολικά 16 θέματα. Η αρχική ερώτηση

του ερωτηματολογίου ήταν: «πιστεύεις ότι η

συμμετοχή σου στο σχολικό πρωτάθλημα σε δεσμεύει

μελλοντικά να…» όπου ο μαθητής καλούνταν να

απαντήσει στις 16 ερωτήσεις το πόσο συμφωνεί ή

διαφωνεί με την καθεμιά ερώτηση. Επίσης υπήρξαν

ερωτήσεις σχετικές με το φύλο των μαθητών, την

πόλη διαμονής τους, την τάξη φοίτησής τους και αν

ήταν ή όχι μέλη αθλητικού συλλόγου.

Αποτελέσματα

Διαστάσεις της δέσμευσης.

Στην δέσμευση τα αποτελέσματα αποκάλυψαν 3 παράγοντες με ιδιοτιμή πάνω από 1 που εξηγούσαν το 73% της συνολικής διακύμανσης (πίνακας 1). Ακολούθησε περιστροφή αξόνων τόσο ορθογώνια όσο και πλάγια. Επειδή οι παράγοντες συσχετιζόταν μεταξύ τους αναφέρονται αποτελέσματα από πλάγια περιστροφή. Στον πρώτο παράγοντα που εξηγούσε το 57,8% της συνολικής διακύμανσης είχαν υψηλές φορτίσεις (πάνω από .64) τα 7 θέματα που δηλώνουν την υιοθέτηση υγιεινών στάσεων και συμπεριφορών των μαθητών από την συμμετοχή τους στο σχολικό πρωτάθλημα. Σ’ αυτόν τον παράγοντα αυτό τα υπόλοιπα 9 θέματα είχαν πολύ χαμηλή φόρτιση (μικρότερη του .30). Ο παράγοντας αυτός ονομάσθηκε «υιοθέτηση υγιεινών στάσεων και συμπεριφορών». Στον δεύτερο παράγοντα που εξηγούσε το 7,9% της συνολικής διακύμανσης είχαν υψηλές φορτίσεις (πάνω από .74)


Από τους μέσους όρους των διαστάσεων της

δέσμευσης (πίνακας 2), ο παράγοντας που

βιώνεται με την μεγαλύτερη ένταση είναι οι

«ηθικές στάσεις και συμπεριφορές» (Μ=5.15,

SD=1.55), ακολουθώντας η «υιοθέτηση υγειινών

στάσεων και συμπεριφορών» (M=5.05, SD=1.24)

και τέλος η «αποφυγή ανθυγειινών στάσεων και

συμπεριφορών» (M=4.85, SD=1.75. Συνολικά η

δέσμευση είχε M=5.15, SD=1.38.

Τα 5 πιο ισχυρά κατά σειρά στοιχεία για τους

μαθητές ήταν «η αποφυγή της παχυσαρκίας»,

ακολουθώντας «η επιδίωξη της φυσικής

δραστηριοποίησης», κατόπιν «η υγιεινή

διατροφή», μετά «η αποφυγή της καθιστικής

ζωής» και τέλος «η υιοθέτηση υγιεινού τρόπου

ζωής».

Πολυμεταβλητή ανάλυση διακύμανσης μιας

κατεύθυνσης έγινε στους παράγοντες της

δέσμευσης. Σε ότι αφορά το φύλλο με βάση

το Wilk’s λ υπήρξαν στατιστικά σημαντικές

διαφορές, λ=.94, F(3,2530)=50.2, p<0.001. Από τις

αναλύσεις διακύμανσης προέκυψαν στατιστικά

σημαντικές διαφορές μεταξύ αγοριών και

κοριτσιών σε όλους τους παράγοντες, «υιοθέτηση

υγειινών στάσεων και συμπεριφορών»,

F(1,2532)=77.8, p<0.001, η2=.030, «αποφυγή

ανθυγειινών στάσεων και συμπεριφορών»,

F(1,2532)=40.5, p<0.001, η2=.016 και «ηθικές

στάσεις και συμπεριφορές» F(1,2532)=18.7,

p<0.001, η2=.007. Τα αγόρια είχαν μικρότερη

δέσμευση στην «αποφυγή ανθυγειινών στάσεων

και συμπεριφορών» και στις «ηθικές στάσεις

και συμπεριφορές» και μεγαλύτερη δέσμευση

στην «υιοθέτηση υγειινών στάσεων και

συμπεριφορών» από ότι τα κορίτσια αντίστοιχα

(οι μέσοι όροι φαίνονται στον πίνακα 3).


Σε ότι αφορά την συμμετοχή ή όχι των μαθητών

σε αθλητικούς συλλόγους με βάση το Wilk’s

λ υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές,

λ=.91, F(3,2494)=78.3, p<0.001. Από τις αναλύσεις

διακύμανσης προέκυψαν στατιστικά σημαντικές

διαφορές μεταξύ μαθητών που ήταν εν ενεργεία

μέλη αθλητικών συλλόγων και μαθητών που δεν

ήταν εν ενεργεία μέλη αθλητικών συλλόγων σε

όλους τους παράγοντες, «υιοθέτηση υγειινών

στάσεων και συμπεριφορών», F(1,2496)=233.3,

p<0.001, η2=.085, «αποφυγή ανθυγειινών


p<0.05, η2=.003 και «ηθικές στάσεις και

συμπεριφορές» F(1,2494)=7.21, p<0.05,

η2=.003. Οι μαθητές που ήταν εν ενεργεία

μέλη αθλητικών συλλόγων είχαν μεγαλύτερη

δέσμευση στην «υιοθέτηση υγειινών

στάσεων και συμπεριφορών», στην «αποφυγή

ανθυγειινών στάσεων και συμπεριφορών» και

στις «ηθικές στάσεις και συμπεριφορές» από

ότι οι μαθητές που δεν ήταν εν ενεργεία μέλη

αθλητικών συλλόγων αντίστοιχα (οι μέσοι όροι

φαίνονται στον πίνακα 3).

Στην ανεξάρτητη μεταβλητή «τάξη» δηλαδή

μεταξύ μαθητών Α΄ Β΄ & Γ΄ τάξης στους

παράγοντες της δέσμευσης με βάση το Wilk’s

λ υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές,

λ=.99, F(,5058)=4.94, p<0.001. Από τις αναλύσεις


διαφορές μεταξύ μαθητών των τριών τάξεων σε

όλους τους παράγοντες, «υιοθέτηση υγειινών


p<0.05, η2=.005, «αποφυγή ανθυγειινών στάσεων

και συμπεριφορών», F(2,2531)=5.5, p<0.05,

η2=.004 και «ηθικές στάσεις και συμπεριφορές»

F(2,2531)=11.8, p<0.001, η2=.009.

Οι μαθητές της Α΄ τάξης είχαν μεγαλύτερη

ικανοποίηση από τους υπόλοιπους και της

Β΄ τάξης μεγαλύτερη από της Γ΄ τάξης

στην «υιοθέτηση υγειινών στάσεων και

συμπεριφορών», στην «αποφυγή ανθυγειινών

στάσεων και συμπεριφορών» και στις «ηθικές

στάσεις και συμπεριφορές» (οι μέσοι όροι



Στην ανεξάρτητη μεταβλητή «περιοχή» δηλαδή

μεταξύ μαθητών αστικής, ημιαστικής και

μεγάλης αστικής περιοχής στους παράγοντες

της δέσμευσης με βάση το Wilk’s λ υπήρξαν

στατιστικά σημαντικές διαφορές, λ=.99,

F(6,5058)=4.30, p<0.001. Από τις αναλύσεις


διαφορές μεταξύ μαθητών αστικής, ημιαστικής

και υπεραστικής περιοχής μόνο στον

παράγοντα «υιοθέτηση υγειινών στάσεων και

συμπεριφορών», F(2,2531)=12.5, p<0.001, η2=.010.

Οι μαθητές αστικής περιοχής είχαν μικρότερη

δέσμευση από τους μαθητές των υπόλοιπων

περιοχών και οι μαθητές της υπεραστικής

περιοχής είχαν μικρότερη δέσμευση από τους

μαθητές της αστικής περιοχής (οι μέσοι όροι


Συζήτηση

Σε ότι αφορά την δέσμευση θα πρέπει εξαρχής

να τονισθεί ότι υπάρχουν ελάχιστες έρευνες

που να μελέτησαν την «δια βίου» δέσμευση ή

όχι σε υιοθέτηση ηθικών και υγειινών στάσεων

και συμπεριφορών από την συμμετοχή των

μαθητών σε σχολικά πρωταθλήματα στην

Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες και ως εκ

τούτου δεν μπορούν να γίνουν συγκρίσεις με

τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας. Σε

μια από τις ελάχιστες έρευνες διαπιστώθηκε

ότι η συμμετοχή μαθητών λυκείου σε σχολικά

και μη πρωταθλήματα αυξάνει την εμπλοκή

τους αργότερα ως ενήλικες σε αθλητική και

φυσική δραστηριότητα (Howell F. & McKenzie

J., 1987) κυρίως διότι τα οργανωμένα αθλητικά

προγράμματα στο σχολείο σχετίζονται με

μεγαλύτερη μελλοντική δέσμευση σε δια

βίου φυσική δραστηριότητα στον ελεύθερο

χρόνο, συμφωνώντας με τα αποτελέσματα της

παρούσας έρευνας.

Ωστόσο σε έρευνα στην Ελλάδα βρέθηκε ότι

η εσωτερική παρακίνηση συνδέεται στενά

με την πρόθεση των ατόμων να συνεχίσουν

μελλοντικά την αθλητική δραστηριότητα (Pa-

pacharisis et al., 2003). Επίσης στις Ηνωμένες

Πολιτείες Αμερικής παρατηρήθηκε ότι τα

σχολικά πρωταθλήματα Φυσικής Αγωγής

μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να

αποκτήσουν δεξιότητες ώστε να συμμετέχουν

σε μια ποικιλία αθλημάτων που θα τους

εξασφαλίσει μια μακρόχρονη δραστήρια ζωή,

(Bocarro et al., 2008).

Ο παράγοντας της δέσμευσης «υιοθέτηση

υγιεινών στάσεων και συμπεριφορών», έχει

να κάνει με την πιθανή μελλοντική δέσμευση

των μαθητών σε ένα υγιεινό τρόπο ζωής όπως

να είναι φυσικά δραστήριοι και να κάνουν

υγιεινή διατροφή. Η «αποφυγή ανθυγιεινών

στάσεων και συμπεριφορών» έχει να κάνει

με την πιθανή μελλοντική δέσμευση των

μαθητών να αποφεύγουν ανθυγειινές

συμπεριφορές όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και

οι εξαρτησιογόνες ουσίες. Οι «ηθικές στάσεις

και συμπεριφορές» έχουν να κάνουν με την

πιθανή μελλοντική δέσμευση των μαθητών να

ακολουθούν ηθικές στάσεις και συμπεριφορές

δηλαδή να χρησιμοποιούν το fair play γενικά

όταν αγωνίζονται, να ακολουθούν πιστά τους

κανόνες του παιχνιδιού και να φέρονται τίμια

και ηθικά αλλά και να είναι κατά της βίας.

Εξετάζοντας την συνολική εσωτερική συνοχή

της κλίμακας της δέσμευσης («υιοθέτηση

υγειινών στάσεων και συμπεριφορών»

α=.92, «αποφυγή ανθυγειινών στάσεων και

συμπεριφορών» α=.90 και «ηθικές στάσεις

και συμπεριφορές» α=.89) παρατηρούμε την

υψηλή εσωτερική συνοχή των θεμάτων και των

παραγόντων των μεταβλητών που σημαίνει

τόσο την ισχυρή συνοχή των θεμάτων μεταξύ

τους στον κάθε παράγοντα όσο και συνολικά

στην κάθε μεταβλητή.

Στην παρούσα έρευνα ο παράγοντας που

βιώνεται με την μεγαλύτερη ένταση και

μάλιστα με υψηλό σκορ (Μ=5.15, SD=1.55) είναι

οι «ηθικές στάσεις και συμπεριφορές».


Φαίνεται ότι θέματα «ηθικών στάσεων και συμπεριφορών» είναι πρώτης προτεραιότητας για τους μαθητές σε αυτή την ηλικία πρωτίστως για δυο λόγους. Αφενός μεν από τους στενούς δεσμούς της ελληνικής οικογένειας και της «βαρύτητας» που αυτή δίνει σε ανάλογα θέματα ηθικής στάσης και συμπεριφοράς στην ζωή γενικότερα και αφετέρου λόγω της θέσης που κατέχουν αυτού του είδους τα θέματα στις αντιλήψεις των μαθητών λόγω της ευαισθησίας τους στην ηλικία της εφηβείας, συμφωνώντας με άλλη έρευνα στην οποία βρέθηκε ότι οι ατομικές ανθρώπινες αξίες μεταξύ των οποίων η τιμιότητα και η συνέπεια σχετίζονται με την αθλητική συμμετοχή (McLean, J. & Hamm, S., 2008). Ακολουθεί ο παράγοντας «υιοθέτηση υγειινών στάσεων και συμπεριφορών» γεγονός το οποίο πιθανόν εξηγείται από το ότι οι μαθητές ενδιαφέρονται για την υγεία τους μελλοντικά, καθώς ολοένα και περισσότερο ενημερώνονται σε θέματα υγείας είτε εντός σχολείου είτε από την τηλεόραση, τα περιοδικά, το διαδίκτυο κ.λ.π. Τελευταίος παράγοντας είναι η «αποφυγή ανθυγειινών στάσεων και συμπεριφορών» γεγονός που δείχνει ότι οι μαθητές φροντίζουν να αποφεύγουν ανθυγειινές στάσεις και συμπεριφορές γνωρίζοντας για τις βλαβερές συνέπειές τους. Πάντως το πολύ ενθαρρυντικό στοιχείο της έρευνας είναι ότι και οι τρεις παράγοντες της δέσμευσης είχαν αρκετά μεγάλα σκορ γεγονός που σημαίνει ότι η πραγματοποίηση των σχολικών αγώνων συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη δημιουργία αθλητικής συνείδησης εκ μέρους των έφηβων. Στην δέσμευση τα αγόρια επιζητούσαν περισσότερο την υγιεινή διατροφή και την άσκηση ενώ ήταν λιγότερο διατεθειμένα να αποφύγουν ανθυγειινές συμπεριφορές (κάπνισμα, αλκοόλ, εξαρτησιογόνες ουσίες, φαρμακοδιέγερση) και να ακολουθήσουν ηθικές συμπεριφορές (τίμιο παιχνίδι, σωστή εφαρμογή των κανονισμών, αποφυγή βίαιης και επιθετικής συμπεριφοράς) από ότι τα κορίτσια αντίστοιχα, συμφωνώντας με τα αποτελέσματα άλλης έρευνας (Διγγελίδης & Κρομμύδας, 2008) όπου τα αγόρια είχαν υψηλότερα σκορ ως προς τις αρνητικές αθλητικές

συμπεριφορές σε σύγκριση με τα κορίτσια αντίστοιχα. Γενικότερα όπως έχει διαπιστωθεί τα αγόρια διαφοροποιούνται στο βαθμό της δέσμευσης σε σχέση με τα κορίτσια (Casper, 2005). Επίσης τα αγόρια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είχαν χαμηλότερα σκορ στη διάσταση «σεβασμός στους συμπαίκτες» σε σχέση με τα κορίτσια της ίδιας ηλικίας) πιθανόν και λόγω της φύσης του χαρακτήρα τους (αρσενικό φύλλο), (Παπαγεωργίου & συν., 2008). Τα υψηλά ποσοστά δέσμευσης των μαθητών που ήταν ενεργά μέλη αθλητικών συλλόγων ταυτόχρονα με την συμμετοχή τους στο σχολικό πρωτάθλημα πιθανόν εξηγούνται από το γεγονός ότι οι μαθητές «δένονται» ψυχολογικά με το άθλημα που ασχολούνται εξωσχολικά λόγω και της μακρόχρονης αθλητικής συμμετοχής τους και της εμπειρίας που ποκτούν (Lau et al, 2005).Σε ότι αφορά τον παράγοντα τάξη των μαθητών μεγαλύτερη δέσμευση είχαν οι μαθητές των μικρότερων τάξεων, ίσως λόγω των μεγαλύτερων προσδοκιών που είχαν από τα οφέλη της άσκησης, συγκριτικά με τους μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων. Ακόμη πιθανόν οι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων, λόγω και των περισσότερων υποχρεώσεων που βλέπουν μπροστά τους προς την ενηλικίωσή τους, να μην θέλουν να δεσμευθούν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές.Σε ότι αφορά τον παράγοντα περιοχή φαίνεται ότι αυτή επηρεάζει μόνο την «υιοθέτηση υγειινών στάσεων και συμπεριφορών», δηλαδή μεγαλύτερη δέσμευση σε «υιοθέτηση υγειινών στάσεων και συμπεριφορών» είχαν μόνο οι μαθητές των ημιαστικών περιοχών, γεγονός το οποίο πιθανόν εξηγείται από την μεγαλύτερη ενασχόληση των μαθητών αυτών των περιοχών με αθλητισμό και φυσική δραστηριότητα σε σχέση με τους μαθητές των άλλων περιοχών..Συμπερασματικά σημαντικότερος παράγοντας της δέσμευσης των μαθητών από την συμμετοχή τους στα σχολικά πρωταθλήματα είναι οι «ηθικές στάσεις και συμπεριφορές», ακολουθώντας ο παράγοντας «υιοθέτηση υγειινών στάσεων και συμπεριφορών» και τέλος ο παράγοντας «αποφυγή ανθυγειινών στάσεων και συμπεριφορών». Τα αγόρια δήλωσαν μεγαλύτερη δέσμευση σε θέματα


υιοθέτησης υγιεινών στάσεων και συμπεριφορών

μελλοντικά σε σχέση με τα κορίτσια, ενώ τα

κορίτσια δήλωσαν μεγαλύτερη δέσμευση σε

θέματα ηθικών στάσεων και συμπεριφορών αλλά

και σε θέματα αποφυγής ανθυγειινών στάσεων και

συμπεριφορών σε σχέση με τα αγόρια. Οι μαθητές

μέλη αθλητικών συλλόγων δήλωσαν περισσότερο

δεσμευμένοι σε όλους τους παράγοντες σε σχέση

με τους μαθητές που δεν είναι μέλη αθλητικών

συλλόγων αντίστοιχα.

Οι μαθητές των μικρότερων τάξεων δήλωσαν

περισσότερο δεσμευμένοι σε σχέση με τους

μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων. Τέλος οι

μαθητές που διαμένουν σε ημιαστικές περιοχές

δήλωσαν περισσότερο δεσμευμένοι σε σχέση με

τους μαθητές των άλλων περιοχών.

Προτάσεις για την αύξηση της δέσμευσης των

μαθητών σε δια βίου υγιεινές συμπεριφορές

Για να αυξηθεί η δέσμευση των μαθητών σε

«δια βίου υγιεινές συμπεριφορές» θα πρέπει

να βελτιωθούν κάποιοι παράγοντες οι οποίοι

επηρεάζουν την δέσμευση, όπως είναι η

ικανοποίηση που νοιώθουν οι μαθητές από την

συμμετοχή τους στα σχολικά πρωταθλήματα,

η οποία ωστόσο προϋποθέτει την μείωση των

εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι μαθητές κατά

την διαδικασία συμμετοχής τους στα σχολικά

πρωταθλήματα αλλά και την αύξηση των κινήτρων

τους για συμμετοχή στους σχολικούς αγώνες. Η

βελτίωση των παραπάνω παραγόντων μπορεί

να επιτευχθεί με επανασχεδιασμό των σχολικών

πρωταθλημάτων και αλλαγή προσανατολισμού

του ρόλου τους, με τελικό στόχο την αύξηση της

συμμετοχής των μαθητών.

Alexandris, K., Grouios, G., Tsorbatzoudis, C. & Bliatsou, A. (2001). Relationship between Per-ceived Constraints and Commitment to Recrea-tional Sport Participation of University Students in Greece. International Journal of Sport Manage-ment, 2, 282-296.Alexandris, K., Tsorbatzoudis, C. & Grouios, G. (2002). Perceived Constraints in Recreational Sport Participation: Investigating their Relation-ship with Intrinsic Motivation, Extrinsic Moti-vation and Amotivation. Journal of Leisure Re-search, 34,233-252.Atchley, R. (1989). The continuity theory of nor-mal aging. The Gerontologist, 29, 183-90. Bocarro, J., Kanters, M., Casper, J. & Forrester, S. (2008). School physical education, extracurricu-lar sports and lifelong active living. Journal of Teaching in Physical Education, 27, 155-166.Casper, J., 2005. Explaining adult tennis partici-pants’ participation frequency and purchase intention with the sport commitment model. Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences, 65(12-A), 4717.Casper, J & Andrew, D. (2008). Sport Commitment Differences Among Tennis Players on the Basis of Participation Outlet and Skill Level, Journal of

Sport Behavior, 31(3), 201-219.Casper, J. & Stellino, M. (2008). Demographic Pre-dictors of Recreational Tennis Participants’ Sport Commitment. Journal of Park and Recreation Administration, 26(3), 93-115. Flintoff, A. (2008). Targeting Mr Average: partici-pation, gender equity and school sport partner-ships Sport. Education and Society, 13(4), 393-411Howell F. & McKenzie J. (1987). High School Ath-letics and Adult Sport-Leisure Activity: Gender Variations Across the Life Cycle, Sociology of Sport Journal, 4, 329-346.Kelly, J. (1980). Leisure and sport participation. Participation in social and political activities, San Fransisco: Jossey Bass, 170-176.Krassas, G., Tzotzas, T., Tsametis, C. & Kon-stantinidis, T. (2001). Prevalence and trends in overweight and obesity among children and adolescents in Thessaloniki, Greece. J. Pediatr. Endocrinol. Metab. 14, S1319–S1326.Lau, P., Fox, K. & Cheung, M. (2005). Psychosocial and socio-enviromental correlates of sport iden-tity and sport participation in secondary school-age children, Human Kinetics Publishers and the European College of Sport Science, 4,(3), 1-21.Malina, M. (1996). Tracking of physicαl activity



and physical fitness across the lifespan. Research Quarterly for Exercise and Sport, 67(3), 48-57.Mamalakis, G., & Kafatos, A. (1996). Prevalence of obesity in Greece. Int J Obes Relat Metab Disord, 20(5), 488-492.Mamalakis, G., Kafatos, A., Manios, Y., Anag-nostopoulou, T., & Apostolaki, I. (2000). Obesity indices in a cohort of primary school children in Crete: a six year prospective study. Int J Obes Relat Metab Disord, 24(6), 765-771.McLean, J. & Hamm, S. (2008). Values and Sport Participation: Comparing Participant Groups, Age, and Gender, Journal of Sport Be-havior, 31(4), 352-367.McPherson, D., (1998). Aging as a social pro-cess: An introduction to individual and popu-lation aging. New York Brace.Miller, J., Heinrich, M. & Baker, R. (2000). A look at title IX and women’s participation in sport. Physical Educator, 57, 8-13.NCAA News Digest, (2007). A summary of major activities within the Association. The NCAA News, p.2.Papacharisis, V., Simou, K., & Goudas, M. (2003). The relationships between motivation and intention towards exercise. Journal of Human Movement Studies, 45, 377-386.Parvizy, S., Nikbahkt, A., Tehrani, P., & Shah-rokhi, S. (2005). Adolescents’ perspectives on addiction: Qualitative study. Nursing and Health Sciences, 7, 192–198.Quick, S. (2008). The School Sport Partnership Programme Raising Levels of Participation in Physical Education and Sport in Schools in England, Springer Berlin Heidelberg, Part 3, 191-206.Schreeder, J., Thomis, M., Vanreusel, B., Lefe-vre, J., Renson, R., Vanden, E. & Peunen, J. (2006). Sports participation among females from adolescence to adulthood: a longitudi-nal study. International Review for the Soci-ology of Sport, 41, 413-430.Watkins, C. (1983). Secondary schools and their effects on continuing participation in physical activity. Unpublished doctoral dis-sertation, University of Oregon, Eugene. Weiss, W. & Weiss M. (2006). A longitudinal analysis of commitment among competitive female gymnasts. Psychology of Sport and Exercise, 7(3), 309-323.Whisenant, W. (2005). Organizational justice

and commitment in interscholastic sports. Sport Education and Society, 10(3), 343-357.White, P. & Curtis, J. (1990). English-French Canadian differences in types of sport par-ticipation: A test of the school socialization explanation. Sociology of Sport Journal, 7, 347-369.Yang, X. (1997). A multidisciplinary analysis of physical activity, sport participation and dropping out among young Finns, a 12-year follow-up study. Like Researchs Reports on Sport and Health, 103.Διγγελίδης, Ν. & Κρομμύδας, Χ. (2008). Διαφορές Μαθητών και Μαθητριών Γυμνασίου ως προς την ηθική Συμπεριφορά και η Σχέση της με το Κλίμα Παρακίνησης, τους Στόχους Επίτευξης και την Ευχαρίστηση στο Μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, 6(2), 149 – 161.Θεοδωράκης, Γ., & Παπαϊωάννου, Α. (2002). Το προφίλ μαθητών με βάση υγιεινές και ανθυγιεινές συμπεριφορές: Σχέσεις με τον αθλητισμό. Ψυχολογία, 9, 547-562.Θεοδωράκης, Γ., & Χασσάνδρα, Μ. (2005). Κάπνισμα και άσκηση, Μέρος 2ο: Διαφορές μεταξύ Ασκούμενων και μη ασκούμενων. Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, 3(3), 239-248.Κουθούρης, Χ. (2006). «Σχόλη», «Αναψυχή» & «Αθλητισμός»: Εννοιολογική Συσχέτιση των Όρων. Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, 4(1), 68-77.Παπαγεωργίου, Μ., Χασάνδρα, Μ. & Χατζηγεωργιάδης Α. (2008). Το Τίμιο Παιχνίδι στη Φυσική Αγωγή: Επίδραση Φύλου, Ηλικίας και Κινήτρων Συμμετοχής. Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, 6(2), 162 – 168.Χασάνδρα, Μ. (2006). Η Ανάπτυξη Του «Ευ Αγωνίζεσθαι» στη Φυσική Αγωγή. Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, 4(2), 211 – 224.Χρόνη, Σ. (2001). Δραστηριότητες αθλητισμού αναψυχής στην Ελλάδα: Αντιλήψεις φοιτητών φυσικής αγωγής. Φυσική Δραστηριότητα & Ποιότητα Ζωής, Ηλεκτρονικό περιοδικό, ειδ. Τεύχος 1, 20 -27.v


Σκοπός της εργασίας ήταν να μελετήσει μέσα

από τη σχετική βιβλιογραφία τις ομοιότητες και

τις διαφορές των μεθόδων εκγύμνασης, Yoga,

Pilates. Είναι γνωστό από την αρχαιότητα ότι η

γύμναση εκτός από το σώμα επιδρά στο πνεύμα

και την ψυχή. Το μυαλό ελέγχει το σώμα για

κάθε κίνηση και η ψυχή συμβάλλει στην ευεξία

του ασκούμενου. Όλες οι μορφές σωματικής

άσκησης και μπορεί και πρέπει να αξιοποιούν και

το νου και το σώμα. Υπάρχουν πολλές τεχνικές

ασκήσεων που βελτιώνουν τη φυσική κατάσταση

και συμβάλλουν στην ευεξία των ασκουμένων.

Άτομα που ενδιαφέρονται για την άσκηση μυαλού

σώματος, ρωτούν συχνά ποια είναι η καλύτερη

μέθοδο εκγύμνασης, Pilates ή Yoga; Δεδομένου

λοιπόν του τρόπου ζωής μας μέσα στη σύγχρονη

κοινωνία, πρέπει να αναζητήσουμε κίνητρα και

τρόπους γύμνασης για καλή σωματική, ψυχική

και πνευματική κατάσταση. Οι μέθοδοι Yoga, Pi-

lates, θεωρούνται σύμφωνα με την έρευνα ιδανικές

γυμνάσεις που συμβάλλουν στην ολοκληρωτική

γύμναση του ατόμου.

Εισαγωγή Όταν οι άνθρωποι μιλούν για τα οφέλη της

σωματικής άσκησης έχουν στο μυαλό τους και

επικεντρώνονται σε τρεις καταστάσεις: τη δύναμη,

(μυϊκή τόνωση), την αντοχή και το αδυνάτισμα

(κυρίως οι γυναίκες) (www.yurtolalbealth.ivil-

lage.com). Με βάση τα παραπάνω, τα γυμναστικά

προγράμματα αποτελούνται κυρίως από ασκήσεις

με βάρη για την ανάπτυξη της δύναμης, αερόβιες

ασκήσεις για την ανάπτυξη της αντοχής και

πρόγραμμα ασκήσεων για κάψιμο θερμίδων (Un-

graro, 2004). Υπάρχει και ένα δεύτερο επίπεδο από

οφέλη, που έχουν την ίδια αξία για τα ασκούμενα

άτομα, όπως η ευελιξία-ευλυγισία, ο συντονισμός,

η στάσης του σώματος και η ανακούφιση από

το στρες. Δεν είναι ότι αυτά τα δευτερογενή

οφέλη δεν ήταν πάντοτε σημαντικά, είναι όμως

ότι αυτή τη περίοδο είναι στο προσκήνιο τα

λεγόμενα ΄΄softer΄΄ προγράμματα γύμνασης.

Δυο από τα πιο δημοφιλή απ΄ αυτά είναι Γιόγκα

και Πιλάτες (Ungaro A. 2002). Πρόκειται για δυο

πολύ ενδιαφέροντα γυμναστικά προγράμματα,

με μεγάλη ποικιλία ασκήσεων που γυμνάζουν

το μυϊκό σύστημα αποτελεσματικά, ακίνδυνα

και μάλιστα, βοηθούν στη βελτίωση της φυσικής

κατάστασης, προάγοντας την ψυχική, σωματική,

πνευματική κατάσταση του ασκουμένου (Yuhua,

Drvalt & Van Oteghen, 2007). Πραγματοποιούνται

σε ομαδικό και ατομικό επίπεδο και μπορούν

αβίαστα να συμμετέχουν άτομα και των δυο

φύλων και διαφορετικών ηλικιών. Πολλοί από τους

ασκούμενους αναρωτιούνται για τη διαφορά μεταξύ

Γιόγκα και Πιλάτες. Σύμφωνα με μια μελέτη του

American Council on Exercise, ουσιαστική διαφορά

δεν υπάρχει είναι θέμα φιλοσοφίας και μόνο, και

φυσικά εξαρτάται από τους στόχους που θέτει το

κάθε άτομο. Η διαφορά είναι ότι μεταξύ Ανατολής

και Δύσης (Parker, 2003). Και τα δύο συστήματα

γύμνασης σκοπό έχουν να αναπτύξουν και να

βελτιώσουν τη δύναμη και την ευελιξία – ευλυγισία,

η διαφορά μεταξύ τους, δεν είναι τόσο φυσική όσο

φιλοσοφική. Σύμφωνα λοιπόν με τον Cruise και οι δύο

μορφές άσκησης είναι κατάλληλες για την διαχείριση

του άγχους, και οι ασκήσεις επικεντρώνονται στα άνω

και κάτω άκρα, στην κοιλιά την μέση και την πλάτη.

Μέθοδος Γιόγκα Είναι η πιο αρχαία μορφή άσκησης σώματος

και μυαλού και η πλέον γνωστή σήμερα σε όλο

τον κόσμο, που υποστηρίζεται από γιατρούς,

συμβατικούς και μη.

Γιόγκα και Πιλάτες Διαφορές και ομοιότητες

Δρ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΣΕΝΟΣ

Περίληψη


Ο όρος γιόγκα αναφέρεται σ΄ όλες τις σωματικές, ψυχικές και πνευματικές ασκήσεις που χρησιμοποιούνται επίμονα σε κάθε γωνιά της Ινδίας και που υιοθετήθηκαν απ΄ όλους τους Ασιατικούς λαούς (Parker, 2003). Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται αποτελούνται από σωματικές ασκήσεις (asanas), διαλογιστικές (meditation tech-niques) και αναπνευστικές πρακτικές (pranayama), καθώς και βαθιά χαλάρωση (voga nidra). Υπάρχουν πολλά είδη γιόγκα, αλλά τα αποτελέσματά τους είναι κοινά. Η διαφορά τους έγκειται στον τρόπο εφαρμογής της, που μπορεί να είναι από πολύ ήπιος έως πολύ δυναμικός. Υπάρχουν είδη γιόγκα για όλα τα σώματα και τις διαθέσεις (Berger & Owen 1992). Ενδεικτικά αναφέρουμε τα παρακάτω(Wang, Taylor, Pearl & Chang, 2004): Τσι Γκονγκ: Κινεζική πρακτική με ιστορία 3.000 χρόνων πίσω της, που αποτελεί τη βάση όλων των πολεμικών τεχνών. Ελέγχει και κατευθύνει την κίνηση της ζωτικής δύναμης στο σώμα με τη χρήση του μυαλού και αναπτύσσει την υπομονή και τη σοφία. Ιδανικό για μεγάλες ηλικίες. Τάι Τσι: Ήπια κινεζική γυμναστική, με απλές και αρμονικές κινήσεις, που είναι προϊόν εσωτερικής προσπάθειας και συγκέντρωσης. Οι κινήσεις του μοιάζουν με μια πολύ ήσυχη μορφή χορού αργών πολεμικών κινήσεων (Lan, Chou, Chen, Lai and Wong, 2004). Πολεμικές τέχνες: (Κουνγκ Φου, Καράτε, Αϊκίντο, Ιαΐντο, Πα Κουα Τσουάν). Δυναμικές πρακτικές άμυνας και επίθεσης, με κοινό στοιχείο την πνευματική πειθαρχία και τις ηθικές αρχές, που ελέγχουν τη βίαιη ανθρώπινη φύση. Σε κάποιες από αυτές χρησιμοποιούνται σπαθιά. Ρέικι: Με την εναπόθεση των χεριών του θεραπευτή στο σώμα του θεραπευόμενου και τη θεραπευτική ενέργεια που αυτά ακτινοβολούν ισορροπούνται τα ενεργειακά κέντρα, απομακρύνεται η αρνητική ενέργεια και επέρχεται ψυχική και σωματική αρμονία.Ενώ κάποιοι νομίζουν τη γιόγκα απλώς ως σωματική άσκηση, είναι πράγματι ένα πλήρες σύστημα άσκησης για τη συνολική υγεία και ευεξία. Περιλαμβάνει τα πάντα από φυσικές στάσεις, προσωπική υγιεινή, υγιεινή διατροφή, λειτουργία

αναπνοής, και τεχνικές χαλάρωσης. Οι πιο προηγμένες μορφές διαλογισμού και αυτοαπασχολούμενης συνειδητοποίησης είναι επίσης ένα μέρος της γιόγκα. Η εργασία της Wai Lana επικεντρώνεται στις σωματικές τεχνικές της γιόγκα. Όπως αναφέρει η σχετική βιβλιογραφία η γιόγκα βοηθάει στην απόκτηση της σωστής στάσης του σώματος και συγχρόνως ρυθμίζεται η αναπνοή με την άσκηση. Περιλαμβάνει σύμφωνα με τη Marguerite Ogle, (2006), τεχνικές που ενεργοποιούν όχι μόνο το μυϊκό σύστημα, προστατεύοντάς του από τραυματισμούς, αλλά και τα εσωτερικά όργανα βελτιώνοντας τη λειτουργία του κυκλοφοριακού και του μεταβολισμού. Όπως πολλές μορφές άσκησης, έτσι και η γιόγκα πετυχαίνει να ενισχύσει και να δυναμώσει το σώμα. Τα μεγαλύτερα οφέλη της γιόγκα, προέρχονται από τα προευρισκόμενα αποτελέσματα των εσωτερικών συστημάτων του σώματος. Με κάμψη, stretching, σε διάφορες στάσεις, γεμίζει τα εσωτερικά όργανα με οξυγονωμένο αίμα, που είναι επίσης γνωστό ως ενεργειακή δύναμη ζωής. Βοηθάει επίσης να κατευναστούν τα νεύρα και ρυθμίζει το ενδοκρινικό σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή των ορμονών-ένα από τα κλειδιά για τη σωματική και την ψυχική υγεία. Επίσης, βελτιώνεται το πεπτικό σύστημα, παράλληλα ενισχύεται το αναπνευστικό και τα αναπαραγωγικά όργανα. Αν και τεχνικές όπως η γιόγκα, αναπνοή και η χαλάρωση, είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές στην ανακούφιση του άγχους (Uschi Moriabadi, 2006). Η Γιόγκα με μουσική και ο διαλογισμός, ανακουφίζει τον ασκούμενο από το βαθύ άγχος και την αγωνία, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να βιώσει τα μεγαλύτερα δώρα της γιόγκα που είναι: πνευματική ευτυχία και εσωτερική ειρήνη.

Μέθοδος Πιλάτες Η μέθοδος Πιλάτες είναι ιδιαίτερα δημοφιλής τεχνική εκγύμνασης που βασίζεται σύμφωνα με την σχετική βιβλιογραφία, σε ένα μοναδικό πρόγραμμα ασκήσεων, (Johnson, Larsen, Ozawa, Wilson and Kennedy, 2007).


Η μέθοδος αυτή αναπτύχθηκε πριν από 80 χρόνια στην Αμερική από τον Τζόζεφ Πιλάτες, ο οποίος θέλησε να δημιουργήσει ένα ποιοτικό και ολοκληρωμένο τρόπο άσκησης. Ο Πιλάτες ανέπτυξε έναν τρόπο άσκησης του σώματος, γνωστό ως μέθοδο Πιλάτες, συνδυάζοντας στοιχεία από ανατολικές και δυτικές προσεγγίσεις στην άσκηση (Adamamy, & Loigerot,2004, www.gisi.gr/aion/pilagr2.html). Σύμφωνα με τη Marguerite Ogle, (2006), είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα σωματικής εκγύμνασης, στο οποίο το σώμα ασκείται σαν σύνολο, από τους βαθύτερους έως τους πιο επιφανείς μυς και στο οποίο συμμετέχει τόσο το σώμα όσο το πνεύμα και η αναπνοή. Η βασική αρχή της μεθόδου είναι ο έλεγχος και η σταθερότητα του κέντρου του σώματος που είναι η κοιλία και οι μυς της μέσης (Uschi Mo-riabadi, 2006). Με το Πιλάτες μαθαίνουμε να χρησιμοποιούμε την ενέργεια από το κέντρο προς τα άκρα, να χρησιμοποιούμε το σώμα μας ολικά, χωρίς να το κατατεμαχίζουμε κινησιολογικά. Όλη η μέθοδος βασίζεται σε διατατικές ασκήσεις, στρέτσινγκ (Rodriguez, 2006). Επίσης, στόχο έχει να βελτιώσει τη στάση του σώματος, την κίνηση, τη δύναμη, την ευκαμψία, με σκοπό να επιτευχθεί μυϊκή ισορροπία. Δίνει ιδιαίτερη σημασία στο δεσμό, νου, σώματος και αναπνοής και βοηθά να αποκτήσει ο ασκούμενος ενέργεια και αντοχή χωρίς να απαιτεί χρόνο και σκληρή προσπάθεια (Uschi Moriabadi, 2006). Το Pilates επικεντρώνεται κυρίως στην καλλιέργεια βασικών δυνάμεων στο σώμα και την επιμήκυνση της σπονδυλικής στήλης. Έχει γίνει δημοφιλές τα τελευταία χρόνια σε μεγάλο βαθμό για το αισθητικό αποτέλεσμα και τη γλυπτική του σώματος(Adams & Quin, 2007). Μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για την ενίσχυση της δύναμης, και καλή στάση του σώματος σε συνεργασία με τη Wai Lana Γιόγκα. Τη μέθοδο πιλάτες την ονόμασαν και η «τέχνη του ελέγχου», συνίσταται σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία, στον έλεγχο του σώματος στο σύνολό του, συνδυάζοντας την άσκηση, πνεύμα και αναπνοή, με εξαντλητική συγκέντρωση και ακρίβεια, με ασκήσεις που απαιτούν ισορροπία και

σταθερότητα, μέχρι το κέντρο του κορμιού (Rod-riguez, 2006). Αργότερα ονομάστηκε «μέθοδος Pilates» ήταν μια εργασία που γινόταν και γίνεται στο πάτωμα χωρίς κανένα γυμναστικό όργανο, που ολοκληρώνεται με ασκήσεις σε μια σειρά μηχανών με ελατήρια και τροχαλίες, οι οποίες τελειοποιούν τη μέθοδο. Τελευταία, οι αρχικές ασκήσεις έχουν εμπλουτιστεί με γυμναστικά όργανα όπως μπαλόνια, λάστιχα, και αλτηράκια (βαράκια) (www.exercise.gr/pilates/method/index.htm). Η μέθοδος Πιλάτες χρησιμοποιεί τη μυϊκή ζώνη της κοιλιάς και της μέσης για να αντλήσει ενέργεια από εκεί και να τη διοχετεύσει στο υπόλοιπο σώμα. Κάθε άνθρωπος χρησιμοποιεί διαφορετικά το σώμα του, είτε για λόγους κληρονομικούς είτε λόγω της φύσεως της δουλειάς του είτε, απλώς, από κακή συνήθεια. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μη χρησιμοποιούμε καθόλου κάποιες μυϊκές ομάδες, ενώ υπερφορτώνουμε κάποιες άλλες. Έτσι δημιουργούνται τα μπλοκαρίσματα, οι εντάσεις και οι διάφορες παθήσεις (www.gisi.gr/aion/pilagr2.html). Τα μηχανήματα που χρησιμοποιούμε είναι ειδικά, δεν έχουν σχέση με αυτά των γυμναστηρίων, μας βοηθούν να αποκτήσουμε συνείδηση και έλεγχο του σώματος μας. Αυτό γίνεται σταδιακά, γι’ αυτό και οι πολλές επαναλήψεις στο ίδιο μάθημα δεν έχουν ιδιαίτερο νόημα. Όλες οι ασκήσεις γίνονται σε συνδυασμό με τη σωστή αναπνοή, πράγμα που αυξάνει την αντοχή μας και βελτιώνει το αναπνευστικό σύστημα (Marguerite Ogle, 2006). Οι ασκήσεις Πιλάτες, έχουν μεγάλη σχέση με τις ασκήσεις γιόγκα, γιατί βασίζονται κι αυτές στην αναπνοή και την ενδυνάμωση της κοιλιακής χώρας, απλώς είναι πιο ενεργητικές ενώ της γιόγκα είναι στατικές (ισομετρικές). Το Πιλάτες είναι ήπια γυμναστική, η οποία ωστόσο φέρνει γρήγορα αλλαγές στο σώμα. Έχει χαρακτηρισθεί και ως «η δίδυμη μέθοδος της γιόγκα», αυτοπροσδιορίζεται ως μια «κινησιολογική προσέγγιση ενεργειακής εκγύμνασης μέσω χαλάρωσης» (Uschi Moriabadi, 2006). Είναι μια πρακτική η οποία συνδυάζει «βασικές αρχές της γιόγκα και άλλων παραδοσιακών μεθόδων άσκησης που προέρχονται από τις ανατολικές φιλοσοφίες με τη δυναμική μεταγενέστερων δυτικών μεθόδων» (www.alopsis.gr).


Η φιλοσοφία αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα

της μεθόδου και αυτό που τη διαφοροποιεί,

από τα απλά προγράμματα ασκήσεων (www.

allspin+fitness,com). Βασική αρχή και θεωρητικό

υπόβαθρο του Πιλάτες είναι ο έλεγχος του

κέντρου του σώματος, δηλαδή -και σύμφωνα με

τις ανατολικές φιλοσοφίες- η ζώνη της κοιλιακής

χώρας η οποία και ονομάζεται “Powerhouse”

(«οίκος της δύναμης»). Η μέθοδος βασίζεται «στον

πλήρη έλεγχο του νου πάνω στο σώμα» καθώς και

«στην αφύπνιση της εσωτερικής μας δύναμης».

Οι ασκήσεις Πιλάτες, πρέπει να εκτελούνται αργά,

με «εξαντλητική συγκέντρωση και ακρίβεια» και με

τη συμμετοχή του πνεύματος, του σώματος και της

αναπνοής (www.alopsis.gr). Θεωρείται ότι οδηγούν

«στην καλή σωματική και πνευματική κατάσταση,

στη μυϊκή ενδυνάμωση και ελαστικότητα, στη

θεραπεία διαφόρων προβλημάτων, στην απόκτηση

ελέγχου του σώματος, της αναπνοής και του

πνεύματος, σε ψυχοσωματική αρμονία, ισορροπία

και αυτογνωσία, στην ενεργοποίηση σώματος

και πνεύματος, στην αναζωογόνηση του νου και

την ανύψωση του πνεύματος» (www.united-

statespilatesassociation.com/method.asp).

Η μέθοδος απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα

τη δεκαετία του 1990 ενώ στην Ελλάδα

πρωτοεμφανίστηκε το 1992.

Διαφορές και ομοιότητες των δύο μεθόδων

Η διαφορά μεταξύ Pilates & Yoga είναι περισσότερο

φιλοσοφική παρά σωματική, έχουν χαρακτηρισθεί

και ως «η δίδυμοί μέθοδοι γύμνασης». (www.

allspin+fitness,com).

Η μέθοδος πιλάτες θεωρείται μια επανάσταση στην

προσέγγιση του σώματος και του πνεύματος. Οι

ασκήσεις βασίζονται στην συνεργασία μυαλού

και σώματος, με σκοπό να επιτευχθούν και να

εκτελεστούν σωστά. Αναπτύσσουν μια πρωτοφανή

αίσθηση ελέγχου της κίνησης, του σώματος και του

μυϊκού συστήματος. Η μέθοδος πιλάτες γυμνάζει

ενώ ταυτόχρονα διδάσκει τη σωστή κίνηση του

σώματος, χωρίς να προσθέτει όγκο, θεωρούνται

ασκήσεις γιόγκα σε πιο σύγχρονη και απλή φόρμα. Η μέθοδος αυτή μελετά τις κινησιολογικές ανάγκες του κάθε ατόμου με σκοπό την εξειδικευμένη εκγύμναση (Ungaro A. 2002). Η γιόγκα χαρακτηρίζεται σαν διδασκαλία πνεύματος και σώματος, που μέσα από τις ασκήσεις στοχεύει στη διαφύλαξη της υγείας, στην άμυνα κατά των ασθενειών, στην παράταση της νεότητας στην πνευματική ισορροπία, στην ηρεμία και στην καλή λειτουργία σώματος και ψυχικής αρμονίας (Parker, 2001, Jin, P. 1989).). Μερικές διαφορές σύμφωνα με τον Cristensen (2000), είναι οι παρακάτω: -Το πρόγραμμα Πιλάτες λαμβάνει υπόψη το σώμα την αναπνοή και κυκλοφορία. -Ενώ η γιόγκα λαμβάνει υπόψη το σώμα, το πνεύμα και το νου. Οι φυσικές διαφορές μεταξύ Γιόγκα και Πιλάτες απορρέουν από τις αντιτιθέμενες απόψεις (Jin, P. 1992). -Η Γιόγκα τονίζει την ισορροπία σε όλους τους τομείς και ενισχύει συγχρόνως όλες τις μυϊκές ομάδες, δημιουργώντας έτσι ψυχική και σωματική ισορροπία. -Το Πιλάτες λειτουργεί κυρίως στους βασικούς μύες του κορμιού για την ανάπτυξη της δύναμης (Mar-guerite Ogle, 2006). -Η Γιόγκα κατά το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος περιλαμβάνει στατικές ασκήσεις ελέγχοντας έτσι την αναπνοή, την αυτό-συγκέντρωση και τον διαλογισμό. -Το Πιλάτες είναι κινήσεις που βοηθούν στη σταθεροποίηση και την ενδυνάμωση των μυών της κοιλίας και της μέσης. -Η Γιόγκα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη της ευελιξίας και την οικοδόμηση της δύναμης (Lan, Chou, Chen, Lai and Wong, 2004)..-Το Πιλάτες δίνει έμφαση στην μυϊκή τόνωση και ευλυγισία, αν και οι δύο μέθοδοι αναπτύσσουν και την δύναμη των μυών και την ευλυγισία-ευελιξία (Hemngton, L. & Davies, R,. 2005). Η επιλογή μεταξύ Γιόγκα και Πιλάτες εξαρτάται από το τι επιθυμεί ο κάθε ασκούμενος. Αν θέλει ένα πρόγραμμα που βελτιώνει την ευελιξία και τονώνει το μυϊκό σύστημα κυρίως τους μυς της κοιλίας


τότε πρέπει να επιλέξει το Πιλάτες. Αν επιθυμεί να δώσει έμφαση περισσότερο για ευελιξία και λιγότερο για τόνωση και επίσης θέλεις ένα πρόγραμμα που βοηθά στη μείωση του στρες τότε πρέπει να επιλέξει ένα πρόγραμμα Γιόγκα, (Jin, P. 1992).


Adamany, K. & Loigerot, D. (2004). The Pilates Edge: An Athlete’s GuideTo Strength and Performance, Avery/Penguin, New York. Adams, M. & Quin, R. (2007). The Pilates Teacher Training Manual, Appalachian State University, Boon, NC. Berger, B. C. & Owen, D.R. (1992). Mood alteration with yoga and swimming: aerobic exercise may not be necessary, Perceptual and Motor Ski/ls 75 (1992), ρρ. 1331-1343. Bemardo, L.M. (2007). The effectiveness of Pilates training in healthy adults: an appraisal of the research literature, Jour-nal of Bodywork and Movement Therapies 11 ρρ. 1 06-11 0. I Cristensen, Α. (2000). Γιόγκα για υγεία και ευεξία. Εκδόσεις DIOPTRA.Hemngton, L. and Davies, R,. (2005). The influence of Pilates training οn the ability to contract the Transversus Abdominus muscle in asymptomatic individuals, Journal of Bodywork and Movement Therapies 9 ρρ. 52-57 . Ga11agher, S. and Kryzanowska, R. (1999). Editors, The Pilates Method of Body Conditioning, Bainbridge Books, Philadelphia Ga1lagher, S. and Kryzanowska, R. (2000), Editors, The CompZete Writings of Joseph Η PiZates: Your HeaZth and Return Ιo Life Through ControZogy, Bainbridge Books, Philadelphia Jin, Ρ. ( 1989). Changes in heart rate, noradrenaline, cortisol and mood during tai chi, Journal of Psychosomatic Research 33 ρρ. 197-206. I

Jin, P. (1992). Efficacy of tai chi, brisk walking, medi-

tation, and reading in reducing mental and emo-

tional stress, Journal of Psychosomatic

Research 36 ρρ. 361- 3 70.

Johnson, Q. E.G. Larsen, Α. Ozawa, Ή. Wilson C.A.

and Kennedy, K.L. (2007).

The effects of Pilates based exercise οn dynamic

balance in healthy adults, Journal of Bodywork and

Movement Therapies 11 ρρ.

238-242. Cited Βy in Scopus (0)

Lan, C. S. W . Chou, s. Υ .Chen, J .S. Lai and Μ.Κ.

Wong, (2004).

The aerobic capacity and ventilatory efficiency dur-

ing exercise in qigong and tai chi chuan practition-

ers, The American Journal of Chinese

Medicine 32 ΡΡ. 141-150.

Parker T. Γιόγκα η Φιλοσοφία της ζωής. Εκδόσεις:

ΠΟΡΦΥΡΑ

(Επιμ. Σοφία Διγενή)

Rodriguez J. (2006). PILATES. Εκδόσεις:

“ΚΑΛΟΚΑΘΗ” (εφημ. ΤΑ ΝΕΑ)

Ungaro A. (2002). Πιλάτες αρμονία και κίνηση.

Εκδόσεις: ΚΟΑΝ

Uschi Moriabadi, (2006). Pilates ο πλήρης οδηγός

εκμάθησης,

εκδόσεις SALTO,

Pilates (2007)- Οι βασικές Αρχές, εγκεκριμένο από

το Pilates

Foundation UK, εκδόσεις Κωστόπουλος

Marguerite Ogle, (c)2006, licensed to About.com,

Inc

Desy L (2008). Yoga vs Pilates - Which is better.

About, Inc., A part of www.allspin+fitness,com

(Πιλάτες: η Γιόγκα της Δύσης.

(Ελένη Ανδρουλάκη)

www.therapeia.gr/pilates

www.gisi.gr/aion/pilagr2.html

www.exercise.gr/pilates/method/index.htm

www.unitedstatespilatesassociation.com/method.

asp


Το άρθρο αυτό ασχολείται με τη σημασία της

προσοχής και της αυτοσυγκέντρωσης, και γιατί

αποτελεί παράγοντα βελτίωσης της απόδοσης των

αθλητών των 100μ..

Ο Abernethy διακρίνει την προσοχή σε ετοιμότητα

και διάρκεια, σε ικανότητα ταυτόχρονης

επεξεργασίας πολλαπλών ερεθισμάτων, και σε

επιλεκτικότητα ερεθισμάτων. Αυτές οι δεξιότητες

μπορούν να προπονηθούν και να διδαχθούν,

δίνοντας σημαντικές λύσεις στις αγωνιστικές

καταστάσεις. Δίνει συγκεκριμένες μεθόδους

εφαρμογής και εκτέλεσης, και τα παραδείγματα

βοηθούν τόσο του αθλητές, όσο και τους

προπονητές τους να τις υιοθετήσουν. Η βελτιώσή

τους γίνεται με τις ρουτίνες εκτέλεσης, τον

αυτοδιάλογο, την επιλογή λίγων και σημαντικών

σημείων, την θετική σκέψη, και ανάλυση τεχνικής.

Η ενσωμάτωσή τους στην καθημερινή προπόνηση

ενεργοποιεί τους αθλητές δίνοντάς τους διάρκεια

και ετοιμότητα στον αγώνα.

Η Προσοχή και η ΑυτοσυγκέντρωσηΌμηρος Απ. Βλάχος

Ψυχολογία της Άσκησης και του Αθλητισμού, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

Περίληψη

προσοχή, αυτοσυγκέντρωση, βελτίωση, απόδοση, στίβος


attention, concentration, improvement, output, track and field

KEY WORDS

The importance of attention and concentration

in the performance of 100m track and field

athletes.

This article deals with the importance of atten-

tion and concentration, and why constitutes

factor of the improvement of output of 100m

athletes.

The Abernethy distinguishes attention to read-

iness and maturity, ability to simultaneously

process multiple stimuli and stimulus selectiv-

ity. These skills can preformed and be taught,

giving important solutions in the athletics

situations. It gives specific methods of applica-

tion and implementation, and the examples

help the athletes, and the coaches to adopt

them.

The improvement is done by routines execut-

ing, the self-talk, choosing a few important

points, positive thinking, and technical anal-

ysis. Their incorporation in the daily training

activates the athletes by giving them dura-

tion and readiness in the fight.

Abstract

Omiros VlahosSport and Exercise Psychology, Depart-

ment of Physical Education and Sport Science, University of Thessaly, Trikala


Ο αμερικανός αθλητής ταχυτήτων Μορίς Γκριν

είχε πει: «Εκεί στον στίβο, οι άλλοι, οι θεατές, οι

προπονητές, οι αθλητές, παίζουν το δικό τους

παιχνίδι. Εσύ πρέπει να συγκεντρωθείς στο δικό

σου. Να κάνεις όλα εκείνα που διδάχθηκες πώς

γίνονται. Να τα κάνεις στον απόλυτο βαθμό των

δυνάμεών σου και για τίποτε άλλο να μην ξοδέψεις

ούτε μια γωνιά της σκέψης σου». Τα παραπάνω

λόγια δείχνουν ένα αθλητή που ξέρει τι θέλει και

πώς να το πετύχει. Θεωρεί ότι η συγκέντρωση στο

σκοπό του, παίζει πρωταρχικό ρόλο, και τίποτε δεν

πρέπει να αποσπάσει την προσοχή του. Όμως τι

είναι προσοχή και τι αυτοσυγκέντρωση; Πως οι

δύο αυτές έννοιες μπορούν να επηρεάσουν και να

οδηγήσουν τους αθλητές στην επιτυχία; Προσοχή

είναι η διαδικασία που κατευθύνει την πρόσληψη

πληροφοριών καθώς αυτές φτάνουν στις αισθήσεις

μας (Θεοδωράκης, Γούδας, & Παπαιωάννου 2003).

Από εκεί και πέρα επιλέγουμε τις σχετικές με τη

δραστηριότητα πληροφορίες και απορρίπτουμε αυτές

που δεν μας ενδιαφέρουν. Η αυτοσυγκέντρωση

περιέχει την ικανότητα επικέντρωσης της προσοχής

σε συγκεκριμένο ερέθισμα, χωρίς να επηρεάζεται

ή να διαταράσσεται από εσωτερικά ή εξωτερικά

ερεθίσματα (Θεοδωράκης, Γούδας, & Παπαιωάννου

2003).

Σημασία και είδη της προσοχής

Σύμφωνα με τον Abernethy (1993) η προσοχή έχει

τρεις διαφορετικές σημασίες:

Α) Ετοιμότητα και διάρκεια, όπως ο σπρίντερ

χρειάζεται να έχει την ετοιμότητα για να αντιδράσει

γρήγορα στο σήμα εκκίνησης, και να διατηρήσει την

ταχύτητά του σ’ όλη τη διάρκεια της κούρσας.

B)Ικανότητα ταυτόχρονης επεξεργασίας πολλαπλών

ερεθισμάτων, να μπορεί δηλαδή να εφαρμόσει αυτά

που έκανε στην προπόνηση, να τοποθετηθεί σωστά

στο βατήρα εκκίνησης, να έχει σωστή θέση σώματος,

κ.α. και

Γ)Επιλεκτικότητα ερεθισμάτων, όπως να ασχοληθεί

μόνο με αυτά που τον ενδιαφέρουν και έχουν σχέση

με την κούρσα, και όχι με άσχετα ερεθίσματα (θεατές,

φωτογράφοι).

Σύμφωνα με τους Starkes & Allard (1993) η ικανότητα

επεξεργασίας όλων αυτών των πληροφοριών

αποτελεί πλεονέκτημα, και κάνει τον αθλητή να

ελέγχει την σκέψη του και να συγκεντρώνεται στις

απαιτήσεις του αγωνίσματός του.Στο αγώνισμα των 100μ. ο αθλητής χρειάζεται να στρέψει την προσοχή του σε διαφορετικούς τύπους συγκέντρωσης, ελέγχοντας το εύρος (στενή, πλατιά), και τη διεύθυνση (εσωτερική, εξωτερική) της προσοχής. Χρησιμοποιώντας ο Nideffer τις δύο αυτές διαστάσεις, ξεχωρίζει την προσοχή σε τέσσερεις κατηγορίες (πίνακας 1):1. Την εξωτερική πλατιά, ο αθλητής προσέχει ταυτόχρονα πολλά εξωτερικά ερεθίσματα, όπως ελέγχει τον στίβο, τις εγκαταστάσεις, τους αντιπάλους, τις καιρικές συνθήκες, κ.α.2. Την εσωτερική πλατιά, ο αθλητής αναλύει την παρούσα κατάσταση και επιλέγει την στρατηγική που θα ακολουθήσει, πως θα αγωνιστεί στα προκριματικά ( δηλαδή αν θα αγωνιστεί για καλό χρόνο ή για θέση πρόκρισης), κ.α.3. Την εσωτερική στενή, ο αθλητής προσέχει τα

ερεθίσματα που δέχεται από τις σκέψεις και το σώμα

του, όπως κόπωσης ή αδυναμίας, και προσπαθεί

να αναστείλει τους περιορισμούς, επιτυγχάνοντας

καλύτερη επίδοση.

4. Την εξωτερική στενή, ο αθλητής προσέχει και

επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα ερεθίσματα του

περιβάλλοντός του όπως το σήμα της εκκίνησης,

και προσπαθεί να αντιδράσει άμεσα, έτσι όπως έχει

προπονηθεί. Όμως η επιλογή του στυλ μπορεί

να επηρεαστεί από άλλους παράγοντες όπως

κούραση, ψυχολογική πίεση, και διάθεση. Αυτοί

οι παράγοντες κάποιες φορές επιδρούν αρνητικά

και δεν αφήνουν τον αθλητή να συγκεντρωθεί

στην κούρσα του. Όταν δηλαδή πιέζεται από

τον προπονητή του, από τους διοργανωτές,

από τους θεατές, τότε μπορεί να αγχωθεί και

να πάψει να εστιάζει στο αγώνισμά του, αλλά

σκέφτεται τι θα γίνει αν χάσει τον αγώνα ή αν

τραυματιστεί. Χάνεται η παρακίνηση και μειώνεται

η αποτελεσματικότητά του. Γι’ αυτό χρειάζεται να

ελέγχει τα συναισθήματά του, και τις σκέψεις του,

με σκοπό την διατήρηση της προσοχής και της

ενεργητικότητας.

Θεωρία και εισαγωγή


Οι αθλητές όπως είναι γνωστό, προσπαθούν να είναι συγκενρωμένοι στο αγώνισμά τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό απαιτεί μεγάλη ψυχική αλλά και πνευματική κούραση, γιατί στο αγώνισμα των 100μ. υπάρχουν διακοπές (άκυρες εκκινήσεις, προκριματικές, προημιτελικές σειρές, κ.ο.κ), οι αθλητές θα πρέπει να επανασυγκεντρωθούν, και καταβάλλοντας προσπάθεια για να το πετύχουν αυτό μειώνεται η ενεργετικότητά τους. Λόγω της σύνθετης διαδικασίας, τους προτρέπει να σκέφτονται, να αισθάνονται και να βλέπουν σε λίγα αλλά συγκεκριμένα σημεία ενδιαφέροντων. Αυτά διακρίνονται σε εσωτερικά σημεία ενδιαφέροντος όπως θετικά συναισθήματα, και εξωτερικά όπως ο ελαστικός τάπητας, οι βατήρες, τα αθλητικά παπούτσια, κ.α.. Θεωρούν ότι είναι σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία τους, και ότι η έλλειψή της επιφέρει σημαντικά μειονεκτήματα σε μια μεμονωμένη προσπάθεια. Πως βελτιώνονται η προσοχή και η αυτοσυγκέντρωσηΟι δεξιότητες αυτές μπορούν να βελτιωθούν με την

εξάσκηση που θα πραγματοποιήσει ο αθλητής με την βοήθεια του προπονητή του μέσα από:Α. Τις ρουτίνες εκτέλεσης, όπου ο αθλητής εκτελεί με τον ίδιο τρόπο μια σειρά ενεργειών και σκέψεων, που έχουν στόχο την ενεργοποίησή του, και την εστίαση της προσοχής. Αυξάνεται έτσι η απόδοση γιατί χρησιμοποιεί ενέργειες που θεωρεί ότι τον προετοιμάζουν για να αποδόσει μέγιστα ( κάποιοι σπρίντερ πριν τον αγώνα θέλουν να συγκεντρωθούν στη διαδρομή τους, άλλοι στον τερματισμό, άλλοι κουνούν τα χέρια εμπρός-πίσω για να χαλαρώσουν, κ.α. ). Οι ρουτίνες εκτέλεσης αποτρέπουν τα άσχετα ερεθίσματα και τις αρνητικές σκέψεις. Επίσης αυτοματοποιούν την εκτέλεση , αποκλείωντας τη συνειδητή ανάλυση πληροφοριών. Β. Ο αυτοδιάλογος, η χαλάρωση και η νοερή εξάσκηση δημιουργούν στον σπρίντερ ένα αίσθημα ευχαρίστησης, αλλά ταυτόχρονα τον χαλαρώνουν, καταφέρνοντας έτσι να διώξει το προαγωνιστικό άγχος, και να ελέγξει το στρες του αγώνα. Αυτό μπορεί να το πετύχει με τις κατάλληλες λέξεις-κλειδιά (πίνακας 2), τις οποίες θα επιλέξει με την συνδρομή του προπονητή.

Αυτοσυγκέντρωση


Μπορεί για παράδειγμα να φανταστεί μια πολύ

καλή εκκίνηση και ότι αποσπάται από τα πρώτα

μέτρα της κούρσας, αφήνοντας πίσω τους

αντιπάλους. Αυτά βελτιώνουν την προσοχή και

διατηρούν την εγρήγορσή του σε υψηλά επίπεδα.

Γ. Η επιλογή λίγων και σημαντικών σημείων, βοηθά

την πορεία της κούρσας. Επικεντρώνοντας την προ-πορεία της κούρσας. Επικεντρώνοντας την προ-

σοχή του στην σωστή θέση του σώματος στο βατήρα

και την εκρηκτική κίνηση των ποδιών, τον βοηθάνε

να προβλέπει τις αντιδράσεις του και να αξιοποιεί στο

έπακρο τις δυνατότητες.

Δ. Όταν ο σπρίντερ σκέφτεται θετικά, επικεντρώνε-

ται στο παρόν και όχι στα λάθη του παρελθόντος ή

στο αποτέλεσμα του μέλλοντος. Πριν την εκκίνηση

συγκεντρώνεται στην ένταση της προσπάθειας και

πως θα αποδώσει μέγιστα. Οποιαδήποτε άλλη σκέψη

μπορεί να αποδιοργανώσει και να αποσυντονήσει

τον αθλητή. Η κατεύθυνση της προσοχής στον αγώνα

εξαρτάται από τη θέλησή του, και πόσο έχει δουλέψει

στην προπόνηση για το συγκεκριμένο αγώνα.

Ε. Πριν την εκκίνηση ο σπρίντερ, αλλά πολύ

περισσότερο ο προπονητής, δεν πρέπει να δώσουν

υπερβολική σημασία στην τεχνική ( αν θα έχει το

σώμα πίσω ή μπροστά στην εκκίνηση, αν το άνοιγ-

μα των ποδιών θα είναι μικρό ή μεγάλο στον βατή-

ρα, αν τα χέρια θα είναι ανοιχτά ή κλειστά κατά την

εκκίνηση, κ.α.). Η ανάλυση της τεχνικής πριν τον

αγώνα είναι καταστροφική. Η τεχνική θα πρέπει να

εδραιωθεί και να αυτοματοποιηθεί κατά την διάρ-

κεια της προπόνησης, και όχι πριν τον αγώνα. Η

σκέψη του σπρίντερ θα πρέπει να είναι μόνο στην

κούρσα. Όταν στρέψει την προσοχή του σε στοιχεία

της απόδοσης όπως εκρηκτικότητα, συντονισμό

και ταχύτητα, και διατηρήσει σε υψηλό βαθμό την

αυτοσυγκέντρωσή του σ’ αυτά, έχει μεγάλες πιθα-

νότητες μεγιστοποίησης της απόδοσης.


Όλα αυτά εφαρμόζονται για την αξιολόγηση

των αδυναμιών του αθλητή, για την εξέταση της

προσοχής και τα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν

τη διέγερσή του. Οικοδομείται μια αξιόπιστη και

θετική σχέση προσπάθειας – αποτελέσματος. Ο

ευεργετικός ρόλος των θετικών συναισθημάτων,

που δημιουργούνται με τις λέξεις-κλειδιά,

ενισχύουν την διέγερση και τη χαρά της

συμμετοχής, που έχουν σχέση με υψηλώτερα

επίπεδα αυτοσυγκέντρωσης, και επομένως

απόδοσης.

ΣυμπέρασμαΟι δεξιότητες της προσοχή και αυτοσυγκέντρωσης

είναι πολύ σημαντικές για τη δημιουργία θετικών

συναισθημάτων.

Στους αθλητές των 100μ. η υπερδιέγερση πριν

τον αγώνα, η αποφυγή αρνητικών σκέψεων, και

οι ρεαλιστικές προσδοκίες, δημιουργούν ένα

υπόβαθρο ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας.

Από την μία πλευρά με τη συνεχή εξάσκησή τους

μαθαίνουν να ξεχωρίζουν τους στόχους τους, να

συγκεντρώνονται σωστά στον αγώνα τους, και να

διατηρούν τον έλεγχο των πράξεών τους. Από την

άλλη οι προπονητές χρειάζεται να είναι αρωγοί σ’

αυτήν την προσπάθεια, να έχουν καλή επικοινωνία

με τους αθλητές, και να επιλέγουν κατάλληλα

σημεία επικέντρωσης της προσοχής, ώστε οι

αθλητές να αποκτούν οφέλη και να οδηγούνται

στην βελτίωση.

Επίσης μπορούν να διατηρήσουν ένα συγκεκριμένο

πλάνο δράσης, επικεντρώνοντας τη σκέψη τους

στα πιο σημαντικά σημεία και φυσικά σ΄αυτά

που τους ενδιαφέρουν. Οι σύντομες, απλές, και

σαφείς οδηγίες βοηθούν στη καλή απόδοση,

και δημιουργείται ένα αίσθημα ασφάλειας και

ενθουσιασμού.

ΒιβλιογραφίαHorn, S.T. (2008). Advances in sport psychology. In

Boutcher, H.S., Attentional processes and sport per-

formance (pp. 325-338). Champaign, IL: Humman

Kinetics.

Nideffer, R.M. (1976). Test of attentional and inter-

personal style. Journal of Personality and Social

Psychology, 34, 394-404.

Perkins-Ceccato, N., Passmore, R.S., & Lee, D.T.

(2001). Effects of focus of attention depend on golf-

ers’ skill. Journal of Sports Sciences, 21, 593-600.

Robyn, L.V., Robyn, L.Y., & Patrick, R.T. (2009). Emo-

tions in sport: Perceived effects on attention, con-

centration, and performance. Australian Psycholo-

gist. London: Taylor & Francis.

Silva III, M.J. (1979). Behavioral and situational fac-

tors affecting concentration and skill performance.

Journal of Sport Psychology, 1, 221-227.

Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαιωάννου, Α.

(2003). Η ψυχολογία της υπεροχής στον αθλητισμό.

Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη.

Κοτζαμανίδης, Χ. (2007). Η άμεση και η μακρόχρονη

επίδραση της προπόνησης στη δρομική ταχύτητα.

Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό,

5, 179-186.

Πέρκος, Σ., Χατζηγεωργιάδης, Α., & Χρόνη,

Σ. (2008). Οι προαγωνιστικές ρουτίνες στην

ελεύθερη βολή στην καλαθοσφαίριση: Οδηγίες

για αποτελεσματική εξάσκηση. Αναζητήσεις στη

Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, 6, 378-385.

Χρόνη, Σ., Πέρκος, Σ., & Θεοδωράκης, Γ.

(2001). Προσοχή και αυτοσυγκέντρωση στην

καλαθόσφαιρα. Αθλητική Ψυχολογία.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣ

ΜΟΥ


Έκδοση τμήματος Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού Πανεπιστήμιο Πελοπον ν ήσου – Σπάρτη

Sport Organization

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Περιοδικό των Αθλητικών Επιστημών /// Journal of Sport SciencesΦεβρουάριος 2011

ISSN 1109-8562

Special Issue

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Sportsparti.uop.gr/~toda/SPORTS.pdf ·...

Documents

Transcript of ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Sportsparti.uop.gr/~toda/SPORTS.pdf ·...