ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

TEΦΑΑ - ΤΟΜΕΑΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗΣΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ: ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ Ε. ΚΟΥΙΔΗ

ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΟΝ ΠΡΟΑΘΛΗΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ΠΑΙΔΙΩΝ - ΕΦΗΒΩΝ

ΚΟΥΙΔΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ

ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΘ

Schon H-T, Weiskirchen R. Front Pharmacol 2016; 7:283

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΠΗ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ

Bardai A, et al. JACC 2011; 57 (18):1822-1828

Myerburg RJ. Card Electrophysiol Clin 2017; 9(4):515-524.

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΑ ΑΙΤΙΑ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

Bagnall R.D. et al. N Engl J Med 2016; 374;25: 2441-52

Harmon K et al. Mayo Clin Proc 2016; 91(11):1493-1502.

ΑΙΤΙΑ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ- ΕΦΗΒΟΥΣ

SCD: 1:44,832 AY

6,974,640 athlete-years (AY)

De Wolf D & Matthys D. Eur J Pediatr 2014; 173:711–719

ΑΙΤΙΑ ΑΚΘ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ –ΕΦΗΒΟΥΣ ΑΘΛΗΤΕΣ

Commotio cordis

Maron, B. Estes, M III.N Engl J Med

2010; 362: 917-927

Link M. Circulation 2012;5:425-432

Curr Sports Med Rep 2013;12(2):63-9

Lee D, Chung E. JACC 2016

Circulation 2012;125:2796-2801

Pediatrics 2012;129:e1094–e1102

Circulation 2014;130:668-697

Circulation 2014;130:698-702

Mont L et al. Eur J Prev Cardiol 2017;24(1):41-69.

Corrado D, et al. JACC 2008; 52(24):1981-9

Αριθμ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΟΑ/ΔΑΟΠΑΑΕΥΔΣ/ΤΑΕΥΕ/386611/15976/1417/152 – ΦΕΚ Τεύχος Β 3254/08.08.2018

Κάρτα Υγείας Αθλητή

Άρθρο 3Έκδοση και Ισχύς1. Η Κάρτα Υγείας Αθλητή εκδίδεται και ανανεώνεται από τις Εθνικές Αθλητικές Ομοσπονδίες. Η έκδοση και ανανέωση της γίνεται ατελώς, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση των αθλητικών σωματείων και των αθλητών και ισχύει για ένα (1) έτος από τη θεώρηση της.

2. Εκδίδεται μόνον κατόπιν των εξής υποχρεωτικών εξετάσεων:α) Κλινική εξέτασηβ) Ατομικό και οικογενειακό ιατρικό ιστορικόγ) Ηλεκτροκαρδιογράφημα.

3. Αναλόγως των ευρημάτων των ως άνω υποχρεωτικών εξετάσεων και εφόσον οι ιατροί της παρ. 1 του άρθρου 4 κρίνουν σύμφωνα με την επιστημονική κρίση τους απαραίτητη την περαιτέρω διερεύνηση, δύνανται να παραπέμπουν τον αθλητή για περαιτέρω εξετάσεις.

Άρθρο 4Θεώρηση

1. Η Κάρτα Υγείας του Αθλητή θεωρείται από ιατρούς μονάδων παροχής υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Νομαρχιακών, Περιφερειακών ή Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων, υγειονομικών στρατιωτικών μονάδων ή από ιατρούς έχοντες οποιαδήποτε σχέση με το Δημόσιο ή με Ν.Π.Δ.Δ., καθώς και από ιατρούς του ιδιωτικού τομέα, κατέχοντες την καρδιολογική ειδικότητα.

2. Σε ιατρούς λοιπών ειδικοτήτων παρέχεται η δυνατότητα παρακολούθησης μετεκπαιδευτικών σεμιναρίων, τα οποία θα διοργανώνει το Ε.Κ.Α.Ε., σε θέματα προαγωνιστικού ελέγχου των αθλητών.

3. Για την οργάνωση των μετεκπαιδευτικών σεμιναρίων το Ε.Κ.Α.Ε. δύναται να συμβληθεί με εθνικούς και διεθνείς ιατρικούς επιστημονικούς φορείς και εταιρείες.

4. Το κόστος των μετεκπαιδευτικών σεμιναρίων δύναται να καλυφθεί από τίμημα που θα επιβαρύνει τους μετεκπαιδευόμενους ή / και από χορηγίες.

Ατομικό Δελτίο Υγείας Μαθητή (ΑΔΥΜ)

• Έναρξη νηπιαγωγίου

• Α’ & Δ’ Δημοτικού

• Α’ Γυμνασίου & Α’ Λυκείου

Rodday A, et al. Pediatrics 2012;129:e999–e1010

ECG was a sensitive test for mass screening. Negative predictive value was high,but positive predictive value and false-positive rates varied

73.7% of 125 pediatricians selectively use the ECG24.6% never use the ECG1.7% always obtain an ECG as part of the PPE.

74% of pediatricians send the athletes to a pediatric

cardiologist for an ECG,

4% are capable to perform an ECG in their office

21% send the athletes to an alternate location - 76%

will be sent to a cardiologist for an official reading.

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΑΚΘ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΝΕΟΥΣ ΑΘΛΗΤΕΣ

Policy Statement: Pediatric Sudden Cardiac Arrest. Pediatrics 2012; 129: e1094–1102

ΠΟΥ ΣΤΟΧΕΥΟΥΜΕ ?

J. Sweeting, C. Semsarian. Heart, Lung and Circulation 2018; 27: 1072–1077

Allemand A, Guidry B. Clinical Advisor 2017

https://www.clinicaladvisor.com/features/sudden-death-in-young-athletes/article/697831/2/

JAAPA 2012; 25(11): 54-59

Approach to the evaluation of an athlete with syncope

Madan S, Chung E. JACC 2016

https://www.acc.org/latest-in-cardiology/articles/2016/04/29/19/06/the-syncopal-athlete

Singh A, Silberbach M. Pediatrics in Review 2006; 27(11): 418-24.

ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΠΟΥ ΧΡΗΖΟΥΝ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ

Κλινική εξέταση

• Μέτρηση αρτηριακής πίεσης σε καθιστή

θέση με το σωστό μέγεθος περιχειρίδας

• Ψηλάφηση μηριαίων αρτηριών προς

αποκλεισμό στένωσης του ισθμού αορτής

• Sat O2 με οξύμετρο

• Ακρόαση καρδιάς: τόνοι- φυσήματα

• Φαινότυπος συνδρόμου Marfan

Χαλαρότητα των συνδέσμων - υπερεκτασιμότητα

Διάταση της ρίζας της αορτής

Πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας

Χωνοειδής θώρακας (pectus excavatum) ΣκολίωσηΑραχνοδακτυλία

Ατροφικές ραβδώσεις του δέρματος

Χ. Σίμογλου, Ν. Γαλανόπουλος. Επιστημονικά Χρονικά 2015;20(2): 133-146

Μήκος ανοίγματος των χεριών/ύψος >1,05

Μυωπία, εκτοπία των φακών των οφθαλμών

Υψηλή τοξοειδούς σχήματος υπερώα

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ MARFAN

ΧΩΝΟΕΙΔΗΣ ΘΩΡΑΚΑΣ ΣΕ 14 ΕΤΩΝ ΑΘΛΗΤΗ ΜΕ ΠΡΟΠΤΩΣΗ ΜΙΤΡΟΕΙΔΟΥΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ

Durante A et al. Cardiology in the Young 2015; 25: 408–423

ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΗΚΓ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ

ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΑΚΘ

Burns K et al. J Pediatr 2015; 167(4): 804–809

ΠΡΟΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΗΚΓ

419.456 αθλητές

μέση ηλικία14.3 ± 3.4 έτη

Drezner JA, et al. Br J Sports Med 2017;51:153–167

Brosnan M et al. Heart Rhythm 2015;12(1):130-6.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΗΚΓ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ

Berte B et al. Europace 2015;17(9):1435-40.

Drezner J et al. Br J Sports Med 2012;46:335–340

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΗΚΓ ΑΘΛΗΤΩΝ

ESC

recommendations

Seattle

Criteria

Sensitivity: 100%

Specificity: 94%

Sheikh N, et al. Circulation 2014; 129: 1637-49

Improved specificity of ECG interpretation with progressive refinement, but the impact on sensitivity is difficult to quantify

La Gerche A, Calkins H. European Heart Journal 2016; 37: 2528–2530

Baggish AL. Journal of Electrocardiology 2015; 48: 324-8

ΣΥΧΝΑ ΗΚΓ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΕ ΑΘΛΗΤΕΣ

0

4

8

12

16

20 16,8

13,2 12,1

0,9

%

RBBB incomplete

Sinus Bradycardia

1st degree AV-Block

Juvenile T-Waves

Deligiannis A et al. HJC 2014; 55: 32-41

%

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΕΦΑΑ ΑΠΘΙΑΤΡΕΙΟ ΠΡΟΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΑΘΛΟΥΜΕΝΩΝ

ΑΤΕΛHΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΕΞΙΟΥ ΣΚΕΛΟΥΣIncomplete Right Bundle Branch Block -IRBBB

<10% στο γενικό πληθυσμό

- 40% σε αθλητές

Drezner JA et al. Br J Sports Med 2013; 47:125–136.

rSR' pattern in V1, QRS duration of <120 ms and reciprocal ‘S wave’ in V6

ΠΡΩΙΜΗ ΕΠΑΝΑΠΟΛΩΣΗ

Drezner JA et al. Br J Sports Med 2013; 47:125–136.

45% in caucasian athletes

63-91% in black athletes

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΩΝ –

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΑΘΛΗΤΕΣ

QRS voltage criteria for LVH

(S-V1+R-V5>35 mm).

Abnormal ECG from a

patient with HCM

Sokolow-Lyon ≥ 3.5 mVLVMI > 130 g/m

Sensitivity: 32%Specificity: 16.8%

Dimitros et al. Comparative Study of ECG and Echocardiographic Parameters Indicative of Cardiac Hypertrophy in Athletes. Eur J Prev Cardiol. Submitted for publication

QRS voltage criteria for LVH(S-V1+R-V5>35 mm)

Sharma S, et al. J Am Coll Cardiol 2017;69:1057–75

16 - 35 yrs

Circulation 2012; 125: 529-38

Normal and Abnormal Patterns of T-Wave Inversion

12-yrs‘juvenile’ pattern

17-yrsblack athlete

in adolescents <16-yrs normal

Brugada

ARVC

Further screening for Cardiomyopathy

Circulation 2015;131:128-130.

Chandra N et al. J Am Coll Cardiol 2013;61:1027–40

LQTS

Brugada

WPW

Electrical DisordersSudden Cardiac Death

Circ Cardiovasc Genet. 2012;5:183-189

LQTS type 11-10 yrs LQTS type 2

30-39 yrs

LQTS type 315-19 yrs

SCN5A overlap syndrome20-39 yrs

Catecholaminergic polymorphic VT20-39 yrs

Brugada syndrome

Brugada syndrome in males40-59 yrs

Brugada syndrome in females

▪ QT/QTc < 325 ms

QTc interval is ≤280 ms.Bhatia A. Curr Probl Cardiol 2012; 37: 317–362

1. Αποφυγή συμμετοχής σε ανταγωνιστικά

αθλήματα

2. Αποφυγή έντονης άσκησης και

συναισθηματικής φόρτισης

3. Αποφυγή φαρμάκων που παρατείνουν το

QT

4. Έλεγχος – διατήρηση φυσιολογικών

επιπέδων ηλεκτρολυτών (προσοχή στην

υποκαλιαιμία)

LQTs

Magavern EF, et al.Br J Sports Med 2018;52(18):1207-1210

QTc of 590 msec

Prevalence of a Type 1 Brugada ECG in the Population Studies

Hayashi M et al. Circulation Research. 2015;116:1887–1906

Am J Cardiol 2015;115: 529-532

Διεύρυνση του QRS> 120 ms στη V2, κατάτμηση του QRS στις V1-3 σε συμπτωματικούς

κυρτή ανάσπαση του

ST στις V1-V3

STJ/ST80 > 1

ΑΘΛΗΤΕΣΠρώιμη επαναπόλωση STJ/ST80 <1

Sharma S, et al. J Am Coll Cardiol 2017;69:1057–75

A. Pelliccia,D. Zipes,B. Maron JACC, 2008; 52:1990

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΑΙ

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ

Zipes D , et al. JACC 2015; 66(21):2412-2423

Δοκιμασία κόπωσης: • εξαφάνισης της προδιέγερσης στις υψηλές συχνότητες-μικρός κίνδυνος αιφνιδίου θανάτου • παρουσία της προδιέγερσης στις υψηλές συχνότητες -αυξημένος κίνδυνος Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη

Cohen M et al. Heart Rhythm 2012; 9: 1006-24

Santinelli V, et al. J Am Coll Cardiol 2009;

53: 275-80

Έκτακτες μεμονωμένες κοιλιακές συστολές εξαφανιζόμενες στην κόπωση είναι συνήθως καλοήθεις≥ 2 PVCs /10sec και ≥ 2.000/24h : περαιτέρω έλεγχος

An interaction of multiple factors is necessary for an

athlete to develop arrhythmias

La Gerche A, Heidbuchel H. Circulation 2014;130:992-1002

La Gerche A, et al. Heart Lung and Circulation 2018; 27: 1116-20

Grazioli G et al. F1000Res 2015;4:151.

J Ultrasound Med 2014;33(2):307-13.

Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΕΡΗΧΟΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

ΣΤΟΝ ΠΡΟΑΘΛΗΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ

J Ultrasound Med 2013; 32(2):333-8

J Ultrasound Med 2013; 32(12): 2101-6

Mont L et al. Eur J Prev Cardiol. 2017;24(1):41-69.

791 child athletes (ages 5±18 years).

2018; 13(10): e0205459

Αro A, Chugh S.Prog Pediatr Cardiol 2017;45:37-42

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ

• Υπερηχοκαρδιογράφημα• Δοκιμασία κόπωσης• Holter 24ώρου ή μεγαλύτερης διάρκειας • Μαγνητική τομογραφία καρδιάς• Ηλεκτροφυσιολογικές δοκιμασίες

Malhotra A, et al. N Engl J Med 2018; 379:524-534

The mean time between screening and SCD was 6.8 yrs

N=6 (75%)

Outcomes of Cardiac Screeningin Adolescent Soccer Players

Outcomes of Cardiac Screening in Adolescent Soccer PlayersMalhotra A, et al. N Engl J Med 2018; 379:524-534

Aιφνίδιος θάνατος εφηβου ποδοσφαιριστή του ΑΡΗ

basketball player asymptomatic2010 13yrs

2013 16 yrs

2015 18yrs

Singh A, Silberbach M. Pediatrics in Review 2006; 27(11): 418-24.

ΑΠΟΛΥΤΕΣ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ

ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

22.205 athletes

• Cardiovascular Disorders 10%

• Disqualified 1%

Can Athletes With Heart Disease Return to Sport?Athlete-centred model of care.

ΑΘΛΗΤΗΣ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ BRUGADA - ICD

Pelliccia A et al. Eur Heart J 2005; 26:1422-45.

Zipes D , et al. JACC 2015; 66(21):2412-2423

Circulation 2012;125:2560-2562

Mont L et al. Eur J Prev Cardiol. 2017;24(1):41-69.

Br J Sports Med 2016; 50(22):1376-1378

BMJ 2016;353:i1156

Organization of

First Aids in

Arena

Identification of

Target Groups

(High Risk Family)

Pre-

participation

Health

Screening

D’Silva A, Papadakis M. Eur Cardiol Rev 2015; 10(1): 48–53.

Potential use of savings

Purchase an additional 95 AEDs

Screen an additional 2,120 athletes

2010 ESC recommendations

Cost per athlete: $110Cost per diagnosis: $35,993

Dhutia H et al. JACC. 2016; 68: 702-11

21% cost reduction

Seattle criteria

Cost per athlete: $92Cost per diagnosis: $30,251

Refined criteria

Cost per athlete: $87Cost per diagnosis: $28,510

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΕΦΑΑ ΑΠΘe-Health

Cheung C, et al. Can J Cardiol 2016; 32(4): 452–8

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΕΦΑΑ ΑΠΘΙΑΤΡΕΙΟ ΠΡΟΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΑΘΛΟΥΜΕΝΩΝ