2ο Πανελλήνιο τνέδπιο

Εκπαίδετςη ςσον 21ο αιώνα: θεωπία και ππάξη

Αναζησώνσαρ σο ελκτςσικό και

αποσελεςμασικό ςφολείο

ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΕΔΡΙΟΤ

Σόμορ Β΄

Μοτςείο φολικήρ Ζωήρ και Εκπαίδετςηρ σοτ ΕΚΕΔΙΤ Παιδαγωγική Εσαιπεία Ελλάδορ

IBBY Ο Κύκλορ σοτ Ελληνικού Παιδικού Βιβλίοτ Ελληνογαλλική φολή Jeanne d’ Arc

Σταύρος Γρόσδος (επιμ.)

Μοτςείο φολικήρ Ζωήρ και Εκπαίδετςηρ σοτ ΕΚΕΔΙΤ

Παιδαγωγική Εσαιπεία Ελλάδορ

IBBY Ο Κύκλορ σοτ Ελληνικού Παιδικού Βιβλίοτ

Ελληνογαλλική φολή Jeanne d’ Arc

2ο Πανελλήνιο τνέδπιο

Εκπαίδετςη ςσον 21ο αιώνα: θεωπία και ππάξη

Αναζησώνσαρ σο ελκτςσικό και αποσελεςμασικό ςφολείο

ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΕΔΡΙΟΤ

Σόμορ Β΄

Αθήνα 2017

© Μοτςείο φολικήρ Ζωήρ και Εκπαίδετςηρ σοτ ΕΚΕΔΙΤ

Ανάπσηςη σοτ σόμοτ: http://www.ekedisy.gr/praktika-2ou-panelliniou-

synedriou/

Έσορ έκδοςηρ: 2017

ISBN: 978-618-83517-1-4

Σην ετθύνη σων κειμένων υέποτν οι ςτγγπαυείρ και διασηπούν σο

δικαίωμα φπήςηρ σοτρ. Απαγοπεύεσαι η με οποιοδήποσε σπόπο

αναπαπαγωγή σων κειμένων. Επισπέπεσαι η φπήςη σων κειμένων για

επιςσημονικούρ και διδακσικούρ λόγοτρ με αναυοπά/παπαπομπή ςσην

πηγή.

1

Νεξηερόκελα (α‘ ηυιμξ)

Νξνθνξηθέο αλαθνηλώλεηο

Γζνήκδ Θανδμφηζμο

Νοκεηπαζδεφμκηαξ κήπζα ηαζ βμκείξ ζηδ Δδιζμονβζηή Γναθή (ιζα

ειπεζνία-πνυηθδζδ βζα ηδ ζφγεολδ ηδξ ΐαζζηήξ Αηπ/ζδξ ιε ηδκ Αηπ/ζδ

Ακδθίηςκ ζημκ ίδζμ άλμκα)

ζεθ. 9

Άκκα Θειμκίηζδ

Δζημνίεξ ιε Δζημνία: Γ δζδαζηαθία ηδξ ζζημνίαξ ιέζς ηδξ θμβμηεπκίαξ

ζεθ. 18

Ιανία Θέκδ

Λμθζηζζηζηέξ δζαδνμιέξ ζηδ ιεζμπμθειζηή Ώεήκα

ζεθ. 24

Ιανία Θζακμφ, Ηονζαηή Θζακμφ

Δζά αίμο εηπαίδεοζδ: έκα «ζοκεπέξ ηαλίδζ ζημ δζανηχξ ιεηαααθθυιεκμ

ημζκςκζημ-πμθζηζηυ ημπίμ

ζεθ. 37

Ζςάκκα Θζαζενάημο

Αηπαζδεοηζηέξ πναηηζηέξ ηαζ πνμζδμηίεξ Ώθαακίδςκ ιδηένςκ ζημ

πθαίζζμ ημο εθθδκζημφ δδιυζζμο κδπζαβςβείμο

ζεθ. 42

Γθέκδ Ιάβηα, Αζηαηενίκδ Ιανέηα

Αηπαίδεοζδ ηαζ Ζμβμηεπκία: ηαλίδζ ζηδ ζπδθζά ηδξ βκχζδξ…

ακαηαθφπημκηαξ ηα ιμκμπάηζα ηςκ αζαθίςκ

ζεθ. 54

Ακαζηαζία Ιαΐθδ

Γ ακηζιεηχπζζδ ηδξ ΔΑΛΟ ηαζ ηςκ πενζζηαηζηχκ εηθμαζζιμφ ζημ

δδιμηζηυ ζπμθείμ

ζεθ. 61

Αβθαΐα Ιαηνή, άνα Άπιεκη

Ανεοκχ ηδκ έκκμζα ημο Πνυκμο – Κζ ιεηααμθέξ ζημκ Φοζζηυ Ευζιμ

ζεθ. 69

Βαζζθζηή Ιακχθδ

Νφβηνμοζδ ηαζ εηπαζδεοηζημί μνβακζζιμί∙ έκκμζεξ, παναηηδνζζηζηά

/αίηζα, επαββεθιαηζηή ακάπηολδ εηπαζδεοηζηχκ ηαζ δ εβηαείδνοζδ

δζαφθςκ επζημζκςκίαξ

ζεθ. 76

Ιεηαλμφθα Ιακζηάνμο

Δζαηεζιεκζηέξ ακαβκχζεζξ ζηδκ ηεηναθμβία «Λαναιφεζα απυ ηδ πχνα

ηςκ παιέκςκ πανηαεηχκ» ημο Αοβέκζμο Ξνζαζγά

ζεθ. 86

Ιανία Γθέκδ Ιαναεεφηδ

Ηάεδια ζηδ Δζαιέζμο ηςκ Ηαηνχκ Ξεζπχκ Λφθδ

ζεθ. 100

Υανά Ιανημβζακκάηδ, Θευδςνμξ Ημοηνμφηδξ ζεθ. 104

2

Δζαθμνμπμζμφκηαζ μζ δβεηζηέξ/δζμζηδηζηέξ ζηακυηδηεξ ηςκ δζεοεοκηζηχκ

ζηεθεπχκ ηςκ Νπμθείςκ ηδξ Δεοηενμαάειζαξ Αηπαίδεοζδξ ζε ζπέζδ ιε

ηδκ ειπεζνία; Ηία ειπεζνζηή ιεθέηδ.

Γεχνβζμξ Ιδηνυπμοθμξ, Γεςνβία Ιπααέθδ

Γ Ζασηή Αηπαίδεοζδ 1947-1949

ζεθ. 121

Ιανία Ιδηζζχνδ, Γεχνβζμξ Γνμφσμξ, Γθέκδ Σζαηζνίδμο

Γναθζηέξ, ζπεδζαζηζηέξ ηαζ ιαεδιαηζηέξ δελζυηδηεξ κδπίςκ ιε ηάζδ

πνμηίιδζδξ δελζμφ ηαζ ανζζηενμφ πενζμφ

ζεθ. 136

Σάζμξ Ιζπαδθίδδξ, Σγήκα Παζπαθίδμο

Ξα Λνμβνάιιαηα Νπμοδχκ Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ ζηα εθθδκζηά ηαζ

ανεηακζηά Λακεπζζηδιζαηά Δδνφιαηα: ιζα πνχηδ ζοβηνζηζηή απμηίιδζδ

εκυξ ακενπυιεκμο βκςζηζημφ ακηζηεζιέκμο ζηδκ Ξνζημαάειζα

Αηπαίδεοζδ

ζεθ. 152

Ιανία Ιζπάθδ

Γ δδιζμονβζηή βναθή ζημ Γοικάζζμ απυ ηδκ μπηζηή ηςκ ιαεδηχκ/νζχκ

ζεθ. 164

Αεακάζζμξ Ιζπάθδξ

Ώκαθοηζηά πνμβνάιιαηα ζπμοδχκ βζα ηδκ κεμεθθδκζηή βθχζζα ζημ

βοικάζζμ: απυ ημκ βθςζζμθμβζηυ οθμηεκηνζζιυ ζημκ επζζηδιμκζηυ

οανζδζζιυ

ζεθ. 175

Ιανία Ιζπαθμπμφθμο

Γ ιμοζζηή κμδιμζφκδ ιέζα απυ ηδ εεςνία ηδξ πμθθαπθήξ κμδιμζφκδξ

ημο Gardner ηαζ ηα κέα ενεοκδηζηά δεδμιέκα

ζεθ. 186

Ηςκζηακηίκα-Ιανία Ιμκειααζζχηδ

Κ νυθμξ ηςκ ηνζηδνίςκ ζηδκ αλζμθυβδζδ ηδξ επίδμζδξ ημο ιαεδηή

ζεθ. 193

Υνζζηζάκα Ιυζπμο, Βζμθέηα Κάηζδ, ηέθζμξ Δεζπμηάηδξ

ΐζχιαηα Δδιμηναηζηήξ Αηπαίδεοζδξ απυ δφμ ζπμθεία-ιέθδ ηδξ

Αονςπασηήξ Εμζκυηδηαξ βζα ιία Δδιμηναηζηή Λαζδεία (EUDEC):

Λνμηθήζεζξ ηαζ Λνμμπηζηέξ βζα ηδκ Αθθάδα

ζεθ. 205

Βαζζθζηή Ιμοναηίδμο, Ζςάκκα Παπαεακαζίμο, Γθέκδ Πθαηακζά

Θεςνία ζημ Νπίηζ - Λνάλδ ζημ Νπμθείμ. Let‘s Flip the Classroom!

ζεθ. 215

Βαζζθζηή Ιμοναηίδμο, Ζςάκκα Παπαεακαζίμο, Γθέκδ Πθαηακζά

Λνμχεδζδ Εαζκμημιίαξ ηαζ Αηπαζδεοηζηή Γβεζία

ζεθ. 222

Βαζζθζηή Ιμοναηίδμο, Γθέκδ Πθαηακζά

Γ Ένεοκα ςξ Ανβαθείμ Ηάεδζδξ ζημ Ηάεδια: «Ξεπκμθμβία Γ΄

Γοικαζίμο» - Έκα Δζδαηηζηυ Νεκάνζμ

ζεθ. 228

3

Ακδνεακή Ιπάζηεθιακ

Γ ακάπηολδ δελζμηήηςκ άηοπμο ζοθθμβζζιμφ ςξ ιέζμ ακηζιεηχπζζδξ

ζηενεμηφπςκ ηαζ πνμηαηαθήρεςκ: Έκα πανάδεζβια απυ ημ ιάεδια ηδξ

ΐζμθμβίαξ

ζεθ. 237

Γθέκδ Ιπάθθα, Γεχνβζμξ Πάκμο

Γ εηπαζδεοηζηή ιμκάδα θμνέαξ δζαιυνθςζδξ ηαζ άζηδζδξ

εηπαζδεοηζηήξ πμθζηζηήξ

ζεθ. 250

Ιανία Ιπζιπμφδδ

Ώκηζθήρεζξ βμκέςκ βζα ηδκ έκηαλδ ηςκ πνμζθφβςκ ζηα ζπμθεία

ζεθ. 257

Βαζζθζηή Ιπνίκζα, Παναζηεοή Φχκδ

Γβεζία ζηδκ Ξάλδ ηαζ Ώνπαίμξ Αθθδκζηυξ Λμθζηζζιυξ: Ηζα Εαζκμηυιμξ

Δζδαηηζηή Λνμζέββζζδ

ζεθ. 266

Παναζηεοή Ιοθςκά

Ηεηαιάεδζδ: εεςνδηζηή πενζβναθή ηαζ ειπεζνζηυξ εκημπζζιυξ

ζεθ. 274

Αθελάκδνα Κάημο, Γθέκδ Ιεθζάδμο

Ξμ ζοιαμφθζμ ηςκ παζδζχκ

ζεθ. 284

Αθέλακδνμξ Κζημθαΐδδξ

Γ θεζημονβζηή δζδαζηαθία ηδξ δμιήξ ηδξ βθχζζαξ ζηα ζζπφμκηα ζπμθζηά

εβπεζνίδζα ηδξ Θεμεθθδκζηήξ Γθχζζαξ ημο Γοικαζίμο

ζεθ. 294

Παοθίκα Κζημθμπμφθμο, Ιανία Γοαββεθίμο

Ξγάκμξ Ξζαβηζάξ: Έκα πείναια ιαεδηζηήξ αοημδζμίηδζδξ ζηδκ Ενήηδ ημο

ιεζμπμθέιμο

ζεθ. 302

Γθέκδ Κηαθμπμφθμο - Εθζμπμφθμο

Ώβςβή εζνήκδξ ιέζς ηδξ Ξέπκδξ ζηδκ Έηηδ Δδιμηζημφ

ζεθ. 311

Ζςάκκα Κηίκμο

Ώλζμθυβδζδ εκυξ πνμβνάιιαημξ Νπμθζηχκ Δναζηδνζμηήηςκ ιε

αλζμπμίδζδ ηδξ ιεευδμο ημο World Café

ζεθ. 324

Γζχνβμξ Πακαβζςηυπμοθμξ, Ιανία Βίβθδ, Κίηδ Ηανάβζςνβα

Γ αλζμπμίδζδ ημο πμθζηζζιμφ ζε πενζαάθθμκηα ιάεδζδξ εκδθίηςκ

ζεθ. 336

Φχηδξ Πακηυπμοθμξ, Ζςάκκα Υαθαακηγή, Γεχνβζμξ ηαιμφθδξ

Γνβαζηήνζμ Σδθεηπαίδεοζδξ Σιήιαημξ Πθδνμθμνζηήξ πμθήξ Θεηζηχκ

Γπζζηδιχκ Πακεπζζηδιίμο Θεζζαθίαξ: Πανμοζίαζδ επζζηδιμκζημφ ηαζ

ενεοκδηζημφ ένβμο – Δζδαηηζηή θζθμζμθία ενβαθείςκ ζφβπνμκδξ ηαζ

αζφβπνμκδξ ηδθεηπαίδεοζδξ

ζεθ. 347

Γζχηα Παπαδδιδηνίμο ζεθ. 357

4

Απαββεθιαηζηή εηπαίδεοζδ βοκαζηχκ: Ξμ Εονζαηάηζημ Νπμθείμ

Ανβαηίδςκ ζηδκ Ώθελάκδνεζα (1919-1965)

μθία Παπαδδιδηνίμο

1977-2017: 40 πνυκζα Αηπαζδεοηζηήξ Μαδζμηδθευναζδξ

ζεθ. 369

Γθέκδ Παπαδμπμφθμο, Γθέκδ Ηαναβζάκκδ, Βαζίθεζμξ Ηανκααάξ,

Γοαββεθία Ημοηίδμο, Ζςάκκδξ Ηαπεηακάηδξ

Γ Ηαεδηζηή Δζαννμή ζηδκ εθθδκζηή πνςημαάειζα ηαζ δεοηενμαάειζα

εηπαίδεοζδ. Λενίμδμξ ακαθμνάξ: 2013-2016

ζεθ. 381

Γθεοεενία Παπαζηεθακάηδ

Ξμ ακενςπζζηζηυ ζδακζηυ ζηδ ζμζζαθζζηζηή ιεηαννοειζζηζηή ζηέρδ

ζεθ. 391

Πακαβζχηα Πεθεηάκμο

Eηθάκζεζξ πμθζηζζιμφ ζηδ ζπμθζηή ηαεδιενζκυηδηα. Ξμ πανάδεζβια εκυξ

μθζβμεεζίμο ζπμθείμο.

ζεθ. 402

Ηνοζηάθθς Ραηαθθίδμο

Ηαεδιαηζηά-Γεςιεηνία-Απζηάθορδ επζθακεζχκ

ζεθ. 409

Βαζζθζηή Ρχζιπα, Ανβεκηίκδ Κμιζημφ

Ώπμηεθεζιαηζηυηδηα ημο Νοθθυβμο Δζδαζηυκηςκ ηαζ Απζημζκςκία ζηδ

ζπμθζηή ιμκάδα

ζεθ. 420

Ακαζηαζία ακίηα

Ξα ενβαθεία ημο εεάηνμο ζηδκ πμνεία πνμξ ηδκ εκδθζηίςζδ ηαζ ηδκ

ζοκεζδδημπμίδζδ ηςκ εθήαςκ: Δφμ παναζηάζεζξ

ζεθ. 429

Ηςκζηακηίκμξ απμοκηγάηδξ

Γ Αηπαίδεοζδ ιέζα απυ ηδκ Ξέπκδ ζημ πανάδεζβια ηδξ Ώζθάθεζαξ ηαζ

ηδξ Οβζεζκήξ ζηδκ Ανβαζία

ζεθ. 434

Ιανζαθέκα άημο

Γ θζθακαβκςζία ζημ Δδιμηζηυ Νπμθείμ: Δοζημθίεξ, πναηηζηέξ ηαζ ιζα

πνμηεζκυιεκδ εθανιμβή ιε «δζαθμνεηζηυ» παναηηήνα

ζεθ. 444

Γοαββεθία δνμφθζα, Σαζμφθα Σζζθζιέκδ

Γ αλζμπμίδζδ ημο πενζηεζιέκμο ημο ελχθοθθμο ηςκ εζημκμβναθδιέκςκ

παζδζηχκ αζαθίςκ ζηδ δζδαζηαθία ηδξ θμβμηεπκίαξ

ζεθ. 455

Βαζζθζηή ζαιακηά

Κ νυθμξ ηςκ ιαεδηχκ ζηδκ Αηπαζδεοηζηή Ένεοκα

ζεθ. 465

πφνμξ ζάζμξ

Γ Νοκενβαζία Νπμθείμο - Κζημβέκεζαξ ςξ πανάβμκηαξ Ώπμηεθεζιαηζηήξ

Ζεζημονβίαξ ηςκ Ημοζζηχκ Νπμθείςκ

ζεθ. 474

5

Εθέηηνα ηάνπα

Ξα άημια ιε ηζκδηζηέξ ακαπδνίεξ ζε ιοεζζημνήιαηα εθθδκζηήξ παζδζηήξ

ηαζ εθδαζηήξ θμβμηεπκίαξ

ζεθ. 485

μθία ηθείδα

Ώκάδεζλδ ηςκ ζοκεδηχκ πμο επδνέαζακ ηδ δζδαζηαθία ηςκ

ηθαζζηχκ βθςζζχκ ζημ ζηαθζηυ εηπαζδεοηζηυ ζφζηδια ηαηά ηδ

πνμκζηή πενίμδμ 1945-1999

ζεθ. 494

Ιζπαήθ ημοιζυξ

Δζενεφκδζδ ηςκ δελζμηήηςκ ηςκ ιαεδηχκ κα αλζμθμβμφκ ηα είδδ ηδξ

αζηζμθυβδζδξ πμο πενζθαιαάκμκηαζ ζε επζπεζνήιαηα πμο ιεθεημφκ βζα

εέιαηα Φοζζηχκ Απζζηδιχκ

ζεθ. 502

Δέζπμζκα ηφθα

Ξα δζαζπμθζηά project ηαζ δ αλία ημοξ ζηδκ εηπαίδεοζδ

ζεθ. 509

Βαζζθζηή ιονκζχηδ

Γ ηέπκδ ημ παναιφεζ ιαξ

ζεθ. 515

Άκκα οιεςκίδμο, Φςηεζκή Αθδπαζαθή, Σνοθςκία Ηυβζμο

Αηπαζδεοηζηυ Λνυβναιια ζπμθζηχκ δναζηδνζμηήηςκ: ―Ξα γχα ζηδ

θασηή πανάδμζδ‖

ζεθ. 527

Ζςάκκδξ Σίβηαξ

Απζθμβή ζηεθεπχκ εηπαίδεοζδξ: Ηζα άζηδζδ δδιμηναηίαξ, αλζμηναηίαξ

ηαζ αλζμπζζηίαξ ημο ηνάημοξ

ζεθ. 535

Υανζκέθα Σμονκά

Ηαεδζζαηή οπμζηήνζλδ ηαζ ροπμημζκςκζηή πνμζανιμβή ηςκ εοάθςηςκ

μιάδςκ παζδζχκ ηαζ εθήαςκ πνμζθφβςκ

ζεθ. 547

Γοπναλία Σνζακηαθφθθμο, Βαζίθεζμξ Πακηαγήξ, Ακηχκζμξ Ιπμφναξ

Είκδηνα ιάεδζδξ ζημ ζφβπνμκμ δδιμηζηυ ζπμθείμ. Κζ ακηζθήρεζξ ηςκ

εηπαζδεοηζηχκ

ζεθ. 556

Γοπναλία Σνζακηαθφθθμο, Ακηχκζμξ Ιπμφναξ

«Ηεζυβεζμ ηδ θεκ…»: Ηία δζδαηηζηή πνμζέββζζδ βζα ιαεδηέξ Α΄

Δδιμηζημφ

ζεθ. 570

Γθέκδ Σζαθαβζχνβμο, μθία Αοβδηίδμο

Δζενεφκδζδ Ώκαβηχκ ηςκ Θδπζαβςβχκ: Ώπμηεθέζιαηα ηαζ Λνμηάζεζξ

ζεθ. 575

Αζηαηενίκδ Σζέημο

Ξα εκ πνήζεζ ζπμθζηά αζαθία ηςκ Θνδζηεοηζηχκ ηδξ Δεοηενμαάειζαξ

Αηπαίδεοζδξ: ένεοκα οπυ ημ πνίζια ηδξ Λαζδαβςβζηήξ ηδξ εζνήκδξ

ζεθ. 587

6

Ζθζβέκεζα Σζαιήηνμο

Ώκάβηεξ βζα εθανιμβή Δίβθςζζδξ Δζαπμθζηζζιζηήξ Αηπαίδεοζδξ ζημ

εθθδκζηυ εηπαζδεοηζηυ ζφζηδια: Δζαπζζηχζεζξ ηαζ Λνμηάζεζξ

ζεθ. 598

Έθθδ Σζεκέ

Ώλζμπμζχκηαξ ημοξ εκκμζμθμβζημφξ πάνηεξ ζηδ δζδαζηαθία ηςκ Ώνπαίςκ

Αθθδκζηχκ απυ ιεηάθναζδ

ζεθ. 607

Δήιδηνα Σζίβηα, Αζηαηενίκδ Φενεκηίκμο

Δζδάζημκηαξ εθηοζηζηά ημκ ανπαζμεθθδκζηυ θυβμ: Νεκάνζμ δζδαζηαθίαξ

βζα ημ Γοικάζζμ

ζεθ. 619

Αθέλακδνμξ Σζζημθάηαξ

Γ Λθαηθυνια Moodle: Έκα ζπμθείμ ζηα ζφκκεθα

ζεθ. 631

Κζηυθαμξ Σζζνέαεθμξ

Πνζζηζακζηή δζαημκία ηαζ εζνδκζηή ζοκφπανλδ ζε πμθοπμθζηζζιζηά

πενζαάθθμκηα. Ξμ πανάδεζβια ημο Ώνπζεπζζηυπμο Ώθαακίαξ Ώκαζηαζίμο.

Ηζα δζδαηηζηή πνυηαζδ βζα ημ Γοικάζζμ.

ζεθ. 640

Ρία Φεθεηίδμο, Δςή Ηαναβεςνβίμο

Πςνίξ ηαιπέθεξ: Λνμβνάιιαηα ηαζ πναηηζηέξ πμο ακαπηφζζμκηαζ ζημκ

άλμκα ακαηνμπήξ ηςκ ζηενευηοπςκ, ζηδκ απμπμίδζδ ηαζ εκαθθαβή ηςκ

νυθςκ ζημ ζπμθείμ

ζεθ. 649

Ηαθθζυπδ Φενεζίδδ

Δζαεειαηζηυ Ακζαίμ Λθαίζζμ Λνμβνάιιαημξ Νπμοδχκ ηδξ Ώνπαίαξ

Αθθδκζηήξ Γθχζζαξ ηαζ Γναιιαηείαξ ηαζ αλζμθυβδζδ ημο Γθςζζζημφ

Αββναιιαηζζιμφ

ζεθ. 660

Απμζημθία Υανιάκδ

Γ ζοιαμθή ηςκ ηαθθζηεπκζηχκ δναζηδνζμηήηςκ ζημ δζμνεςηζηυ -

παζδαβςβζηυ ένβμ ζε παζδζά ιε εζδζηέξ εηπαζδεοηζηέξ ακάβηεξ

ζεθ. 672

Αζηαηενίκδ Υαηγδζάααα

Ώκάδεζλδ εκαθθαηηζηχκ πναηηζηχκ αλζμθυβδζδξ ηδξ επίδμζδξ ημο

ιαεδηή ζημ ιάεδια ηδξ Γθχζζαξ: Ηία ιεθέηδ πενίπηςζδξ ζημ Δδιμηζηυ

Νπμθείμ

ζεθ. 678

Πακηεθεήιςκ Υζμκίδδξ

Ξα κμιίζιαηα ςξ ζζημνζηή πδβή. Ηία ηνζηζηή απμηίιδζδ ηδξ πανμοζίαξ

ημοξ ζημ αζαθίμ Δζημνίαξ ΐ΄ βοικαζίμο ηαζ ιία δζδαηηζηή πνυηαζδ βζα

ηδκ αλζμπμίδζή ημοξ

ζεθ. 693

μθία Υνζζημπμφθμο

ηακ δ ΐασιάνδ ζοκακηά ημ δοζμίςκμ πανυκ: Κ ελπνεζζμκζζιυξ οπυ ημ

ζεθ. 709

7

πνίζια ηςκ ζοβηνμφζεςκ ζηδ Δδιμηναηία ηδξ ΐασιάνδξ

Υνήζημξ Φάθηδξ, Ακδνέαξ Πεπέξ

Δζαπμθζηζζιζηή εηπαίδεοζδ: Ενζηζηή ηςκ ιμκηέθςκ δζαπείνζζδξ ημο

πμθζηζζιζημφ πθμοναθζζιμφ ζηδκ εηπαίδεοζδ

ζεθ. 725

Υνήζημξ Φάθηδξ, Ακδνέαξ Πεπέξ

Ξμ πθαίζζμ ηδξ Αηπαίδεοζδξ Ακδθίηςκ ηαζ ηα ααζζηά παναηηδνζζηζηά

ηςκ εκδθίηςκ εηπαζδεομιέκςκ

ζεθ. 736

Πακαβζχηα Φοπμβοζμπμφθμο, Ηαθθζθνυκδ Ααναιίδμο

«Δζα γχζδξ πέκαξ» ζημ Θέμ Ώνπαζμθμβζηυ Ημοζείμ Λαηνχκ

Βησκαηηθά εξγαζηήξηα

ζεθ. 747

Δςή Δεθδγχκα, Ηςκζηακηίκα Παπαδμπμφθμο

Νπμθείμ ηαζ Δδιμηναηία: Ακδιενχκμιαζ - Αοαζζεδημπμζμφιαζ - Ακενβχ

Λνμζεββίγμκηαξ αζςιαηζηά ηα ακενχπζκα δζηαζχιαηα

ζεθ. 759

Ζςάκκα Δδιδηναηάηδ, Γθέκδ Κηγάκδ, Ζςάκκα Υαθεπά, Ζςάκκα-Ιανία

Υνμκμπμφθμο

Ανβαζηήνζμ Φζθακαβκςζίαξ ααζζζιέκμ ζημ αζαθίμ «Ξμ παθζυπαζδμ» ηδξ

Ώ. Δανθάζδ

ζεθ. 769

Θςιάξ Ηυηηαθδξ, Ιανία-Σενέγα Ημηνχκδ, Γοάββεθμξ Ημοηζχκδξ,

Υνήζημξ Παπαααζζθείμο, Γοηοπία Σγέθζμο

Κζ Ώκακεχζζιεξ Λδβέξ Ακένβεζαξ ζηδκ Λενζααθθμκηζηή Αηπαίδεοζδ ιέζς

Ανβαζηδνζαηχκ Ώζηήζεςκ

ζεθ. 776

Υνζζηυθμνμξ Ηςζηανήξ, Ιανία Ηαηζά

Γκςζηζηέξ ηαζ ημζκςκζηέξ δελζυηδηεξ πμο ακαπηφζζμοκ μζ ιαεδηέξ ιέζα

απυ ημ Αηπαζδεοηζηυ Λαζπκίδζ

ζεθ. 785

Δήιδηνα Ηςηζζμπμφθμο, Γεςνβία Ιμφζζμο

Λενί ηέπκδξ μ θυβμξ …ηςκ παζδζχκ

ζεθ. 797

Ηονζαηή Ιέθθζμο, Ιανία Ημοηή, Ηαθθζυπδ Κζημθμπμφθμο

Ξαλζδεφμκηαξ ρδθζαηά ζηδκ ημζκυηδηα «Out of Eden Learn»

ζεθ. 805

Ιανία Ρέθθζα

«CLILing History - A Visual Trip to the Paths of Mythology»

ζεθ. 815

Θεμδχνα Σγζαιπάγδ

«Γ Δδιζμονβζηή Γναθή ζηδκ Λνςημαάειζα Αηπαίδεοζδ»: Έκα

ενβαζηήνζμ βζα εηπαζδεοηζημφξ

ζεθ. 825

8

Ζςάκκα Φχημο, Υνοζαθία Θάιπνμο

«Γζα ημ αιίθδημ κενυ, παναιφεζ εε κα πς κα ημ ηάκς ιζθδιέκμ ηαζ ιε

υθμοξ ιμζναζιέκμ»

ζεθ. 835

9

Οπλεθπαηδεύνληαο λήπηα θαη γνλείο ζηε Δεκηνπξγηθή

Γξαθή

(κηα εκπεηξία-πξόθιεζε γηα ηε ζύδεπμε ηεο Βαζηθήο

Γθπ/ζεο κε ηελ Γθπ/ζε Γλειίθσλ ζηνλ ίδην άμνλα)

Γηξήλε Θαξδνύηζνπ

26μ Κδπζαβςβείμ Θεζζαθμκίηδξ

irenecou@gmail.com

Νεξίιεςε

Νηδ αάζδ ηδξ ποναιίδαξ ηδξ Αηπ/ζδξ, ημ Θδπζαβςβείμ, ιέζα απυ αθακείξ γοιχζεζξ, ζε

ενβαζηδνζαηή αάζδ αθθά ιε αοζηδνή ιεεμδμθμβία ηαζ ζοκέπεζα, επζπεζνεί ηαζ πεηοπαίκεζ

ηαζκμημιίεξ δζεονφκμκηαξ ζοκεπχξ ηα υνζά ημο.

Ηέζα ζημ πμθοπαναβμκηζηυ ημο πθαίζζμ, ιε βκςνίζιαηα ηδκ ζθζββζχδδ ηαπφηδηα

πνυζθδρδξ πθδνμθμνζχκ, αθθά ηαζ ηδκ επζδελζυηδηα ακάιεζλδξ ημο πναβιαηζημφ ιε ημ

θακηαζηζηυ, ιέζα ζε έκα εοέθζηημ ακαθοηζηυ πνυβναιια ηαζ ιε δζαπζζηςιέκδ ηδκ έθεζδ ηςκ

κδπίςκ βζα ζοβηεηνζιέκα θμβμηεπκζηά είδδ (έιιεηνα πμζήιαηα, κακμονίζιαηα, θαπκίζιαηα,

ιφεμοξ, παναιφεζα, αηνμζηζπίδεξ), πνμηείκεηαζ δ εθανιμβή πνμβνάιιαημξ Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ

ιέζα ζηδκ ηάλδ ημο Θδπζαβςβείμο.

Γ πανμφζα εζζήβδζδ εα ημθιήζεζ κα δείλεζ ιε ειπεζνζηά δεδμιέκα ηάλδξ ηαζ ζφιθςκα ιε ηζξ

εεςνίεξ ιάεδζδξ, πςξ δ βναθή, υπζ ςξ ζηείνμ απμηέθεζια μπηζημηζκδηζημφ ζοκημκζζιμφ αθθά ςξ

πμνεία κμδηζηχκ, ροπμθμβζηχκ ηαζ βκςζηζηχκ δζαδζηαζζχκ ιπμνεί κα βίκεζ ημ ιέζμ βζα έκα

απμηεθεζιαηζηυ ενβαζηήνζμ δδιζμονβζηήξ βναθήξ ζημ Θδπζαβςβείμ. Θα απμηαθοθεεί πςξ ημ

ιδπακζζηζηυ ημιιάηζ ηδξ βναθήξ πμο οπμθείπεηαζ, αθθά ιε βεςιεηνζηή πνυμδμ ηαθθζενβείηαζ,

οπενακαπθδνχκεηαζ απυ ημκ πθμφημ ημο θυβμο, ηδξ ζηέρδξ ηαζ ηδξ θακηαζίαξ ηςκ κδπίςκ.

Ώλζμπμζχκηαξ ηδκ πνυηθδζδ αοηή ηαζ ζε έκα πανάθθδθμ πθαίζζμ, εα απμηαθοθεεί επίζδξ δ

δοκαηυηδηα πμο έπεζ ξ μ εηπ/ηυξ, ζηα πθαίζζα δμιήξ ζπμθήξ βμκέςκ, κα εθανιυζεζ έκα πνυβναιια

Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ ηαζ ζημοξ βμκείξ ηςκ κδπίςκ, ηυζμ βζα ηδκ πνμζςπζηή αοημαεθηίςζδ ηαζ

αοημεηπαίδεοζδ ημο, υζμ ηαζ βζα ηα απμηεθέζιαηα πμο έπεζ βζα ημοξ εηπαζδεουιεκμοξ-βμκείξ δ

ζοβηεηνζιέκδ δζαδζηαζία, ζημ πεδίμ ηδξ βκχζδξ, ημο ζημπαζιμφ, ηαζ ηδξ ακαδζαιυνθςζδξ

πνμζςπζηχκ δεδμιέκςκ απέκακηζ ηυζμ ζηδ ζπμθζηή πνάλδ ηαζ δμιή, υζμ ηαζ ζηδ θμβμηεπκία.

Θέημκηαξ ιάθζζηα έκα ημζκυ ζηυπμ ηαζ υναια, πμο είκαζ δ ζοιπανμοζίαζδ ζοββναθζηχκ

παναβμιέκςκ ζηα πθαίζζα ιζαξ ζπμθζηήξ εηδήθςζδξ, ζε πνχημ επίπεδμ ηζκδημπμζμφκηαζ υθμζ μζ

ιδπακζζιμί εκενβδηζηήξ ζοιιεημπήξ εκδθίηςκ, εκχ ζε έκα ααεφηενμ επίπεδμ πεηοπαίκμοιε ημ

άκμζβια ημο ζπμθείμο ζηδκ ηαζκμημιία, πνμηείκμκηαξ ιζα εηπαζδεοηζηή δοκαηυηδηα πμο

πενζθαιαάκεζ ηαζ αλζμπμζεί ηδκ εοηαζνία ζοκεηπαίδεοζδξ βμκέςκ ηαζ ιαεδηχκ ζημ ίδζμ δδιζμονβζηυ

πεδίμ.

Θέμεηο θιεηδηά: Θήπζα, εκήθζηεξ, ζοκεηπαίδεοζδ, δδιζμονβζηή βναθή

1. Γηζαγσγή

Γ πνάλδ ηδξ εηπαίδεοζδξ απμηεθεί απυ ιυκδ ηδξ ιζα δζαδζηαζία πνμηθδηζηά βμδηεοηζηή

ηαζ ζοκεπχξ ελεθζζζυιεκδ. Κζ άκενςπμζ πμο θζχκμοκ ηζξ ζυθεξ ημοξ ιέζα ζηζξ

εηπαζδεοηζηέξ αίεμοζεξ αθήκμκηαξ απυ επζθμβή ανάπκεξ ζηζξ έδνεξ ημοξ, εα ημθιμφζακ

κα ιζθήζμοκ αηυιδ ηαζ βζα ιζα δζαδζηαζία εεζζηζηή.

10

Εαζ πνάβιαηζ δ εηπαίδεοζδ ιπμνεί κα δδιζμονβήζεζ εεζζιυ ζημκ εηπαζδεοηή, ακ

ηαηαθένεζ κα ημκ αάθεζ ζηα ιμκμπάηζα ηδξ έιπκεοζδξ, ηδξ δδιζμονβίαξ, ηδξ ηυθιδξ ηαζ

ηδξ αοημβκςζίαξ.

Απζπθέμκ ακ ημ ζδιείμ εηηίκδζδξ δεκ είκαζ δ ζηείνα ιεηάββζζδ βκςζηζημφ οθζημφ απυ

ημ ζπμθζηυ αζαθίμ, δεκ είκαζ δ ηοπζηή πθήνςζδ ηςκ εηπαζδεοηζηχκ οπμπνεχζεςκ ή δ

άηνζηδ ηζ απαίδεοηδ πνήζδ μδδβζχκ ηςκ ακαθοηζηχκ πνμβναιιάηςκ ηζ εβπεζνζδίςκ, ηυηε

ιπμνμφιε κα ιζθάιε ιε εθπίδα βζα εηπαζδεοηζηέξ δζαδζηαζίεξ πμο ιπμνμφκ κα ζηνχζμοκ

κέμοξ δνυιμοξ ηυζμ βζα ημοξ ιαεδηέξ, υζμ ηαζ βζα εηπαζδεοηζημφξ/βμκείξ ηαζ εκ

ηαηαηθείδζ βζα ημ ζφκμθμ ηδξ εηπαίδεοζδξ.

Ηε ηδκ πανμφζα εζζήβδζδ πνμηείκεηαζ έκα ιμκηέθμ εηπαζδεοηζηήξ πνάλδξ, ζηδκ

μπμία ζοιιεηέπμοκ μζ ιαεδηέξ ημο Θδπζαβςβείμο (κήπζα ηαζ πνμκήπζα) ηαζ μζ βμκείξ ημοξ

ιέζα απυ έκα πνυβναιια Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ.

2. Κεπηαγσγείν

2.1. Γθαξκνγή – Οηφρνη θαη επηδηψμεηο

Γ Δδιζμονβζηή Γναθή απμηεθεί έκα επζζηδιμκζηυ πεδίμ αηαδδιασημφ παναηηήνα ζηα

ιεβαθφηενα Λακεπζζηήιζα ημο ηυζιμο ηαζ πνυζθαηα (απυ ημ 2008) ηαζ ζηδ πχνα ιαξ, ιε

πφθδ εζζυδμο ημ Λακεπζζηήιζμ Δοη. Ηαηεδμκίαξ, ιέζς ημο ιεηαπηοπζαημφ πνμβνάιιαημξ

απυ ημ ηιήια Λνμζπμθζηήξ Ώβςβήξ (Φθχνζκα).

Ξαοηυπνμκα, βζα πμθθά πνυκζα δμηζιάγεηαζ ζε ζδζςηζηά ενβαζηήνζα ακά ηδκ Αθθάδα

ιε ζδιακηζηέξ δνάζεζξ ηαζ απμηεθέζιαηα, ηυζμ ζε παζδζά υζμ ηαζ ζε εκήθζηεξ. Ώοηυ ημ

μπμίμ δεκ αιθζζαδηείηαζ είκαζ πςξ ιέζα ζηζξ ζπμθζηέξ ηάλεζξ εθανιυγεηαζ άηοπα απυ

ειπκεοζιέκμοξ ακενχπμοξ είηε ζε ζοκεζδδηυ, είηε ζε αζοκείδδημ δζαζζεδηζηυ επίπεδμ.

Αζδζηυηενα αθμνά δνάζεζξ πμο ζημπεφμοκ:

ζηδκ ελάζηδζδ ζηδ βναθή ιε πνήζδ ζοββναθζηχκ ηεπκζηχκ (ππ. αζηήζεζξ φθμοξ,

αθδβδιαηζηέξ ηεπκζηέξ ηθπ)

ζηδ δζάηνζζδ ζοββναθζηχκ εζδχκ, πεγχκ ηαζ πμζδηζηχκ

ζηδ θζθακαβκςζία

ζηδκ αοημέηθναζδ ηαζ ζηδκ ζηακμπμίδζδ απυ ηα παναβυιεκα.

Ηζθχκηαξ ςζηυζμ βζα Δδιζμονβζηή Γναθή ζημ Θδπζαβςβείμ, είκαζ αέααζμ πςξ εα

ζημκηάρμοιε εη πνμμζιίμο πάκς ζημκ ηίηθμ: «Δδιζμονβζηή Γναθή» ηαζ κα ανεεμφιε έηζζ

αοηυιαηα ιπνμζηά ζ‘ έκα ενχηδια: είκαζ δοκαηυκ κα δζδάλμοιε ηάηζ ηέημζμ ζε παζδζά 4-6

πνμκχκ;

Γ απάκηδζδ είκαζ πςξ καζ! Ακ ηαζ ηαηά ηδκ εζζαβςβή ημοξ ζηδ ζπμθζηή εηπαίδεοζδ,

ζημ ιέζμ υνμ ημοξ ηα κήπζα δεκ βνάθμοκ ή, ηαζ ακ αοηυ ζοιααίκεζ, βίκεηαζ ιε ηνυπμ

ιδπακζηυ, (αθμνά ηονίςξ ημ υκμιά ημοξ), ςζηυζμ ιπμνμφιε κα ιζθήζμοιε βζα εθανιμβή

Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ ζηδκ ηάλδ ημο Θδπζαβςβείμο.

Κοζζαζηζηά, ζηα πμθφ πνυςνα αήιαηα ιζθχκηαξ βζα «βναθή», ακαθενυιαζηε ηαηά

αάζδ ζημ ηεπκζηυ ημιιάηζ ηαηαβναθήξ ζοιαυθςκ ηαζ θέλεςκ, ιε ημκ ηνυπμ πμο ηα κήπζα

ημ ακηζθαιαάκμκηαζ αοηυ. Έκα απθυ ζδιάδζ πμο ιμζάγεζ ιε ημ πνχημ βνάιια ημο

μκυιαημξ, απμηεθεί βζα ημ κήπζμ ημ υκμιά ημο. Εαζ πνάβιαηζ είκαζ. Γζαηί είκαζ δ πνχηδ

ζοιαμθζηή απμηφπςζδ πμο πνμζμιμζάγεζ ιε ημκ βναπηυ θυβμ πμο ημ παζδί ανπίγεζ ηαζ

ακηζθαιαάκεηαζ.

Αλάθθμο ακ ηακείξ επζηαθεζηεί αοηή ηδκ πναβιαηζηυηδηα ςξ άθθμεζ βζα ηδκ ιδ

εθανιμβή ηεπκζηχκ Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ, εα πάζεζ ιζα ηαηαπθδηηζηή εοηαζνία

αλζμπμίδζδξ ηδξ δδιζμονβζηυηδηαξ ηςκ κδπίςκ, δδιζμονβζηυηδηα πμο ελοπδνεηεί

απυθοηα ιε ηζξ ανπέξ ηαζ ημοξ ζηυπμοξ εκυξ ηέημζμο ακηζηεζιέκμο.

11

Γ Δδιζμονβζηή Γναθή ςξ δζαδζηαζία, δε ζπεηίγεηαζ αζθαθχξ ιυκμ ιε ηδ βναπηή

απμηφπςζδ ηεζιεκζηχκ εζδχκ ςξ απμηέθεζια εζςηενζηχκ δζενβαζζχκ, αθθά απμηεθεί ιζα

ζφκεεηδ δνάζδ ημο έζς ηυζιμο ιε ημ πενζαάθθμκ, πμο μπςζδήπμηε βίκεηαζ ηονίςξ ηαζ

πνχηζζηα ηαζ ιέζα απυ ημοξ πνμθμνζημφξ δνυιμοξ.

Ώκ μζ εκένβεζεξ, αλζμπμζήζμοκ ηδκ ελεθζζζυιεκδ αθδβδιαηζηή ζηακυηδηα ηςκ

κδπίςκ, ακ μ θυβμξ ιέζα απυ ιζα ηέημζα δδιζμονβζηή δνάζδ ζηαδζαηά βίκεηαζ

επελδβδιαηζηυξ ηαζ ακαγδηά πθέμκ ζοκδέζεζξ, ηζ ακ εκ ηέθεζ δ δδιζμονβζηή πνάλδ

ανίζηεηαζ ζε ιζα δζαθεηηζηή ζπέζδ ιε ημ ζοκαίζεδια πμο αζχκεηαζ ηαηά ηδκ ηέθεζή ηδξ,

ήδδ ιπμνμφιε κα ιζθάιε βζα ηα πνχηα ζηακμπμζδηζηά αήιαηα.

Αλάθθμο δ δοζημθία ηδξ απμηφπςζδξ θαίκεηαζ αθιαηςδχξ κα ιπμνεί κα λεπεναζηεί

ιε ηδ ζοιαμθή ηδξ δφκαιδξ ηςκ ηζκήηνςκ.

Ξα κήπζα, ιέζς ηδξ εκηοπςζζαηήξ δοκαηυηδηαξ ημοξ ζηδκ πνυζθδρδ πθδνμθμνζχκ,

ηδξ ηαπφηδηαξ ελάζηδζήξ ημοξ ζηζξ ααζζηέξ ηζκδηζηέξ δελζυηδηεξ, ιέζα ζηζξ μπμίεξ

ζοιπενζθαιαάκεηαζ ηαζ δ βναθή, ημο εκδζαθένμκημξ πμο πανμοζζάγμοκ βζα ηάεε ηζ

ηαζκμφνβζμ πμο ελάπηεζ ηδ θακηαζία ηαζ εκζζπφεζ ηδκ αοημπεπμίεδζή ημοξ, θαίκεηαζ υηζ

ιπμνμφκ κα μδδβδεμφκ πμθφ πζμ βνήβμνα άιεζα ηαζ απμηεθεζιαηζηά ζημ βναπηυ θυβμ

ιέζα απυ έκα ηέημζμ ενβαζηήνζμ ιέζα ζηδκ ηάλδ ημοξ.

Γ αδοκαιία βναθήξ ελάθθμο ιπμνεί ζπεηζηά βνήβμνα κα λεπεναζηεί, ηαεχξ αοηυ

αθμνά ημ πνχημ δζάζηδια εζζυδμο ημοξ ζημ Θδπζαβςβείμ, αθμφ έπεζ απμδεζπηεί πςξ ιε

ζοζηδιαηζηή ελάζηδζδ, δ δζαδζηαζία αοηή απμηηά κυδια ηαζ ηα κήπζα γδημφκ κα

βνάρμοκ αοηυ πμο ζηέθημκηαζ ιε ηάεε ηνυπμ, ηαεχξ απμηοπχκμοκ ημοξ ήπμοξ ιε ημκ

ηνυπμ πμο ακηζθαιαάκμκηαζ. Γ μνεμβναθία ηαζ δ ζςζηή απμηφπςζδ ηςκ θέλεςκ δεκ

είκαζ ιέθδια ημο Θδπζαβςβείμο. Ηέθδια ημο είκαζ δ ακάδοζδ ημο θυβμο ηαζ δ δζαπίζηςζδ

ηδξ ακάβηδξ ηςδζημπμίδζδξ ηαζ απμηφπςζδξ αοηήξ, ημο έζς ηαζ έλς ηυζιμο, ημο

πναβιαηζημφ ηαζ ημο ζοιαμθζημφ, ηςκ ζοζπεηζζιχκ ηαζ ηςκ ενιδκεζχκ.

Ώοηυ υιςξ πμο είκαζ αέααζμ είκαζ πςξ μζ θέλεζξ δδιζμονβία ηαζ δδιζμονβζηυηδηα

ζοκάδμοκ ζε ηέημζμ ααειυ ιε ηδκ ζπμθζηή πναβιαηζηυηδηα ημο Θδπζαβςβείμο, ζε ζδιείμ

πμο ιζθχκηαξ βζα ενβαζηήνζμ Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ, εα ιπμνμφζακ αηυιδ ηαζ κα

οπενηαθφρμοκ ηδκ ακςνζιυηδηα ηδξ δελζυηδηαξ ηδξ βναθήξ.

Νηζηζάνμκηαξ βνήβμνα ημ πνμθίθ ημο κδπίμο, ημ πνχημ πμο ακαδεζηκφεηαζ είκαζ ημ

πθέβια ηδξ θακηαζίαξ ιέζα ζημ μπμίμ ηζκείηαζ, υπςξ ηαζ ηδξ ζηακυηδηάξ ημο κα

πδβαζκμένπεηαζ ακάιεζα ζ‘ αοηυ ηαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ιε ιεβάθδ επζδελζυηδηα.

Έηζζ ημ ιαβζηυ, ημ πανάδμλμ, ημ απίεακμ, ζοκμιζθμφκ ιε έκακ εκηοπςζζαηυ

αοημιαηζζιυ ιε ηδκ πναβιαηζηυηδηα, ιε ιζα απμηφπςζδ θμβζηή ηαζ αοημκυδηδ, εκχ δ

πνήζδ κεμθμβζζιχκ αθθά ηαζ ακμίηεζςκ θέλεςκ βίκμκηαζ ιε πανζζιαηζηή άκεζδ ηαζ

επζδελζυηδηα, ζοκεήηεξ πμο ακ ιδ ηζ άθθμ άπημκηαζ ηςκ θμβμηεπκζηχκ ανπχκ.

Κ πνμθμνζηυξ θυβμξ ηςκ κδπίςκ είκαζ μνιδηζηυξ ηαζ είκαζ δοκαηυκ κα ηαηαβναθεί

ζε πνχημ επίπεδμ ιέζς ηδξ παναηήνδζδξ ημο εηπ/ημφ ιε δζάθμνα ιέζα (ζδιεζχζεζξ,

ιαβκδημθχκδζδ) ζημκ αοευνιδημ θυβμ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα ιέζα απυ μνβακςιέκεξ

δναζηδνζυηδηεξ παναβςβήξ ημο (ηδκ χνα πμο ηα παζδζά αθδβμφκηαζ ιε ζοβηεηνζιέκμ

ζηυπμ).

Κζ θςκμθμβζηέξ αδοκαιίεξ, αηυιδ ηζ ακ εκημπίγμκηαζ, δεκ αθαζνμφκ δναιαηζηά απυ

ηδκ κμδιαηζηή απυδμζδ. Γ δμιή ελάθθμο ημο ακαθοηζημφ πνμβνάιιαημξ δζεονφκεζ υπζ

ιυκμ ηδ εειαηζηή βηάια, αθθά επζηνέπεζ ηαζ πνμςεεί πμθοπμίηζθα ηδ βθςζζζηή

ηαθθζένβεζα ηςκ παζδζχκ.

2.2. Ιεζνδνινγία

12

Λχξ βίκεηαζ υιςξ υθμ αοηυ; Γ δζαδζηαζία είκαζ αέκαδ, δζαδναζηζηή ηαζ δζαεειαηζηή,

πνμηθδηζηή ηαζ παζβκζχδδξ, εοέθζηηδ ηαζ δζανηχξ ειπθμοηζγυιεκδ υπςξ μθείθεζ κα είκαζ

ηάεε ηζ πμο θένεζ ηδ ζθναβίδα ηδξ δδιζμονβζηυηδηαξ.

Ξα ακηζηείιεκα ενβαζίαξ πνμηφπημοκ απυ ηα εκδζαθένμκηα ηςκ παζδζχκ, απυ έκα

ηοπαίμ πενζζηαηζηυ ή ιζα πθδνμθμνία, απυ έκα εζςηενζηυ πνμαθδιαηζζιυ ή ακδζοπία,

απυ ιζα έκημκδ ειπεζνία ή ιζα ζοβηεηνζιέκδ εειαηζηή. Ξα πάκηα ζημ Θδπζαβςβείμ

ιπμνμφκ κα βίκμοκ παζπκίδζα πνμθμνζημφ θυβμο ζηδκ ανπή ηαζ βναθήξ ηαηυπζκ, ανηεί κα

ανπίγεζ κα «ζοκηάζζεηαζ ημ ζοιαυθαζμ» εκηυξ ηδξ μιάδαξ βζα ημ ηζ ηάεε θμνά ζοιααίκεζ.

Ώπυ ηζξ πνχηεξ ιένζικεξ είκαζ κα βίκεζ ζαθέξ ημ «ηζ αηνζαχξ ηάκμοιε». Ξα κήπζα δεκ

ανβμφκ κα δζαηνίκμοκ ηδκ αθήβδζδ απυ ηδκ ακάβκςζδ, ηδκ απαββεθία απυ ημ ηναβμφδζ.

Δζαζζεδηζηά δζαηνίκμοκ ημ πεγυ απυ ημ πμζδηζηυ είδμξ, εκχ πμθφ εφημθα λεπςνίγμοκ «ημ

ηείιεκμ πμο θέεζ αθήεεζα, απυ ηα παναιφεζα». Ιένμοκ πυηε βνάθμοκ, πυηε γςβναθίγμοκ,

πυηε θακηάγμκηαζ ηάηζ ηαζ πυηε ακαπανάβμοκ ηάηζ πναβιαηζηυ. Απίζδξ πυηε εα

ειπθέλμοκ έκα πναβιαηζηυ βεβμκυξ ιε δζηά ημοξ θακηαζηζηά ζημζπεία. Γ ιοεμπθαζία ήδδ

ανπίγεζ ηαζ παίνκεζ ημ δνυιμ ηδξ εκχ ημ επζζηδιμκζηυ ηείιεκμ μνζμεεηεί ηδ εέζδ ημο.

Γ εέζδ ηαζ δ πνήζδ ημο αζαθίμο επίζδξ επζζδιαίκεηαζ ζηα πμθφ πνχζια αήιαηα,

ηαεχξ δ θζθακαβκςζία δεκ αθμνά ιυκμ ηδκ αβάπδ βζα ημ ηεζιεκζηυ είδμξ αθθά ηαζ ημο

ιέζμο ημο. Ξα κήπζα «ηαλζδεφμοκ» απυ ημ δάζμξ ζημ ενβμζηάζζμ πανηζμφ ηζ απυ ημκ

εηδυηδ ζημ αζαθζμπςθείμ. Ιεπςνίγμοκ ζακ παζπκίδζ ηα ζφιαμθα ηςκ εηδμηζηχκ μίηςκ, εκχ

ιε άκεζδ ιζθμφκ βζα ηζξ πθδνμθμνίεξ ζε ελχθοθθμ, μπζζευθοθθμ ηαζ νάπδ ημο ηάεε

αζαθίμο ζηδκ ηαεδιενζκή ημοξ δνάζδ. Δζαπζζηχκμοκ ηδκ ακάβηδ ηδξ βναθήξ πάκς ζηδκ

ζζημνζηή βναιιή ηαζ απμηοπχκμοκ ζε θφθθα, πδθυ, λφθμ, παθηυ ηα παναβυιεκα ημοξ.

Γ «ζδέα» ημο ζοββναθέα, δ ηίκδζή ηδξ ζηδ ζηέρδ ημο, δ βναπηή απμηφπςζή ηδξ, δ

ζοκενβαζία ημο ιε ημκ εζημκμβνάθμ ακ πνεζαζηεί αθθά ηαζ ημκ εηδυηδ, δ «πμνεία» ιζαξ

ζδέαξ πμο «γοιχκεηαζ» ηαζ οθμπμζείηαζ, είκαζ απυ ηα αβαπδιέκα εέιαηα ηςκ κδπίςκ.

Κζ ζοβηεηνζιέκεξ δνάζεζξ είκαζ ιέζα ζημ θάζια ηδξ πμζηζθίαξ ηςκ πνμζεββίζεςκ ημο

επζζηδιμκζημφ ακηζηεζιέκμο ηδξ Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ.

Ηεεμδμθμβζηά, ζημ πνχημ πνμκζηυ δζάζηδια, ακαθμνζηά ιε ηδκ απμηφπςζδ ημο

θυβμο ηςκ κδπίςκ, είκαζ ζαθέξ πςξ υηακ ιζθάιε βζα βναθή ζημ Θδπζαβςβείμ, ιζθάιε βζα

ηείιεκα πμο μζ εηπαζδεοηζημί πνςημβεκχξ ηαηαβνάθμοκ, απμηοπχκμκηαξ πζζηά ημκ

πνμθμνζηυ θυβμ ηςκ ιαεδηχκ, ημκ μπμίμ ζηδ ζοκέπεζα εα αμδεήζμοκ κα απμηοπςεεί

δεοηενμβεκχξ ιε ηδ δζαδζηαζία ηδξ ακηζβναθήξ απυ ηα παζδζά.

Απζπθέμκ ηα ηίκδηνα ηαζ μζ αζηήζεζξ βζα παναβςβή πνμθμνζημφ θυβμο πμο εα

δμεμφκ ζημοξ ιαεδηέξ, υπςξ ηαζ ημ υηζ εα πνέπεζ κα ημοξ εκημπίγεηαζ ημ ηζ ζδιαίκεζ ηαζ

ηζ δδθχκεζ αοηυ πμο επί ηυπμο ακηζβνάθμοκ, είκαζ πνςηανπζηήξ ζδιαζίαξ. Δεκ είκαζ

δφζημθμ κα αμδεδεμφκ ζηδ δζάηνζζδ ηδξ αθήβδζδξ απυ ηδκ πενζβναθή, κα εκημπίζμοκ

ήνςεξ ηαζ πθμηή, κα πάνμοκ αθδβδιαηζηή εέζδ ηαζ κα πνμζμιμζάζμοκ αηυιδ ηαζ

ακάβκςζδ ιζαξ ζζημνίαξ. Γ ακηίθδρδ ηςκ θέλεςκ ανπζηά βίκεηαζ ζοκμθζηά, εκχ δ θνάζδ

«πχξ βνάθμοιε ηδκ ηάδε θέλδ» ηθζιαηςηά επακαθαιαάκεηαζ.

ζμκ αθμνά ηα θμβμηεπκζηά είδδ είκαζ απμθφηςξ ζαθέξ πςξ μζ πμζδηζηέξ θυνιεξ

ζηδ κδπζαηή δθζηία είκαζ ελαζνεηζηά δδιμθζθείξ. Κζ νίγεξ ηςκ κακμονζζιάηςκ, ηςκ

ηαπηανζζιάηςκ ηαζ ηςκ ηναβμοδζχκ ζηα βυκαηα ηαζ ζηδκ ημφκζα, έπμοκ ακαιθίαμθα

δδιζμονβήζεζ υθμ εηείκμ ημ ειπεζνζηυ οπυααενμ πμο εέηεζ ηδ δζδαζηαθία ηδξ πμζδηζηήξ

θυνιαξ ζημ Θδπζαβςβείμ ςξ ιζα δζαδζηαζία εφπεπηδ ηζ αβαπδηή. Ξα κήπζα ανέζημκηαζ

ζηζξ νίιεξ, απμικδιμκεφμοκ ηαπφηαηα, αηυιδ υιςξ πζμ εκηοπςζζαηά νζιάνμοκ

αοημζπέδζα. Ξμ παζπκίδζ ηδξ μιμζμηαηαθδλίαξ άπαλ ηαζ λεηζκήζεζ δζεονφκεηαζ ζοκεπχξ ηζ

αημοιπά ζε υθα ηα βκςζηζηά πεδία ηαζ ηαεδιενζκέξ δναζηδνζυηδηεξ ημο Θδπζαβςβείμο. Γ

13

έκκμζα ηδξ ιμοζζηήξ ιέζα ζημ πμίδια είκαζ ακηζθδπηή ιε δζαζζεδηζηυ ηνυπμ απυ ημοξ

ιαεδηέξ ημο Θδπζαβςβείμο, εκχ δ αζζεδηζηή ημο έιιεηνμο είδμοξ δζεοημθφκεζ ημοξ

εζνιμφξ ημοξ, επζηαπφκεζ ηδ ιάεδζδ ηαζ εκδοκαιχκεζ ημκ θυβμ.

Απζπθέμκ ζηδ δζαδζηαζία ημο ζοθθααζζιμφ ηαζ ζε ιζα δζαεειαηζηή πνμζέββζζδ ιε ηδκ

ανίειδζδ, ηα πάζημο βίκμκηαζ έκα εκδζαθένμκ πμζδηζηυ παζπκίδζ, εκχ δ ηοηθζηυηδηα ηςκ

θίιενζηξ θαίκεηαζ πςξ είκαζ ζδζαίηενα δζαζηεδαζηζηή βζα ημοξ ιζηνμφξ ιαεδηέξ.

Λεγά είδδ ιπμνμφκ κα πνμηφρμοκ ιε ηάεε αθμνιή ηαζ εοηαζνία. Ώπυ ηδκ απθή

αθήβδζδ εκυξ πενζζηαηζημφ, ηδκ πενζβναθή ιζαξ εζηυκαξ, ηδ ζφκεεζδ ιζαξ ζζημνίαξ απυ

ηδκ αηνμζηζπίδα ημο μκυιαηυξ ημοξ, ιέπνζ ηαζ ηδ ιοεμπθαζηζηή δζάζηαζδ ιζαξ ζοκηαβήξ,

ιζαξ επζζημθήξ, εκυξ διενμθμβίμο. Ξα κήπζα δζαηνίκμοκ ημκ δζάθμβμ απυ ημκ ιμκυθμβμ, ημ

ιφεμ απυ ημ παναιφεζ ηαζ ακηζθαιαάκμκηαζ ηζξ δζαηνζηέξ βναιιέξ απυ ηάεε ηείιεκμ

επζζηδιμκζημφ πενζεπμιέκμο. Εςδζημπμζχκηαξ ηδκ ζηακυηδηα αοηή δζαζηεδάγμοκ

νζιάνμκηαξ ιε παζβκζχδεζξ εηθνάζεζξ «ηχνα θέιε αθήεεζα ηζ υπζ παναιφεζα» «θηζάπκμοιε

δομ παναιφεζα αάγμκηαξ ιζζή αθήεεζα» ηθπ.

Έηζζ είκαζ ζοκδεζζιέκμ κα γδηήζμοιε κα βίκμοκ παναιοεάδεξ ηαζ κα αθδβδεμφκ έκα

παναιφεζ ιέζα απ‘ ημ ιοαθυ ημοξ ή ζζημνζημί ζοββναθείξ ηαζ κα πενζβνάρμοκ έκα

ζδιακηζηυ βεβμκυξ, ζημ μπμίμ οπήνλακ ιάνηονεξ ή άημοζακ βζ αοηυ. Εαευθμο δφζημθμ

κα βίκμοκ δδιμζζμβνάθμζ ηαζ κα εημζιάζμοκ ιζα ζοκέκηεολδ ή ζεκανζμβνάθμζ ηαζ κα

εημζιάζμοκ ημ εεαηνζηυ ημοξ ένβμ.

Απζπθέμκ ηα ηυιζηξ ηαζ μζ αθίζεξ, μζ πνμζηθήζεζξ ηαζ επζβναθέξ, μζ θεγάκηεξ ηαζ ηα

εζημκμπμζήιαηα, είκαζ ηάπμζεξ αηυιδ εοηαζνίεξ δδιζμονβζηήξ βναπηήξ δνάζδξ.

Λένα υιςξ απυ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ παναβςβήξ θυβμο, δ Δδιζμονβζηή Γναθή αθμνά

ηαζ υθεξ ηζξ δζαδζηαζίεξ θζθακαβκςζίαξ, ηδξ επαθήξ ιε θμβμηεπκζηά ηείιεκα, αθθά ηαζ ηδξ

ζφκδεζήξ ηδξ ιε ηζξ ηέπκεξ. Ηέζα ζημκ πχνμ ημο Θδπζαβςβείμο ανίεεζ μ δδιζμονβζηυξ

θυβμξ, ηυζμ πμο εα ιπμνμφζαιε κα πμφιε υηζ υθα είκαζ - ή ακά πάζα χνα ηαζ ζηζβιή

ιπμνμφκ κα βίκμοκ, Δδιζμονβζηή Γναθή.

3. Πκήκα Γλειίθσλ (γνλείο)

3.1. Νιαίζην εθαξκνγήο

Έπμκηαξ υθμ αοηυ ημ απίζηεοημ μπθμζηάζζμ ιέζα ζημ Θδπζαβςβείμ ηαζ εηιεηαθθεουιεκμζ

ηδκ ηαεδιενζκή επαθή ιε ημοξ βμκείξ, εη ηςκ πναβιάηςκ ηαηά ηδκ πνμζέθεοζδ ηαζ ηδκ

απμπχνδζή ημοξ, ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ πνυηαζδ ημο οπμονβείμο βζα άκμζβια ηςκ

ζπμθείςκ ζηδκ ημζκςκία ηαζ εκενβδηζηή είζμδμ ηςκ βμκέςκ ζηζξ ζπμθζηέξ ηάλεζξ,

βεκκήεδηε δ ζηέρδ ηδξ ζοκεηπαίδεοζδξ βμκέςκ ηαζ παζδζχκ ιε ζοβηεηνζιέκδ ιέεμδμ

(αοηήξ ημο ενβαζηδνίμο ηδξ Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ) αθθά ηαζ εκζαίαξ εειαηζηήξ, πμο κα

αθμνά ηαζ ηζξ δφμ δθζηζαηέξ ηαζ εηπαζδεοηζηέξ μιάδεξ (βμκζχκ ηαζ παζδζχκ)

Ώλζμπμζχκηαξ ημ επζζηδιμκζηυ οπυααενμ Αηπαίδεοζδξ Ακδθίηςκ ηαζ ηδνχκηαξ

απανέβηθζηα ηζξ ααζζηέξ ανπέξ εηπαίδεοζήξ ημοξ πμο ζηδνίγμκηαζ ζε εκενβδηζηέξ ηαζ

ζοιιεημπζηέξ δζαδζηαζίεξ ιάεδζδξ, ζε ιζα δμιή ζπμθήξ βμκέςκ, έπεζ θακεί πςξ είκαζ

εθζηηυ κα θεζημονβήζεζ ηιήια Αηπαίδεοζδξ Ακδθίηςκ, ζε υιμζμ εειαηζηυ ακηζηείιεκμ ιε

ηςκ ιαεδηχκ.

Λνυηεζηαζ βζα ιία ηαζκμηυια πνυηαζδ πμο ζημπεφεζ ζηδκ υζιςζδ μιάδςκ ιαεδηχκ

εηπαζδεοηζηχκ ηαζ βμκζχκ ζημκ ίδζμ βκςζηζηυ άλμκα.

14

Έπμκηαξ οπυρδ ηζξ ζηενευηοπεξ εέζεζξ βμκζχκ ηαζ εηπαζδεοηζηχκ ιεηαλφ ημοξ, ιε

ιζα ηέημζα δνάζδ πνμηαθμφιε ημκ ιεηαζπδιαηζζιυ ηςκ πνμηαηαθήρεςκ αοηχκ

αιθυηενα ηαζ ηδ δδιζμονβία ιζαξ κέαξ αάζδξ ζοκενβαζίαξ.

Αίκαζ αοημκυδημ πςξ ηα ειπυδζα βζα ηδκ έκανλδ ιζαξ ηέημζαξ δζαδζηαζίαξ είκαζ

ζαθχξ πενζζζυηενα, ηαεχξ μζ εκήθζηεξ βμκείξ δεκ ένπμκηαζ αοημαμφθςξ ηαζ ιε δζηά ημοξ

εζςηενζηά ηίκδηνα ηαζ πνμεέζεζξ ζε ιζα ηέημζα δζαδζηαζία, υπςξ ζοιααίκεζ ιε ηα ηοπζηά

ηιήιαηα εκδθίηςκ, αθθά ιε ηάθεζια ημο ζπμθείμο ηαζ ιάθζζηα ζε ιζα δζαδζηαζία

πνςηυβκςνδ ηαζ πμθφ δζαθμνεηζηή απ αοηήκ πμο έπμοκ ζοκδείζεζ. Απζπθέμκ μ

θμβμηεπκζηυξ πχνμξ ηδξ ζοββναθήξ θαίκεηαζ ιάθθμκ δοζπνυζζημξ ηαζ απαζημφκηαζ

ζδζαίηενεξ ηαζ πνμζεηηζηέξ εκένβεζεξ χζηε δ πνυηθδζδ ηαζ δ επζεοιία κα λεπενάζμοκ ημοξ

θυαμοξ.

Νοβηεηνζιέκα μζ βμκείξ ηαθμφκηαζ κα πάνμοκ ιένμξ ζε έκα ενβαζηήνζμ Δδιζμονβζηήξ

Γναθήξ ζηδκ ίδζα εειαηζηή εκυηδηα ι‘ αοηήκ πμο ηα παζδζά ημοξ ηζξ πνςζκέξ χνεξ

αζπμθμφκηαζ. Νηυπμξ είκαζ δ παναβςβή ηεζιέκςκ ηαζ απυ ηζξ δφμ πθεονέξ ηαζ δ επζηοπήξ

έκςζδ ημοξ ζε επίπεδμ εηδήθςζδξ ζηδ θήλδ ηδξ ζπμθζηήξ πνυκζάξ.

3.2. αξαθηεξηζηηθά Γλειίθσλ

Λνζκ ηδκ μπμζαδήπμηε απυθαζδ είκαζ ακαβηαίμ κα είκαζ ηακείξ βκχζηδξ ηςκ

παναηηδνζζηζηχκ ηςκ εκήθζηςκ εηπαζδεομιέκςκ

Νοβηεηνζιέκα βίκεηαζ ζαθέξ πςξ μ εκήθζηαξ εηπαζδεουιεκμξ

ένπεηαζ ζηδκ εηπαίδεοζδ ιε ζοβηεηνζιέκμοξ ζηυπμοξ (επαββεθιαηζημφξ,

ημζκςκζημφξ, πνμζςπζηήξ ακάπηολδξ, απυηηδζδξ ηφνμοξ, ζοκαζζεδιαηζημφξ

ηονίςξ ζηδκ πενίπηςζδ πμο ιαξ αθμνά.)

έπεζ εονφηενμ θάζια ειπεζνζχκ απυ ημκ ακήθζημ ιαεδηή, ηαζ έπεζ ηδκ ακάβηδ

ζφκδεζδξ ηδξ ειπεζνίαξ ημο ιε ηδ ιαεδζζαηή δζαδζηαζία.

έπεζ απμηνοζηαθθχζεζ ημοξ πνμηζιχιεκμοξ ηνυπμοξ ιάεδζδξ πμο ημο

ηαζνζάγμοκ (άθθμξ ειπθέηεηαζ, άθθμξ παναηδνεί, άθθμξ ιαεαίκεζ αημφβμκηαξ,

άθθμξ ιαεαίκεζ ιεθεηχκηαξ ιυκμξ ημο).

έπεζ ηάζδ βζα εκενβδηζηή ζοιιεημπή (μ εκήθζηαξ έπεζ ηάζδ κα βζα αοημηαεμνζζιυ

πεζναθέηδζδ ηαζ εκενβδηζηή ζοιιεημπή, γδηά ηδκ ειπθμηή ημο ζηδ ιαεδζζαηή

δζαδζηαζία αιθζζαδηεί, εθέβπεζ, ηαεμνίγεζ, απμθαζίγεζ).

ακηζιεηςπίγεζ ειπυδζα ζηδ ιάεδζδ (ειπυδζα πμο ζπεηίγμκηαζ ιε ηζξ

πνμτπάνπμοζεξ βκχζεζξ ηαζ αλίεξ-πεπμζεήζεζξ απυ ημ ζφκμθμ ηδξ γςήξ ημο,

αθθά ηονίςξ ειπυδζα πμο απμννέμοκ απυ ροπμθμβζημφξ πανάβμκηεξ – θυαμξ

ακηαπυηνζζδξ, έηεεζδξ, αοημεηηίιδζδξ, ηαζ αοημπεπμίεδζδξ, ακάηθδζδξ ηαηήξ

ιαεδηζηήξ ειπεζνίαξ, πνμηαηάθδρδξ απέκακηζ ζημκ εηπαζδεοηή, ζε ιέθδ ηδξ

μιάδαξ ηθπ).

ακαπηφζζεζ ιδπακζζιμφξ άιοκαξ (ιεηαημπίγεζ ηδ ζογήηδζδ, δζαζηνεαθχκεζ ηα

θεβυιεκα ανκείηαζ κα δναζηδνζμπμζδεεί).

3.3. Ιεζνδνινγία

Γζα υθμοξ αοημφξ ημοξ θυβμοξ είκαζ απαναίηδημ κα πθδνμφκηαζ ααζζηέξ πνμτπμεέζεζξ

ιάεδζδξ υπςξ:

Γ ιάεδζδ κα έπεζ εεεθμκηζηυ παναηηήνα

Κζ ζηυπμζ κα είκαζ ζαθείξ

Γ μνβάκςζδ κα είκαζ άρμβδ

Ξμ πενζεπυιεκμ κα έπεζ άιεζδ ζπέζδ ιε ηζξ ακάβηεξ ηζ επζεοιίεξ ημοξ

15

Λανάθθδθα είκαζ αδζαπναβιάηεοημ πςξ επζθέβμκηαζ εκενβδηζηέξ ηεπκζηέξ ιάεδζδξ

υπςξ είκαζ:

Γ ειπθμοηζζιέκδ ζογήηδζδ

Κζ ενςηαπακηήζεζξ

Γ ζογήηδζδ

Κ ηαηαζβζζιυξ ζδεχκ

Κζ αζηήζεζξ

Κζ μιάδεξ ενβαζίαξ

Ξα παζπκίδζα νυθςκ

Κζ πνμζμιμζχζεζξ

Κζ εηπαζδεοηζηέξ επζζηέρεζξ

Κζ ζοκεκηεφλεζξ απυ εζδζηυ

Γ μιάδα εκδθίηςκ, ςξ γςκηακυξ μνβακζζιυξ αθθά υπςξ πμθφ εφζημπα οπμβναιιίγεζ

ηαζ μ Levine ημ 1980 ςξ «δ αζμρία ημο πθαζζίμο ζημ μπμίμ είκαζ εκηαβιέκδ» (Λμθέιδ –

Ξμδμφθμο, 2005) δζαηδνεί ηδ ιμκαδζηυηδηά ηδξ ηάεε ζηζβιή, ηαεχξ ειπενζέπεζ ηαζ ειπθέηεζ

ηυζμ ακενχπζκεξ δζαδζηαζίεξ, θεζημονβίεξ ηαζ απμθάζεζξ, υζμ ηαζ ηα πμζηίθα ζδιεία ημο

πμθοεπίπεδμο ημζκςκζημφ ζοζηήιαημξ.

Ώκαιθίαμθα, υπςξ ήδδ θάκδηε, πνχημ ιέθδια είκαζ δ δζαηφπςζδ ημο ζημπμφ ηδξ

φπανλήξ ηδξ ηαζ μ ηαεμνζζιυξ ηςκ αλζχκ πμο εα πνέπεζ κα ηδ δζέπμοκ. Λανάθθδθα δ

ροπμδοκαιζηή ηςκ ακενςπίκςκ ζπέζεςκ υπςξ ηαζ δ δοκαιζηή ηςκ δζενβαζζχκ πμο

αοηέξ ηαεμνίγεζ, ζοκημκίγμοκ ηζξ αθθαβέξ πμο ιέζα ηδξ εα ζοιαμφκ ηζ επμιέκςξ ημ ααειυ

ηδξ ακάπηολδξ ηδξ.

Απζπθέμκ είκαζ πνήζζιμ κα θαιαάκμοιε οπυρδ, αημθμοεχκηαξ ηζξ ανπέξ ηδξ

ακαπηολζαηήξ ροπμθμβίαξ, ηδ ζδιαζία πμο είπακ μζ μιυθμβεξ ζπέζεζξ ζηδκ παζδζηή ηζ

εθδαζηή δθζηία (ηςκ εκδθίηςκ πθέμκ βμκέςκ πμο ακααζχκμοκ ζηδκ ηάλδ ημο παζδζμφ ημοξ

ημ πανεθευκ ημοξ) ηαζ ημο πθαζζίμο πμο αοηέξ ακαπηφπεδηακ (αθάκα ή αζηζηυ

πεγμδνυιζμ), χζηε κα λεηαεανζζηεί δ ακηακάηθαζή ημοξ ζημ πεδίμ ηδξ ζοκακαζηνμθήξ

ζηδκ εκήθζηδ γςή ιέζα ζε ιζα μιάδα.

Η‘ αοηή ηδκ έκκμζα μ εηπαζδεοηζηυξ ηςκ κδπίςκ αθθά ηαζ εηπαζδεοηήξ ηςκ βμκέςκ

ημοξ, ιέζα απ‘ ημκ δζηηυ ημο νυθμ, δεκ ανηεί κα είκαζ απθυξ ιεηααζααζηήξ βκχζεςκ, αθθά

μθείθεζ κα είκαζ έκαξ μθμηθδνςιέκμξ ζοκημκζζηήξ εκενβδηζηχκ ηαζ ζοιιεημπζηχκ

δζαδζηαζζχκ ιάεδζδξ, δδθαδή κα επζηεθεί έκα νυθμ βζα ημκ μπμίμ είκαζ απαναίηδημ κα

δζαεέηεζ ζφκεεηα πνμζυκηα υπςξ:

Ακδζαθένεηαζ βζα ημοξ εηπαζδεουιεκμοξ ηαζ ημοξ απμδέπεηαζ

Απζημζκςκεί μοζζαζηζηά

Νοκημκίγεζ ηαζ μνβακχκεζ ηδκ μιάδα

Λνμζδζμνίγεζ ηαηάθθδθα ημ πενζεπυιεκμ ηςκ δζδαηηζηχκ εκμηήηςκ ηαζ ημ

δζδαηηζηυ οθζηυ

Αθανιυγεζ ιε εοεθζλία ιεβάθμ θάζια εηπαζδεοηζηχκ ηεπκζηχκ

Νοκδέεζ ηδκ ηαηάνηζζδ ιε ηδκ ημπζηή αβμνά ενβαζίαξ ηαζ ηζξ ζοκήεεζεξ ηδξ

ημπζηήξ ημζκςκίαξ

Έπεζ αοημβκςζία

Ώοημαλζμθμβείηαζ ηαζ αοημακεθίζζεηαζ

Ξαοηυπνμκα βζα ηδ δζαιυνθςζδ ημο ζοκαζζεδιαηζημφ ηθίιαημξ ηδξ μιάδαξ, είκαζ

ηαίνζα δ δζηή ημο ζοκαζζεδιαηζηή ειπθμηή ζηδκ μιάδα, δ απμδμπή ηνζηζηήξ, ημ

λεδίπθςια ηδξ ηαοηυηδηάξ ημο, δ αλζμπμίδζδ ηδξ δδιζμονβζηυηδηαξ ηςκ εηπαζδεοιέκςκ

ηαζ αέααζα ημ πάνζζια ηδξ εκζοκαίζεδζδξ.

16

Γ εκζοκαίζεδζδ, ζφιθςκα ιε ημκ Rogers (1959), ακαθένεηαζ ζηδκ ζηακυηδηα: «Θα

ακηζθαιαάκεηαζ ηακείξ ημ εζςηενζηυ πθαίζζμ ακαθμνάξ ηάπμζμο άθθμο ιε αηνίαεζα, ιε ηα

ζοκαζζεδιαηζηά ζημζπεία ηαζ κμήιαηα πμο εκοπάνπμοκ ζε αοηυ, ζακ κα ήηακ εηείκμξ μ

άθθμξ άκενςπμξ, πςνίξ υιςξ κα πάκεηαζ ημ ‗ζακ‘» (Ηαθζηζχζδ- ΖμΎγμο, 2001: 110).

πςξ επίζδξ δζαηοπχκεζ μ (Goleman, 1998:169), μ πεζνζζιυξ ηςκ ζοκαζζεδιάηςκ

ηάπμζμο άθθμο -δ ηέθεζα ζπέζδ ηςκ ακενςπίκςκ ζπέζεςκ- απαζηεί ηδκ ςνίιακζδ ηδξ

αοημννφειζζδξ ηαζ ηδξ εκζοκαίζεδζδξ. Λνυηεζηαζ βζα «δελζυηδηεξ πμο ςνζιάγμοκ» ηαζ

επζηνέπμοκ ζημκ άκενςπμ κα πεηοπαίκεζ ιζα ημζκςκζηή επαθή, κα δίκεζ χεδζδ ηαζ

έιπκεοζδ ζημοξ άθθμοξ, κα πεηοπαίκεζ ζηζξ πμθφ πνμζςπζηέξ ζπέζεζξ, κα πείεεζ ηαζ κα

επδνεάγεζ, κα ηάκεζ ημοξ άθθμοξ κα κζχεμοκ άκεηα.

Έπμκηαξ θμζπυκ έκαξ εηπαζδεοηήξ ςξ ααζζηυ άλμκα ηζξ παναπάκς ανπέξ, ακ δ ζηάζδ

ημο παναηηδνίγεηαζ απυ ζμαανυηδηα ηαζ αλζμπζζηία ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδκ εθεβπυιεκδ

μζηεζυηδηα ιε ημοξ εηπαζδεουιεκμοξ, ακ ηα ακηακαηθαζηζηά ημο είκαζ ζοκεπχξ

εκενβμπμζδιέκα ηαζ μζ ζοιπενζθμνέξ ημο ηνμπμπμζμφκηαζ ιε αάζδ ηζξ ζοκεήηεξ ηςκ

εηπαζδεομιέκςκ ηαζ ηςκ πμζηίθςκ ζοκεδηχκ, ακ είκαζ λεηάεανμ ημ αηαδδιασηυ πνμθίθ

πςνίξ ηδκ ηαηάπνδζδ ηδξ έδναξ, ηυηε δοκδηζηά αολάκεζ ηζξ πζεακυηδηεξ ιζαξ εεηζηήξ ηαζ

δδιζμονβζηήξ θεζημονβίαξ εκυξ πνμβνάιιαημξ Αηπαίδεοζδξ Ακδθίηςκ.

3.3. Αμηνιόγεζε

Γ πνυηαζδ θμζπυκ εκ ηαηαηθείδζ, βζα ζοκεηπαίδεοζδ βμκέςκ ηαζ παζδζχκ, ιε ηδκ ίδζα

ιέεμδμ αθθά πνμζανιμζιέκεξ ηεπκζηέξ, ζημ ίδζμ πνμκζηυ πθαίζζμ ηαζ ιε ημ ίδζμ

ακηζηείιεκμ, μδδβεί ηυζμ ηδ ιαεδζζαηή υζμ ηαζ ηδκ επζημζκςκζαηή δζαδζηαζία ζε ιζα

ζοκανπαζηζηή ηαζ πμθοεπίπεδδ ηαηάζηαζδ, ηυζμ βζα ημοξ ειπθεηυιεκμοξ ιαεδηέξ ηαζ

εηπαζδεουιεκμοξ, υζμ ηαζ βζα ημοξ ίδζμοξ ημοξ εηπαζδεοηέξ-εηπαζδεοηζημφξ. ΐνίζημκηαζ

υθμζ ζε ιζα ζφκεεηδ δζαδζηαζία γφιςζδξ ηαζ αοημεπίβκςζδξ υπμο υθα είκαζ πζεακά. Ξα

πζμ πνήζζια πνμσυκηα υιςξ είκαζ ηα ακηζδάκεζα ζοιπενζθμνάξ. Κ ιαεδηήξ ιεηαθένμκηαξ

ηδκ ειπεζνία ημο ζημ ζπίηζ εηπαζδεφεζ ημκ βμκζυ ημο ζε ακηζηείιεκμ υπμο ηαζ μ ίδζμξ

εηπαζδεφεηαζ ιε ηδκ ίδζα ιεεμδμθμβία ηαζ ηαηηζηή. Κ εηπαζδεουιεκμξ βμκέαξ είκαζ ζε εέζδ

κα εηπαζδεφζεζ αθθά ηαζ κα πνμεηηείκεζ ηδκ εηπαζδεοηζηή δζαδζηαζία ζημ ζοβηεηνζιέκμ

ακηζηείιεκμ ημο παζδζμφ ημο αθθά ηαζ πθήνςξ κα ηαηακμήζεζ ηα υζα ημζκςκμφκηαζ ιεηαλφ

ημοξ.

Γ επζζηνμθή ημο βμκέα ζηδκ ηάλδ ημκ θένκεζ ζε ιζα ζδζυιμνθδ επαθή ιε ημκ εαοηυ

ημο, ημ παζδί ημο, ημκ εηπαζδεοηζηυ.

Κ εηπαζδεοηζηυξ βίκεηαζ εηπαζδεοηήξ. Κ εκήθζηαξ πδβαζκμένπεηαζ απυ ημκ νυθμ ημο

βμκέα ζημ νυθμ ημο εηπαζδεουιεκμο ηαζ απμθαιαάκεζ ηα ακηζδάκεζα ζοιπενζθμνάξ.

Ξα υνζα επακαπνμζδζμνίγμκηαζ.

4. Δηαπηζηώζεηο από ηελ εθαξκνγή

θεξ μζ παναπάκς δζαπζζηχζεζξ πνμένπμκηαζ απυ δνάζεζξ ηαζ δναζηδνζυηδηεξ ζημ πχνμ

ημο ζπμθείμο ηαζ απμηεθμφκ ενβαζηδνζαηυ οθζηυ. Δεκ απμηεθμφκ ζπεδζαζιυ επί πάνημο

αθθά δμηζιαζίεξ ιέζα ζηδ ζπμθζηή πνάλδ. Λζμ ζοβηεηνζιέκα, μζ δναζηδνζυηδηεξ πμο

πνμηείκμκηαζ δμηζιάζηδηακ ζε ηνεζξ δζαδμπζηέξ ζπμθζηέξ πνμκζέξ. Κζ εειαηζηέξ

αθμνμφζακ ηδκ ιάκα ςξ ιμνθή ιέζα ζημ πνυκμ ηαζ ζημοξ νυθμοξ ηδξ ηαζ ηδ

Θεζζαθμκίηδ ςξ πυθδ βέκμοξ εδθοημφ.

Κζ βμκείξ δμφθερακ ιε ζαθήκεζα πάκς ζημ πεγυ ηαζ ζημ πμζδηζηυ είδμξ,

ελαζηήεδηακ πάκς ζε θμβμηεπκζηά είδδ, δζήβδια, ιοεζζηυνδια, αοημαζμβναθία, επζζημθή,

πανςδία, εθεφεενμ ηαζ παναδμζζαηυ ζηίπμ, πασημφ ηαζ θίιενζηξ αθθά ηαζ ζε θμβμηεπκζηέξ

17

ηεπκζηέξ αθδβδιαηζημφξ ηνυπμοξ, αζηήζεζξ φθμοξ, conversation poems ηαζ αοηυιαηδ

βναθή.

Κζ ιαεδηέξ δζέηνζκακ ημ, ιφεμ απυ ημ παναιφεζ, ηδκ αθήβδζδ ηαζ ηδκ απαββεθία

απυ ηδκ ακάβκςζδ, ιε αοευνιδημ θυβμ πνμπχνδζακ ζε αθδβήζεζξ ηαζ ιοεμπθαζίεξ, εκχ

ζοζηδιαηζηά έπαζλακ ιε ημ, ζηίπμ ηαζ ηδκ μιμζμηαηαθδλία.

θα αοηά ηάης απυ ηδκ ίδζα εειαηζηή μιπνέθα, ια ηονίςξ ηάης απυ ηδκ ημζκή

επζεοιία ζοκφπανλδξ ζοκαθθαβήξ, επζημζκςκίαξ ηαζ ζοκδδιζμονβίαξ.

Ξμ ιεβαθφηενμ ηένδμξ είκαζ μ ιεηαζπδιαηζζιυξ ηςκ ζηάζεςκ υθςκ απέκακηζ ζηδκ

εηπαίδεοζδ, ζηδκ επζημζκςκία ηαζ ζημοξ πνμηαεμνζζιέκμοξ νυθμοξ ηαζ δ ηέπκδ ιέζς ηδξ

Δδιζμονβζηήξ Γναθήξ απμηεθεί έκα ελαζνεηζηυ ενβαθείμ.

Δμοθεφμκηαξ ηαζ ηονίςξ ημθιχκηαξ κα εζζάβμοιε ηδ Δδιζμονβζηή Γναθή ζημ

Θδπζαβςβείμ ηαζ ηαοηυπνμκα εηπαζδεφμκηαξ ηαζ ημοξ βμκείξ ηςκ ιαεδηχκ, είκαζ ζίβμονμ

πςξ μ εηπαζδεοηζηυξ εα ανεεεί ιπνμζηά ζ΄ έκα κέμ ζοκανπαζηζηυ ηυζιμ πμο εα ημο

δχζεζ κέα ηίκδηνα ηαζ πενζζζυηενμ παιυβεθμ ηαζ ηέθζ ζηδ δμοθεζά ημο. Ώοηυ υιςξ πμο

πενζζζυηενμ εα ημκ εηπθήλεζ, δεκ είκαζ ιυκμ ηα ζοββναθζηά απμηεθέζιαηα ηςκ εκδθίηςκ,

δεκ είκαζ δ ιμνθή ηδξ ζοκμθζηήξ μιάδαξ πμο δδιζμονβείηαζ, υζμ δ ηαζκμφνβζα αοθαία πμο

ηα 5πνμκα ηαζ 6πνμκα παζδζά ακμίβμοκ, ηζ υθα αοηά πμο ιπμνμφκ κα επζκμήζμοκ ηαζ κα

δδιζμονβήζμοκ.

Γζαηί αηυιδ ηαζ μ πζμ εεςνδηζηυξ επαββεθιαηίαξ εα παναδεπεεί πςξ ηίπμηα δεκ

είκαζ πζμ πναβιαηζηυ απυ ηδκ πνάλδ, πζμ αζςιαηζηυ απυ ημ αίςια, πζμ απμηεθεζιαηζηυ

βζα ηδ βκχζδ απυ ηδ δνάζδ.

Βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο

Γηαιπέ Θ., (1997). Γβχ δ ιδηένα ιμο ηζ ηυζιμξ, Ώεήκα: Εέδνμξ

Γηεκάημο Β., (2004). Ε πμίδζδ ημο θαμφ ηζ μ παζδζηυξ θυβμξ, Λαηάηδξ, Ώεήκα:Λαηάηδξ.

Γηεκάημο Β., (2003).Ε θασηή πανάδμζδ ηαζ δ βθςζζζηή ακάπηολδ ημο παζδζμφ,

Αεήκα:Λαηάηδξ,.

Ευηημξ, Ώ. ηαζ ζοκενβάηεξ (2011). Γηπαίδεοζδ ιέζα απυ ηζξ ηέπκεξ. Ώεήκα: Ηεηαίπιζμ.

Ηαθζηζχζδ-ΖμΎγμο, Η. (1998). οιαμοθεοηζηή ροπμθμβία. Ώεήκα: Αθθδκζηά Γνάιιαηα.

ΘζημθαΎδμο, Ν. (2014) .Πχξ ένπμκηαζ μζ θέλεζξ. Ώεήκα: Ηεηαίπιζμ.

Μαζδιυκ Ε., (1984). Αζηήζεζξ Ύθμοξ, Ώεήκα: φρζθμκ/αζαθία.

Goleman, D. (1998). Ε ζοκαζζεδιαηζηή κμδιμζφκδ. Ώεήκα: Αθθδκζηά Γνάιιαηα.

Rogers, A. (1998) Ε Γηπαίδεοζδ Γκδθίηςκ. Ώεήκα: Ηεηαίπιζμ.

Rontari G., (1990). Αζηήζεζξ Φακηαζίαξ, Ώεήκα:Ξέζζενα.

Rontari G.,(2003). Ε Γναιιαηζηή ηδξ Φακηαζίαξ, Ώεήκα:Ηεηαίπιζμ.

Λμθέιδ-Ξμδμφθμο Η., (2005). Γ Ώλζμπμίδζδ ηδξ Κιάδαξ ζηδκ Αηπαίδεοζδ Ακδθίηςκ. Νημ

Λμθέιδ-Ξμδμφθμο Η., Ιεεμδμθμβία Γηπαίδεοζδξ Γκδθίηςκ. Λάηνα: ΑΏΛ.

Νμοθζχηδξ Η., Αθθααδηάνζμ βζα ηδκ πμίδζδ, Απίηεκηνμ, Θεζζαθμκίηδ 2009

Νμοθζχηδξ Η., (ζοββναθή) ηαζ μιάδα ενβαζίαξ [Νοιεςκάηδ Ώ. (ζοκημκίζηνζα), Ώνιεφηδ Η.,

Βάμονα Α., Δςαηεζιίδμο Π., Ζανδμφηζμο Α.], Δδιζμονβζηή βναθή. Οδδβίεξ πθεφζεςξ

(αζαθίμ εηπαζδεοηζημφ), Οπμονβείμ Λαζδείαξ ηαζ Λμθζηζζιμφ, Λαζδαβςβζηυ Δκζηζημφημ,

Οπδνεζία Ώκάπηολδξ Λνμβναιιάηςκ, Ώ‘ έηδμζδ 2012 (πνμηαηανηηζηή)

http://www.schools.ac.cy/klimakio/Themata/logotechnia/didaktika_encheiridia.html

Ξάθα Α., (2001).Ώκάβκςζδ ηαζ βναθή ζηδκ Λνμζπμθζηή Αηπαίδεοζδ,Ώεήκα: Αθθδκζηά

Γνάιιαηα.

18

Ζζηνξίεο κε Ζζηνξία: Ε δηδαζθαιία ηεο ηζηνξίαο κέζσ ηεο

ινγνηερλίαο

Άλλα Θεκνλίηζε

Ιεηαπηοπζαηή Φμζηήηνζα ηαηεφεοκζδξ Ακάβκςζδξ, Φζθακαβκςζίαξ ηαζ Παναβςβήξ

Γηπαζδεοηζημφ οθζημφ Παζδαβςβζηυ Σιήια Δδιμηζηήξ Γηπαίδεοζδξ, Γ.Η.Π.Α

anna_lemonitsi@hotmail.com

Νεξίιεςε

Ηέζα απυ ηδ ζοβηεηνζιέκδ εζζήβδζδ εα πανμοζζαζηεί δ αλζμπμίδζδ ηδξ θμβμηεπκίαξ ζημ ιάεδια

ηδξ Δζημνίαξ. Γ πχνα ιαξ είκαζ έκα ηνακυ πανάδεζβια, υπμο ηα θμβμηεπκζηά ηείιεκα ιε ηα αζχιαηα

ηςκ ζοββναθέςκ ένπμκηαζ κα «θςηίζμοκ» ηζξ πηοπέξ ηδξ ζζημνίαξ ηδξ. Γ ζζημνζηή αθήεεζα δεκ

πάκεηαζ ιέζα ζημ θμβμηεπκζηυ ηείιεκμ ελαζηίαξ ημο ιοεμπθαζηζημφ ζημζπείμο αθθά ακηίεεηα δίκεηαζ

ιε ηέημζμ ηνυπμ, χζηε μζ ακαβκχζηεξ κα αζχκμοκ ηα ζζημνζηά βεβμκυηα ιέζς ηδξ ηαθθζηεπκζηήξ

θυνηζζδξ. Ώοηά ηα ζημζπεία θμζπυκ πνέπεζ κα εηιεηαθθεοηεί ημ εηπαζδεοηζηυ ζφζηδια, βζα κα ηάκεζ

ημ ιάεδια ηδξ ζζημνίαξ πζμ εθηοζηζηυ ζηα παζδζά. Αζδζηυηενα, εκδείηκοηαζ δ πνήζδ ζζημνζηχκ

παναιοεζχκ βζα ηζξ ιζηνυηενεξ ηάλεζξ ημο δδιμηζημφ ζπμθείμο εκχ βζα ηζξ ιεβαθφηενεξ ιπμνμφκ κα

πνδζζιμπμζδεμφκ ζζημνζηά ιοεζζημνήιαηα, αηνζηζηά έπδ αηυια ηαζ δδιμηζηά ηναβμφδζα. Νηδ

ζοκέπεζα ηδξ εζζήβδζδξ, πνμαάθθμκηαζ ηα μθέθδ βζα ημοξ ιαεδηέξ, πμο πνμηφπημοκ απυ ηδ

ζφιπναλδ ηςκ ημιέςκ ηδξ θμβμηεπκίαξ ηαζ ηδξ ζζημνίαξ αθθά ακαδεζηκφμκηαζ ηαζ μζ εζδζηυηενεξ

δελζυηδηεξ, πμο απμηηχκηαζ ιέζα ζηδκ ηάλδ. Απζπνυζεεηα, απμδεζηκφεηαζ υηζ δ πνήζδ ηδξ

θμβμηεπκίαξ ιπμνεί κα αμδεήζεζ ζηδκ ηαηακυδζδ ημο ιαεήιαημξ ηδξ Δζημνίαξ αηυια ηαζ βζα

παζδζά ιε Ηαεδζζαηέξ Δοζημθίεξ, πμο ημοξ θαίκεηαζ δοζκυδημ ςξ ακηζηείιεκμ. Ξέθμξ, παναηίεεκηαζ

ζοβηεηνζιέκεξ πνμηάζεζξ αζαθίςκ βζα ημκ εηπαζδεοηζηυ, πμο ιπμνμφκ κα εθανιμζημφκ ζημ ιάεδια

ηδξ ζζημνίαξ βζα ηδκ εηάζημηε πνμκζηή ααειίδα, πμο ιεθεηάηαζ.

Θέμεηο θιεηδηά: Δζημνία, Ζμβμηεπκία, δζεπζζηδιμκζηυηδηα, αζςιαηζηυηδηα, Δζημνζηυ ιοεζζηυνδια

Γηζαγσγή

Γ ζζημνζηή δζδαζηαθία ζημ ζπμθείμ είκαζ ςθέθζιμ κα ζοκδοάγεηαζ ηυζμ ιε

ζοκαζζεδιαηζηά, υζμ ηαζ θμβζηά ενεείζιαηα, πμο βεκκχκηαζ απυ ηδκ αζζεδηζηή ημο

θμβμηεπκήιαημξ (ΐαβζακυξ, 1995: 110). Νπένιαηα αοηήξ ηδξ ακηίθδρδξ οπάνπμοκ ήδδ ζηα

αζαθία ηςκ Θνδζηεοηζηχκ ηαζ ηδξ Δζημνίαξ. Νηα αζαθία ηδξ ζζημνίαξ, βζα πανάδεζβια,

πανάθθδθα ιε ηα επζζηδιμκζηά ηείιεκα οπάνπμοκ ηαζ απμζπάζιαηα απυ ανπαία ηείιεκα

ζε ιεηάθναζδ, αογακηζκά, ιανηονίεξ ή πδβέξ, ηαζ θίβα θμβμηεπκζηά. Νηδ ζφβπνμκδ

πμθοαζζεδηδνζαηή ημζκςκία ιαξ δ ζφιπναλδ δφμ ή ηαζ πενζζζυηενςκ βκςζηζηχκ

ακηζηεζιέκςκ ηαοηυπνμκα ζηδκ ηάλδ ηνίκεηαζ ακαβηαία, βζα κα απμηηήζμοκ ηα παζδζά ιζα

ηαεμθζηή εζηυκα ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ (Ώεακαζμπμφθμο, 2004: 107).

Γ πανμφζα εζζήβδζδ θμζπυκ εα πανμοζζάζεζ ηζξ ζπέζεζξ ηςκ δφμ βκςζηζηχκ ημιέςκ (ηδξ

Δζημνίαξ ηαζ ηδξ Ζμβμηεπκίαξ), εα πνμαάθεζ ηα μθέθδ ηδξ πανάθθδθδξ πνήζδξ ημοξ βζα

ημοξ ιαεδηέξ ηαζ εα πανμοζζάζεζ εθανιυζζιεξ πνμηάζεζξ βζα ημοξ εηπαζδεοηζημφξ.

Ορέζε ηζηνξίαο θαη ινγνηερλίαο

Ώπυ ηα μιδνζηά, ηζυθαξ, πνυκζα δ ζζημνία «πενκμφζε» ιέζα ζηα πμζήιαηα ηαζ ζηα άθθα

θμβμηεπκζηά ηείιεκα. Γ πμίδζδ δδθαδή, υπςξ ηαζ δ θμβμηεπκία, ζοκήεζγε κα ηαηαβνάθεζ

19

δζάθμνα ή υθα ηα ζζημνζηά δνχιεκα ηδξ επμπήξ ηςκ ζοββναθέςκ ηδξ ή ηαζ παθζυηενα

(ΐαβζακυξ, 1995: 105-106). Γ θμβμηεπκία, ζοκεπχξ είκαζ άννδηα ζοκδεδειέκδ ιε ηδκ

ζζημνζηυηδηα. Γ ζζημνζηυηδηα δεκ πνέπεζ κα απμηεθεί ιαηζά απμηθεζζηζηά ζηναιιέκδ ζημ

πανεθευκ αθθά ιέζμ βζα κα «θζθηνάνμοιε» ηζξ ηαηαζηάζεζξ ημο πανυκημξ. Ξμ κα ένεμοιε

ζε επαθή ιε έκα ένβμ ζηδκ επμπή ημο είκαζ ηυζμ ζδιακηζηυ ιε ημ κα ημ βκςνίζμοιε ηαζ

ζηδκ επμπή ιαξ. Ώηυιδ πζμ ζδιακηζηυ, ςξ πνμξ ηδκ ακάδεζλδ ηδξ ζζημνζηυηδηάξ ημο, είκαζ

κα ηαηακμήζμοιε ημ ένβμ «ιέζα ζημ ζφκμθμ ηςκ ζπέζεςκ ηδξ επζημζκςκίαξ ημο ιε

πμζηίθμοξ δέηηεξ ζε δζάθμνεξ πνμκζηέξ ζηζβιέξ.» (Φνοδάηδ, 2003: 236).

Θα ήηακ πανάθεζρδ κα ιδκ ακαθένμοιε ημ βεβμκυξ υηζ ζημ πθαίζζμ ηδξ εεκζηήξ ιαξ

ζζημνίαξ, μζ ζδιακηζηυηενμζ πμζδηέξ ηαζ θμβμηέπκεξ ιαξ έπμοκ πμθφ ζοπκά θεζημονβήζεζ

ςξ μοζζαζηζημί ζζημνζμβνάθμζ. (Βάβημο, 2005: 25). Παναηηδνζζηζηά είκαζ ηα παναδείβιαηα

ηδξ Λδκεθυπδξ Δέθηα, ηδξ Άθηδξ Βέδ, ηδξ Βςνγ Νανή ηαζ πμθθχκ άθθςκ πμο

ειπκεφζηδηακ απυ ηδκ ζζημνία ιζαξ πχναξ πζθζάδςκ πνυκςκ. Γ πανάεεζδ ηςκ ζζημνζχκ

ηςκ δδιζμονβχκ ιπμνεί κα βίκεζ ιε άιεζμ ή ιε έιιεζμ ηνυπμ. Γζα κα βίκεζ πζμ ζαθέξ,

ηάπμζμζ δδιζμονβμί παναεέημοκ ηα πνμζςπζηά ημοξ αζχιαηα ιέζς ηςκ ένβςκ ημοξ

(άιεζμξ) εκχ άθθμζ έπμοκ ιεθεηήζεζ δζελμδζηά ηζξ πνμκζηέξ πενζυδμοξ ηαζ ηα ζδιακηζηά

ζζημνζηά βεβμκυηα, πμο πενζβνάθμοκ, πςνίξ κα ηα έπμοκ γήζεζ (έιιεζμξ).

Ώπυ ηδκ άθθδ πθεονά, δ θμβμηεπκία, υπςξ ηαζ ηάεε ιμνθή ηέπκδξ δζαιμνθχκεηαζ

απυ ηδ γςή ηαζ ηδκ ακαπανάβεζ ηαοηυπνμκα. Εάεε θμβμηεπκζηυ ένβμ απμηεθεί

ιζηνμβναθία ημο ηυζιμο. Λαζδαβςβεί, απμηαθφπηεζ θακεάκμοζεξ ηαηαζηάζεζξ,

ιεημοζζχκεζ ζε βυκζιδ δφκαιδ ηδκ μιμνθζά ακάθμβα ιε ημοξ ηαζνμφξ ηαζ ηζξ ζζημνζηέξ

επμπέξ, ιε ηα ημζκςκζηά οπυααενα αθθά ηαζ ιε ηδ δζαηνζκυιεκδ ζηακυηδηα ημο

δδιζμονβμφ θμβμηέπκδ. Ξμ θμβμηεπκζηυ ηείιεκμ, ςξ πνμξ αοηυ πμο ηαηαβνάθεζ

ακηζηεζιεκζηά, «απμεδηεφεηαζ» ζηδκ ζζημνία, ακηζπνμζςπεφεζ έκακ πμθζηζζιυ, είκαζ

θμνέαξ αλζχκ ηαζ ζδεχκ, πμο πνμζακαημθίγμοκ ηδ ζοκείδδζδ ηαζ ηδ δνάζδ. πςξ

ζοιπθδνχκεζ ηαζ δ Α.Φνοδάηδ ηάεε θμβμηεπκζηυ ένβμ είκαζ ιζα ρδθίδα ζημ ιςζασηυ ηδξ

θμβμηεπκζηήξ γςήξηαζ ηδξ ημοθημφναξ εκυξ ηυπμο, είκαζ δδθαδή έκα κημημοιέκημ, ιζα

κυιζιδ ζζημνζηή ηαζ πμθζηζζιζηή ιανηονία (Φνοδάηδ, 2003: 233).

Κπςζδήπμηε πνέπεζ κα ημκζζηεί υηζ δεκ πνμζπαεεί μ έκαξ ηθάδμξ κα ακηζηαηαζηήζεζ

ημκ άθθμ αθθά ιεθεηάιε ηαζ ημοξ δφμ, «βζα κα ηαηακμήζμοιε ηδκ ακενχπζκδ πενζπέηεζα

ζημ δζάκοζια ημο πνυκμο ηαζ ηςκ ηυπςκ» (Ώεακαζμπμφθμο, 2004: 107).

Ξέθμξ, ζηδκ άπμρδ υηζ ηα παζδζά πνέπεζ κα δζδάζημκηαζ ηδκ εεκζηή ημοξ Δζημνία

ιυκμ απυ ηα ζπμθζηά εβπεζνίδζα ελαζηίαξ ημο ιοεμπθαζηζημφ ζημζπείμο ηςκ παζδζηχκ

θμβμηεπκζηχκ αζαθίςκ, μζ ίδζμζ μζ ζοββναθείξ ημ δζαρεφδμοκ. Νηδκ εθθδκζηή παζδζηή

θμβμηεπκία παναηηδνζζηζηά είκαζ ηα παναδείβιαηα ηδξ Λδκεθυπδξ Δέθηα ηαζ ηδξ Άθηδξ

Βέδ, πμο έπμοκ ηαηακμήζεζ ημκ «ζθοβιυ» ηςκ παζδζχκ. Γνάθμοκ «πςνίξ ηαιπμφ» βζα

εέιαηα πμο πθήβςζακ ηαζ δίπαζακ ηδκ Αθθάδα, πνμζπαεχκηαξ κα ιδκ ηνμιάλμοκ ηα

παζδζά ηαζ ηδκ ίδζα ζηζβιή κα ιδκ ημοξ απμηνφρμοκ ηδκ αθήεεζα. Λανμοζζάγμκηαζ ηεθζηά

πενζζζυηενμ εζθζηνζκείξ απυ ημκ ζζημνζηυ-παζδαβςβυ, πμο δείπκεζ επζθοθαηηζηυξ ηαζ

αιήπακμξ βζα ηδκ πανάεεζδ ηςκ ζζημνζηχκ βεβμκυηςκ.

Δηδαθηηθή ηεο ηζηνξίαο κέζσ ησλ ινγνηερληθώλ έξγσλ

Ξα θμβμηεπκζηά ηείιεκα θμζπυκ ιπμνμφκ κα πνδζζιμπμζδεμφκ ζηδ δζδαζηαθία ηδξ

ζζημνίαξ, ηαεχξ δίκμοκ ιζα ζθαζνζηή πθδνμθυνδζδ βζα ηα δεδμιέκα ηδξ επμπήξ.

Ξαοηυπνμκα απθμπμζμφκ ηδ βκχζδ, έηζζ χζηε κα είκαζ πνμζζηή ζηα παζδζά, πςνίξ κα ημοξ

ζηενμφκ ηδκ αζζεδηζηή απυθαοζδ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ακάβκςζήξ ημοξ. ηακ δ

δζδαζηαθία είκαζ εοπάνζζηδ ηαζ αζςιαηζηή, ηυηε ημ ιάεδια ειπεδχκεηαζ πζμ εφημθα ηαζ

20

ηαηαηηάηαζ δ βκχζδ ιε δζάνηεζα. Απζπθέμκ, μζ κέμζ ένπμκηαζ ζε επαθή ιε ημκ

ηαθθζενβδιέκμ θυβμ ιέζα ζε δζαθμνεηζηά βκςζηζηά πθαίζζα ηαζ έηζζ ζοκεζδδημπ