ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:

«ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ»Μάθημα: Κοινωνικές Επιπτώσεις των Τεχνολογιών Πληροφορικής και

Επικοινωνιών Δευτέρα: Ώρα 19.00 - 21.30Αίθουσα Ι3Διδάσκουσα: Δρ Σοφία Καϊτατζή-Γουίτλοκ, επίκουρη καθηγήτρια, επικοινωνιολόγος

I. Περιγραφή του Μαθήματος : Η έννοια της πληροφορίας και των πληροφοριακών συστημάτων

απέκτησαν ένα εντελώς νέο και δυναμικότερο περιεχόμενο στην εποχή της δικτυακής οικονομίας και των αμφίδρομων-διαδραστικών συνάψεων. Η δομική και λειτουργική σύγκλιση των διακεκριμένων - στο παρελθόν - πληροφοριακών υποδομών καθώς και μια σύστοιχη δέσμη πολιτικών στρατηγικών φιλελευθεροποίησης, απορρύθμισης και συγκεντροποίησης των αγορών συνετέλεσαν στη ραγδαία μετάβαση προς το νέο τεχνο-οικονομικό παράδειγμα.

Το μάθημα αναδεικνύει το ρόλο της εκρηκτικής αύξησης της χωρητικότητας και της εμβέλειας των νέων δικτύων (δορυφορικά, οπτικο-ινικά, κυψελοειδή) και στον καταλυτικό ρόλο της ψηφιοποίησης των τηλεπικοινωνιακών συστημάτων. Εξηγεί κάθε μια από τις μείζονες αλλαγές που διαμόρφωσαν το πολυμεσικό τηλεματικό σύστημα. Εστιάζει στις επιπτώσεις του συνόλου αυτών των αλλαγών στην κοινωνία: άτομα, ομάδες, επαγγελματικές τάξεις, εθνικές οικονομίες. Επικεντρώνει στις ραγδαίες τάσεις προς υπερ-συνοριακές δικτυακές συναλλαγές και στις οριακές επιπτώσεις τους στην βιωσιμότητα του καπιταλισμού. Αναλύει τη φυσιογνωμία του νέου τύπου ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Ερμηνεύει το φαινόμενο της ανεργιογόνου ανάπτυξης και τις τάσεις αναδιάρθρωσης της επιχειρησιακής δομής. Δραστικές αλλαγές, άμεσα αισθητές σημειώνονται ιδίως στο περιβάλλον των παραγωγικών μέσων και στις εργασιακές σχέσεις, αλλά ακόμη και στην ιδιωτική σφαίρα. Ο αριθμητικός έλεγχος (numerical control) στην απόδοση των εργαζομένων, τα ρευστά και ‘ευέλικτα’ ωράρια, η τηλεργασία, η εξατομίκευση και η αποστασιοποίηση αρμοδιοτήτων από το συλλογικό πλαίσιο εργασίας είναι ενδεικτικά των κυρίαρχων τάσεων. Το μάθημα επιδιώκει να εφοδιάσει τους μεταπτυχιακούς φοιτητές με ένα κρίσιμο γνωστικό κεφάλαιο για την κατανόηση σύνθετων και πολύπλοκων φαινομένων, αλλά και δυσεπίλυτων ζητημάτων ώστε να τους εξοπλίσει θεωρητικά για τις προκλήσεις της νέας οικονομίας και της παγκοσμιοποιημένης κατάστασης.

1

II. Διδακτέα - εξεταστέα ύλη : Βασικό Σύγγραμμα - Εγχειρίδιο: Καϊτατζή-Γουίτλοκ, Σοφία, (2003), 'Η Επικράτεια των Πληροφοριών', Εκδόσεις Κριτική

Ενδεικτική περαιτέρω βιβλιογραφία :

Nεγροπόντης, Nικόλαος, (1995), ‘Ψηφιακός Κόσμος’, Καστανιώτης, Αθήνα, Jeremy Rifkin, (1998), ‘Το Τέλος της Eργασίας και το Μέλλον της’, Αθήνα ΛιβάνηςΔερτούζος Μιχάλης, (1998), ‘Τι Μέλλει Γενέσθαι: πως ο νέος κόσμος της πληροφορικής θα αλλάξει τη ζωή μας’, Αθήνα, Λιβάνης Δερτούζος Μιχάλης, (2001), ‘Η Ανολοκλήρωτη Επανάσταση’, Αθήνα, ΛιβάνηςShapiro L. Andrew, (1999), ‘The Control Revolution’, New York, Public AffairsJosef Stiglitz, (2002), Globalization and its Discontents, LondonKaitatzi-Whitlock , Sophia, (2000), ‘A ‘Redundant ‘Information Society’ for the European Union?’ Telematics and Informatics, Elsevier ScienceΚαϊτατζή - Γουίτλοκ, Σοφία (1997), ‘Επικοινωνιακή Παγκοσμιοποίηση ή Περιφερειακή Ολοκλήρωση; Η Ευρωπαϊκή Πολιτική στον τομέα των Οπτικοακουστικών’, Σύγχρονα Θέματα, ΑθήναKaitatzi-Whitlock, Sophia, (1998), ‘HDTV and Standardization Policymaking in Europe’, in Michel Dupagne & Peter B. Seel, ‘High Definition Television : A Global Perspective’, Iowa State University Press,Κούρτη Ευαγγελία, (2003), ‘Διαδίκτυο’, Αθήνα, Ελληνικά ΓράμματαΛέανδρος Νίκος, (2005), ‘Διαδίκτυο’, Αθήνα, Καστανιώτης

III. Δομή του μαθήματος και Εξετάσεις

Το μάθημα κατά το πρώτο ημίχρονο βασίζεται σε διάλεξη-παράδοση ενώ κατά το δεύτερο σε σεμιναριακή-διαλογική πραγμάτευση των θεμάτων με ανοιχτή συζήτηση. Η ενεργός συμμετοχή των φοιτητών στη συζήτηση των θεμάτων προσδοκάται και αξιολογείται θετικά.

Εξέταση : Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται με βάση δύο

παραπληρωματικούς τρόπους εξέτασης. [α] με τη γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου, με βάση ερωτήσεις - θέματα από τη διδαγμένη ύλη και ποσοστό βαθμολογίας 50 % του συνολικού βαθμού.[β] με μικρής έκτασης ατομική γραπτή εργασία με βάση σχετική βιβλιογραφία, έκτασης 2.000 λέξεων περίπου. Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές παρουσιάζουν και προφορικά την ατομική εργασία που εκπονούν στο δεύτερο σεμιναριακό σκέλος του μαθήματος, στη διάρκεια του εξαμήνου.Η βαθμολογία της εργασίας αντιστοιχεί με το υπόλοιπο 50 % του συνολικού βαθμού του μαθήματος. Η έναρξη των προφορικών παρουσιάσεων των εργασιών γίνεται από το 5ο μάθημα και μετέπειτα (30 Μαρτίου 2009).

2

IV. Αναλυτική καταγραφή του μαθήματος 1. Εισαγωγικά. Προσδιορισμός του πεδίου και των στοχεύσεων του μαθήματος. Έννοιες Κλειδιά. Προσέγγιση [α] Διεπιστημονική [β] Πολιτικής οικονομίας. Διάκριση και αναφορά στις ενότητες των επόμενων συνεδριών2.-Το νέο τεχνο-οικονομικό παράδειγμα Ανατροπές, ανακατατάξεις -Το πέρασμα προς το μεταφoρντικό μοντέλο επιχειρησιακής διάταξης-Ιδιομορφίες της ‘Νέας Οικονομίας’:-Ο καταλυτικός ρόλος πληροφοριακών, επικοινωνιακών συστημάτων3.Προηγμένα και Παγκόσμια Δίκτυα Τηλεπικοινωνιών. Επαναστατικές αλλαγές και επιδράσεις ως προς: [α] την ταχύτητα, [β] τον όγκο των μεταδιδόμενων δεδομένων και [γ] την εμβέλεια διάχυσης των πληροφοριών. Ταξινόμηση και τυπολογία δικτύων .Το φαινόμενο παγκοσμιοποίηση: μύθοι, φόβοι, πραγματικότητα 4.Το φαινόμενο της τεχνολογικής σύγκλισης των επικοινωνιακών – πληροφοριακών υποδομών. Τα παγκόσμιας εμβέλειας τηλεματικά, διαδραστικά και υπερσυνορικά ενδο-δίκτυα και διαδίκτυα. Οι πολιτικές στρατηγικές που ακολούθησαν και εδραίωσαν τα τεκταινόμενα της τεχνολογικής σύγκλισης. Ο ρόλος τής Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών (ΔΕΤ), Intern. Telecommunications Union (ITU). Τα προτάγματα και οι επιπτώσεις των αποφάσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (World Trade Organization (WTO)).5. Η Νέα Οικονομία Ι. - Το Νέο Τεχνο-οικονομικό Παράδειγμα.Νέα επιχειρησιακή διάρθρωση, νέου τύπου εργασιaκά περιβάλλοντα, νέες απαιτήσεις από το εργατικό δυναμικό.

3

Η Κοινωνία της Γνώσης και τα αίτια των αναδιαρθρώσεων. Κίνητρα και γενεσιουργές αιτίες που πυροδότησαν τις εξελίξεις. Η επιστημονική γνώση ως παραγωγικό κεφάλαιο και η επιστημονικο-τεχνική εδραίωση της οικονομικής ανάπτυξης μέσω της έρευνας & ανάπτυξης (Ε&Α) (Research & Development).

6.Η Νέα Δυναμική Οικονομία ΙΙ. -Kύρια πεδία δράσης και περιορισμοί δικτυακής και μη δικτυακής οικονομίας. -Κίνδυνοι αναπτυξιακού αποκλεισμού και η πρόκληση του ψηφιακού χάσματος (digital divide).-Διεθνείς και παγκόσμιοι Θεσμοί /οργανισμοί που προωθούν, καθορίζουν ή στηρίζουν τις νέες τάσεις.-Έμφαση στην παραγωγή εντάσεως γνώσης, την καινοτομία, την Έρευνα & Ανάπτυξη (R&D). 7.Wikinomics: Πώς η διαδραστικότητα και η απότοκη μαζική κυβερνο- συνεργατικότητα και ο ‘συμμερισμός’ αγαθών ανατρέπει τα ισχύοντα στις συναλλακτικές σχέσεις της παραδοσιακής οικονομίας -Συλλογική-συμμεριστική οικονομία.Η έμφαση του ανταγωνισμού στην οικονομία της ‘προσοχής’ και της 'δικτυακής πίστης' (network loyalty). 8.Το φαινόμενο της ανεργιογόνου ανάπτυξης. Πολιτικο-οικονομική και περιπτωσιολογική ανάλυση του φαινομένου σε διαφορετικές οικονομίες και αγορές.-Κίνδυνοι αναπτυξιακού αποκλεισμού και η πρόκληση του ψηφιακού χάσματος (digital divide).-Διεθνείς και παγκόσμιοι Θεσμοί /οργανισμοί που προωθούν, καθορίζουν ή στηρίζουν τις νέες τάσεις. Προκλήσεις για τις ηγεσίες [α] των κρατών [β] της αγοράς [γ] των συνδικάτων 9. Οι Επιπτώσεις των νέων ψηφιακών συστημάτων στην Ιδιωτική Σφαίρα.

4

Οι Προκλήσεις και οι Ανατροπές στα Ανθρώπινα και Πολιτικά Δικαιώματα.-Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης: μύθοι, φόβοι και πραγματικότητα Εκπαιδευτική και επαγγελματική αναθεμελίωση. Αναπροσανατολισμοί στην αγορά εργασίας. Μετατοπίσεις οικονομικής δραστηριότητας και η υπέρβαση των ορίων και των προστατευτικών μέτρων των εθνικών οικονομιών. 10.Η ανάπτυξη του φαινομένου Web 2.0 Τυπολογία διακεκριμένων μορφών διαδραστικότητας και επιπτώσεις από την άνοδο του χρήστη στο επίκεντροΗ αυτενέργεια, το έκκεντρο και το ανεξέλεγκτο των χρήσεων και ικανοποιήσεων των χρηστών για την κοινωνία και την οικονομία και οι οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις.

11.- Φαινόμενα υπερβολικής συγκέντρωσης ιδιοκτησιακής Δύναμης και καταχρηστικού ελέγχου και οικονομικής / πολιτικής εξουσίας. - Η περίπτωση των μηχανών αναζήτησης. - Το φαινόμενο Google !Το πρόβλημα της αυξανόμενης έλλειψης ελέγχου των συνολικών εξελίξεων και οι προκλήσεις ως προς τη στρατηγική συγκρότηση μεσοπρόθεσμου πολιτικού σχεδιασμού.

12.Ιδιωτική σφαίρα, χωρο-χρονική ρήξη και αναδιάταξη των κοινωνικών σχέσεων . Το διαδίκτυο ως φορέας δημιουργίας νέων κοινωνικών μορφωμάτων, συνάψεων και συναλλαγών στο πλαίσιο των παγκόσμιων δικτυώσεων.Τα νέα δικτυακά – πληροφοριακά μέσα ως φορείς ελέγχου του ατόμου, του εργαζομένου, του πολίτη και των κοινωνιών. Από τον αριθμητικό έλεγχο (numerical control) στα παγκόσμια συστήματα εντοπισμού (Global Positioning Systems, (GPS)) και τηλεχειρισμών. 13.Συγκεφαλαίωση της ύλης

5

ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ:

1.Η γνώση, η τεχνογνωσία και η ‘διανοητική τεχνολογία’ ως παραγωγικό κεφάλαιο των επιχειρήσεων και ως βάση της νέας επιχειρηματικότητας. Ο ρόλος των ‘καινοτομιών’ και της ‘Έρευνας και Ανάπτυξης (Research & Development) στην εποχή μας.

2. Η εξ αποστάσεως διαδραστικότητα.Σε τί ακριβώς συνίσταται, πως επιτυγχάνεται και πως συνδέεται με την αρχιτεκονική των νέων δικτύων; Ποιές είναι οι ορατές επιπτώσεις της διαδραστικότητας στην οικονομία και την κοινωνία;

3.Δορυφορικά και οπτικο-ινικά δίκτυα. Μια συγκριτική αποτίμηση των δύο τύπων δικτύων στο νέο επικοινωνιακό γίγεσθαι. Υπέρ και κατά. Ευεργεσίες και αρνητικές επιπτώσεις σε διαφορετικά γεωπολιτικά περιβάλλοντα.

4.Το φαινόμενο της σύγκλισης των πληροφοριακών και επικοινωνιακών εξελίξεων και η καταλυτική του επίδραση στο νέο τεχνο-οικονομικό μοντέλο. Σε τι αναφέρεται; Ποιά αίτια πυροδότησαν και ποιά μέσα επέτρεψαν τη σύγκλιση; Ποιές είναι οι επιπτώσεις και οι προεκτάσεις της σύγκλισης;

5.Το Διαδίκτυο ως πεδίο των εξελίξεων αιχμής στην 'νέα οικονομία' και την κοινωνία. Να ερμηνευθούν οι τεχνολογικές και οικονομικές παράμετροι που οδήγησαν το Διαδίκτυο στο προσκήνιο.

6.Ο ρόλος της Διεθνούς Ένωσης Επικοινωνιών (International Telecommunications Union) στις εξελίξεις της επικοινωνιακής παγκοσμιοποίησης.

7.

6

Ο ρόλος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Εμπορίου (GATT / World Trade Organization) στην απελευθέρωση, απορρύθμιση και παγκοσμιοποίηση της οικονομίας.

8.Ποιός ήταν ο ρόλος του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) (Organization for Economic Development & Cooeperation (OECD)) στις οικονομικές και πολιτικές ανακατατάξεις των τελευταίων 30 ετών!

9.Νέες και παλαιές μορφές telemarketing. Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του ηλεκτρονικού εμπορίου [α] για τους εμπόρους και τις επιχειρήσεις , [β] για τους καταναλωτές. Ποιές είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε;

10.Τα υπολογιστικά συστήματα και τα ρομπότ αναλαμβάνουν κυριαρχικό ρόλο στην παραγωγή τα μεν στις κατασκευές, τα δε στις υπηρεσίες : Κέρδη και ζημίες για την αγορά και την κοινωνία.

11.Η ψηφιοποίηση της καθημερινότητας. Πότε και γιατί ξεκίνησε ; Πως και με τι αποτελέσματα διεισδύει στις διαφορετικές εκφάνσεις και δραστηριότητες της ζωής μας.

12.Το φαινόμενο της ανεργειογόνου ανάπτυξης.

13.Δημόσια και ιδιωτική ζωή στην εποχή του παγκόσμιου δικτυωμένου χωριού. Ηλεκτρονικά φαινόμενα επιτήρησης και ελέγχου.

14.Ενοποιημένα Δίκτυα Ψηφιακών Δικτύων Integrated Services Digital Networks (ISDN).15.Νέα πληροφοριακά συστήματα / δίκτυα και οι επιπτώσεις τους στην εργασία: εργασιακό περιβάλλον, ωράρια και συνθήκες εργασίας. Η φύση, ο ρόλος και η συμβολή τους στην οικονομικο-κοινωνική ανάπτυξη της Ε.Ε.

7

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ:

«ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ»

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΤΗΣΔρος ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΪΤΑΤΖΗ-ΓΟΥΙΤΛΟΚ Διδάσκουσα του μαθήματος:‘Κοινωνικές Επιπτώσεις των τεχνολογιών της Πληροφορικής και των επικοινωνιών’

1.Το ‘νέο τεχνο-οικονομικό παράδειγμα’ και οι επιδράσεις του στην παραγωγή και στην διάθεση - εμπορία των αγαθών και των υπηρεσιών. Μεταλλάξεις και αναδιαρθρώσεις στις εθνικές και στην διεθνή οικονομία ως αποτέλεσμα των εξελιγμένων παγκόσμιων δικτύων, της τηλεματικής και των πληροφοριακών τομέων ‘προστιθέμενης αξίας’.2.Παγκοσμιοποίηση και απο-υλοποίηση της οικονομίας. ‘Ευέλικτη εξειδίκευση’, ‘εξωπορισμός’, ‘πολυσθενικότητα’, ‘ ‘ρομποτοποίηση της παραγωγής’ τηλεμάρκετινκγ’ και ‘οικονομίες dot.com’. Πλεονεκτήματα, προκλήσεις και αδιέξοδα από τις νέες τάσεις στο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό γίγνεσθαι.3.Το ‘Πρόβλημα της Ανεργειογόνου Ανάπτυξης’. Σε τί συνίσταται; Ποιές είναι οι κοινωνικές αναταράξεις που επιφέρει και οι προεκτάσεις του; Κοινωνικά και γαιο-πολιτικά ποιές κοινωνικές κατηγορίες πλήττονται περισσότερο; Πως συνδέεται με το τέλος του συστήματος του ‘κράτους πρόνοιας’ και με φαινόμενα όπως τα προβλήματα της εγγύησης της κοινωνικής ασφάλισης (ασφαλιστικό);

Γραφείο:Εγνατίας 46, 2ος όροφοςΣτη διάθεση όσων φοιτητών επιλέξουν να κάνουν εργασία μαζί μου είναι οι δύο ηλεκτρονικές μου διευθύνσεις: sophika@jour.auth.gr & sophia@alphanet.gr

8

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ – ΓΕΝΙΚΟ Η ΑΛΛΑΓΗ ΤΕΧΝΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ – ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΟΜΗΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΑ ΠΛΑΙΣΙΑ

Εντοπισμένη γεωγραφική Απο-τοπικοποιημένη, παγκόσμια μαζική μονάδα ταιηλοριανού- διασκορπισμένη επιχείρησηφορντικού μοντέλου επιχείρηση*Δεσπόζει το κεφάλαιο τεχνικού- Δεσπόζει το κεφάλαιο εντάσεωςκαι μηχανικού εξοπλισμού και το επιστημονικής - τεχνολογικήςκεφάλαιο εντάσεως εργασίας γνώσης*Κεντρική συνταγή:ο καταμερισμός της εργασίας και η πολυσθενικότητα, η ευέλικτη ο συγκεντρωτικός, κυλιόμενος εξειδίκευση για συστήματαιμάντας παραγωγής και για εργαζομένους*Συγκεντρωτικά ωράρια εργασίας Διάχυση χρόνου εργασίαςστον ίδιο τόπο εργασίας: η περιστασιακή απασχόλησηκατάκτηση του 8-ωρου ημι-εργασία, τηλεργασία*Ισχυρές και πολυπληθείς οργανώ- Αποδόμηση των μεγάλων μονάδωνσεις εργαζομένων – συνδικάτα Διάλυση των συνδικάτωνΕθνικές Συλλογικές Συμβάσεις Υποχώρηση και ήττες στηΕργασίας ‘συλλογική διασφάλιση’*Το ‘Κοινωνικό Συμβόλαιο’, τα Υποχώρηση της ισχύος τηςκοινωνικά δικαιώματα και το πολιτικής και της δύναμηςκοινωνικό κράτος του κράτους έναντι των δυνάμεων* της παγκοσμιοποιημένης αγοράςΤο κράτος και οι κυβερνήσεις σε ???ρόλο διαιτησίας ???ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους:εργοδότες – εργαζόμενους*Τριμερής βάση εισφορών για την ???

9

κοινωνική ασφάλιση και την ???ιατροφαρμακευτική περίθαλψη *Εθνική οικονομία – εθνικά κεφάλαια ??? Παγκόσμια οικονομία ???και επενδύσεις

10

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΩΤΟ:

ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΝΕΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ

& ΝΕΩΝ ΤΡΟΠΩΝ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΗΜΑΤΟΣ

ΑΥΞΗΣΗ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΥΚΤΥΩΝ

* Εκρηκτικές βελτιώσεις ποσοτικές και ποιοτικέςσε

[1] ταχύτητα[2] όγκο διελεύσεων[3] εμβέλεια ακτίνας σήματος - μηνύματος

Αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων Η ΔΙΚΤΥΩΜΕΝΗ ΥΦΗΛΙΟΣ & η ΕΝΤΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗΣ - το φαινόμενο που λέμε ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΊΗΣΗ

Αλλαγή στη σχέση και στην εμβέλεια ισχύος της πολιτικής δύναμης η οποία συρρικνώνεται υπέρ των φορέων του ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ και της δύναμης των οικονομικών πρωταθλητών :οι 500 ισχυρότερες ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΕΣ στον κόσμο

*ΚΑΤΑΛΥΤΗΣ Η ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ

ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΝΕΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΣΠΑΝΗΣ ΚΑΙΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΑΦΘΟΝΙΑ

11

ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΕΝΑ ΑΣΥΓΚΡΑΤΗΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙΕΞΩΣΤΡΕΦΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ

Η ΠΡΟΩΘΗΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Ο ΚΑΤΑΛΥΤΗΣ

Τεχνολογικά παραγόμενες εξελίξεις

Πολιτικά παραγόμ/ς εξελίξεις1. 1.ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΓΟΡΩ

ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ2. 2.ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

3. 3.ΥΠΕΡΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΠΡΟΕΚΤΑΣΗ ΑΠΟΡΡΥΘΜΙΣΗ

4.ΣΥΝΕΝΩΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΩΣΗ 4.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΑΙ ΧΑΛΑΡΩΣΗ ΤΗς ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

5. παγκοσμιοποίηση

5.νεοφιλελευθ. οικονομ. δόγμα6.ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

12

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

Μάθημα: Κοινωνικές Επιπτώσεις των Τεχνολογιών Πληροφορικής και

Επικοινωνιών

Τετάρτη Ώρα 19.00 - 21.30, Αίθουσα Ι 3 Κτίριο βιολογικού Τμήματος

Διδάσκουσα: Δρ Σοφία Καϊτατζή-Γουίτλοκ, επικοινωνιολόγος

I. Περιγραφή του Μαθήματος : Η έννοια της πληροφορίας και των πληροφοριακών συστημάτων

αποκτούν ένα εντελώς νέο και δυναμικότερο περιεχόμενο στην εποχή των αμφίδρομων και διαδραστικών δικτύων. Η δομική και λειτουργική σύγκλιση των διακεκριμένων και διαφορετικών - στο παρελθόν - μορφών πληροφοριακών δικτύων και υποδομών καθώς και μια σύστοιχη δέσμη στρατηγικών φιλελευθεροποίησης, απορρύθμισης και συγκεντροποίησης των αγορών συντελούν στην ραγδαία και ολική μετάβαση προς το νέο τεχνο-οικονομικό παράδειγμα.

Το μάθημα ταυτοποιεί κάθε μια από τις μείζονες αλλαγές και εστιάζει στις επιπτώσεις του συνόλου αυτών των αλλαγών στο σώμα της κοινωνίας: στα άτομα, τις εθνικές κοινωνίες και τις εθνικές οικονομίες. Αναδεικνύονται ραγδαίες αλλαγές όπως οι υπερσυνοριακές δικτυακές συναλλαγές και σχέσεις, ο ανταγωνισμός σε παγκόσμιο επίπεδο, η ανεργειογόνος ανάπτυξη

13

και η αναδιάρθρωση της επιχειρησιακής - εργοστασιακής δομής. Δραστικές αλλαγές, άμεσα αισθητές στα άτομα της παγκόσμιας κοινωνίας, σημειώνονται στα παραγωγικά μέσα και τις εργασιακές σχέσεις. Ο αριθμητικός έλεγχος (numerical control) στην απόδοση των εργαζομένων, ταρευστά και ‘ευέλικτα’ ωράρια, η τηλεργασία, η εξατομίκευση και αποστασιοποίηση των αρμοδιοτήτων από το συλλογικό πλαίσιο εργασίας είναι ενδεικτικά των κυρίαρχων τάσεων.

Το μάθημα φιλοδοξεί να εφοδιάσει τους μεταπτυχιακούς φοιτητές με ένα κρίσιμο γνωστικό κεφάλαιο για την κατανόηση σύνθετων, πολύπλοκων αλλά και δυσεπίλυτων ζητημάτων και να τους προετοιμάσει για τις προκλήσεις της νέας οικονομίας που βρίσκονται ήδη εδώ.

, Το νέο αυτό περιεχόμενο πολλαπλασιάζεται από το γεγονός ότι τα πληροφοριακά περιεχόμενα στην εποχή μας έχουν εμπορευματοποιηθεί. Διακινούνται και συναλλάσσονται σε παγκόσμια πλέον κλίμακα και αναδομούν ριζικά τις οικονομικο-πολιτικές σχέσεις και τις σχέσεις εξουσίας. Η 'νέα οικονομία' αποτελεί στρατηγικό τμήμα του τριτογενή τομέα και της οικονομίας γενικότερα αλλά και μοχλό ουσιαστικών παγκόσμιων αλλαγών. Θα εστιαστούν τα νέα πλαίσια δράσης της δικτυακής και μη οικονομίας και η δυναμική τους. Θα αντιδιασταλούν με τα πρότερα ισχύοντα και γοργά αποκαθηλούμενα πλαίσια αρχών όπως η αρχή της 'οικουμενικής πρόσβασης'. Θα αποσαφηνιστούν σημαντικές καινοτομίες και πτυχές των νέων δυνατοτήτων και προκλήσεων.

Το μάθημα επιδιώκει να εισάγει τους φοιτητές στις πολυσύνθετες διαδικασίες αλλαγών που βιώνουμε στην οικονομία και την κοινωνία με μοχλό τις καινοτομίες στην τηλεματική και τα δίκτυα των επικοινωνιών. Ακόμη, ερμηνεύει τις αιτίες των καταιγιστικών εξελίξεων και αναδεικνύει τα κίνητρα που τις πυροδότησαν. Εστιάζει στις επιπτώσεις (αρνητικές και θετικές) που έχει η γοργά αναπτυσσόμενη οικονομία των πληροφοριών και των ψηφιακών επικοινωνιακών εφαρμογών τόσο στην αναδιανομή υλικών και άϋλων αγαθών όσο και στην αναδιοργάνωση και αναδιάταξη των κοινωνικών σχέσεων σε τοπική, εθνική, περιφερειακή και παγκόσμια κλίμακα. Το μάθημα επικεντρώνεται έτσι στις νέες σχέσεις και τους νέους συσχετισμούς εξουσίας που ανακύπτουν μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων, κρατών και των οικονομιών τους στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό εντοπίζονται τόσο τα διακυβεύματα όσο και οι θετικές προκλήσεις που δημιουργεί η δυναμική της αναπτυσσόμενης οικονομίας των πληροφοριών.

Η σύγκλιση που επήλθε μεταξύ των τριών ετερογενών και άλλοτε διαφορετικά ρυθμιζόμενων τομέων των τηλεπικοινωνιών, της πληροφορικής και του οπτικοακουστικού αποτελεί τον κεντρικό άξονα κατανόησης και προσέγγισης των γεγονότων και εξελίξεων που συντελούνται στην

14

οικονομία των πληροφοριών και γι’ αυτό το λόγο το φαινόμενο αυτό θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα.

II. Διδακτέα - εξεταστέα ύλη :

Βασικό Σύγγραμμα: Καϊτατζή-Γουίτλοκ, Σοφία, (2003), 'Η Επικράτεια των Πληροφοριών', Εκδόσεις Κριτική

Άλλα αναγνώσματα:Nεγροπόντης, Nικόλαος, (1995), ‘Ψηφιακός Κόσμος’, Καστανιώτης, Αθήνα, Kaitatzi-Whitlock , Sophia, (2000), ‘A ‘Redundant ‘Information Society’ for the European Union?’ Telematics and Informatics, Elsevier ScienceΚαϊτατζή - Γουίτλοκ, Σοφία (1997), ‘Επικοινωνιακή Παγκοσμιοποίηση ή Περιφερειακή Ολοκλήρωση; Η Ευρωπαϊκή Πολιτική στον τομέα των Οπτικοακουστικών’, Σύγχρονα Θέματα, ΑθήναKaitatzi-Whitlock, Sophia, (1998), ‘HDTV and Standardization Policymaking in Europe’, in Michel Dupagne & Peter B. Seel, ‘High Definition Television : A Global Perspective’, Iowa State University Press,

III. Δομή του μαθήματος και βαθμολογίαΤο πρώτο διδακτικό δίωρο γίνεται διάλεξη-παράδοση. Κατά την τρίτη διδακτική

ώρα ακολουθεί σεμινάριο που στοχεύει στην ενεργό συμμετοχή των φοιτητών με τη διενέργεια κριτικής συζήτησης επί ορισμένων ζητημάτων με έναυσμα κρίσιμα θέματα της επικαιρότητας, της δημόσιας συζήτησης ή δημοσιευμάτων στον Τύπο. Η ενεργός συμμετοχή των φοιτητών στην πραγμάτευση των υπό συζήτηση θεμάτων αξιολογείται.

Γραπτή εργασία: Όσοι φοιτητές επιθυμούν, μπορούν να παρουσιάσουν προφορικά και γραπτά εργασία η οποία θα αξιολογείται με το 50 % της τελικής τους βαθμολογίας. Η εργασία μπορεί να αποτελεί θεματική πραγμάτευση με συναφές ελεύθερο ή δεδομένο θέμα ή κριτική επισκόπηση ενός επιστημονικού βιβλίου από τον κατάλογο των βιβλίων που παρέχεται. Εφόσον χρειαστεί και ζητηθεί η εργασία υποστηρίζεται από σχετική καθοδήγηση της διδάσκουσας.

Βαθμολογία:Η τελική βαθμολογία όσων επιλέγουν την πραγματοποίηση εργασίας συντίθεται

κατά 50 % από το βαθμό της εργασίας και κατά 50 % από το βαθμό της γραπτής εξέτασης και την διάκριση συμμετοχής στα σεμινάρια. Αντίστοιχα, για όσους φοιτητές δεν πραγματοποιούν εργασία η βαθμολογία βασίζεται κατά 100 % στην εξέταση του Ιουνίου και στην διάκριση συμμετοχής στα σεμινάρια.Σεμινάριο: Στην ώρα του σεμιναρίου οι φοιτητές καλούνται να πραγματευτούν προφορικά ένα θέμα1 και να διευθύνουν συζήτηση2 επί του θέματος.3

1Ôï èÝìá ìðïñåß íá áíôëåßôáé áðü áðü ôçí ðñïôåéíüìåíç èåìáôïëïãßá.2Óôá êñéôÞñéá åðßäïóçò ç åíåñãüò óõììåôï÷Þ óôç óõæÞôçóç áîéïëïãåßôáé èåôéêÜ.3Ãéá ôçí ïñãÜíùóç êáé ðáñïõóßáóç ôïõ èÝìáôïò ôïõ óåìéíáñßïõ ïé ïìÜäåò èá Ý÷ïõí ôçí êáèïäÞãçóç ôçò äéäÜóêïõóáò óôéò þñåò åðéêïéíùíßáò ìå ôïõò öïéôçôÝò.

15

IV. Αναλυτική καταγραφή του μαθήματος

1. ΕισαγωγικάΤο φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και η κοινωνία/οικονομία της πληροφορίας. Η μετα-βιομηχανική επανάσταση των επικοινωνιών. Κίνητρα, μέσα και αρχές.2.Κίνητρα και γενεσιουργές αιτίες των εξελίξεων:Οικονομικές επιταγές και προκλήσεις. - οικονομική ύφεση της βιομηχανίας- άϋλη οικονομία, - ανάδυση του τριτογενούς τομέα των υπηρεσιών- η σύγκλιση ως στρατηγική της παγκοσμιοποίησης 3.ΣύγκλισηΗ σύγκλιση τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και οπτικοακουστικού τομέα ως αναγκαίος όρος/προϋπόθεση. Τεχνολογικά επιτεύγματα: - δορυφόροι - οπτικές ίνες - ψηφιοποίηση - ψηφιακή συμπίεση φάσματος. Αλλαγή τεχνο-οικονομικού μοντέλου. Από την ‘εθνική’ στην ‘παγκοσμιοποιημένη’ οικονομία.4. Ιδιωτικοποίηση - Εμπορευματοποίηση - Ανταγωνισμός & Συγκέντρωση εμπορευματοποίηση συμβολικών αγαθών - κερδοσκοπική εντατικοποίηση ασχολιών ελεύθερου χρόνου. 5. Πολιτικά και νομικά προαπαιτούμενα. Προϋποθέσεις για την διασυνοριακή και παγκόσμια οικονομία των πληροφοριών.‘Αυτορρύθμιση’, αναρρύθμιση και επιδράσεις στον τομέα των επικοινωνιών. Ζητήματα κοινών προτύπων και νομικών και πολιτικών χειρισμών. Κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών και πνευματικών δικαιωμάτων6. Επικοινωνιακά Δίκτυα: 1. Δορυφορικά συστήματα (Eutelsat, Intelsat, Inmarsat). 2. Καλωδιακά συστήματα (Δίκτυα οπτικών ινών, ολοκληρωμένα δικτυακά συστήματα (ISDN)). 3. Ασύρματα δίκτυα και συστήματα μικροκυμάτων. Νέες υπηρεσίες, νέα φορμά και τυποποιήσεις πολιτιστικών και πληροφοριακών αγαθών.7. Διεθνείς περιφερειακοί ή παγκόσμιοι φορείς, κρατικοί ή μη (ΕΟΚ, ΟΟΣΑ, ΠΟΕ (πρώην ΓΚΑΤΤ), και ομάδα των 7 (EEC, OECD, GATT (WTO) Group 7) που προώθησαν ενεργά και ενεπλάκησαν στην ρύθμιση των συγκλινόντων τομέων για ζητήματα τεχνικής, νομικής, οικονομικπολιτικής φύσεως.

8.ΕΕ, Ελλάδα και ‘Κοινωνία των Πληροφοριών’. ‘Ο Ευρωπαϊκός δρόμος προς την Κοινωνία των Πληροφοριών’, ‘Πράσινη Βίβλος για τις νέες τεχνολογίες και την ΚΤΠ. Η θέση της Ελλάδας στο διεθνή καταμερισμό ‘επικοινωνιακής’ εργασίας και κατανάλωσης 9.Ψηφιακή επανάσταση:νέα συστήματα και συνέργιες

16

Προκλήσεις και νέα δεδομένα για οικονομική αναδιοργάνωση και ανάπτυξη. Εφαρμογές στην οικονομική επιχειρησιακή οργάνωση και σε επίπεδο χρήστη/καταναλωτή. Δομική ανεργεία και πολιτική απασχόλησης στην ΚΤΠ.10. ‘Ηλεκτρονική Δημοκρατία’ & ΠαγκοσμιοποίησηΑνθρώπινα δικαιώματα, νομική προστασία του πολίτη/καταναλωτή στην ΚΤΠ. Προϋποθέσεις για παγκόσμια ρύθμιση. Θεωρήσεις, μύθοι, πραγματικότητες. ‘Πληροφοριακός κατακλυσμός’ και ‘μεντιατικός αλφαβητισμός’. 11. Θεωρίες για την ‘κοινωνία της πληροφορίας’12.Συγκεφαλαίωση ύλης

V. Κατάλογος συμπληρωματικών βιβλίων & άρθρων

1 -Baldwin, F.T. et al. (1996), Convergence: Integrating Media Information & Communication, Sage Pub-s, London, ISBN 0-8039-5905-2

2 -Γκάρναμ, Νίκολας (1989), ‘Συνεισφορά σε μια Πολιτική Οικονομία των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας’, στο Κοινωνία Εξουσία και ΜΜΕ, Κομνηνού Μ. και Χ. Λυριντζή, Εκδ. Παπαζήση, Αθήνα

3 -Cawkel, A. E. (1992), ‘The Telecommunications Power Game’, Elsevier, Oxford

4 -Collins, Richard & Cristina Μurroni, (1997), ‘New Media New Policies’, Polity Press, Cambridge, ISBN 0-7456-1786 - 7

5 -Dupagne Michel & Peter B. Seel, (1998), ‘High Definition Television : a Global Perspective’, Iowa State University Press , Ames,ISBN 0-8138-2925-9

6 -Heap, Nick et al. (1995), ‘Information Technology and Society’, Sage Pubs/The Open University, London, ISBN 0-8039-7981-9

7 -Henderson, Jeffrey, (1991), ‘The Globalisation of High Technology Production’, Routledge, London, ISBN 0-415-06076-1

8 -Herman S. Edward, & McChesney Robert (1997), The Global Media, Cassel, London and Washington, ISBN 0-304-33434

9 -Επιτροπή Ε.Ε., (1994), Ο Ευρωπαϊκός Δρόμος για την Κοινωνία των Πληροφοριών, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Βρυξελλες

10 -Oreja, Marcelino, (1998), ‘The Digital Age: European Audiovisual Policy’, Report from the High Level Group on Audiovisual Policy, Commission, Brussels

11 - Dertouzos Michael, (2000), 'Τι Μέλλει Γενέσθαι', Αθήνα

12 -Kaitatzi-Whitlock , Sophia, (1998), The privatising of Conditional Access Control in the European Union, Communications & Strategies, No 25, 1er trimestre, IDATE, Montpelier

17

13 -Καϊτατζή - Γουϊτλοκ, (1998), ‘Επικοινωνιακή Παγκοσμιοποίηση ή Περιφερειακή Ολοκλήρωση; Η Ευρωπαϊκή Πολιτική στον τομέα των οπτικοακουστικών’, Σύγχρονα Θέματα, Αθήνα

14 - Beck, Ulrich (1998), 'Τι είναι Παγκοσμιοποίηση;', Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα

15 - Johnston, David, (1995), ‘The Challenge of the Information Highway’, Final Information Highway Advisory Council, Canadian Government, Ottawa.

16 -Naξάκης Χάρης, (1995), ‘Οι βιομηχανίες της Γνώσης και της Πληροφόρησης’, Εναλλακτικές Εκδόσεις/Δοκίμια

17 -Nόμος Υπ’ Αριθμ. 2644/1998, ‘Για την παροχή συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών’ ΦΕΚ Αρ. φύλλλου 233, 13.10.98

18 -Πελαγίδης, Θοδωρής (επιμ.), (1993), ‘H Νέα Παγκόσμια Οικονομία’, Εξάντας, Αθήνα, ISBN 960-256-200-5

19 -Σαμπά φρανσουάζ, (1989), ‘Τα Νέα Μέσα’ στο Κοινωνία Εξουσία και ΜΜΕ, Κομνηνού Μ. και Χ. Λυριντζή, Εκδ. Παπαζήση, Αθήνα

20 -Toffler, Alvin, (1993), ‘To Tρίτο Κύμα’, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα

21 - Webster, Frank, (1995) Theories of the Information Society, Routledge, London22 - Βεργόπουλος, Κώστας, (1999), Παγκοσμιοποίηση, η μεγάλη Χίμαιρα’, Λιβάνης, Αθήνα

23 – Braman S. & Sreberny-Mohamandi A. (1997), Globalisation & the Transnational Civil Society, Routledge, London

24. Τsagarousianou R. et al. (1998), Cyberdemocracy, Routledge, London

25. Beck Ulrich, (1994), 'Risk Society', Sage, London

26. Taishoff, N-M, (1988), State Responsibility and the DBS, Pinter, London

27. Kaul Inge, Grunmberg Isabelle & Marc A. Stern, (1999), 'Global Public Goods. International Cooperation in the 21st century', Oxford Univeristy Press, New York

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ : ΝΕΑ

Albrow, Martin, (1996), The Global Age', Polity Press, Cambridge

Galtung Johan, (1989),'Europe in the Making', Taylor & Francis London, ISBN, 0-8448-1619-1

Arrend Hanna, (1958), 'The Human Condition', The University of Chi Chicago Press, Chicago

Bollinger, Lee, (1991, ), 'Images of a Free Press', The University of Chicago Press, Chicago

18

Bateman, Andy, (2000), 'Ψηφιακές Επικοινωνίες', εκδ. Τζιόλα , Θεσσαλονίκη

Manuel Castells (1997), 'Network Society: The Information Age: Economy, society & Culture', Vol I, Blackwell, Malden, Massachusets

Manuel Castells (1997), 'The Power of Identity: The Information Age: Economy, society & Culture', Vol II, Blackwell, Malden, Massachusets Manuel Castells (1997), '..............: The Information Age: Economy, society & Culture', Vol III, Blackwell, Malden, Massachusets

(Chamber Biographical Dictionary, 1993, Magnus Magnuson, Edimbrough).

Collins R. & C. Murroni, (1998), 'New Media New, Policies, Polity, Cambridge

Flemming D.,(2000), "Formations: 21st century media studies, Manchester University Press , 2000

Loader, B.D., (1998), "Cyberspace Divide:Equality, Agency & Policy in the Information Society", Routledge, London

Poster M. "CyberDemocracy: Internet and the Public Sphere",

Tompson, John, (1995 ?), 'Modernity and the Media", Polity Press, Cambridge

Tsagroussianou R., et al., (1999) "CyberDemocracy: Technology, cities and civic networks" London Routledge

Slevin J, (2000), "The Internet and Society", Polity Press

Cooley, Charls H., (1909),'The Sigificance of Communication', in 'Social Organisation' Charls Scribers's Sons, New York & στο 'Το Μήνυμα του Μέσου' (σ.30-42), Αλεξάνδρεια, Αθήνα

Flemming D., (2000), "Formations: 21st century media studies, Manchester University Press, 2000

Johnson-Laird, P.N. (1988), "The Computer and the Mind: an introduction to cognitive science" :391, Fontana Paperpacks, LondonLax, Stephen, (1997), 'Beyond the Horizon: communications technologies, past present and future', University of Luton Press, Luton

Loader, Brian D. (ed), (1998), "Cyberspace Divide:Equality, Agency & Policy in the Information Society", Routledge, London Age

Kaul, Inge, Grunberg, Isabelle, Stern, A. Mark (1999), 'Global Public Goods' Oxford University Press, Oxford

19

Naξάκης Χάρης, (1995), ‘Οι βιομηχανίες της Γνώσης και της Πληροφόρησης’, Εναλλακτικές Εκδόσεις/Δοκίμια

Nόμος Υπ’ Αριθμ. 2644/1998, ‘Για την παροχή συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών’ ΦΕΚ Αρ. φύλλλου 233, 13.10.98

Πελαγίδης, Θοδωρής (επιμ.), (1993), ‘H Νέα Παγκόσμια Οικονομία’, Εξάντας, Αθήνα, ISBN 960-256-200-5

Σαμπά φρανσουάζ, (1989), ‘Τα Νέα Μέσα’ στο Κοινωνία Εξουσία και ΜΜΕ,

Κομνηνού Μ. και Χ. Λυριντζή, Εκδ. Παπαζήση, Αθήνα

Toffler, Alvin, (1993), ‘To Tρίτο Κύμα’, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, ISBN

Webster, F. (1995), 'Theories of the Information Society, Routledge, London

Βεργόπουλος, Κώστας, (1999), Παγκοσμιοποίηση, η μεγάλη Χίμαιρα’, Λιβάνης, Αθήν

Braman S. & Sreberny-Mohamandi A. (1997), Globalisation & the Transnational Civil Society, Routledge, London

Habermas, Jurgen, (1973), 'Legitimation Crisis', Polity Press Cambridge

Τsagarousianou R. et al. (1998), Cyberdemocracy, Routledge, LondonBeck Ulrich, (1992), 'Risk Society: towards a new modernity', Sage, London

Beck Ulrich, (1997), 'Τι είναι η Παγκοσμιοποίηση; λανθασμένες αντιλήψεις και απαντήσεις', Εκδόσεις Καστανιώτη Αθήνα

Taishoff, N-M, (1988), State Responsibility and the DBS, Pinter, London

Kaul Inge, Grunmberg Isabelle & Marc A. Stern, (1999), 'Global Public Goods.

International Cooperation in the 21st century', Oxford Univeristy Press, New York

Kuhn, T.S. (1962), 'The Structure of Scientific Revolutions', Chicago University of

Chicago Press, Chicago. under order

Hadamard, Jacques, (1991), 'Η Ψυχολογία της Επινόησης στα Μαθηματικά', Κάτοπτρο,

Αθήνα

Hall Stuart & Paul du Gay, (1996), 'Questions of Cultural Identity', Sage, London

Hamelink Cees, (1997), ............... ' in Mohamandi A. (ed), Sage, London

20

Herman & McChesny

Μarshal Mc Luhan, (1960) Explorations Communication, ed E.S. Carpenter, Beacon

Press, Boston

Levinson, Paul, (1997), The Soft Edge', Routledge, London

Mohamandi, Ali (ed), (1997), 'International Communication and Globalisation', Sage,

London

Negrine Ralf, (1997), ........ in Mohamandi A. (ed), Sage, London

Poster M. "CyberDemocracy: Internet and the Public Sphere",

North, Douglass, C., (1981), 'Structure and Change in Economic History', W.W. Norton & Company Inc. New York-London

Richardson, George, P. (1991), 'Feedback Thought in Social Science and Systems Theory, University of Pennsylvania Press, Philadelphia

Rince, Jean-Yves, (1990), 'Le Minitel' Que sias-je?, Presses Universitaires de France, Paris

Robertson, Roland, (1992), 'Globalisation. Social Theory and Global Culture', Sage, London

Robins, Kevin & Webster, Frank, (1999), 'Times of the Technoculture:from the information society to the virtual life' Routledge,

Herbert Schiller, (1996), 'Information Inequality : the depening social crisis in America', Routledge, London, NY :104

Slevin, James, (2000), "The Internet and Society", Polity Press, Cambridge

Sloane, Andy, (1996), 'Multimedia Communiaction', Mc Graw Hill, Berkshire,

Tompson, John, B., (1995), 'The Media and Modernity: a Social Theory of the Media', Polity Press, Cambridge

Τsagarousianou, Rosa, et al. (eds) , (1998), 'Cyberdemocracy: technology, cities and civic

networks', Routledge, London

Tsaliki, Lisa,

Techranian & Techranian (1997), ......... in Mohamandi A. (ed), Sage, London

21

Wallerstein, Immanuel, (1974a), 'The Modern World System', Academic Press, New

York

Westerway Peter, (1990), 'Electronic Highways: an introduction to Telecommunications

in the 1990s', Allen and Unwin, Sydney

Wiener, Norbert, (1948/), 'Cybernetics', Massachussets Institute of Technology,

Massachussets

Wiener, Norbert, (1950/1989), The Human Uses of Human Beings:cybernetics and

society', Free Association Books, London

Windhal, Sven, & Signitzer (1992), 'Using Communication Theory', 1991, Sage, London

ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣΔΕΣΜΗ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ - ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΤΗΣΣΟΦΙΑΣ ΚΑΪΤΑΤΖΗ - ΓΟΥΙΤΛΟΚΣτο συνδιδασκόμενο μάθημα των :Καργόπουλου Φ.

22

Πετρίδη Β. & Καϊτατζή Γουίτλοκ Σ.

Στην δεύτερη και ενδιάμεση δέσμη μαθημάτων εστιάζουμε στην επικοινωνία ως γενικό λειτουργο-δομικό φαινόμενο. Ατενίζουμε κάθε είδους συμβολική διαδικασία επικοινωνίας και τα συστατικά ή τα συμβαλλόμενα μέρη της. Έτσι, εκτός από τις αποκλειστικά ανθρώπινες μορφές επικοινωνίας, όπως η ομιλία, εξετάζονται η ροή των πληροφοριών και η επικοινωνία ως διαδικασίες στις οποίες συμμετέχουν φυσικά, έμβια ή τεχνητά συστήματα, μέσα σε φυσικά, τεχνητά ή κοινωνικά περιβάλλοντα. Καθώς η προσέγγιση είναι συστημική παρουσιάζονται συνοπτικά η έννοια του συστήματος καθώς και οι βασικοί όροι των συστημικών μοντέλων. Παρουσιάζονται τόσο οι απλές και άμεσες όσο και τεχνητά διαμεσολαβημένες, οι σύνθετες και οι δικτυακές μορφές επικοινωνίας. Ο στρατηγικός ρόλος της ανταλλαγής πληροφοριών αποκρυσταλλώνεται στην επιδίωξη του ελέγχου και δια αυτού στην επίτευξη της ισορροπίας.

Εστιάζουμε επίσης στις ομοιότητες και τις διαφορές που εκδηλώνονται ανάμεσα σε ξεχωριστά είδη επικοινωνίας ή μεταξύ διαφορετικών επικοινωνούντων. Για το σκοπό αυτό κατατάσσουμε σε αξιολογική κλίμακα την επικοινωνία [α] μεταξύ ανθρώπων [β] την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπου και ηλεκτρο-μηχανικών συστημάτων και [γ] την επικοινωνία μεταξύ τεχνητών συστημάτων και δη των Η/Υ. Η κατάταξη αυτή αποκρυσταλλώνει την ειδοποιό διαφορά της ικανότητας σύστασης κωδίκων μεταξύ των επικοινωνούντων, στοιχείο που μας οδηγεί στην αποσαφήνιση των εννοιών του κώδικα και της κωδικοποίησης - αποκωδικοποίησης.

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗΚαϊτατζή - Γουίτλοκ Σοφία,.(2003), 'Η επικράτεια των Πληροφροριών', Αθήνα, Κριτική

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑBell, Daniel, (1973/1999), 'The Coming of Post-Industrial Society: a Venture in Social

Forecasting, New York, Harmondsworth, PenguinBrzezinski, Zbigniew, (1970), 'Between Two Ages:America's Role in the Technetronic

Era' New York, Viking Press, Innis, A. Harold, (1950), 'Empire and Communications', Oxford, Clarendon Press Johnson-Laird, P.N. (1988), "The Computer and the Mind: an introduction to cognitive

science" , Fontana Paperpacks, LondonKaitatzi-Whitlock, Sophia, (2000b), 'A Redundant Information Society for the EU?'

Telematics & Informatics, Vol. 17, 2000, Oxford, Elsevier Science-Pergamon Lax, Stephen, (1997), 'Beyond the Horizon: communications technologies, past, present

and future', University of Luton Press, LutonLevinson, Paul, (1997), 'The Soft Edge', London & Νες Υορκ, Routledge, Richardson, George, (1991), 'Feedback Thought in Social Science and Systems Theory,

University of Pennsylvania Press, PhiladelphiaShannon Claude & Warren Weaver, (1949), 'The Mathematical Theory of

Communication', Urbana University of Illinois Press.

23

Shannon, Claude, (1948), 'The Mathematical Theory of Communication' Bell System Technical Journal 27: 379-423, 623-656, Massachusetts Institute of Technology, MIT, Massachusetts

Sloane Andy, (1996), 'Multimedia communication', London, MacGraw Hill Stiglitz, Joseph, (1999), 'Knowledge as a Global Public Good', 308-325 στο Kaul Inge, et

al. (1999), 'Global Public Goods. International Cooperation in the 21st century', NY, Oxford Univeristy Press

Wiener, Norbert, (1948/1999), 'Cybernetics: or Control and Communication in the Animal and the Machine', Cambridge Massachusetts, The MIT Press

Wiener, Norbert, (1950/1989), The Human Uses of Human Beings:cybernetics and society', Free Association Books, London

ΥΛΙΚΟ ΠΡΩΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟ 05-03-2008

Η επικράτεια των πληροφοριών συνίσταται

(α) στην έκρηξη και ευρύτατη διάχυση των πληροφοριακών

περιεχομένων και των υποδομών καθώς και στην άκρατη

εμπορευματοποίησή τους.

(β) Στην όντωση της νέας δυναμικής διάστασης της πληροφορίας-

σε-κύκλωμα-δράσης (πληροφορία-εν-δράσει).

(γ) Στην ανάδυση των νέων κλάδων της οικονομίας που παράγουν

και εμπορεύονται τα περιεχόμενα, τα εξαρτήματα και τους

εξοπλισμούς των πληροφοριακών συστημάτων, καθώς και μια

σειρά από καθαρά ερευνητικές, οργανωτικές και συντονιστικές ή

συμβουλευτικές υπηρεσίες, που ήλθαν στο οικονομικό προσκήνιο

την τελευταία εικοσαετία, δημιουργώντας την 'οικονομία των

πληροφοριών'. Το σύνολο των νέων φαινομένων συνθέτει την

παγκόσμια πληροφοριακή αγορά. Η επικράτεια αυτή είναι

24

ιδιότυπη καθώς διαχέεται σε άλλους τομείς και εισδύει παντού:

περιλαμβάνει, ωστόσο, και δικά της αποκλειστικά πεδία, όπως το

διαδίκτυο, ο κυβερνοχώρος και οι πληροφοριακές αγορές που

διανοίχτηκαν στην εικονική πληροφοριό-σφαιρα.

(δ) Τα παράγωγα της πληροφοριακής επικράτειας τείνουν να

υποκαταστήσουν σε μεγάλο βαθμό, και έτσι να

περιθωριοποιήσουν τους ανθρώπους, ιδίως στην αγορά εργασίας.

Τέλος, (ε) η επικράτεια των πληροφοριών εκτείνεται σε όλα τα

μήκη και πλάτη της υφηλίου και εμπερικλείει τον πλανήτη.

Ομογενοποιεί σ' ένα πρώτο επίπεδο διαφορετικούς πολιτισμούς,

συντελεί στην εξαφάνιση γλωσσών και τοπικών ιδιομορφιών

γεννώντας το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης. Παράλληλα

επιχειρεί να κατευθύνει συγκρίσιμες συμπεριφορές σε πλανητικό

επίπεδο και να τις ελέγχει.

Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να απαντήσει σε απορίες αναφορικά με τη

φύση, τη θέση και το ρόλο της πληροφορίας στην επικράτεια και την

εποχή των πληροφοριών. Απορίες και αγωνίες που νομίζουμε ότι

βρίθουν. Πραγματευόμαστε την πορεία που διήνυσε η γνώση τα

τελευταία εκατό χρόνια για να καταλήξει στην όντωση των νέων

πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων. Είναι μια θαυμαστή

πορεία θεωρητικών επιστημονικών αναζητήσεων που γέννησαν

συγκλονιστικές ευρετικές και πρακτικές εξελίξεις οι οποίες άλλαξαν

νοοτροπίες και τρόπους λειτουργίας καθώς και οικονομικο-πολιτικούς

25

συσχετισμούς. Εν ολίγοις, άλλαξαν το προϋπάρχον status quo. Τα νέα

πληροφοριακά και επικοινωνιακά συστήματα άνοιξαν, με πολλές

έννοιες, τους ασκούς του Αιόλου για την ανθρωπότητα πυροδοτώντας

μείζονες και εν πολλοίς ανεξέλεγκτες αναδιαρθρώσεις.

26