Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912- 1913)

ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ:

1. Να αναφέρω τα αίτια, την αφορμή, τα βασικά γεγονότα και την έκβαση των Βαλκανικών πολέμων (1912 -1913)

2. Να σχολιάζω τη συμβολή των Κυπρίων στους Βαλκανικούς πολέμους ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ: 1. Α΄ και Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος: αίτια, αφορμή, στρατιωτικές συμμαχίες, αποτέλεσμα (Συνθήκη του Λονδίνου, Συνθήκη του Βουκουρεστίου), αξιοποίηση χάρτη. 2. Εθνικοί έρανοι, εθελοντισμός

Αίτια

Οι Νεότουρκοι: μετά την επικράτησή τους - επιδιώκουν εκτουρκισμό του κράτους

τους -ξεκίνησαν διώξεις εις βάρος των αλλοεθνών πληθυσμών

Βαλκανικοί λαοί: Αναζωπυρώνονται τα εθνικά τους αισθήματα (Έλληνες,

Βούλγαροι, Σέρβοι) και επιδιώκουν:

α) να προστατεύσουν τους ομοεθνείς τους από τους Νεότουρκους και

β) να ενσωματώσουν στο κράτος τους εδάφη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στα

οποία κατοικούσαν ομοεθνείς τους.

Οι Δυνάμεις: αναμιγνύονται στην Ανατολική Μεσόγειο - υπάρχει ανταγωνισμός

μεταξύ τους

Η Γερμανία είχε διεισδύσει οικονομικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήδη από τα

τέλη του 19ου αιώνα

Η Ιταλία επιτίθεται τον Σεπτέμβριο του 1911 στη Λιβύη (οθωμανική κτήση) και

καταλαμβάνει τα Δωδεκάνησα (Μάιος του 1912)

Η Αυστροουγγαρία που είχε αναλάβει από το 1878 τη διοίκηση της Βοσνίας –

Ερζεγοβίνης προχώρησε σε πλήρη προσάρτηση της περιοχής.

Όλα αυτά: α) έπλητταν συμφέροντα άλλων δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία)

β) αποκάλυπταν τις αδυναμίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

Α΄ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Η αφορμή: Οι Βαλκάνιοι σύμμαχοι ζήτησαν

από τον Σουλτάνο να σέβεται τα δικαιώματα των χριστιανικών εθνοτήτων που ζούσαν στην Τουρκία και να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις προς όφελός τους. Ο Σουλτάνος φάνηκε απρόθυμος να συζητήσει τέτοιου είδους ζητήματα.

Αντίπαλοι στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο είναι: Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία,

Μαυροβούνιο εναντίον Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Οι συμμαχίες

Στην αρχή ο Βενιζέλος ακολούθησε ήπια τακτική

απέναντι στις προκλήσεις των Νεότουρκων επειδή

εκτιμούσε ότι η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη για πόλεμο.

Το 1911, βλέποντας ότι ο πόλεμος πλησιάζει,

υιοθέτησε την πολιτική της Βαλκανικής συνεννόησης

Την άνοιξη του 1912 υπογράφονται συνθήκες

συμμαχίας ανάμεσα στη Σερβία, τη Βουλγαρία, την

Ελλάδα και το Μαυροβούνιο.

Παρατηρήστε το χάρτη και αναφέρετε τις κινήσεις:

Ελληνικός στρατός: με αρχιστράτηγο τον διάδοχο

Κωνσταντίνο προελαύνει στη Μακεδονία

καταλαμβάνει πολλές περιοχές

Σέρβικα στρατεύματα: καταλαμβάνουν τα Σκόπια,

το Μοναστήρι, φτάνουν ως το Δυρράχιο

Αλβανίας

Βουλγαρικά στρατεύματα: φτάνουν μέχρι την

Κωνσταντινούπολη, καταλαμβάνουν τη Δ.

Θράκη, την Α. Μακεδονία και κατευθύνονταν

προς τη Θεσσαλονίκη.

Το κλίμα ευφορίας ήρθε να ταράξει η δολοφονία του Βασιλιά Γεώργιου Α΄ στη

Θεσσαλονίκη (18/3/1913) / (5/3 παλιό ημερολόγιο)

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ:

Ο Βενιζέλος διέταξε τον διάδοχο Κωνσταντίνο να κινηθεί ταχύτατα προς τη Θεσσαλονίκη ώστε να μην καταληφθεί η πόλη από Βουλγαρικά στρατεύματα. Πράγματι παρά τις αντιρρήσεις του

Κωνσταντίνου ο ελληνικός στρατός μπαίνει στη Θεσσαλονίκη 26 Οκτωβρίου 1912 . Λίγες

μέρες αργότερα έφτασε και ο Βασιλιάς Γεώργιος

Έπειτα από επίπονη πολιορκία καταλήφθηκαν τα Ιωάννινα (22/2/1913) έλεγχος της

Ηπείρου

Ο ελληνικός στόλος με επικεφαλής τον ναύαρχο Π. Κουντουριώτη ανάγκασε τον τουρκικό

στόλο να εγκλωβιστεί στα Στενά και έθεσε υπό τον έλεγχό του τα νησιά του Βορείου

Αιγαίου Θάσος, Σαμοθράκη, Λέσβος, Χίος, Λήμνος, Τένεδος, Ίμβρος, Σάμος, Ικαρία).

_____________________________ _________________________________________________________________________________

Ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος τερματίστηκε τυπικά με τη Συνθήκη Λονδίνου (17 Μαΐου 1913)

σύμφωνα με την οποία:

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία εγκαταλείπει όλες τις ευρωπαϊκές-βαλκανικές

κτήσεις της

Το μέλλον των νησιών του ΒΑ Αιγαίου, της χερσονήσου του Αγίου Όρους και το

καθεστώς της Αλβανίας θα καθορίζονταν από τις Δυνάμεις

Τα Δωδεκάνησα παραμένουν υπό ιταλική κατοχή και διοίκηση

29 Ιουλίου 1913: Η Αλβανία αναγνωρίζεται ανεξάρτητο κράτος.

Β΄ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (Ιούνιος – Ιούλιος 1913)

Οι Αντίπαλοι στον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο: Ελλάδα και Σερβία εναντίον

Βουλγαρίας

Αιτία: Οι πολλές εκκρεμότητες - που άφησε η

Συνθήκη του Λονδίνου- ανάμεσα στους

συμμάχους του Α΄ Βαλκανικού πολέμου κυρίως

όσον αφορά τη Μακεδονία (τα εδάφη της

ελέγχονταν από τον ελληνικό στρατό, αλλά

μέρος τους διεκδικούσαν τόσο η Βουλγαρία όσο

και η Σερβία).

Κινήσεις: Η Ελλάδα και Σερβία βλέποντας ότι η Βουλγαρία πρόβαλλε υπερβολικές απαιτήσεις, υπογράφουν αμυντική συνθήκη εναντίον της Βουλγαρίας. Γεγονότα: Βουλγαρικός στρατός επιτίθεται ταυτόχρονα σε Ελλάδα και Σερβία (μέσα Ιουνίου 1913).

Στρατιωτικές εξελίξεις

α) ο ελληνικός στρατός κατέλαβε ολόκληρη

την Α. Μακεδονία και τη Δ. Θράκη,

φθάνοντας ως την Αλεξανδρούπολη

β) ο σερβικός στρατός κατέλαβε τη Δ.

Μακεδονία

γ) Ρουμάνοι εισέβαλαν στη Βουλγαρία

φθάνοντας 30 χμ. από τη Σόφια

δ) Οι Τούρκοι ανακατέλαβαν την

Αδριανούπολη στην Ανατολική Θράκη.

Ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος τελειώνει με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου 1913)

Η Ελλάδα εξασφάλισε το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, τη νότια Ήπειρο,

σημαντικά νησιά στο ΒΑ Αιγαίο (Θάσος, Σαμοθράκη, Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος,

Ικαρία) και την Κρήτη

Η Βουλγαρία πήρε το μεγαλύτερο μέρος της Δ. Θράκης

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ανέκτησε την Α. Θράκη

Τα Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό ιταλικό έλεγχο

4 Δεκεμβρίου 1913 (Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας): η Β. Ήπειρος, ελληνόφωνη περιοχή,

παραχωρήθηκε στην Αλβανία.

_______________________________________________________________________________

Συνέπειες:

Σε δέκα μήνες η Ελλάδα διπλασίασε τα εδάφη της και τον πληθυσμό της

Δημιουργήθηκαν θετικές προοπτικές καθώς προστέθηκαν πόλεις που ήταν ακμαία οικονομικά κέντρα (Θεσ/νίκη, Ιωάννινα, Καβάλα, Μυτιλήνη, Χίος, Ηράκλειο της Κρήτης)

Δημιουργήθηκε πρόβλημα αφομοίωσης των Νέων Χωρών: οι μουσουλμάνοι και οι Σλάβοι, που κατείχαν γαίες, καθώς και οι Εβραίοι, που ασχολούνταν με το εμπόριο, αρχικά αντιμετώπισαν με καχυποψία το ελληνικό κράτος

Στον πολιτικό τομέα συνεχίστηκαν και στις Νέες Χώρες οι μεταρρυθμίσεις που είχαν ξεκινήσει πριν το 1912 - Αναγνωρίστηκαν τα εργατικά σωματεία - Θεσπίστηκαν μέτρα για την ασφάλιση των εργαζομένων και την καθιέρωση της

οκτάωρης εργασίας

- Ιδρύθηκαν αγροτικοί συνεταιρισμοί.

Στην εξωτερική πολιτική παραμένουν ανοιχτά σημαντικά εθνικά ζητήματα:

α) Άρνηση του Σουλτάνου να αναγνωρίσει την

ελληνική κυριαρχία στα νησιά του ΒΑ Αιγαίου

β) Ιταλική κατοχή των Δωδεκανήσων

γ) Πυκνοί ελληνικοί πληθυσμοί στη Β.

Ήπειρο, στη Θράκη και στη Μ. Ασία.

Η συμβολή των Κυπρίων στους Βαλκανικούς πολέμους

1.Εν πρώτοις, η είδηση της κήρυξης του πολέμου έγινε δεκτή στη Μεγαλόνησο μέσα σε κλίμα «ιερού

ενθουσιασμού». Στις ενορίες των πόλεων και των χωριών αναπέμφθηκαν δεήσεις «υπέρ ευοδώσεως του

διεξαγόμενου ιερού ημών αγώνος». […] Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα της εθνικής εγρήγορσης ανέκυψε το

κίνημα του εθελοντισμού προς τη Μητέρα Πατρίδα.

Έτσι, οι Κύπριοι εθελοντές των Βαλκανικών Πολέμων κυμάνθηκαν, με βάση μετριοπαθείς υπολογισμούς, περίπου

σε 1.800, ενώ σε σχετικούς καταλόγους ξεχωρίζουν –ανά επάγγελμα- οι αγρότες, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου

Αθηνών, οι κληρικοί (κυρίως μοναχοί ή δόκιμοι της Μονής Κύκκου) και οι εκπαιδευτικοί. Στατιστικά, εντός των

εθελοντών επικρατούν οι καταγόμενοι εκ της επαρχίας Λεμεσού και οι έχοντες ηλικία 18 – 22 ετών. Από τους

πολλούς «επώνυμους» εθελοντές αξίζει να μνημονευθούν ο μητροπολίτης Κιτίου Μελέτιος Μεταξάκης, ο

βουλευτής Λάρνακας – Αμμοχώστου Ευάγγελος Χατζηιωάννου, ο δήμαρχος Λεμεσού Χριστόδουλος Σώζος, ο

αρχιμανδρίτης Μακάριος Μυριανθεύς, οι κορυφαίοι πολιτευτές και βουλευτές της Λεμεσού Ευγένιος Ζήνων,

Ιωάννης Κυριακίδης και Νικόλαος Λανίτης, οι μετέπειτα διαπρεπείς φιλόλογοι – ερευνητές Γιάγκος Τορναρίτης και

Χρήστος Παντελίδης και ο ποιητής Γλαύκος Αλιθέρσης (τότε 16χρονος μαθητής).

Ερώτηση:

Κατά μια άποψη το αποτέλεσμα των Βαλκανικών πολέμων ήταν η μεγαλύτερη πολεμική επιτυχία της Ελλάδας από την ίδρυσή της έως τότε. Ποια είναι η γνώμη σας; Να την τεκμηριώσετε.

Το αποτέλεσμα των Βαλκανικών πολέμων ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία του ελληνικού

κράτους από την ίδρυσή του. Σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός έτους:

Διπλασίασε τα εδάφη του και τον πληθυσμό του

Βελτιώθηκε κατά πολύ η οικονομία του αφού οι πόλεις που ενσωματώθηκαν σε αυτό

ήταν ακμαία οικονομικά κέντρα (Θεσσαλονίκη, Γιάννενα, Ηράκλειο, Μυτιλήνη,

Καβάλα, Χίος). Αναπτύχθηκε το εμπόριο

Τα εδάφη που κατακτήθηκαν ήταν πλούσια, επομένως θα συνέβαλαν στην ανάπτυξη

της γεωργίας - στη γεωργική παραγωγή προστέθηκαν και νέα προϊόντα (καπνός,

λάδι κλπ)

Διαμορφώνονται θετικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της βιομηχανίας – μεγα-

λύτερη η εσωτερική αγορά, περισσότερα εργατικά χέρια. Τίθενται οι βάσεις για την

ενίσχυση του ρόλου των αστικών στρωμάτων (έμποροι, ελεύθεροι επαγγελματίες,

βιοτέχνες, βιομήχανοι, επιχειρηματίες) και την ανάπτυξη της οικονομίας

Τονώθηκε το ηθικό των κατοίκων με τις νίκες, επήλθε – έστω και για λίγο

διάστημα- εθνική συνοχή και συμφιλίωση

Η χώρα βγήκε μετά από αυτήν την πολεμική αναμέτρηση μεγαλύτερη και

ισχυρότερη και με ευνοϊκές προϋποθέσεις για την μελλοντική της ανάπτυξη.

Ποια ήταν η τύχη του Χριστόδουλου Σώζου;

2. Την ίδια εποχή εκδηλώθηκε ξανά η αμέριστη η κυπριακή συμπαράσταση προς την Ελλάδα με τη μορφή εράνων

υπέρ των «εθνικών αναγκών». Το ποσό που στάλθηκε από την Κύπρο στην Αθήνα έφτανε τις 16.000 λίρες

(400.000 δραχμές), περίπου το 5% της οικονομικής βοήθειας που δέχτηκε η ελληνική κυβέρνηση, ένα τεράστιο

ποσό για τις οικονομικές δυνατότητες των νησιωτών. Οι Κύπριοι χωρικοί πρόσφεραν στους εράνους εργόχειρα,

χρυσαφικά, γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Βρέθηκαν στοιχεία ότι έγιναν έρανοι στο 63% των κυπριακών

χωριών με πληθυσμό πάνω από 100 κατοίκους. Το ποσοστό αυτό έφτανε το 78% στις επαρχίες Λεμεσού και

Λάρνακας και το 84% στη φτωχότερη και πιο απομακρυσμένη επαρχία της Πάφου.

Πέτρος Παπαπολυβίου, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου

3. Το φιλότιμο και το αίσθημα της ντροπής παρουσιάζονται ως κύριο κίνητρο και στην επιστολή του 18χρονου

Πέτρου Χατζηαργυρού, από την Πάφο, φοιτητή στην Αθήνα, ο οποίος σκοτώθηκε στην Αετορράχη Ηπείρου. Το

γράμμα (13-10-1912) το έστειλε στον αδελφό του, ζητώντας του να το κρατήσει κρυφό από τους γονείς του, για να

μη λυπηθούν. .. «Δεν πιστεύω να εκπλαγήτε εάν σας γράψω ότι κατετάχθην εις τον στρατόν ως εθελοντής. Δεν

ηδυνάμην αγαπητέ αδελφέ, να πράξω αλλέως διότι ήτο αίσχος δι' εμέ να κάθημαι εντός των καφενείων Αθηνών

καθ' ην στιγμήν ολόκληρος η αγαπητή πατρίς μας Ελλάς κινητοποιείται κατά του εχθρού της πίστεως και της

πατρίδος, και καθ' ην στιγμήν οι Κύπριοι κατετάσσοντο εις τον στρατόν... ». Από κάποιο προαίσθημα ίσως ή από

απλό ρεαλισμό ο Π. Χατζηαργυρού τελειώνει το γράμμα του εξηγώντας στον αδελφό του πως θα βρει τα πράγματά

του στην Αθήνα για να τα πάει στην Κύπρο, αν «εν πάση περιπτώσει συμβή τι».

http://www.istoria.gr/mar04/content04.htm

Επιστολή του Χριστόδουλου Σώζου προς τη γυναίκα του

4. Έχοντας ήδη φύγει από το σπίτι του με σκοπό το μακρινό και τολμηρό ταξίδι, ο Σώζος έγραψε στη γυναίκα του

εξηγώντας της την απόφασή του: ... Όταν θα λάβης την παρούσαν μου, θα είμαι μακράν σου και μακράν του υιού

μου διά την υπηρεσίαν της πατρίδος. Ημείς έχομεν καθήκοντα τα οποία ουδεμία δύναμις, ουδέν φίλτρον πρέπει

να εμποδίση από του να ενασκώνται. Αν είμεθα ηγέται των υποδούλων λαών, οφείλομεν διά του παραδείγματός

μας και της θυσίας μας να τους παιδαγωγώμεν, όπως και εκείνοι γίνωσιν άνθρωποι συναισθανώμενοι τα

καθήκοντά των. Μη κλαίε και μη στενοχωρού, διότι εκείνος που πηγαίνει εις την υπηρεσίαν της πατρίδος του δεν

πρέπει να πηγαίνη με τέτοιας σκέψεις, ότι αφήνει πίσω του την δυστυχίαν.

Η σύζυγος ενός Σώζου δεν πρέπει να συμπεριφερθή εις τοιαύτην περίπτωσιν ως η σύζυγος ενός κοινού ανθρώπου.

Έπειτα οφείλεις να έχης αυτό υπ' όψιν σου, ότι αν έμενα στην Λεμεσόν ατιμασμένος στην συνείδησίν μου, δεν θα

έζων ούτε εγώ αλλ' ούτε συ ευτυχής,[…] Ενώ τώρα φεύγω με λύπην που σας αφήνω, αλλά και με την ελπίδα, ότι

θα επανέλθω να σας εύρω.

Το ποτήριον που σας ποτίζω είναι λίγο πικρόν, αλλά φαντάσου πόσον γλυκύ θα είναι εκείνο που θα πιούμεν όταν

θα επανέλθω.

Ποια ήταν η τύχη του Χριστόδουλου Σώζου;

Πώς «σχετίζεται» η θυσία του με το σχολείο μας;

ΕΡΓΑΣΙΕΣ:

Αφού μελετήσετε τις πιο πάνω πηγές να απαντήσεις μια από τις πιο κάτω

ερωτήσεις:

α) Με ποιους τρόπους οι υπόδουλοι –την εποχή εκείνη – Κύπριοι γίνονται ελευθερωτές των αλύτρωτων Ελλήνων αδελφών τους;

Ηθική συμπαράσταση – ενθουσιασμός, δεήσεις και προσευχές για

την επιτυχία του απελευθερωτικού (για τους υπόδουλους

ομογενείς) αγώνα

Υλική συμπαράσταση. Έρανοι για τη συλλογή χρημάτων και την

υλική ενίσχυση του αγώνα των Ελλήνων. Στάλθηκε το -τεράστιο

για την εποχή- ποσό των 16.000 λιρών. Η προσφορά δε

περιορίζεται μόνο στα χρήματα. Άνθρωποι που δεν τους

περισσεύουν τα χρήματα δίνουν χρυσαφικά, εργόχειρα, γεωργικά

και κτηνοτροφικά προϊόντα. Ενδεικτικό είναι ότι μεγαλύτερο

ποσοστό ανταπόκρισης 84% καταγράφεται στην επαρχία Πάφου που

ήταν και η φτωχότερη.

Πολλοί Κύπριοι επώνυμοι και ανώνυμοι σπεύδουν εθελοντικά να

πολεμήσουν στο πλευρό των Ελλήνων σε μια εποχή που η

μετάβαση και μόνο στην Ελλάδα ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Ο

αριθμός τους υπολογίζεται σε 1800. Πολλοί θυσιάστηκαν στο πεδίο

της μάχης

β) Ποια είναι η σύνθεση του πληθυσμού των εθελοντών (επαγγέλματα, ηλικίες,

καταγωγή – ονόματα επωνύμων κλπ) και ποια τα κίνητρα και τα συναισθήματά

τους;

Επαγγέλματα: αγρότες, φοιτητές, εκπαιδευτικοί, κληρικοί (κυρίως

μοναχοί ή δόκιμοι της Μονής Κύκκου).

Ηλικίες: επικρατεί η ηλικία 18 – 22 ετών. Σίγουρα υπάρχουν και

μεγαλύτερες ηλικίες.

Καταγωγή: επικρατούν οι καταγόμενοι από την επαρχία Λεμεσού.

Εθελοντές πήγαν από όλες τις επαρχίες.

Επώνυμοι:

- ο μητροπολίτης Κιτίου Μελέτιος Μεταξάκης,

-ο βουλευτής Λάρνακας – Αμμοχώστου Ευάγγελος Χατζηιωάννου,

-ο δήμαρχος Λεμεσού Χριστόδουλος Σώζος,

-ο αρχιμανδρίτης Μακάριος Μυριανθεύς,

- οι κορυφαίοι πολιτευτές και βουλευτές της Λεμεσού Ευγένιος Ζήνων,

Ιωάννης Κυριακίδης και Νικόλαος Λανίτης,

-οι μετέπειτα διαπρεπείς φιλόλογοι – ερευνητές Γιάγκος Τορναρίτης και

Χρήστος Παντελίδης

-και ο ποιητής Γλαύκος Αλιθέρσης (ήταν 16 χρονών).

Συναισθήματα, κίνητρα:

Μέσα από τις επιστολές των Εθελοντών Πέτρου Χατζηαργυρού και

Χριστόδουλου Σώζου φαίνονται οι σκέψεις τους, ο λόγος που αποφάσισαν

να πάνε να πολεμήσουν. Έχουν ενθουσιασμό. Κίνητρό τους είναι η αγάπη

προς την πατρίδα και η αίσθηση του καθήκοντος όπως υπαγορεύεται από

τη συνείδησή τους. Αποτελεί για αυτούς μια εσωτερική ανάγκη, νιώθουν

προσωπική την ευθύνη.

Ο Πέτρου Χατζηαργυρού θα ένιωθε λέει ντροπή αν δεν πήγαινε και

έμενε στην Αθήνα να συχνάζει στο καφενείο, ενώ άλλοι θα βρίσκονταν στο

μέτωπο πολεμώντας τον εχθρό της πατρίδας και της θρησκείας. Το

φιλότιμό του, του υπαγορεύει ότι έχει καθήκον να συμμετάσχει στον

αγώνα. Το εγχείρημά του το κρατά κρυφό από τους γονείς του.

Ο Χριστόδουλος Σώζος ως δημόσιο πρόσωπο που είναι θεωρεί ότι έχει

υποχρέωση να δώσει το σωστό παράδειγμα και σε άλλους να μιμηθούν

την πράξη του και να κάνουν αυτό που ο ίδιος το θεωρεί καθήκον.

Απευθυνόμενος στη γυναίκα του της λέει ότι αν δεν πήγαινε θα ένιωθε

ατιμασμένος, και δεν θα ήταν ευτυχής – άρα θα ένιωθε δυστυχισμένος.

Γνωρίζει ότι η πράξη του θα τη στενοχωρήσει, ωστόσο βάζει την πατρίδα

πάνω και από την οικογένειά του.

ή

2.Να υποθέσετε ότι είστε ένας δημοσιογράφος που καλύπτει τους Βαλκανικούς πολέμους. Να γράψετε ένα άρθρο για την εφημερίδα σας όπου θα εξαίρετε την πολύτιμη βοήθεια των Κυπρίων αδελφών.