Τα χιλια φθινοπωρα Του Γιακομπ νΤε ΖουΤ

Σύγχρονη ξένη πέζογραφία

ΔιεύθυνσηΆρης μαραγκόπουλος

επίβλεψη: Άρτεμις λόημετάφραση: μαρία ΞυλούρηΔιόρθωση: Όλγα παπακώστα

εξώφυλλο: μοΤιΒο α.ε.

Τίτλος πρωτοτύπου: The Thousand Autumns of Jacob De Zoet

© David Mitchell 2010© 2014 εκδόσεις Τόπος

για την ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμοISBN: 978-960-499-120-4

William Smellie, A sett of anatomical tables, with explanations, and an abridgment, of the practice of midwifery, λονδίνο 1754: σ. 14. Jenny Mitchell: Σχέδιο της ντετζίμα: σ. 27, βεντάλια: σ. 284, φύλλο σημειωματάριου: σ. 361. William Cheselden, Osteographia, or The anatomy of the bones, λονδίνο 1733: σ. 173. Robert Hooke, Micrographia: or, Some physiological descriptions of minute bodies made by magnifying glasses: with observations and enquiries thereupon by R. Hooke, λονδίνο 1665: σ. 245. Stanley Mitchell, Shrine of Mount Shiranui: σ. 315.

Η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρίς καμία διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας

απαγορευτικής των προσβολών της. κατά το ν. 2387/20 (όπως έχει τροποποιηθεί με το ν.

2121/93 και ισχύει σήμερα) και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί

με το ν. 100/1975), απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αποθήκευση σε κάποιο σύστημα

διάσωσης και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο ή μορφή,

τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς τη γραπτή

άδεια του εκδότη.

εκδόσεις Τόποςπλαπούτα 2 και καλλιδρομίου 11473, αθήναΤηλ.: 210 8222835-856 Fax: 210 8222684

www.toposbooks.gr

ντέιβιντ μίτσελ

Τα χίλία φθίνοπωρα Τού γίακομπ νΤέ ζούΤ

Mυθιστόρημα

μετάφραση

μαρία Ξυλούρη

ΕΚ∆ΟΣΕΙΣT O Π Ο Σ

Για την Κ., την Χ. & τον Ν. με αγάπη

7

Σημείωμα του συγγραφέα

Το ιστορικό λιμάνι της Μπατάβια στο νησί της Ιάβας υπήρξε το αρ-χηγείο της Ολλανδικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών (Vereenigde Oost-Indische Compagnie ή VOC εν συντομία στα ολλανδικά, στην κυριολεξία: «Ενωμένη Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών») και το ση-μείο επιβίβασης και επιστροφής για τα πλοία της VOC στη ρότα του Ναγκασάκι. Κατά την ιαπωνική κατοχή του Ινδονησιακού αρχιπε-λάγους στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Μπατάβια μετονομά-στηκε σε Τζακάρτα.

Στο μυθιστόρημα, οι ιαπωνικές ημερομηνίες αποδίδονται σύμ-φωνα με το σεληνιακό ημερολόγιο. Το σεληνιακό ημερολόγιο είναι από τρεις έως επτά εβδομάδες «πίσω» από το γρηγοριανό ημερολό-γιο, αναλόγως τη χρονιά. Έτσι, «η πρώτη μέρα του πρώτου μήνα» δεν αντιστοιχεί στην 1η Ιανουαρίου, αλλά σε μια ημερομηνία που ποικίλλει, από τα τέλη Ιανουαρίου έως τα μέσα Φεβρουαρίου. Τα έτη αναφέρονται με την ονομασία τους κατά το ιαπωνικό σύστημα των εποχών.

Τα ιαπωνικά ονόματα αποδίδονται με πρώτο το οικογενειακό όνομα.

ιστορικά γεγονότα, ονόματα, τοπωνύμια κ.ά. εξηγούνται στις σχετικές σημειώσεις της μεταφράστριας, καθώς και στο εκτενές γλωσσάρι ναυτι-κών όρων (σ. 563).

Μεροσ Α

Η νύφη που για χάρη της χορεύουμε

Ενδέκατος χρόνος της εποχής Κανσέι1

ò1799

11

Ι

Στο σπίτι της παλλακίδας Καβασέμι, πάνω απ’ το Ναγκασάκι

d

Ένατη νύχτα του πέμπτου μήνα

«Δεσποινίς καβασέμι;» Η ορίτο γονατίζει πάνω σ’ ένα ταλαιπω-ρημένο και λιγδιασμένο φουτόν. «με ακούτε;»

Στο ρυζοχώραφο πέρα από τον κήπο, ξεσπά μια κακόφωνη χορωδία βατράχων.

Η ορίτο σκουπίζει μ’ ένα βρεγμένο πανί το λουσμένο στον ιδρώτα πρόσωπο της παλλακίδας.

«μετά βίας καταφέρνει να μιλήσει», λέει η υπηρέτρια που κρα-τά τη λάμπα, «εδώ και πολλές ώρες…»

«Δεσποινίς καβασέμι, με λένε αϊμπαγκάβα. είμαι μαία. θέλω να βοηθήσω».

Τα μάτια της καβασέμι ανοίγουν πεταρίζοντας. κατορθώνει να βγάλει έναν μικρό αναστεναγμό. Τα μάτια της κλείνουν.

Είναι τόσο εξαντλημένη, σκέφτεται η ορίτο, που ούτε να φοβηθεί πως θα πεθάνει μπορεί.

ο δρ μαένο ψιθυρίζει πίσω από τη λεπτή κουρτίνα. «θα ήθελα να εξετάσω την προβολή του παιδιού ο ίδιος, αλλά…» ο γηραιός λόγιος διαλέγει τις λέξεις του με προσοχή. «αλλά απαγορεύεται, απ’ ό,τι φαίνεται».

«οι διαταγές μου είναι σαφείς», δηλώνει ο αρχιθαλαμηπόλος. «κανείς άντρας δεν μπορεί να την ακουμπήσει».

Η ορίτο σηκώνει το ματωμένο σεντόνι και βρίσκει, όπως την είχαν προειδοποιήσει, το άτονο χέρι του εμβρύου να εξέχει απ’ τον κόλπο της καβασέμι ως τον ώμο.

«Έχετε ξαναδεί τέτοια προβολή;» ρωτά ο δρ μαένο.«ναι. Σε μια γκραβούρα, στο ολλανδικό κείμενο που μετέφρα-

ζε ο πατέρας».

12

ντέιβιντ μίτσελ: Τα χίλια φθινόπωρα του Γιάκομπ ντε Ζουτ

«αυτό προσευχόμουν ν’ ακούσω! οι Παρατηρήσεις του ουί-λιαμ Σμέλι2;»

«ναι. ο δρ Σμέλι αυτό το ονομάζει», η ορίτο το λέει στα ολλαν-δικά, «“πρόπτωση χειρός”».

Η ορίτο πιάνει τον πασαλειμμένο με βλέννα καρπό του εμβρύ-ου για να πάρει σφυγμό.

ο μαένο τώρα τη ρωτάει στα ολλανδικά, «ποιες είναι οι από-ψεις σας;»

Δεν υπάρχει σφυγμός. «Το μωρό είναι νεκρό», απαντάει η ορίτο, στην ίδια γλώσσα, «και η μητέρα θα πεθάνει σύντομα, αν δεν βγάλουμε το παιδί». Βάζει τ’ ακροδάχτυλά της στην τεντωμένη κοιλιά της καβασέμι και εξετάζει το εξόγκωμα γύρω από τον ανε-στραμμένο αφαλό. «Ήταν αγόρι». Γονατίζει ανάμεσα στα ανοιχτά πόδια της καβασέμι, παρατηρώντας τη στενή λεκάνη, και μυρίζει τα πρησμένα χείλη του αιδοίου: ξεχωρίζει τη βυνώδη μυρωδιά του πηγμένου αίματος και των κοπράνων, αλλά όχι τη δυσωδία εμβρύου σε αποσύνθεση. «πέθανε πριν μία ή δύο ώρες».

Η ορίτο ρωτά την υπηρέτρια, «πότε έσπασαν τα νερά;»Η υπηρέτρια είναι ακόμα βουβή από την έκπληξη στο άκου-

σμα μιας ξένης γλώσσας.«χθες το πρωί, την Ώρα του Δράκου3» λέει με πέτρινη φωνή η

οικονόμος. «ο τοκετός της κυρίας μας ξεκίνησε λίγο μετά».«και πότε κλότσησε το μωρό τελευταία φορά;»«πρέπει να ήταν σήμερα, κατά το μεσημέρι».«Δρα μαένο, θα συμφωνούσατε ότι το βρέφος είναι» –χρησι-

μοποιεί τον ολλανδικό όρο– «στην “εγκάρσια ισχιακή θέση”;»«Ίσως», απαντά ο γιατρός στη γλώσσα-κώδικά τους, «αλλά χω-

ρίς εξέταση…»«Το μωρό έχει αργήσει είκοσι μέρες, ίσως και παραπάνω. θα

έπρεπε να έχει γυρίσει».«Το μωρό ξεκουράζεται», καθησυχάζει η υπηρέτρια την κυρά

της. «Έτσι δεν είναι, δρα μαένο;»«αυτό που λέτε» –ο τίμιος γιατρός διστάζει– «μπορεί και να

είναι αλήθεια».«ο πατέρας μου μου είπε», λέει η ορίτο, «ότι τη γέννα την επέ-

βλεπε ο δρ ουραγκάμι».«Ώστε την επέβλεπε», γρυλίζει ο μαένο, «αλλά από την άνεση

του ιατρείου του. Όταν το μωρό σταμάτησε να κλοτσάει, ο ουρα-γκάμι δια πίστωσε ότι, για γεωμαντικούς λόγους κατανοητούς σε

13

μέρο Σ α : Η νύφη που για χάρη της χορεύουμε

ανθρώπους της δικής του ιδιοφυΐας, το πνεύμα του παιδιού δι-στάζει να γεννηθεί. Η γέννα, οπότε, εξαρτάται από τη δύναμη της θέλησης της μητέρας». Ο αγύρτης, δεν χρειάζεται να προσθέσει ο μαένο, δεν τολμά να κηλιδώσει την υπόληψή του επιβλέποντας τη θνη­σιγένεια του παιδιού ενός τόσο σπουδαίου άντρα. «Τότε ο αρχιθαλα-μηπόλος Τομίνε έπεισε τον κυβερνήτη να με καλέσει. Όταν είδα το χέρι, θυμήθηκα τον γιατρό σας από τη Σκοτία, και ζήτησα τη βοήθειά σας».

«Η εμπιστοσύνη σας μας τιμά βαθιά, εμένα και τον πατέρα μου», λέει η ορίτο.

…κι ανάθεμα τον Ουραγκάμι, σκέφτεται, για τη μοιραία του απρο­θυμία να ρίξει τα μούτρα του.

απότομα, οι βάτραχοι σταματούν να κοάζουν και, σαν να πέ-φτει μια αυλαία θορύβου, ακούγεται πια ο ήχος του ναγκασάκι, καθώς γιορτάζει την ασφαλή άφιξη του ολλανδικού πλοίου.

«αν το παιδί είναι νεκρό», λέει ο μαένο στα ολλανδικά, «πρέ-πει να το βγάλουμε τώρα».

«Συμφωνώ». Η ορίτο ζητά από την οικονόμο ζεστό νερό και λωρίδες λινού, και ξεκαπακώνει ένα μπουκάλι άλατα λέιντεν κά-τω από τη μύτη της παλλακίδας για να της δώσει μερικά λεπτά διαύγειας. «Δεσποινίς καβασέμι, θα ξεγεννήσουμε το παιδί σας μέσα στα επόμενα λεπτά. πρώτα, μπορώ να σας ψηλαφίσω;»

Η παλλακίδα συνταράζεται από μια ακόμα σύσπαση, και δεν καταφέρνει να απαντήσει.

καθώς το μαρτύριό της καταλαγιάζει, έρχεται ζεστό νερό σε δύο κατσαρόλες. «πρέπει να δεχτούμε», αποτείνεται στην ορίτο ο δρ μαένο στα ολλανδικά, «ότι το μωρό είναι νεκρό. μετά να ακρω-τηριάσουμε το μπράτσο για να αφαιρέσουμε το σώμα».

«πρώτα, θέλω να βάλω το χέρι μου, να δω αν το σώμα είναι σε κυρτή ή κοίλη θέση».

«αν μπορείτε να το ανακαλύψετε χωρίς να κόψετε το χέρι» –ο μαένο εννοεί «ακρωτηριάσετε»– «κάντε το».

Η ορίτο λιπαίνει το δεξί της χέρι με κραμβέλαιο και απευθύ-νεται στην υπηρέτρια: «Δίπλωσε μια λωρίδα λινό πανί ώστε να γίνει σφιχτή ζώνη… ναι, έτσι. να είσαι έτοιμη να τη σφηνώσεις ανάμεσα στα δόντια της κυρίας σου· διαφορετικά μπορεί να δα-γκώσει τη γλώσσα της. να αφήσεις χώρο στις άκρες, για να μπο-ρεί να αναπνεύσει. Δρα μαένο, αρχίζει η επισκόπησή μου».

14

ντέιβιντ μίτσελ: Τα χίλια φθινόπωρα του Γιάκομπ ντε Ζουτ

«είστε τα μάτια μου και τα αυτιά μου, δεσποινίς αϊμπαγκάβα», λέει ο γιατρός.

Η ορίτο βάζει τα δάχτυλά της ανάμεσα στους δικέφαλους του εμβρύου και στα σκισμένα αιδοιακά χείλη της μητέρας του μέχρι να χωθεί ο μισός καρπός της μέσα στον κόλπο της καβασέμι. Η παλλακίδα τρέμει και βογκάει. «Συγγνώμη» λέει η ορίτο, «συγ-γνώμη…» Τα δάχτυλά της γλιστρούν ανάμεσα σε ζεστές μεμβρά-νες και δέρμα και μύες ακόμα μουσκεμένους από το αμνιακό υγρό και η μαία σκέφτεται μια γκραβούρα από εκείνο το φωτισμένο και βαρβαρικό βασίλειο, την ευρώπη…

αν η εγκάρσια θέση είναι κυρτή, ανακαλεί η ορίτο, όπου η σπον-δυλική στήλη του εμβρύου κυρτώνει προς τα πίσω τόσο πολύ ώστε το κεφάλι να βρίσκεται ανάμεσα στις κνήμες του σαν κινέζος ακρο-βάτης, πρέπει να ακρωτηριάσει το χέρι του εμβρύου, να διαμελίσει το πτώμα του με οδοντωτή λαβίδα και να το βγάλει, το ένα φρικιαστι-κό κομμάτι μετά το άλλο. ο δρ Σμέλι προειδοποιεί πως αν απομείνει οτιδήποτε στη μήτρα θα κακοφορμίσει και μπορεί να σκοτώσει τη μητέρα. αν η εγκάρσια θέση είναι κοίλη, ωστόσο, έχει διαβάσει η ορίτο, όπου τα γόνατα του εμβρύου είναι ακουμπισμένα στο στήθος, μπορεί να κόψει το χέρι, να γυρίσει το έμβρυο, να βάλει άγκιστρα στις κόγχες των ματιών και να βγάλει το σώμα ολόκληρο, με το κε-

15

μέρο Σ α : Η νύφη που για χάρη της χορεύουμε

φάλι. ο δείκτης της μαίας εντοπίζει τα εξογκώματα της σπονδυλικής στήλης του παιδιού, διατρέχει το στομάχι του μεταξύ του χαμηλότε-ρου πλευρού και του οστού της λεκάνης και συναντά ένα μικροσκο-πικό αυτί· ένα ρουθούνι· ένα στόμα· τον ομφάλιο λώρο· κι ένα πέος στο μέγεθος γαρίδας. «Η ισχιακή προβολή είναι κοίλη», ανακοινώ-νει στον δρα μαένο, «αλλά ο λώρος είναι γύρω απ’ τον λαιμό».

«πιστεύετε ότι ο λώρος μπορεί να λυθεί;» ο μαένο ξεχνά να μιλήσει στα ολλανδικά.

«πρέπει να το προσπαθήσω. Βάλε το πανί», λέει στην υπηρέ-τρια η ορίτο, «τώρα, παρακαλώ».

Mόλις o πάνινος κόμπος ασφαλίζεται γερά ανάμεσα στα δόντια της καβασέμι, η ορίτο βάζει το χέρι της βαθύτερα, αγκιστρώνει με τον αντίχειρά της τον λώρο του εμβρύου, περνάει τέσσερα δά-χτυλα κάτω απ’ το σαγόνι του βρέφους, σπρώχνει προς τα πίσω το κεφάλι του και τραβάει τον λώρο πάνω από το πρόσωπο, το μέτωπο και την κορυφή του κεφαλιού του. Η καβασέμι ουρλιάζει, ζεστά ούρα κυλάνε στον πήχη της ορίτο, μα η διαδικασία πετυ-χαίνει με την πρώτη: η θηλιά έχει λυθεί. αποσύρει το χέρι της και ανακοινώνει, «ο λώρος έχει ελευθερωθεί. μήπως ο γιατρός έχει» –δεν υπάρχει ιαπωνική λέξη– «τον εμβρυουλκό του;»

«Τον έφερα μαζί», ο μαένο χτυπά ελαφρά το ιατρικό κουτί του, «μήπως και χρειαστεί».

«θα μπορούσαμε να προσπαθήσουμε να ξεγεννήσουμε το παιδί», –γυρνάει στα ολλανδικά– «χωρίς να ακρωτηριάσουμε το χέρι. Όσο λιγότερο αίμα τόσο το καλύτερο. αλλά χρειάζομαι τη βοήθειά σας».

ο δρ μαένο απευθύνεται στον αρχιθαλαμηπόλο: «Για να βο-ηθήσω να σώσουμε τη ζωή της δεσποινίδας καβασέμι, πρέπει να παραβώ τις διαταγές του κυβερνήτη και να περάσω μέσα στην κουρτίνα μαζί με τη μαία».

ο αρχιθαλαμηπόλος Τομίνε βρίσκεται μπροστά σ’ ένα επικίν-δυνο δίλημμα.

«μπορείτε να ρίξετε σε εμένα την ευθύνη», λέει ο μαένο, «για την ανυπακοή στον κυβερνήτη».

«Η επιλογή είναι δική μου», αποφασίζει ο αρχιθαλαμηπόλος. «κάντε αυτό που πρέπει, γιατρέ».

ο σβέλτος γέρος γλιστράει κάτω από τη μουσελίνα, κρατώ-ντας την κυρτή λαβίδα του.

Όταν η υπηρέτρια βλέπει το άγνωστο μαραφέτι, φωνάζει θορυβημένη.

16

ντέιβιντ μίτσελ: Τα χίλια φθινόπωρα του Γιάκομπ ντε Ζουτ

«“εμβρυουλκός”» αποκρίνεται ο γιατρός, χωρίς περαιτέρω εξήγηση.

Η οικονόμος σηκώνει τη μουσελίνα για να δει. «Όχι, αυτό δεν μου αρέσει καθόλου! οι ξένοι μπορεί να κομματιάζουν, να πετσο-κόβουν και να το λένε “ιατρική” αλλά είναι αδιανόητο να–»

«Συμβουλεύω εγώ την οικονόμο», γρυλίζει ο μαένο, «από πού να πάρει ψάρια;»

«ο εμβρυουλκός», εξηγεί η ορίτο, «δεν κόβει – γυρίζει και σπρώ-χνει, ακριβώς όπως τα δάχτυλα της μαίας, αλλά με δυνατότερη λα-βή…» χρησιμοποιεί ξανά τα άλατα λέιντεν. «Δεσποινίς καβασέμι, θα χρησιμοποιήσω αυτό το εργαλείο» –σηκώνει τον εμβρυουλκό– «για να ξεγεννήσω το μωρό σας. μη φοβάστε, και μη φέρετε αντίσταση. Στην ευρώπη συνηθίζεται η χρήση του – ακόμα και σε πριγκίπισσες και βασίλισσες. θα τραβήξουμε το μωρό σας, μαλακά και σταθερά».

«κάντε το…» Η φωνή της καβασέμι είναι ένα πνιγμένο τραύ-λισμα. «κάντε το…»

«Σας ευχαριστώ, και όταν ζητήσω από τη δεσποινίδα καβασέ-μι να σπρώξει…»

«θα σπρώξω…» είναι τόσο κουρασμένη που σχεδόν δεν τη νοιάζει. «θα σπρώξω…»

«πόσες φορές», προβάλλει ο Τομίνε από την κουρτίνα, «έχετε χρησιμοποιήσει αυτό το εργαλείο;»

Η ορίτο προσέχει για πρώτη φορά τη σπασμένη μύτη του αρ-χιθαλαμηπόλου: είναι μια παραμόρφωση τόσο σοβαρή όσο και το δικό της έγκαυμα. «Συχνά, και καμιά ασθενής δεν υπέφερε». μόνο ο μαένο και η μαθήτριά του ξέρουν ότι αυτές οι «ασθενείς» ήταν κούφια πεπόνια και τα μωρά τους λαδωμένα νεροκολόκυ-θα. Για τελευταία φορά, αν όλα πάνε καλά, βάζει το χέρι της στη μήτρα της καβασέμι. Τα δάχτυλά της βρίσκουν τον λαιμό του εμ-βρύου, γυρίζουν το κεφάλι του προς τον τράχηλο, γλιστράνε, κα-ταφέρνουν να πιαστούν καλύτερα και στρέφουν το άχαρο πτώμα για τρίτη φορά. «Τώρα, γιατρέ, παρακαλώ».

ο μαένο περνάει τον εμβρυουλκό γύρω από το εξέχον χέρι μέχρι το υπομόχλιο.

οι γύρω παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα· μια ξερή κραυγή βγαίνει βίαια από την καβασέμι.

Η ορίτο νιώθει τους καμπύλους βραχίονες του εμβρυουλκού στην παλάμη της· τους κινεί γύρω από το μαλακό κρανίο του εμ-βρύου. «κλείστε τον».

17

μέρο Σ α : Η νύφη που για χάρη της χορεύουμε

μαλακά αλλά σταθερά ο γιατρός κλείνει τον εμβρυουλκό.Η ορίτο παίρνει τα χερούλια του εμβρυουλκού στο αριστερό

της χέρι: η αντίσταση είναι σπογγώδης αλλά σταθερή, σαν πηχτή κονιάκου4. Το δεξί της χέρι, ακόμα μέσα στη μήτρα, πιάνει το κρα-νίο του εμβρύου.

Τα οστεώδη δάχτυλα του δρα μαένο τυλίγουν τον καρπό της ορίτο.

«Τι περιμένετε;» ρωτά η οικονόμος.«Την επόμενη συστολή», λέει ο γιατρός, «από στιγμή σε–»Η αναπνοή της καβασέμι αρχίζει να βαραίνει από καινούργιο

πόνο.«Ένα και δύο», μετράει η ορίτο, και – «σπρώξτε, καβασέμι-σαν5!»«Σπρώξτε, κυρία!» παροτρύνουν η καμαριέρα και η οικονόμος.ο δρ μαένο τραβάει τον εμβρυουλκό· με το δεξί της χέρι, η

ορίτο σπρώχνει το κεφάλι του εμβρύου προς τον γεννητικό πόρο. λέει στην υπηρέτρια να πιάσει το χέρι του μωρού και να σπρώ-ξει. Η ορίτο νιώθει την αντίσταση να μεγαλώνει καθώς το κεφάλι φτάνει στο άνοιγμα. «Ένα και δύο… τώρα!» με γερό ζούληγμα στη βάλανο της κλειτορίδας βγαίνουν τα μπερδεμένα μαλλάκια ενός μικροσκοπικού πτώματος.

«να τος», λέει ασθμαίνοντας η καμαριέρα, ανάμεσα στις ζωώ-δεις στριγκλιές της καβασέμι.

να το κρανίο του μωρού· να το πρόσωπό του, μάρμαρο από τη βλέννα…

…να και το υπόλοιπο γλιστερό, γλοιώδες, άψυχο σώμα του.«ω, μα – ω», λέει η καμαριέρα. «ω. ω. Ω…»οι οξείς λυγμοί της καβασέμι γίνονται βογκητά, και σβήνουν.Ξέρει. Η ορίτο αφήνει τον εμβρυουλκό, σηκώνει το άψυχο

μωρό από τους αστραγάλους και το μπατσίζει. Δεν ελπίζει να πε-τύχει κάποιο θαύμα: το κάνει επειδή είναι πειθαρχημένη και εκ-παιδευμένη. μετά από δέκα δυνατά χαστούκια σταματά. Δεν έχει σφυγμό. Δεν νιώθει αναπνοή στο μάγουλό της από τα χείλη και τα ρουθούνια του. Δεν υπάρχει λόγος να ανακοινώσει το προ-φανές. κρατώντας τον λώρο κοντά στον αφαλό, κόβει το σφιχτό νήμα με το μαχαίρι της, πλένει το άψυχο αγόρι σε μια χάλκινη λεκάνη με νερό και το βάζει στην κούνια. Μια κούνια για φέρετρο, σκέφτεται, και μια φασκιά για σάβανο.

ο αρχιθαλαμηπόλος Tομίνε δίνει οδηγίες σε έναν υπηρέτη έξω. «ενημερώστε την αυτού εντιμότητα ότι ο γιος του γεννήθη-

18

ντέιβιντ μίτσελ: Τα χίλια φθινόπωρα του Γιάκομπ ντε Ζουτ

κε νεκρός. ο δρ μαένο και η μαία του έκαναν το κατά δύναμιν, αλλά ήταν ανήμποροι να αλλάξουν τις επιταγές της μοίρας».

Η ορίτο τώρα φοβάται τον επιλόχειο πυρετό. ο πλακούντας πρέπει να αφαιρεθεί, το περίνεο πρέπει να επαλειφθεί με γιακου­μόσο6, και η αιμορραγία από μια σχισμή στον πρωκτό να σταμα-τήσει.

ο δρ μαένο βγαίνει από την κουρτίνα για να κάνει χώρο για τη μαία.

μπαίνει μια νυχτοπεταλούδα μεγάλη σαν πουλί, και πέφτει πάνω στο πρόσωπο της ορίτο.

καθώς κουνάει τα χέρια της για να τη διώξει, ρίχνει τον εμ-βρυουλκό απ’ το χάλκινο κατσαρόλι που ακουμπούσε.

ο εμβρυουλκός πέφτει με θόρυβο πάνω σ’ ένα καπάκι· ο δυ-νατός κρότος τρομάζει ένα πλασματάκι που κάπως έχει καταφέρει να γλιστρήσει μέσα στο δωμάτιο· σκούζει και κλαψουρίζει.

Κουτάβι; αναρωτιέται η ορίτο, αμήχανη. Ή γατί;Το μυστηριώδες ζώο κλαίει ξανά, πολύ κοντά: κάτω απ’ το

φουτόν;«Διώξε αυτό το πράγμα!» λέει η οικονόμος στην καμαριέρα.

«Διώξ’ το!»Το πλάσμα κλαψουρίζει και πάλι, και η ορίτο συνειδητοποιεί

ότι το κλάμα έρχεται απ’ την κούνια.Αποκλείεται, σκέφτεται η μαία, αρνούμενη να ελπίσει. Αποκλείε­

ται…πετάει πέρα το λινό σεντόνι τη στιγμή ακριβώς που ανοίγει το

στόμα του μωρού.μια εισπνοή· δυο· τρεις· το ρυτιδιασμένο του πρόσωπο ζαρώ-

νει……και ο τρεμάμενος νεογέννητος ροδαλός δεσπότης αφήνει το

ουρλιαχτό του στη Ζωή.