Παρουσίαση των µεθόδων καταγραφής της...

Παρουσίαση των µεθόδων Παρουσίαση των µεθόδων

καταγραφής της διαιτητικής καταγραφής της διαιτητικής

πρόσληψηςπρόσληψης

1

πρόσληψηςπρόσληψης((∆ιάλεξη 2)∆ιάλεξη 2)

Πού πότε και γιατί γίνεται µέτρηση Πού πότε και γιατί γίνεται µέτρηση

της διατης διαιτητικιτητικής πρόσλής πρόσληψης ?ηψης ?

� Στο άτοµο

– ∆ιόρθωση πιθανής ανεπάρκειας ή υπερπρόσληψης

θρεπτικών συστατικών

� Στον πληθυσµό (επιδηµιολογικές µελέτες)� Στον πληθυσµό (επιδηµιολογικές µελέτες)

– Αξιολόγηση της επάρκειας τροφής και πρόσληψης

θρεπτικών συστατικών

– ∆ιαµόρφωση και αξιολόγηση της κυβερνητικής

πολιτικής σε θέµατα υγείας και γεωργίας

– Εµπορικοί λόγοι

� «Ένα από τα δυσκολότερα σηµεία στην

επιστήµη της διατροφής είναι η µέτρηση της

συνήθους ή της πραγµατικής πρόσληψης

τροφίµων και θρεπτικών συστατικών στο τροφίµων και θρεπτικών συστατικών στο

άτοµο ή στην οµάδα»

(National Research Council, 1989)

Μέθοδοι ∆ιατροφικής ΑξιολόγησηςΜέθοδοι ∆ιατροφικής Αξιολόγησης

HH Budget

Survey

HH Food

Dietary

History

Chemical

analysis of

dietary duplicate

HH Food

Intake SurveyFFQ

24 hour recall

Estimated

food record Weighed food

record

HH

Budget

Survey

HH Food

Intake

Survey

Dietary

History

FFQ 24- h

recallRecord

estimated

weights of

foods as

served

Record

precise

weight of

raw food ingredients

Chemical

analysis

of dietary

duplicate

Retrospective

estimates

Current estimates

Record

weight of

foods as

served

plus

recipe

book

+ Precision

-Systematic error

-Compliance

-Representability

-Expediency

+ Cost

Το θετικό σύµβολο ‘+’ δείχνει µια αυξανόµενη τιµή του χαρακτηριστικού από τα αριστερά στα δεξιά

µεταξύ των µεθόδων, ενώ το αρνητικό σύµβολο ‘-’ δείχνει το αντίθετο.


Ποσοτικοί Μέθοδοι

Ανάκληση 24ώρου Ηµερολόγιο

Καταγραφής

Τροφίµων


Ποσοτικοί Μέθοδοι

Ανάκληση 24ώρουΗµερολόγιο

Καταγραφής

Τροφίµων


Ποιοτικοί

Μέθοδοι

Ερωτηµατολόγιο

Συχνότητας

Τροφίµων

Είδη µεθόδων καταγραφής της διαιτητικής Είδη µεθόδων καταγραφής της διαιτητικής

πρόσληψηςπρόσληψης

Ποσοτικές µέθοδοι Ποιοτικές µέθοδοι

Ανάκληση 24 ώρου Ηµερολόγιο

καταγραφής

τροφίµων

Ερωτηµατολόγιο

συχνότητας

κατανάλωσης

τροφίµων

∆ιαιτολογικό ιστορικό

(Gibson, 1990)

Ποσοτικές µέθοδοι εκτίµησης κατανάλωσης τροφίµωνΠοσοτικές µέθοδοι εκτίµησης κατανάλωσης τροφίµων::

(Ανάκληση 24ώρου & Ηµερολόγιο καταγραφής)(Ανάκληση 24ώρου & Ηµερολόγιο καταγραφής)

� Εκτιµούν την ποσότητα του κάθε

καταναλισκόµενου τροφίµου (για µια ηµέρα)

� Μπορούν να δώσουν πληροφορίες για θρεπτικά

στοιχείαστοιχεία

� Αύξηση των ηµερών καταγραφής → πιο πλήρη

εικόνα

– σηµαντικά όταν αναζητούνται συσχετισµοί µε

βιολογικούς δείκτες (π.χ. Αιµατολογικοί,

σωµατοµετρικοί)

Ποιοτικές µέθοδοι εκτίµησης κατανάλωσης τροφίµων:Ποιοτικές µέθοδοι εκτίµησης κατανάλωσης τροφίµων:

((FFQ FFQ & ∆ιαιτολογικό ιστορικό)& ∆ιαιτολογικό ιστορικό)

� Εκτίµηση της συνήθους κατανάλωσης τροφίµων

ή οµάδων τροφίµων

� Με κάποιες τροποποιήσεις µπορούν να δώσουν � Με κάποιες τροποποιήσεις µπορούν να δώσουν

πληροφορίες για θρεπτικά στοιχεία (π.χ.

ηµιποσοτικό FFQ)

Ανάκληση 24ώρουΑνάκληση 24ώρου

Περιγραφή:

� Μέθοδος καθορισµού της πρόσληψης τροφής κατά τη διάρκεια

της προηγούµενης ηµέρας.

Προηγούµενη µέρα Προηγούµενο βράδυ Σηµερινή µέραΠροηγούµενη µέρα Προηγούµενο βράδυ Σηµερινή µέρα

�Απαιτείται εξεταστής

�Η συνέντευξη διεξάγεται σε 4 στάδια.

Φόρµα ανάκλησης 24ώρουΦόρµα ανάκλησης 24ώρου

Βασικές πληροφορίες (1-4) Προαιρετικές

πληροφορίες (5)

Ώρα

(1)

Είδος τροφής (2α)

τρόπος µαγειρέµατος

(2β)

Εµπορική

ονοµασία

(3)

Ποσότητα

(4)

Τόπος Παράλληλες

δραστηριό-

τητες

Συνδαιτη-

µόνες

Ανάκληση 24 ώρου:Ανάκληση 24 ώρου: ΠΠρώτο στάδιορώτο στάδιο (2α στήλη)(2α στήλη)


πληροφορίες (5)Ώρα

(1)



(2β)

Εµπορική

ονοµασία

(3)

Ποσότητα

(4)


δραστηριό-

τητες

Συνδαιτη-

µόνες

� Καταγράφονται τρόφιµα και τα ποτά που

καταναλώθηκαν την προηγούµενη ηµέρα.

� Χρησιµοποιούνται «ουδέτερες» ερωτήσεις

Ανάκληση 24ώρου: ∆Ανάκληση 24ώρου: ∆εύτερο στάδιοεύτερο στάδιο ((1, 2β , 3 & 5 στήλη)1, 2β , 3 & 5 στήλη)


πληροφορίες (5)Ώρα (1) Είδος τροφής (2α)

τρόπος

µαγειρέµατος (2β)

Εµπορική

ονοµασία

(3)

Ποσότητα

(4)


δραστηριό-

τητες

Συνδαιτη-

µόνες

� Περιγράφονται τα καταναλισκόµενα τρόφιµα και

ποτά µε περισσότερες λεπτοµέρειες

– Ζητούνται οι συνταγές όταν χρειάζεται

� Καταγράφεται ο χρόνος (ώρα) κατανάλωσης

Ανάκληση 24ώρου: ΤΑνάκληση 24ώρου: Τρίτο στάδιορίτο στάδιο (4 στήλη)(4 στήλη)


πληροφορίες (5)Ώρα

(1)



(2β)

Εµπορική

ονοµασία

(3)

Ποσότητα

(4)


δραστηριό-

τητες

Συνδαιτη-

µόνες

� Εκτιµάται η ποσότητα των προσλαµβανοµένων

τροφίµων και ποτών (µονάδες όγκου ή βάρους)

� Χρησιµοποιούνται:

– Προπλάσµατα

– Βαθµολογηµένα µοντέλα

– Ποτήρια (π.χ. πλαστικά, κούπες)

– Κουτάλια

– Χάρακας

Ανάκληση 24ώρου: ΤΑνάκληση 24ώρου: Τέταρτο στάδιοέταρτο στάδιο

� Ανασκόπηση αυτών που ειπώθηκαν

� Συµπληρωµατικές ερωτήσεις

Λαµβάνετε κάποιο

συµπλήρωµα

διατροφής;διατροφής;Καταναλώσατε

κάποιο τρόφιµο

κατά τη διάρκεια

της νύχτας;

Ανάκληση 24ώρου: ΤΑνάκληση 24ώρου: Τελικόελικόςς έλεγχοέλεγχοςς

� Ελέγχεται αν κάποια από τις οµάδες

τροφίµων έχει τυχόν παραληφθεί.

� Ελέγχεται αν η συγκεκριµένη µέρα

είναι µια τυπική, κανονική ηµέρα

Ανάκληση 24ώρου: Ανάκληση 24ώρου:

Πλεονεκτήµατα & Μειονεκτήµατα Πλεονεκτήµατα & Μειονεκτήµατα

Πλεονεκτήµατα Μειονεκτήµατα

• Εύκολη.

• Γρήγορη (15-20 λεπτά).

• Χαµηλό κόστος.

• Ανεξάρτητη µόρφωσης

εξεταζοµένου.

• Απαιτείται εξεταστής

(σχετικά υψηλό κόστος)

• Μια ανάκληση � µη

αντιπροσωπευτικές

πληροφορίες για συνήθηεξεταζοµένου.

• ∆εν επηρεάζει συνήθη δίαιτα.

• Χρήσιµη σε κλινικό

περιβάλλον.

• Επαναλαµβανόµενες

ανακλήσεις είναι πιο

αντιπροσωπευτικές από µία

ανάκληση.

πληροφορίες για συνήθη

πρόσληψη εξεταζοµένου.

• Εξαρτάται από τη µνήµη

του ερωτώµενου.

• Υπερκαταγραφή και

υποκαταγραφή

Επαναλαµβανόµενες Επαναλαµβανόµενες ανακλήσεις 24ώρουανακλήσεις 24ώρου

� Για το άτοµο ή την οµάδα

– Επαναλήψεις στην διάρκεια του έτους

– Ο αριθµός των επαναλήψεων εξαρτάται από: την

απαιτούµενη ακρίβεια, το θρεπτικό στοιχείο που εξετάζεται,

τον πληθυσµότον πληθυσµό

– H U.S. Committee on Food Consumption Patterns προτείνει

4 ανακλήσεις (24ώρου) µέσα στο ίδιο έτος.

Ανάκληση 24ώρου: Ενδεδειγµένη χρήσηΑνάκληση 24ώρου: Ενδεδειγµένη χρήση

Άτοµο Οµάδα

•Ποσοτικά δεδοµένα.

•Μπορεί να δώσει και ποιοτικές πληροφορίες

• Επαναλαµβανόµενες

ανακλήσεις � αξιολόγηση

• 1 ανάκληση/άτοµο και

επαναλαµβανόµενες σεανακλήσεις � αξιολόγηση

συνήθους πρόσληψης

ατόµου.

επαναλαµβανόµενες σε

ένα υποσύνολο �

αξιολόγηση συνήθους

πρόσληψης πληθυσµού.

� Τηλεφωνική ανάκληση

24ώρου

Ανάκληση 24ώρου: Νέες εξελίξειςΑνάκληση 24ώρου: Νέες εξελίξεις

� Αυτοµατοποιηµένη

ανάκληση 24ώρου

Ανάκληση 24ώρου: ΕφαρµογέςΑνάκληση 24ώρου: Εφαρµογές

1) Μελέτη NHANES

Άνδρες Γυναίκες

Υδατάνθρακες

Λίπη

Πρωτεΐνες

Ενέργεια Ενέργεια

Xational Center for Health Statistics, 1994

Ηλικία σε έτη Ηλικία σε έτη

1 ανάκληση 24ώρου από τον εξεταστή

Βοηθήµατα που χρησιµοποιήθηκαν για τον Βοηθήµατα που χρησιµοποιήθηκαν για τον

προσδιορισµό της ποσότητας στη µελέτη προσδιορισµό της ποσότητας στη µελέτη

NHANESNHANES

� 2) Μελέτη ΕΠΙΚ

Ανάκληση 24ώρου: ΕφαρµογέςΑνάκληση 24ώρου: Εφαρµογές

1 ανάκληση 24ώρου από τον εξεταστή

Ηµερολόγιο Καταγραφής 3Ηµερολόγιο Καταγραφής 3--7 ηµερών7 ηµερών

(ζυγισµένο & µη)(ζυγισµένο & µη)

� Λεπτοµερής καταγραφή όλων των τροφίµων/ποτών σε

µία δεδοµένη χρονική περίοδο (συνήθως 3 - 7 ηµέρες)

� Τουλάχιστον 2 καθηµερινές και 1 Σαββατοκύριακο

� Χρησιµοποιούνται οικιακά µέσα (π.χ. κούπες, κουτάλια,Χρησιµοποιούνται οικιακά µέσα (π.χ. κούπες, κουτάλια,

χάρακας) ή ζυγαριά τροφίµων

� Ακριβέστερη µέθοδος: ζύγιση

Ζύγιση τροφίµωνΖύγιση τροφίµων

Ηµερολόγιο καταγραφής τροφίµων (3Ηµερολόγιο καταγραφής τροφίµων (3--7 ηµερών)7 ηµερών)

Βασικές πληροφορίες Προαιρετικές

πληροφορίεςΏρα Είδος τροφής


Εµπορική

ονοµασία

Ποσότητα Τόπος Παράλληλες

δραστηριό-

Συνδαιτη-

µόνες

Ηµέρα: Ηµ/νία

τρόπος µαγειρέµατοςτητες

Σύγκριση απλού και ζυγισµένου ηµερολογίου Σύγκριση απλού και ζυγισµένου ηµερολογίου

καταγραφής τροφίµωνκαταγραφής τροφίµων

Απλό (χωρίς ζύγιση) Ζυγισµένο

Εκτίµηση ποσότητας

Εγκυρότητα

Εφαρµογή

Απαιτούµενη προσπάθεια από τον εξεταζόµενο

Κόστος




Οικιακά Μέτρα Ζύγιση

Εγκυρότητα

Εφαρµογή


Κόστος





Χαµηλότερη εγκυρότητα Υψηλότερη εγκυρότητα

(gold method)(gold method)

Εφαρµογή


Κόστος







Οµάδες ατόµων (ευκολία) Συνήθως για αξιολόγηση

ενός ατόµου


Κόστος









Λιγότερη προσπάθεια

(µεγαλύτερη διάθεση

συνεργασίας)

Περισσότερη προσπάθεια

(πιθανές αλλαγές στις

διατροφικές συνήθειες)

Κόστος









Λιγότερη προσπάθεια

(µεγαλύτερη διάθεση

συνεργασίας)

Περισσότερη προσπάθεια

(πιθανές αλλαγές στις

διατροφικές συνήθειες)

Χαµηλό Υψηλό


• ∆εν εξαρτάται από τη µνήµη.

• Υψηλή εγκυρότητα (gold

standard).

• ∆εδοµένα για την πραγµατική

πρόσληψη (3-4 ηµέρες).

• Χρονοβόρα µέθοδος.

• Επηρεάζει τις διαιτητικές

συνήθειες.

• Στοιχειώδης µόρφωση

• Για πάνω από 3-4

Ηµερολόγιο καταγραφής 3Ηµερολόγιο καταγραφής 3--7 ηµερών: 7 ηµερών:

Πλεονεκτήµατα & ΜειονεκτήµαταΠλεονεκτήµατα & Μειονεκτήµατα

πρόσληψη (3-4 ηµέρες).

----------------------------------------

• Συνειδητοποίηση πρόσληψης.

• Για πάνω από 3-4

ηµέρες� χαµηλή

ανταπόκριση.

• Υπερκαταγραφή και

υποκαταγραφή.

Ηµερολόγιο καταγραφής 3Ηµερολόγιο καταγραφής 3--7 ηµερών: 7 ηµερών:

Ενδεικνυόµενη χρήσηΕνδεικνυόµενη χρήση


•Πραγµατική πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων.

•Συνήθης πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων από 3-4

αντιπροσωπευτικές ηµέρες.

•Ποιοτικές πληροφορίες για τη διαιτητική πρόσληψη.•Ποιοτικές πληροφορίες για τη διαιτητική πρόσληψη.

•Αλληλεπιδράσεις φαρµάκων διατροφής (κλινικό περιβάλλον)

Χρήση για τον έλεγχο της

σχετικής εγκυρότητας άλλων

µεθόδων.

Ηµερολόγιο καταγραφής τροφίµων: Ηµερολόγιο καταγραφής τροφίµων: Νέες εξελίξειςΝέες εξελίξεις

� Φωτογράφηση τροφίµων

� Βιντεοσκόπηση

� Χρήση Bar-Codes

� Χρήση ειδικών συσκευών

(µαγνητόφωνα –ζυγαριές)

Ηµερολόγιο καταγραφής τροφίµων: ΕφαρµογέςΗµερολόγιο καταγραφής τροφίµων: Εφαρµογές

Συνολική ηµερήσια πρόσληψη ενέργειας και θρεπτικών

συστατικών σε δείγµα Γάλλων φοιτητών ανδρών και

γυναικών.

(Bellisle et al., 1999)

Ερωτηµατολόγια Συχνότητας Κατανάλωσης Ερωτηµατολόγια Συχνότητας Κατανάλωσης

Τροφίµων Τροφίµων (FFQ)(FFQ)

� Περιγραφή: Α) στήλη τροφίµων

Β) Κατηγορίες συχνότητας κατανάλωσης

Β

Α

Ερωτηµατολόγια Συχνότητας Κατανάλωσης Ερωτηµατολόγια Συχνότητας Κατανάλωσης

Τροφίµων Τροφίµων (FFQ)(FFQ)

� Περιγραφή: Α) στήλη τροφίµων

Β) Κατηγορίες συχνότητας κατανάλωσης

•Οµάδες

τροφίµων 5-10 κατηγορίες (↑ακρίβειας µε↑κατηγοριών) Βτροφίµων

•Τρόφιµα

•Τρόφιµα µε

περιοδική

κατανάλωση

Α

Μη ποσοτικό Μη ποσοτικό FFQFFQ

Ηµιποσοτικό Ηµιποσοτικό FFQFFQ (Α µορφή)(Α µορφή)

(Willett et al., 1985)

Ηµιποσοτικό Ηµιποσοτικό FFQ (BFFQ (B µορφή)µορφή)

Block et al., 1986

� Θρεπτικά συστατικά που βρίσκονται σε µεγάλη

περιεκτικότητα σε λίγα τρόφιµα (π.χ. ασβέστιο,

σίδηρος).

� Αξιολόγηση πρόσληψης πρόσθετων τροφίµων,

FFQFFQ ειδικά διαµορφωµένα για ορισµένες ειδικά διαµορφωµένα για ορισµένες

ουσίες και θρεπτικά συστατικά.ουσίες και θρεπτικά συστατικά.

� Αξιολόγηση πρόσληψης πρόσθετων τροφίµων,

τεχνητών γλυκαντικών υλών, καφεΐνης κλπ.

Συστάσεις για το σχεδιασµό και τη Συστάσεις για το σχεδιασµό και τη

χρησιµοποίηση των χρησιµοποίηση των FFQFFQ

� Χρησιµοποίηση υπάρχοντος FFQ:

– Έλεγχος του πληθυσµού που έχει χρησιµοποιηθεί.

� ∆ηµιουργία ή τροποποίηση FFQ:

– Οµαδοποίηση ορισµένων τροφίµων

– «Πληρότητα» της λίστας ανάλογα µε το σκοπό

�Πιλοτική χορήγηση

�Προσδιορισµός ποσότητας µε βοηθήµατα

�Χρήση κλειστών ερωτήσεων

�Προτείνεται η παρουσία εκπαιδευµένου ατόµου

FFQ: FFQ: Πλεονεκτήµατα & ΜειονεκτήµαταΠλεονεκτήµατα & Μειονεκτήµατα


• ∆υνατότητα αυτοσυµπλήρωσης.

• Αναγνώριση από Η/Υ (scan).

• Χαµηλό κόστος για µεγάλα δείγµατα.

• Χαµηλές απαιτήσεις από τον

εξεταζόµενο.

• Αντιπροσωπευτικό της συνήθους

πρόσληψης.

• Μπορεί να µην περιλαµβάνει τα

τρόφιµα ή τις ποσότητες που συνήθως

καταναλώνονται από τους

εξεταζόµενους.

• Μείωση πληροφοριών µε οµαδοποίηση

τροφίµων.

• Ακατάλληλο για ποσοτικά δεδοµένα πρόσληψης.

• ∆ιερεύνηση διαιτητικών συνηθειών

(food patterns).

• ∆ιερεύνηση της σχέσης ασθένειας-

διατροφής.

• Ποσοτικές πληροφορίες για

µεµονωµένα συστατικά (π.χ.

γλυκαντικές ουσίες, σίδηρος)

• Ακατάλληλο για ποσοτικά δεδοµένα

πρόσληψης θρεπτικών συστατικών

(πλην λίγων εξαιρέσεων).

• Υποεκτίµηση ή υπερεκτίµηση

(<500-1000 Kcal ή >5000 Kcal � δε

λαµβάνεται υπόψη).

Ενδεδειγµένη χρήση


• Ποιοτικά δεδοµένα

• Αξιολόγηση της συχνότητας κατανάλωσης ορισµένων τροφίµων

ή οµάδων τροφίµων.

• ∆ιερεύνηση ορισµένων διατροφικών συνηθειών (food patterns).

• ∆ιερεύνηση της σχέσης διατροφής

-ασθένειας.-ασθένειας.

• Ποσοτικές πληροφορίες για

µεµονωµένα συστατικά (π.χ.

γλυκαντικές ουσίες, σίδηρος).

FFQ: FFQ: ΕφαρµογήΕφαρµογή

FFQ: FFQ: ΕφαρµογήΕφαρµογή

1

0,720,78

0,60,64

1

1,111,18

0,940,971

0,830,82

0,62

0,79

0,6

0,8

1

1,2

Σχετικός

Σχέση πρόσληψης δηµητριακών ολικής άλεσης και ισχαιµικού εγκεφαλικού επεισοδίου

0,60,64 0,62

0

0,2

0,4

0,6Σχετικός

Κίνδυνος

∆ηµητριακά

ολικής άλεσης

Επεξεργασµένα

δηµητριακά

Συνολική

πρόσληψη

δηµητριακών

Τεταρτηµόρια πρόσληψης δηµητριακών

(Liu et al., 2000)

Παρουσίαση των µεθόδων καταγραφής της...

Documents

Transcript of Παρουσίαση των µεθόδων καταγραφής της...