ΑΘΗΝΑ ΣΠΑΡΤΗ ΟΙ ... - hellas-nea....
79
ΑΘΗΝΑ- ΣΠΑΡΤΗ ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ NIKOΛAOΣ KAΛTΣAΣ Είναι πολύ δύσκολο να επιχειρηθεί και να πραγματοποιηθεί, σε μια έκθεση σχετικά περιορισμένης έκτασης, η παρουσίαση των δύο σημαντικότερων πόλεων-κρατών του αρχαίου ελληνικού κόσμου, της Αθήνας και της Σπάρτης. Πολύ περισσότερο να περιγραφoύν και να σχολιασθούν διεξοδικά τόσο η ιστορία και τα επιτεύγματά τους, όσο και οι μεταξύ τους σχέσεις και ο ρόλος που αυτές διαδραμάτισαν στα ελληνικά πράγματα σε επίπεδο πολιτικό, κοινωνικό και πνευματικό από την αρχαϊκή περίοδο έως τους ρωμαϊκούς χρόνους. Για όλα αυτά εξάλλου έχει καταναλωθεί πολύ μελάνι και χαρτί από τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους για να γραφούν πλήθος επιστημονικών άρθρων, μελετών και συγγραμμάτων. Βεβαίως, την ιστορία της κλασικής Ελλάδας, η οποία περιστρεφόταν συχνά γύρω από την Αθήνα και τη Σπάρτη, είχαν καταγράψει άλλοτε με περισσότερη κι άλλοτε με λιγότερη ακρίβεια και αντικειμενικότητα ήδη οι σύγχρονοί τους – της εποχής εκείνης – ιστορικοί, όπως ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης και ο Ξενοφών, ενώ την εικόνα της κοινωνίας και της πολιτείας παρουσιάζουν εν πολλοίς τα συγγράμματα των φιλοσόφων, όπως του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Τα αρχαιολογικά δεδομένα από την άλλη πλευρά μαρτυρούν και αναπαριστούν σε πολύ μεγάλο βαθμό το μεγαλείο κυρίως της Αθήνας, αλλά και της Σπάρτης, από την περιοχή της οποίας τα αρχαιολογικά ευρήματα είναι πολύ λίγα σε σχέση με τον πλούτο των αττικών. Η διατήρηση πολλών από τα λαμπρά οικοδομήματα της κλασικής Αθήνας και τα κινητά ευρήματα από ανασκαφές σε όλη την αττική γη, καλύπτουν ικανοποιητικά τις γνώσεις μας για την τέχνη και την ακμή αυτής της πόλης, που αναμφίβολα αποτέλεσε το κέντρο, τουλάχιστον το πνευματικό, ολόκληρου του αρχαίου κόσμου. Για τη Σπάρτη, αντίθετα, οι περιορισμένες σχετικά ανασκαφικές έρευνες στους δημόσιους χώρους της πόλης αφ’ ενός και η απουσία μνημειακών έργων αφ’ ετέρου, δεν βοηθούν ώστε η εικόνα που αποκομίζουμε να είναι ανάλογη της φήμης της, όπως τη γνωρίζουμε από τις πηγές. Και ενώ σε όλα σχεδόν τα αρχαιολογικά μουσεία ο επισκέπτης θα συναντήσει πλήθος αττικών έργων, τα λακωνικά, διάσπαρτα και ολιγάριθμα, δεν παρέχουν μια ολοκληρωμένη ή έστω σχετικά ικανοποιητική εικόνα της καλλιτεχνικής δραστηριότητας της πόλης αυτής. Είμαι πεπεισμένος, ότι για πρώτη φορά σε τούτη την έκθεση συγκεντρώνεται ένας τόσο σημαντικός αριθμός λακωνικών έργων, κάθε είδους, και μάλιστα δίπλα σε αντίστοιχα σύγχρονά τους αττικά, χωρίς να επιχειρεί κανείς με τον τρόπο αυτό να δείξει ότι και οι δύο πόλεις έχουν το ίδιο βάρος όσον αφορά την τέχνη. Η έκθεση καλύπτει χρονολογικά την αρχαϊκή περίοδο και τον 5ο αι. π.Χ., το διάστημα δηλαδή κατά το οποίο η Αθήνα και η Σπάρτη πρωταγωνιστούσαν δυναμικά στα ελληνικά πράγματα. Θεωρήθηκε σκόπιμο να προταχθεί μια μικρή εισαγωγική ενότητα με λίγα ευρήματα από τη γεωμετρική περίοδο και από τις δύο πόλεις, προκειμένου να δοθεί το στίγμα των απαρχών της δημιουργίας της πόλεως-κράτους, του κυριότερου χαρακτηριστικού πολιτικού σχήματος της αρχαίας Ελλάδας. Όπως είναι γνωστό, μετά την πτώση και το μαρασμό των μυκηναϊκών βασιλείων και τη μακρά περίοδο πολιτικών και κοινωνικών ανακατατάξεων, μετακινήσεων πληθυσμών και μετά την εγκατάστασή τους είτε στα πρώην μυκηναϊκά κέντρα είτε σε άλλες περιοχές, τα πράγματα κατασταλάζουν κατά τον 8ο αι. π.Χ., που μπορεί να θεωρηθεί μια από τις εξέχουσες χρονικά στιγμές του ελληνισμού. Την εποχή αυτή αρχίζει να διαμορφώνεται η πόλη-κράτος, καθιερώνεται το ελληνικό αλφάβητο, βασισμένο στο φοινικικό, για τη γραφή της ελληνικής γλώσσας, δημιουργείται το ελληνικό πάνθεο με την καταγραφή των μύθων από τον Ησίοδο, ο Όμηρος συνθέτει τα δύο μεγάλα έπη, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, ενώ το 776 π.Χ. ιδρύονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες ως πανελλήνιοι αγώνες που τελούνταν στο ιερό του =ιός στην Ολυμπία. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η φυσιογνωμία, η ανάπτυξη και η ακμή των δύο πόλεων κατά την αρχαϊκή εποχή, δηλαδή από το τελευταίο τέταρτο του 7ου έως τις αρχές του 5ου αι. π.Χ. Σε αυτή τη μεγάλη ενότητα εκτίθενται κάθε είδους έργα που χρονολογούνται κυρίως στον 6ο αι. π.Χ., γλυπτά, αγγεία, έργα μεταλλοτεχνίας, ελεφαντουργίας, μικροτεχνίας και νομίσματα. Στην Αθήνα, οι νομοθετικές ρυθμίσεις του Σόλωνα, ο οποίος ήταν επώνυμος άρχων το 594/3 π.Χ., σηματοδοτούν την αρχή μιας νέας εποχής για την πόλη της Παλλάδας, ενώ
Transcript of ΑΘΗΝΑ ΣΠΑΡΤΗ ΟΙ ... - hellas-nea....
-
NIKOAO KATA
,
, -
, . o ,
, .
, . , ,
,
, , , ,
.
, ,
.
,
, , , . , ,
,
, .
, , ,
. ,
, , ,
.
5 . .., .
,
-,
. ,
, ,
8 . .., . -,
, ,
, , , , 776 ..
= . ,
, 7 5 .
.. 6 . .., , , , ,
. , ,
594/3 .., ,
. ,
(546-510 ..), .
, , ,
, ,
, , .
, . ,
, (508/7 ..), , .
150
, . 6 4 . .. A
, . ,
.
, , , ,
. , ,
, , , ,
.
, . , ,
, , , , , , .
. ,
, - , , , 1 . ..
.
.
466 .. , ,
, . , . ,
, , .
, .
, ,
, .
2 . .. ,
, , , ,
,
. = , , ,
. , , , .
, , ,
, , , =, , .
,
, (,70)
. .
, ,
, , , . , ,
, Droop . , ,
. ,
.
, , ,
. .
5 . ..
A , . ,
, .
6 . .. ()
. . , , .
= , , ,
,
. ,
, ,
.
490 .., 300 480 ..,
480 .X. 479 ..,
. .
,
, , .
, .
, ,
, , . ,
, ,
. . , , 431 .. ,
, 404 .. .
. =
.
,
. ,
. , ,
, , ,
. -,
,
.
8 5 . .X.
IANNH A. O
:
. , , ,
.. . , ,
-.
(10-8 . ..)
, , 2.850 . .
. , , , ,
.
, , , , . ,
. 7 . .X., ?
,
, ,
. 683/2 .X.,
. , .
B ,
. 640 ..,
, , . ,
,
.
. , . ?,
620 .X.
5 . .., , .
594/3 ..
.
, ,
, . ,
1/6 . ,
,
. . , ( a), . ,
. ,
: ( 500
), ( 300 ), ( 200 ) , , .
,
. B , B , 100
, .
: .
( ), . ,
, . ,
. () , , ?. , ?, ,
546 .X. . (
), 546 528, 510 .X.
, ,
B . ,
, , , .
, ,
. ,
, -
, , , ?, , , , .
. ,
. ,
.
, , .
B, .
508/7 .X.
. .
, , , 30 ( ) . , , . , 4 . .X. 139.
,
, , , .
, .
. , .
, , .
. B 500
B 400, . 1/10 , 4 . .X. B .
B 500 , .
, B.
, , .
. , , f E
a . , , 488/7 .X.
.
. .
6.000 .
, . ,
. 6 . .X.
,
. . ,
.
5 . .X. , ,
.
499 .X. , .
20 , 494 .. , ?
.
, . 490 .X. ? .
, , , .
, . , 10.000 ,
, , 20.000, .
, .
.
,
487 483 .X. ,
? 485
481 .X. . , , 200 , ,
. , .
.
481 .X., .
. 300
.
,
. ( 480 .X.)
. ,
,
. .
? ,
.
? ,
, . ,
X.
. ,
. ,
478 ? . ?, , -
. .
238 400 , 2.400.000
, 1 . 454 .X., ?
1/60 . , , A .
. ,
, .
, , .
, ,
.
481 .X.
. , , 460 446 .X.
,
. , ,
.
, . 446 .X.
,
. .
, , . ,
,
, .
. 462/1 .X. B B 500, ? .
, .
. 451/50 .X. ,
. B 500
, B , . B , , , ,
. B E , .
, ,
. 433/2 .X.,
.
432 .X. , ,
. (431-421 .X.) ,
.
, (425/4 .X.). ,
, .
.
, , 421 .X., . , 50 , .
, ,
. 416 .X.
? . ,
. :
, 500
. , .
.
, . ,
,
. , ,
.
. 7.000 .
? . ,
5.000 ,
. 400
. 400
.
.
(410 .X.),
. 408 .X. .
? ,
, .
(405 .X.).
404 .X. : ( ),
, , 12 ,
. ,
. 404 .X.,
.
B 500 . , 300 , .
, ( ) 300
. ,
.
Bury - Cook - Adcock 1969. Hignett 1952. Meier 1998. Powell 2002. Raaflaub 1993. Rhodes
1993.
-
EIABET AAPH
, E ,
A
$ ...
, , . 5.500 .
,
