3ο Γενικό Λύκειο Ηλιούπολης Σχολική Ερευνητική Εργασία

Θέμα: Ο τοίχος έχει τη δική του ιστορία

Σχολικό Έτος 2012-2013

Ανδριοπούλου ΖωήΑντωνάκης Σταύρος

Βούλγαρη Άννα

Ομαδική δουλειά: Το graffiti μέσα από την ενεργό έρευνα

Λίγα λόγια για το graffiti• To graffiti με την μορφή που παρουσιάζει ως και σήμερα πρωτοεμφανίστηκε

στη δεκαετία του 70 στις κοινότητες των αφροαμερικανών. Την ίδια περίοδο και στα ίδια μέρη αναπτύχθηκε και το κίνημα του hip hop. Ίσως και για αυτό πολλοί και για αρκετά χρόνια να το θεωρούσαν ένα από τα στοιχεία του hip hop. Βέβαια αυτό ήταν λάθος. Ένας λόγος που ίσως το graffiti να ταυτίστηκε με το hip hop είναι πως και τα δύο αρχικά απευθύνονταν και προέρχονταν από τον ίδιο καταπιεσμένο κόσμο. Ένα χαρακτηριστικό των πρώτων graffiti είναι πως αρκετά συχνά έμεναν ανυπόγραφα. Αυτό που φαινόταν να νοιάζει τους δημιουργούς τους , πέρα από μια εικαστική παρέμβαση σε άχρωμες και μουντές τσιμεντουπόλεις και αστικά κέντρα, ήταν το μήνυμα του εκάστοτε κομματιού που συνήθως ήταν άκρως κοινωνικό και πολιτικό. Με την πάροδο του χρόνου τα graffiti άρχισαν να υπογράφονται. Αρχικά το μέγεθος της υπογραφής ήταν πολύ μικρότερο σε σχέση με συνολικό μέγεθος του graffiti. Στη πορεία έγιναν ίσα. Μέχρι που φτάσαμε στην σημερινή εποχή που στα graffiti διακρίνεις μόνο την υπογραφή του δημιουργού τους. Πλέον είναι πολλοί λίγοι αυτοί που δεν πουλούν αυτή την τέχνη του δρόμου σε ιδιώτες. Επίσης είναι πολλοί, αυτοί, που όταν κάνουν graffiti δεν παίρνουν την άδεια από τον εκάστοτε δήμο. Στο εξωτερικό δε, είναι ακόμα πολλοί εκείνοι, που συνεχίζουν παράνομα να διαδίδουν την τέχνη τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πως στη Νέα Υόρκη υπάρχει ειδικό τμήμα της αστυνομίας με σκοπό την καταπολέμηση του graffiti, στο οποίο συμμετέχουν και παλιοί γκραφιτάδες.

To Graffiti στην Ελλάδα• ΣTHN EΛΛAΔA έχουμε ευτυχήσει να φιλοξενούμε τοιχογραφίες από τα

αρχαία χρόνια, σε μέρη που είναι γνωστά ανά την υφήλιο, όπως αυτά στην Κνωσό και στην Σαντορίνη. Γνωστές στο ευρύ κοινό είναι και οι λαϊκές ζωγραφιές - τοιχογραφίες του Θεόφιλου που «διασώθηκαν», αποκαθηλούμενες από τον πρωτογενή τους χώρο.

• Πέρα από αυτές, όμως, ελάχιστες είναι οι τοιχογραφίες που έχουν γίνει από Eλληνες καλλιτέχνες στο πρόσφατο παρελθόν, τοιχογραφίες οι οποίες να ζωγραφίστηκαν στον δρόμο και σε κοινή δημόσια θέα. Ελάχιστες είναι και οι πρωτοβουλίες των πολιτών για το ίδιο αντικείμενο, εκτός ίσως αυτών των τοιχογραφιών που έγιναν με πρωτοβουλία της ΕΕΔΥΕ στην Αθήνα.

• ΄Oσον αφορά όμως την αναγραφή συνθημάτων - Graffiti, εδώ έχουμε μια μεγάλη παράδοση. Στην κατοχική Ελλάδα, στη μεταπολεμική περίοδο και ιδιαίτερα στη δικτατορική επταετία, το σύνθημα πήρε τη μορφή της αντίστασης. Η εποχή της μεταπολίτευσης στιγματίστηκε με τα πολιτικά συνθήματα, το πιο σταθερό όμως και συχνότερα εμφανιζόμενο σύνθημα ήταν και είναι εκείνο που εκφράζει την αναρχοαυτόνομη αντίληψη. Σήμερα ρατσιστικά, οικολογικά, αναρχικά συνθήματα, συνθήματα γηπέδου, θρησκευτικά, συνεχίζουν την παρουσία τους, στους τοίχους των πόλεων ανά την Ελλάδα.

• Δεν λείπουν βέβαια και οι προσπάθειες των ιδιωτών να διακοσμήσουν τις τσιμεντένιες επιφάνειες των κτηρίων τους, με αντίστοιχα τσιμεντένια γλυπτά ή ακόμη και με απλά γεωμετρικά σχέδια.

Σχολιασμός φωτογραφιών graffiti

Από αυτή την εικόνα διακρίνουμε εύκολα ένα σκελετό πίσω από το χαρούμενο πρόσωπο. Αυτό, μάλλον, δηλώνει ότι πίσω από ένα μεγάλο χαμόγελο μπορεί κρύβεται κάτι πονηρό ή κακό. (Σταύρος Αντωνάκης)

Σε αυτή την εικόνα φαίνονται δύο χέρια ενωμένα που ξεπροβάλουν από τον ούρανο και δείχνουν προς την έδαφος. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ο θεός προσεύχεται για τους ανθρώπους.(Σταύρος Αντωνάκης)

Σε αυτή την εικόνα βλέπουμε πιθανόν μια μητέρα με το παιδί της και επίσης τη φράση «Η ΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΟΣ...». Προφανώς συνδέει την δύναμη της οικογενειακής αγάπης με την τη χαρά που σου προσφέρει.(Σταύρος Αντωνάκης)

Ακολουθεί ο σχολιασμός της ίδιας εικόνας από την Ανδριοπούλου Ζωή…

Σε αυτό το γκραφίτι βλέπουμε έναν άνθρωπο να αγκαλιάζει ένα μωρό και η εικόνα στο μεγαλύτερο βαθμό της εμπεριέχει έντονα χρώματα καθώς επίσης και διαφορετικά μηνύματα. 1. Ο καλλιτέχνης δεν αφήνει να φανεί ξεκάθαρα το φίλο του ατόμου που αγκαλιάζεται το μωρό ,παρόλο που το παιδί ,σχεδόν ξεκάθαρα φαίνεται πως είναι αγόρι. Αυτό ίσως γίνεται για να δείξει πως αν σε μια οικογένεια υπάρχει για οποιοδήποτε λόγο ένας γονιός ,αυτός μπορεί να σταθεί ως μάνα και πατέρας μαζί.2.Επίσης μπορεί να θέλει να θίξει το θέμα της υιοθεσίας, διότι αν υποθέσουμε πως το άτομο που απεικονίζεται στο γραφίτι είναι ο γονιός τότε το παιδί θα μπορούσε να είναι υιοθετημένο διότι δεν μοιάζει και δεν έχει τα ίδια χρώματα με τον γονιό του . 3.Ακόμη βλέποντας αυτό το γκραφίτι δημιουργείται το αίσθημα της θαλπωρής ,της ζεστασιάς της προστασίας ,που εναντιώνεται σε όλους αυτούς που εκμεταλλεύονται και κακομεταχειρίζονται τα παιδιά ,και τα βιάζουν ψυχικά. Τέλος και ανεξάρτητα από το ποια είναι η πραγματική ερμηνεία αυτού του γραφίτι ,τονίζει πάντα την γλυκιά ,όμορφη αθώα και ανιδιοτελή αγάπη . (Ανδριοπούλου Ζωή)

Ο καλλιτέχνης αυτής της ζωγραφιάς θέλησε να αναπαραστήσει την σκηνή που ο άντρας γυρνάει απροειδοποίητα στο σπίτι και βρίσκει την γυναίκα του με τα εσώρουχα, ενώ ο εραστής της γυναίκας του κρεμιέται από το παράθυρο για να μην τους ανακαλύψει .(Σταύρος Αντωνάκης)

Εδώ ο καλλιτέχνης έχει χρησιμοποιήσει αποχρώσεις του γκρι και έντονο σκούρο πράσινο για να αναπαραστήσει ένα μάτι με κάτι αριθμούς μέσα. Επίσης έχει ζωγραφίσει και ένα κουμπί από το πληκτρολόγιο του υπολογιστή, το «Esc». Πιθανόν ο καλλιτέχνης να θέλει να πει ότι πάντα υπάρχει τρόπος να αποφύγουμε κάτι που μας παρακολουθεί.(Σταύρος Αντωνάκης)

Στην εικόνα ξεχωρίζουν δυο πρόσωπα παιδιών μικρής ηλικίας. Μοιάζουν στενοχωρημένα και τα δάκρυα κυλούν στα μάγουλα τους. Οι κουκίδες χρωμάτων δεν καταφέρνουν να διώξουν τη θλίψη από τα μάτια τους. Κύριο χαρακτηριστικό η απουσία στόματος του ενός παιδιού. Τα αισθήματα που εκλαμβάνουμε είναι αυτά της απογοήτευσης και της μελαγχολίας λόγω των διακρίσεων στη σύγχρονη κοινωνία. (Άννα Βούλγαρη)

Ένας νέος άνθρωπος πιθανόν μορφωμένος σκέφτεται με απαισιοδοξία το μέλλον του. Το βλέμμα του είναι καταθλιπτικό προβάλλοντας την αγανάκτηση και την απογοήτευση του, αφού λαμβάνει υπόψη του την οικονομική κατάσταση που επικρατεί και τις λιγοστές ελπίδες για εύρεση εργασίας. Φαίνεται κλεισμένος στον εαυτό του και αρκετά καταπιεσμένος καθώς αναλογίζεται πως δεν υπάρχουν ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης παρά τις γνώσεις που κατέχει. (Άννα Βούλγαρη)

Το συγκεκριμένο γκράφιτι απεικονίζει την αθωότητα και την αφέλεια του μικρού παιδιού που δείχνει ξέγνοιαστο ¨αγνοώντας¨ τις δυσκολίες και τα προβλήματα της καθημερινότητας. Φαίνεται ανεπηρέαστο από την κατάσταση γύρω του κι όσα απασχολούν τους μεγαλύτερους με το ελπιδοφόρου μήνυμα για αγάπη προς τη ζωή. Δε διστάζει να δείξει έμμεσα την αδιαφορία με τη στάση του βγάζοντας επιδεικτικά τη γλώσσα του στους κοινωνικά ανώτερους. (Άννα Βούλγαρη)

Μέσα στην πολύβουη και ρυπογόνα πόλη ένας νέος με καλυμμένο το πρόσωπο του και πολύχρωμα ρούχα προσπαθεί να προβάλλει την αντίσταση του έχοντας μια επαναστατική τάση. Τα σύννεφα καπνού και τα παλαιά κτίρια τον πνίγουν και κατά πασά πιθανότητα τον καταπιέζουν. Μόνοι του ¨σύμμαχοι¨ δυο γάτες που τον παρακολουθούν αποσβολωμένοι. (Άννα Βούλγαρη)

Η εικόνα έχει μεταφορική έννοια και παρουσιάζει πως κοινωνικά ανώτεροι άνθρωποι όπως βασιλιάδες αυτοκράτορες άρχοντες έχουν πάψει να ζουν με πολυτέλειες και υποβαθμίστηκαν ταξικά όπως οι κοινοί άνθρωποι. Έχει στραμμένο το βλέμμα του στο έδαφος κάτι που υποδηλώνει απογοήτευση στενοχώρια πικρία. Οι εποχές της ένδοξης ζωής έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. (Άννα Βούλγαρη)

Η φωτογραφία απεικονίζει ένα υπέρτατο εξωπραγματικό ον σε μορφή ρομπότ που αφανίζει ότι βρει στο πέρασμα του, στην περίπτωση αυτή αυτοκίνητα. Μας δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για ένα κυρίαρχο πλάσμα που υποτάσσει τη ζωή των ανθρώπων και περιθωριοποιεί τα δικαιώματα τους. Η φύση μπροστά του είναι καταδικασμένη και ανυπεράσπιστη (Άννα Βούλγαρη)

Στη παραπάνω φωτογραφία βλέπουμε ένα κορίτσι να κρατάει μία ομπρέλα για να προστατευτεί απο την βροχή.Όμως, παρα το ότι κρατά την ομπρέλα βρέχεται.Ενώ όταν βγάζει το χέρι της απο το σημείο που το προστατεύει η ομπρέλα ,δεν υπάρχει βροχή . Αυτή η εικόνα λοιπόν ,εκφράζει την εσωστρέφια που κατακλίζει τους ανθρώπους,την τάσα που έχουν μερικοί άνθρωποι να κλείνονται στον εαυτό τους και να μαραζώνουν.Εκφράζει τον φόβο και τον δυσταγμό του ατόμου για κατι καινούριο.Που τελικά ειναι καλύτερο και πιο όμορφο απο τον δικό του μαύρο κόσμο. (Ανδριοπούλου Ζωή)

Αυτή η εικόνα μας δείχνει όλα αυτά τα άσχημα πράγματα που υπάρχουν, όπως η φτώχια, η πείνα, η λάθος παιδεία, ο ρατσισμός, η κακή πολιτική. Εκφράζει την αδιαφορία και τη παθητικότητα ανθρώπων για ό,τι γίνεται στον κόσμο.(Ανδριοπούλου Ζωή)

Ένα μικρό παιδί όπως αυτό που φαίνεται σε αυτή την ζωγραφιά-γκραφίτιείναι πλημμυρισμένο από φαντασία ,δημιουργικότητα και ενέργεια. Η φωτογραφία αυτή ίσως να θέλει να μας δείξει την μανία της κοινωνίας και της παιδείας οι οποίες επιθυμούν με κάθε τρόπο να τετραγωνίσουν το μυαλό ,αλλά και την ψυχή των παιδιών. Με αποτέλεσμα τα χρώματα και οι όμορφες εικόνες στη μνήμη και στην φαντασία των παιδιών ,να αντικαθίστανται με ασπρόμαυρες άψυχες εικόνες. (Ανδριοπούλου Ζωή)

Βιβλιογραφία

• http://9lyk-patras.ach.sch.gr/autosch/joomla15/phocadownload/istoriagrafiti_grafitikaiellada.pdf

• http://raslowbap.blogspot.gr/2007/09/graffiti.html