Πρακτικά Βήματα Υλ...

Πρακτικά Βήματα Υλ ίΥλοποίησης

μιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκηςμιας Ψηφιακής Βιβλιοθήκης

∆ρ. Εμμανουήλ Γαρουφάλλουe-mail: [email protected] mail: [email protected]

∆ρ. Αλέξανδρος Κουλούρης@e-mail: [email protected]

3ο Συνέδριο Βιβλιοθηκών Τέχνης: workshopΑθήνα, 5-6 Φεβρουαρίου 2010

Διάγραμμα παρουσίασης (1)Διάγραμμα παρουσίασης (1)

Σχεδιασμός και ροή εργασίαςΜοντέλο λειτουργίας, οικονομικά ζητήματαργ ς, μ ζη ήμΕπιλογή περιεχομένουΕξοπλισμός λογισμικόΕξοπλισμός, λογισμικόΠρότυπα

μεταδεδομένα, διαλειτουργικότητα, κ.λπ.Πνευματικά δικαιώματα

5/2/2010 3ο Συνέδριο Βιβλιοθηκών Τέχνης: Workshop - Αθήνα, 5-6 Φεβρουαρίου 2010 2

Διάγραμμα παρουσίασης (2)Διάγραμμα παρουσίασης (2)

∆ιάθεση περιεχομένου και πολιτικές (π.χ. πρόσβαση, διάθεση, αναπαραγωγή)∆ιατήρησηΠροσωπικόΠροσωπικόΑξιολόγηση και χρηστικότηταE έλ όEuropeana και μοντέλο αυτόματης συγκομιδής μεταδεδομένων σε

έ θ ήκατανεμημένα αποθετήρια


ΠεριεχόμενοΠεριεχόμενο

Ψηφιοποιημένο ΠεριεχόμενοΜετατροπή του συμβατικού σε ψηφιακόΜετατροπή του συμβατικού σε ψηφιακόΌλο και πιο πολύ η ψηφιοποίηση υλοποιείται σε ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς,σε ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, τοπικού χαρακτήρα

Πρωτογενώς ψηφιακό ΠεριεχόμενοΠρωτογενώς ψηφιακό ΠεριεχόμενοΑυτό που παράγεται ηλεκτρονικά (π.χ. βάσεις δεδομένων περιεχόμενο ιστοτόπων τοδεδομένων, περιεχόμενο ιστοτόπων, το περιεχόμενο του ∆ιαδικτύου)


Ψηφιοποίηση και Ευρωπαϊκή ΈνωσηΨηφιοποίηση και Ευρωπαϊκή Ένωση

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει δηλώσει ότι «η ψηφιοποίηση είναι ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα

δ ί ύ έγια τη δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου, που θα υποστηρίζει μια πλήρως ψηφιακή Ευρώπη. Είναι μια ζωτική δραστηριότητα για τη διατήρησηΕίναι μια ζωτική δραστηριότητα για τη διατήρηση της συλλογικής πολιτιστικής κληρονομιάς της

Ευρώπης, παρέχοντας στους πολίτες πρόσβαση στην κληρονομιά αυτή για να ενισχυθούν η εκπαίδευση και ο τουρισμός και για να αναπτυχθούν βιομηχανίες ηλεκτρονικούαναπτυχθούν βιομηχανίες ηλεκτρονικού

περιεχομένου».


Σχεδιασμός και ροή εργασίας (1)Σχεδιασμός και ροή εργασίας (1)

Λόγοι ψηφιοποίησης: τι πρέπει να ψηφιοποιηθεί ή τι πρέπει από πρωτογενώςψηφιοποιηθεί ή τι πρέπει από πρωτογενώς ψηφιακό περιεχόμενο να διατεθεί

Σε μεγάλο βαθμό το τι θα ψηφιοποιηθεί θαΣε μεγάλο βαθμό το τι θα ψηφιοποιηθεί θα καθοριστεί από τους λόγους για την ψηφιοποίηση και αν μπορεί να αποκτηθείψηφιοποίηση και αν μπορεί να αποκτηθεί άδεια για ψηφιοποίηση από τους κατόχους δικαιωμάτωνμ



Π θ λ ή έΠοιος θα υλοποιήσει το έργο: μπορεί να είναι προσωπικό του ιδρύματος, εξειδικευμένο προσωπικό με προσωρινό συμβόλαιο, προσωπικό από συνεταιρικό

ό ή ό άδοργανισμό ή εμπορικό ανάδοχοΠού θα γίνει το έργο:

σε τι χώρο, με τι συνθήκες φωτισμού, θερμοκρασίας, υγρασίας, ιδιαίτερα όταν ψηφιοποιείται ευαίσθητο υλικό



Πότε θα πραγματοποιηθεί:Πρέπει να ληφθούν υπόψη: περίοδοι αιχμήςΠρέπει να ληφθούν υπόψη: περίοδοι αιχμής, διακοπές του προσωπικού, ειδικές εκθέσεις ή άλλες εκδηλώσεις ή προγράμματαάλλες εκδηλώσεις ή προγράμματα

Πώς θα γίνει η οργάνωση της εργασίας: ροή εργασίας υλικό που ψηφιοποιείταιροή εργασίας, υλικό που ψηφιοποιείται, πρόοδος του έργου και σύστημα καταγραφής, σήμανσης ή χρονολόγησης όλων τωνσήμανσης ή χρονολόγησης όλων των κινήσεων



Στρατηγική διατήρησης: βιωσιμότητα και μακρόχρονη χρήση της συλλογήςΆλλοι παράγοντες:

πνευματικά δικαιώματα, επιλογή ψηφιακής μορφής, μηχανολογικός εξοπλισμός, λογισμικό, ς ς ξ ςκόστος, πολιτικές πρόσβασης και διάθεσης περιεχομένου, κ.ά.


Οικονομικά ζητήματαΟικονομικά ζητήματα

Αύξηση της βασικής χρηματοδότησης με: άσκηση πίεσης, επηρεασμό της κοινής γνώμης, σχηματισμό ομάδων φίλων,

ή έ έεπιχορηγήσεις για συγκεκριμένο έργο ψηφιοποίησης από το Ελληνικό Κράτος ( ά Υ ί ή ό) ΕΕ(κάποιο Υπουργείο ή οργανισμό), την ΕΕ, από κοινωφελή ιδρύματα, συμπράξεις-

ξί έ ώ ( άλκοινοπραξίες, χρέωση υπηρεσιών (ανάλογα με το επιχειρησιακό μοντέλο), κ.ά.

5/2/2010 103ο Συνέδριο Βιβλιοθηκών Τέχνης: Workshop - Αθήνα, 5-6 Φεβρουαρίου 2010

Κριτήρια επιλογής περιεχομένουΚριτήρια επιλογής περιεχομένου

Νομικά θέματα, όπως αν είναι δυνατόν να αποκτηθεί άδεια για αντιγραφήη γ γρ φήΤο σκοπούμενο ακροατήριοΗ σπουδαιότητα η σπανιότητα η κατάστασηΗ σπουδαιότητα, η σπανιότητα, η κατάσταση και η ανάγκη διατήρησης των τεκμηρίων

Μ ή ή ήΜε τη μετατροπή τους σε ψηφιακή μορφή ως εναλλακτική μορφή διατήρησης

Σ δ ό άλλ έΣυνδεσιμότητα με άλλα έργα


ΕξοπλισμόςΕξοπλισμός

Πρέπει να επιλεχθεί κατά το στάδιο ρ χσχεδιασμού, λαμβάνοντας υπόψη την αξιοπιστία, το κόστος, την ευκολία χρήσης, τις ξ , ς, η χρή ης, ςανάγκες κατάρτισης του προσωπικού, το κόστος συντήρησης, τον διαθέσιμο χώρο, τις ς ήρη ης, μ χ ρ , ςπιθανότητες ενοικίασης, κ.λπ.


Εξοπλισμός: βασική προϋπόθεσηΕξοπλισμός: βασική προϋπόθεση

Αποθήκευση με την υψηλότερη δυνατή ανάλυση επειδή μια εικόνα μικρότερηςανάλυση, επειδή μια εικόνα μικρότερης ανάλυσης ή μικρότερο αρχείο μπορούν να αποσπαστούν από μια εικόνα καλύτερηςαποσπαστούν από μια εικόνα καλύτερης ποιότητας και ανάλυσης, αλλά ποτέ δεν μπορεί να γίνει το αντίθετομπορεί να γίνει το αντίθετοΑυτό δημιουργεί μεγαλύτερα αρχεία και απαιτεί περισσότερο αποθηκευτικό χώροαπαιτεί περισσότερο αποθηκευτικό χώρο


Είδη εξοπλισμούΕίδη εξοπλισμού

ΣαρωτέςΤρισδιάστατες συσκευές σάρωσηςΨηφιακές φωτογραφικές μηχανέςηφ α ές φω ογραφ ές μηχα έςΒιντεοκάμερεςΕξοπλισμός καταγραφής ήχουΕξοπλισμός καταγραφής ήχου… π.χ. σαρωτής φιλμ, φωτογραφικών διαφανειών, μικροφίλμ, φακοί φωτογραφικών μηχανών (τηλεφακοί ευρυγώνιοι φακοί) GIS (Γραφικήφωτογραφικών μηχανών (τηλεφακοί, ευρυγώνιοι φακοί), GIS (Γραφική ταμπλέτα απεικόνισης/ψηφιοποίησης χαρτών…


ΣαρωτέςΣαρωτές

Επίπεδοι σαρωτές για έντυπο υλικό σε φύλλα ή έγγραφαFace-up σαρωτές (π.χ. BookEye) ψηφιακή μηχανή για βιβλιοδετημένους τόμουςμηχ ή γ β β ημ ς μ ςΊδιου μεγέθους με το μεγαλύτερο τεκμήριο που θα σαρωθεί για να αποφεύγονται οιπου θα σαρωθεί για να αποφεύγονται οι πτυχέςΤρισδιάστατες συσκευές σάρωσης γιαΤρισδιάστατες συσκευές σάρωσης για αντικείμενα μουσείων ή ιστορικά κτήρια


Ψηφιακές φωτογραφικές μηχανέςΨηφιακές φωτογραφικές μηχανές

Για αντικείμενα μουσείων ή για βιβλιοδετημένους τόμους, καταγραφή γεγονότων και εκδηλώσεων, κτηρίων,

θ ώ ή ίτοποθεσιών ή τοπίωνΑπαιτούνται: πολλά pixel, καλή ποιότητα του οπτικού φακού, στήριγμα για το υλικό, τρίποδο για τη φωτογραφική μηχανή, συμπληρωματικός φωτισμός και φίλτρα για τη μείωση της παραμόρφωσης του χρώματος


Βιντεοκάμερες (1)Βιντεοκάμερες (1)

Για την αποτύπωση του ψηφιακού παραγομένου έργου από συμβατική ταινία καιπαραγομένου έργου από συμβατική ταινία και βίντεοΕξο λ σ ός ε ραφής βί εο ρε άζε α αΕξοπλισμός εγγραφής βίντεο χρειάζεται για την αποτύπωση κινουμένων εικόνων και αυτές θα χρειάζονται για έργα δημιουργίαςαυτές θα χρειάζονται για έργα δημιουργίας περιεχομένου, από τα οποία προκύπτει πρωτογενώς ψηφιακό υλικό«πρωτογενώς» ψηφιακό υλικό


Βιντεοκάμερες (2)Βιντεοκάμερες (2)

Για την παρουσίαση τρισδιάστατου χώρουΚαλή οικονομικά λύση για μικρότερα ιδρύματα, κυρίως μουσεία ή πινακοθήκες, που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο κόστος του εξοπλισμού για να δημιουργήσουν πλήρες περιεχόμενο εικονικής πραγματικότητας


Εξοπλισμός καταγραφής ήχουΕξοπλισμός καταγραφής ήχου

Χρειάζεται εξοπλισμός που παράγει ψηφιακό έργο από αναλογικά μέσαψηφ ργ γ μΧρειάζεται επίσης για την αποτύπωση ήχου (ομιλία μουσική) και για έργα δημιουργίας(ομιλία, μουσική) και για έργα δημιουργίας περιεχομένου, που έχουν ως αποτέλεσμα το «πρωτογενώς» ψηφιακό περιεχόμενο«πρωτογενώς» ψηφιακό περιεχόμενο


Λογισμικό (1)Λογισμικό (1)

Ανοίγει πολύ μεγάλα αρχείαΤ ί άλ βάθΤροποποιεί την ανάλυση και το βάθος του χρώματοςΑποθηκεύει διαφορετικές εκδόσεις σε διαφορετικά μεγέθη αρχείωνΑντιγράφει τμήμα μιας εικόνας ή το αποθηκεύει ως άλλο αρχείο


Λογισμικό (2)Λογισμικό (2)

Εξάγει εικόνες σε διαφορετικές μορφές αρχείωναρχείωνΗ επιλογή του κατάλληλου λογισμικού πρέπει να λάβει υπόψη το υλικό πουπρέπει να λάβει υπόψη το υλικό που ψηφιοποιείται. Για παράδειγμα αν τα τεκμήρια περιέχουν χειρόγραφο υλικό τότετεκμήρια περιέχουν χειρόγραφο υλικό, τότε θα απαιτείται πακέτο οπτικής ανάγνωσης χαρακτήρων (OCR)χαρακτήρων (OCR)


Λογισμικό Ανοικτού ΚώδικαΛογισμικό Ανοικτού Κώδικα

ΛΑΚ ή ΕΛΑΚ (Ελεύθερο Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα)Κώδικα)Οι προγραμματιστές μπορούν να διαβάζουν, αναδιανέμουν και τροποποιούν τον πηγαίοαναδιανέμουν και τροποποιούν τον πηγαίο κώδικα για ένα τμήμα λογισμικούΠλ ή ξέλ ξ ίΠλεονεκτήματα: εξέλιξη, παραμετροποίηση, βελτίωση (με εκπληκτική ταχύτητα) και δ λ όδιαλειτουργικότητα


Παραδείγματα ΛΑΚΠαραδείγματα ΛΑΚLinux λειτουργικό σύστημαLinux, λειτουργικό σύστημαKoha, ολοκληρωμένο σύστημα αυτοματισμού βιβλιοθηκώνΤο πιο διαδεδομένο ΛΑΚ για ψηφιακές βιβλιοθήκες και αποθετήρια

DSpace, www.dspace.orgp , p gFedora, http://fedora-commons.org/Greenstone http://www greenstone org/Greenstone, http://www.greenstone.org/


Πρότυπα για κείμενοΠρότυπα για κείμενο

Αποτύπωση, αποθήκευση και διάθεση κειμένουκειμένουΚωδικοποίηση χαρακτήρων (π.χ. UTF-8, Unicode)Unicode)Τύποι τεκμηρίων (HTML, XHTML, PDF, RTF ά )RTF, κ.ά.)


Πρότυπα για εικόνεςΠρότυπα για εικόνες

Αποτύπωση και αποθήκευση ακίνητων εικόνων: TIFF για υψηλή ανάλυση PNG γιαεικόνων: TIFF για υψηλή ανάλυση, PNG για μη διανυσματικές εικόνες, SVG για διανυσματικές εικόνεςδιανυσματικές εικόνες∆ιάθεση: JPEG, JPEG 2000 για φωτογραφικές εικόνες GIF PNG SVG γιαφωτογραφικές εικόνες, GIF, PNG, SVG για διανυσματικές εικόνες


Πρότυπα για βίντεο και ήχοΠρότυπα για βίντεο και ήχο

Αποτύπωση και αποθήκευση βίντεο: AVI για τη μη συμπιεσμένη ανεπεξέργαστη μορφή η μη μ μ η ξ ργ η μ ρφήκαι MPEG για ποιότητα συνεχούς ροής εικόνων∆ιάθεση: AVI και MPEG-1 για βίντεο που προορίζεται για «κατέβασμα»προορίζεται για «κατέβασμα»WAV για μη συμπιεσμένη μορφή ήχου και MP3 για συμπιεσμένη (που είναι και το πιοMP3 για συμπιεσμένη (που είναι και το πιο διαδεδομένο)


ΜεταδεδομέναΜεταδεδομέναΜεταδεδομένα = δομημένα δεδομένα γιαΜεταδεδομένα = «δομημένα δεδομένα για δεδομένα»Περιγραφικά: περιγράφουν πηγές και διευκολύνουν την ανάκτηση (π.χ. MARC,

C )Dublin Core)Μεταδεδομένα διατήρησης: υποστηρίζουν δραστηριότητες διατήρησης και αρχειοθέτησης (π.χ. RLG, OCLC, PREMIS, OAIS)


ΜεταδεδομέναΜεταδεδομένα∆ιοικητικά μεταδεδομένα: διαχειρίζονται τις∆ιοικητικά μεταδεδομένα: διαχειρίζονται τις ψηφιακές πηγές και παρέχουν πληροφορίες για τη δημιουργία τους και για περιορισμούςγια τη δημιουργία τους και για περιορισμούς που διέπουν τη χρήση τους

ά έ ά∆ομικά μεταδεδομένα: περιγράφουν τις λογικές ή φυσικές σχέσεις μεταξύ των

ώ ό ύ θ έμερών ενός σύνθετου αντικειμένου


Πρότυπα μεταδεδομένωνΠρότυπα μεταδεδομένων

Για αρχεία: ISAD, ISAAR, EAD & EACΓια μουσεία: CIDOC, CDWA, VRAΓια βιβλιοθήκες: Dublin Core, UNIMARC, α β β οθή ες ub Co e, U C,MARC 21, κ.ά.


Dublin Core (http://dublincore org/)Dublin Core (http://dublincore.org/)

Dublin Core πρότυπο διαλειτουργικότηταςDublin Core πρότυπο διαλειτουργικότηταςΑπλό, επεκτάσιμο, εξελίξιμοΑναπτύχθηκε για την περιγραφή ψηφιακών πηγών∆εν είναι τόσο πλούσιο όσο άλλα πρότυπα περιγραφής συμβατικών τεκμηρίων, π.χ. UNIMARC MARC 21UNIMARC, MARC 21Αποτελεί όμως ένα κοινό πλαίσιο συναίνεσης μεταξύ διαφορετικών σχημάτων μεταδεδομένων


Πνευματικά δικαιώματαΠνευματικά δικαιώματαΠολύπλοκο χρονοβόρο ζήτημαΠολύπλοκο, χρονοβόρο ζήτημαΟι δύο απόψεις:

Απόκτηση πνευματικών δικαιωμάτων. Κατέχει το ίδρυμα τα δικαιώματα για να

δημιουργήσει ψηφιακά αντίγραφα;

Ασφάλεια πνευματικών δικαιωμάτων. Τί δικαιώματα σκοπεύει το ίδρυμα ναΤί δικαιώματα σκοπεύει το ίδρυμα να επιβάλει στο ψηφιακό περιεχόμενο;


Τεχνικά μέσα προστασίαςΤεχνικά μέσα προστασίαςΟρατά υδατογραφήματαΟρατά υδατογραφήματαΑόρατα ψηφιακά υδατογραφήματαΚρυπτογράφηση εικόνωνΧαμηλή ανάλυση εικόνωναμη ή α ά υση ε ό ωΠεριορισμός της δημοσίευσης αποσπασμάτων μόνο μιας εικόναςαποσπασμάτων μόνο μιας εικόναςΠεριορισμός της παρουσίασης μόνο σε εγγεγραμμένους εξουσιοδοτημένους χρήστεςεγγεγραμμένους εξουσιοδοτημένους χρήστες


Νομικές παραδόσειςΝομικές παραδόσεις

Οι χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης ακολουθούν το αστικό δίκαιο, ενώ τοακολουθούν το αστικό δίκαιο, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο και η ∆ημοκρατία της Ιρλανδίας μαζί με άλλα αγγλόφωνα έθνηΙρλανδίας μαζί με άλλα αγγλόφωνα έθνη (ΗΠΑ, Αυστραλία, Νότιος Αφρική) ακολουθούν το εθιμικό δίκαιο (δηλ. ηακολουθούν το εθιμικό δίκαιο (δηλ. η πνευματική ιδιοκτησία δεν είναι απόλυτο δικαίωμα χορηγείται μόνο από τον νόμο)δικαίωμα χορηγείται μόνο από τον νόμο)Βασική αιτία που απαιτεί την εναρμόνιση της νομοθεσίας στην ΕΕνομοθεσίας στην ΕΕ


Πνευματικά δικαιώματα και μ μβιβλιοθήκες στην Ελλάδα

Επηρεάζουν, ψηφιοποίηση, πρόσβαση, διάθεση, δανεισμό και διατήρηση ψηφιακούδιάθεση, δανεισμό και διατήρηση ψηφιακού περιεχομένου2001/29/ΕΕ 92/100/ΕΚ2001/29/ΕΕ, 92/100/ΕΚΝ. 2121/1993Ν. 3057/2002, με την ενσωμάτωση της 2001/29 οδηγίας της ΕΕ


Συναφή θέματα (1)Συναφή θέματα (1)

Πνευματικά δικαιώματα, πρόσβαση και δημόσιος δανεισμόςδημόσιος δανεισμός Εφαρμογή της Οδηγίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίαςπνευματικής ιδιοκτησίαςΒάσεις δεδομένων∆ικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στα μεταδεδομένα


Συναφή θέματα (2)Συναφή θέματα (2)Πνευματικά δικαιώματα αρχειοθέτησηΠνευματικά δικαιώματα, αρχειοθέτηση, διατήρηση και συντήρησηΚαθοδήγηση στην ψηφιοποίησηΧορήγηση αδειώνΠροστασία δεδομένων και ιδιωτική ζωήΜοίρασμα δεδομένωνΜοίρασμα δεδομένωνΕλευθερία της πληροφόρησηςΗλ ό όΗλεκτρονικό εμπόριο


Creative commons (1)Creative commons (1)Πρόσφατη εξέλιξηΠρόσφατη εξέλιξηΤο Creative Commons είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός Προσφέρει έναν τρόπο για τους δημιουργούς ψηφιακού περιεχομένου (μουσική, φωτογραφίες, κινηματογραφικές ταινίες, γραπτά, εκπαιδευτικό υλικό) να διαθέτουν το έργο με άδεια


Creative commons (2)Creative commons (2)Οι δημιουργοί διατηρούν τα πνευματικάΟι δημιουργοί διατηρούν τα πνευματικά δικαιώματα, αλλά επιτρέπουν σε άλλους να χρησιμοποιούν το έργο τους κάτω απόχρησιμοποιούν το έργο τους κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες.

ά έ θ ώΠ.χ. η άδεια επιτρέπει σε ανθρώπους να αντιγράφουν, διανέμουν, εκθέτουν και

λ ύ έ ύ όεκτελούν το έργο που προστατεύεται από δικαιώματα του δημιουργού, με την

ϋ όθ ό ίζπροϋπόθεση ότι αναγνωρίζουν το δημιουργό


Creative commons (3)Creative commons (3)

Η ιδέα είναι να επιτρέπουν στουςΗ ιδέα είναι να επιτρέπουν στους δημιουργούς να επιλέγουν να διαθέτουν το έργο τους κάτω από λιγότερο αυστηρούςέργο τους κάτω από λιγότερο αυστηρούς όρους από αυτούς που επιτρέπονται από το πλήρες δίκαιο περί πνευματικώνπλήρες δίκαιο περί πνευματικών δικαιωμάτωνΊδ ΗΠΑ 2001 έ Α ίΊδρυση στις ΗΠΑ το 2001, επέκταση σε Αυστρία, Γερμανία, Ισπανία, Ολλανδία, Φινλανδία, Βέλγιο, Γαλλία Ηνωμένο Βασίλειο Ιρλανδία ΙταλίαΓαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ιταλία, Κροατία, Σουηδία και Ελλάδα


Διάθεση περιεχομένουΔιάθεση περιεχομένου

Πολιτικές πρόσβασης, διάθεσης, αναπαραγωγήςαναπαραγωγήςΜοντέλο και δέντρο αποφάσεων πολιτικών στη διδακτορική διατριβή:διδακτορική διατριβή:

«Πολιτικές πρόσβασης και διάθεσης του ψηφιακού περιεχομένου βιβλιοθηκών»ψηφιακού περιεχομένου βιβλιοθηκών»,

στο http://thesis.ekt.gr/15039α σ οκαι στο

http://dlib.ionio.gr/en/lab/ptheses.htm (PDF)


ΔιατήρησηΔιατήρηση

Επιλογή περιεχομένουΜ ά δ δ έ ήΜετανάστευση δεδομένων: αντιγραφή δεδομένων από μια γενιά εξο λ σ ού/λο σ ού σε εό ερηεξοπλισμού/λογισμικού σε νεότερη, αποθηκεύοντάς το έτσι σε σύγχρονη μορφή, που συνεχώς ακολουθεί τις αλλαγές στηνπου συνεχώς ακολουθεί τις αλλαγές στην τεχνολογίαΠρότυπα διατήρησης στο περιεχόμενο και στα μεταδεδομένα


Αποθήκευση και διατήρησηΑποθήκευση και διατήρηση

Περιβαλλοντικές συνθήκεςΑρχειακά μέσα: CD, DVD, DAT, DLT∆ύο τουλάχιστον αρχειακά αντίγραφαΑνανέωση των μέσωνΈλεγχος ποιότηταςΈλεγχος ποιότητας


Διαδικασία επανόρθωσης από ρ ηςκαταστροφή, διαχείριση κινδύνου

Είναι πάντοτε λογικό να υπάρχει σχέδιο καταστροφών το οποίο να προβλέπει για:ρ φ ρ β γ

∆ημιουργία αρχειακών αντιγράφωνΧρήση προτύπων μέσων και μορφώνΧρήση προτύπων μέσων και μορφών αποθήκευσηςΑποθήκευση αρχειακών αντιγράφων εντός καιΑποθήκευση αρχειακών αντιγράφων εντός και εκτός κτηρίουΎπαρξη πολιτικής διαχείρισης κινδύνου ΒλΎπαρξη πολιτικής διαχείρισης κινδύνου, Βλ. ERPANET


Εκπαίδευση Προσωπικού (1)Εκπαίδευση Προσωπικού (1)

«Εσωτερική» εκπαίδευση και κατάρτιση του προσωπικούπροσωπικούΕκπαίδευση από εξωτερικούς συνεργάτες

θ θκαι ειδικούς σε κάθε θέμαΣυνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση«Γενική» και «Εστιασμένη» εκπαίδευση του προσωπικού σε θέματα ψηφιακών ρ μ ψηφβιβλιοθηκών, αποθετηρίων, ψηφιοποίησης, κ.λπ.



Παρακάτω παρουσιάζεται μια λίστα από δεξιότητες και ικανότητες που χρειάζονται το προσωπικό των βιβλιοθηκών, αρχείων, μουσείων, κ.λπ. Με σκοπό να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν ψηφιακό περιεχόμενο στο πλαίσιο μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης (Πρόγραμμα accessIT-∆ΚΒΒ):

1. Εμπειρία στην Ψηφιοποίηση διαφορετικού περιεχομένου (audio, video, text, etc.)2 Μεταδεδομένα2. Μεταδεδομένα3. Ανάκτηση Πληροφοριών και Σημασιολογία (Semantics)4. Οργάνωση της Ψηφιοποίησης4. Οργάνωση της Ψηφιοποίησης5. Χρηστικότητα, Προσβασιμότητα και Αξιολόγηση Ικανοποίησης Χρηστών6 Θέματα ∆ιατήρησης Ψηφιακού Υλικού6. Θέματα ∆ιατήρησης Ψηφιακού Υλικού



1. Experience in digitization of various content types (audio, video, text, etc.))

2. Metadata2 1 f2.1 Metadata schemes knowledge for diverse content types2.2 Metadata and interoperability standards (e.g. Dublin Core)2.3 Metadata mapping skills2 4 A l i M t d t h k l d2.4 Applying Metadata schema knowledge

3. Information retrieval and semantics3.1. Thesauri knowledge3.2. Information retrieval techniques


Εκπαίδευση Προσωπικού (4)Εκπαίδευση Προσωπικού (4)4. Organization of digitization

4.1 Methodology issues4.2 Policy development and administration (e.g. access, reproduction)y p ( g , p )4.3 Intellectual property policy knowledge4.4 Funding issues

5. Usability, Accessibility, User satisfaction evaluation5.1. Impact on People, in order to evaluate the impact on users5 2 User survey5.2. User survey5.3. Usability issues5.4. Accessibility issues5 5 Interface design5.5. Interface design5.6. User centred DL design

6. Long term digital preservation issues


Αξιολόγηση και χρηστικότητα (1)Αξιολόγηση και χρηστικότητα (1)

Εστιασμένη πάντα στο χρήστηΑξ λό όλ άΑξιολόγηση σε όλο το φάσμα των «δραστηριοτήτων» μιας ΨΒ, και σε όλους ο ς θα ούς ρήσ ες ό ς ατους πιθανούς χρήστες, όπως για παράδειγμα:

ΨΒ: διεπαφή λειτουργίες του συστήματος εξέταση βασικώνΨΒ: διεπαφή, λειτουργίες του συστήματος, εξέταση βασικών χαρακτηριστικών χρηστικότητας όπως ο χρόνος κατανόησης της λειτουργίας του συστήματος, λάθη στη χρήση, ικανοποίηση χρήστη τεστ συστήματοςχρήστη, τεστ συστήματοςΧρήστες: με εμπειρία, χωρίς εμπειρία, ηλικιομένοι, παιδιά, κ.ά.


Αξιολόγηση και χρηστικότητα (2)Αξιολόγηση και χρηστικότητα (2)Σχεδιασμός και πλάνο αξιολόγησης τόσο του εργαλείου όσο και τουΣχεδιασμός και πλάνο αξιολόγησης τόσο του εργαλείου όσο και του προσωπικού∆είτε τα άρθρα:

Γαρουφάλλου Ε Σιάτρη Ρ και Μπαλατσούκας Π (2006) Ψηφιοποίηση συλλογών πολιτιστικούΓαρουφάλλου, Ε., Σιάτρη, Ρ. και Μπαλατσούκας, Π. (2006). Ψηφιοποίηση συλλογών πολιτιστικού περιεχομένου: η αξιολόγηση της χρηστικότητας του online συστήματος VeriaGrid, Στο: 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες και Κοινωνίες των Πολιτών: ∆ημιουργώντας δεσμούς γνώσης, δημοκρατίας και πολιτισμού στο ψηφιακό περιβάλλον 1-3 Νοεμβρίου 2006 Βιβλιοθήκη & Υπηρεσία Πληροφόρησης Πανεπιστήμιοπεριβάλλον, 1 3 Νοεμβρίου 2006, Βιβλιοθήκη & Υπηρεσία Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Πατρών. ∆ιαθέσιμό στο: http://conference.lis.upatras.gr/files/3.03.FullText.pdfBertot, J.C., J.T. Snead, P.T. Jaeger και C.R. McClure (2006). Functionality, usability, and accessibility: iterative user-centered evaluation strategies for digital libraries. Performance Measurement and Metrics 7, (1): 17-28.Measurement and Metrics 7, (1): 17 28.eEurope 2001. The LUND principles: conclusions of experts meeting, Lund, Sweden, 4 April 2001, http://dhc2006.salzburgresearch.at/images/stories/lund_principles_e.pdfMINERVA Working Group 5 (2003). Handbook for quality in cultural websites improving quality for citizens: version 1.2–Draft,citizens: version 1.2 Draft, http://www.minervaeurope.org/publications/qualitycriteria1_2draft/qualitypdf1103.pdf


Αξιολόγηση και χρηστικότητα (3)Αξιολόγηση και χρηστικότητα (3)∆είτε τα άρθρα:∆είτε τα άρθρα:

Emmanouel Garoufallou, Rania Siatri, Panagiotis Balatsoukas (2008). Virtual maps-virtual worlds: Testing the usability of a Greek virtual cultural map, Journal of the American Society for Information Science and Technology, 59(4), pp.591-601.y gy ( ) ppMarchionini, G. (2001). Evaluating digital libraries: a longitudinal and multifaceted view. Library Trends 49, (2): 304-333.Nielsen, Jacob (1993). Usability engineering. London: Morgan Kaufmann.Shneiderman B και C Plaisant (2004) Designing the user interface London:Shneiderman, B. και C. Plaisant (2004). Designing the user interface. London: Pearson.Tsakonas, G. and Papatheodorou, C. (2009). Evaluation of Digital Libraries: an insight into useful applications and methods. Oxford: Chandos PublishingGaroufallou, E., Siatri, R. and Hartley, R.J. (2009). Users and Digital libraries: an insightful story. In: Tsakonas, G. and Papatheodorou, C. Evaluation of Digital Libraries: an insight into useful applications and methods. Oxford: ChandosPublishing pp 75 92Publishing, pp. 75-92.


Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη (Europeana)

Αποδεικνύει την πολυγλωσσική και πολυπολιτισμική ποικιλομορφία της ΕυρώπηςΠροβάλει την εθνική κληρονομιά διεθνώςΤα Ιδρύματα και ιδιαίτερα οι δημοτικέςΤα Ιδρύματα και ιδιαίτερα οι δημοτικές βιβλιοθήκες επωφελούνται από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα: π.χ. ενισχυμέναστο πρόγραμμα: π.χ. ενισχυμένα μεταδεδομένα, διάχυση της πληροφορίας, άνοιγμα σε νέους χρήστες, ανάπτυξη νέωνάνοιγμα σε νέους χρήστες, ανάπτυξη νέων υπηρεσιών, χρήση νέων τεχνολογιών πληροφόρησηςπληροφόρησης


EuropeanaLocal (EDLocal)p ( )http://www.edlocal.eu

∆ίκτυο κατανεμημένων αποθετηρίων ορθής πρακτικής και βέλτιστων πρακτικώνπρακτικής και βέλτιστων πρακτικώνΑνάδειξη ψηφιακού περιεχομένου τοπικών οργανισμών, βιβλιοθηκών, μουσείων,οργανισμών, βιβλιοθηκών, μουσείων, αρχείων, κ.λπ., μέσω της πύλης Europeana Προώθηση προτύπων μέσω της EuropeanaΠροώθηση προτύπων μέσω της Europeana

OAI-PMHΕλληνικός εταίρος προγράμματος:Ελληνικός εταίρος προγράμματος:

∆ημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας


Στόχοι EuropeanaLocalΣτόχοι EuropeanaLocal

Τ ή δ ή έ δήΤοπική υποδομή περιεχομένου για συγκομιδή και ευρετηρίαση μεταδεδομένων

Σ ϊ ό δί θ ί OAI PMHΣε ευρωπαϊκό δίκτυο αποθετηρίων OAI-PMHΒελτίωση διαλειτουργικότητας σε ψηφιακό

ό ί β βλ θ ώπεριεχόμενο αρχείων βιβλιοθηκών και μουσείωνΒ λ ί δ θ ό όΒελτίωση διαθεσιμότητας στο περιεχόμενο

20.000.000 αντικείμενα μόνο από τους εταίρουςεταίρους


Χρήσιμες πληροφορίες

http://www.europeana.eu, Europeanahttp://www version1 europeana eu/http://www.version1.europeana.eu/, EuropeanaGroup, με δεδομένα για το Europeana Content Strategy ESE κ άEuropeana Content Strategy, ESE, κ.ά.

http://www.libver.gr/edlocal/, ∆ΚΒΒ για το EuropeanaLocalhttp://www.edlocal.eu, EuropeanaLocal


Δώστε έμφαση για τη συμμετοχή σας!Δώστε έμφαση για τη συμμετοχή σας!

European Semantic Elements, σχετικά με το προφίλ μεταδεδομένων της Europeanaπροφίλ μεταδεδομένων της Europeana

Το αρχείο ενημερώνεται σε τακτά χρονικά δ ήδιαστήματα

European Content StrategyΣχετικά με τη στρατηγική περιεχομένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης


ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματαΓια μια πετυχημένη Ψηφιακή Βιβλιοθήκη χρειάζονται ναΓια μια πετυχημένη Ψηφιακή Βιβλιοθήκη χρειάζονται να συμβάλουν όλοι οι προαναφερθέντες παράγοντες, και όχι μόνο, αλλά…όχι μόνο, αλλά…∆ώστε έμφαση στο ανθρώπινο δυναμικό σας, στην εκπαίδευσή και κατάρτισή του και έπειταστην εκπαίδευσή και κατάρτισή του και έπειτα στην τεχνολογία.

Η τεχνολογία υπάρχει και εξελίσσετε αλλά μπορείτε να τηνΗ τεχνολογία υπάρχει και εξελίσσετε, αλλά μπορείτε να την αποκτήσετε,το πλούσιο περιεχόμενο το έχετε ως οργανισμός ή δεν το έχετε,Το ανθρώπινο, όμως, δυναμικό είναι αυτό που θα σας «κτήση» το μέλλον και θα εξελίξει & οδηγήσει τον Οργανισμό σας σε μια πιο ψηφιακή εποχήψηφ ή χή


ΒιβλιογραφίαΒιβλιογραφίαAccessIT (www libver gr)AccessIT (www.libver.gr)Calimera guidelines, http://www.calimera.org/Lists/Guidelines/Forms/default.aspx

eEurope 2001. The LUND principles: conclusions of experts meeting, Lund, Sweden, 4 April 2001, http://dhc2006.salzburgresearch.at/images/stories/lund_principles_e.

dfpdfMINERVA Working Group 5 (2003). Handbook for quality in cultural websites improving quality for citizens: version 1.2–Draft, http://www minervaeurope org/publications/qualitycriteria1 2draft/quahttp://www.minervaeurope.org/publications/qualitycriteria1_2draft/qualitypdf1103.pdf


ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

∆ρ. Εμμανουήλ ΓαρουφάλλουΚαθηγητής Εφαρμογών

Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης

e-mail: [email protected], [email protected] @y , g @ g

∆ρ. Αλέξανδρος ΚουλούρηςΕπιστημονικός ΣυνεργάτηςΕπιστημονικός Συνεργάτης

Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων ΠληροφόρησηςΤΕΙ Αθήνας

e-mail: [email protected], [email protected]: http://users.teiath.gr/akoul/

Πρακτικά Βήματα Υλ...

Documents

Transcript of Πρακτικά Βήματα Υλ...