ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΘΗΒΑΪΚΗ ΗΓΕΜΟΝΙΑ

Η νίκη της ΣπάρτηςΤο 432 πΧ σύmicroφωνα microε τον Θουκυδίδη (I141-3) ο Περικλής είχε προτρέψει τους Αθηναίους να αντιmicroετωπίσουν χωρίς φόβο τους Λακεδαιmicroονίους και την Πελοποννησι-ακή συmicromicroαχία και να microη διστάσουν να πολεmicroήσουν εναντίον τους Οι χερσαίες δυνά-microεις των Πελοποννησίων έλεγε δεν ήταν σε θέση να κλονίσουν τα τρία θεmicroέλια της αθηναϊκής ισχύος τους φόρους που κατέβαλαν οι laquoσύmicromicroαχοιraquo των Αθηναίων οι οποίοι επέτρεπαν τη συντήρηση του πολεmicroικού στόλου τον στόλο ο οποίος εξασφάλιζε ότι οι laquoσύmicromicroαχοιraquo θα παρέmicroεναν υπό την αθηναϊκή ηγεmicroονία και την ηγεmicroονία η οποία εξασφάλιζε την καταβολή των φόρων Το microόνο που έπρεπε να κάνουν οι Αθηναίοι ήταν να οχυρωθούν πίσω από τα Μακρά Τείχη που διασφάλιζαν την επικοινωνία του αθηναϊκού laquoάστεωςraquo microε τον Πειραιά και επέτρεπαν τον εφοδιασmicroό της πόλης από τη θάλασσα ώστε να αντέξουν απεριόριστα σε κάθε χερσαία επίθεση Το ναυτικό των Πελοποννησίων δεν αποτελούσε σοβαρή απειλήΔεν θα έχανε η Αθήνα τον πόλεmicroο εκτός και αν δέσmicroευε τον στόλο της σε microακρινές επιχειρήσεις Η στρατηγική σκέψη του Περικλή ο οποίος πέθανε από τον λοιmicroό που ξέσπασε στην Αθήνα κατά το τρίτο έτος του Πελοποννησιακού πολέmicroου (429) ή τουλάχιστον η στρατηγική αντίληψη του Θουκυδίδη εάν δεχτούmicroε την άποψη ότι οι λόγοι (δηmicroηγορίες) των ιστορικών προσώπων στο έργο του είναι επινοηmicroένοι δικαι-ώθηκε από τα γεγονότα Η καταστροφή που έφερε η αθηναϊκή εκστρατεία στη Σικελία (415-413) υπήρξε η αρχή του τέλους για την αθηναϊκή ισχύ Παρά τη δυσmicroενή αυτή τροπή οι Αθηναίοι προσπάθησαν να ανασυντάξουν τον στόλο τους Η Σπάρτη όmicroως προσεγγίζει την Περσική αυτοκρατορία και microε περσικά χρήmicroατα συγκροτεί στόλο Ο σπαρτιατικός στόλος υπό την ηγεσία του Λύσανδρου τον Σεπτέmicroβριο του 405 καταφέ-ρει το αποφασιστικό πλήγmicroα στον τελευταίο αθηναϊκό στόλο στους Αιγός Ποταmicroούς Χωρίς ναυτικό η Αθήνα δεν microπορεί να εξασφαλίσει ούτε την πίστη όσων συmicromicroάχων της έχουν αποmicroείνει ούτε τον ανεφοδιασmicroό της σε τρόφιmicroα Έτσι λίγους microήνες αργό-τερα (αρχές 404) συνθηκολογείΟι όροι της συνθηκολόγησης είναι ιδιαίτερα σκληροί Οι Αθηναίοι οφείλουν να κατε-δαφίσουν τα Μακρά Τείχη και τις οχυρώσεις του Πειραιά και να παραδώσουν όλα τα πολεmicroικά πλοία τους εκτός από δώδεκα Επίσης οφείλουν να γίνουν σύmicromicroαχοι των

Ο ναύαρχος Λύσανδρος υπήρξε ο κύριος εκφραστής της σπαρ-

Λακεδαιmicroονίων laquoκαι να έχουν τους ίδιους εχθρούς και φίλους microε τους Λακεδαιmicroονίους και να τους ακολουθούν σε ξηρά και σε θάλασσα όπου κι αν τους οδηγήσουνraquo (Ξενο-φών Ελληνικά ΙΙ220) Όmicroως παρά τους όρους αυτούς η Αθήνα απέφυγε τα χειρότερα Κατά τη διάρκεια των διαπραγmicroατεύσεων ορισmicroένοι σύmicromicroαχοι της Σπάρτης όπως οι Κορίνθιοι και οι Θηβαίοι ζήτησαν την ολοκληρωτική καταστροφή της Αθήνας Οι Σπαρτιάτες όmicroως αντιτάχθηκαν στις προτάσεις αυτές επικαλούmicroενοι την προσφορά της Αθήνας στην απόκρουση των Περσών κατά τους Μηδικούς πολέmicroους Στην πραγmicroατικότητα η Σπάρ-τη ήθελε να διατηρήσει την αδύναmicroη πλέον Αθήνα ως αντίβαρο στην ολοένα και πιο φιλόδοξη Θήβα την οποία πλέον αντιmicroετώπιζε microε δυσπιστία Ενδεικτικό της κατάστα-σης αυτής είναι η απαίτηση των Θηβαίων και των Κορινθίων για microερίδιο στην πολεmicroική λεία που οδήγησε σε ένταση των σχέσεων ανάmicroεσα στους συmicromicroάχουςΠαρά τις διαφωνίες αυτές όmicroως ο επίλογος του Πελοποννησιακού πολέmicroου ήταν ότι ndashmicroετά από περίπου τριάντα χρόνια συγκρούσεων στην Ελλάδαndash η ηγεmicroονεύουσα δύναmicroη ήταν πλέον microία η Σπάρτη

ΛύσανδροςΣε όλη τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέmicroου η σπαρτιατική προπαγάνδα είχε δια-κηρύξει ότι η Σπάρτη πολεmicroούσε microε σκοπό την απελευθέρωση των ελληνικών πόλεων από την αθηναϊκή εξάρτηση διασφαλίζοντας έτσι την αυτονοmicroία τους Ήδη όmicroως από το 412 σε όσες πόλεις κατάφερνε η Σπάρτη να αποσπάσει από την Αθηναϊκή συmicromicroα-χία εγκαθιστούσε είτε φρουρές είτε λακωνίζουσες ολιγαρχίες Επιπλέον ζητούσε από τις πόλεις αυτές όπως και από τους παραδοσιακούς της συmicromicroάχους να συmicromicroετάσχουν οικονοmicroικά και στρατιωτικά στην πολεmicroική προσπάθεια Αυτή η συmicroπεριφορά που κατά πολύ απείχε από τα συνθήmicroατα της laquoελευθερίαςraquo και της laquoαυτονοmicroίαςraquo δικαιο-λογείτο ως περιστασιακή επιβαλλόmicroενη από τον πόλεmicroο εναντίον της Αθήνας Μετά τους Αιγός Ποταmicroούς όmicroως όταν πλέον η Σπάρτη είχε αδιαmicroφισβήτητα τον ναυτικό έλεγχο του Αιγαίου και απλά ανέmicroενε τη συνθηκολόγηση της Αθήνας ο Λύσανδρος ο οποίος ήταν και ο ουσιαστικός εκφραστής της σπαρτιατικής εξωτερικής πολιτικής και εν γένει πρωταγωνιστής στα πολιτικά πράγmicroατα της Σπάρτης προωθεί συστηmicroατικά την πολιτική της κηδεmicroονίας των ελληνικών πόλεων που microε ολοένα ταχύτερους ρυθ-

microούς αποσπώνται από την Αθηναϊκή συmicromicroαχία Η ειρήνη microε την Αθήνα δεν microειώνει την πίεση στις πόλεις της παλιάς Δηλιακής συmicromicroαχίας Σύmicroφωνα microε τον Διόδωρο (XIV101) οι Σπαρτιάτες laquoδιαπιστώνοντας ότι είχαν microια ηγεmicroονία οmicroόφωνα αναγνωρισmicroένηraquo αναθέτουν στον Λύσανδρο microια τριπλή αποστολή να εγκαταστήσει στις πόλεις Σπαρτιάτες διοικητές να αντικαταστήσει τα δηmicroοκρατικά πολιτεύmicroατα microε ολιγαρχικά και να επιβάλλει έναν ετήσιο φόρο χιλίων ταλάντων Έτσι οι πόλεις της πρώην Δηλιακής συmicromicroαχίας η οποία στο χρονικό διάστηmicroα ανάmicroεσα στο τέλος των Περσικών πολέmicroων και στην αρχή του Πελοποννησιακού πολέmicroου είχε microετα-τραπεί ουσιαστικά σε ηγεmicroονία microε επικεφαλής την Αθήνα microετά το τέλος του πολέmicroου απλώς αλλάζουν ηγεmicroόνα Ο φόρος πλέον πήγαινε στη Σπάρτη Αν λάβει κανείς υπόψη του και την ολοένα αυξανόmicroενη ένταση ανάmicroεσα στη Σπάρτη και σε ορισmicroένους από τους παραδοσιακούς συmicromicroάχους της στα πλαίσια της Πελο-ποννησιακής συmicromicroαχίας όπως είδαmicroε συγκεκριmicroένα microε τη Θήβα αλλά κυρίως microε την Κόρινθο βλέπει τη διάθεση της Σπάρτης να ασκήσει microια επιθετική ηγεmicroονική πολιτική στα ελληνικά πράγmicroατα βάζοντας στην άκρη τα ελκυστικά συνθήmicroατα της laquoελευθε-ρίαςraquo και της laquoαυτονοmicroίαςraquo Εκφραστής του ωmicroού αυτού ιmicroπεριαλισmicroού στη Σπάρτη microετά το 404 είναι ο Λύσανδρος Έχοντας το γόητρο του νικητή στρατηγού και microάλιστα του στρατηγού που χάρη στις επαφές του microε τους Πέρσες συνέβαλλε τα microέγιστα στην τελική σπαρτιατική νίκη δηmicroι-ουργώντας έναν αξιόmicroαχο στόλο τον οποίο εξακολουθεί να ελέγχει είτε επισήmicroως είτε ανεπισήmicroως ασκεί επιρροή όχι microόνο στη Σπάρτη αλλά και στον ελληνικό κόσmicroο γενικά microέσω των προσωπικών του επαφών microε τους απανταχού ολιγαρχικούς Φθάνει microάλιστα στο σηmicroείο να λάβει και θεϊκές τιmicroές στη Σάmicroο Η πρακτική του είναι να εγκαθιστά στις πόλεις που η Σπάρτη αποσπά από τον αθηναϊκό έλεγχο τις περίφηmicroες δεκαρχίες microικρές οmicroάδες (συνήθως δέκα) ντόπιων ακραίων ολιγαρχικών που ασκούν microια αυθαί-ρετη τυραννική εξουσία Αυτοί δηmicroεύουν περιουσίες και σκοτώνουν συmicroπολίτες τους βασιζόmicroενοι στη σπαρτιατική στήριξη και συγκεκριmicroένα σε αυτή του Λύσανδρου από τον οποίο άλλωστε έχουν διοριστεί Το πλέον αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα αυτής της εξωτερικής πολιτικής που εφαρmicroόζει ο Λύσανδρος για λογαριασmicroό της Σπάρτης είναι η microεγάλη ηττηmicroένη του πολέmicroου η Αθήνα Τον Απρίλιο-Μάιο του 404 ο Λύσαν-δρος επικεφαλής 100 πλοίων φθάνει στην Αθήνα έπειτα από έκκληση των laquoφίλωνraquo

ΠΕΡΙΟΧΗ ∆ΡΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΤΥΡΑΝΝΩΝ 403 πΧ

πρώτο στρατόπεδο των δηmicroοκρατικών στη Φυλή

στρατόπεδο των δηmicroοκρατικών στη Μουνιχία του Πειραιά

πιθανή θέση του στρατοπέδου των ολιγαρχικών

πελοποννησιακός στόλος υπό τον Λύσανδρο

στρατόπεδο των σπαρτιατικών δυνάmicroεων υπό τον Παυσανία

microάχη

οχυρό

Ιλισός

όρmicroο

ς Φαλ

ήρου

Κηφι

σός

Κηφι

σός

Αχαρναί

∆εκέλειαΦυλή

Θρία

Ιερό Αφροδίτης

Ιερά ΟδόςΑκαδηmicroία Αγορά

Ξυπέτη

Μουνιχία

Κυνόσαργες

ΦάληροΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΑΛΙΠΕ∆ΟΝ

Επικηφισία

όρ Αιγάλεω

όρ Υmicroηττός

Φαλ

ηρικό

τείχη

Θυmicroοιτάδες

Ιερό ∆ήmicroητρας

ΕΛΕΥΣΙΝΑ

Ν ΣΑΛΑΜΙΝΑ

ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΕ∆ΙΟ

Μακρά τείχη

microούς αποσπώνται από την Αθηναϊκή συmicromicroαχία Η ειρήνη microε την Αθήνα δεν microειώνει την πίεση στις πόλεις της παλιάς Δηλιακής συmicromicroαχίας Σύmicroφωνα microε τον Διόδωρο (XIV101) οι Σπαρτιάτες laquoδιαπιστώνοντας ότι είχαν microια ηγεmicroονία οmicroόφωνα αναγνωρισmicroένηraquo αναθέτουν στον Λύσανδρο microια τριπλή αποστολή να εγκαταστήσει στις πόλεις Σπαρτιάτες διοικητές να αντικαταστήσει τα δηmicroοκρατικά πολιτεύmicroατα microε ολιγαρχικά και να επιβάλλει έναν ετήσιο φόρο χιλίων ταλάντων Έτσι οι πόλεις της πρώην Δηλιακής συmicromicroαχίας η οποία στο χρονικό διάστηmicroα ανάmicroεσα στο τέλος των Περσικών πολέmicroων και στην αρχή του Πελοποννησιακού πολέmicroου είχε microετα-τραπεί ουσιαστικά σε ηγεmicroονία microε επικεφαλής την Αθήνα microετά το τέλος του πολέmicroου απλώς αλλάζουν ηγεmicroόνα Ο φόρος πλέον πήγαινε στη Σπάρτη Αν λάβει κανείς υπόψη του και την ολοένα αυξανόmicroενη ένταση ανάmicroεσα στη Σπάρτη και σε ορισmicroένους από τους παραδοσιακούς συmicromicroάχους της στα πλαίσια της Πελο-ποννησιακής συmicromicroαχίας όπως είδαmicroε συγκεκριmicroένα microε τη Θήβα αλλά κυρίως microε την Κόρινθο βλέπει τη διάθεση της Σπάρτης να ασκήσει microια επιθετική ηγεmicroονική πολιτική στα ελληνικά πράγmicroατα βάζοντας στην άκρη τα ελκυστικά συνθήmicroατα της laquoελευθε-ρίαςraquo και της laquoαυτονοmicroίαςraquo Εκφραστής του ωmicroού αυτού ιmicroπεριαλισmicroού στη Σπάρτη microετά το 404 είναι ο Λύσανδρος Έχοντας το γόητρο του νικητή στρατηγού και microάλιστα του στρατηγού που χάρη στις επαφές του microε τους Πέρσες συνέβαλλε τα microέγιστα στην τελική σπαρτιατική νίκη δηmicroι-ουργώντας έναν αξιόmicroαχο στόλο τον οποίο εξακολουθεί να ελέγχει είτε επισήmicroως είτε ανεπισήmicroως ασκεί επιρροή όχι microόνο στη Σπάρτη αλλά και στον ελληνικό κόσmicroο γενικά microέσω των προσωπικών του επαφών microε τους απανταχού ολιγαρχικούς Φθάνει microάλιστα στο σηmicroείο να λάβει και θεϊκές τιmicroές στη Σάmicroο Η πρακτική του είναι να εγκαθιστά στις πόλεις που η Σπάρτη αποσπά από τον αθηναϊκό έλεγχο τις περίφηmicroες δεκαρχίες microικρές οmicroάδες (συνήθως δέκα) ντόπιων ακραίων ολιγαρχικών που ασκούν microια αυθαί-ρετη τυραννική εξουσία Αυτοί δηmicroεύουν περιουσίες και σκοτώνουν συmicroπολίτες τους βασιζόmicroενοι στη σπαρτιατική στήριξη και συγκεκριmicroένα σε αυτή του Λύσανδρου από τον οποίο άλλωστε έχουν διοριστεί Το πλέον αντιπροσωπευτικό παράδειγmicroα αυτής της εξωτερικής πολιτικής που εφαρmicroόζει ο Λύσανδρος για λογαριασmicroό της Σπάρτης είναι η microεγάλη ηττηmicroένη του πολέmicroου η Αθήνα Τον Απρίλιο-Μάιο του 404 ο Λύσαν-δρος επικεφαλής 100 πλοίων φθάνει στην Αθήνα έπειτα από έκκληση των laquoφίλωνraquo

ΠΕΡΙΟΧΗ ∆ΡΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΤΥΡΑΝΝΩΝ 403 πΧ

πρώτο στρατόπεδο των δηmicroοκρατικών στη Φυλή

στρατόπεδο των δηmicroοκρατικών στη Μουνιχία του Πειραιά

πιθανή θέση του στρατοπέδου των ολιγαρχικών

πελοποννησιακός στόλος υπό τον Λύσανδρο

στρατόπεδο των σπαρτιατικών δυνάmicroεων υπό τον Παυσανία

microάχη

οχυρό

Ιλισός

όρmicroο

ς Φαλ

ήρου

Κηφι

σός

Κηφι

σός

Αχαρναί

∆εκέλειαΦυλή

Θρία

Ιερό Αφροδίτης

Ιερά ΟδόςΑκαδηmicroία Αγορά

Ξυπέτη

Μουνιχία

Κυνόσαργες

ΦάληροΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΑΛΙΠΕ∆ΟΝ

Επικηφισία

όρ Αιγάλεω

όρ Υmicroηττός

Φαλ

ηρικό

τείχη

Θυmicroοιτάδες

Ιερό ∆ήmicroητρας

ΕΛΕΥΣΙΝΑ

Ν ΣΑΛΑΜΙΝΑ

ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΕ∆ΙΟ

Μακρά τείχη

του και απειλεί ότι η πρόσφατα συναφθείσα ειρήνη microε τη Σπάρτη θα διαλυθεί αν η Εκκλησία του Δήmicroου δεν παραδώσει την εξουσία σε microία επιτροπή τριάντα ολιγαρχικών φυσικά προσωπικών φίλων του Λύσανδρου Έτσι έρχονται στην εξουσία οι Τριάκοντα Τύραννοι όπως έγιναν γνωστοί Το 404 ήταν το αποκορύφωmicroα της προσωπικής επιρ-ροής του Σπαρτιάτη ναυάρχου Βασισmicroένος σε ένα πανελλαδικό δίκτυο πελατειακών σχέσεων είναι σε θέση να συγκεντρώσει πόρους και στρατεύmicroατα θεωρητικά ακόmicroα και εναντίον της σπαρτιατικής πολιτείας τα συmicroφέροντα της οποίας υποτίθεται ότι εκπροσωπείΚάτι τέτοιο όmicroως δεν microπορούσε να το επιτρέψει ένα αριστοκρατικό και έντονα ανταγω-νιστικό πολίτευmicroα όπως αυτό της Σπάρτης Σε microια κοινωνία οmicroοίων τέτοια προσωπική άνοδος θεωρείται επικίνδυνη Ήδη από το τέλος του 404 οι αντίπαλοι του Λύσανδρου επιχειρούν να του στερήσουν τα ερείσmicroατα της πολιτικής του δύναmicroης αλλά στα-διακά ώστε να microην προκαλέσουν τη δυναmicroική του αντίδραση Οι διαmicroαρτυρίες του Πέρση σατράπη του Δασκυλείου Φαρνάβαζου ότι στρατιωτικές δυνάmicroεις της Σπάρτης microε εντολή του Λύσανδρου λεηλάτησαν την επικράτειά του δίνουν στους εφόρους το πρόσχηmicroα να τον ανακαλέσουν στη Σπάρτη Αρχίζει microια επίθεση στους φίλους του Ο υφιστάmicroενός του Θώραξ κατηγορείται για διαφθορά και καταδικάζεται σε θάνατο Το 403 ο Λύσανδρος χάνει την επίσηmicroη εξουσία στο σύνολο του στόλου καθώς παύει να είναι ναύαρχος παρά το γεγονός ότι στη θέση του εκλέγεται ο αδελφός του ΛίβυςΤα γεγονότα στην Αθήνα δηmicroιουργούν τις προϋποθέσεις για την περαιτέρω microείωση της δύναmicroης του Λύσανδρου Το καθεστώς των Τριάκοντα παραπαίει εξαιτίας των εγκλη-microάτων του και συναντά όλο και πιο ισχυρή αντίσταση ακόmicroα και από τους microετριο-παθείς ολιγαρχικούς που το στήριζαν αρχικά Εξόριστοι δηmicroοκρατικοί microε αρχηγό τον Θρασύβουλο έναν από τους Αθηναίους στρατηγούς που είχαν διακριθεί στην τελευ-ταία φάση του Πελοποννησιακού πολέmicroου microε ορmicroητήριο τη γειτονική Θήβα που τους βοηθά κατά παράβαση των εντολών της Σπάρτης καταλαmicroβάνουν αρχικά το συνορι-ακό φρούριο της Φυλής και αργότερα microε τη συνεργασία όσων δεν είχαν εξοριστεί το δηmicroοκρατικό προπύργιο του Πειραιά Υπό την πίεση των γεγονότων οι microετριοπαθείς ολιγαρχικοί εκδιώκουν τους Τριάκοντα από την Αθήνα οι οποίοι καταφεύγουν στην Ελευσίνα Υπάρχουν λοιπόν τρεις παρατάξεις που διεκδικούν την εξουσία στην Αθήνα Οι δηmicroοκρατικοί του Πειραιά οι Τριάκοντα στην Ελευσίνα και οι microετριοπαθείς ολιγαρ-

Οι εξόριστοι δηmicroοκρατικοί Αθη-ναίοι κατέλαβαν το φρούριο

χικοί του άστεως Ο Λύσανδρος βλέποντας να ανατρέπεται η εξωτερική πολιτική του καθώς οι προστα-τευόmicroενοί του κινδυνεύουν να χάσουν την εξουσία δεν παραmicroένει αδρανής Καταφέρ-νει να εκλεγεί αρmicroοστής (στρατιωτικός διοικητής) και επικεφαλής στρατού και στόλου σπεύδει στην Αθήνα microε την πρόθεση να συντρίψει τους δηmicroοκρατικούς Όmicroως οι πολιτικοί του αντίπαλοι καραδοκούν Ο ένας από τους δύο Σπαρτιάτες βασιλείς ο Παυσανίας είναι στην παρούσα φάση ο κύριος πολιτικός αντίπαλος του Λύσανδρου Έχοντας microία προσωπικότητα εξίσου έντονη microε αυτή του Λύσανδρου και επιπλέον το κύρος που του δίνει το βασιλικό αξίωmicroα ανατρέπει την πολιτική του Με απόφαση της πλειοψηφίας των εφόρων (τρεις στους πέντε) πετυχαίνει να σταλεί στην Αθήνα προκειmicroένου laquoνα τον εmicroποδίσει (τον Λύσανδρο) να microετατρέψει την πόλη σε κτήση τουraquo (Ξενοφών Ελληνικά ΙΙ4 28-29) Ο Λύσανδρος δεν έχει άλλη επιλογή από το να υπακούσει Σε περίοδο εκστρατείας ένας Σπαρτιάτης βασιλιάς έχει απόλυτη εξουσία που υπερβαίνει οποιοδήποτε άλλο στρατιωτικό αξίωmicroαΟ Παυσανίας προωθεί microια εξωτερική πολιτική στον αντίποδα αυτής του Λύσανδρου Ενθαρρύνει τη συmicroφιλίωση των αντιmicroαχόmicroενων αθηναϊκών παρατάξεων και υποβο-ηθά την αποκατάσταση της δηmicroοκρατίας (Αύγουστος-Σεπτέmicroβριος του 403) Το παρά-δειγmicroα της Αθήνας είναι αντιπροσωπευτικό του αναπροσανατολισmicroού της σπαρτιατικής εξωτερικής πολιτικής Οι Αθηναίοι αναγνωρίζουν το κύρος και τον ρυθmicroιστικό ρόλο της σπαρτιατικής ηγεmicroονίας Αυτό που προτείνει ο Παυσανίας ως νέα πολιτική είναι να σταmicroατήσει η Σπάρτη να στηρίζεται σε εύθραυστα αντιδηmicroοτικά καθεστώτα και να αναλάβει τον ρόλο του ρυθmicroιστή στις εσωτερικές διαmicroάχες των πόλεων Έτσι θα microετατρεπόταν από καταπιεστική δύναmicroη σε έναν σεβαστό διαιτητή που θα ηγεmicroόνευε βασιζόmicroενος στο κύρος και όχι microόνο στη στρατιωτική υπεροχή Όταν ο βασιλιάς όmicroως επέστρεψε στη Σπάρτη κατηγορήθηκε για προδοσία και microόλις microετά βίας πέτυχε την αθώωσή τουΠαρά τις αντιδράσεις αυτές ο σπαρτιατικός ιmicroπεριαλισmicroός από το 403 αρχίζει να χαλαρώνει Σταδιακά η Σπάρτη σταmicroατά να υποστηρίζει τις δεκαρχίες Από τη σιωπή των πηγών είmicroαστε σε θέση να συνάγουmicroε ότι η Σπάρτη παραιτείται από microια τακτική είσπραξη φόρου Οι οικονοmicroικές της απαιτήσεις σε σχέση microε τις πόλεις εξαρτώνται από τις περιστάσεις Παρrsquo όλα αυτά η κατάρρευση των δεκαρχιών και η χαλάρωση των

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Αψαστείο

Βοσπόριος Άκρα

ΣΥΚΕΣ

Ιερό Αρτέmicroιδας ΦωσφόρουΙερό Αφροδίτης Πραείας

Ιερό Σχοινίκλου του Μεγάρεακαι Αmicroφιαράου

ΒΟΛΟΣ

Β Ο Σ Π Ο Ρ Ο Σ

Κεράτιος κόλπος

Βωmicroός ΑθηνάςΕκβασίου

Στάδιο-Γυmicroνάσιο

ΣτρατήγιοΘράκιο

ΓωνιαίοςΠύργος

Βωmicroός ΑθηνάςΣκεδασίου

Σκιρωνίδες Πέτραι Ναός Ήραςκαι ΠλούτωναΝαός ∆ήmicroητραςκαι Κόρης Νεώριο

Βοσπόριο

Πύλη

ΠύληΝαόςΕκάτης

ΝαόςΑφροδίτης

Πύργος τουΗρακλή

ΝαόςΑρτέmicroιδας

ΑΚΡΟΠΟΛΗ

Λουτρό Αχιλλέα

ΑΓΟΡΑ(Τετράστωο)

ΝαόςΠοσειδώνος

ΚΗΠΟΣΚΥΚΛΑ

Αρχ

αίο

τείχ

ος κ

ατά

Κωδι

νό

Τοπογραφική αποκατάσταση της πόλης του Βυζαντίου από

οικονοmicroικών απαιτήσεων δεν προφυλάσσουν τις ελληνικές πόλεις από την εσωτερική βία και τις αυθαιρεσίες των Σπαρτιατών αρmicroοστών (διοικητών) Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Βυζαντίου Οι εmicroφύλιες συγκρούσεις φτάνουν σε τέτοιο σηmicroείο έντα-σης ώστε η Σπάρτη να στείλει ως αρmicroοστή τον Κλέαρχο Αυτός όmicroως συmicroπεριφέρεται ως τύραννος και αυθαιρετεί σε τέτοιο βαθmicroό που η Σπάρτη αναγκάζεται να στείλει στρατιωτική δύναmicroη για να τον αποmicroακρύνειΣτο microεταξύ ο Λύσανδρος βλέποντας την επίσηmicroη σπαρτιατική πολιτεία να ακολουθεί όλο και περισσότερο αντίθετη εξωτερική πολιτική από τη δική του αρχίζει microια περι-οδεία στα microεγάλα microαντεία του ελληνικού κόσmicroου Σύmicroφωνα microε τους αντιπάλους του προσπαθεί να εξασφαλίσει microέσω δωροδοκίας ευνοϊκούς χρησmicroούς για επαναστατικά σχέδια Μια τέτοια καταγγελία ενός ιερέα του microαντείου του Άmicromicroωνα στη Σίβα της Αιγύπτου τον οδηγεί σε δίκη στην οποία όmicroως απαλλάσσεται Μπορεί οι εχθροί του να έχουν καταφέρει να τον αποδυναmicroώσουν αλλά απέχουν πολύ από το να τον εξο-ντώσουν οριστικά Όmicroως παραmicroένει αποκλεισmicroένος από την εξουσία καθώς σύmicroφωνα microε τις πηγές που διαθέτουmicroε δεν έχει λάβει επίσηmicroα αξίωmicroα microέχρι την ενθρόνιση του Αγησίλαου (398) microε εξαίρεση microια πρεσβεία στον Διονύσιο τύραννο των Συρα-κουσών Θύmicroα της ζηλοτυπίας των βασιλέων και των οmicroοίων ο νικητής του πολέmicroου που έδωσε στη Σπάρτη την ηγεmicroονία παραmicroένει στο περιθώριο χωρίς όmicroως να παύει να αποτελεί έναν παράγοντα έντασης Μια τέτοια αδικία σε έναν επιφανή πολίτη στα πλαίσια ενός αριστοκρατικού πολιτεύmicroατος που έχει ως ιδεώδες την προσωπική ικα-νότητα σύmicroφωνα microε τον Αριστοτέλη (Πολιτικά 1306b33) microπορεί να αποτελέσει αιτία επανάστασης

Η κατάσταση στην Ασία Η Σπάρτη στα χρόνια αmicroέσως microετά το τέλος του Πελοποννησιακού πόλεmicroου παρά το γεγονός ότι αναζητά ένα βιώσιmicroο laquoδόγmicroαraquo εξωτερικής πολιτικής δεν αφήνει ανεκmicroε-τάλλευτη τη στρατιωτική της υπεροχήΠρώτη της φροντίδα είναι να τακτοποιήσει ότι θεωρεί εκκρεmicroότητα στο άmicroεσο γεω-γραφικό περιβάλλον της την Πελοπόννησο Οι γείτονες και θεωρητικά σύmicromicroαχοί της Ηλείοι είχαν επιδείξει κατά τη διάρκεια του πολέmicroου υπερβολική ανεξαρτησία Τους στέλνουν λοιπόν τελεσίγραφο να αποδώσουν στις περιοικίδες πόλεις τους την αυτο-

νοmicroία τους Αυτή είναι microια τακτική που η Σπάρτη εφαρmicroόζει συστηmicroατικά από εδώ και πέρα microέχρι την απώλεια της ηγεmicroονίας το 371 Οποιαδήποτε συνένωση microικρότερων οικιστικών microονάδων που οδηγεί στη δηmicroιουργία ισχυρών πόλεων-κρατών γνωστή microε τον όρο συνοικισmicroός καταπολεmicroάται microε κάθε microέσο Το ίδιο συmicroβαίνει όπως θα δούmicroε παρακάτω και για κάθε απόπειρα σύmicroπηξης συmicromicroαχιών ανάmicroεσα σε πόλεις Επίφαση γιrsquo αυτή τη στάση είναι η προστασία της αυτονοmicroίας Βέβαια η αυτονοmicroία αυτή παύει να ισχύει όταν η Σπάρτη δίνει εντολές Οι Ηλείοι αρχικά αρνούνται να συmicromicroορφωθούν αλλά δύο εκστρατείες microε επικεφαλής τον βασιλιά Άγι το 400 και το 399 τους αναγκά-ζουν να υποκύψουνΚύρια microέριmicroνα όmicroως της σπαρτιατικής εξωτερικής πολιτικής τη συγκεκριmicroένη χρονική περίοδο (403-397) είναι οι υποθέσεις της Ασίας και η στάση που οφείλει να τηρήσει ο ελληνικός κόσmicroος microε ηγεmicroόνα τη Σπάρτη απέναντι στην Περσική αυτοκρατορίαΉδη από το 412 η Σπάρτη σύmicroφωνα microε τις συνθήκες που έχει συνάψει microε τον Πέρση Μεγάλο Βασιλιά έλαβε κάποια χρηmicroατικά ποσά προκειmicroένου να συγκροτήσει στόλο τα οποία θα επέστρεφε microετά τη νίκη της Ως αντάλλαγmicroα ήταν διατεθειmicroένη να αναγνω-ρίσει την επικυριαρχία του Μεγάλου Βασιλιά στις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας οι οποίες microετά το τέλος των Περσικών πολέmicroων παρέmicroεναν microακριά από την περσική επιρροή υπό την προστασία του αθηναϊκού ναυτικού Από το 405 δεδοmicroένου ότι ο όρος για την επιστροφή των περσικών χρηmicroάτων παρέmicroενε νεκρό γράmicromicroα οι Πέρσες σατράπες είχαν τη δυνατότητα να αξιώσουν την επιβολή φόρου ή αν το επιθυmicroούσαν να εγκαταστήσουν φρουρές σε όσες ελληνικές πόλεις laquoαπελευθέρωνεraquo ο σπαρτιατικός στόλος Πάντως οι πηγές δεν microας δίνουν ξεκάθαρα τη στάση της Σπάρτης απέναντι στις περσικές πιέσεις Το πιθανότερο είναι ότι η Σπάρτη ενεργούσε κατά περίπτωση Για παράδειγmicroα στη Χαλκηδόνα δεν επέτρεψε καmicroία περσική παρέmicroβαση ενώ αντίθετα στην περίπτωση της Μιλήτου απέσυρε τη φρουρά της αφήνοντας περιθώριο στους Πέρσες να ασκούν πιέσεις χωρίς αντίδρασηΗ κατάσταση στην Περσική αυτοκρατορία κατά τα τελευταία έτη του 5ου αιώνα επι-τρέπει στη Σπάρτη να ελίσσεται διπλωmicroατικά χωρίς να είναι αναγκασmicroένη να υιοθε-τήσει ριζικές λύσεις απέναντι στον περσικό παράγοντα Στις αρχές του 404 πεθαίνει ο Μεγάλος Βασιλιάς της Περσίας Δαρείος Βrsquo Τον διαδέχεται ο microεγαλύτερος γιος του microε το όνοmicroα Αρταξέρξης Βrsquo ο Μνήmicroων

Μαρmicroάρινη προτοmicroή του Ξενο-φώντα του ιστορικού που έζησε

νοmicroία τους Αυτή είναι microια τακτική που η Σπάρτη εφαρmicroόζει συστηmicroατικά από εδώ και πέρα microέχρι την απώλεια της ηγεmicroονίας το 371 Οποιαδήποτε συνένωση microικρότερων οικιστικών microονάδων που οδηγεί στη δηmicroιουργία ισχυρών πόλεων-κρατών γνωστή microε τον όρο συνοικισmicroός καταπολεmicroάται microε κάθε microέσο Το ίδιο συmicroβαίνει όπως θα δούmicroε παρακάτω και για κάθε απόπειρα σύmicroπηξης συmicromicroαχιών ανάmicroεσα σε πόλεις Επίφαση γιrsquo αυτή τη στάση είναι η προστασία της αυτονοmicroίας Βέβαια η αυτονοmicroία αυτή παύει να ισχύει όταν η Σπάρτη δίνει εντολές Οι Ηλείοι αρχικά αρνούνται να συmicromicroορφωθούν αλλά δύο εκστρατείες microε επικεφαλής τον βασιλιά Άγι το 400 και το 399 τους αναγκά-ζουν να υποκύψουνΚύρια microέριmicroνα όmicroως της σπαρτιατικής εξωτερικής πολιτικής τη συγκεκριmicroένη χρονική περίοδο (403-397) είναι οι υποθέσεις της Ασίας και η στάση που οφείλει να τηρήσει ο ελληνικός κόσmicroος microε ηγεmicroόνα τη Σπάρτη απέναντι στην Περσική αυτοκρατορίαΉδη από το 412 η Σπάρτη σύmicroφωνα microε τις συνθήκες που έχει συνάψει microε τον Πέρση Μεγάλο Βασιλιά έλαβε κάποια χρηmicroατικά ποσά προκειmicroένου να συγκροτήσει στόλο τα οποία θα επέστρεφε microετά τη νίκη της Ως αντάλλαγmicroα ήταν διατεθειmicroένη να αναγνω-ρίσει την επικυριαρχία του Μεγάλου Βασιλιά στις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας οι οποίες microετά το τέλος των Περσικών πολέmicroων παρέmicroεναν microακριά από την περσική επιρροή υπό την προστασία του αθηναϊκού ναυτικού Από το 405 δεδοmicroένου ότι ο όρος για την επιστροφή των περσικών χρηmicroάτων παρέmicroενε νεκρό γράmicromicroα οι Πέρσες σατράπες είχαν τη δυνατότητα να αξιώσουν την επιβολή φόρου ή αν το επιθυmicroούσαν να εγκαταστήσουν φρουρές σε όσες ελληνικές πόλεις laquoαπελευθέρωνεraquo ο σπαρτιατικός στόλος Πάντως οι πηγές δεν microας δίνουν ξεκάθαρα τη στάση της Σπάρτης απέναντι στις περσικές πιέσεις Το πιθανότερο είναι ότι η Σπάρτη ενεργούσε κατά περίπτωση Για παράδειγmicroα στη Χαλκηδόνα δεν επέτρεψε καmicroία περσική παρέmicroβαση ενώ αντίθετα στην περίπτωση της Μιλήτου απέσυρε τη φρουρά της αφήνοντας περιθώριο στους Πέρσες να ασκούν πιέσεις χωρίς αντίδρασηΗ κατάσταση στην Περσική αυτοκρατορία κατά τα τελευταία έτη του 5ου αιώνα επι-τρέπει στη Σπάρτη να ελίσσεται διπλωmicroατικά χωρίς να είναι αναγκασmicroένη να υιοθε-τήσει ριζικές λύσεις απέναντι στον περσικό παράγοντα Στις αρχές του 404 πεθαίνει ο Μεγάλος Βασιλιάς της Περσίας Δαρείος Βrsquo Τον διαδέχεται ο microεγαλύτερος γιος του microε το όνοmicroα Αρταξέρξης Βrsquo ο Μνήmicroων

Μαρmicroάρινη προτοmicroή του Ξενο-φώντα του ιστορικού που έζησε

Όmicroως ο νεότερος γιος του Δαρείου Κύρος microε τη στήριξη της microητέρας του Παρυσά-τιδος διεκδικεί τη βασιλεία σύmicroφωνα τουλάχιστον microε τις κατηγορίες που εκτοξεύει ο σατράπης της Λυδίας Τισσαφέρνης Ο Κύρος γνωστός στις πηγές ως Κύρος ο Νεότε-ρος κατά τη διάρκεια της βασιλείας του πατέρα του είχε εγκατασταθεί στις Σάρδεις microε το αξίωmicroα του καράνου έχοντας εξουσία ανώτερη από όλους τους σατράπες του Δυτικού microέρους της Περσικής αυτοκρατορίας Ήταν προσωπικός φίλος του Λύσαν-δρου και από περσικής πλευράς ο κύριος παράγοντας για τη διπλωmicroατική προσέγγιση Περσίας και Σπάρτης Ο σατράπης της Λυδίας Τισσαφέρνης θεωρώντας ότι η εξουσία του απειλείται από τον φιλόδοξο πρίγκιπα τον κατηγορεί για συνωmicroοσία εναντίον του αδελφού του Αρταξέρξη και ο Κύρος φυλακίζεται Η microητέρα του όmicroως Παρυσάτις πετυ-χαίνει την αmicroνήστευσή του και την επαναφορά του στη διοίκηση των Σάρδεων Κατrsquo αυτόν τον τρόπο τόσο η Σπάρτη όσο και οι Έλληνες της Ασίας έχουν τη δυνατότητα να microετριάζουν τις περσικές πιέσεις εκmicroεταλλευόmicroενοι τους δύο ανταγωνιστικούς πόλους εξουσίας που έχουν δηmicroιουργηθεί στις δυτικές σατραπείες της Περσικής αυτοκρατο-ρίας του Κύρου που εξακολουθεί να έχει βλέψεις για τον θρόνο της Περσίας και του σατράπη της Λυδίας Τισσαφέρνη που παραmicroένει πιστός στον ΑρταξέρξηΟ Κύρος παρά την επίφαση αφοσίωσης στον αδελφό του που εκφράζεται microε την τακτική συλλογή και αποστολή φόρων αναθέτει σε Έλληνες να στρατολογήσουν microισθοφόρους από την κυρίως Ελλάδα κάτι το οποίο δεν είναι καθόλου δύσκολο καθώς microετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέmicroου βρίσκονται αποστρατευmicroένοι πολλοί οπλίτες οι οποίοι λόγω της οικονοmicroικής δυσπραγίας ή των πολιτικών αναταραχών δεν έχουν άλλη επαγγελmicroατική διέξοδο από τη microισθοφορική υπηρεσία Επιπλέον ο Κύρος εξασφαλίζει την επίσηmicroη υποστήριξη της Σπάρτης Ένα σώmicroα 800 οπλιτών microε επικε-φαλής τον Χειρίσοφο εντάσσεται στον στρατό του ενώ ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Σάmicroιος του παρέχει ναυτική υποστήριξη Υποτιθέmicroενος σκοπός αυτών των στρατιωτικών προετοιmicroασιών του Κύρου ήταν η υπο-ταγή της Κιλικίας αλλά στην πραγmicroατικότητα η εκστρατεία στρεφόταν εναντίον του αδελφού του Αρταξέρξη και είχε στόχο τον περσικό θρόνο Αυτό ήταν κάτι που η Σπάρτη ήταν απίθανο να αγνοεί Πέραν της επίσηmicroης δικαιολογίας ότι η Σπάρτη βοηθά τον Κύρο από ευγνωmicroοσύνη για τη στάση του κατά τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο η εmicroπλοκή της Σπάρτης σε microια τέτοια τυχοδιωκτική περιπέτεια εναντίον του Μεγάλου

Κύρου ανάβαση

Η ΑΝΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΟΥ ΚΑΙ Η ΚΑΘΟ∆ΟΣ ΤΩΝ ΜΥΡΙΩΝ

microάχηκάθοδος των Μυρίων (χάραξη πορείας διαmicroέσουτης Αρmicroενίας σύmicroφωνα microε τους Lehmann-Haupt Beck κά)

Μελίτη

Τύανα

Άγκυρα

ΗράκλειαΣινώπη

Φάσι

ΚοτύωραΤραπεζούντα

Κερασούντα

Αmicroισός

Γόρδιο

Φ Ρ Υ Γ Ι Α

ΦΟΙ ΝΙ ΚΗ

Λ Υ∆ Ι Α

Κ Α Ρ Ι Α

ΛΥ Κ Ι Α

Π Ι Σ Ι ∆ Ι Α

Κ Α Π Π Α ∆ Ο Κ Ι Α

Μ Ε Σ Ο Π Ο ΤΑ Μ Ι Α

Αιολίδα

Ιωνία

Χ άλ υβ ες

Τάο χο ι

Σάρδεις ΚεράmicroωνΠέργαmicroο

ΒυζάντιοΣαλmicroυδησσός

ΘΡΑΚΗ

Καλχηδόνα

∆ασκύλειοΑράξης

Άmicroαδρος

Μικρός Ζαπάτας

Χοάσπης

Τίγρης

Ευφράτης

Αρσανίας

Λύκος

Ίρις

Σάρος

Έβρος

Τίγρης

ΚάλπηΠέρινθος

Ιψός

Λάρανδα

ΣύνναδαΚαΰστρου Πεδίο

ΤυριάνειοΈφεσος

ΑλικαρνασσόςΚολοσσές

Άδανα

ΣόλοιΚ ΙΛ ΙΚ ΙΑ

ΜυρίανδροςΙσσός

ΙκόνιοΘύmicroβριο Άmicroιδα

Θάψακος

∆αmicroασκός

Κορσωτή

Καινές

Σιδώνα

Κύπρος

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ

ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ

Ν Ρόδος

Χαρmicroάνδη

ΒαβυλώναΣούσα

Πύλες

ΣιττάκηΏπις

Εκβάτανα

Σαmicroόσατα

ΝίσιβιςΓαυγάmicroηλα

ΛάρισαΝινευή Άρβηλα

Γυmicroνιάς

Μεγ

άλος Ζα

πάτα

ς

Βασιλιά της Περσίας δεν είναι απολύτως ξεκάθαρη Το πιθανότερο είναι ότι ο Κύρος είχε υποσχεθεί ότι σε περίπτωση που γινόταν αυτός βασιλιάς θα αναγνώριζε την αυτο-νοmicroία των ελληνικών πόλεων της Ασίας δηλαδή στην ουσία τη σπαρτιατική κυριαρχία στην περιοχήΗ εκστρατεία είναι γνωστή ως Κύρου Ἀνάβασις από το οmicroώνυmicroο έργο του Αθηναίου ιστορικού Ξενοφώντα ο οποίος συmicromicroετείχε στο ελληνικό microισθοφορικό σώmicroα και microας περιγράφει τα γεγονότα Ο Κύρος αποκρύπτει τον πραγmicroατικό σκοπό της εκστρατεί-ας από τα στρατεύmicroατά του ειδικά από το ελληνικό microισθοφορικό σώmicroα microέχρι την άφιξη του στρατού στον Ευφράτη Οι διαmicroαρτυρίες των στρατιωτών κάmicroπτονται microε τις υποσχέσεις του Κύρου για υψηλές αmicroοιβές Τον Μάρτιο του 401 η τελική microάχη πραγmicroατοποιείται στα Κούναξα κοντά στη Βαβυλώνα Σύmicroφωνα microε τον Ξενοφώντα (Ἀνάβασις Ι817-20) το σώmicroα των 10000 Ελλήνων οπλιτών τρέπει εύκολα σε φυγή τα στρατεύmicroατα του Αρταξέρξη Όmicroως παρά το ότι ο στρατός του επικράτησε ο Κύρος σκοτώνεται στη microάχη Οι Έλληνες γνωστοί ως Μύριοι (10000) βρίσκονται αποκοmicromicroένοι στο κέντρο της αχα-νούς Περσικής αυτοκρατορίας την οποία ελέγχει αδιαmicroφισβήτητα πλέον ο εχθρικός σε αυτούς Αρταξέρξης Ο σατράπης Τισσαφέρνης επιφορτισmicroένος να τους αντιmicroετωπίσει κατά τη διάρκεια των διαπραγmicroατεύσεων πετυχαίνει microε δόλο να σκοτώσει τους επικε-φαλής τους Παρrsquo όλα αυτά δεν δέχονται να αφοπλιστούν Εκλέγουν νέους στρατηγούς ένας από τους οποίους ήταν και ο ιστορικός Ξενοφώντας και ξεκινούν την περίφηmicroη κάθοδο των Μυρίων διασχίζοντας την Περσική αυτοκρατορία microέσω των αφιλόξενων βουνών του Κουρδιστάν και της Αρmicroενίας ανάmicroεσα από λαούς που δεν βρίσκονται πλήρως υπό την εξουσία του Μεγάλου Βασιλιά Μετά από microακρά και αιmicroατηρή πορεία συγκρούσεις microε εχθρικούς πληθυσmicroούς έλλειψη εφοδίων και παρενοχλήσεις από περ-σικά στρατεύmicroατα καταφέρνουν σύmicroφωνα microε την αφήγηση του Ξενοφώντα να φτά-σουν στα ελληνικά παράλια της Μικράς Ασίας Είναι συγκλονιστική η στιγmicroή που οι ταλαιπωρηmicroένοι στρατιώτες αισθάνονται ότι η επίπονη πορεία τους φτάνει στο τέλος τους και κραυγάζουν laquoΘάλαττα Θάλατταraquo όταν φτάνουν τελικά στα ελληνικά παράλια (Ἀνάβασις ΙV721-25) Παρά το γεγονός ότι η πορεία τους (401-400) τόσο για τους συγχρόνους τους όσο και για τη σηmicroερινή έρευνα είναι απόδειξη της αποδιοργάνωσης της Περσικής αυτο-

κρατορίας και της στρατιωτικής ανωτερότητας του Έλληνα οπλίτη οι περιπέτειες των Μυρίων δεν τέλειωσαν Οι ελληνικές πόλεις της περιοχής του Πόντου όπου έφτασαν τους αντιmicroετώπισαν ως λαφυραγωγούς Οι περισσότεροι από τους στρατιώτες δεν microπορούν ή δεν θέλουν να γυρίσουν στις πατρίδες τους microε άδεια χέρια Αρνούmicroενοι την πρόταση του Ξενοφώντα να ιδρύσουν αποικία στο τέλος της laquoκαθόδουraquo τους οι Μύριοι που πλέον είναι γύρω στις 6000 στρέφονται στη microόνη λογική διέξοδο τη microισθοφορική υπηρεσία ελπίζοντας σε έναν καλό microισθό ή στην απόκτηση λαφύρων Τον χειmicroώνα του 400-399 υπηρετούν τον Θράκα φύλαρχο Σεύθη Στο τέλος εντάσσονται στη στρατιωτική δύναmicroη που στέλνει η Σπάρτη για να προστατεύσει τις ελληνικές πόλεις της Ιωνίας από τους ΠέρσεςΟ Τισσαφέρνης microετά τον θάνατο του Κύρου ανακτά τον έλεγχο της σατραπείας του και απαιτεί την υποταγή των ελληνικών πόλεων της Ιωνίας που βρίσκονται στη σφαίρα επιρροής του Αρχίζει την πολιορκία της Κύmicroης Οι Έλληνες της Ασίας απευθύνουν έκκληση για βοήθεια στη Σπάρτη η οποία το 400 στέλνει σε βοήθειά τους τον αρmicroο-στή Θίβρωνα επικεφαλής 1000 νεοδαmicroωδών και 4000 Πελοποννησίων συmicromicroάχων Στη δύναmicroη αυτή ενσωmicroατώνονται και τα υπολείmicromicroατα της δύναmicroης των Μυρίων Με την ενέργεια αυτή η Σπάρτη microετά τις ανακατατάξεις που έφερε η αποτυχία και ο θάνατος του Κύρου στην Περσική αυτοκρατορία δείχνει την απόφασή της να υπερασπιστεί δυναmicroικά τους Έλληνες της Ασίας από τον περσικό κίνδυνο ανταποκρινόmicroενη στις υποχρεώσεις της ως ηγεmicroονεύουσα δύναmicroη Είναι πιθανό ότι ρόλο στην απόφαση αυτή έπαιξαν και τα στρατιωτικά κατορθώmicroατα των Μυρίων που ήταν ένα απτό δείγmicroα της αποδιοργάνωσης της Περσικής αυτοκρατορίαςΟ Θίβρων όmicroως δεν πετυχαίνει ικανοποιητικά στρατιωτικά αποτελέσmicroατα αντίθετα προκαλεί τη δυσαρέσκεια των Ιώνων που τον κατηγορούν ότι άφησε τον στρατό του να λεηλατήσει εδάφη των ελληνικών πόλεων της περιοχής Ο Δερκυλίδας που τον διαδέχθηκε (399) χωρίς να είναι σε θέση να επιτύχει microια θεαmicroατική στρατιωτική νίκη αποδείχθηκε πιο αποτελεσmicroατικός Ο αποκαλούmicroενος λόγω της πανουργίας του Σίσυ-φος εκmicroεταλλεύτηκε την αντιζηλία του Τισσαφέρνη microε τον σατράπη του Δασκυλείου Φαρνάβαζο συνάπτοντας κάθε φορά ανακωχή microε τον έναν και λεηλατώντας τα εδάφη του άλλου Με αυτόν τον τρόπο εξουδετέρωσε την αριθmicroητική στρατιωτική υπεροχή των Περσών αποφεύγοντας microια microάχη εκ παρατάξεως και κρατώντας τη Σπάρτη σε

πλεονεκτική θέση έναντι της περσικής πίεσης Ο Τισσαφέρνης και ο Φαρνάβαζος ξεπέρασαν τελικά το καλοκαίρι του 397 τις διαφωνίες τους ένωσαν τις δυνάmicroεις τους και αποφάσισαν να αντιπαραταχθούν στον Δερκυλίδα Μετά όmicroως από κάποιες αψιmicroαχίες στην Έφεσο οι Πέρσες σατράπες κυρίως ο Τισσα-φέρνης που θυmicroόταν τα Κούναξα φοβήθηκαν την ποιοτική ανωτερότητα των Ελλήνων οπλιτών ενώ ο Δερκυλίδας δεν είχε εmicroπιστοσύνη στις στρατιωτικές ικανότητες των Ιώνων συmicromicroάχων του και φοβόταν την περσική αριθmicroητική υπεροχή Αποτέλεσmicroα ήταν η σύναψη ανακωχής Ο όρος που έθεσε ο Δερκυλίδας ήταν να αναγνωριστεί η αυτονοmicroία των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας ενώ οι σατράπες την αποχώρηση του σπαρτιατικού εκστρα-τευτικού σώmicroατος και των αρmicroοστών από την περιοχή Αυτές οι προτάσεις θα δια-βιβάζονταν στη Σπάρτη και στον Μεγάλο Βασιλιά αντίστοιχα Οι διαπραγmicroατεύσεις αυτές δεν είναι καθόλου απίθανο και για τις δύο πλευρές να ήταν ένα πρόσχηmicroα για να κερδίσουν χρόνο Λίγο αργότερα αρχίζει η microεγάλη εκστρατεία του Αγησίλαου ενώ οι Πέρσες προβαίνουν σε ναυτική αντεπίθεση στο Αιγαίο παίζοντας το χαρτί του Αθη-ναίου Κόνωνα όπως θα δούmicroε παρακάτωΗ ενθρόνιση του Αγησίλαου και η κατάσταση στη ΣπάρτηΤο 398 πεθαίνει ο βασιλιάς Άγις Βrsquo Τον κενό θρόνο των Ευρυπωντιδών διεκδικούν ο αδελφός του Αγησίλαος και ο γιος του Λεωτυχίδας Διάφορες κατηγορίες εκτοξεύονται εκατέρωθεν στον αγώνα για επικράτηση Ο microάντης Διοπείθης επικαλείται εναντίον του Αγησίλαου έναν χρησmicroό του Απόλλωνα να προφυλαχθούν οι Σπαρτιάτες από microια χωλή βασιλεία Καθώς ο Αγησίλαος ήταν χωλός λόγω ενός ατυχήmicroατος στην παιδική του ηλι-κία το νόηmicroα του χρησmicroού ήταν εmicroφανές Ο Λύσανδρος όmicroως παρεmicroβαίνει υπέρ του Αγησίλαου και δηλώνει ότι χωλή βασιλεία σηmicroαίνει να καταλάβει το ένα από τα δύο βασιλικά αξιώmicroατα κάποιος που δεν κατάγεται από το βασιλικό γένος των Ηρακλειδών Πράγmicroατι υπήρχαν έντονες φήmicroες ότι ο Λεωτυχίδας ήταν νόθος καρπός της παρά-νοmicroης σχέσης της συζύγου του Άγι Βrsquo και του Αθηναίου στρατηγού Αλκιβιάδη όταν αυτός ήταν εξόριστος στη Σπάρτη Μάλιστα ο Αλκιβιάδης φέρεται να δήλωνε ότι δεν έκανε έρωτα microε τη βασίλισσα της Σπάρτης για ευχαρίστηση αλλά για να βασιλεύσουν οι απόγονοί του στη Σπάρτη (Πλούταρχου Βίοι Παράλληλοι Ἀλκιβιάδης 238)Πέραν του γραφικού που περιέχει το συγκεκριmicroένο περιστατικό η ουσία είναι ότι

τελικά οι αρχές της Σπάρτης προκρίνουν ως βασιλιά τον Αγησίλαο Σηmicroαντικό ρόλο πιθανόν να έπαιξε και η υποστήριξη του Λύσανδρου του οποίου παλαιότερα ο Αγη-σίλαος υπήρξε ἐρώmicroενος και παρέmicroενε ένας κοντινός φίλος Ο Λύσανδρος επανέρχεται στο πολιτικό προσκήνιο θεωρώντας ότι microέσω του Αγησίλαου θα microπορέσει να διαδρα-microατίσει και πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο στα πολιτικά πράγmicroατα της Σπάρτης Η Σπάρτη δεν ήταν πλέον ndashόσον αφορά την εσωτερική πολιτική και τις κοινωνικές δοmicroέςndash όπως πριν από τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο Ανάγλυφα αυτό δείχνει η συνω-microοσία του Κινάδωνα Σε λιγότερο από έναν χρόνο από την ενθρόνιση του Αγησίλαου γύρω στο 397 ένα microάντης πληροφορεί τον Αγησίλαο την ώρα που προσέφερε θυσία ότι οι θεοί του αποκάλυψαν microια συνωmicroοσία Πράγmicroατι microερικές ηmicroέρες αργότερα ένας πληροφοριοδότης ενηmicroερώνει τους εφόρους ότι ένας δυναmicroικός νεαρός που δεν ανήκε στην τάξη των οmicroοίων ονόmicroατι Κινάδων microε τη βοήθεια λίγων microέχρι εκείνη τη στιγmicroή συνωmicroοτών καταστρώνει σχέδια για εξέγερση εναντίον των οmicroοίων ελπίζοντας στην υποστήριξη της microάζας των ειλώτων των νεοδαmicroώδων των υποmicroειόνων και των περι-οίκων Όλοι αυτοί microισούσαν τόσο πολύ την άρχουσα microειοψηφία των οmicroοίων laquoπου δεν microπορούσαν να κρύψουν ότι θα χαίρονταν να τους φάνε ζωντανούςraquo (Ελληνικά ΙΙΙ36) Πολλοί από τους επίδοξους στασιαστές διέθεταν όπλα και πολεmicroική εmicroπειρία καθώς υπηρετούσαν στον στρατό της Σπάρτης Οι υπόλοιποι θα πολεmicroούσαν microε πελέκεις δρεπάνια και άλλα εργαλεία Θορυβηmicroένοι οι έφοροι αποmicroακρύνουν τον Κινάδωνα από τη Σπάρτη αναθέτοντάς του microια αποστολή σε microια κώmicroη της Λακωνίας Τελικά microετά την αποmicroάκρυνσή του ο Κινά-δων συλλαmicroβάνεται και θανατώνεται Το ενδιαφέρον είναι η απολογία του κατά την ανάκρισή του Δικαιολογεί τις πράξεις του λέγοντας ότι δεν ήθελε laquoνα είναι κατώτερος από κανένα στη Λακεδαίmicroοναraquo (Ελληνικά ΙΙΙ311) λόγια που θα microπορούσε να έχει πει και ο ΛύσανδροςΕνδεχοmicroένως ο Ξενοφώντας που microας περιγράφει το περιστατικό να microεγαλοποιεί τη σηmicroασία της εν λόγω συνωmicroοσίας Παρrsquo όλα αυτά δείχνει την έντονη ανησυχία της άρχουσας τάξης για τις ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις των εξουσιαζόmicroενων τάξεων και κυρίως των ενδιάmicroεσων κοινωνικών κατηγοριών που είχαν δηmicroιουργηθεί microετά τις διάφορες αλλαγές που επέφερε στις κοινωνικές δοmicroές της Σπάρτης ο τριαντά-χρονος περίπου Πελοποννησιακός πόλεmicroος

εκστρατεία του 396 πΧ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΣΙΛΑΟΥ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ 396-394 πΧ

εκστρατείες των ετών 395-394 πΧέδρες σατραπειώνmicroάχη

Βόσπορος

Ε Υ Ξ Ε Ι Ν Ο Σ Π Ο Ν Τ Ο Σ

Π α micro φ ύ λ ι ο ςκ ό λ π ο ς

ΑΙ Γ

ΑΙ Ο

ΠΕ

ΛΑ

ΓΟ

Σ

Π Ρ Ο Π Ο Ν Τ Ι ∆ Α

Έρmicroος

Σαγγάριος

Καλχηδώνα

Β Ι Θ Υ Ν Ι Α

Μ Υ Σ Ι Α

Φ Ρ Υ Γ Ι Α

Λ Υ ∆ Ι Α

Κ Α Ρ Ι ΑΠ Ι Σ Ι ∆ Ι Α

Λ Υ Κ Ι Α

Π Α Μ Φ Υ Λ Ι Α

ΒυζάντιοΣηλυmicroβρία

Πέρινθος

ΓάνοςΑίνος

Μύρλεια

Αστακός

ΗράκλειαΚάλπη

Κίος∆ΑΣΚΥΛΕΙΟ

Κύζικος

Κριθώτη Καρδία

ΣηστόςΆβυδος

ΊλιοΣκήψη

Αmicroαξιτός ΚοκύλιοΛάρισα

Κεβρήνη

Άνταδρος

Ελαία

ΜύριναΚύmicroηΦώκαια

Κλαζοmicroεναί

ΚολωνέςΛάmicroψακος

Αδραmicroύττειο

Πέργαmicroος

Γάmicroβρειο

Γρύνειο

Μαγνησία

ΚολοφώνΤράλλεις

ΤέωςΕρυθρές

Ν Χίος

Ν Λέσβος

Ν Λήmicroνος

Ν Ίmicroβρος

Έφεσος

Μαγνησία

Αλάβανδα

Κεδρέες

Ν Ρόδος

ΜυούςΠριήνη

ΜύλασαΜίλητος

Ίασος

Αλικαρνασσός

Ξάνθος

ΣΑΡ∆ΕΙΣ

Μ Ι Κ Ρ Η Φ Ρ Υ Γ Ι Α

κρατορίας και της στρατιωτικής ανωτερότητας του Έλληνα οπλίτη οι περιπέτειες των Μυρίων δεν τέλειωσαν Οι ελληνικές πόλεις της περιοχής του Πόντου όπου έφτασαν τους αντιmicroετώπισαν ως λαφυραγωγούς Οι περισσότεροι από τους στρατιώτες δεν microπορούν ή δεν θέλουν να γυρίσουν στις πατρίδες τους microε άδεια χέρια Αρνούmicroενοι την πρόταση του Ξενοφώντα να ιδρύσουν αποικία στο τέλος της laquoκαθόδουraquo τους οι Μύριοι που πλέον είναι γύρω στις 6000 στρέφονται στη microόνη λογική διέξοδο τη microισθοφορική υπηρεσία ελπίζοντας σε έναν καλό microισθό ή στην απόκτηση λαφύρων Τον χειmicroώνα του 400-399 υπηρετούν τον Θράκα φύλαρχο Σεύθη Στο τέλος εντάσσονται στη στρατιωτική δύναmicroη που στέλνει η Σπάρτη για να προστατεύσει τις ελληνικές πόλεις της Ιωνίας από τους ΠέρσεςΟ Τισσαφέρνης microετά τον θάνατο του Κύρου ανακτά τον έλεγχο της σατραπείας του και απαιτεί την υποταγή των ελληνικών πόλεων της Ιωνίας που βρίσκονται στη σφαίρα επιρροής του Αρχίζει την πολιορκία της Κύmicroης Οι Έλληνες της Ασίας απευθύνουν έκκληση για βοήθεια στη Σπάρτη η οποία το 400 στέλνει σε βοήθειά τους τον αρmicroο-στή Θίβρωνα επικεφαλής 1000 νεοδαmicroωδών και 4000 Πελοποννησίων συmicromicroάχων Στη δύναmicroη αυτή ενσωmicroατώνονται και τα υπολείmicromicroατα της δύναmicroης των Μυρίων Με την ενέργεια αυτή η Σπάρτη microετά τις ανακατατάξεις που έφερε η αποτυχία και ο θάνατος του Κύρου στην Περσική αυτοκρατορία δείχνει την απόφασή της να υπερασπιστεί δυναmicroικά τους Έλληνες της Ασίας από τον περσικό κίνδυνο ανταποκρινόmicroενη στις υποχρεώσεις της ως ηγεmicroονεύουσα δύναmicroη Είναι πιθανό ότι ρόλο στην απόφαση αυτή έπαιξαν και τα στρατιωτικά κατορθώmicroατα των Μυρίων που ήταν ένα απτό δείγmicroα της αποδιοργάνωσης της Περσικής αυτοκρατορίαςΟ Θίβρων όmicroως δεν πετυχαίνει ικανοποιητικά στρατιωτικά αποτελέσmicroατα αντίθετα προκαλεί τη δυσαρέσκεια των Ιώνων που τον κατηγορούν ότι άφησε τον στρατό του να λεηλατήσει εδάφη των ελληνικών πόλεων της περιοχής Ο Δερκυλίδας που τον διαδέχθηκε (399) χωρίς να είναι σε θέση να επιτύχει microια θεαmicroατική στρατιωτική νίκη αποδείχθηκε πιο αποτελεσmicroατικός Ο αποκαλούmicroενος λόγω της πανουργίας του Σίσυ-φος εκmicroεταλλεύτηκε την αντιζηλία του Τισσαφέρνη microε τον σατράπη του Δασκυλείου Φαρνάβαζο συνάπτοντας κάθε φορά ανακωχή microε τον έναν και λεηλατώντας τα εδάφη του άλλου Με αυτόν τον τρόπο εξουδετέρωσε την αριθmicroητική στρατιωτική υπεροχή των Περσών αποφεύγοντας microια microάχη εκ παρατάξεως και κρατώντας τη Σπάρτη σε

πλεονεκτική θέση έναντι της περσικής πίεσης Ο Τισσαφέρνης και ο Φαρνάβαζος ξεπέρασαν τελικά το καλοκαίρι του 397 τις διαφωνίες τους ένωσαν τις δυνάmicroεις τους και αποφάσισαν να αντιπαραταχθούν στον Δερκυλίδα Μετά όmicroως από κάποιες αψιmicroαχίες στην Έφεσο οι Πέρσες σατράπες κυρίως ο Τισσα-φέρνης που θυmicroόταν τα Κούναξα φοβήθηκαν την ποιοτική ανωτερότητα των Ελλήνων οπλιτών ενώ ο Δερκυλίδας δεν είχε εmicroπιστοσύνη στις στρατιωτικές ικανότητες των Ιώνων συmicromicroάχων του και φοβόταν την περσική αριθmicroητική υπεροχή Αποτέλεσmicroα ήταν η σύναψη ανακωχής Ο όρος που έθεσε ο Δερκυλίδας ήταν να αναγνωριστεί η αυτονοmicroία των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας ενώ οι σατράπες την αποχώρηση του σπαρτιατικού εκστρα-τευτικού σώmicroατος και των αρmicroοστών από την περιοχή Αυτές οι προτάσεις θα δια-βιβάζονταν στη Σπάρτη και στον Μεγάλο Βασιλιά αντίστοιχα Οι διαπραγmicroατεύσεις αυτές δεν είναι καθόλου απίθανο και για τις δύο πλευρές να ήταν ένα πρόσχηmicroα για να κερδίσουν χρόνο Λίγο αργότερα αρχίζει η microεγάλη εκστρατεία του Αγησίλαου ενώ οι Πέρσες προβαίνουν σε ναυτική αντεπίθεση στο Αιγαίο παίζοντας το χαρτί του Αθη-ναίου Κόνωνα όπως θα δούmicroε παρακάτωΗ ενθρόνιση του Αγησίλαου και η κατάσταση στη ΣπάρτηΤο 398 πεθαίνει ο βασιλιάς Άγις Βrsquo Τον κενό θρόνο των Ευρυπωντιδών διεκδικούν ο αδελφός του Αγησίλαος και ο γιος του Λεωτυχίδας Διάφορες κατηγορίες εκτοξεύονται εκατέρωθεν στον αγώνα για επικράτηση Ο microάντης Διοπείθης επικαλείται εναντίον του Αγησίλαου έναν χρησmicroό του Απόλλωνα να προφυλαχθούν οι Σπαρτιάτες από microια χωλή βασιλεία Καθώς ο Αγησίλαος ήταν χωλός λόγω ενός ατυχήmicroατος στην παιδική του ηλι-κία το νόηmicroα του χρησmicroού ήταν εmicroφανές Ο Λύσανδρος όmicroως παρεmicroβαίνει υπέρ του Αγησίλαου και δηλώνει ότι χωλή βασιλεία σηmicroαίνει να καταλάβει το ένα από τα δύο βασιλικά αξιώmicroατα κάποιος που δεν κατάγεται από το βασιλικό γένος των Ηρακλειδών Πράγmicroατι υπήρχαν έντονες φήmicroες ότι ο Λεωτυχίδας ήταν νόθος καρπός της παρά-νοmicroης σχέσης της συζύγου του Άγι Βrsquo και του Αθηναίου στρατηγού Αλκιβιάδη όταν αυτός ήταν εξόριστος στη Σπάρτη Μάλιστα ο Αλκιβιάδης φέρεται να δήλωνε ότι δεν έκανε έρωτα microε τη βασίλισσα της Σπάρτης για ευχαρίστηση αλλά για να βασιλεύσουν οι απόγονοί του στη Σπάρτη (Πλούταρχου Βίοι Παράλληλοι Ἀλκιβιάδης 238)Πέραν του γραφικού που περιέχει το συγκεκριmicroένο περιστατικό η ουσία είναι ότι

τελικά οι αρχές της Σπάρτης προκρίνουν ως βασιλιά τον Αγησίλαο Σηmicroαντικό ρόλο πιθανόν να έπαιξε και η υποστήριξη του Λύσανδρου του οποίου παλαιότερα ο Αγη-σίλαος υπήρξε ἐρώmicroενος και παρέmicroενε ένας κοντινός φίλος Ο Λύσανδρος επανέρχεται στο πολιτικό προσκήνιο θεωρώντας ότι microέσω του Αγησίλαου θα microπορέσει να διαδρα-microατίσει και πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο στα πολιτικά πράγmicroατα της Σπάρτης Η Σπάρτη δεν ήταν πλέον ndashόσον αφορά την εσωτερική πολιτική και τις κοινωνικές δοmicroέςndash όπως πριν από τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο Ανάγλυφα αυτό δείχνει η συνω-microοσία του Κινάδωνα Σε λιγότερο από έναν χρόνο από την ενθρόνιση του Αγησίλαου γύρω στο 397 ένα microάντης πληροφορεί τον Αγησίλαο την ώρα που προσέφερε θυσία ότι οι θεοί του αποκάλυψαν microια συνωmicroοσία Πράγmicroατι microερικές ηmicroέρες αργότερα ένας πληροφοριοδότης ενηmicroερώνει τους εφόρους ότι ένας δυναmicroικός νεαρός που δεν ανήκε στην τάξη των οmicroοίων ονόmicroατι Κινάδων microε τη βοήθεια λίγων microέχρι εκείνη τη στιγmicroή συνωmicroοτών καταστρώνει σχέδια για εξέγερση εναντίον των οmicroοίων ελπίζοντας στην υποστήριξη της microάζας των ειλώτων των νεοδαmicroώδων των υποmicroειόνων και των περι-οίκων Όλοι αυτοί microισούσαν τόσο πολύ την άρχουσα microειοψηφία των οmicroοίων laquoπου δεν microπορούσαν να κρύψουν ότι θα χαίρονταν να τους φάνε ζωντανούςraquo (Ελληνικά ΙΙΙ36) Πολλοί από τους επίδοξους στασιαστές διέθεταν όπλα και πολεmicroική εmicroπειρία καθώς υπηρετούσαν στον στρατό της Σπάρτης Οι υπόλοιποι θα πολεmicroούσαν microε πελέκεις δρεπάνια και άλλα εργαλεία Θορυβηmicroένοι οι έφοροι αποmicroακρύνουν τον Κινάδωνα από τη Σπάρτη αναθέτοντάς του microια αποστολή σε microια κώmicroη της Λακωνίας Τελικά microετά την αποmicroάκρυνσή του ο Κινά-δων συλλαmicroβάνεται και θανατώνεται Το ενδιαφέρον είναι η απολογία του κατά την ανάκρισή του Δικαιολογεί τις πράξεις του λέγοντας ότι δεν ήθελε laquoνα είναι κατώτερος από κανένα στη Λακεδαίmicroοναraquo (Ελληνικά ΙΙΙ311) λόγια που θα microπορούσε να έχει πει και ο ΛύσανδροςΕνδεχοmicroένως ο Ξενοφώντας που microας περιγράφει το περιστατικό να microεγαλοποιεί τη σηmicroασία της εν λόγω συνωmicroοσίας Παρrsquo όλα αυτά δείχνει την έντονη ανησυχία της άρχουσας τάξης για τις ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις των εξουσιαζόmicroενων τάξεων και κυρίως των ενδιάmicroεσων κοινωνικών κατηγοριών που είχαν δηmicroιουργηθεί microετά τις διάφορες αλλαγές που επέφερε στις κοινωνικές δοmicroές της Σπάρτης ο τριαντά-χρονος περίπου Πελοποννησιακός πόλεmicroος

εκστρατεία του 396 πΧ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΣΙΛΑΟΥ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ 396-394 πΧ

εκστρατείες των ετών 395-394 πΧέδρες σατραπειώνmicroάχη

Βόσπορος

Ε Υ Ξ Ε Ι Ν Ο Σ Π Ο Ν Τ Ο Σ

Π α micro φ ύ λ ι ο ςκ ό λ π ο ς

ΑΙ Γ

ΑΙ Ο

ΠΕ

ΛΑ

ΓΟ

Σ

Π Ρ Ο Π Ο Ν Τ Ι ∆ Α

Έρmicroος

Σαγγάριος

Καλχηδώνα

Β Ι Θ Υ Ν Ι Α

Μ Υ Σ Ι Α

Φ Ρ Υ Γ Ι Α

Λ Υ ∆ Ι Α

Κ Α Ρ Ι ΑΠ Ι Σ Ι ∆ Ι Α

Λ Υ Κ Ι Α

Π Α Μ Φ Υ Λ Ι Α

ΒυζάντιοΣηλυmicroβρία

Πέρινθος

ΓάνοςΑίνος

Μύρλεια

Αστακός

ΗράκλειαΚάλπη

Κίος∆ΑΣΚΥΛΕΙΟ

Κύζικος

Κριθώτη Καρδία

ΣηστόςΆβυδος

ΊλιοΣκήψη

Αmicroαξιτός ΚοκύλιοΛάρισα

Κεβρήνη

Άνταδρος

Ελαία

ΜύριναΚύmicroηΦώκαια

Κλαζοmicroεναί

ΚολωνέςΛάmicroψακος

Αδραmicroύττειο

Πέργαmicroος

Γάmicroβρειο

Γρύνειο

Μαγνησία

ΚολοφώνΤράλλεις

ΤέωςΕρυθρές

Ν Χίος

Ν Λέσβος

Ν Λήmicroνος

Ν Ίmicroβρος

Έφεσος

Μαγνησία

Αλάβανδα

Κεδρέες

Ν Ρόδος

ΜυούςΠριήνη

ΜύλασαΜίλητος

Ίασος

Αλικαρνασσός

Ξάνθος

ΣΑΡ∆ΕΙΣ

Μ Ι Κ Ρ Η Φ Ρ Υ Γ Ι Α

πλεονεκτική θέση έναντι της περσικής πίεσης Ο Τισσαφέρνης και ο Φαρνάβαζος ξεπέρασαν τελικά το καλοκαίρι του 397 τις διαφωνίες τους ένωσαν τις δυνάmicroεις τους και αποφάσισαν να αντιπαραταχθούν στον Δερκυλίδα Μετά όmicroως από κάποιες αψιmicroαχίες στην Έφεσο οι Πέρσες σατράπες κυρίως ο Τισσα-φέρνης που θυmicroόταν τα Κούναξα φοβήθηκαν την ποιοτική ανωτερότητα των Ελλήνων οπλιτών ενώ ο Δερκυλίδας δεν είχε εmicroπιστοσύνη στις στρατιωτικές ικανότητες των Ιώνων συmicromicroάχων του και φοβόταν την περσική αριθmicroητική υπεροχή Αποτέλεσmicroα ήταν η σύναψη ανακωχής Ο όρος που έθεσε ο Δερκυλίδας ήταν να αναγνωριστεί η αυτονοmicroία των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας ενώ οι σατράπες την αποχώρηση του σπαρτιατικού εκστρα-τευτικού σώmicroατος και των αρmicroοστών από την περιοχή Αυτές οι προτάσεις θα δια-βιβάζονταν στη Σπάρτη και στον Μεγάλο Βασιλιά αντίστοιχα Οι διαπραγmicroατεύσεις αυτές δεν είναι καθόλου απίθανο και για τις δύο πλευρές να ήταν ένα πρόσχηmicroα για να κερδίσουν χρόνο Λίγο αργότερα αρχίζει η microεγάλη εκστρατεία του Αγησίλαου ενώ οι Πέρσες προβαίνουν σε ναυτική αντεπίθεση στο Αιγαίο παίζοντας το χαρτί του Αθη-ναίου Κόνωνα όπως θα δούmicroε παρακάτωΗ ενθρόνιση του Αγησίλαου και η κατάσταση στη ΣπάρτηΤο 398 πεθαίνει ο βασιλιάς Άγις Βrsquo Τον κενό θρόνο των Ευρυπωντιδών διεκδικούν ο αδελφός του Αγησίλαος και ο γιος του Λεωτυχίδας Διάφορες κατηγορίες εκτοξεύονται εκατέρωθεν στον αγώνα για επικράτηση Ο microάντης Διοπείθης επικαλείται εναντίον του Αγησίλαου έναν χρησmicroό του Απόλλωνα να προφυλαχθούν οι Σπαρτιάτες από microια χωλή βασιλεία Καθώς ο Αγησίλαος ήταν χωλός λόγω ενός ατυχήmicroατος στην παιδική του ηλι-κία το νόηmicroα του χρησmicroού ήταν εmicroφανές Ο Λύσανδρος όmicroως παρεmicroβαίνει υπέρ του Αγησίλαου και δηλώνει ότι χωλή βασιλεία σηmicroαίνει να καταλάβει το ένα από τα δύο βασιλικά αξιώmicroατα κάποιος που δεν κατάγεται από το βασιλικό γένος των Ηρακλειδών Πράγmicroατι υπήρχαν έντονες φήmicroες ότι ο Λεωτυχίδας ήταν νόθος καρπός της παρά-νοmicroης σχέσης της συζύγου του Άγι Βrsquo και του Αθηναίου στρατηγού Αλκιβιάδη όταν αυτός ήταν εξόριστος στη Σπάρτη Μάλιστα ο Αλκιβιάδης φέρεται να δήλωνε ότι δεν έκανε έρωτα microε τη βασίλισσα της Σπάρτης για ευχαρίστηση αλλά για να βασιλεύσουν οι απόγονοί του στη Σπάρτη (Πλούταρχου Βίοι Παράλληλοι Ἀλκιβιάδης 238)Πέραν του γραφικού που περιέχει το συγκεκριmicroένο περιστατικό η ουσία είναι ότι

τελικά οι αρχές της Σπάρτης προκρίνουν ως βασιλιά τον Αγησίλαο Σηmicroαντικό ρόλο πιθανόν να έπαιξε και η υποστήριξη του Λύσανδρου του οποίου παλαιότερα ο Αγη-σίλαος υπήρξε ἐρώmicroενος και παρέmicroενε ένας κοντινός φίλος Ο Λύσανδρος επανέρχεται στο πολιτικό προσκήνιο θεωρώντας ότι microέσω του Αγησίλαου θα microπορέσει να διαδρα-microατίσει και πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο στα πολιτικά πράγmicroατα της Σπάρτης Η Σπάρτη δεν ήταν πλέον ndashόσον αφορά την εσωτερική πολιτική και τις κοινωνικές δοmicroέςndash όπως πριν από τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο Ανάγλυφα αυτό δείχνει η συνω-microοσία του Κινάδωνα Σε λιγότερο από έναν χρόνο από την ενθρόνιση του Αγησίλαου γύρω στο 397 ένα microάντης πληροφορεί τον Αγησίλαο την ώρα που προσέφερε θυσία ότι οι θεοί του αποκάλυψαν microια συνωmicroοσία Πράγmicroατι microερικές ηmicroέρες αργότερα ένας πληροφοριοδότης ενηmicroερώνει τους εφόρους ότι ένας δυναmicroικός νεαρός που δεν ανήκε στην τάξη των οmicroοίων ονόmicroατι Κινάδων microε τη βοήθεια λίγων microέχρι εκείνη τη στιγmicroή συνωmicroοτών καταστρώνει σχέδια για εξέγερση εναντίον των οmicroοίων ελπίζοντας στην υποστήριξη της microάζας των ειλώτων των νεοδαmicroώδων των υποmicroειόνων και των περι-οίκων Όλοι αυτοί microισούσαν τόσο πολύ την άρχουσα microειοψηφία των οmicroοίων laquoπου δεν microπορούσαν να κρύψουν ότι θα χαίρονταν να τους φάνε ζωντανούςraquo (Ελληνικά ΙΙΙ36) Πολλοί από τους επίδοξους στασιαστές διέθεταν όπλα και πολεmicroική εmicroπειρία καθώς υπηρετούσαν στον στρατό της Σπάρτης Οι υπόλοιποι θα πολεmicroούσαν microε πελέκεις δρεπάνια και άλλα εργαλεία Θορυβηmicroένοι οι έφοροι αποmicroακρύνουν τον Κινάδωνα από τη Σπάρτη αναθέτοντάς του microια αποστολή σε microια κώmicroη της Λακωνίας Τελικά microετά την αποmicroάκρυνσή του ο Κινά-δων συλλαmicroβάνεται και θανατώνεται Το ενδιαφέρον είναι η απολογία του κατά την ανάκρισή του Δικαιολογεί τις πράξεις του λέγοντας ότι δεν ήθελε laquoνα είναι κατώτερος από κανένα στη Λακεδαίmicroοναraquo (Ελληνικά ΙΙΙ311) λόγια που θα microπορούσε να έχει πει και ο ΛύσανδροςΕνδεχοmicroένως ο Ξενοφώντας που microας περιγράφει το περιστατικό να microεγαλοποιεί τη σηmicroασία της εν λόγω συνωmicroοσίας Παρrsquo όλα αυτά δείχνει την έντονη ανησυχία της άρχουσας τάξης για τις ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις των εξουσιαζόmicroενων τάξεων και κυρίως των ενδιάmicroεσων κοινωνικών κατηγοριών που είχαν δηmicroιουργηθεί microετά τις διάφορες αλλαγές που επέφερε στις κοινωνικές δοmicroές της Σπάρτης ο τριαντά-χρονος περίπου Πελοποννησιακός πόλεmicroος

εκστρατεία του 396 πΧ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΣΙΛΑΟΥ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ 396-394 πΧ

εκστρατείες των ετών 395-394 πΧέδρες σατραπειώνmicroάχη

Βόσπορος

Ε Υ Ξ Ε Ι Ν Ο Σ Π Ο Ν Τ Ο Σ

Π α micro φ ύ λ ι ο ςκ ό λ π ο ς

ΑΙ Γ

ΑΙ Ο

ΠΕ

ΛΑ

ΓΟ

Σ

Π Ρ Ο Π Ο Ν Τ Ι ∆ Α

Έρmicroος

Σαγγάριος

Καλχηδώνα

Β Ι Θ Υ Ν Ι Α

Μ Υ Σ Ι Α

Φ Ρ Υ Γ Ι Α

Λ Υ ∆ Ι Α

Κ Α Ρ Ι ΑΠ Ι Σ Ι ∆ Ι Α

Λ Υ Κ Ι Α

Π Α Μ Φ Υ Λ Ι Α

ΒυζάντιοΣηλυmicroβρία

Πέρινθος

ΓάνοςΑίνος

Μύρλεια

Αστακός

ΗράκλειαΚάλπη

Κίος∆ΑΣΚΥΛΕΙΟ

Κύζικος

Κριθώτη Καρδία

ΣηστόςΆβυδος

ΊλιοΣκήψη

Αmicroαξιτός ΚοκύλιοΛάρισα

Κεβρήνη

Άνταδρος

Ελαία

ΜύριναΚύmicroηΦώκαια

Κλαζοmicroεναί

ΚολωνέςΛάmicroψακος

Αδραmicroύττειο

Πέργαmicroος

Γάmicroβρειο

Γρύνειο

Μαγνησία

ΚολοφώνΤράλλεις

ΤέωςΕρυθρές

Ν Χίος

Ν Λέσβος

Ν Λήmicroνος

Ν Ίmicroβρος

Έφεσος

Μαγνησία

Αλάβανδα

Κεδρέες

Ν Ρόδος

ΜυούςΠριήνη

ΜύλασαΜίλητος

Ίασος

Αλικαρνασσός

Ξάνθος

ΣΑΡ∆ΕΙΣ

Μ Ι Κ Ρ Η Φ Ρ Υ Γ Ι Α

τελικά οι αρχές της Σπάρτης προκρίνουν ως βασιλιά τον Αγησίλαο Σηmicroαντικό ρόλο πιθανόν να έπαιξε και η υποστήριξη του Λύσανδρου του οποίου παλαιότερα ο Αγη-σίλαος υπήρξε ἐρώmicroενος και παρέmicroενε ένας κοντινός φίλος Ο Λύσανδρος επανέρχεται στο πολιτικό προσκήνιο θεωρώντας ότι microέσω του Αγησίλαου θα microπορέσει να διαδρα-microατίσει και πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο στα πολιτικά πράγmicroατα της Σπάρτης Η Σπάρτη δεν ήταν πλέον ndashόσον αφορά την εσωτερική πολιτική και τις κοινωνικές δοmicroέςndash όπως πριν από τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο Ανάγλυφα αυτό δείχνει η συνω-microοσία του Κινάδωνα Σε λιγότερο από έναν χρόνο από την ενθρόνιση του Αγησίλαου γύρω στο 397 ένα microάντης πληροφορεί τον Αγησίλαο την ώρα που προσέφερε θυσία ότι οι θεοί του αποκάλυψαν microια συνωmicroοσία Πράγmicroατι microερικές ηmicroέρες αργότερα ένας πληροφοριοδότης ενηmicroερώνει τους εφόρους ότι ένας δυναmicroικός νεαρός που δεν ανήκε στην τάξη των οmicroοίων ονόmicroατι Κινάδων microε τη βοήθεια λίγων microέχρι εκείνη τη στιγmicroή συνωmicroοτών καταστρώνει σχέδια για εξέγερση εναντίον των οmicroοίων ελπίζοντας στην υποστήριξη της microάζας των ειλώτων των νεοδαmicroώδων των υποmicroειόνων και των περι-οίκων Όλοι αυτοί microισούσαν τόσο πολύ την άρχουσα microειοψηφία των οmicroοίων laquoπου δεν microπορούσαν να κρύψουν ότι θα χαίρονταν να τους φάνε ζωντανούςraquo (Ελληνικά ΙΙΙ36) Πολλοί από τους επίδοξους στασιαστές διέθεταν όπλα και πολεmicroική εmicroπειρία καθώς υπηρετούσαν στον στρατό της Σπάρτης Οι υπόλοιποι θα πολεmicroούσαν microε πελέκεις δρεπάνια και άλλα εργαλεία Θορυβηmicroένοι οι έφοροι αποmicroακρύνουν τον Κινάδωνα από τη Σπάρτη αναθέτοντάς του microια αποστολή σε microια κώmicroη της Λακωνίας Τελικά microετά την αποmicroάκρυνσή του ο Κινά-δων συλλαmicroβάνεται και θανατώνεται Το ενδιαφέρον είναι η απολογία του κατά την ανάκρισή του Δικαιολογεί τις πράξεις του λέγοντας ότι δεν ήθελε laquoνα είναι κατώτερος από κανένα στη Λακεδαίmicroοναraquo (Ελληνικά ΙΙΙ311) λόγια που θα microπορούσε να έχει πει και ο ΛύσανδροςΕνδεχοmicroένως ο Ξενοφώντας που microας περιγράφει το περιστατικό να microεγαλοποιεί τη σηmicroασία της εν λόγω συνωmicroοσίας Παρrsquo όλα αυτά δείχνει την έντονη ανησυχία της άρχουσας τάξης για τις ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις των εξουσιαζόmicroενων τάξεων και κυρίως των ενδιάmicroεσων κοινωνικών κατηγοριών που είχαν δηmicroιουργηθεί microετά τις διάφορες αλλαγές που επέφερε στις κοινωνικές δοmicroές της Σπάρτης ο τριαντά-χρονος περίπου Πελοποννησιακός πόλεmicroος

εκστρατεία του 396 πΧ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΓΙΣΙΛΑΟΥ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ 396-394 πΧ

εκστρατείες των ετών 395-394 πΧέδρες σατραπειώνmicroάχη

Βόσπορος

Ε Υ Ξ Ε Ι Ν Ο Σ Π Ο Ν Τ Ο Σ

Π α micro φ ύ λ ι ο ςκ ό λ π ο ς

ΑΙ Γ

ΑΙ Ο

ΠΕ

ΛΑ

ΓΟ

Σ

Π Ρ Ο Π Ο Ν Τ Ι ∆ Α

Έρmicroος

Σαγγάριος

Καλχηδώνα

Β Ι Θ Υ Ν Ι Α

Μ Υ Σ Ι Α

Φ Ρ Υ Γ Ι Α

Λ Υ ∆ Ι Α

Κ Α Ρ Ι ΑΠ Ι Σ Ι ∆ Ι Α

Λ Υ Κ Ι Α

Π Α Μ Φ Υ Λ Ι Α

ΒυζάντιοΣηλυmicroβρία

Πέρινθος

ΓάνοςΑίνος

Μύρλεια

Αστακός

ΗράκλειαΚάλπη

Κίος∆ΑΣΚΥΛΕΙΟ

Κύζικος

Κριθώτη Καρδία

ΣηστόςΆβυδος

ΊλιοΣκήψη

Αmicroαξιτός ΚοκύλιοΛάρισα

Κεβρήνη

Άνταδρος

Ελαία

ΜύριναΚύmicroηΦώκαια

Κλαζοmicroεναί

ΚολωνέςΛάmicroψακος

Αδραmicroύττειο

Πέργαmicroος

Γάmicroβρειο

Γρύνειο

Μαγνησία

ΚολοφώνΤράλλεις

ΤέωςΕρυθρές

Ν Χίος

Ν Λέσβος

Ν Λήmicroνος

Ν Ίmicroβρος

Έφεσος

Μαγνησία

Αλάβανδα

Κεδρέες

Ν Ρόδος

ΜυούςΠριήνη

ΜύλασαΜίλητος

Ίασος

Αλικαρνασσός

Ξάνθος

ΣΑΡ∆ΕΙΣ

Μ Ι Κ Ρ Η Φ Ρ Υ Γ Ι Α

Όλες αυτές οι ενδιάmicroεσες κατηγορίες έχουν κάποια κοινά σηmicroεία χωρίς να είναι microισθο-φόροι επωmicroίζονται τα βάρη των πολέmicroων αντίθετα microε τους οmicroοίους δεν κατέχουν δικό τους κλήρο γης και ενώ έχουν τη στρατιωτική ικανότητα των οmicroοίων δεν απολαmicro-βάνουν τα οικονοmicroικά κοινωνικά και πολιτικά τους δικαιώmicroατα Αυτή η αίσθηση της αδικίας ήταν που φόβιζε τις αρχές της Σπάρτης και όπως συνέβη microε την περίπτωση του Κινάδωνα το ανησυχητικό ήταν η συνεργασία αυτών των οπλισmicroένων και εκπαι-δευmicroένων οmicroάδων microε τη microεγάλη microάζα των ειλώτων σε microια κοινή εξέγερσηΠιθανότατα ο απλούστερος τρόπος για να απαλλαγούν από αυτούς τους ανεπιθύmicroητους αλλά αναγκαίους στρατιώτες ήταν η χρησιmicroοποίησή τους σε microακρινές εκστρατείες και η υπόσχεση για πολιτική ένταξη Αυτό ίσως είναι και το κλειδί για την κατανόηση της έντασης του σπαρτιατικού ιmicroπεριαλισmicroού microετά το 432 και ακόmicroη περισσότερο microετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέmicroου Οι Σπαρτιάτες δεν σκέφτονταν να διατηρήσουν σε απραξία έναν τόσο microεγάλο αριθmicroό οπλιτών Η εκστρατεία του Αγησίλαου στην Ασία αρχίζει το 396 και αποτελεί ενδεχοmicroένως όσον αφορά το εσωτερικό της Σπάρτης απάντηση στη συνωmicroοσία του Κινάδωνα

Η εκστρατεία του Αγησίλαου στην Ασία και ο Κορινθιακός πόλεmicroοςΛίγο πριν την ανακωχή που συνάφθηκε από τον Δερκυλίδα το 397 όπως είδαmicroε ήταν κατανοητό στους Πέρσες ότι στην ξηρά δεν ήταν δυνατόν να ανταπεξέλθουν στην ποιοτική ανωτερότητα των Ελλήνων οπλιτών όσο microεγάλο αριθmicroό στρατευmicroάτων και αν παρέτασσαν Η microόνη περίπτωση αντίδρασης ήταν οι Πέρσες να αποκτήσουν ναυτική υπεροπλία στο Αιγαίο προκειmicroένου να αναγκάσουν τη Σπάρτη να αποσυρθεί από τη Μικρά ΑσίαΣε αυτό το σηmicroείο παρεmicroβαίνει ο Αθηναίος Κόνων Ήταν ένας από τους στρατηγούς της Αθήνας κατά τη διάρκεια της τελευταίας φάσης του Πελοποννησιακού πολέmicroου Μετά την καταστροφική microάχη στους Αιγός Ποταmicroούς το 405 απέφυγε να γυρίσει στην Αθήνα και παρέmicroενε εξόριστος στην Κύπρο κοντά στον προσωπικό του φίλο Ευαγόρα βασιλιά της Σαλαmicroίνας Βλέποντας τη ρήξη Σπάρτης και Περσίας θεώρησε ότι παρου-σιαζόταν microια ευκαιρία να πλήξει τη Σπάρτη και να δώσει microια ευκαιρία στην Αθήνα να επανέλθει στο προσκήνιο Χρησιmicroοποιώντας τις επαφές του Ευαγόρα στην περσική αυλή (οι πόλεις της Κύπρου

Πλάκα microε τιmicroητικό ψήφισmicroα των Αθηναίων για τον Ευαγόρα

παρέmicroεναν υποτελείς στους Πέρσες) ο Κόνων εισηγείται τη χρηmicroατοδότηση ενός στό-λου microε επικεφαλής τον ίδιο Μετά από microια σειρά επαφών microε τον Φαρνάβαζο ο Κόνων προσλαmicroβάνεται στην υπηρεσία του Αρταξέρξη και επιβλέπει ένα εκτενές πρόγραmicromicroα ναυπήγησης πολεmicroικών πλοίων στη Φοινίκη και στην Κύπρο Οι ναυτικές αυτές ετοιmicroα-σίες δεν σταmicroάτησαν microετά τη σύναψη της ανακωχής Μαθαίνοντας αυτό οι Σπαρτιάτες αποφασίζουν να ενισχύσουν το microέτωπο της Μικράς Ασίας στέλνοντας τον Αγησίλαο επικεφαλής 2000 νεοδαmicroώδων και 6000 Πελοποννησίων συmicromicroάχων Ένα επιτελείο από 30 Σπαρτιάτες θα βοηθούσε τον Αγησίλαο στη διοίκηση του εκστρατευτικού σώmicroατος Ένας από αυτούς ήταν ο Λύσανδρος ο οποίος έκανε ότι microπορούσε για να ανατεθεί η ηγεσία του εκστρατευτικού σώmicroατος στον Αγησίλαο θεωρώντας ότι στην ουσία αυτός θα επέβαλλε την πολιτική τουΟ Αγησίλαος από τη microεριά του επιχειρεί να παρουσιάσει την εκστρατεία του ως πανελ-λήνια Σαν ένας νέος Αγαmicroέmicroνων που ξεκινά για έναν νέο Τρωικό πόλεmicroο την κατε-ξοχήν πανελλήνια εκστρατεία στην τότε συλλογική microνήmicroη θέλει να θυσιάσει στην Αυλίδα προς τιmicroήν της Αρτέmicroιδος Οι επικεφαλής όmicroως του Βοιωτικού Κοινού οι Βοιω-τάρχες τον εmicroποδίζουν να τελέσει αυτή τη θυσία Το Βοιωτικό Κοινό στην επικράτεια του οποίου ανήκει η περιοχή της Αυλίδας ελέγχεται από τους Θηβαίους Έχουmicroε ένα δείγmicroα αmicroφισβήτησης της σπαρτιατικής ηγεmicroονίας στον ελληνικό χώρο microια αmicroφισβή-τηση που στη συνέχεια επρόκειτο να ενταθείΤο πρώτο microέληmicroα του Αγησίλαου όταν φτάνει στην Ασία είναι να απαλλαχθεί από τον Λύσανδρο του οποίου το γόητρο και οι προσωπικές σχέσεις τον επισκιάζουν Συστηmicroατικά αρνείται να εκτελέσει τα αιτήmicroατα που του διαβιβάζονται εκ microέρους του Λύσανδρου ώσπου ταπεινωmicroένος ο Λύσανδρος ζητάει ο ίδιος να αποχωρήσει από το συmicroβούλιο διοίκησης του στρατούΑρχική πρόθεση του Αγησίλαου σύmicroφωνα microε τον Ξενοφώντα (Αγησίλαος Ι7) είναι να συνάψει ειρήνη microε όρο την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των πόλεων της Μικράς Ασίας από τους Πέρσες ή εάν αυτό δεν ήταν δυνατόν να τους αποτρέψει από το να επιτεθούν στους Έλληνες Να διεξάγει δηλαδή microια προληπτική εκστρατεία σε ξηρά και θάλασσα προκειmicroένου να περιορίσει τις επιθετικές διαθέσεις των Περσών και να microαται-ώσει την κατασκευή του στόλου του Κόνωνα Ο Τισσαφέρνης πετυχαίνει τη σύναψη microιας τρίmicroηνης ανακωχής αλλά συνεχίζει τις στρατιωτικές προετοιmicroασίες Στο επίπεδο

της προπαγάνδας ο Αγησίλαος καταγγέλλει την παρασπονδία και δίνει έmicroφαση στη microαλθακότητα των Περσών προκειmicroένου να τονώσει το ηθικό του στρατού του λέγο-ντάς τους ότι ήταν σαν ένας laquoπόλεmicroος εναντίον γυναικώνraquo (Ελληνικά ΙΙΙ419) Επι-πλέον προσφέρει την υποστήριξή του σε διάφορους Πέρσες σατράπες και αξιωmicroατού-χους προκειmicroένου να εξεγερθούν εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά Στην ξηρά ο Αγησίλαος πετυχαίνει κοντά στις Σάρδεις microία σηmicroαντική νίκη εναντίον του Τισσαφέρνη και στη συνέχεια λεηλατεί τις βασιλικές περιοχές συγκεντρώνοντας σηmicroαντική λεία Το microέγεθος των πρώτων επιτυχιών του είναι τέτοιο ώστε ο Αρτα-ξέρξης παύει τον Τισσαφέρνη και τον αποκεφαλίζει Αντικαταστάτης του ορίστηκε ο Τιθραύστης Με βάση την Έφεσο ο Αγησίλαος προωθεί τον στρατό του όλο και πιο ανατολικά microέχρι την Καππαδοκία και ακόmicroα πιο πέρα Ο Ξενοφών του αποδίδει την πρόθεση να καταλύσει την περσική αρχή (Ελληνικά ΙΙΙ51 Αγησίλαος Ι36) Το 395 όmicroως εκδηλώνεται η περσική ναυτική αντεπίθεση καθώς οι προσπάθειες του Κόνωνα αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς Ο στόλος του εmicroφανίζεται στο Αιγαίο και πετυχαίνει να προκαλέσει την αποστασία της Ρόδου σηmicroαντικού ναύσταθmicroου του σπαρτιατικού στόλου Κάτω από την κρισιmicroότητα της κατάστασης ο Αγησίλαος αναλαmicroβάνει την ηγεσία ενός νέου σπαρτιατικού στόλου τον οποίο εmicroπιστεύεται στον κουνιάδο του ΠείσανδροΗ αποστασία της Ρόδου είναι ένα ακόmicroα δείγmicroα της δυσαρέσκειας των ελληνικών πόλεων εναντίον της σπαρτιατικής ηγεmicroονίας Οι Πέρσες αποστέλλουν τον Ρόδιο Τιmicroο-κράτη στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις προκειmicroένου να διανείmicroει χρηmicroατικά ποσά στις αντιλακωνικές παρατάξεις ώστε να προκληθεί ένας πόλεmicroος εναντίον της Σπάρτης στην ίδια την ΕλλάδαΜετά από την ωmicroότητα της σπαρτιατικής επέmicroβασης εναντίον των Ηλείων η Θήβα και η Κόρινθος δύο από τους πιο επιφανείς συmicromicroάχους της Σπάρτης κατά τον Πελοπον-νησιακό πόλεmicroο θορυβήθηκαν και θεώρησαν ότι σε δεδοmicroένη ευκαιρία η Σπάρτη δεν θα δίσταζε να στραφεί και εναντίον τους Αποτέλεσmicroα ήταν η ενίσχυση των αντιλα-κωνικών και δηmicroοκρατικών πολιτικών παρατάξεων στις δύο πόλεις Στη Θήβα καθώς και στο Βοιωτικό Κοινό το οποίο εξουσίαζε η Θήβα επικεφαλής της δηmicroοκρατικής παράταξης ήταν ο Ισmicroηνίας ο οποίος βρισκόταν σε έντονο ανταγωνισmicroό microε τον Λεο-ντιάδη αρχηγό των ολιγαρχικών και φιλολακώνων Ο Ισmicroηνίας καιροφυλακτούσε microην

Ο Αγησίλαος στην προσπάθειά του να παρουσιάσει την εκστρα-

της προπαγάνδας ο Αγησίλαος καταγγέλλει την παρασπονδία και δίνει έmicroφαση στη microαλθακότητα των Περσών προκειmicroένου να τονώσει το ηθικό του στρατού του λέγο-ντάς τους ότι ήταν σαν ένας laquoπόλεmicroος εναντίον γυναικώνraquo (Ελληνικά ΙΙΙ419) Επι-πλέον προσφέρει την υποστήριξή του σε διάφορους Πέρσες σατράπες και αξιωmicroατού-χους προκειmicroένου να εξεγερθούν εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά Στην ξηρά ο Αγησίλαος πετυχαίνει κοντά στις Σάρδεις microία σηmicroαντική νίκη εναντίον του Τισσαφέρνη και στη συνέχεια λεηλατεί τις βασιλικές περιοχές συγκεντρώνοντας σηmicroαντική λεία Το microέγεθος των πρώτων επιτυχιών του είναι τέτοιο ώστε ο Αρτα-ξέρξης παύει τον Τισσαφέρνη και τον αποκεφαλίζει Αντικαταστάτης του ορίστηκε ο Τιθραύστης Με βάση την Έφεσο ο Αγησίλαος προωθεί τον στρατό του όλο και πιο ανατολικά microέχρι την Καππαδοκία και ακόmicroα πιο πέρα Ο Ξενοφών του αποδίδει την πρόθεση να καταλύσει την περσική αρχή (Ελληνικά ΙΙΙ51 Αγησίλαος Ι36) Το 395 όmicroως εκδηλώνεται η περσική ναυτική αντεπίθεση καθώς οι προσπάθειες του Κόνωνα αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς Ο στόλος του εmicroφανίζεται στο Αιγαίο και πετυχαίνει να προκαλέσει την αποστασία της Ρόδου σηmicroαντικού ναύσταθmicroου του σπαρτιατικού στόλου Κάτω από την κρισιmicroότητα της κατάστασης ο Αγησίλαος αναλαmicroβάνει την ηγεσία ενός νέου σπαρτιατικού στόλου τον οποίο εmicroπιστεύεται στον κουνιάδο του ΠείσανδροΗ αποστασία της Ρόδου είναι ένα ακόmicroα δείγmicroα της δυσαρέσκειας των ελληνικών πόλεων εναντίον της σπαρτιατικής ηγεmicroονίας Οι Πέρσες αποστέλλουν τον Ρόδιο Τιmicroο-κράτη στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις προκειmicroένου να διανείmicroει χρηmicroατικά ποσά στις αντιλακωνικές παρατάξεις ώστε να προκληθεί ένας πόλεmicroος εναντίον της Σπάρτης στην ίδια την ΕλλάδαΜετά από την ωmicroότητα της σπαρτιατικής επέmicroβασης εναντίον των Ηλείων η Θήβα και η Κόρινθος δύο από τους πιο επιφανείς συmicromicroάχους της Σπάρτης κατά τον Πελοπον-νησιακό πόλεmicroο θορυβήθηκαν και θεώρησαν ότι σε δεδοmicroένη ευκαιρία η Σπάρτη δεν θα δίσταζε να στραφεί και εναντίον τους Αποτέλεσmicroα ήταν η ενίσχυση των αντιλα-κωνικών και δηmicroοκρατικών πολιτικών παρατάξεων στις δύο πόλεις Στη Θήβα καθώς και στο Βοιωτικό Κοινό το οποίο εξουσίαζε η Θήβα επικεφαλής της δηmicroοκρατικής παράταξης ήταν ο Ισmicroηνίας ο οποίος βρισκόταν σε έντονο ανταγωνισmicroό microε τον Λεο-ντιάδη αρχηγό των ολιγαρχικών και φιλολακώνων Ο Ισmicroηνίας καιροφυλακτούσε microην

Ο Αγησίλαος στην προσπάθειά του να παρουσιάσει την εκστρα-

θέλοντας να δώσει έρεισmicroα στην ισχυρή ακόmicroα Σπάρτη να εγκαθιδρύσει στη Θήβα microια στενή ολιγαρχία προς όφελος του Λεοντιάδή και των φίλων του Στην Κόρινθο η δηmicroοκρατική παράταξη παραδοσιακά εχθρική προς τη Σπάρτη ενισχύθηκε microε τη σύmicroπραξη του Τιmicroόλαου ενός πρώην λακωνίζοντα που θεωρεί ότι δεν ανταmicroείφθηκε για τις υπηρεσίες του κατά τον Πελοποννησιακό πόλεmicroοΣτην Αθήνα τη microεγάλη χαmicroένη του Πελοποννησιακού πολέmicroου η κατάσταση είναι ρευστή Μετά την αποκατάσταση της δηmicroοκρατίας τα πλούσια αριστοκρατικά γένη microε τις microεγάλες κτηmicroατικές περιουσίες είναι ευχαριστηmicroένα microε την ειρήνη που ακολούθησε τη σπαρτιατική ηγεmicroονία καθώς αυτοί έφεραν το οικονοmicroικό βάρος της αθηναϊκής στρατιωτικής κινητοποίησης ιδιαίτερα αυτό της συντήρησης του πολεmicroικού στόλου Η microάζα των φτωχών πολιτών αντίθετα νοσταλγεί την ηγεmicroονία του 5ου αιώνα microε τα οικονοmicroικά οφέλη από τους microισθούς που λάmicroβαναν ως κωπηλάτες (ἐρέτες) στα πολε-microικά πλοία και στις κληρουχίες Πολιτικοί άνδρες όπως ο Κέφαλος και ο Επικράτης καλλιεργούν αντιλακωνικά αισθήmicroατα ειδικά microετά την είδηση ότι επικεφαλής του περ-σικού στόλου ήταν ο Αθηναίος Κόνων Τις ισορροπίες προσπαθεί να διατηρήσει ο Θρα-σύβουλος και οι φίλοι του Ο Θρασύβουλος ο παλαιός επικεφαλής των δηmicroοκρατικών εξορίστων του 404 δεν εκπροσωπεί τους πλούσιους ολιγαρχικούς ούτε έγινε ξαφνικά φιλολάκων Θεωρεί όmicroως αυτοκτονία microια ανοικτή αντιπαράθεση της αποmicroονωmicroένης διπλωmicroατικά και αδύναmicroης στρατιωτικά Αθήνας microε τη Σπάρτη Γιrsquo αυτό microέχρι το τέλος του 396 συmicroβουλεύει σύνεση Αυτό το νόηmicroα έχει η προσπάθειά του να microαταιώσει την αποστολή 12 τριήρεων microε επικεφαλής τον Δηmicroαίνετο προς τον Κόνωνα Παρότι αρχικά ο Δηmicroαίνετος είχε λάβει για το εγχείρηmicroά του τη microυστική έγκριση της Βουλής των Πεντακοσίων ο Θρασύβουλος πείθει την Εκκλησία του Δήmicroου να ενηmicroερώσει για τα καθέκαστα τον Λακεδαιmicroόνιο αρmicroοστή της Αίγινας διασφαλίζοντας έτσι ότι η επίσηmicroη Αθήνα διαχώριζε τη θέση της από τέτοιου είδους ενέργειεςΟ περσικός χρυσός και η αποστολή του Τιmicroοκράτη στην Ελλάδα λοιπόν δεν ήταν η αιτία όπως διακήρυσσε η σπαρτιατική προπαγάνδα αλλά ο καταλύτης για τη σύmicroπηξη στον ελληνικό χώρο ενός αντισπαρτιατικού συνασπισmicroού όπως επισηmicroαίνει ο ανώνυ-microος ιστορικός των Ελληνικών της Οξυρρύγχου (102)Στις αρχές του 395 το κόmicromicroα του Ισmicroηνία ενισχυmicroένο από τις περσικές επιχορηγήσεις φροντίζει να αναζωπυρώσει τις παλιές συνοριακές διαmicroάχες ανάmicroεσα στους Λοκρούς

Στατήρας του Κοινού των Βοι-ωτών (Νοmicroισmicroατικό Μουσείο

και τους Φωκείς Οι Λοκροί ζητούν επίσηmicroα τη βοήθεια των Θηβαίων οι οποίοι εισβάλ-λουν στη Φωκίδα ενώ οι Φωκείς στρέφονται στη Σπάρτη Σε αυτή την εκστρατεία οι Θηβαίοι ζητούν τη βοήθεια της Αθήνας Ο Θρασύβουλος εκτιmicroά ότι η σύνεση δεν έχει πλέον θέση Η Εκκλησία του Δήmicroου αποφασίζει οmicroόφωνα τη συmicromicroαχία microε τη Θήβα και την απόφαση διαβιβάζει στη Θήβα ο ίδιος ο Θρασύβουλος ο οποίος βλέπει microια ευκαι-ρία να βγει η Αθήνα από τη διπλωmicroατική και στρατιωτική αποmicroόνωσηΗ Σπάρτη αρχικά έχοντας εmicroπιστοσύνη στη στρατιωτική της υπεροχή ειδικά microετά τις επιτυχίες του Αγησίλαου στην Ασία απαντά στην πρόκληση microε χαρά βλέποντας ότι της παρουσιαζόταν microια ευκαιρία να δώσει ένα microάθηmicroα στους Θηβαίους Λαmicroβάνεται απόφαση για διπλή εισβολή στη Βοιωτία Ο Λύσανδρος θα εισέβαλλε από τα βορειο-δυτικά microε στρατεύmicroατα που θα στρατολογούσε ανάmicroεσα στους Φωκείς και τους άλλους βόρειους συmicromicroάχους της Σπάρτης ενώ ο παλαιός του πολιτικός αντίπαλος βασιλιάς Παυσανίας microε τον κύριο όγκο του στρατού αποτελούmicroενου από τους Λακεδαιmicroονίους και τους άλλους Πελοποννησίους θα εισέβαλλε από τον νότο Οι δύο στρατοί θα συνε-νώνονταν microπροστά στη βοιωτική πόλη Αλίαρτος Εκεί όmicroως είτε επειδή ο Λύσανδρος θέλησε να κερδίσει microόνος του microια νίκη χωρίς τη βοήθεια του πολιτικού αντιπάλου του Παυσανία είτε επειδή ο Παυσανίας καθυστέρησε σκόπιmicroα ή τυχαία ο στρατός του Λύσανδρου αντιmicroετωπίζει microόνος του τους Θηβαίους Το αποτέλεσmicroα είναι microια οδυνηρή ήττα που στοίχισε τη ζωή του ίδιου του Λύσανδρου Αυτό ήταν το τέλος microιας σηmicroαντι-κής προσωπικότητας που microε τη δράση της σφράγισε τις εξελίξεις όχι microόνο στη Σπάρτη αλλά και στον ευρύτερο ελληνικό χώρο Ο Παυσανίας που έφτασε microετά τη microάχη συνά-πτει ανακωχή προκειmicroένου να ανασύρει τους νεκρούς και δέχεται να επιστρέψει στην Πελοπόννησο Όταν επέστρεψε όmicroως κατηγορήθηκε για προδοσία και καταδικάστηκε ερήmicroην σε θάνατο Οι σύmicromicroαχοι του αντισπαρτιατικού συνασπισmicroού συγκροτούν ένα συmicroβούλιο microε έδρα την Κόρινθο Γιrsquo αυτό και ο πόλεmicroος που ακολούθησε ονοmicroάστηκε Κορινθιακός Συmicro-microετέχουν η Θήβα η Αθήνα η Κόρινθος και το Άργος ο παραδοσιακός αντίπαλος της Σπάρτης στην Πελοπόννησο Γρήγορα αποκτούν πολλούς υποστηρικτές τους Ευβοείς τους Λευκαδίους τους Ακαρνάνες τις πόλεις της Χαλκιδικής Η κατάσταση για τη Σπάρτη είναι ιδιαίτερα κρίσιmicroη Μια απειλούmicroενη εισβολή στην Πελοπόννησο θα προκαλούσε αποστασίες ανάmicroεσα στους συmicromicroάχους της Σπάρτης

ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ (ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 395 πΧ)

Φάρσαλος

Α Ι Τ Ω Λ Ι Α

Φεραί

Ν Σκιάθος

Ν Πεπάρηθος

Ν Σαλαmicroίνα

Λάρισα

Ηράκλεια Τραχεία

όρ Κόραξ

όρ Πάρνης

όρ Τυmicroφρηστός

όρ Παναχαϊκό

Ά ν Λ ο κ ρ ί δ α

Α ι ν ί δ α

Αθαmicroανία

όρ Όθρυς

όρ Παρνασσός

Εύ

βο

ι α

Θρόνιο Ευβοϊκός κόλπος

Κορινθιακός κόλπος

Ωρεός

Οπούς

Ορχοmicroενός

Θήβα

Χαλκίδα

ΕρέτριαΩρωπός

Ελευσίνα

ΠλαταιέςΘεσπιές

∆ελφοί

Κηφισός

Σπερχειός

Λιβαδεία

ΑΘΗΝΑ

ΠειραιάςΜέγαρα

Σικυώνα

Κόρινθος

Ναύπακτος

Πάτρα

Καλυδώνα

Παγασιτικόςκόλπος

πορεία του Λύσανδρουπορεία του Παυσανία

πορεία του Θηβαίων microάχηπορεία των Αθηναϊκών ενισχύσεων υπό τον Θρασύβουλο

Ανάγλυφη επιτύmicroβια στήλη του νεαρού Αθηναίου έφιππου Δεξί-

Στις αρχές του 394 παρά το γεγονός ότι η Σπάρτη πετυχαίνει microια στρατιωτική νίκη στη Νεmicroέα αποφασίζεται η ανάκληση του Αγησίλαου από την Ασία Η σπαρτιατική αντι-δηmicroοτικότητα στην Ελλάδα επέτρεψε στον περσικό χρυσό να επιτύχει αυτό που δεν microπορούσαν τα περσικά όπλα την οριστική αποχώρηση της Σπάρτης από τη Μικρά Ασία Ο Αγησίλαος διαmicroέσου της Θράκης της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας φθάνει στη Βοι-ωτία και επιφέρει δεύτερη ήττα στον αντιλακωνικό συνασπισmicroό στην ΚορώνειαΗ κατάσταση ωστόσο δεν βελτιώνεται για τη Σπάρτη Την ίδια χρονιά ο στόλος του Κόνωνα και του Φαρνάβαζου συντρίβει τον σπαρτιατικό στόλο microε επικεφαλής τον Πεί-σανδρο στην Κνίδο Η Σπάρτη χάνει τη ναυτική κυριαρχία στο Αιγαίο και νησιά όπως η Σάmicroος ή πόλεις των microικρασιατικών παραλίων όπως η Έφεσος διώχνουν τις σπαρ-τιατικές φρουρές microε την υποστήριξη του Κόνωνα και του Φαρνάβαζου Ο στόλος του Κόνωνα καταλαmicroβάνει το νησί των Κυθήρων απειλώντας άmicroεσα την ασφάλεια της ίδιας της Σπάρτης Το πιο σηmicroαντικό όmicroως είναι η άφιξη του στόλου του στην Αθήνα Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέmicroου ένας νικηφόρος στόλος microε επικεφαλής έναν Αθηναίο κάνει την εmicroφάνισή του στην Αθήνα Ο Κόνων χάρη στην περσική οικονοmicroική βοήθεια χρηmicroατοδοτεί την ανακατασκευή των Μακρών Τειχών Η Αθήνα προστατευ-microένη πλέον από σπαρτιατικές επιθέσεις είναι σε θέση να αναδιοργανώσει τον στόλο της και να θέσει τις βάσεις για τη microερική αποκατάσταση της δύναmicroης που διέθετε τον 5ο αιώνα Ο Κόνων τιmicroάται ως νέος Θεmicroιστοκλής και λαmicroβάνει την εξαιρετική τιmicroή της ανέγερσης από την πόλη ενός ανδριάντα Η Σπάρτη έχει χάσει πλέον την επιρροή της στις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας τον ναυτικό έλεγχο του Αιγαίου και η ηγεmicroονία της στην κυρίως Ελλάδα απειλείται Το 392 εισέρχεται σε διαπραγmicroατεύσεις microε την Περσία στέλνοντας τον Ανταλκίδα να διαπραγmicroατευτεί microε τον διάδοχο του Τιθραύστη Τιρίβαζο Ο Ανταλκίδας επισηmicroαίνει στους Πέρσες την άνοδο της ναυτικής δύναmicroης της Αθήνας που ο Κόνων όπως ισχυ-ρίζεται επιδιώκει να ανασυγκροτήσει microε περσικά χρήmicroατα Τους υπενθυmicroίζει πόσο η προηγούmicroενη αθηναϊκή ηγεmicroονία έβλαψε στο παρελθόν τα περσικά συmicroφέροντα Αυτό που η Σπάρτη προτείνει είναι να αναγνωρίσει την επικυριαρχία του Μεγάλου Βασιλιά στις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας (επιστρέφοντας στην πολιτική του 412-411) ενώ αυτός θα δεσmicroευτεί ότι οι πόλεις του κυρίως ελληνικού χώρου θα είναι αυτόνο-microες Με αυτόν τον τρόπο κάθε συmicromicroαχία εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά και εναντίον

Ανάγλυφη παράσταση από επι-τύmicroβιο microνηmicroείο των Αθηναίων

της Σπάρτης φυσικά θα ήταν αδύνατη Η Σπάρτη έχει διαπιστώσει ότι ενώ υπερέχει στρατιωτικά από κάθε ελληνική πόλη χωριστά απειλείται από την ένωσή τους Παίρ-νοντας αυτό το οδυνηρό microάθηmicroα microε τον Κορινθιακό πόλεmicroο από εδώ και πέρα αυτό που επιδιώκει είναι η καταπολέmicroηση οποιασδήποτε microορφής ένωσης στον ελληνικό χώρο microε επίφαση τον σεβασmicroό της αυτονοmicroίαςΟ Τιρίβαζος είναι υπέρ αυτών των σπαρτιατικών προτάσεων Μάλιστα συλλαmicroβάνει τον Κόνωνα όταν εmicroφανίζεται στις Σάρδεις επικεφαλής microιας αθηναϊκής πρεσβείας Ο Κόνων λίγο αργότερα απελευθερώνεται και πεθαίνει από ασθένεια στην Κύπρο Οι Αθηναίοι microε τη σειρά τους εισέρχονται σε διαπραγmicroατεύσεις microε τους Σπαρτιάτες Ο Κόνων έθεσε τις βάσεις για την επανεmicroφάνιση του αθηναϊκού ιmicroπεριαλισmicroού Η πλήρης όmicroως αποκατάσταση της αθηναϊκής ηγεmicroονίας προϋπέθετε τη σύγκρουση microε τη Σπάρτη και την Περσία κάτι που η Αθήνα επί του παρόντος δεν είχε την οικονοmicroική και στρα-τιωτική δυνατότητα να συνεχίσει ειδικά από τη στιγmicroή που η Θήβα έδειχνε επίσης διάθεση να συνάψει ειρήνη Οι Αθηναίοι κατάφεραν να εξασφαλίσουν την αναγνώριση της κυριαρχίας τους στα νησιά Σκύρο Ίmicroβρο και Λήmicroνο σηmicroαντικούς σταθmicroούς στον ναυτικό δρόmicroο του σιταριού από την εισαγωγή του οποίου η Αθήνα εξαρτάτο άmicroεσα και microερικώς κατεχόmicroενα από αθηναϊκές κληρουχίες Το microόνο σηmicroείο το οποίο έκανε την Εκκλησία του Δήmicroου να απορρίψει το σχέδιο ειρήνης ήταν η εγκατάλειψη των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας στην κυριαρχία των ΠερσώνΤελικά το σχέδιο ειρήνης που επεξεργάστηκαν ο Ανταλκίδας και ο Τιρίβαζος προσέ-κρουσε στη δυσπιστία του Αρταξέρξη απέναντι στους Σπαρτιάτες Όχι microόνο δεν το ενέκρινε αλλά αντικατέστησε τον Τιρίβαζο microε τον φιλοαθηναίο ΣτρούθαΣτο microεταξύ στην Ελλάδα το χερσαίο στρατιωτικό microέτωπο είχε σταθεροποιηθεί στην περιοχή της Κορινθίας Οι Κορίνθιοι δηmicroοκρατικοί προκειmicroένου να εξουδετερώσουν την ισχυρή φιλολακωνική ολιγαρχική παράταξη συνάπτουν συνθήκη συmicroπολιτείας microε το Άργος Οι Αργείοι και οι Κορίνθιοι θα συγκροτούσαν ένα ενιαίο πολιτικό σώmicroα microε δηmicroοκρατικό πολίτευmicroα Αυτή η ενέργεια βέβαια ερmicroηνεύτηκε από τις ολιγαρχικές παρατάξεις στην Πελοπόννησο ως προσάρτηση της Κορίνθου στο Άργος ενισχύοντας τον φιλολακωνισmicroό τους Από τις ήσσονος σηmicroασίας αψιmicroαχίες αυτή που ξεχωρίζει είναι η ήττα microια microοίρας Σπαρτιατών οπλιτών από τους πελταστές (ελαφρά οπλισmicroένους στρατιώτες) του Αθηναίου στρατηγού Ιφικράτη κοντά στο Λέχαιο το 390 πΧ

Την ίδια χρονιά ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Τελευτίας προσπαθεί να ανακτήσει τη Ρόδο Εναντίον του στάλθηκε ο Θρασύβουλος microε σαράντα πλοία Στη διαδροmicroή υποτάσσει τις πόλεις της Λέσβου και τη Χίο Βλέποντας ότι η Ρόδος δεν κινδυνεύει άmicroεσα απο-φασίζει να αναλάβει microια microεγάλη εκστρατεία στην περιοχή του Βόρειου Αιγαίου και του Βόσπορου συνάπτοντας συmicromicroαχίες microε πολλές πόλεις microέλη της παλιάς Αθηναϊκής συmicromicroαχίας όπως τη Θάσο το Βυζάντιο και τη Χαλκηδόνα επιβάλλοντας microάλιστα και συmicromicroαχικούς φόρους Θεωρώντας ότι η προσέγγιση Σπάρτης-Περσίας είναι θέmicroα χρό-νου ο Θρασύβουλος επιχειρεί να ανασυστήσει τις βάσεις της αθηναϊκής ηγεmicroονίας του 5ου αιώνα Ένας πολεmicroικός στόλος που θα στηριζόταν στις εισφορές των συmicromicroάχων θα καθιστούσε την Αθήνα και πάλι υπολογίσιmicroη δύναmicroη Το ότι οι ωmicroές microέθοδοι που χρησιmicroοποιούσε για να πετύχει τον σκοπό του έκαναν κάποιους να δυσαρεστούνται και να θυmicroούνται τον παλιό αθηναϊκό ιmicroπεριαλισmicroό του ήταν αδιάφορο Αυτή την αδιαφο-ρία όmicroως την πλήρωσε microε τη ζωή του Το 389 ο λαός της Ασπένδου microιας πόλης της Παmicroφυλίας τον δολοφονεί στη σκηνή του ως εκδίκηση για τις λεηλασίες στις οποίες είχε προβεί ο στρατός τουΜετά τον θάνατό του η πολεmicroική προσπάθεια της Αθήνας χάνει την προηγούmicroενη έντασή της Οι πλούσιοι δυσανασχετούν microε τις βαριές πολεmicroικές εισφορές που είναι υποχρεωmicroένοι να καταβάλλουν ενώ οι φτωχοί βυθίζονται στη δυστυχία εξαιτίας του παρατεινόmicroενου πολέmicroου Αυτό το κλίmicroα microεταφέρει ο Κατά Ἐργοκλέους λόγος του Λυσία Ο Εργοκλής συνεργάτης του Θρασύβουλου παραπέmicroπεται σε δίκη microε την κατηγορία οικονοmicroικών καταχρήσεων κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Θρασύβουλου και καταδικάζεται σε θάνατο Επιπλέον ο Αρταξέρξης είναι δυσαρεστηmicroένος από την υπο-στήριξη που εξακολουθεί να παρέχει η Αθήνα στον βασιλιά της κυπριακής Σαλαmicroίνας Ευαγόρα ο οποίος έχει επαναστατήσει εναντίον του Αποκαθιστά λοιπόν τον φιλοσπαρ-τιάτη Τιρίβαζο στη διοίκηση των Σάρδεων Με τη βοήθεια του Πέρση σατράπη και του συmicromicroάχου της Διονυσίου τυράννου των Συρακουσών η Σπάρτη καταφέρνει να στείλει στην περιοχή του Βόσπορου υπό τη διοίκηση του Ανταλκίδα 80 πολεmicroικά πλοία Η επι-σιτιστική γραmicromicroή της Αθήνας κινδυνεύει όπως το 405 και τα 20 πλοία του Αθηναίου στρατηγού Ιφικράτη στην περιοχή δεν επαρκούν για την προστατεύσουν Υπό αυτές τις συνθήκες η Αθήνα το 386 δεν microπορεί παρά να συmicroφωνήσει στο σχέδιο ειρήνης

microε τους όρους του 392 Ο Τιρίβαζος διαβάζει στους εκπροσώπους των ελληνικών πόλεων που συγκεντρώνο-νται στις Σάρδεις το βασιλικό διάταγmicroα που διατυπώνει τους όρους της γνωστής ως Βασιλείου ειρήνης ή Ανταλκιδείου από το όνοmicroα του Σπαρτιάτη διαπραγmicroατευτήΌπως φαίνεται από τη διατύπωση των όρων της ειρήνης δεν πρόκειται για microια συmicro-φωνία σε ίσα συmicroβαλλόmicroενα microέρη Πρόκειται για microια διαταγή του Πέρση βασιλιά microε την οποία η περσική κυριαρχία διακηρύσσεται microε τον πιο κατηγορηmicroατικό τρόπο είτε πρόκειται για τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας είτε για τις Κλαζοmicroενές ένα microικρό νησί κοντά στις ιωνικές ακτές που ήταν συνδεδεmicroένο microε την Αθήνα είτε για την Κύπρο που την περίοδο αυτή είναι εξεγερmicroένη microε την υποκίνηση του Ευαγόρα Η περσική εξωτερική πολιτική θριάmicroβευε Ο όρος που αφορά στην αυτονοmicroία των υπόλοιπων ελληνικών πόλεων είναι τελείως γενικός και γιrsquo αυτό επιδέχεται πολλές ερmicroηνείες Ήδη οι Αθηναίοι έχουν εξασφαλίσει τρεις εξαιρέσεις την Ίmicroβρο τη Λήmicroνο και τη Σκύρο Ένας από τους βασικούς άξονες της αθηναϊκής εξωτερικής πολιτικής από εδώ και πέρα θα είναι η επιδίωξη της επίση-microης αναγνώρισης και άλλων τέτοιων εξαιρέσεωνΜπορεί η Περσία να παρουσιάζεται ως ο ρυθmicroιστής των πραγmicroάτων στον ελληνικό χώρο αλλά οι Σπαρτιάτες είναι οι laquoπροστάταιraquo της Βασιλείου ειρήνης στην Ελλάδα Το ελκυστικό αλλά και ασαφές σύνθηmicroα της αυτονοmicroίας microέχρι το 371 θα είναι η αιχmicroή του δόρατος της σπαρτιατικής εξωτερικής πολιτικής που έχει έναν και microόνο σκοπό τη διασφάλιση της ηγεmicroονίας της στον κυρίως ελληνικό χώρο Για να διατηρήσει αυτή την ηγεmicroονία έπρεπε να laquoθυσιάσειraquo τους Έλληνες της Ασίας που όmicroως σε αρκετές περι-πτώσεις προτιmicroούσαν τη χαλαρή εξουσία ενός Πέρση σατράπη από τον ιmicroπεριαλισmicroό της Σπάρτης ή προηγουmicroένως της Αθήνας Όσον αφορά την Ελλάδα η σπαρτιατική στρατιωτική υπεροχή έναντι κάθε πόλης χωριστά ήταν δεδοmicroένη Αυτό που έπρεπε να διασφαλίσει η Σπάρτη ήταν ότι τα πράγmicroατα θα έmicroεναν έτσι Επικαλούmicroενη microε την περσική υποστήριξη την αυτονοmicroία προσπαθεί να εmicroποδίσει οποιαδήποτε ένωση αντίκειται στα συmicroφέροντά της κάτι που στην ουσία εφαρmicroόζει ήδη από το 400 microε την επέmicroβαση εναντίον των Ηλείων

Η απώλεια της ηγεmicroονίας από τη Σπάρτη Από την Ανταλκίδειο ειρήνη

Στατήρας microε τη microορφή του φιλοσπαρτιάτη σατράπη των

Την ίδια χρονιά ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Τελευτίας προσπαθεί να ανακτήσει τη Ρόδο Εναντίον του στάλθηκε ο Θρασύβουλος microε σαράντα πλοία Στη διαδροmicroή υποτάσσει τις πόλεις της Λέσβου και τη Χίο Βλέποντας ότι η Ρόδος δεν κινδυνεύει άmicroεσα απο-φασίζει να αναλάβει microια microεγάλη εκστρατεία στην περιοχή του Βόρειου Αιγαίου και του Βόσπορου συνάπτοντας συmicromicroαχίες microε πολλές πόλεις microέλη της παλιάς Αθηναϊκής συmicromicroαχίας όπως τη Θάσο το Βυζάντιο και τη Χαλκηδόνα επιβάλλοντας microάλιστα και συmicromicroαχικούς φόρους Θεωρώντας ότι η προσέγγιση Σπάρτης-Περσίας είναι θέmicroα χρό-νου ο Θρασύβουλος επιχειρεί να ανασυστήσει τις βάσεις της αθηναϊκής ηγεmicroονίας του 5ου αιώνα Ένας πολεmicroικός στόλος που θα στηριζόταν στις εισφορές των συmicromicroάχων θα καθιστούσε την Αθήνα και πάλι υπολογίσιmicroη δύναmicroη Το ότι οι ωmicroές microέθοδοι που χρησιmicroοποιούσε για να πετύχει τον σκοπό του έκαναν κάποιους να δυσαρεστούνται και να θυmicroούνται τον παλιό αθηναϊκό ιmicroπεριαλισmicroό του ήταν αδιάφορο Αυτή την αδιαφο-ρία όmicroως την πλήρωσε microε τη ζωή του Το 389 ο λαός της Ασπένδου microιας πόλης της Παmicroφυλίας τον δολοφονεί στη σκηνή του ως εκδίκηση για τις λεηλασίες στις οποίες είχε προβεί ο στρατός τουΜετά τον θάνατό του η πολεmicroική προσπάθεια της Αθήνας χάνει την προηγούmicroενη έντασή της Οι πλούσιοι δυσανασχετούν microε τις βαριές πολεmicroικές εισφορές που είναι υποχρεωmicroένοι να καταβάλλουν ενώ οι φτωχοί βυθίζονται στη δυστυχία εξαιτίας του παρατεινόmicroενου πολέmicroου Αυτό το κλίmicroα microεταφέρει ο Κατά Ἐργοκλέους λόγος του Λυσία Ο Εργοκλής συνεργάτης του Θρασύβουλου παραπέmicroπεται σε δίκη microε την κατηγορία οικονοmicroικών καταχρήσεων κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Θρασύβουλου και καταδικάζεται σε θάνατο Επιπλέον ο Αρταξέρξης είναι δυσαρεστηmicroένος από την υπο-στήριξη που εξακολουθεί να παρέχει η Αθήνα στον βασιλιά της κυπριακής Σαλαmicroίνας Ευαγόρα ο οποίος έχει επαναστατήσει εναντίον του Αποκαθιστά λοιπόν τον φιλοσπαρ-τιάτη Τιρίβαζο στη διοίκηση των Σάρδεων Με τη βοήθεια του Πέρση σατράπη και του συmicromicroάχου της Διονυσίου τυράννου των Συρακουσών η Σπάρτη καταφέρνει να στείλει στην περιοχή του Βόσπορου υπό τη διοίκηση του Ανταλκίδα 80 πολεmicroικά πλοία Η επι-σιτιστική γραmicromicroή της Αθήνας κινδυνεύει όπως το 405 και τα 20 πλοία του Αθηναίου στρατηγού Ιφικράτη στην περιοχή δεν επαρκούν για την προστατεύσουν Υπό αυτές τις συνθήκες η Αθήνα το 386 δεν microπορεί παρά να συmicroφωνήσει στο σχέδιο ειρήνης

microε τους όρους του 392 Ο Τιρίβαζος διαβάζει στους εκπροσώπους των ελληνικών πόλεων που συγκεντρώνο-νται στις Σάρδεις το βασιλικό διάταγmicroα που διατυπώνει τους όρους της γνωστής ως Βασιλείου ειρήνης ή Ανταλκιδείου από το όνοmicroα του Σπαρτιάτη διαπραγmicroατευτήΌπως φαίνεται από τη διατύπωση των όρων της ειρήνης δεν πρόκειται για microια συmicro-φωνία σε ίσα συmicroβαλλόmicroενα microέρη Πρόκειται για microια διαταγή του Πέρση βασιλιά microε την οποία η περσική κυριαρχία διακηρύσσεται microε τον πιο κατηγορηmicroατικό τρόπο είτε πρόκειται για τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας είτε για τις Κλαζοmicroενές ένα microικρό νησί κοντά στις ιωνικές ακτές που ήταν συνδεδεmicroένο microε την Αθήνα είτε για την Κύπρο που την περίοδο αυτή είναι εξεγερmicroένη microε την υποκίνηση του Ευαγόρα Η περσική εξωτερική πολιτική θριάmicroβευε Ο όρος που αφορά στην αυτονοmicroία των υπόλοιπων ελληνικών πόλεων είναι τελείως γενικός και γιrsquo αυτό επιδέχεται πολλές ερmicroηνείες Ήδη οι Αθηναίοι έχουν εξασφαλίσει τρεις εξαιρέσεις την Ίmicroβρο τη Λήmicroνο και τη Σκύρο Ένας από τους βασικούς άξονες της αθηναϊκής εξωτερικής πολιτικής από εδώ και πέρα θα είναι η επιδίωξη της επίση-microης αναγνώρισης και άλλων τέτοιων εξαιρέσεωνΜπορεί η Περσία να παρουσιάζεται ως ο ρυθmicroιστής των πραγmicroάτων στον ελληνικό χώρο αλλά οι Σπαρτιάτες είναι οι laquoπροστάταιraquo της Βασιλείου ειρήνης στην Ελλάδα Το ελκυστικό αλλά και ασαφές σύνθηmicroα της αυτονοmicroίας microέχρι το 371 θα είναι η αιχmicroή του δόρατος της σπαρτιατικής εξωτερικής πολιτικής που έχει έναν και microόνο σκοπό τη διασφάλιση της ηγεmicroονίας της στον κυρίως ελληνικό χώρο Για να διατηρήσει αυτή την ηγεmicroονία έπρεπε να laquoθυσιάσειraquo τους Έλληνες της Ασίας που όmicroως σε αρκετές περι-πτώσεις προτιmicroούσαν τη χαλαρή εξουσία ενός Πέρση σατράπη από τον ιmicroπεριαλισmicroό της Σπάρτης ή προηγουmicroένως της Αθήνας Όσον αφορά την Ελλάδα η σπαρτιατική στρατιωτική υπεροχή έναντι κάθε πόλης χωριστά ήταν δεδοmicroένη Αυτό που έπρεπε να διασφαλίσει η Σπάρτη ήταν ότι τα πράγmicroατα θα έmicroεναν έτσι Επικαλούmicroενη microε την περσική υποστήριξη την αυτονοmicroία προσπαθεί να εmicroποδίσει οποιαδήποτε ένωση αντίκειται στα συmicroφέροντά της κάτι που στην ουσία εφαρmicroόζει ήδη από το 400 microε την επέmicroβαση εναντίον των Ηλείων

Η απώλεια της ηγεmicroονίας από τη Σπάρτη Από την Ανταλκίδειο ειρήνη

Στατήρας microε τη microορφή του φιλοσπαρτιάτη σατράπη των

microε τους όρους του 392 Ο Τιρίβαζος διαβάζει στους εκπροσώπους των ελληνικών πόλεων που συγκεντρώνο-νται στις Σάρδεις το βασιλικό διάταγmicroα που διατυπώνει τους όρους της γνωστής ως Βασιλείου ειρήνης ή Ανταλκιδείου από το όνοmicroα του Σπαρτιάτη διαπραγmicroατευτήΌπως φαίνεται από τη διατύπωση των όρων της ειρήνης δεν πρόκειται για microια συmicro-φωνία σε ίσα συmicroβαλλόmicroενα microέρη Πρόκειται για microια διαταγή του Πέρση βασιλιά microε την οποία η περσική κυριαρχία διακηρύσσεται microε τον πιο κατηγορηmicroατικό τρόπο είτε πρόκειται για τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας είτε για τις Κλαζοmicroενές ένα microικρό νησί κοντά στις ιωνικές ακτές που ήταν συνδεδεmicroένο microε την Αθήνα είτε για την Κύπρο που την περίοδο αυτή είναι εξεγερmicroένη microε την υποκίνηση του Ευαγόρα Η περσική εξωτερική πολιτική θριάmicroβευε Ο όρος που αφορά στην αυτονοmicroία των υπόλοιπων ελληνικών πόλεων είναι τελείως γενικός και γιrsquo αυτό επιδέχεται πολλές ερmicroηνείες Ήδη οι Αθηναίοι έχουν εξασφαλίσει τρεις εξαιρέσεις την Ίmicroβρο τη Λήmicroνο και τη Σκύρο Ένας από τους βασικούς άξονες της αθηναϊκής εξωτερικής πολιτικής από εδώ και πέρα θα είναι η επιδίωξη της επίση-microης αναγνώρισης και άλλων τέτοιων εξαιρέσεωνΜπορεί η Περσία να παρουσιάζεται ως ο ρυθmicroιστής των πραγmicroάτων στον ελληνικό χώρο αλλά οι Σπαρτιάτες είναι οι laquoπροστάταιraquo της Βασιλείου ειρήνης στην Ελλάδα Το ελκυστικό αλλά και ασαφές σύνθηmicroα της αυτονοmicroίας microέχρι το 371 θα είναι η αιχmicroή του δόρατος της σπαρτιατικής εξωτερικής πολιτικής που έχει έναν και microόνο σκοπό τη διασφάλιση της ηγεmicroονίας της στον κυρίως ελληνικό χώρο Για να διατηρήσει αυτή την ηγεmicroονία έπρεπε να laquoθυσιάσειraquo τους Έλληνες της Ασίας που όmicroως σε αρκετές περι-πτώσεις προτιmicroούσαν τη χαλαρή εξουσία ενός Πέρση σατράπη από τον ιmicroπεριαλισmicroό της Σπάρτης ή προηγουmicroένως της Αθήνας Όσον αφορά την Ελλάδα η σπαρτιατική στρατιωτική υπεροχή έναντι κάθε πόλης χωριστά ήταν δεδοmicroένη Αυτό που έπρεπε να διασφαλίσει η Σπάρτη ήταν ότι τα πράγmicroατα θα έmicroεναν έτσι Επικαλούmicroενη microε την περσική υποστήριξη την αυτονοmicroία προσπαθεί να εmicroποδίσει οποιαδήποτε ένωση αντίκειται στα συmicroφέροντά της κάτι που στην ουσία εφαρmicroόζει ήδη από το 400 microε την επέmicroβαση εναντίον των Ηλείων

Η απώλεια της ηγεmicroονίας από τη Σπάρτη Από την Ανταλκίδειο ειρήνη

Στατήρας microε τη microορφή του φιλοσπαρτιάτη σατράπη των

microέχρι τα ΛεύκτραΜε τον θάνατο του Λύσανδρου και την εξορία του Παυσανία ο Αγησίλαος είναι πλέον η κυρίαρχη πολιτική προσωπικότητα στη Σπάρτη Εκεί συγκεντρώνονται οι εκπρόσωποι των ελληνικών πόλεων για να ορκιστούν ότι θα σεβαστούν τη Βασίλειο ειρήνη ndash ένα ακόmicroη δείγmicroα της πρωτοκαθεδρίας της Σπάρτης Οι Θηβαίοι εκπρόσωποι αξιώνουν να ορκιστούν στο όνοmicroα όλων των Βοιωτών κάτι που ο Αγησίλαος αρνείται κατηγορη-microατικά Οι πόλεις της Βοιωτίας πρέπει να είναι αυτόνοmicroες διατείνεται ο Σπαρτιάτης βασιλιάς ο οποίος για να στηρίξει ακόmicroα πιο αποτελεσmicroατικά το επιχείρηmicroά του αρχί-ζει να συγκεντρώνει στρατεύmicroατα Ο Αγησίλαος δεν ξεχνά το περιστατικό της Αυλίδας Οι Θηβαίοι προς το παρόν δεν microπορούν παρά να υποχωρήσουν Το Βοιωτικό Κοινό διαλύεται και οι παραδοσιακά εχθρικές προς τη Θήβα πόλεις της Βοιωτίας ndashΟρχοmicroενός Θεσπιές και Πλαταιέςndash επανιδρύονται Όmicroως το αντιλακωνικό κόmicromicroα του Ισmicroηνία στη Θήβα και η πλειοψηφία των Βοιωτών καιροφυλακτεί επιδιώκοντας την αποκατάσταση της βοιωτικής δύναmicroηςΜε τα ίδια laquoπειστικάraquo επιχειρήmicroατα ο Αγησίλαος διαλύει και τη συmicroπολιτεία Άργους και Κορίνθου Στην laquoαυτόνοmicroηraquo πλέον Κόρινθο επιστρέφουν οι φιλολάκωνες ολιγαρ-χικοί εξόριστοιΤο 385 οι Σπαρτιάτες συνεχίζοντας τον αποτελεσmicroατικό συνδυασmicroό επίκλησης της αρχής της αυτονοmicroίας και της στρατιωτικής απειλής προχωρούν στην τιmicroωρία της αρκαδικής πόλης της Μαντίνειας που θεώρησαν ότι έδειξε απροθυmicroία να βοηθήσει τη Σπάρτη κατά τον Κορινθιακό πόλεmicroο Μετά από σύντοmicroη πολιορκία microε επικεφαλής τον δεύτερο βασιλιά της Σπάρτης Αγησίπολι γιο και διάδοχο του εξόριστου Παυσανία επιβάλλουν τον διοικισmicroό της Μαντίνειας Δηλαδή το τείχος της πόλης γκρεmicroίζεται το άστυ εγκαταλείπεται και ο πληθυσmicroός microετοικεί σε τέσσερις κώmicroες όπου επιρροή έχουν φιλολάκωνες ευγενείς Ολιγαρχικοί εξόριστοι συmicroπαθούντες της Σπάρτης επιστρέ-φουν στον Φλειούντα της Αργολίδος microε ελεύθερη υποτίθεται απόφαση της πόλης έπειτα όmicroως από σύσταση της Σπάρτης Οι Φλειάσιοι έλαβαν την απόφαση αποκατά-στασης των εξορίστων επειδή laquoκαταλαmicroβάνονται από φόβοraquo (Ελληνικά V28-10) Η Σπάρτη πλέον ακόmicroη και όταν τηρεί τα προσχήmicroατα αντιmicroετωπίζεται microε δυσπιστία και φόβο

Το 384 και το 383 η Σπάρτη στέλνει στρατεύmicroατα στην Ήπειρο για να βοηθήσουν τον βασιλιά Αλκέτα να αντιmicroετωπίσει microια εισβολή των Ιλλυριών Επιπλέον εmicroπλέκονται στις υποθέσεις της Ασίας στηρίζοντας τις εξεγέρσεις διαφόρων Περσών σατραπών κατά παράβαση της Βασιλείου ειρήνηςΤο 382 παρουσιάστηκε microια νέα ευκαιρία για microια microακρινή εκστρατεία Αντιπρόσωποι δύο χαλκιδικών πόλεων της Ακάνθου και της Απολλωνίας φτάνουν στη Σπάρτη και διατυπώνουν κατηγορίες εναντίον της Ολύνθου που θέλει να τις αναγκάσει να προ-σχωρήσουν στο Κοινό των πόλεων της Χαλκιδικής το οποίο διευθύνουν Επικαλούνται την προστασία της αυτονοmicroίας τους παρέχοντας στους Σπαρτιάτες το σύνηθες πρό-σχηmicroα επέmicroβασής τους Επισηmicroαίνουν τη δύναmicroη που έχει αποκτήσει η Όλυνθος σε βάρος του τότε αποδυναmicroωmicroένου βασιλείου της Μακεδονίας (ο βασιλιάς της Αmicroύντας Γrsquo είχε επίσης ζητήσει τη βοήθεια της Σπάρτης) και την κατηγορούν ότι βρίσκεται σε συνεννοήσεις microε την Αθήνα και τη Θήβα Η απειλή της επανάληψης του Κορινθια-κού πολέmicroου οδηγεί την πάντα φιλύποπτη Σπάρτη στη διεξαγωγή microιας προληπτικής εκστρατείας για τη διάλυση του Χαλκιδικού ΚοινούΣυνέρχεται λοιπόν το συνέδριο της Πελοποννησιακής συmicromicroαχίας το οποίο εγκρίνει την εκστρατεία στη Χαλκιδική Οι συmicromicroαχικές πόλεις ως επί το πλείστον ελέγχονται από ολιγαρχικούς σε πολλές περιπτώσεις προσωπικούς φίλους του Αγησίλαου οπότε παρά το ότι η συγκεκριmicroένη εκστρατεία ήταν microακρινή δίνουν πρόθυmicroα την έγκρισή τους δείχνοντας πόσο τα microέλη της Πελοποννησιακής συmicromicroαχίας εξαρτώνται όλο και

Ο Ξενοφών στα laquoΕλληνικάraquo του ισχυρίζεται ότι το παραδίδει κατά λέξη laquoΟ βασιλιάς Αρταξέρξης εκτιmicroά δίκαια ότι οι πόλεις της Ασίας του ανήκουν και επίσης microεταξύ των νησιών οι Κλαζοmicroενές και η Κύπρος και ότι παραχωρεί αντίθετα στις άλλες ελληνικές πόλεις microεγάλες και microικρές την αυτονοmicroία τους εξαιρουmicroένων της Λήmicroνου της Ίmicroβρου και της Σκύρου που θα ανήκουν όπως και στο παρελθόν στους Αθηναίους Κατά εκείνων που δεν θα συmicroφωνήσουν microε αυτούς τους όρους της ειρήνης θα διεξάγω προσωπικά τον πόλεmicroο microε τη βοήθεια αυτών που θα δεχτούν στην ξηρά τη θάλασσα microε το στόλο microου και τα πλούτη microουraquo (Ελληνικά V131)

περισσότερο από τη Σπάρτη Για να προλάβει τυχόν δυσαρέσκειες η Σπάρτη δέχεται από όσους συmicromicroάχους το επιθυmicroούν να καταβάλουν χρήmicroατα αντί να στείλουν στρα-τεύmicroατα Με τα χρήmicroατα αυτά η Σπάρτη microπορεί να στρατολογήσει microισθοφόρους και κυρίως να καταβάλλει microισθό στους νεοδαmicroώδειςΈνα από τα σπαρτιατικά στρατιωτικά σώmicroατα που κατευθύνεται στη Χαλκιδική microε επι-κεφαλής τον Φοιβίδα παρεκκλίνει της πορείας του και καταλαmicroβάνει αιφνιδιαστικά την ακρόπολη της Θήβας την Καδmicroεία Εκεί εγκαθίσταται σπαρτιατική φρουρά και στη Θήβα επιβάλλεται αυστηρή ολιγαρχία υπό την ηγεσία του φιλολάκωνα Λεοντιάδη Ο επικεφαλής της δηmicroοκρατικής παράταξης Ισmicroηνίας εισάγεται σε δίκη microε την κατη-γορία του microηδισmicroού (από τους κατεξοχήν συνοmicroιλητές των Περσών και προστάτες της Βασιλείου ειρήνης Σπαρτιάτες) και καταδικάζεται σε θάνατο Η απρόκλητη αυτή επίθεση σε microια ελληνική πόλη κατά παράβαση των όρων της ισχύουσας ειρήνης και κάθε έννοιας νοmicroιmicroότητας προκάλεσε έντονες αναταράξεις όχι microόνο στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις αλλά και στην ίδια τη Σπάρτη Όλοι οι συγγραφείς που εξετάζουν την εποχή από τον Ξενοφώντα microέχρι τον Πλούταρχο υπογραmicromicroίζουν την ασέβεια απέναντι στους θεούς που διέπραξε η Σπάρτη παραβαίνοντας τους όρκους της Ανταλκιδείου ειρήνης και την τυραννική ηγεmicroονία που ασκεί Οι αρχές της Σπάρτης εγκαλούν τον Φοιβίδα σε δίκη καθώς ενήργησε χωρίς επίσηmicroες εντολές Παρrsquo όλα αυτά χάρη στην προστασία του Αγησίλαου στον Φοιβίδα επιβάλλεται microόνο ένα χρηmicroατικό πρόστιmicroο και λίγο αργότερα του ανατίθεται και πάλι στρατιωτικό αξίωmicroα Καmicroία από τις ενέργειές του δεν ακυρώνεται Η Σπάρτη διατηρεί τη φρουρά στην Καδmicroεία και συνεχίζει να υπο-στηρίζει τον Λεοντιάδη Η παρέmicroβαση του Αγησίλαου δείχνει ότι πιθανώς ο Φοιβίδας ακολουθούσε δικές του ανεπίσηmicroες οδηγίες Μέχρι το 379 οπότε έπειτα από κάποιες πρόσκαιρες στρατιωτικές αποτυχίες η Σπάρτη microετά από τέσσερις εκστρατείες πετυχαίνει την παράδοση της Ολύνθου και τη διάλυση του Χαλκιδικού Κοινού η ηγεmicroονία της στην Ελλάδα microοιάζει ακλόνητη Με την ιδιότητα του προστάτη της Βασιλείου ειρήνης επεmicroβαίνει χρησιmicroοποιώντας διάφορα προσχή-microατα microε κυρίαρχο αυτό της διατήρησης της αυτονοmicroίας προκειmicroένου να προστατέψει βραχυπρόθεσmicroα όπως αποδείχτηκε τα συmicroφέροντά της Ο παλιός ωmicroός ιmicroπεριαλισmicroός του Λύσανδρου αντικαταστάθηκε απλά από τον πιο υποκριτικό του ΑγησίλαουΤο 379 όmicroως επέρχεται η τιmicroωρία για την laquoασέβειαraquo που διέπραξε ο Φοιβίδας

Θηβαίοι εξόριστοι microε ορmicroητήριο την Αθήνα που τους είχε δώσει καταφύγιο κατα-φέρνουν να δολοφονήσουν τον Λεοντιάδη και τους συνεργάτες του και microε την εξέ-γερση που ακολούθησε διώχνουν τη σπαρτιατική φρουρά από την Καδmicroεία Δύο από τους δέκα Αθηναίους στρατηγούς θέτουν σε επιφυλακή τις δυνάmicroεις στα σύνορα microε τη Θήβα υποστηρίζοντας την εξέγερση Οι Θηβαίοι δείχνουν την πρόθεσή τους να επανασυστήσουν το Βοιωτικό Κοινό Αυτό δηλώνεται από το ότι οι στρατηγοί που εκλέγονται microετά την εξουδετέρωση της παράταξης του Λεοντιάδη παίρνουν την ονο-microασία ΒοιωτάρχεςΗ κατάσταση είναι κρίσιmicroη για τη Σπάρτη της οποίας η ηγεmicroονία προκαλείται Ο αρmicroο-στής που παρέδωσε την Καδmicroεία καταδικάζεται σε θάνατο και microολονότι βρισκόmicroαστε στα microέσα του χειmicroώνα στέλνεται ένα εκστρατευτικό σώmicroα στη Βοιωτία microε επικεφαλής τον διάδοχο του Αγησίπολι βασιλιά Κλεόmicroβροτο Μπροστά στην κεραυνοβόλο αντί-δραση της Σπάρτης η Αθήνα καταδικάζει σε θάνατο τους δύο στρατηγούς που βοήθη-σαν τους Θηβαίους θέλοντας να καθησυχάσει τη Σπάρτη ως προς τις προθέσεις της Ο Κλεόmicroβροτος microένει λίγο καιρό στη Βοιωτία microην έχοντας τη δυνατότητα να πετύχει microια αποφασιστική νίκη εναντίον των Θηβαίων Εγκαθιστά ως αρmicroοστή στις Θεσπιές τον Σφοδρία microε στρατεύmicroατα και χρήmicroατα και αποχωρείΤο 378 microία απερίσκεπτη ενέργεια του Σφοδρία επιδεινώνει ακόmicroη περισσότερο την κατάσταση για τη Σπάρτη Ο Σφοδρίας επιχειρεί microια νυχτερινή επίθεση microε σκοπό την κατάληψη του Πειραιά του οποίου η οχύρωση microέρος της ανοικοδόmicroησης των Μακρών Τειχών από τον Κόνωνα το 394 δεν έχει ολοκληρωθεί ακόmicroα Γίνεται όmicroως αντιληπτός από τους Αθηναίους που κινητοποιούνται και τελικά αποκρούεται Αρχικά η Σπάρτη αποκηρύσσει την ενέργεια του Σφοδρία και τον εγκαλεί να λογοδοτήσει θέλοντας να κατευνάσει την αγανάκτηση της Αθήνας για την απρόκλητη επίθεση Αντίθετα όmicroως microε όλα τα προγνωστικά ο Σφοδρίας αθωώνεται έπειτα από παρέmicroβαση του Αγησίλαου παρά το γεγονός ότι ανήκε στην παράταξη του άλλου βασιλιά της Σπάρτης Κλεόmicroβροτου Παρότι οι ιστορικοί Ξενοφών και Πλούταρχος θεωρούν ότι ο Σφοδρίας δωροδοκήθηκε από τους Θηβαίους για να εξωθήσει microε την ενέργειά του την Αθήνα να συmicromicroαχήσει microε τη Θήβα είναι πιθανό ότι οι δύο βασιλείς που βλέπουν microπροστά τους έναν microακροχρό-νιο πόλεmicroο στη Βοιωτία του δίνουν ανεπίσηmicroα την εντολή για microια επιχείρηση ανάλογη microε αυτή του Φοιβίδα στην Καδmicroεία Με την κίνηση αυτή επιθυmicroούσαν να εmicroπλέξουν

Αεροφωτογραφία της Αγοράς της Μαντίνειας οι Σπαρτιάτες

Το 384 και το 383 η Σπάρτη στέλνει στρατεύmicroατα στην Ήπειρο για να βοηθήσουν τον βασιλιά Αλκέτα να αντιmicroετωπίσει microια εισβολή των Ιλλυριών Επιπλέον εmicroπλέκονται στις υποθέσεις της Ασίας στηρίζοντας τις εξεγέρσεις διαφόρων Περσών σατραπών κατά παράβαση της Βασιλείου ειρήνηςΤο 382 παρουσιάστηκε microια νέα ευκαιρία για microια microακρινή εκστρατεία Αντιπρόσωποι δύο χαλκιδικών πόλεων της Ακάνθου και της Απολλωνίας φτάνουν στη Σπάρτη και διατυπώνουν κατηγορίες εναντίον της Ολύνθου που θέλει να τις αναγκάσει να προ-σχωρήσουν στο Κοινό των πόλεων της Χαλκιδικής το οποίο διευθύνουν Επικαλούνται την προστασία της αυτονοmicroίας τους παρέχοντας στους Σπαρτιάτες το σύνηθες πρό-σχηmicroα επέmicroβασής τους Επισηmicroαίνουν τη δύναmicroη που έχει αποκτήσει η Όλυνθος σε βάρος του τότε αποδυναmicroωmicroένου βασιλείου της Μακεδονίας (ο βασιλιάς της Αmicroύντας Γrsquo είχε επίσης ζητήσει τη βοήθεια της Σπάρτης) και την κατηγορούν ότι βρίσκεται σε συνεννοήσεις microε την Αθήνα και τη Θήβα Η απειλή της επανάληψης του Κορινθια-κού πολέmicroου οδηγεί την πάντα φιλύποπτη Σπάρτη στη διεξαγωγή microιας προληπτικής εκστρατείας για τη διάλυση του Χαλκιδικού ΚοινούΣυνέρχεται λοιπόν το συνέδριο της Πελοποννησιακής συmicromicroαχίας το οποίο εγκρίνει την εκστρατεία στη Χαλκιδική Οι συmicromicroαχικές πόλεις ως επί το πλείστον ελέγχονται από ολιγαρχικούς σε πολλές περιπτώσεις προσωπικούς φίλους του Αγησίλαου οπότε παρά το ότι η συγκεκριmicroένη εκστρατεία ήταν microακρινή δίνουν πρόθυmicroα την έγκρισή τους δείχνοντας πόσο τα microέλη της Πελοποννησιακής συmicromicroαχίας εξαρτώνται όλο και

Ο Ξενοφών στα laquoΕλληνικάraquo του ισχυρίζεται ότι το παραδίδει κατά λέξη laquoΟ βασιλιάς Αρταξέρξης εκτιmicroά δίκαια ότι οι πόλεις της Ασίας του ανήκουν και επίσης microεταξύ των νησιών οι Κλαζοmicroενές και η Κύπρος και ότι παραχωρεί αντίθετα στις άλλες ελληνικές πόλεις microεγάλες και microικρές την αυτονοmicroία τους εξαιρουmicroένων της Λήmicroνου της Ίmicroβρου και της Σκύρου που θα ανήκουν όπως και στο παρελθόν στους Αθηναίους Κατά εκείνων που δεν θα συmicroφωνήσουν microε αυτούς τους όρους της ειρήνης θα διεξάγω προσωπικά τον πόλεmicroο microε τη βοήθεια αυτών που θα δεχτούν στην ξηρά τη θάλασσα microε το στόλο microου και τα πλούτη microουraquo (Ελληνικά V131)

περισσότερο από τη Σπάρτη Για να προλάβει τυχόν δυσαρέσκειες η Σπάρτη δέχεται από όσους συmicromicroάχους το επιθυmicroούν να καταβάλουν χρήmicroατα αντί να στείλουν στρα-τεύmicroατα Με τα χρήmicroατα αυτά η Σπάρτη microπορεί να στρατολογήσει microισθοφόρους και κυρίως να καταβάλλει microισθό στους νεοδαmicroώδειςΈνα από τα σπαρτιατικά στρατιωτικά σώmicroατα που κατευθύνεται στη Χαλκιδική microε επι-κεφαλής τον Φοιβίδα παρεκκλίνει της πορείας του και καταλαmicroβάνει αιφνιδιαστικά την ακρόπολη της Θήβας την Καδmicroεία Εκεί εγκαθίσταται σπαρτιατική φρουρά και στη Θήβα επιβάλλεται αυστηρή ολιγαρχία υπό την ηγεσία του φιλολάκωνα Λεοντιάδη Ο επικεφαλής της δηmicroοκρατικής παράταξης Ισmicroηνίας εισάγεται σε δίκη microε την κατη-γορία του microηδισmicroού (από τους κατεξοχήν συνοmicroιλητές των Περσών και προστάτες της Βασιλείου ειρήνης Σπαρτιάτες) και καταδικάζεται σε θάνατο Η απρόκλητη αυτή επίθεση σε microια ελληνική πόλη κατά παράβαση των όρων της ισχύουσας ειρήνης και κάθε έννοιας νοmicroιmicroότητας προκάλεσε έντονες αναταράξεις όχι microόνο στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις αλλά και στην ίδια τη Σπάρτη Όλοι οι συγγραφείς που εξετάζουν την εποχή από τον Ξενοφώντα microέχρι τον Πλούταρχο υπογραmicromicroίζουν την ασέβεια απέναντι στους θεούς που διέπραξε η Σπάρτη παραβαίνοντας τους όρκους της Ανταλκιδείου ειρήνης και την τυραννική ηγεmicroονία που ασκεί Οι αρχές της Σπάρτης εγκαλούν τον Φοιβίδα σε δίκη καθώς ενήργησε χωρίς επίσηmicroες εντολές Παρrsquo όλα αυτά χάρη στην προστασία του Αγησίλαου στον Φοιβίδα επιβάλλεται microόνο ένα χρηmicroατικό πρόστιmicroο και λίγο αργότερα του ανατίθεται και πάλι στρατιωτικό αξίωmicroα Καmicroία από τις ενέργειές του δεν ακυρώνεται Η Σπάρτη διατηρεί τη φρουρά στην Καδmicroεία και συνεχίζει να υπο-στηρίζει τον Λεοντιάδη Η παρέmicroβαση του Αγησίλαου δείχνει ότι πιθανώς ο Φοιβίδας ακολουθούσε δικές του ανεπίσηmicroες οδηγίες Μέχρι το 379 οπότε έπειτα από κάποιες πρόσκαιρες στρατιωτικές αποτυχίες η Σπάρτη microετά από τέσσερις εκστρατείες πετυχαίνει την παράδοση της Ολύνθου και τη διάλυση του Χαλκιδικού Κοινού η ηγεmicroονία της στην Ελλάδα microοιάζει ακλόνητη Με την ιδιότητα του προστάτη της Βασιλείου ειρήνης επεmicroβαίνει χρησιmicroοποιώντας διάφορα προσχή-microατα microε κυρίαρχο αυτό της διατήρησης της αυτονοmicroίας προκειmicroένου να προστατέψει βραχυπρόθεσmicroα όπως αποδείχτηκε τα συmicroφέροντά της Ο παλιός ωmicroός ιmicroπεριαλισmicroός του Λύσανδρου αντικαταστάθηκε απλά από τον πιο υποκριτικό του ΑγησίλαουΤο 379 όmicroως επέρχεται η τιmicroωρία για την laquoασέβειαraquo που διέπραξε ο Φοιβίδας

Θηβαίοι εξόριστοι microε ορmicroητήριο την Αθήνα που τους είχε δώσει καταφύγιο κατα-φέρνουν να δολοφονήσουν τον Λεοντιάδη και τους συνεργάτες του και microε την εξέ-γερση που ακολούθησε διώχνουν τη σπαρτιατική φρουρά από την Καδmicroεία Δύο από τους δέκα Αθηναίους στρατηγούς θέτουν σε επιφυλακή τις δυνάmicroεις στα σύνορα microε τη Θήβα υποστηρίζοντας την εξέγερση Οι Θηβαίοι δείχνουν την πρόθεσή τους να επανασυστήσουν το Βοιωτικό Κοινό Αυτό δηλώνεται από το ότι οι στρατηγοί που εκλέγονται microετά την εξουδετέρωση της παράταξης του Λεοντιάδη παίρνουν την ονο-microασία ΒοιωτάρχεςΗ κατάσταση είναι κρίσιmicroη για τη Σπάρτη της οποίας η ηγεmicroονία προκαλείται Ο αρmicroο-στής που παρέδωσε την Καδmicroεία καταδικάζεται σε θάνατο και microολονότι βρισκόmicroαστε στα microέσα του χειmicroώνα στέλνεται ένα εκστρατευτικό σώmicroα στη Βοιωτία microε επικεφαλής τον διάδοχο του Αγησίπολι βασιλιά Κλεόmicroβροτο Μπροστά στην κεραυνοβόλο αντί-δραση της Σπάρτης η Αθήνα καταδικάζει σε θάνατο τους δύο στρατηγούς που βοήθη-σαν τους Θηβαίους θέλοντας να καθησυχάσει τη Σπάρτη ως προς τις προθέσεις της Ο Κλεόmicroβροτος microένει λίγο καιρό στη Βοιωτία microην έχοντας τη δυνατότητα να πετύχει microια αποφασιστική νίκη εναντίον των Θηβαίων Εγκαθιστά ως αρmicroοστή στις Θεσπιές τον Σφοδρία microε στρατεύmicroατα και χρήmicroατα και αποχωρείΤο 378 microία απερίσκεπτη ενέργεια του Σφοδρία επιδεινώνει ακόmicroη περισσότερο την κατάσταση για τη Σπάρτη Ο Σφοδρίας επιχειρεί microια νυχτερινή επίθεση microε σκοπό την κατάληψη του Πειραιά του οποίου η οχύρωση microέρος της ανοικοδόmicroησης των Μακρών Τειχών από τον Κόνωνα το 394 δεν έχει ολοκληρωθεί ακόmicroα Γίνεται όmicroως αντιληπτός από τους Αθηναίους που κινητοποιούνται και τελικά αποκρούεται Αρχικά η Σπάρτη αποκηρύσσει την ενέργεια του Σφοδρία και τον εγκαλεί να λογοδοτήσει θέλοντας να κατευνάσει την αγανάκτηση της Αθήνας για την απρόκλητη επίθεση Αντίθετα όmicroως microε όλα τα προγνωστικά ο Σφοδρίας αθωώνεται έπειτα από παρέmicroβαση του Αγησίλαου παρά το γεγονός ότι ανήκε στην παράταξη του άλλου βασιλιά της Σπάρτης Κλεόmicroβροτου Παρότι οι ιστορικοί Ξενοφών και Πλούταρχος θεωρούν ότι ο Σφοδρίας δωροδοκήθηκε από τους Θηβαίους για να εξωθήσει microε την ενέργειά του την Αθήνα να συmicromicroαχήσει microε τη Θήβα είναι πιθανό ότι οι δύο βασιλείς που βλέπουν microπροστά τους έναν microακροχρό-νιο πόλεmicroο στη Βοιωτία του δίνουν ανεπίσηmicroα την εντολή για microια επιχείρηση ανάλογη microε αυτή του Φοιβίδα στην Καδmicroεία Με την κίνηση αυτή επιθυmicroούσαν να εmicroπλέξουν

Αεροφωτογραφία της Αγοράς της Μαντίνειας οι Σπαρτιάτες

περισσότερο από τη Σπάρτη Για να προλάβει τυχόν δυσαρέσκειες η Σπάρτη δέχεται από όσους συmicromicroάχους το επιθυmicroούν να καταβάλουν χρήmicroατα αντί να στείλουν στρα-τεύmicroατα Με τα χρήmicroατα αυτά η Σπάρτη microπορεί να στρατολογήσει microισθοφόρους και κυρίως να καταβάλλει microισθό στους νεοδαmicroώδειςΈνα από τα σπαρτιατικά στρατιωτικά σώmicroατα που κατευθύνεται στη Χαλκιδική microε επι-κεφαλής τον Φοιβίδα παρεκκλίνει της πορείας του και καταλαmicroβάνει αιφνιδιαστικά την ακρόπολη της Θήβας την Καδmicroεία Εκεί εγκαθίσταται σπαρτιατική φρουρά και στη Θήβα επιβάλλεται αυστηρή ολιγαρχία υπό την ηγεσία του φιλολάκωνα Λεοντιάδη Ο επικεφαλής της δηmicroοκρατικής παράταξης Ισmicroηνίας εισάγεται σε δίκη microε την κατη-γορία του microηδισmicroού (από τους κατεξοχήν συνοmicroιλητές των Περσών και προστάτες της Βασιλείου ειρήνης Σπαρτιάτες) και καταδικάζεται σε θάνατο Η απρόκλητη αυτή επίθεση σε microια ελληνική πόλη κατά παράβαση των όρων της ισχύουσας ειρήνης και κάθε έννοιας νοmicroιmicroότητας προκάλεσε έντονες αναταράξεις όχι microόνο στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις αλλά και στην ίδια τη Σπάρτη Όλοι οι συγγραφείς που εξετάζουν την εποχή από τον Ξενοφώντα microέχρι τον Πλούταρχο υπογραmicromicroίζουν την ασέβεια απέναντι στους θεούς που διέπραξε η Σπάρτη παραβαίνοντας τους όρκους της Ανταλκιδείου ειρήνης και την τυραννική ηγεmicroονία που ασκεί Οι αρχές της Σπάρτης εγκαλούν τον Φοιβίδα σε δίκη καθώς ενήργησε χωρίς επίσηmicroες εντολές Παρrsquo όλα αυτά χάρη στην προστασία του Αγησίλαου στον Φοιβίδα επιβάλλεται microόνο ένα χρηmicroατικό πρόστιmicroο και λίγο αργότερα του ανατίθεται και πάλι στρατιωτικό αξίωmicroα Καmicroία από τις ενέργειές του δεν ακυρώνεται Η Σπάρτη διατηρεί τη φρουρά στην Καδmicroεία και συνεχίζει να υπο-στηρίζει τον Λεοντιάδη Η παρέmicroβαση του Αγησίλαου δείχνει ότι πιθανώς ο Φοιβίδας ακολουθούσε δικές του ανεπίσηmicroες οδηγίες Μέχρι το 379 οπότε έπειτα από κάποιες πρόσκαιρες στρατιωτικές αποτυχίες η Σπάρτη microετά από τέσσερις εκστρατείες πετυχαίνει την παράδοση της Ολύνθου και τη διάλυση του Χαλκιδικού Κοινού η ηγεmicroονία της στην Ελλάδα microοιάζει ακλόνητη Με την ιδιότητα του προστάτη της Βασιλείου ειρήνης επεmicroβαίνει χρησιmicroοποιώντας διάφορα προσχή-microατα microε κυρίαρχο αυτό της διατήρησης της αυτονοmicroίας προκειmicroένου να προστατέψει βραχυπρόθεσmicroα όπως αποδείχτηκε τα συmicroφέροντά της Ο παλιός ωmicroός ιmicroπεριαλισmicroός του Λύσανδρου αντικαταστάθηκε απλά από τον πιο υποκριτικό του ΑγησίλαουΤο 379 όmicroως επέρχεται η τιmicroωρία για την laquoασέβειαraquo που διέπραξε ο Φοιβίδας

Θηβαίοι εξόριστοι microε ορmicroητήριο την Αθήνα που τους είχε δώσει καταφύγιο κατα-φέρνουν να δολοφονήσουν τον Λεοντιάδη και τους συνεργάτες του και microε την εξέ-γερση που ακολούθησε διώχνουν τη σπαρτιατική φρουρά από την Καδmicroεία Δύο από τους δέκα Αθηναίους στρατηγούς θέτουν σε επιφυλακή τις δυνάmicroεις στα σύνορα microε τη Θήβα υποστηρίζοντας την εξέγερση Οι Θηβαίοι δείχνουν την πρόθεσή τους να επανασυστήσουν το Βοιωτικό Κοινό Αυτό δηλώνεται από το ότι οι στρατηγοί που εκλέγονται microετά την εξουδετέρωση της παράταξης του Λεοντιάδη παίρνουν την ονο-microασία ΒοιωτάρχεςΗ κατάσταση είναι κρίσιmicroη για τη Σπάρτη της οποίας η ηγεmicroονία προκαλείται Ο αρmicroο-στής που παρέδωσε την Καδmicroεία καταδικάζεται σε θάνατο και microολονότι βρισκόmicroαστε στα microέσα του χειmicroώνα στέλνεται ένα εκστρατευτικό σώmicroα στη Βοιωτία microε επικεφαλής τον διάδοχο του Αγησίπολι βασιλιά Κλεόmicroβροτο Μπροστά στην κεραυνοβόλο αντί-δραση της Σπάρτης η Αθήνα καταδικάζει σε θάνατο τους δύο στρατηγούς που βοήθη-σαν τους Θηβαίους θέλοντας να καθησυχάσει τη Σπάρτη ως προς τις προθέσεις της Ο Κλεόmicroβροτος microένει λίγο καιρό στη Βοιωτία microην έχοντας τη δυνατότητα να πετύχει microια αποφασιστική νίκη εναντίον των Θηβαίων Εγκαθιστά ως αρmicroοστή στις Θεσπιές τον Σφοδρία microε στρατεύmicroατα και χρήmicroατα και αποχωρείΤο 378 microία απερίσκεπτη ενέργεια του Σφοδρία επιδεινώνει ακόmicroη περισσότερο την κατάσταση για τη Σπάρτη Ο Σφοδρίας επιχειρεί microια νυχτερινή επίθεση microε σκοπό την κατάληψη του Πειραιά του οποίου η οχύρωση microέρος της ανοικοδόmicroησης των Μακρών Τειχών από τον Κόνωνα το 394 δεν έχει ολοκληρωθεί ακόmicroα Γίνεται όmicroως αντιληπτός από τους Αθηναίους που κινητοποιούνται και τελικά αποκρούεται Αρχικά η Σπάρτη αποκηρύσσει την ενέργεια του Σφοδρία και τον εγκαλεί να λογοδοτήσει θέλοντας να κατευνάσει την αγανάκτηση της Αθήνας για την απρόκλητη επίθεση Αντίθετα όmicroως microε όλα τα προγνωστικά ο Σφοδρίας αθωώνεται έπειτα από παρέmicroβαση του Αγησίλαου παρά το γεγονός ότι ανήκε στην παράταξη του άλλου βασιλιά της Σπάρτης Κλεόmicroβροτου Παρότι οι ιστορικοί Ξενοφών και Πλούταρχος θεωρούν ότι ο Σφοδρίας δωροδοκήθηκε από τους Θηβαίους για να εξωθήσει microε την ενέργειά του την Αθήνα να συmicromicroαχήσει microε τη Θήβα είναι πιθανό ότι οι δύο βασιλείς που βλέπουν microπροστά τους έναν microακροχρό-νιο πόλεmicroο στη Βοιωτία του δίνουν ανεπίσηmicroα την εντολή για microια επιχείρηση ανάλογη microε αυτή του Φοιβίδα στην Καδmicroεία Με την κίνηση αυτή επιθυmicroούσαν να εmicroπλέξουν

Αεροφωτογραφία της Αγοράς της Μαντίνειας οι Σπαρτιάτες

Θηβαίοι εξόριστοι microε ορmicroητήριο την Αθήνα που τους είχε δώσει καταφύγιο κατα-φέρνουν να δολοφονήσουν τον Λεοντιάδη και τους συνεργάτες του και microε την εξέ-γερση που ακολούθησε διώχνουν τη σπαρτιατική φρουρά από την Καδmicroεία Δύο από τους δέκα Αθηναίους στρατηγούς θέτουν σε επιφυλακή τις δυνάmicroεις στα σύνορα microε τη Θήβα υποστηρίζοντας την εξέγερση Οι Θηβαίοι δείχνουν την πρόθεσή τους να επανασυστήσουν το Βοιωτικό Κοινό Αυτό δηλώνεται από το ότι οι στρατηγοί που εκλέγονται microετά την εξουδετέρωση της παράταξης του Λεοντιάδη παίρνουν την ονο-microασία ΒοιωτάρχεςΗ κατάσταση είναι κρίσιmicroη για τη Σπάρτη της οποίας η ηγεmicroονία προκαλείται Ο αρmicroο-στής που παρέδωσε την Καδmicroεία καταδικάζεται σε θάνατο και microολονότι βρισκόmicroαστε στα microέσα του χειmicroώνα στέλνεται ένα εκστρατευτικό σώmicroα στη Βοιωτία microε επικεφαλής τον διάδοχο του Αγησίπολι βασιλιά Κλεόmicroβροτο Μπροστά στην κεραυνοβόλο αντί-δραση της Σπάρτης η Αθήνα καταδικάζει σε θάνατο τους δύο στρατηγούς που βοήθη-σαν τους Θηβαίους θέλοντας να καθησυχάσει τη Σπάρτη ως προς τις προθέσεις της Ο Κλεόmicroβροτος microένει λίγο καιρό στη Βοιωτία microην έχοντας τη δυνατότητα να πετύχει microια αποφασιστική νίκη εναντίον των Θηβαίων Εγκαθιστά ως αρmicroοστή στις Θεσπιές τον Σφοδρία microε στρατεύmicroατα και χρήmicroατα και αποχωρείΤο 378 microία απερίσκεπτη ενέργεια του Σφοδρία επιδεινώνει ακόmicroη περισσότερο την κατάσταση για τη Σπάρτη Ο Σφοδρίας επιχειρεί microια νυχτερινή επίθεση microε σκοπό την κατάληψη του Πειραιά του οποίου η οχύρωση microέρος της ανοικοδόmicroησης των Μακρών Τειχών από τον Κόνωνα το 394 δεν έχει ολοκληρωθεί ακόmicroα Γίνεται όmicroως αντιληπτός από τους Αθηναίους που κινητοποιούνται και τελικά αποκρούεται Αρχικά η Σπάρτη αποκηρύσσει την ενέργεια του Σφοδρία και τον εγκαλεί να λογοδοτήσει θέλοντας να κατευνάσει την αγανάκτηση της Αθήνας για την απρόκλητη επίθεση Αντίθετα όmicroως microε όλα τα προγνωστικά ο Σφοδρίας αθωώνεται έπειτα από παρέmicroβαση του Αγησίλαου παρά το γεγονός ότι ανήκε στην παράταξη του άλλου βασιλιά της Σπάρτης Κλεόmicroβροτου Παρότι οι ιστορικοί Ξενοφών και Πλούταρχος θεωρούν ότι ο Σφοδρίας δωροδοκήθηκε από τους Θηβαίους για να εξωθήσει microε την ενέργειά του την Αθήνα να συmicromicroαχήσει microε τη Θήβα είναι πιθανό ότι οι δύο βασιλείς που βλέπουν microπροστά τους έναν microακροχρό-νιο πόλεmicroο στη Βοιωτία του δίνουν ανεπίσηmicroα την εντολή για microια επιχείρηση ανάλογη microε αυτή του Φοιβίδα στην Καδmicroεία Με την κίνηση αυτή επιθυmicroούσαν να εmicroπλέξουν

Αεροφωτογραφία της Αγοράς της Μαντίνειας οι Σπαρτιάτες

και την Αθήνα για την οποία υπήρχε η υποψία ότι έχει εχθρικές προθέσεις παρά το ότι βρίσκεται σε ειρήνη microε τη Σπάρτη στην επερχόmicroενη σύγκρουση προκειmicroένου να συντρίψουν κάθε αντίδραση εναντίον της Σπάρτης στην Ελλάδα Ο λαός της Σπάρτης όmicroως και οι έφοροι δεν θα έδιναν τόσο εύκολα τη συγκατάθεσή τους για έναν διπλό πόλεmicroο Η ενέργεια του Σφοδρία εξωθεί τα πράγmicroατα καθώς αναγκάζει την Αθήνα να αντιδράσει Πράγmicroατι η Εκκλησία του Δήmicroου microε ψηφοφορία αποφασίζει ότι η Σπάρτη παραβίασε την ειρήνη Την άνοιξη του 378 οι Αθηναίοι αποπερατώνουν την οχύρωση του Πειραιά και αρχίζουν τη ναυπήγηση νέων πολεmicroικών πλοίων Εκλέγουν ανάmicroεσα στους δέκα στρατηγούς τους πιο πεπειραmicroένους στρατιωτικούς ηγέτες που διαθέτουν τον Τιmicroό-θεο γιο του Κόνωνα τον Χαβρία και τον πολιτικό Καλλίστρατο Αυτός αναδιοργανώνει τα οικονοmicroικά της Αθήνας ώστε αυτή να microπορέσει να ανταποκριθεί στην πολεmicroική προσπάθεια Οι πλουσιότεροι Αθηναίοι πολίτες χωρίζονται σε εκατό συmicromicroορίες Κάθε συmicromicroορία οφείλει να καταβάλλει το 1 του φορολογήσιmicroου κεφαλαίου Σε περίπτωση ανάγκης για να επισπευσθεί η εισφορά κάθε συmicromicroορίας ο δήmicroος επιβάλλει στα τρία πλουσιότερα microέλη κάθε συmicromicroορίας την προεισφορά Οι τρεις αυτοί προκαταβάλλουν το σύνολο του ποσού που οφείλει η συmicromicroορία και υπεύθυνοι για την αποζηmicroίωσή τους από τα υπόλοιπα microέλη της οmicroάδας είναι οι ίδιοιΤο πιο σηmicroαντικό όmicroως είναι η ίδρυση της Βrsquo Αθηναϊκής συmicromicroαχίας Κατά τη διάρκεια του Κορινθιακού πολέmicroου η Αθήνα έθεσε microε τον Κόνωνα τις βάσεις για την ανάκαmicroψή της Με τη δράση του Θρασύβουλου αποκατέστησε την επαφή της microε τα microέλη της παλιάς της ηγεmicroονίας Μετά τη σύναψη της Βασιλείου ειρήνης αθόρυβα και διακρι-τικά άρχισε να συγκροτεί ένα δίκτυο συmicromicroαχιών εισπράττοντας τη δυσαρέσκεια των ελληνικών πόλεων από την καταπιεστική πολιτική της Σπάρτης Ήδη από το 384 microαρ-τυρείται επιγραφικά microια αmicroυντική συmicromicroαχία της Αθήνας microε τη Χίο Το καταστατικό της Βrsquo Αθηναϊκής συmicromicroαχίας έχει σωθεί σε microία στήλη που βρέθηκε στην Αγορά της Αθήνας Ο πυρήνας της συmicromicroαχίας αποτελείται από ένα microικρό δίκτυο πόλεων του Αιγαίου ανά-microεσά τους το Βυζάντιο η Ρόδος η Χίος και η Μυτιλήνη Λίγο αργότερα γίνεται δεκτή και η Θήβα Η συmicromicroαχία όmicroως είναι ανοικτή και υπό ταχεία διεύρυνση Στόχος της είναι να αναγκάσει τη Σπάρτη να σεβαστεί τους όρους της Βασιλείου ειρήνης και δηλώνεται ότι σε καmicroία περίπτωση δεν στρέφεται εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά των Περσών

Θήβα

ΣπάρτηΜεσσήνη

Λεύκτρα

Όλυνθος

ΒΟΙΩΤΙΑ

ΑΧΑΪΑΗΛΙ∆Α ΑΡΚΑ∆ΙΑ

ΑΡΓΟΛΙ∆Α

ΛΑΚΩΝΙΑΜΕΣΣΗΝΙΑ

περιοχές συγρούσεων Θήβας-Σπάρτης

microάχες της Σπάρτης

πορεία των βασιλέων της Σπάρτης

σύmicromicroαχοι της Αθήνας

ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΘΗΒΑΣΚΑΙ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ ΜΕΤΑΞΥ

382 ΚΑΙ 362 πΧ

Επίσης υπάρχουν όροι που έχουν σκοπό να διαβεβαιώσουν τους πάντες ότι η Αθήνα δεν έχει σκοπό να εφαρmicroόσει τις παλιές πρακτικές του 5ου αιώνα Τα microέλη δεν κατα-βάλλουν τακτικό φόρο παρά microόνο εισφορές τις συντάξεις ανάλογα microε τις πολεmicroικές ανάγκες Οι Αθηναίοι δεν έχουν δικαίωmicroα να δηmicroιουργήσουν κληρουχίες ούτε να απο-κτήσουν microε κανέναν τρόπο έγγεια ιδιοκτησία στο έδαφος των συmicromicroάχων Η στρατηγική της συmicromicroαχίας αποφασίζεται σε ένα συνέδριο των συmicromicroάχων όπου κάθε microέλος έχει microία ψήφο Οι αποφάσεις της συmicromicroαχίας έπρεπε πρώτα να ψηφιστούν από το συνέδριο και microετά να λάβουν την τελική έγκριση από την αθηναϊκή Εκκλησία του Δήmicroου Η Σπάρτη λοιπόν επιδίδεται σε έναν διmicroέτωπο αγώνα προκειmicroένου να διατηρήσει την ηγεmicroονία της στην Ελλάδα Από το 379 microε αλλεπάλληλες εκστρατείες στη Βοιωτία προσπαθεί να εmicroποδίσει τη Θήβα να ανασυστήσει το Βοιωτικό Κοινό Οι Θηβαίοι microε επικεφαλής τους Πελοπίδα και Επαmicroεινώνδα δύο πολιτικές και στρατιωτικές προσωπι-κότητες που microε τη δράση τους θα σηmicroαδέψουν από εδώ και πέρα τα ελληνικά πολιτικά πράγmicroατα αποφεύγουν συστηmicroατικά κάθε microάχη εκ παρατάξεως και παρενοχλούν τα στρατεύmicroατα των Σπαρτιατών microε ενέδρες και ξαφνικές επιθέσεις έχοντας και αθη-ναϊκή βοήθεια υπό τον στρατηγό Χαβρία Το 376 καταφέρνουν να αποκλείσουν τις διαβάσεις του Κιθαιρώνα δυσκολεύοντας την πρόσβαση των Σπαρτιατών στη Βοιωτία Το 375 καταφέρνουν να νικήσουν δύο σπαρτιατικές microόρες στην Τεγύρα κοντά στον Ορχοmicroενό Το 376 κουρασmicroένοι από τις χωρίς αποτέλεσmicroα εκστρατείες στη Βοιωτία οι Σπαρτιάτες στρέφονται εναντίον της Αθήνας Στέλνουν τον ναύαρχο Πόλλι στο ακρω-τήριο Γεραιστό νότια της Εύβοιας επικεφαλής 70 πλοίων προκειmicroένου να διακόψει τον επισιτισmicroό της Αθήνας παρενοχλώντας τις αθηναϊκές ναυτικές εφοδιοποmicroπές Ο Αθηναίος Χαβρίας όmicroως πετυχαίνει microια ναυτική νίκη στη Νάξο που έχει ως αποτέλε-σmicroα την προσχώρηση των Κυκλάδων στη Βrsquo Αθηναϊκή συmicromicroαχία Τον επόmicroενο χρόνο ο Τιmicroόθεος νικά εκ νέου τον σπαρτιατικό στόλο στην Αλύζεια στο Ιόνιο πέλαγος microε αποτέλεσmicroα την ένταξη στην Αθηναϊκή συmicromicroαχία των Κεφαλληνίων των Ακαρνάνων και του βασιλιά των Μολοσσών Αλκέτα Στο τέλος του 375 επέρχεται προσωρινή αναστολή των εχθροπραξιών Η Σπάρτη δια-πιστώνει microετά τις στρατιωτικές και ναυτικές ήττες της ότι δεν θα microπορέσει εύκολα να αντιmicroετωπίσει ταυτόχρονα τη Θήβα και την ανασυγκροτηmicroένη αθηναϊκή συmicromicroαχία οπότε χρειάζεται χρόνο για αναδιοργάνωση Από την άλλη η Αθήνα έχει παράπονα

από τη Θήβα η οποία δεν καταβάλλει τη χρηmicroατική εισφορά στο ναυτικό ταmicroείο για τη συντήρηση του στόλου Η ενοποίηση της Βοιωτίας υπό τη Θήβα είναι κάτι που ανησυχεί την Αθήνα Διαπιστώνει ότι η πολεmicroική προσπάθειά της το microόνο που πετυ-χαίνει είναι να δώσει την ευκαιρία στη Θήβα να ισχυροποιηθεί Έτσι ανταλλάσσει την απειλή της Σπάρτης microε την πολύ πιο επικίνδυνη απειλή ενός ισχυρού γείτονα όπως η Θήβα Η Θήβα πάλι χρειάζεται χρόνο προκειmicroένου να πετύχει την ενοποίηση της Βοιωτίας χωρίς να έχει να αντιmicroετωπίσει τις εισβολές των Λακεδαιmicroονίων Τέλος ο Μεγάλος Βασιλιάς της Περσίας δυσκολευόmicroενος από τις πολεmicroικές αναστατώσεις στην Ελλάδα να στρατολογήσει microισθοφόρους που του ήταν απαραίτητοι για να καταπνίξει microια εξέγερση στην Αίγυπτο στέλνει πρέσβεις στις ελληνικές πόλεις ζητώντας τους να συνάψουν microια νέα ειρήνη στα πρότυπα αυτής του 386 Η Σπάρτη και η Αθήνα συmicroφωνούν ενώ η Θήβα αντιδρά θέλοντας να εξασφαλίσει την αναγνώριση του Βοι-ωτικού Κοινού Τελικά συνάπτεται microια κοινή ειρήνη στα πλαίσια του σεβασmicroού της αυτονοmicroίας Παρrsquo όλα αυτά έmicromicroεσα αναγνωρίζεται η Αθηναϊκή συmicromicroαχία καθώς και οι απαιτήσεις της Αθήνας για προσάρτηση της Αmicroφίπολης Το θέmicroα του Βοιωτικού Κοινού αποσιωπήθηκε οδηγώντας σε microια εκ των πραγmicroάτων ανεπίσηmicroη αναγνώρισή του κάτι που κάmicroπτει τις αντιρρήσεις της ΘήβαςΗ ειρήνη όmicroως αποδείχτηκε βραχύβια Το 374 ο Αθηναίος ναύαρχος Τιmicroόθεος που δρούσε στο Ιόνιο πέλαγος κατά την επιστροφή του στην Αθήνα αποβιβάζει στη Ζάκυνθο φιλοαθηναίους εξόριστους επιδιώκοντας να την εντάξει στην Αθηναϊκή συmicro-microαχία Οι Σπαρτιάτες microη χάνοντας την ευκαιρία να πλήξουν την αθηναϊκή συmicromicroαχία ειδικά microετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών στη Βοιωτία βρίσκουν στη στάση του Τιmicroόθεου την πρόφαση να στείλουν microια ναυτική microοίρα microε επικεφαλής τον Μνάσιππο να υποστηρίξει τους ολιγαρχικούς της Κέρκυρας και να ανακτήσει τον έλεγχο του Ιονίου πελάγους σηmicroαντικού δρόmicroου για την επικοινωνία της Σπάρτης microε τον πολύ-τιmicroο σύmicromicroαχό της τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο Ο Τιmicroόθεος λαmicroβάνει εντολή να βοηθήσει τους δηmicroοκρατικούς της Κέρκυρας που τους πολιορκεί στην πόλη τους ο Μνάσιππος αλλά εξαιτίας της έλλειψης κωπηλατών και εφοδίων δεν το κατορθώνει Οι πολιτικοί αντίπαλοί του στην Αθήνα πετυχαίνουν να καθαιρεθεί και να δικαστεί microε την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας Στην πολύκροτη αυτή δίκη ο Τιmicroόθεος αθωώνεται τελικά έχοντας τη συmicroπαράσταση σηmicroαντικών προσωπικοτήτων του ελλαδικού χώρου

Κατάλογος microε τα ονόmicroατα Αθηναίων πολιτών που ανήκαν

από τη Θήβα η οποία δεν καταβάλλει τη χρηmicroατική εισφορά στο ναυτικό ταmicroείο για τη συντήρηση του στόλου Η ενοποίηση της Βοιωτίας υπό τη Θήβα είναι κάτι που ανησυχεί την Αθήνα Διαπιστώνει ότι η πολεmicroική προσπάθειά της το microόνο που πετυ-χαίνει είναι να δώσει την ευκαιρία στη Θήβα να ισχυροποιηθεί Έτσι ανταλλάσσει την απειλή της Σπάρτης microε την πολύ πιο επικίνδυνη απειλή ενός ισχυρού γείτονα όπως η Θήβα Η Θήβα πάλι χρειάζεται χρόνο προκειmicroένου να πετύχει την ενοποίηση της Βοιωτίας χωρίς να έχει να αντιmicroετωπίσει τις εισβολές των Λακεδαιmicroονίων Τέλος ο Μεγάλος Βασιλιάς της Περσίας δυσκολευόmicroενος από τις πολεmicroικές αναστατώσεις στην Ελλάδα να στρατολογήσει microισθοφόρους που του ήταν απαραίτητοι για να καταπνίξει microια εξέγερση στην Αίγυπτο στέλνει πρέσβεις στις ελληνικές πόλεις ζητώντας τους να συνάψουν microια νέα ειρήνη στα πρότυπα αυτής του 386 Η Σπάρτη και η Αθήνα συmicroφωνούν ενώ η Θήβα αντιδρά θέλοντας να εξασφαλίσει την αναγνώριση του Βοι-ωτικού Κοινού Τελικά συνάπτεται microια κοινή ειρήνη στα πλαίσια του σεβασmicroού της αυτονοmicroίας Παρrsquo όλα αυτά έmicromicroεσα αναγνωρίζεται η Αθηναϊκή συmicromicroαχία καθώς και οι απαιτήσεις της Αθήνας για προσάρτηση της Αmicroφίπολης Το θέmicroα του Βοιωτικού Κοινού αποσιωπήθηκε οδηγώντας σε microια εκ των πραγmicroάτων ανεπίσηmicroη αναγνώρισή του κάτι που κάmicroπτει τις αντιρρήσεις της ΘήβαςΗ ειρήνη όmicroως αποδείχτηκε βραχύβια Το 374 ο Αθηναίος ναύαρχος Τιmicroόθεος που δρούσε στο Ιόνιο πέλαγος κατά την επιστροφή του στην Αθήνα αποβιβάζει στη Ζάκυνθο φιλοαθηναίους εξόριστους επιδιώκοντας να την εντάξει στην Αθηναϊκή συmicro-microαχία Οι Σπαρτιάτες microη χάνοντας την ευκαιρία να πλήξουν την αθηναϊκή συmicromicroαχία ειδικά microετά την κατάπαυση των εχθροπραξιών στη Βοιωτία βρίσκουν στη στάση του Τιmicroόθεου την πρόφαση να στείλουν microια ναυτική microοίρα microε επικεφαλής τον Μνάσιππο να υποστηρίξει τους ολιγαρχικούς της Κέρκυρας και να ανακτήσει τον έλεγχο του Ιονίου πελάγους σηmicroαντικού δρόmicroου για την επικοινωνία της Σπάρτης microε τον πολύ-τιmicroο σύmicromicroαχό της τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο Ο Τιmicroόθεος λαmicroβάνει εντολή να βοηθήσει τους δηmicroοκρατικούς της Κέρκυρας που τους πολιορκεί στην πόλη τους ο Μνάσιππος αλλά εξαιτίας της έλλειψης κωπηλατών και εφοδίων δεν το κατορθώνει Οι πολιτικοί αντίπαλοί του στην Αθήνα πετυχαίνουν να καθαιρεθεί και να δικαστεί microε την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας Στην πολύκροτη αυτή δίκη ο Τιmicroόθεος αθωώνεται τελικά έχοντας τη συmicroπαράσταση σηmicroαντικών προσωπικοτήτων του ελλαδικού χώρου

Κατάλογος microε τα ονόmicroατα Αθηναίων πολιτών που ανήκαν

όπως ο τύραννος των Φερρών της Θεσσαλίας Ιάσων και ο βασιλιάς των Μολοσσών της Ηπείρου Αλκέτας οι οποίοι καταθέτουν υπέρ του Παρά την αθώωσή του ο Τιmicroόθεος φεύγει από την Αθήνα microπαίνοντας στην υπηρεσία των Περσών Στο microεταξύ ο Μνά-σιππος ηττάται και σκοτώνεται σε microια έξοδο των πολιορκηmicroένων Κερκυραίων Όταν ο διάδοχος του Τιmicroόθεου Ιφικράτης φτάνει στην Κέρκυρα όλη η περιοχή εντάσσεται στην Αθηναϊκή συmicromicroαχία Το 371 οι Αθηναίοι αναλαmicroβάνουν και πάλι την πρωτοβουλία των διαπραγmicroατεύσεων microε τη Σπάρτη που είναι πρόθυmicroη να συνδιαλλαγεί microαζί τους διαπιστώνοντας ότι δεν microπορεί να κλονίσει την αθηναϊκή ναυτική υπεροχή Η προσέγγιση αυτή οφείλεται όχι microόνο στην εξάντληση των οικονοmicroικών πόρων της Αθήνας από την πολεmicroική προσπά-θεια αλλά και στην ανάπτυξη δίπλα στην Αττική της δύναmicroης της Θήβας Οι Θηβαίοι επωφελούmicroενοι από την απόσυρση των σπαρτιατικών φρουρών από τη Βοιωτία microε τη συνθήκη του 375 και την κατοπινή σύγκρουση Αθήνας-Σπάρτης στο Ιόνιο πέλαγος ενοποιούν τη Βοιωτία υπό την εξουσία τους χρησιmicroοποιώντας τις πιο ωmicroές microεθόδους Κατεδαφίζουν τα τείχη των Θεσπιών και καταστρέφουν τις Πλαταιές microια βοιωτική πόλη που ήταν παραδοσιακός σύmicromicroαχος των Αθηναίων Επιπλέον οι Θηβαίοι εποφθαλ-microιούν τον Ωρωπό κτήση των ΑθηναίωνΗ όποια ανάσχεση της θηβαϊκής ορmicroής προϋποθέτει τη συνεργασία της Σπάρτης Τον Ιούνιο του 371 διεξάγεται στη Σπάρτη πανελλήνιο συνέδριο στο οποίο η Αθήνα ανα-γνωρίζει επίσηmicroα την ηγεmicroονία της Σπάρτης στην ξηρά ενώ η Σπάρτη microε τη σειρά της αναγνωρίζει σιωπηρά την αθηναϊκή ηγεmicroονία στη θάλασσα Η Βασίλειος ειρήνη δεν έχει πλέον προστάτη microόνο τη Σπάρτη αλλά και την Αθήνα Το ιδανικό που ο Κίmicroων υποστήριζε κατά τη διάρκεια της Πεντηκονταετίας δείχνει επιτέλους να πραγmicroατοποι-είται Μια ισορροπία δυνάmicroεων ανάmicroεσα στους δύο παραδοσιακούς ανταγωνιστές είναι σε θέση να εξασφαλίσει την πολυπόθητη πολιτική σταθερότητα στον ελλαδικό χώροΗ κοινή ειρήνη του 371 σε γενικές γραmicromicroές επαναδιατυπώνει τους όρους της ειρήνης του Ανταλκίδα Αποσύρονται οι αρmicroοστές της Σπάρτης ανακαλούνται όσα στρατεύ-microατα των δύο πλευρών βρίσκονται σε χερσαίες ή θαλάσσιες εκστρατείες Οι ελληνικές πόλεις microένουν αυτόνοmicroες και οι συmicroβαλλόmicroενοι είχαν τη δυνατότητα (όχι την υποχρέ-ωση) να βοηθήσουν όποια πόλη υφίστατο άδικη επίθεση Μετά από γενική συmicroφωνία microε τους παραπάνω όρους το microόνο που microένει είναι να δοθούν οι όρκοι Οι Σπαρτιάτες

Ο Κόνων microετά τις πρώτες νίκες του στο Αιγαίο πέτυχε την

ορκίζονται και στο όνοmicroα των συmicromicroάχων τους προνόmicroιο εξαιρετικό σε microια συνθήκη που διακηρύσσει την αυτονοmicroία διατηρώντας τον ηγετικό τους ρόλο Οι Αθηναίοι και οι σύmicromicroαχοί τους ορκίζονται ο καθένας χωριστά Οι Θηβαίοι αρχικά ορκίζονται microεταξύ των συmicromicroάχων της Αθήνας εξ ονόmicroατος της πόλης τους Την επόmicroενη ηmicroέρα όmicroως ο Επαmicroεινώνδας που ήταν επικεφαλής της θηβαϊκής πρεσβείας αξιώνει να ορκιστεί στο όνοmicroα των Βοιωτών και όχι microόνο των Θηβαίων επιδιώκοντας την επίσηmicroη πανελλήνια αναγνώριση της επανένωσης της Βοιωτίας υπό την εξουσία της Θήβας Ο Επαmicroεινών-δας είχε συνειδητοποιήσει έστω και καθυστερηmicroένα ότι εάν η Θήβα αναγνώριζε microια συνθήκη που στήριζε την αυτονοmicroία των πόλεων χωρίς να γίνει σε αυτή σαφής microνεία του Βοιωτικού Κοινού θα ήταν υποχρεωmicroένη να το διαλύσει Ο Αγησίλαος αντιδρά στο αίτηmicroα αυτό εκπροσωπώντας τη δυσαρέσκεια των Σπαρτιατών που δεν είχαν ξεχάσει τις πρόσφατες πολεmicroικές περιπέτειες Απαιτεί microάλιστα από τους Θηβαίους αντιπροσώπους να αναγνωρίσουν την αυτονοmicroία των πόλεων της Βοιωτίας Ο Επαmicroει-νώνδας απαντά λέγοντας ότι θα αναγνωρίσει την αυτονοmicroία της Βοιωτίας αν ο Αγη-σίλαος αναγνωρίσει την αυτονοmicroία της Λακωνίας εννοώντας ότι όπως η Σπάρτη δεν δέχεται επεmicroβάσεις στα εσωτερικά της έτσι και η Θήβα θεωρεί τη Βοιωτία εσωτερική της υπόθεση και δεν θα δεχτεί υποδείξεις Οργισmicroένος ο Αγησίλαος από τη στάση του Επαmicroεινώνδα διαγράφει το όνοmicroα της Θήβας από τον κατάλογο των πόλεων που συmicromicroετέχουν στην ειρήνη Οι αντιπρόσωποι των υπόλοιπων πόλεων ιδίως η Αθήνα δεν αντιδρούν θέλοντας να δουν τη Θήβα ταπεινωmicroένηΟ βασιλιάς Κλεόmicroβροτος που την περίοδο αυτή βρισκόταν στη Φωκίδα microε microία δύναmicroη περίπου 10000 ανδρών από τους οποίους 2000 ήταν Λακεδαιmicroόνιοι οπλίτες και από αυτούς 700 όmicroοιοι λαmicroβάνει εντολή να εισβάλλει στη Βοιωτία Η κατάσταση είναι κρίσιmicroη για τους αποmicroονωmicroένους διπλωmicroατικά Θηβαίους Αν δώσουν microάχη microε τις κατώ-τερες αριθmicroητικά δυνάmicroεις που διαθέτουν περίπου 6000 άνδρες κινδυνεύουν να συντριβούν Αν καταφύγουν πίσω από τα τείχη τους υπάρχει κίνδυνος να αποστατή-σουν οι βοιωτικές πόλεις οπότε θα λιmicroοκτονήσουν Ο Επαmicroεινώνδας όmicroως καταφέρνει να πείσει τους υπόλοιπους Βοιωτάρχες (επτά εκλεγmicroένοι αρχηγοί του βοιωτικού στρα-τού) να δώσουν microάχη στην πεδιάδα στα Λεύκτρα microια πεδιάδα ανάmicroεσα στις Θεσπιές και τη Θήβα

Ενεπίγραφη στήλη που βρέ-θηκε στην αρχαία Αγορά της

Είχε έρθει η ώρα να αποδειχτεί στην πράξη η αποτελεσmicroατικότητα των καινοτοmicroιών που είχαν εφαρmicroόσει στον βοιωτικό στρατό ο Πελοπίδας και ο Επαmicroεινώνδας Ο Πελο-πίδας είχε οργανώσει τον περίφηmicroο Ιερό Λόχο ένα σώmicroα τριακοσίων επίλεκτων οπλι-τών που ήταν υπεύθυνο για τη διατήρηση της συνοχής της βοιωτικής παράταξης Ο Επαmicroεινώνδας είχε αναπτύξει τη στρατηγική της λοξής φάλαγγας που εφαρmicroόστηκε microε επιτυχία στα Λεύκτρα Η microάχη αρχίζει microε microια σύγκρουση ιππικού κατά την οποία οι Βοιωτοί ιππείς ανώτεροι ποιοτικά τρέπουν σε φυγή το σπαρτιατικό ιππικό γεγονός που δηmicroιουργεί σύγχυση στην παράταξη του Κλεόmicroβροτου Σκοπός της πρώτης αυτής σύγκρουσης ήταν να αποκρύψει ο Επαmicroεινώνδας τη διάταξη των υπόλοιπων στρατευmicroάτων του Κατά τα καθιερωmicroένα η διάταξη του σπαρτιατικού στρατού είχε τοποθετηmicroένα τα επίλεκτα στρατεύmicroατα των Λακεδαιmicroονίων οπλιτών τα οποία περιστοίχιζαν τον βασιλιά Κλεόmicro-βροτο στη δεξιά πτέρυγα ενώ οι Πελοποννήσιοι σύmicromicroαχοι είχαν τοποθετηθεί στην αριστερή πτέρυγα Απέναντι από τη δεξιά πτέρυγα των Σπαρτιατών ο Επαmicroεινώνδας παρατάσσει στη δική του αριστερή τα καλύτερα στρατεύmicroατα αυτά των Θηβαίων οπλι-τών και όχι στη δεξιά σύmicroφωνα microε την καθιερωmicroένη πρακτική όπου παρατάσσονται οι υπόλοιποι Βοιωτοί Η αριστερή αυτή πτέρυγα έχει microικρό microέτωπο αλλά microεγαλύτερο βάθος 80 ανδρών σε αντίθεση microε τη σπαρτιατική παράταξη που έχει οmicroοιόmicroορφο βάθος 12 ανδρών Τη σύνδεση ανάmicroεσα στις δύο πτέρυγες της βοιωτικής παράτα-ξης διασφαλίζει το επίλεκτο σώmicroα του Ιερού Λόχου Η συmicroπαγής θηβαϊκή φάλαγγα που λειτουργεί όπως η πλώρη ενός πλοίου καταφέρνει να διαρρήξει τις γραmicromicroές των Λακεδαιmicroονίων Από τους 2000 Λακεδαιmicroόνιους 1000 πέφτουν νεκροί και ανάmicroεσά τους ο Σπαρτιάτης βασιλιάς Η αριστερή πτέρυγα των Πελοποννησίων παρά το ότι αντιmicroετωπίζει τα κατώτερα σε ποιότητα και αριθmicroό βοιωτικά στρατεύmicroατα βλέποντας την κατάρρευση της δεξιάς τρέπεται σε φυγήΗ ήττα είναι συντριπτική Η Σπάρτη είχε να χάσει βασιλιά σε microάχη από τις Θερmicroο-πύλες Το αήττητο του στρατού της έχει καταρριφθεί Το χειρότερο όmicroως είναι οι απώλειες στη microάχη Από τους 1200 οmicroοίους που είχε η Σπάρτη συνολικά την περίοδο εκείνη στα Λεύκτρα έπεσαν οι 400 Με τη ραχοκοκαλιά του στρατού της τσακισmicroένη και χωρίς δυνατότητα αναπλήρωσης των απωλειών οι αναταραχές στην Πελοπόννησο και στην υπόλοιπη Ελλάδα ήταν κάτι το σχεδόν βέβαιο καθώς χωρίς αποτελεσmicroατικό

Αθήνα (Αττική και κληρουχίες)

άλλοι σύmicromicroαχοι των Αθηναίων(εκτός της Βrsquo Αθηναϊκής συmicromicroαχίας)

Σπάρτη

Η Βrsquo ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 375 πΧ

ουδέτερα κράτη

Ν Σαmicroοθράκη Πάριον Κύζικος∆ασκύλειο

Αστακός

Καλχηδόνα

ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ

ΠΡΟΠΟΝΤΙ∆Α

ΒυζάντιοΣηλυmicroβρίαΠέρινθος

ΚαρδίαΚριθώτη

ΛάmicroψακοςΆβυδος

Σηστός

Σίγειο

Άσσος Άντανδρος

Αταρνεύς

Σάρδεις

ΤράλλειςΈφεσος

Τέως

Ερυθρές

ΠριήνηΜυούς

ΜίλητοςΙασός

ΑλικαρνασσόςΚεδρέες

ΚαύνουςΚνίδος

Λίνδος

ΡόδοςΚάmicroειρος

ΑίνοςΜαρώνεια

∆ίκαιαΆβδηρα

ΝεάποληΑmicroφίπολη

ΆργιλοςΠέλλαΑιγές

Αρέθουσα ΘάσοςΣτάγειρος

ΆκανθοςΝ Ίmicroβρος

Ν Λήmicroνος

Ν Σκύρος

Ν Χίος

Ν ΆνδροςΝ Σάmicroος

Ν Αστυπάλαια

Ν ΊοςΝ Αmicroοργός

Ν ΝάξοςΝ Πάρος

Ν Σέριφος

Ν Σίφνος

Ν Μήλος

Ν Θήρα

Ν ∆ήλοςΝ Σύρος

Σάmicroος

ΕρέτριαΧαλκίδα

Ν ΕύβοιαΝ Λέσβος

Μήθυmicroνα

Ερεσός ΜυτιλήνηΆντισσα

ΘήβαΕλευσίνα

ΑθήναΠειραιάς

ΑίγιναΜέδαναΤροιζήνα

ΕρmicroιόνηΤεγέα

ΆργοςΚόρινθος

Σικυώνα

Θυρέα

Σπάρτη

ΓύθειοΜεθώνη

Ήλιδα Μέγαρα

Ωρεός

ΠαγασέςΦερές

ΛάρισαΚραννών

Φάρσαλος

ΗράκλειαΘέρmicroος

Στράτος

∆ελφοίΝαύπακτος

ΑνακτόριοΑmicroβρακία

∆ωδώνηΚέρκυρα

ΑκαρνανίαΣάmicroη

Ν Κέρκυρα

Ν Κεφαλληνία

ΛευκάδαΝ Λευκάδα

ΝΖάκυνθοςΖάκυνθος

ΚύλλήνηΠρώνοι

ΒέροιαΜεθώνη

Πύδνα ΣπάρτωλοςΠοτείδαια

ΜένδηΣκιώνη

ΤορώνηΜηκύβερνα

Ν Τένεδος

ΒΑΣΙΛΕΙΟ

ΜΟΛΟΣΣΩΝ

ΒΑΣΙΛΕΙΟ Ο∆ΡΥΣΩΝ

ΑχαΐαΑρκαδία

Ήλιδα

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑ

Μεσσηνία

Λακωνία

Φωκίδα

Αν Λοκρίδα∆υτ Λοκρίδα

microέλη της Βrsquo Αθηναϊκής συmicromicroαχίας microέλη της Σπαρτιατικής συmicromicroαχίας

στρατό η Σπάρτη δεν ήταν σε θέση να επιβληθεί Χρειάστηκε microία ηmicroέρα η 6η Ιουλίου του 371 για να χαθεί microια ηγεmicroονία περίπου τριάντα χρόνων

Η Θήβα στο προσκήνιο

Η Ελλάδα microέχρι τη microάχη της ΜαντίνειαςΜετά τα Λεύκτρα η Σπάρτη προσπάθησε να δείξει ψυχραιmicroία Τα νέα της ήττας έφτασαν στη Σπάρτη την ώρα που τελείτο η γιορτή των γυmicroνοπαιδιών Οι έφοροι δεν διέκοψαν τη γιορτή η οποία τελείωσε κανονικά και διέταξαν την επιστράτευση όσου στρατού είχε microείνει στη Σπάρτη και την αποστολή του microε επικεφαλής τον Αγησίλαο στη Βοι-ωτία Σκοπός αυτής της ενέργειας δεν ήταν η απόπειρα ανατροπής της κατάστασης αλλά η δήλωση ότι οι Πελοποννήσιοι σύmicromicroαχοι της Σπάρτης που συγκεντρώθηκαν στην επιστράτευση παρέmicroεναν πιστοί και ότι η ικανότητα στρατιωτικής επέmicroβασης της Σπάρτης παρέmicroενε ακέραιηΟι Θηβαίοι ήταν έτοιmicroοι να αξιοποιήσουν την αναπάντεχη νίκη τους επιδιώκοντας να συντρίψουν τους επιζώντες των Λεύκτρων καθώς και τον στρατό του Αγησίλαου Γιrsquo αυτόν τον σκοπό στέλνουν πρεσβεία στην Αθήνα προκειmicroένου να ζητήσουν βοήθεια Η πρεσβεία όmicroως συναντά ψυχρή υποδοχή Τα Λεύκτρα υπήρξαν για την Αθήνα microια δυσάρεστη έκπληξη καθώς αποκτούσε έναν επικίνδυνο ισχυρό γείτονα Οι Θηβαίοι στρέφονται στον γείτονα και σύmicromicroαχό τους Ιάσονα τύραννο των Φερρών και εκλεγmicroένου στρατηγού (Ταγοῦ) του Θεσσαλικού Κοινού Μετά τα Λεύκτρα ο Ιάσων φτάνει microε microισθοφορικό στρατό στη Βοιωτία αλλά αντί να βοηθήσει τους Θηβαίους επιβάλλει διαιτησία ανάmicroεσα στους Θηβαίους και τους Σπαρτιάτες Η ανακωχή δίνει την ευκαιρία στα υπολείmicromicroατα του στρατού του Κλεόmicroβροτου να εγκαταλείψουν τη Βοιωτία Αφού συναντούν στη Μεγαρίδα τον στρατό του Αγησίλαου επιστρέφουν όλοι microαζί στη Σπάρτη Ο Ιάσων όmicroως δεν χαρίζεται ούτε στη Σπάρτη Επιστρέφοντας microε τον στρατό του στη Θεσσαλία κατεδαφίζει αφού υποτάσσει microερικούς εχθρούς του στη Φωκίδα τα τείχη της Ηράκλειας Τραχινίας στρατιωτικής αποικίας της Σπάρτης που ήλεγχε τη διάβαση των Θερmicroοπυλών θέλοντας να κρατήσει ανοιχτό τον δρόmicroο για microια microελλοντική επέmicroβασή του στη νότια ΕλλάδαΟ Ιάσων ήταν γαmicroπρός του τυράννου της θεσσαλικής πόλης των Φερρών Λυκόφρονα

παράταξη των Βοιωτών

Βοιωτικό ιππικό

Λακεδεmicroόνιοι

ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΛΕΥΚΤΡΩΝ 371 πΧ(ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΙΠΠΟΜΑΧΙΑ)

σύmicromicroαχοι Λακεδαιmicroονίων

ιππικό Λακεδαιmicroονίων και συmicromicroάχων

στρατόπεδο Βοιωτών

στρατόπεδοΛακεδαιmicroωνίων

και συmicromicroάχων

Εΰτρηση

προς Θίσβη

Λεύκτρα

ό ρ Κ ο ρ ο micro π ό λ ι

προς Θήβα

προς Θήβα

τον οποίο διαδέχτηκε στην εξουσία περίπου το 380 Κληρονοmicroώντας ένα πλούσιο κράτος έχει δηmicroιουργήσει έναν πολυάριθmicroο και αξιόmicroαχο microισθοφορικό στρατό Το πιο σηmicroαντικό όmicroως ήταν το ότι είχε καταφέρει να εκλεγεί στο αξίωmicroα του Ταγοῦ στρα-τιωτικού και πολιτικού αρχηγού του Θεσσαλικού Κοινού Η Θεσσαλία δεν είχε προχω-ρήσει την πολιτική της οργάνωση στον βαθmicroό που το είχαν κάνει οι πόλεις της νότιας Ελλάδας Τις διάφορες πόλεις κυβερνούσαν πλούσιες αριστοκρατικές οικογένειες γαι-οκτηmicroόνων Οι πόλεις αυτές συγκροτούσαν microια χαλαρή microορφή Κοινού που θεωρητικά είχε επικεφαλής έναν Ταγό ο οποίος όmicroως έπρεπε να είναι σε θέση να επιβάλλει την εξουσία του Ασκώντας πιέσεις ο Ιάσων στους Θεσσαλούς ευγενείς καταφέρνει να εκλεγεί Ταγός έχοντας πλέον στη διάθεσή του εκτός από τους microισθοφόρους του τον αποτελούmicroενο από 10000 οπλίτες και 8000 ιππείς στρατό του Θεσσαλικού Κοινού τον microεγαλύτερο στρατό της εποχής καθώς και τον φόρο που κατέβαλλαν οι υποταγ-microένοι στους Θεσσαλούς περίοικοι Επιπλέον ο βασιλιάς της Ηπείρου Αλκέτας γίνεται προστατευόmicroενός του Στον Ιάσονα αποδίδονται microεγαλεπήβολα σχέδια (Ελληνικά VI1 2-12) Σκέφτεται να ενοποιήσει υπό την εξουσία του την Ελλάδα και στη συνέχεια να εξαπολύσει microια εκστρατεία εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά Όmicroως όποια και αν ήταν τα σχέδιά του δεν εφαρmicroόστηκαν ποτέ Τον επόmicroενο χρόνο το 370 και ενώ ετοιmicroάζο-νταν να προεδρεύσει στα Πύθια τη γιορτή του Απόλλωνα στους Δελφούς δολοφονεί-ται από επτά νεαρούς σε microια επιθεώρηση ιππικού Το ότι οι δολοφόνοι του τιmicroήθηκαν στις πόλεις που κατέφυγαν δείχνει την ανακούφιση του ελληνικού κόσmicroου από το ενδεχόmicroενο υποταγής στην εξουσία του Παρrsquo όλα αυτά η δράση του είναι microια ένδειξη της δηmicroογραφικής οικονοmicroικής και στρατιωτικής ανάπτυξης των βόρειων περιοχών της Ελλάδας προανάκρουσmicroα για τη microελλοντική άνοδο και επιβολή της Μακεδονίας στις ελληνικές πόλειςΣτο microεταξύ στο τέλος του καλοκαιριού του 371 η Αθήνα αντιλαmicroβανόmicroενη ότι είναι η microόνη που microπορεί να εγγυηθεί microετά την ήττα της Σπάρτης microια κοινή ειρήνη συγκαλεί συνέδριο για τη σύναψή της Πράγmicroατι οι διαπραγmicroατεύσεις ευοδώνονται και δίνονται οι όρκοι που υπογραmicromicroίζουν τον κεντρικό ρόλο της Αθήνας και της συmicromicroαχίας της (Ελληνικά VI52) Η microόνη διαφορά από τους όρους της προηγούmicroενης ειρήνης είναι ότι η συνδροmicroή προς τα microέλη που δέχονται άδικη επίθεση είναι υποχρεωτική Οι σύmicro-microαχοι της Σπάρτης ορκίζονται κάθε πόλη χωριστά ένα πρώτο δείγmicroα της microεταβολής

Το microνηmicroείο της θηβαϊκής νίκης στα Λεύκτρα

της ισορροπίας δυνάmicroεων microετά τα Λεύκτρα Η Θήβα από την άλλη θεωρώντας ότι η ειρήνη δεν εξυπηρετεί τα συmicroφέροντά της δεν συmicromicroετέχει στις διαπραγmicroατεύσεις microένοντας αποmicroονωmicroένη διπλωmicroατικάΌσο ζούσε ο Ιάσων οι γείτονές του Θηβαίοι έπρεπε να αρκεστούν στην ανασυγκρό-τηση του Βοιωτικού Κοινού Μετά από εκστρατεία υποτάσσεται η πόλη του Ορχοmicroε-νού ο κυριότερος αντίπαλος της Θήβας στη δυτική Βοιωτία Αντί οι Θηβαίοι να εξαν-δραποδίσουν τους κατοίκους του Ορχοmicroενού τους εντάσσουν στο Βοιωτικό Κοινό θέλοντας microετά από παρακίνηση του Επαmicroεινώνδα να δείξουν ότι η δική τους ηγεmicroονία δεν βασίζεται στη σκληρότητα αλλά στη φιλανθρωπία Ωστόσο το 364 microε την ευκαιρία microιας συνωmicroοσίας Ορχοmicroένιων αριστοκρατών οι Θηβαίοι εξανδραποδίζουν τους Ορχο-microενίους παρά τη διαφωνία του Επαmicroεινώνδα και την αποδοκιmicroασία της κοινής γνώmicroης στην υπόλοιπη ΕλλάδαΜετά τον θάνατο του Ιάσονα και τις έριδες που ξεσπούν στη Θεσσαλία η Θήβα είναι σε θέση να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της στην κεντρική Ελλάδα Υποτελείς σύmicro-microαχοί της γίνονται οι Φωκείς οι Λοκροί οι Μαλιείς καθώς και οι Ακαρνάνες και οι Ευβοείς που έχουν εγκαταλείψει την Αθηναϊκή συmicromicroαχία Η Θήβα είναι πλέον έτοιmicroη για το επόmicroενο στάδιο την επέmicroβαση στην ΠελοπόννησοΜετά τα Λεύκτρα και την αποδυνάmicroωση της Σπάρτης η κατάσταση στην Πελοπόν-νησο έχει microεταβληθεί ριζικά Οι φιλολακωνικές ολιγαρχικές παρατάξεις των διαφόρων πόλεων αποδυναmicroώνονται ενώ αντίθετα ισχυροποιούνται οι δηmicroοκρατικοί Όπου οι ολιγαρχικοί έχουν την εξουσία νιώθουν ότι απειλούνται ενώ όπου δεν την έχουν προσπαθούν να την αποκτήσουν πραξικοπηmicroατικά πριν να είναι πολύ αργά Μια τέτοια απόπειρα γίνεται στο Άργος Κάποιοι ολιγαρχικοί microε τη βοήθεια microισθοφόρων επιχει-ρούν να καταλάβουν την εξουσία αλλά η συνωmicroοσία εξουδετερώνεται Η εκδίκηση του δήmicroου των Αργείων είναι τροmicroερή Πάνω από 1200 πλούσιοι ολιγαρχικοί εκτε-λούνται από τον εξαγριωmicroένο δήmicroο microε ραβδισmicroούς Πρόκειται για το επεισόδιο του σκυταλισmicroού (Διόδωρος ΧV 57-58)Η Μαντίνεια την οποία το 385 είχε διαλύσει η Σπάρτη επανασυστήνεται και αποκτά δηmicroοκρατικό πολίτευmicroα Η Σπάρτη διαmicroαρτύρεται αλλά δεσmicroευmicroένη από τη συνθήκη του 371 στην Αθήνα δεν microπορεί να επέmicroβει Οι Μαντινείς microε επικεφαλής έναν ευφυή και δυναmicroικό στρατηγό τον Λυκοmicroήδη επιδιώκουν τη δηmicroιουργία ενός Αρκαδικού Κοι-

νού Εκmicroεταλλευόmicroενοι έναν εmicroφύλιο πόλεmicroο στην Τεγέα ανάmicroεσα στους φιλολάκωνες ολιγαρχικούς που έχουν την εξουσία και τους δηmicroοκρατικούς τους οποίους οι Μαντι-νείς βοηθούν να επικρατήσουν βρίσκονται πιο κοντά σε αυτή τους την επιδίωξη Η Σπάρτη όmicroως διακηρύσσει ότι η αυτονοmicroία της Τεγέας παραβιάστηκε και αποφασίζουν στρατιωτική επέmicroβαση Ο Αγησίλαος στέλνεται στην Αρκαδία microε ένα εκστρατευτικό σώmicroα Οι Αρκάδες εντείνουν τις προσπάθειες για τη δηmicroιουργία του Κοινού και ετοιmicroά-ζονται να αmicroυνθούν Στρέφονται στην Αθήνα για βοήθεια αλλά αυτή επειδή φοβάται την ισχυροποίηση της Θήβας αρνείται να εmicroπλακεί σε επιχειρήσεις που θα αποδυνα-microώσουν ακόmicroα περισσότερο το αντίπαλο δέος τη Σπάρτη Οι Αρκάδες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να επιδιώξουν συmicromicroαχία microε τους Θηβαίους Η Θήβα ανταποκρίνεται στέλνοντας ένα σηmicroαντικό αριθmicroητικά σώmicroα αποτελούmicroενο από Βοιωτούς και τους πρόσφατα αποκτηθέντες συmicromicroάχους της κεντρικής Ελλάδας microε επικεφαλής τους δύο πιο επιφανείς Βοιωτάρχες τον Επαmicroεινώνδα και τον Πελοπίδα Στη Θήβα δεν αρκεί microια περιφερειακή επέκταση και microε την ενέργεια αυτή που αρχικά εmicroφανίζεται ως microια φιλική χειρονοmicroία προς τους Αρκάδες θέλει να δηλώσει την πρό-θεσή της για τη διεκδίκηση της ηγεmicroονίας σπάζοντας συγχρόνως την προηγούmicroενη διπλωmicroατική της αποmicroόνωση Ο Αγησίλαος εγκαταλείπει την Αρκαδία microε τον στρατό του Ενώ η πρώτη αντίδραση του Επαmicroεινώνδα και του Πελοπίδα είναι να επιστρέψουν στη Βοιωτία η θητεία τους έληγε και παραδοσιακά αναστέλλονταν κατά τη διάρκεια του χειmicroώνα οι στρατιωτικές επιχειρήσεις πείθονται από τους Αρκάδες συmicromicroάχους τους καθώς διαθέτουν πάνω από 50000 άνδρες (Διόδωρος ΧV625) να εκmicroεταλλευτούν την ευκαιρία και παρά τον προχωρηmicroένο χειmicroώνα να επιτεθούν στη Σπάρτη Σε αυτό συντελεί και το ότι απε-σταλmicroένοι της λακωνικής περιοικίδας πόλης των Καρυών έρχονται ζητώντας τους να επέmicroβουν υποσχόmicroενοι αποστασίες και άλλων περιοικίδων πόλεων της ΛακωνίαςΓια πρώτη φορά στην ιστορία της η Σπάρτη δέχεται εισβολή και βλέπει να λεηλατείται η Λακωνία Ο Αγησίλαος αναλαmicroβάνει το δύσκολο έργο να υπερασπιστεί την ατείχιστη Σπάρτη microε αριθmicroητικά κατώτερες δυνάmicroεις Το πετυχαίνει αποφεύγοντας κάθε microάχη εκ παρατάξεως και στήνοντας ενέδρες στα εχθρικά στρατεύmicroατα που προσπαθούν να διεισδύσουν στο κέντρο της Σπάρτης Σε βοήθειά του έρχεται και το γεγονός ότι microια πληmicromicroύρα του Ευρώτα δυσκολεύει τις κινήσεις του αντίπαλου στρατού Εκτός από

αρχική παράταξη των Βοιωτών

Θηβαίοι

άλλοι Βοιωτοί

ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΛΕΥΚΤΡΩΝ 371 πΧ(∆ΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ ΠΕΖΟΜΑΧΙΑ)

Λακεδαιmicroονίοι

κατά την προέλασή τουςσύmicromicroαχοι Λακεδαιmicroονίων

στρατόπεδο Βοιωτών

στρατόπεδοΛακεδαιmicroωνίων

και συmicromicroάχων

Εΰτρηση

προς Θίσβη

Λεύκτρα

ό ρ Κ ο ρ ο micro π ό λ ι

προς Θήβα

προς Θήβα

νού Εκmicroεταλλευόmicroενοι έναν εmicroφύλιο πόλεmicroο στην Τεγέα ανάmicroεσα στους φιλολάκωνες ολιγαρχικούς που έχουν την εξουσία και τους δηmicroοκρατικούς τους οποίους οι Μαντι-νείς βοηθούν να επικρατήσουν βρίσκονται πιο κοντά σε αυτή τους την επιδίωξη Η Σπάρτη όmicroως διακηρύσσει ότι η αυτονοmicroία της Τεγέας παραβιάστηκε και αποφασίζουν στρατιωτική επέmicroβαση Ο Αγησίλαος στέλνεται στην Αρκαδία microε ένα εκστρατευτικό σώmicroα Οι Αρκάδες εντείνουν τις προσπάθειες για τη δηmicroιουργία του Κοινού και ετοιmicroά-ζονται να αmicroυνθούν Στρέφονται στην Αθήνα για βοήθεια αλλά αυτή επειδή φοβάται την ισχυροποίηση της Θήβας αρνείται να εmicroπλακεί σε επιχειρήσεις που θα αποδυνα-microώσουν ακόmicroα περισσότερο το αντίπαλο δέος τη Σπάρτη Οι Αρκάδες δεν έχουν άλλη επιλογή από το να επιδιώξουν συmicromicroαχία microε τους Θηβαίους Η Θήβα ανταποκρίνεται στέλνοντας ένα σηmicroαντικό αριθmicroητικά σώmicroα αποτελούmicroενο από Βοιωτούς και τους πρόσφατα αποκτηθέντες συmicromicroάχους της κεντρικής Ελλάδας microε επικεφαλής τους δύο πιο επιφανείς Βοιωτάρχες τον Επαmicroεινώνδα και τον Πελοπίδα Στη Θήβα δεν αρκεί microια περιφερειακή επέκταση και microε την ενέργεια αυτή που αρχικά εmicroφανίζεται ως microια φιλική χειρονοmicroία προς τους Αρκάδες θέλει να δηλώσει την πρό-θεσή της για τη διεκδίκηση της ηγεmicroονίας σπάζοντας συγχρόνως την προηγούmicroενη διπλωmicroατική της αποmicroόνωση Ο Αγησίλαος εγκαταλείπει την Αρκαδία microε τον στρατό του Ενώ η πρώτη αντίδραση του Επαmicroεινώνδα και του Πελοπίδα είναι να επιστρέψουν στη Βοιωτία η θητεία τους έληγε και παραδοσιακά αναστέλλονταν κατά τη διάρκεια του χειmicroώνα οι στρατιωτικές επιχειρήσεις πείθονται από τους Αρκάδες συmicromicroάχους τους καθώς διαθέτουν πάνω από 50000 άνδρες (Διόδωρος ΧV625) να εκmicroεταλλευτούν την ευκαιρία και παρά τον προχωρηmicroένο χειmicroώνα να επιτεθούν στη Σπάρτη Σε αυτό συντελεί και το ότι απε-σταλmicroένοι της λακωνικής περιοικίδας πόλης των Καρυών έρχονται ζητώντας τους να επέmicroβουν υποσχόmicroενοι αποστασίες και άλλων περιοικίδων πόλεων της ΛακωνίαςΓια πρώτη φορά στην ιστορία της η Σπάρτη δέχεται εισβολή και βλέπει να λεηλατείται η Λακωνία Ο Αγησίλαος αναλαmicroβάνει το δύσκολο έργο να υπερασπιστεί την ατείχιστη Σπάρτη microε αριθmicroητικά κατώτερες δυνάmicroεις Το πετυχαίνει αποφεύγοντας κάθε microάχη εκ παρατάξεως και στήνοντας ενέδρες στα εχθρικά στρατεύmicroατα που προσπαθούν να διεισδύσουν στο κέντρο της Σπάρτης Σε βοήθειά του έρχεται και το γεγονός ότι microια πληmicromicroύρα του Ευρώτα δυσκολεύει τις κινήσεις του αντίπαλου στρατού Εκτός από

αρχική παράταξη των Βοιωτών

Θηβαίοι

άλλοι Βοιωτοί

ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΛΕΥΚΤΡΩΝ 371 πΧ(∆ΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ ΠΕΖΟΜΑΧΙΑ)

Λακεδαιmicroονίοι

κατά την προέλασή τουςσύmicromicroαχοι Λακεδαιmicroονίων

στρατόπεδο Βοιωτών

στρατόπεδοΛακεδαιmicroωνίων

και συmicromicroάχων

Εΰτρηση

προς Θίσβη

Λεύκτρα

ό ρ Κ ο ρ ο micro π ό λ ι

προς Θήβα

προς Θήβα

την εισβολή έχει να αντιmicroετωπίσει και εσωτερικές αναταραχές καθώς καταπνίγει δύο συνωmicroοσίες (Πλούταρχος Αγησίλαος 32) Στη δεύτερη microάλιστα συmicromicroετέχουν και όmicroοιοι οι οποίοι για πρώτη φορά θανατώνονται χωρίς δίκη Κάποιες κοινότητες περιοίκων στα σύνορα microε την Αρκαδία αποστατούν επιδιώκοντας microε την ευκαιρία της εισβολής την ανεξαρτησία τους Επιπλέον οι αρχές της Σπάρτης θέλοντας να ενι-σχύσουν τον στρατό τους υπόσχονται ελευθερία σε όσους είλωτες πολεmicroήσουν στο πλευρό τους Εmicroφανίζονται 6000 εθελοντές κάτι που αρχικά θορυβεί τους Σπαρτιά-τες Επιδεικνύουν ψυχραιmicroία όmicroως υπολογίζοντας στην αφοσίωση των συmicromicroαχικών και microισθοφορικών στρατευmicroάτων Σε γενικές γραmicromicroές οι είλωτες της Λακωνίας παρέmicroειναν πιστοί Πέραν του γεγονότος ότι έβλεπαν να λεηλατείται η γη που καλλιεργούσαν η ανταπόκρισή τους στην υπόσχεση της ελευθερίας δείχνει ότι επιθυmicroούσαν την ένταξή τους στο υφιστάmicroενο κοινωνικό σύστηmicroα της Σπάρτης παρά την κατάρρευσή του Ο θηβαϊκός στρατός microετά από παραmicroονή λίγων εβδοmicroάδων στη Λακωνία αποχωρεί Οι Σπαρτιάτες θεωρούν ότι τα χειρότερα έχουν περάσει Όmicroως δεν υπολόγισαν αυτό που ακολούθησε Ο Επαmicroεινώνδας εισβάλλει στη Μεσσηνία όπου γίνεται δεκτός ως ελευθερωτής από τους Μεσσήνιους είλωτες Αυτοί microαζί microε διάσπαρτους Μεσσήνιους εξόριστους και microε τη βοήθεια του Επαmicroεινώνδα ιδρύουν στην Ιθώmicroη την πόλη της Μεσσήνης Ο Επαmicroεινώνδας λαmicroβάνει τιmicroές οικιστή της καινούργιας πόλης Επιπλέον πάλι microε τη βοήθεια του Επαmicroεινώνδα οι Αρκάδες ιδρύουν ως κέντρο του Κοινού τους microια νέα πόλη κοντά στα σύνορα microε τη Λακωνία τη ΜεγαλόποληΟ χειmicroώνας του 370-369 βρίσκει τη Σπάρτη πλήρως αποδυναmicroωmicroένη Πέρα από την ταπείνωση της εισβολής η απώλεια της Μεσσηνίας ήταν το πιο συντριπτικό πλήγmicroα Ο εφιάλτης της σπαρτιατικής στρατηγικής ήδη από τον 7ο αιώνα η απώλεια της πλού-σιας microεσσηνιακής πεδιάδας της Στενυκλάρου είναι πλέον γεγονός Με ένα χτύπηmicroα η Σπάρτη χάνει το microισό της επικράτειάς της και το κυριότερο πάνω από τους microισούς κλήρους γης των οmicroοίων τους οποίους χρειάζονταν για να διατηρήσουν τα πολιτικά τους δικαιώmicroατα Η Σπάρτη από εδώ και πέρα microετατρέπεται από ηγεmicroόνα της Ελλάδας σε microια περιφερειακή δύναmicroη που microάταια προσπαθεί να επαναπροσαρτήσει τη Μεσ-σηνία περιστοιχισmicroένη από εχθρικές δυνάmicroεις την πόλη της Μεσσήνης το εχθρικό Αρκαδικό Κοινό και τον παραδοσιακό της εχθρό το Άργος Από την αρχή της θηβαϊκής εισβολής η Σπάρτη στέλνει πρεσβευτές στην Αθήνα και

Κυλλήνη

Ήλιδα

Μάργανα

Πηνειός

ΑργολικόςκόλποςΙ Ο Ν Ι Ο

Π Ε Λ Α Γ Ο Σ

Λετρίνοι

Σκιλούς

Μάκιστος Αλίφειρα

Ηραία

Ολυmicroπία

Πισάτις

Ή λ ι δ α

Τριφυλία

Κ υ ν ο υ ρ ί α

Θυρεάτιδα

Α ργ ο

λ ίδ α

όρ Λύκαιο

Επιτάλιο

ΘέλπουσαΤορθύνειο Καφυές

ΟρχοmicroενόςΜεθύδριοΘεισόα

ΤευθίδαΜελανές

Ψωφίδα

Λασιών Παιών

Φενεός

Στύmicroφαλος

Κλειτωρία

ΝώνακριςΠελλήνη

Σικυώνη

ΤιτάνηΚόρινθος

Κροmicromicroυώνα

ΚλεωνέςΝεmicroέα

Φλειούντα

Ορνεές

Νεστάνη

ΜαντίνειαΆργος

Επίδαυρος

ΝαυπλίαΑσίνηΕλαιούντα

Θυρέα

Πρασιές

ΠελλάναΣελλασία

Κάρυστος

ΚαρυέςΑιγύςΒέλβινα

Οία ΦυλάκηΕύταιαΑθήναιο Ασέα

ΠαλλάντιοΤεγέα

Σουmicroάτειο

Μαίναλος ∆ίπαιαΓόρτυς

Μεγαλόπη

ΤραπεζούνταΛέπρεο Βάσσες

ΦιγάλειαΛυκόσουρα

Είρα

∆ώριοΑνδανία

Γαθέε

Στενύκλαρος

Τρικόλωνοι

Άmicroφεια

Μεσσήνη

Κυπαρισσία

ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΤΩΝ ΑΡΚΑ∆ΩΝ ΤΟ 369 πΧ

επικαλούmicroενη τους κοινούς αγώνες των δύο πόλεων στους Περσικούς πολέmicroους αλλά και τους όρους της ειρήνης του 371 στην Αθήνα ζητά βοήθεια Αυτές οι διακηρύξεις φιλίας προκαλούν αρχικά τα ειρωνικά σχόλια των Αθηναίων οι οποίοι θυmicroούνται πολύ καλά τη συmicroπεριφορά της Σπάρτης την εποχή που αυτή ήταν ισχυρή Μεταστρέφονται όmicroως microετά την επισήmicroανση των Σπαρτιατών πρεσβευτών ότι και η Αθήνα κινδυνεύει εξίσου αν η γειτονική της Θήβα αποκτήσει την ηγεmicroονία της Ελλάδας Οι Αθηναίοι αποφασίζουν να στείλουν όλη την οπλιτική τους δύναmicroη microε επικεφαλής τον στρατηγό Ιφικράτη προκειmicroένου να υπερασπίσουν την αποδυναmicroωmicroένη Σπάρτη ως αντίβαρο στην απειλητική Θήβα Καθώς όmicroως ο Ιφικράτης διστάζει να ενεργήσει η αθηναϊκή δύναmicroη φθάνει στην Πελοπόννησο όταν η εκστρατεία του Επαmicroεινώνδα έχει ολοκληρωθεί Ο Ιφικράτης αποφεύγει να προκαλέσει τους αποχωρούντες Θηβαίους Την άνοιξη του 369 η Σπάρτη και η Αθήνα συνάπτουν επίσηmicroη συmicromicroαχία microοιραζόmicroενες την αρχηγία την ηγεmicroονία των microελλοντικών επιχειρήσεωνΗ Θήβα εν τω microεταξύ έχοντας αποδυναmicroώσει τη Σπάρτη στην Πελοπόννησο στρέφε-ται στη γειτονική της Θεσσαλία microία σηmicroαντική όσο και επικίνδυνη γιrsquo αυτούς περιοχή όπως έδειξε η περίπτωση του Ιάσονα Μετά τη δολοφονία του τελευταίου η Θήβα ανταποκρινόmicroενη στις εκκλήσεις των Θεσσαλών που είναι εχθρικοί στους διαδόχους του Ιάσονα τους τυράννους των Φερρών από το 369 επεmicroβαίνει επανειληmicromicroένα microε περιορισmicroένες όmicroως επιτυχίες Πρωταγωνιστής από τη θηβαϊκή πλευρά είναι ο Πελο-πίδας ο οποίος σε microία από αυτές τις επεmicroβάσεις απωθεί τα στρατεύmicroατα του βασιλιά της Μακεδονίας Αλέξανδρου Βrsquo ο οποίος επωφελούmicroενος από την αναταραχή που επικρατεί στη Θεσσαλία microετά τον θάνατο του Ιάσονα επιχειρεί να καταλάβει τη θεσ-σαλική πόλη Λάρισα Ο Πελοπίδας τον καταδιώκει microέχρι τη Μακεδονία και συνάπτει ειρήνη παίρνοντας στη Θήβα ως οmicroήρους 50 Μακεδόνες ευγενείς Ανάmicroεσά τους είναι και ο νεαρός τότε αδελφός του βασιλιά Φίλιππος ο κατοπινός Φίλιππος Βrsquo Το 368 όmicroως ο Πελοπίδας συλλαmicroβάνεται από τον τύραννο των Φερρών Αλέξανδρο τον κύριο αντίπαλο της Θήβας στη Θεσσαλία Χρειάστηκαν δύο εκστρατείες από τη Θήβα για την απελευθέρωσή του Τελικά το 364 ο Πελοπίδας καταφέρνει να πετύχει microια microεγάλη νίκη εναντίον του Αλέξανδρου στη microάχη των Κυνός Κεφαλών αλλά χάνει τη ζωή του στη microάχηΣτο θέατρο της Πελοποννήσου δρα ο Επαmicroεινώνδας Μετά όmicroως την πετυχηmicroένη

Η πόλη της Μεσσήνης ιδρύθηκε από είλωτες και εξόριστους microε

εκστρατεία του 370-369 οι επεmicroβάσεις της Θήβας είναι λιγότερο αποφασιστικές Το 369 ο Επαmicroεινώνδας προσπαθεί να καταλάβει τον Ισθmicroό της Κορίνθου θέλοντας να διασφαλίσει την επικοινωνία της Θήβας microε τους συmicromicroάχους της στην Πελοπόννησο Η Κόρινθος όmicroως microένει πιστή στη Σπάρτη και microε την ενίσχυση του Αθηναίου στρατηγού Χαβρία αντιστέκεται microε επιτυχίαΤο 367 ο Επαmicroεινώνδας εκστρατεύει πάλι αυτή τη φορά στη βορειοδυτική Πελοπόν-νησο εναντίον της Αχαϊκής Συmicroπολιτείας θέλοντας να την αποσπάσει από τη Σπάρτη Οι microετριοπαθείς ολιγαρχικοί που έχουν την εξουσία στις αχαϊκές πόλεις γρήγορα έρχονται σε συνεννόηση microε τον Επαmicroεινώνδα αλλά οι αρχές της Βοιωτίας επιλέγουν τελικά να στηρίξουν τους αντιπάλους τους δηmicroοκρατικούς στον εmicroφύλιο πόλεmicroο που ακολουθεί Οι ολιγαρχικοί που τελικά επικρατούν στρέφονται ακόmicroα περισσότερο στη Σπάρτη Τέλος οι σχέσεις της Θήβας microε το Αρκαδικό Κοινό επιδεινώνονται καθώς απαλλαγmicroένοι από τη σπαρτιατική απειλή οι Αρκάδες ανέχονται όλο και λιγότερο την εξουσία της Θήβας που δεν είναι πρόθυmicroη να τους συνδράmicroει στις εδαφικές διεκδική-σεις τους σε βάρος των ΗλείωνΗ Σπάρτη διοχετεύει όλη της τη δραστηριότητα στην ανάκτηση της Μεσσηνίας Στην προσπάθειά της αυτή υπολογίζει στη βοήθεια του παραδοσιακού της συmicromicroάχου Διο-νυσίου τυράννου των Συρακουσών που τους βοηθά στέλνοντας microισθοφόρους αλλά κυρίως στον Μεγάλο Βασιλιά της Περσίας του οποίου είναι προνοmicroιούχοι συνοmicroιλητές από το 386 Ο Αρταξέρξης το 368 στέλνει ως απεσταλmicroένο του τον Φιλίσκο από την Άβυδο ο οποίος προσπαθεί να επιβάλλει τη σύναψη microιας καινούργιας ειρήνης στο πνεύmicroα αυτής του 371 Προσκρούει όmicroως στην αντίδραση της Θήβας οπότε εγκατα-λείπει την Ελλάδα αφήνοντας στη Σπάρτη 2000 microισθοφόρους Το γεγονός όmicroως ότι τον microισθό των στρατιωτών έχει πληρώσει ο τότε σατράπης του Δασκυλείου Αριοβαρ-ζάνης τον οποίο ο Αρταξέρξης υποπτευόταν ότι ετοίmicroαζε εξέγερση όπως και έγινε τον κάνει δύσπιστο απέναντι στους Σπαρτιάτες καθώς θυmicroάται τη συνεργασία των Σπαρτιατών microε τον ΚύροΤο 367 η Θήβα προσπαθεί να εκmicroεταλλευτεί την κατάσταση και στέλνει τον Πελοπίδα στα Σούσα για να διαπραγmicroατευτεί microε τον Αρταξέρξη Εκεί είχαν στείλει αντιπρο-σώπους και οι άλλες ελληνικές πόλεις Ο Πελοπίδας δεν δίστασε να επικαλεστεί το γεγονός ότι οι Θηβαίοι ήταν οι microόνοι που βοήθησαν τους Πέρσες στη microάχη των Πλα-

ταιών το 479 (Ελληνικά VΙΙ134) Οι όροι της ειρήνης που υπαγορεύει ο Αρταξέρξης ικανοποιούν πλήρως τις απαιτήσεις των Θηβαίων που αναγορεύονται σε laquoπροστάτεςraquo της νέας ειρήνης στην Ελλάδα Η Σπάρτη καλείται να αναγνωρίσει την αυτονοmicroία της Μεσσήνης και η Αθήνα να διαλύσει το ναυτικό της Σε περίπτωση που κάποια πόλη δεν συmicromicroορφωθεί οι υπόλοιποι θα εκστρατεύσουν εναντίον της Αν κάποιος από τους συmicroβαλλόmicroενους αρνηθεί να συmicromicroετάσχει στην εκστρατεία οι υπόλοιποι θα εκστρα-τεύσουν επίσης εναντίον του Οι Θηβαίοι προσπαθούν να επιβάλλουν στους υπόλοι-πους Έλληνες να ορκιστούν ότι θα τηρήσουν τη νέα ειρήνη αλλά συναντούν τη γενική άρνηση ακόmicroα και όταν πιέζουν διπλωmicroατικά κάθε πόλη χωριστά να δώσει όρκο Οι προηγούmicroενες συνθήκες ειρήνης συνάφθηκαν αλλά δεν τηρήθηκαν Στην ειρήνη του 367 δεν δόθηκαν καν οι όρκοι Οι Έλληνες δεν φοβούνται πλέον την Περσία που συγκλονίζεται από microια σειρά αποσχιστικών κινηmicroάτων γνωστά ως εξέγερση των σατραπών ούτε και τη Θήβα Έτσι δεν νιώθουν την ανάγκη ούτε να προσποιηθούν ότι την υπακούουνΗ Αθήνα microάλιστα κάνει αισθητή την παρουσία του στόλου της στο Αιγαίο όπου microε επικεφαλής τον Τιmicroόθεο ο οποίος έχει επιστρέψει στην Αθήνα καταλαmicroβάνει το 366 τη Σάmicroο ndashπου κατά παράβαση της Βασιλείου ειρήνης αντί να είναι ελεύθερη και αυτόνοmicroη κατέχεται από περσική φρουράndash και εγκαθιστά εκεί αθηναϊκή κληρουχία Ο Αρταξέρξης θορυβηmicroένος από τη ναυτική επίδειξη δύναmicroης της Αθήνας και φοβούmicroε-νος το ενδεχόmicroενο της συνεργασίας της microε τους εξεγερmicroένους σατράπες σπεύδει να αναγνωρίσει τα κυριαρχικά δικαιώmicroατα της Αθήνας στην παλιά της αποικία Αmicroφίπολη στη δυτική Θράκη που είχε χαθεί κατά τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο η οποία εκείνη την περίοδο αντιστέκεται στις προσπάθειες του Αθηναίου στρατηγού Ιφικράτη να την καταλάβει βοηθούmicroενη από το Χαλκιδικό ΚοινόΠαράλληλα ο Αρταξέρξης συνδράmicroει οικονοmicroικά τον Επαmicroεινώνδα και τη Θήβα για τη δηmicroιουργία στόλου προκειmicroένου να ανασταλεί η ναυτική αθηναϊκή υπεροπλία Η Αθήνα microετά την αποδυνάmicroωση της Σπάρτης εξελίσσεται στον κυριότερο αντίπαλο της Θήβας Το 366 οι Θηβαίοι παρακινούν τον τύραννο της Ερέτριας Θεmicroίσωνα να αποσπά-σει από την Αθήνα τον Ωρωπό και να τους τον παραχωρήσει Το 364 ένα microέρος του θηβαϊκού στόλου είναι έτοιmicroο και microε επικεφαλής τον Επαmicroει-νώνδα κάνει την εmicroφάνισή του στο Αιγαίο Στόχος του είναι να παρακινήσει τους

πορεία στρατού Θεσσαλών και συmicromicroάχων υπό τον Πελοπίδα

ΜΑΧΗ ΚΥΝΟΣ ΚΕΦΑΛΩΝ (364 πΧ) ΚΑΙ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ ΣΤΡΑΤΩΝ

πορεία στρατού Αλεξάνδρου τυράννου των Φερών

Κραννών

Ευύδριο

Θητώνιο

Απιδανός

Πρόερνα

Φυλάκη

Πεύmicroα

Θαυmicroακοί

Ξυνίες Μελίτειαλ Ξυνιάδα

λ Βοιβηίδα

Θήβα

Ν Εύβοια

ΠΑΓΑΣΙΤΙΚΟΣΚΟΛΠΟΣ

ΦΕΡΕΣ

ΦΑΡΣΑΛΟΣ

Σκοτούσσα

Κυνό

ς Κεφ

αλές

ΘετίδειοΣιτόχωρο

Άλος

Πτελεό

Ίτων

Παγασές

Ιωλκός

όρ Πήλιο

όρ Τισαίο

Μ α γ ν η σ ί α

Π ε λ α σ γ ι ώ τ ι δ α

Φ θ ί α

Α χ α ΐ αΦ θ ι ώ τ ι δ α

όρ Όθρυς

ταιών το 479 (Ελληνικά VΙΙ134) Οι όροι της ειρήνης που υπαγορεύει ο Αρταξέρξης ικανοποιούν πλήρως τις απαιτήσεις των Θηβαίων που αναγορεύονται σε laquoπροστάτεςraquo της νέας ειρήνης στην Ελλάδα Η Σπάρτη καλείται να αναγνωρίσει την αυτονοmicroία της Μεσσήνης και η Αθήνα να διαλύσει το ναυτικό της Σε περίπτωση που κάποια πόλη δεν συmicromicroορφωθεί οι υπόλοιποι θα εκστρατεύσουν εναντίον της Αν κάποιος από τους συmicroβαλλόmicroενους αρνηθεί να συmicromicroετάσχει στην εκστρατεία οι υπόλοιποι θα εκστρα-τεύσουν επίσης εναντίον του Οι Θηβαίοι προσπαθούν να επιβάλλουν στους υπόλοι-πους Έλληνες να ορκιστούν ότι θα τηρήσουν τη νέα ειρήνη αλλά συναντούν τη γενική άρνηση ακόmicroα και όταν πιέζουν διπλωmicroατικά κάθε πόλη χωριστά να δώσει όρκο Οι προηγούmicroενες συνθήκες ειρήνης συνάφθηκαν αλλά δεν τηρήθηκαν Στην ειρήνη του 367 δεν δόθηκαν καν οι όρκοι Οι Έλληνες δεν φοβούνται πλέον την Περσία που συγκλονίζεται από microια σειρά αποσχιστικών κινηmicroάτων γνωστά ως εξέγερση των σατραπών ούτε και τη Θήβα Έτσι δεν νιώθουν την ανάγκη ούτε να προσποιηθούν ότι την υπακούουνΗ Αθήνα microάλιστα κάνει αισθητή την παρουσία του στόλου της στο Αιγαίο όπου microε επικεφαλής τον Τιmicroόθεο ο οποίος έχει επιστρέψει στην Αθήνα καταλαmicroβάνει το 366 τη Σάmicroο ndashπου κατά παράβαση της Βασιλείου ειρήνης αντί να είναι ελεύθερη και αυτόνοmicroη κατέχεται από περσική φρουράndash και εγκαθιστά εκεί αθηναϊκή κληρουχία Ο Αρταξέρξης θορυβηmicroένος από τη ναυτική επίδειξη δύναmicroης της Αθήνας και φοβούmicroε-νος το ενδεχόmicroενο της συνεργασίας της microε τους εξεγερmicroένους σατράπες σπεύδει να αναγνωρίσει τα κυριαρχικά δικαιώmicroατα της Αθήνας στην παλιά της αποικία Αmicroφίπολη στη δυτική Θράκη που είχε χαθεί κατά τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο η οποία εκείνη την περίοδο αντιστέκεται στις προσπάθειες του Αθηναίου στρατηγού Ιφικράτη να την καταλάβει βοηθούmicroενη από το Χαλκιδικό ΚοινόΠαράλληλα ο Αρταξέρξης συνδράmicroει οικονοmicroικά τον Επαmicroεινώνδα και τη Θήβα για τη δηmicroιουργία στόλου προκειmicroένου να ανασταλεί η ναυτική αθηναϊκή υπεροπλία Η Αθήνα microετά την αποδυνάmicroωση της Σπάρτης εξελίσσεται στον κυριότερο αντίπαλο της Θήβας Το 366 οι Θηβαίοι παρακινούν τον τύραννο της Ερέτριας Θεmicroίσωνα να αποσπά-σει από την Αθήνα τον Ωρωπό και να τους τον παραχωρήσει Το 364 ένα microέρος του θηβαϊκού στόλου είναι έτοιmicroο και microε επικεφαλής τον Επαmicroει-νώνδα κάνει την εmicroφάνισή του στο Αιγαίο Στόχος του είναι να παρακινήσει τους

πορεία στρατού Θεσσαλών και συmicromicroάχων υπό τον Πελοπίδα

ΜΑΧΗ ΚΥΝΟΣ ΚΕΦΑΛΩΝ (364 πΧ) ΚΑΙ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ ΣΤΡΑΤΩΝ

πορεία στρατού Αλεξάνδρου τυράννου των Φερών

Κραννών

Ευύδριο

Θητώνιο

Απιδανός

Πρόερνα

Φυλάκη

Πεύmicroα

Θαυmicroακοί

Ξυνίες Μελίτειαλ Ξυνιάδα

λ Βοιβηίδα

Θήβα

Ν Εύβοια

ΠΑΓΑΣΙΤΙΚΟΣΚΟΛΠΟΣ

ΦΕΡΕΣ

ΦΑΡΣΑΛΟΣ

Σκοτούσσα

Κυνό

ς Κεφ

αλές

ΘετίδειοΣιτόχωρο

Άλος

Πτελεό

Ίτων

Παγασές

Ιωλκός

όρ Πήλιο

όρ Τισαίο

Μ α γ ν η σ ί α

Π ε λ α σ γ ι ώ τ ι δ α

Φ θ ί α

Α χ α ΐ αΦ θ ι ώ τ ι δ α

όρ Όθρυς

ναυτικούς συmicromicroάχους της Αθήνας σε αποστασία και να δηmicroιουργήσει microια αντίπαλη ναυτική συmicromicroαχία Τα αποτελέσmicroατα που επιτυγχάνει όmicroως είναι εφήmicroερα Ο θηβαϊκός στόλος δεν εmicroφανίζεται ξανά στο Αιγαίο πιθανώς από την έλλειψη οικονοmicroικών microέσων για microια συνεχιζόmicroενη ναυτική προσπάθεια από την πλευρά της Θήβας Παρrsquo όλα αυτά κατά τα έτη 364 microε 362 αποστατούν από τη Βrsquo Αθηναϊκή συmicromicroαχία το Βυζάντιο η Νάξος και η Κέως αποκαλύπτοντας την κρίση που έχει ξεσπάσει στους κόλπους της Βrsquo Αθηναϊκής συmicromicroαχίας Από τη στιγmicroή που ο κίνδυνος της Σπάρτης έχει εκλείψει οι σύmicromicroαχοι γίνονται όλο και περισσότερο απρόθυmicroοι να καταβάλλουν εισφορές που χρηmicroατοδοτούν εκστρατείες που ενδιαφέρουν microόνο την Αθήνα microε κύριο παράδειγmicroα την Αmicroφίπολη Η εγκατάσταση κληρουχίας στη Σάmicroο αν και τυπικά δεν παραβιάζει τους όρους της συmicromicroαχίας καθώς η Σάmicroος δεν ήταν microέλος της κάνει τους συmicromicroάχους ανή-συχους για τις microελλοντικές προθέσεις της Αθήνας microιας Αθήνας που αντιmicroετωπίζει τις αποστασίες microε πρακτικές που θυmicroίζουν αυτές του 5ου αιώνα Από επιγραφικά στοιχεία microαθαίνουmicroε ότι η πόλη Ιουλίς στη νήσο Κέω βλέπει τα κυριαρχικά της δικαιώmicroατα να περιορίζονται Η πολιτική του Επαmicroεινώνδα προκαλεί τριγmicroούς αλλά δεν πετυχαίνει την κατάρρευση της Βrsquo Αθηναϊκής συmicromicroαχίας Αντίθετα ο Τιmicroόθεος επιτυγχάνει να επεκτείνει την αθηναϊκή επιρροή στο βόρειο Αιγαίο την ίδια περίπου χρονική περίοδο καταλαmicroβάνοντας την Ποτίδεα στη Χαλκιδική και αποσπώντας από το βασίλειο της Μακεδονίας τη Μεθώνη και την Πύδνα Το 365 οι Θηβαίοι είχαν microια σηmicroαντική διπλωmicroατική επιτυχία στην Πελοπόννησο Οι Κορίνθιοι οι Φλειάσιοι και οι Επιδαύριοι από τους τελευταίους πιστούς συmicromicroάχους των Σπαρτιατών συνάπτουν χωριστή ειρήνη αποδυναmicroώνοντας ακόmicroα περισσότερο τη Σπάρτη Ωστόσο οι σχέσεις της Θήβας microε το Αρκαδικό Κοινό επιδεινώνονται Το 366 ο Μαντινεύς Λυκοmicroήδης που ήταν επικεφαλής του Αρκαδικού Κοινού συνάπτει αmicroυντική συmicromicroαχία microε τους Αθηναίους θέλοντας να δηmicroιουργήσει ένα αντίβαρο στη θηβαϊκή επιρροή Το 364 ξεσπά πόλεmicroος ανάmicroεσα στους Αρκάδες και τους γείτονές τους Ηλείους λόγω εδαφικών διαφορών Οι Αρκάδες microε τη βοήθεια της Πίσας microιας microικρής πόλης παραδοσιακής εχθρού της Ήλιδας καταφέρνουν να αποσπάσουν από τους Ηλείους τον έλεγχο του Ιερού της Ολυmicroπίας Οι τότε άρχοντες του Αρκαδικού Κοινού είναι στην πλειοψηφία τους Τεγεάτες που ανήκουν στη δηmicroοκρατική παράταξη Εκmicroεταλλεύονται του θησαυρούς του Ιερού προκειmicroένου να καταβάλλουν microισθό στους

ΠΕΡΣΙΚΗΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ Ο∆ΡΥΣΩΝ

ΟΜΟΣΠΟΝ∆ΙΑΤΗΣ ΧΑΛΚΙ∆ΙΚΗΣ

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

∆ελφοί

Θήβα

ΦλειούςΜαντίνεια

Αθηναϊκές συmicromicroαχίες το 373

Η ΕΛΛΑ∆Α ΤΟ 362 πχ

η Αθήνα και οι σύmicromicroαχοί της

η Θήβα και οι σύmicromicroαχοί της

η Σπάρτη και οι σύmicromicroαχοί της

Μεγαλόπολη

ΣπάρτηΜεσσήνη

Ολυmicroπία

Ν Κεφαλλονιά

Ν Λευκάδα

Ν Κέρκυρα

Ν Ίmicroβρος

Ν Λήmicroνος

Ν ΣκύορςΕΥΒΟΙΑ

ΒΟΙΩΤΙΑ

ΑΧΑΪΑΗΛΙ∆Α

ΛΑΚΩΝΙΑ

ΜΕΣΣΗΝΙΑΑΚΑΡΝΑΝΙΑ

ΦΩΚΙ∆Α

Σηστός

ΒυζάντιοΚαλχηδόνα

Αθήνα

ἐπάριτους επίλεκτους Αρκάδες στρατιώτες στρατολογηmicroένους συνήθως από φτωχά στρώmicroατα που για να microπορούν να πολεmicroούν έπρεπε να πληρώνονται καθώς δεν είχαν άλλα microέσα διαβίωσης Στην απόφαση αυτοί αντιδρούν οι ολιγαρχικοί Μαντινείς καθώς τη θεωρούν ιεροσυλία και θέτουν το θέmicroα στη συνέλευση του Κοινού τη συνέλευση των Μυρίων η οποία αποτελείται από microικρούς και microεγάλους ιδιοκτήτες γης και τους στηρίζει Συνέπεια της παραπάνω απόφασης είναι να εγκαταλείψουν τον αρκαδικό στρατό οι φτωχοί ἐπάριτοι και να αντικατασταθούν από άλλους Αρκάδες που δεν έχουν την ανάγκη microισθού Έτσι το Αρκαδικό Κοινό αποκτά χαρακτήρα πιο ολιγαρχικό Οι νέοι άρχοντες καθώς δεν έχει πια το Κοινό ανάγκη πολεmicroικής λείας συνάπτουν ειρήνη microε τους Ηλείους Οι όροι όmicroως της συmicromicroαχίας του Αρκαδικού Κοινού microε τη Θήβα απαγόρευαν κάθε χωριστή ειρήνη Εάν η Θήβα δεχόταν τη σύναψη αυτής της ειρήνης χωρίς αντίδραση ισοδυναmicroούσε microε παραίτηση από την επιρροή που διέθετε στην Πελοπόννησο Ο Επα-microεινώνδας αρχικά υποστηρίζει τους δηmicroοκρατικούς Τεγεάτες στη σύγκρουσή τους microε τους ολιγαρχικούς Μαντινείς Σε δεύτερη φάση πετυχαίνει να αποφασίσουν οι Θηβαίοι επέmicroβαση στην Αρκαδία προκειmicroένου να αποκαταστήσουν στην εξουσία τους φίλους της Θήβας Οι Μαντινείς από την άλλη καλούν σε βοήθειά τους Ηλείους τους Αχαιούς τους Αθηναίους αλλά και τους Σπαρτιάτες Όλοι αυτοί θεωρούν ότι ήρθε η ώρα να ξεκαθαρίσουν τους λογαριασmicroούς τους microε τη Θήβα Ο Επαmicroεινώνδας από την άλλη οδηγούσε ένα στράτευmicroα αποτελούmicroενο από το σύνολο των microάχιmicroων Βοιωτών καθώς και από Ευβοείς Λοκρούς Μαλιείς Αινιάνες και Θεσσαλούς ανάmicroεσα στους οποίους βρίσκεται ένα τmicroήmicroα σταλmicroένο από τον Αλέξανδρο των Φερρών σύmicroφωνα microε την υποχρέωση που ανέλαβε microετά την ήττα του στις Κυνός Κεφαλές Όταν φτάνει στην Πελοπόννησο τον ενισχύουν οι πόλεις του Αρκαδικού Κοινού που έmicroειναν πιστές στη Θήβα οι Μεσσήνιοι και οι ΑργείοιΟ Επαmicroεινώνδας εγκαθίσταται στην Τεγέα και παρακολουθεί τις κινήσεις των αντιπά-λων Όταν microαθαίνει ότι ο Αγησίλαος microε το σύνολο του σπαρτιατικού στρατού κατευθύ-νεται στην Αρκαδία συλλαmicroβάνει το τολmicroηρό σχέδιο να πλήξει την κενή από υπερα-σπιστές Σπάρτη Ένας λιποτάκτης όmicroως ενηmicroερώνει τον Αγησίλαο για το σχέδιο αυτό και ο Αγησίλαος επιστρέφει microε τον στρατό του στη Σπάρτη αντιτάσσοντας επιτυχή άmicroυνα Τελικά οι δύο microεγάλοι συνασπισmicroοί συναντώνται στην πεδιάδα της Μαντίνειας

Χειρόγραφο από τους laquoΒίους Παράλληλουςraquo του Πλουτάρ-

στα τέλη Ιουλίου του 362 Ο Επαmicroεινώνδας εφαρmicroόζοντας και πάλι τη λοξή φάλαγγα microε επιτυχία καταφέρνει να διαλύσει και να τρέψει σε φυγή την αντίπαλη παράταξη αλλά χάνει τη ζωή του Ο θάνατός του στερεί από τους Θηβαίους το πλεονέκτηmicroα της νίκης τους

Η κατάσταση στην Ελλάδα microετά τη Μαντίνεια microέχρι την άνοδο του Φιλίπ-που Βrsquo στον θρόνο της ΜακεδονίαςΗ Θήβα έχει αποτύχει να συντρίψει τους αντιπάλους της Αποτέλεσmicroα είναι microερικούς microήνες αργότερα οι Αθηναίοι οι Αρκάδες οι Αχαιοί οι Ηλείοι και οι Φλιάσιοι να ανανε-ώσουν την αmicroυντική τους συmicromicroαχία microε επιπλέον όρο την προστασία των πολιτευmicroάτων που ίσχυαν εκείνη τη στιγmicroή στους συmicroβαλλόmicroενους Οι δύο microεγάλοι συνασπισmicroοί βλέπουν ότι δεν είναι δυνατή microια γρήγορη νίκη οπότε οδηγούνται στη σύναψη microιας καινούργιας κοινής ειρήνης την ίδια χρονιά το 362 Ένας από τους όρους είναι η γενική δέσmicroευση να πολεmicroήσουν όποιον την παραβίαζεΑυτή η ειρήνη είναι η πρώτη microετά το 386 που δεν εγγυάται η Περσία και δεν έχει τον χαρακτηρισmicroό βασίλειος Ο Αρταξέρξης έχει να αντιmicroετωπίσει την αποστασία της Αιγύπτου και τη microεγάλη εξέγερση των σατραπών και βρίσκεται σε αδυναmicroία να επέmicro-βει αποφασιστικά στα ελληνικά πράγmicroατα Οι Έλληνες που συmicromicroετέχουν στην κοινή ειρήνη αισθάνονται πλέον τόσο ισχυροποιηmicroένοι έναντι της Περσίας ώστε απαντούν σε έναν απεσταλmicroένο των εξεγερmicroένων σατραπών που ζητά τη βοήθειά τους ότι δεν θέλουν οποιαδήποτε ανάmicroειξη στις υποθέσεις της Περσικής αυτοκρατορίας αλλά αν ο Μεγάλος Βασιλιάς ή κάποιος σατράπης τους επιτεθεί είναι έτοιmicroοι να επαναλάβουν τα κατορθώmicroατα των Περσικών πολέmicroωνΣτην κοινή ειρήνη του 362 συmicromicroετέχει και η Μεσσήνη Η Σπάρτη microη θέλοντας να ανα-γνωρίσει επίσηmicroα τις κτήσεις που κατείχε από τον 8ο αιώνα αρνείται τη συmicromicroετοχή της στην ειρήνη Στο εξής αποmicroονώνεται πλήρως διπλωmicroατικά Σε microία προσπάθεια να συγκεντρώσει χρήmicroατα για λογαριασmicroό της Σπάρτης προκειmicroένου αυτή να αναλάβει πόλεmicroο για την ανάκτηση της Μεσσηνίας ο γηραιός Αγησίλαος πηγαίνει ως microισθοφό-ρος στην επαναστατηmicroένη Αίγυπτο όπου χάνει τη ζωή του το 361 Η Θήβα βαθmicroιαία microετά τη Μαντίνεια αποσύρεται από το προσκήνιο Με εξαίρεση microια επέmicroβαση στις υποθέσεις του Αρκαδικού Κοινού που είχε να κάνει microε εσωτερικές συγκρούσεις στη

Μεγαλόπολη προς το τέλος του 362 δεν έχουmicroε καmicroία αναφορά για τη δράση της Η επέmicroβαση ωστόσο στη Μεγαλόπολη δείχνει ότι η Θήβα δεν έχει παραιτηθεί από την άσκηση microια κυρίαρχης επιρροής στην Πελοπόννησο και πιθανώς στην Ελλάδα Η δύναmicroή της όmicroως δεν καταρρέει απότοmicroα όπως αυτή της Αθήνας microετά τον Πελο-ποννησιακό πόλεmicroο ή της Σπάρτης microετά τα Λεύκτρα Απλώς συρρικνώνεται βαθmicroιαία Ο Επαmicroεινώνδας microε τα περιορισmicroένα οικονοmicroικά και στρατιωτικά microέσα που διέθετε είχε εφαρmicroόσει microια εξωτερική πολιτική που θύmicroιζε τη λοξή φάλαγγα Μια ακριβής και αστραπιαία στρατιωτική επέmicroβαση στο κρίσιmicroο σηmicroείο την αποφασιστική στιγmicroή και microε τρόπο απροσδόκητο Με microια σειρά εκστρατειών εκφοβισmicroού διατηρούσε την Ελλάδα προσπαθώντας να φθείρει την Αθήνα και τη Σπάρτη σε κατάσταση ασταθούς ισορροπίας στην οποία η Θήβα θα microπορούσε να επιβάλλει τη διαιτησία της Μετά τον θάνατό του οι διάδοχοί του δεν είχαν το ταλέντο και την αποφασιστικότητά του και δεν microπορούσαν να υπερβούν τις απώλειες και την κόπωση που επέφερε στη Θήβα microια τέτοια πολιτικήΤο κενό καλείται να καλύψει η Αθήνα η οποία φαίνεται ότι επωφελείται από την ανα-δίπλωση της Θήβας συνάπτοντας λίγο microετά την ειρήνη του 362 microία συmicromicroαχία microε το Θεσσαλικό Κοινό στρεφόmicroενη εναντίον του Αλέξανδρου των Φερρών ο οποίος επανα-λαmicroβάνει τις απόπειρές του να υποτάξει την υπόλοιπη Θεσσαλία Αποδεικνύεται όmicroως ανεπαρκής Στο διάστηmicroα 362-359 ο Αλέξανδρος ασκεί πειρατεία στο Αιγαίο κάνοντας επιδροmicroές σε κάποια νησιά ενώ το χειρότερο είναι ότι καταφέρνει να διεξάγει microια επι-τυχή επιδροmicroή στην Αθήνα παραβιάζοντας το οχυρό λιmicroάνι του Πειραιά Παράλληλα η Αθήνα παρά τις συνεχείς προσπάθειες αποτυγχάνει να καταλάβει την Αmicroφίπολη στη Θράκη και έρχεται σε σύγκρουση microε τη Μακεδονία του Περδίκκα Γrsquo ενώ υφίσταται οδυνηρές ήττες στη Θράκη από τον βασιλιά των Οδρυσών Κόττυ Η κατάσταση αυτή κλονίζει ακόmicroα περισσότερο την πίστη των microελών της Βrsquo Αθηναϊκής συmicromicroαχίας ενώ ο αθηναϊκός δήmicroος εξαγριώνεται και εξορίζει τον ρήτορα Καλλίστρατο που ήταν ο πιο επιφανής πολιτικός στην Αθήνα εκείνη την εποχήΑπό το 360 τα δεδοmicroένα αλλάζουν Ο Περδίκκας Γrsquo της Μακεδονίας χάνει τη ζωή του σε microια microάχη microε τους Ιλλυριούς Στον θρόνο της Μακεδονίας ανεβαίνει ο αδελφός του Φίλιππος Βrsquo Μέσα σε τρία χρόνια αναδιοργανώνει το βασίλειο και το 357 κατακτά την Αmicroφίπολη και την Πύδνα Η Αθήνα microαζί microε την υπόλοιπη Ελλάδα έχει τώρα να

O Ξενοφώντας στο έργο του laquoΕλληνικάraquo σχολιάζει την

Μεγαλόπολη προς το τέλος του 362 δεν έχουmicroε καmicroία αναφορά για τη δράση της Η επέmicroβαση ωστόσο στη Μεγαλόπολη δείχνει ότι η Θήβα δεν έχει παραιτηθεί από την άσκηση microια κυρίαρχης επιρροής στην Πελοπόννησο και πιθανώς στην Ελλάδα Η δύναmicroή της όmicroως δεν καταρρέει απότοmicroα όπως αυτή της Αθήνας microετά τον Πελο-ποννησιακό πόλεmicroο ή της Σπάρτης microετά τα Λεύκτρα Απλώς συρρικνώνεται βαθmicroιαία Ο Επαmicroεινώνδας microε τα περιορισmicroένα οικονοmicroικά και στρατιωτικά microέσα που διέθετε είχε εφαρmicroόσει microια εξωτερική πολιτική που θύmicroιζε τη λοξή φάλαγγα Μια ακριβής και αστραπιαία στρατιωτική επέmicroβαση στο κρίσιmicroο σηmicroείο την αποφασιστική στιγmicroή και microε τρόπο απροσδόκητο Με microια σειρά εκστρατειών εκφοβισmicroού διατηρούσε την Ελλάδα προσπαθώντας να φθείρει την Αθήνα και τη Σπάρτη σε κατάσταση ασταθούς ισορροπίας στην οποία η Θήβα θα microπορούσε να επιβάλλει τη διαιτησία της Μετά τον θάνατό του οι διάδοχοί του δεν είχαν το ταλέντο και την αποφασιστικότητά του και δεν microπορούσαν να υπερβούν τις απώλειες και την κόπωση που επέφερε στη Θήβα microια τέτοια πολιτικήΤο κενό καλείται να καλύψει η Αθήνα η οποία φαίνεται ότι επωφελείται από την ανα-δίπλωση της Θήβας συνάπτοντας λίγο microετά την ειρήνη του 362 microία συmicromicroαχία microε το Θεσσαλικό Κοινό στρεφόmicroενη εναντίον του Αλέξανδρου των Φερρών ο οποίος επανα-λαmicroβάνει τις απόπειρές του να υποτάξει την υπόλοιπη Θεσσαλία Αποδεικνύεται όmicroως ανεπαρκής Στο διάστηmicroα 362-359 ο Αλέξανδρος ασκεί πειρατεία στο Αιγαίο κάνοντας επιδροmicroές σε κάποια νησιά ενώ το χειρότερο είναι ότι καταφέρνει να διεξάγει microια επι-τυχή επιδροmicroή στην Αθήνα παραβιάζοντας το οχυρό λιmicroάνι του Πειραιά Παράλληλα η Αθήνα παρά τις συνεχείς προσπάθειες αποτυγχάνει να καταλάβει την Αmicroφίπολη στη Θράκη και έρχεται σε σύγκρουση microε τη Μακεδονία του Περδίκκα Γrsquo ενώ υφίσταται οδυνηρές ήττες στη Θράκη από τον βασιλιά των Οδρυσών Κόττυ Η κατάσταση αυτή κλονίζει ακόmicroα περισσότερο την πίστη των microελών της Βrsquo Αθηναϊκής συmicromicroαχίας ενώ ο αθηναϊκός δήmicroος εξαγριώνεται και εξορίζει τον ρήτορα Καλλίστρατο που ήταν ο πιο επιφανής πολιτικός στην Αθήνα εκείνη την εποχήΑπό το 360 τα δεδοmicroένα αλλάζουν Ο Περδίκκας Γrsquo της Μακεδονίας χάνει τη ζωή του σε microια microάχη microε τους Ιλλυριούς Στον θρόνο της Μακεδονίας ανεβαίνει ο αδελφός του Φίλιππος Βrsquo Μέσα σε τρία χρόνια αναδιοργανώνει το βασίλειο και το 357 κατακτά την Αmicroφίπολη και την Πύδνα Η Αθήνα microαζί microε την υπόλοιπη Ελλάδα έχει τώρα να

O Ξενοφώντας στο έργο του laquoΕλληνικάraquo σχολιάζει την

αντιmicroετωπίσει έναν νέο αντίπαλο που διαθέτει την αποφασιστικότητα και όπως θα αποδειχτεί την ικανότητα να επιβάλλει τη θέλησή της στην Ελλάδα τη Μακεδονία του Φιλίππου

Ο Ξενοφών κλείνοντας τα laquoΕλληνικάraquo σχολιάζει ως εξής τη microάχη της Μαντίνειας laquoΑυτά τα γεγονότα είχαν το αντίθετο αποτέλεσmicroα από εκείνο που ανέmicroενε όλος ο κόσmicroος Καθώς ολόκληρη η Ελλάδα είχε βρεθεί συγκεντρωmicroένη και αντιmicroέτωπη δεν υπήρχε κανένας που να microην σκέφτηκε ότι εάν διεξαγόταν η microάχη οι νικητές θα ήταν οι κύριοι και νικηmicroένοι θα γινόταν υπήκοοι Εν τούτοις ο θεός έφερε έτσι τα πράγmicroατα ώστε και οι δύο αντίπαλοι να στήσουν τρόπαιο σαν να είχαν κερδίσει τη νίκη χωρίς να αποτρέψει ο ένας τον άλλο από το να στήσει Και οι δύο απέδωσαν τους νεκρούς microε συmicroφωνία σαν να είχαν κερδίσει τη νίκη και οι δύο τους πήραν πίσω microε συmicroφωνία σαν να είχαν ηττηθεί Παρότι καθένας τους προσποιούνταν ότι είχε νικήσει κανένας από τους δύο δεν φαινόταν να έχει κερδίσει τίποτα περισσότερο ούτε πόλη ούτε εδάφη ούτε εξουσία απrsquo ότι είχε πριν από τη microάχη Και η αβεβαιότητα και η ταραχή ήταν ακόmicroη microεγαλύτερη ύστερα από τη microάχη παρά πρωτύτερα στην Ελλάδα (Ελληνικά VΙΙ526-27)