Άγχος και Πανελλήνιες Εξετάσεις

Οκηιήηξηα:

Αγγειηθή Παπαγαζαγγέινπ

Φπρνιφγνο Α.Π.Θ.-

Φπρνζεξαπεχηξηα

ΆΓΥΟ ΚΑΗ

ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΔ

ΔΞΔΣΑΔΗ


Φπρνιφγνο Α.Π.Θ.- Φπρνζεξαπεχηξηα

Σί είλαη ην άγρνο

Aίζζεκα ςπρηθήο έληαζεο, θφβνπ, αλεζπρίαο ή αγσληψδνπο αλακνλήο, πνπ ζπρλά ζπλνδεχεηαη θαη απφ ζσκαηηθά ζπκπηψκαηα.

Σν άγρνο κπνξεί λα απνηειεί κεκνλσκέλν ζχκπησκα ή αληίδξαζε ζε θάπνην ςπρνπηεζηηθφ παξάγνληα ή λα είλαη κέξνο κηαο ζνβαξφηεξεο αγρψδνπο δηαηαξαρήο.



Σν άγρνο ζπρλά ζπληζηά κία θπζηνινγηθή

αληίδξαζε ηνπ νξγαληζκνχ απέλαληη ζε κηα

δχζθνιε ή επηθίλδπλε θαηάζηαζε. Βνεζάεη

ην άηνκν λα είλαη ζε εγξήγνξζε, λα

επηθεληξσζεί ζην ζηφρν ηνπ, λα νξγαλσζεί

θαιχηεξα θαη λα απνδψζεη ην κέγηζην ησλ

δπλαηνηήησλ ηνπ. Απέλαληη ζηηο εμεηάζεηο

νη πεξηζζφηεξνη καζεηέο θαηαθέξλνπλ λα

ειέγμνπλ ην άγρνο ηνπο, ίζσο θαιχηεξα θαη

απφ ηνπο γνλείο ηνπο.



Σν άγρνο είλαη πάληα

παζνινγηθό;

ΌΥΗ! Φαίλεηαη πσο θάπνηνο βαζκφο αγρψδνπο αληίδξαζεο ζε

πηέζεηο θαη απαηηήζεηο θηλεηνπνηεί ηνπο πεξηζζφηεξνπο

αλζξψπνπο, ψζηε λα ζπγθεληξώζνπλ ηηο δπλάκεηο ηνπο,

λα δξάζνπλ θαη λ‟ αληαπνθξηζνύλ ζηηο πξνθιήζεηο.

Πόηε ππάξρεη ιόγνο αλεζπρίαο θαη ην

άγρνο ραξαθηεξίδεηαη σο „παζνινγηθό‟; Όηαλ κηα αγρψδεο αληίδξαζε μεπεξλά θάπνην φξην ζε

έληαζε θαη δηάξθεηα ηφηε ην άγρνο είλαη εμ‟ νξηζκνχ

παζνινγηθφ θαη δπζθνξηθφ ζχκπησκα, πνπ παξεκπνδίδεη ηε

ιεηηνπξγηθφηεηα θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ αηφκνπ ή ην

ηαιαηπσξεί ζηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπ (νπφηε θαη έρνπκε

θάπνηα αγρψδε δηαηαξαρή).



ΤΝΟΓΑ ΤΜΠΣΧΜΑΣΑ ΣΟΤ

ΑΓΥΟΤ

ΦΤΥΙΚΑ ΤΜΠΣΧΜΑΣΑ

Δζσηεξηθή ηάζε, αλεζπρία, αγσλία, λεπξηθφηεηα, επεξεζηζηφηεηα, αίζζεκα επηθείκελνπ θηλδχλνπ θαη απεηιήο.

Πηψζε δηάζεζεο, ζπλαηζζεκαηηθή αζηάζεηα, αίζζεζε αλεπάξθεηαο θαη επαισηφηεηαο.

Γπζθνιίεο ζπγθέληξσζεο, νξγάλσζεο, πξνζαξκνγήο, επειημίαο, κλήκεο, δηαλνεηηθφ κπινθάξηζκα.



ΧΜΑΣΙΚΑ ΤΜΠΣΧΜΑΣΑ

Μπτθή ηάζε, θεθαιφπνλνη

Αίζζεκα θφπσζεο, εμάληιεζεο

Εάιε, ίιηγγνο, λαπηία

Σαρπθαξδία

Αίζζεκα „έιιεηςεο‟ αέξα, δχζπλνηα, „θφκβνο‟ ζην ιαηκφ

Πφλνο ή δπζθνξία ζην ζηήζνο

Κνηιηαθά ελνριήκαηα, πφλνη, έκεηνη

Γηαηαξαρέο χπλνπ (αυπλία )

Γηαηαξαρέο δηαηξνθήο (ζπλήζσο αλνξεμία)

Φπρξή εθίδξσζε, ηξεκνχια



ΣΟ ΑΓΥΟ Χ ΤΜΠΣΧΜΑ

ΚΑΠΟΙΑ ΓΙΑΣΑΡΑΥΗ

ΑΓΥΧΓΔΗ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ

(ΣΤΠΗΚΔ ΦΤΥΗΑΣΡΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΤΥΝΟΣΖΣΑ: ~10% ΔΦΖΒΔΗΑ Κ ΔΝΖΛΗΚΖ ΕΧΖ)

ΓΔΝΗΚΔΤΜΔΝΖ ΑΓΥΧΓΖ Γ/ΡΥΖ :

(ΓΔΝΗΚΔΤΜΔΝΟ ΑΓΥΟ ΥΧΡΗ ΗΓΗΑΗΣΔΡΖ ΥΔΖ ΜΔ ΤΓΚΔΚΡΗΜΔΝΟΤ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΚΑΗ ΤΝΤΠΑΡΞΖ ΑΣΤΠΧΝ ΧΜΑΣΗΚΧΝ ΤΜΠΣΧΜΑΣΧΝ)

Γ/ΡΥΖ ΠΑΝΗΚΟΤ – ΑΓΟΡΑΦΟΒΗΑ:

(ΔΠΔΗΟΓΗΑ ΔΝΣΟΝΟΤ ΑΓΥΟΤ ΜΔ ΑΓΧΝΗΧΓΖ ΧΜΑΣΗΚΑ ΤΜΠΣΧΜΑΣΑ ΚΑΗ ΑΠΟΦΤΓΖ ΑΝΟΗΥΣΧΝ Ή ΠΟΛΤΤΥΝΑΣΧΝ ΥΧΡΧΝ)

ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΦΟΒΗΑ: (ΤΣΟΛΖ, ΝΣΡΟΠΑΛΟΣΖΣΑ, ΑΗΘΖΜΑ ΑΝΔΠΑΡΚΔΗΑ, ΑΠΟΦΔΤΚΣΗΚΟΣΖΣΑ)

ΔΗΓΗΚΔ ΦΟΒΗΔ: (ΤΦΟ, ΕΧΑ, ΚΑΣΑΣΑΔΗ)



ΑΓΥΧΓΔΗ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ

(ζπλέρεηα)

ΦΤΥΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ- ΚΑΣΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ

Γ/ΡΥΖ

(ΔΜΜΟΝΔ ΗΓΔΔ, ΚΑΣΑΝΑΓΚΑΣΗΚΔ

ΠΡΑΞΔΗ)

Γ/ΡΥΖ ΜΔΣΑ ΑΠΟ ΦΤΥΟΣΡΑΤΜΑΣΗΚΟ

ΣΡΔ

ΑΣΤΠΖ- ΜΔΗΚΣΖ ΑΓΥΧΓΖ Γ/ΡΥΖ

Γ/ΡΥΖ ΠΡΟΑΡΜΟΓΖ ΜΔ ΑΓΥΧΓΖ Ή

ΚΑΗ ΚΑΣΑΘΛΗΠΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ Αγγειηθή Παπαγαζαγγέινπ


ΆΛΛΔ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ

ΧΜΑΣΟΜΟΡΦΔ Γ/ΡΥΔ:

σκαηνπνηεηηθή δ/ξρή (χπαξμε

δηαθφξσλ ζσκαηηθψλ

ζπκπησκάησλ).

Τπνρνλδξίαζε (αλεζπρία γηα

δπλεηηθέο αζζέλεηεο).

σκαηνδπζκνξθηθή δ/ξρε

(αλεζπρία γηα θαληαζηηθφ

ειάηησκα ζηελ εκθάληζε).



ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ

ΠΡΟΧΠΗΚΟΣΖΣΑ

ΑΠΟΦΔΤΚΣΗΚΖ

ΔΞΑΡΣΖΜΔΝΖ

ΦΤΥΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ-

ΚΑΣΑΝΑΓΚΑΣΗΚΖ



ΚΑΣΑΘΛΗΦΖ

Πνιινί θαηαζιηπηηθνί αζζελείο

ληψζνπλ άγρνο.

Απηφλνκε λνζεξή θαηάζηαζε

(ζπρλφηεηα: >10% ζηνπο

εθήβνπο).



ΤΜΠΣΧΜΑΣΑ ΣΖ

ΚΑΣΑΘΛΗΦΖ

Καηαζιηπηηθή δηάζεζε, Αλεδνλία, Άγρνο.

Γηξ/ρεο Ύπλνπ, Όξεμεο, Απψιεηα Δλέξγεηαο, Διάηησζε ηεο εμνπαιηθήο Γηάζεζεο, Φπρνθηλεηηθή Δπηβξάδπλζε ή Γηέγεξζε.

Απψιεηα ηνπ Δλδηαθέξνληνο, Αλεκπφξηα, Έιιεηςε Διπίδαο, θέςεηο ή Απφπεηξεο Απηνθηνλίαο.

θέςεηο Δλνρήο ή/θαη Αλαμηφηεηαο, Υακειή Απηνεθηίκεζε, Γπζθνιία ζηε πγθέληξσζε, Φχρσζε.

σκαηηθά Δλνριήκαηα.



ΆΓΥΟ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΚΑΙ

ΔΦΗΒΟΤ

Σα παηδηά θαη νη έθεβνη εκθαλίδνπλ

παξνδηθέο, ήπηεο έσο κέηξηεο αγρψδεηο

αληηδξάζεηο, ζε πνζνζηφ ~15-20 %.

‟ έλα κηθξφηεξν πνζνζηφ, αληρλεχνληαη

πην ζνβαξέο δηαηαξαρέο, πνπ έρνπλ σο

θχξην ζχκπησκα ην „άγρνο‟ .

Έηζη ζπλνιηθά ζ‟ απηέο ηηο ειηθίεο,

πεξίπνπ ην 20-25 % ή αιιηψο, 1 ζηα 5

παηδηά ή εθήβνπο βηψλεη γηα θάπνηα

πεξίνδν, ιηγφηεξν ή πεξηζζφηεξν ζνβαξφ

άγρνο.



ΠΗΓΔ ΆΓΥΟΤ



ρεηίδεηαη πάληα ην άγρνο ζηηο

ζρνιηθέο ειηθίεο κε ην ζρνιείν, ηα

καζήκαηα θαη ηηο ζρνιηθέο

εμεηάζεηο;

ΌΥΗ!

Σν ζρνιείν φκσο είλαη ε βαζηθή-

θαη αξθεηά απαηηεηηθή-

δξαζηεξηφηεηα ζε απηέο ηηο

ειηθίεο.



Πνηνη άιινη παξάγνληεο

πξνθαινχλ άγρνο ζηνπο καζεηέο

Όπσο αθξηβψο νη ελήιηθεο, έηζη θαη ηα παηδηά θαη νη

έθεβνη, κπνξεί λα βηψλνπλ άγρνο γηα δηάθνξνπο

ιφγνπο φπσο:

Δςζκολίερ ζσέζευν με γονείρ, εκπαιδεςηικούρ ή

ζςνομηλίκοςρ.

Αγσώδηρ ιδιοζςγκπαζία και πποδιάθεζη, με

ένηονερ και ςπεπβολικέρ αγσώδειρ ανηιδπάζειρ.

Ύπαπξη ειδικών αγσυδών διαηαπασών όπυρ:

γενικεςμένη αγσώδηρ διαηαπασή, θοβίερ,

κπίζειρ πανικού, νοζοθοβίερ,

ιδεοτςσαναγκαζμοί κ.ά

Οπγανικέρ αιηίερ (π.χ ςπεπθςπεοειδιζμόρ ).



Γηαηί βηψλνπλ άγρνο νη καζεηέο

Σν θάζε παηδί κπνξεί λα βηψλεη άγρνο ζρεηηθά κε

ην ζρνιείν, γηα δηθνχο ηνπ ιφγνπο φπσο:

Άγσορ αποσυπιζμού από ηο οικείο πεπιβάλλον.

Υτηλοί ζηόσοι και ηελειοθηπία με ζςνακόλοςθο

‘άγσορ επιδόζευν’.

Ανηαγυνιζμόρ και αναζθάλεια για ηο μέλλον.

Πίεζη και απαιηήζειρ από γονείρ και

διδάζκονηερ.

Φοπηυμένο ππόγπαμμα δπαζηηπιοηήηυν.

Μειυμένη αςηοπεποίθηζη.



Ανηικειμενικέρ μαθηζιακέρ δςζκολίερ.

Κακή διασείπιζη σπόνος, ενέπγειαρ, κ.ά.

Αξιολογικό ζύζηημα και ανηαγυνιζμόρ

πος ενςπάπσει ζε αςηό.

Δηδηθά ην „άγρνο ησλ εμεηάζεσλ‟ θαη πνιχ

πεξηζζφηεξν ησλ „παλειιαδηθώλ‟, κπνξεί

λα είλαη ηδηαίηεξα έληνλν θαη

απνδηνξγαλσηηθό γηα έλα καζεηή θαη ελ

κέξεη αλεμάξηεην απφ ηα παξαπάλσ, ή

απφ ηηο „αληηθεηκεληθέο‟ δπλαηφηεηέο ηνπ.



Έρεη δηαπηζησζεί φηη…

Παηδηά κε πςειφ άγρνο έρνπλ ζεκαληηθά

ρακειφηεξε επίδνζε.

Σν έληνλν άγρνο δηαηαξάζζεη ηηο ζχλζεηεο

πλεπκαηηθέο εξγαζίεο, πξνθαιεί

απφζπαζε πξνζνρήο, κεησκέλε αίζζεζε

απηναπνηειεζκαηηθφηεηαο, θφβν

απνηπρίαο, εζσηεξηθή απφδνζε απνηπρίαο,

επεξεάδεη ηελ θνηλσληθή δσή.

Μεησκέλν άγρνο → αχμεζε ηεο αίζζεζεο

ηεο απηναπνηειεζκαηηθφηεηαο.



ΠΗΓΔ ΆΓΥΟΤ



Κνηλσληθφ ζηξψκα & ειηθία επεξεάδνπλ ηελ

επίδνζε.

Ζ επίδνζε επεξεάδεη ηελ αθαδεκατθή

απηναληίιεςε.

Σν θχιν & ε αθαδεκατθή απηναληίιεςε επεξεάδνπλ

άκεζα ην άγρνο.

Ακθίδξνκε ζρέζε άγρνπο ↔ επίδνζεο. Απηφ φκσο

πνπ ζπληειεί ζηελ αχμεζε ηνπ άγρνπο δελ είλαη ε

επίδνζε απηή θαζεαπηή, αιιά ν ηξφπνο κε ηνλ

νπνίν αληηιακβάλνληαη ηα παηδηά ηελ επίδνζή ηνπο.

Με απιά ιφγηα ην άγρνο πξνθαιεί απνηπρία θαη ε

απνηπρία απμάλεη ην άγρνο.



Σν θίλεηξν ηεο επηηπρίαο

o Σν θίλεηξν ηεο επηηπρίαο είλαη κία εζσηεξηθή

δχλακε πνπ σζεί ην παηδί ζε πςειέο επηδφζεηο.

Τπάξρεη φηαλ ην παηδί απφ κφλν ηνπ πιένλ ζέηεη

πςεινχο ζηφρνπο θαη αγσλίδεηαη λα ηνπο

πξαγκαηψζεη.

o Παηδηά κε ππν-επίδνζε: ππεξβνιηθέο πξνζδνθίεο,

απηνεθπιεξνχκελε πξνθεηεία, εθπαηδεπηηθφ

ζχζηεκα, θνηλσληθν-νηθνλνκηθφ επίπεδν θαη

πεξηβάιινλ νηθνγέλεηαο (κεησκέλν ελδηαθέξνλ ή

ππεξβνιηθή πίεζε γηα επηηπρία), απηναληίιεςε ηνπ

παηδηνχ θαη θφβνο απνηπρηψλ.



o Σν άγρνο βξίζθεηαη ζε άκεζε ζπλάξηεζε

κε ηελ απνθπγή ηεο απνηπρίαο.

o Σα παηδηά κε ρακειφ άγρνο έρνπλ γεληθά

κηα ηζηνξία επηηπρηψλ ζην ζρνιείν θαη ζε

άιιεο θαηαζηάζεηο αμηνιφγεζεο θαη έηζη

αλαπηχζζνπλ ηζρπξφ θίλεηξν επηδίσμεο

ηεο επηηπρίαο.

o Αληίζεηα, ηα παηδηά κε πςειφ άγρνο έρνπλ

ιηγφηεξεο επηηπρίεο θαη ηξαπκαηηθέο

εκπεηξίεο ζε θαηαζηάζεηο αμηνιφγεζεο. ε

απηά ηα παηδηά ην θίλεηξν λα απνθχγνπλ

ηελ θξηηηθή είλαη ηζρπξφηεξν απφ ην θίλεηξν

ηεο επηδίσμεο ηεο επηηπρίαο.



Ση απμάλεη ηηο πξνζπάζεηεο ηνπ

παηδηνχ γηα επηηεχγκαηα

o Οη γνλείο ρξεηάδεηαη λα είλαη ζηνξγηθνί, λα

ελζαξξχλνπλ απφ λσξίο ηελ ηάζε ηνπ

παηδηνχ γηα αλεμαξηεζία, λα έρνπλ πςειέο

θηινδνμίεο γηα ην παηδί ηνπο ρσξίο λα

γίλνληαη θπξηαξρηθνί θαη πηεζηηθνί-θαη λα

έρνπλ κηα έληνλα ζεηηθή ζηάζε απέλαληη

ζηε κφξθσζε θαη ην ζρνιείν.

o Οη γνλείο ρξεηάδεηαη λα επηβξαβεχνπλ ην

παηδί γηα ηα επηηεχγκαηα ηνπ, αλ δηαξθψο

κεκςηκνηξνχλ θαη αζθνχλ αδηάιεηπηα

αξλεηηθή θξηηηθή ή έρνπλ ππεξβνιηθέο

απαηηήζεηο, ην παηδί ζα απνζαξξπλζεί θαη

ζα εγθαηαιείςεη ηηο πξνζπάζεηεο ηνπ. Αγγειηθή Παπαγαζαγγέινπ


o Οη ακνηβέο απνηεινχλ εμαηξεηηθφ

θίλεηξν γηα ην παηδί πνπ

απνηπγράλεη.

o Να έρεη κεηαμχ 6 – 8 εηψλ

ηζηνξηθφ επηηπρηψλ. «Σίπνηε δελ

βνεζάεη ζηελ επηηπρία

πεξηζζφηεξν απφ φζν ε ίδηα ε

επηηπρία».



Απηναληίιεςε

Ζ ζεηηθή απηναληίιεςε (εηθφλα πνπ

έρεη ην παηδί γηα ηνλ εαπηφ ηνπ) →

ρακειφ βαζκφ άγρνπο θαη ην

αληίζηξνθν.

Ζ ζρέζε αλάκεζα ζηελ αθαδεκατθή

απηναληίιεςε θαη ην άγρνο (αξλεηηθή

ζπζρέηηζε) αληαλαθιά ηε ζρέζε

αλάκεζα ζηελ επίδνζε θαη ηελ

αθαδεκατθή απηναληίιεςε (ζεηηθή

ζπζρέηηζε).



! Άηνκα κε πςειφ δείθηε

λνεκνζχλεο έρνπλ πεξηζζφηεξν

άγρνο απφ άηνκα κε ρακειφ

δείθηε.



! Οη κειέηεο δείρλνπλ φηη ε

ηθαλφηεηα ησλ παηδηψλ γηα

κάζεζε, αθφκε θαη ε λνεκνζχλε

ηνπο, δελ αζθνχλ ηφζν

απνθαζηζηηθφ ξφιν ,φζν ε

θνηλσληθννηθνλνκηθή ζέζε θαη ην

πεξηβάιινλ ηεο νηθνγέλεηαο.



Σν άγρνο ησλ εμεηάζεσλ είλαη

κηα καζεκέλε ζπκπεξηθνξά, ε

νπνία πεγάδεη απφ ηηο

αληηδξάζεηο ηνπ παηδηνχ ζηηο

αμηνινγήζεηο ησλ «ζεκαληηθψλ

άιισλ» θαηά ηελ πξνζρνιηθή

ειηθία θαη ζηαζεξνπνηείηαη ζηελ

πξψηε παηδηθή ειηθία.



Σν άγρνο …αηνκηθή ππόζεζε

Δμεηάζεηο → εξκελεία →

αληηδξάζεηο (ζπλαηζζήκαηα) →

γλσζηηθή επαλεθηίκεζε →

αληηκεηψπηζε, απνθπγή, άκπλα



Άξα

Με ην άγρνο ησλ εμεηάζεσλ

ζπζρεηίδνληαη πνιινί παξάγνληεο

φπσο: θίλεηξν επηηπρίαο, επίδνζε,

απηναληίιεςε, εξκελεία, ηθαλφηεηεο,

πξνζδνθίεο, απαηηήζεηο,

εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα (ζπκπεξηθνξά

ηνπ δαζθάινπ, δπζθνιίεο ζηα

καζήκαηα, ζπλερήο αμηνινγηθή

δηαδηθαζία), ηζηνξηθφ απνηπρηψλ θαη

θνηλσληθφο πξνζδηνξηζκφο ηεο

απνηπρίαο, θχιν, θνηλσληθφ επίπεδν,

ειηθία. Αγγειηθή Παπαγαζαγγέινπ


Σξόπνη αληηκεηώπηζεο

Αλαηξνπή κεησκέλεο

απηναπνηειεζκαηηθφηεηαο, θφβνπ

απνηπρίαο, εζσηεξηθήο απφδνζεο επζχλεο.

Δλδπλάκσζε ηθαλνηήησλ ηνπ αηφκνπ,

ιηγφηεξεο απαηηήζεηο, αλαθαηαζθεπή

πξνζδνθηψλ γηα ηηο ζπλέπεηεο ηεο

απνηπρίαο, επηθέληξσζε ζην έξγν,

δηαρείξηζε ρξφλνπ θαη κειέηεο.

Σξνπνπνίεζε εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο.



ΣΙ ΜΠΟΡΔΙ ΝΑ

ΒΟΗΘΗΔΙ

Ση κπνξνύλ λα θάλνπλ νη γνλείο γηα λα

βνεζήζνπλ ηα παηδηά ηνπο ζηελ αληηκεηώπηζε

ηνπ άγρνπο ?



Ζ καλή ζσέζη θαη επικοινυνία

ηνπ παηδηνχ κε ηνπο γνλείο ηνπ,

βνεζά ζεκαληηθά ψζηε λα

εληνπηζηεί έγθαηξα θαη λα

ζπδεηεζεί ην ζέκα.

Αλ παξ‟ φιε ηε ζηήξημε πνπ

κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ νη

γνλείο ή άιινη ελήιηθεο, ηα

ζπκπηψκαηα δελ ππνρσξνχλ ή

επηδεηλψλνληαη ηφηε είλαη

απαξαίηεηε ε ζπλδξνκή θαη νη

παξεκβάζεηο εηδηθψλ ςπρηθήο

πγείαο.



Έλαο απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδεη

πνιχ ην άγρνο ησλ καζεηψλ αιιά θαη ησλ

γνλέσλ, είλαη ε λνεκαηνδόηεζε πνπ θάλνπλ

γηα ην ηη είλαη γηα απηνχο νη (παλειιήληεο)

εμεηάζεηο, δει.

πφζν ζεκαληηθέο είλαη γηα ηελ δσή ηνπο

ηη εμαξηάηαη απφ απηέο

πσο κέζα απφ ηελ δηαδηθαζία ησλ

παλειιελίσλ εμεηάζεσλ αμηνινγνχληαη αμίεο

φπσο ε πξνζπάζεηα, ε αμία πνπ έρνπλ ηα

παηδηά αιιά θαη νη γνλείο γηα ηνλ εαπηφ ηνπο,

ε θαηαμίσζε αιιά θαη ε απνηπρία.



Ση ζεκαίλνπλ γηα ηα παηδηά νη

εμεηάζεηο;

απφδεημε ηεο αμίαο ηνπο άξα θαη απνδνρή απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο γνλείο ηνπο;

φηη ιχλνπλ ην επαγγεικαηηθφ ηνπο πξφβιεκα;

φηη αλνίγεηαη κηα άιιε δσή κπξνζηά ηνπο δηαθνξεηηθή απφ απηήλ πνπ δνχλε κέρξη ηψξα;

φηη είλαη έλα ζηάδην ηεο καζεηηθήο ηνπο δσήο πνπ φπσο ην πεξλάλε θαη ηα άιια παηδηά ζα ην πεξάζνπλ θαη νη ίδηνη;



Ση ζεκαίλνπλ νη εμεηάζεηο γηα ηνπο

γνλείο;

επαγγεικαηηθή απνθαηάζηαζε;

θνηλσληθή θαηαμίσζε;

απφδεημε ηεο αμίαο θαη ησλ

ηθαλνηήησλ ησλ παηδηψλ ηνπο;

φηη θξίλεηαη ην κέιινλ ησλ

παηδηψλ ηνπο;

φηη ιχλεηαη έλα ζνβαξφ

πξφβιεκα;



Ση ζεκαίλεη γηα ηνπο γνλείο ε

απνηπρία ζηηο εμεηάζεηο;

φηη ηειείσζε ην κέιινλ θαη βάδνπκε ηα καχξα;

φηη ε νηθνγέλεηα θάηη δελ έθαλε θαιά;

φηη ην παηδί δελ δηάβαζε φζν ζα έπξεπε;

φηη δελ θαηαμηψλεηαη ην παηδί θαη νη γνλείο ζην ζπγγεληθφ θαη θηιηθφ πεξηβάιινλ;

φηη ην παηδί ηνπο είλαη θαηψηεξν θαη ιηγφηεξν άμην ζε ζρέζε κε άιια παηδηά ηνπ θηιηθνχ ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ πέξαζαλ ζηηο εμεηάζεηο;



Ζ αμία, ε πξνζπάζεηα, ε

θαηαμίσζε, ε απνηπρία είλαη

έλλνηεο πνπ είλαη άκεζα

ζπλδεδεκέλεο κε ηνλ ηξφπν πνπ

βιέπνπλ ηα παηδηά ηνλ εαπηφ

ηνπο αιιά θαη νη γνλείο ηνλ δηθφ

ηνπο.



Πνιιέο θνξέο νη παλειιήληεο εμεηάζεηο

κνηάδνπλ λα ιεηηνπξγνχλ σο θαζξέθηεο

φισλ ησλ παξαπάλσ θαη απηφ θαίλεηαη

απφ εθθξάζεηο πνπ πνιιέο θνξέο

ρξεζηκνπνηνχλ ηα παηδηά θαη νη γνλείο,

π.ρ.

• «κπνξείο λα ηα θαηαθέξεηο θαη θαιχηεξα»

• «ε αμία ζνπ είλαη γηα παξαπάλσ απφ

ηνπο βαζκνχο πνπ γξάθεηο»

• «εκείο ζαλ γνλείο θάλνπκε ην θαιχηεξν

πνπ κπνξνχκε, πξέπεη λα πξνζπαζήζεηο

θαη εζχ»

• ή ηα παηδηά ιέλε θακηά θνξά«πξνζπαζψ

πνιχ πεξηζζφηεξν αιιά δελ ηα

θαηαθέξλσ ηφζν φζν ζα ήζεια». Αγγειηθή Παπαγαζαγγέινπ


Γελ είλαη ινηπφλ φηη πην βνεζεηηθφ γηα

ηνπο εθήβνπο λα πξνζπαζνχλ κέζσ ησλ

εμεηάζεσλ λα απνδείμνπλ ηελ αμία ηνπο

ζηνπο γνλείο ηνπο γηα ην ηη είλαη θαη ην ηη

αμίδνπλ.

Δίλαη ζεκαληηθφ λα είλαη επδηάθξηην ην

όξην θαη γηα ηα παηδηά θαη γηα ηνπο γνλείο

αλάκεζα ζην πνηα είλαη ε αμία ηνπο σο

άηνκα θαη φηη νη παλειιήληεο εμεηάζεηο

είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ ηελ πεξλάλε

φινη θαη φηη απφ απηφ θξίλεηαη ε

αμηνιφγεζε ηεο πξνζπάζεηάο ηνπο γηα ην

ζπγθεθξηκέλν ζέκα.



Δίλαη ζεκαληηθφ γηα ην παηδί λα μέξεη απφ

ηνπο γνλείο ηνπ φηη ζην δηθφ ηνπο ην κπαιφ νη

παλειιήληεο εμεηάζεηο είλαη έλα ζχζηεκα

αμηνιφγεζεο ηεο χιεο πνπ έρνπλ δηαβάζεη

θαη φρη ηεο αμίαο ηνπο σο άηνκα.

Δπίζεο, είλαη πνιχ δηεπθνιπληηθφ γηα ηα

παηδηά λα κελ ηαπηίδεηαη ε πξνζσπηθή

επηπρία, ε θαηαμίσζε αιιά θαη ε ραξά ηεο

νηθνγέλεηαο κε ηελ επηηπρία ή ηελ απνηπρία

ηνπο ζηηο εμεηάζεηο.



Οη γνλείο αξρηθά είλαη πνιχ βαζηθφ λα

κπνξνχλ λα θαηαιάβνπλ θαη λα αμηνινγήζνπλ

ηηο πξαγκαηηθέο θαη ξεαιηζηηθέο ηθαλόηεηεο

ηνπ παηδηνχ ηνπο θαη λα είλαη μεθάζαξν φηη ε

πξνζπάζεηα απηή είλαη πξνζπάζεηα ηνπ

παηδηνχ θαη φηη εθείλνη έρνπλ ππνζηεξηθηηθφ

ξφιν.

Γηα παξάδεηγκα, έλα παηδί πνπ δελ είρε πνηέ

θαιή κλήκε θαη θαιείηαη λα κάζεη απέμσ

νιφθιεξα θείκελα, φζν θαη λα πξνζπαζήζεη ην

πηζαλφηεξν είλαη πάιη θάηη λα μεράζεη. ‟ απηήλ

ηελ πεξίπησζε είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα κελ

απνδίδεηαη επζχλε κε πξνζπάζεηαο ζην παηδί

κηαο θαη έρνπκε κηα αληηθεηκεληθή δπζθνιία,

ηελ νπνία ην πηζαλφηεξν είλαη νη γνλείο λα ηελ

γλσξίδνπλ απφ ην δεκνηηθφ.



Αλ παξφια απηά ην παηδί πάληα είρε κηα πνιχ θαιή

κλήκε θαη ηψξα δπζθνιεχεηαη λα ζπγθεληξσζεί, ηφηε

είλαη ζεκαληηθφ λα δνχκε γηαηί απηφ ην παηδί ηψξα

θαίλεηαη λα ράλεη απηήλ ηνπ ηελ ηθαλφηεηα.

Γηα παξάδεηγκα, ηη είλαη απηφ πνπ κπνξεί λα έρεη

κεζνιαβήζεη έηζη ψζηε ην παηδί λα δπζθνιεχεηαη „λα

ζπγθεληξσζεί θαη λα μερλάεη‟.

Δίλαη ζεκαληηθφ νη γνλείο λα πξνζπαζήζνπλ λα

θάλνπλ ππνζέζεηο γηα ην ηη είλαη απηφ πνπ πηζαλφλ

λα ζπκβαίλεη θαη κε βάζε απηέο ηηο ππνζέζεηο λα

πξνζπαζήζνπλ λα πξνζεγγίζνπλ ην παηδί ηνπο. Απηφ

δίλεη ζηνπο γνλείο ηελ επθαηξία λα έρνπλ έλαλ

ππνζηεξηθηηθό ξφιν θαη έλαλ ξφιν φζν απηφ γίλεηαη

„εμσηεξηθνχ παξαηεξεηή‟ πνπ νπζηαζηηθά βνεζάεη ην

παηδί λα „μεκπινθάξεη‟ απφ ηελ θαηάζηαζε ε νπνία

ην δπζθνιεχεη.

Δπίζεο, πεξλάεη ην κήλπκα ζηα παηδηά φηη φηαλ απηά

είλαη αγρσκέλα, νη γνλείο κπνξνχλ λα θξαηνχλ ηελ

ςπρξαηκία ηνπο θαη λα παξαηεξνχλ. Αγγειηθή Παπαγαζαγγέινπ


• Πνιιέο θνξέο νη γνλείο θαη ηα παηδηά

ιεηηνπξγνχλ σο „ζπγθνηλσλνύληα

δνρεία‟, δειαδή, ην άγρνο ησλ παηδηψλ

γίλεηαη δηθφ ηνπο θαη ην δηθφ ηνπο άγρνο,

„κεηαδίδεηαη‟ ζηα παηδηά.

• Απηή είλαη κηα ζπρλή παγίδα θαζψο ζ‟

απηφ ην πξφηππν δελ ππάξρεη θάπνηνο

πνπ λα θξαηάεη ηελ ηζνξξνπία θαη ηνλ

έιεγρν.

• ε απηφλ ηνλ ηξφπν επηθνηλσλίαο

δεκηνπξγείηαη έλαο θαχινο θχθινο κέζα

ζηνλ νπνίν νχηε νη έθεβνη αιιά νχηε θαη

νη γνλείο κπνξνχλ λα βγνπλ θαη έηζη

αλαθπθιψλεηαη ε ίδηα θαηάζηαζε.



Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα επηηξέπεηαη

απφ ηνπο γνλείο λα κπνξνχλ ηα

παηδηά λα εθθξάζνπλ ηελ πηζαλφηεηα

ηεο απνηπρίαο.

• Πνιχ βνεζεηηθφ έρεη απνδεηρζεί φηη

είλαη λα κπνξνχλ νη γνλείο θαη ηα

παηδηά λα ζπδεηήζνπλ κεηαμχ ηνπο

ηηο ελαιιαθηηθέο ιύζεηο πνπ έρνπλ

ζε πεξίπησζε πνπ δελ πεηχρνπλ.

Απηφ βνεζάεη ζην λα βιέπνπλ ηα

παηδηά φηη δελ έξρεηαη ε θαηαζηξνθή

ηνπ θφζκνπ κεηά ηηο εμεηάζεηο θαη φηη

έρνπλ θαη άιιεο επηινγέο. Αγγειηθή Παπαγαζαγγέινπ


ην ζέκα ηεο απνηπρίαο είλαη πνιχ

ζεκαληηθφ ε θάζε νηθνγέλεηα λα

αλαινγηζηεί ηη ζεκαίλεη γηα απηνχο ε

απνηπρία θαη πφζν επηηξέπεηαη ζε φια

ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο λα κπνξνχλ

θαη λα απνηχρνπλ.

Όζν πην „απαγνξεπκέλε‟ είλαη ε

απνηπρία γηα ηελ νηθνγέλεηα, ηφζν πην

πηζαλφ είλαη γηα ηνπο εθήβνπο κφλν

θαη κφλν ε ηδέα ηεο λα πνιιαπιαζηάδεη

ην άγρνο ηνπο.



Πφζν αιιάδεη ε δσή κέζα ζην

ζπίηη κε ηηο εμεηάζεηο;

Πσο δεη ε νηθνγέλεηα;

αλ λα ππάξρεη έλαο αζζελήο ή πξνζαξκφδεηαη ζηα λέα δεδνκέλα;

Οη γνλείο δηαηεξνχλ ηελ θνηλσληθή ηνπο δσή, βγαίλνπλ έμσ, θαινχλ θίινπο ζην ζπίηη, θξαηνχλ γεληθά ηηο πξνεγνχκελεο δξαζηεξηφηεηεο ηνπο ή φια απηά αιιάδνπλ ξηδηθά θαη ην ζπλνιηθφηεξν θιίκα ηνπ ζπηηηνχ αιιάδεη θαη γίλεηαη ππνηνληθφ;



ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΜΔΛΔΣΗ

Οη γνλείο κπνξνχλ λα επέκβνπλ

άκεζα θαη λα βνεζήζνπλ φηαλ

ηα παηδηά έρνπλ δπζθνιίεο ιφγσ

ειιηπψλ ηξφπσλ κειέηεο.

πλεξγαζία κε ηνπο θαζεγεηέο.

Μπνξεί λα αλαθαιπθζνχλ

πηζαλέο αηηίεο θαη ιχζεηο γηα ην

πξφβιεκα.



4 ζηάδηα φζσλ αθνξά ζηελ

απνηειεζκαηηθή κειέηε:

Τπνινγηζκφο ηεο ησξηλήο

θαηάζηαζεο (ηη μέξεη θαη ηη δελ μέξεη,

πνπ εληνπίδεηαη ην πξφβιεκα, πψο

ληψζεη, ελέξγεηεο πνπ πξέπεη λα

γίλνπλ).

ηφρνη κειέηεο θαη επηκέξνπο

εξγαζηψλ.

Αχμεζε απνηειεζκαηηθφηεηαο.

Έιεγρνο πξνφδνπ.



Γηάγξακκα ησλ πξνβιεκάησλ

πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ

πξνεηνηκαζία ησλ καζεκάησλ



ε θαζέλα απφ ηα παξαπάλσ

ζηάδηα νη γνλείο κπνξνχλ λα

πξνζθέξνπλ ζηα παηδηά ηνπο

θαζνδήγεζε, εζηθή ππνζηήξημε,

βνήζεηα γηα ην ζρεδηαζκφ ελφο

ινγηθνχ ρξνλνδηαγξάκκαηνο

κειέηεο, ζπκβνπιέο γηα ην πψο

λα αληακείβνπλ κφλνη ηνπο ηηο

πξνζπάζεηέο ηνπο θ.α.



πκβνπιέο γηα απνηειεζκαηηθή

κειέηε

Δληζρχζηε ηα παηδηά λα θάλνπλ κηθξά δηαιείκκαηα ιίγσλ ιεπηψλ θάζε κία ψξα, ψζηε λα μεθνπξάδνληαη γηα ιίγν θαη λα κπνξνχλ λα ζπγθεληξσζνχλ μαλά ζην δηάβαζκα ηνπο.

Δληζρχζηε ηα παηδηά λα θηηάρλνπλ έλα πιάλν δηαβάζκαηνο ζε ζρέζε κε ηελ χιε θαη ηνλ ρξφλν πνπ ζα δηαζέζνπλ, έηζη ψζηε λα έρνπλ ηελ αίζζεζε φηη ην δηάβαζκά ηνπο έρεη αξρή, κέζε θαη ηέινο γηα λα κελ πειαγψλνπλ θαη ράλνληαη κέζα ζηελ χιε.



Σηο εκέξεο πξηλ απφ ηηο εμεηάζεηο θαιφ ζα

είλαη λα «ζπάζεη» θαλείο ηελ χιε ζε

κηθξφηεξα θνκκάηηα, ψζηε λα κπνξεί λα πεη

«ζα δηαβάζσ απφ ηε ζειίδα 45 σο ηε

ζειίδα 68», λα ην θάλεη θαη λα έρεη ηελ

αίζζεζε ηεο επηηπρίαο (αληί λα πξνζπαζεί

λα «παιέςεη» κε φιε ηελ χιε καδηθά) .

Σν λα θαζνξίδεη ν καζεηήο κέρξη πνηα ψξα

ζα δηαβάζεη ή πφζε χιε ζα θαιχςεη, ηνλ

βνεζάεη λα δεη φηη απηφ πνπ θάλεη έρεη

αξρή, κέζε θαη ηέινο, έηζη ψζηε λα κελ

αηζζάλεηαη φηη πξνζπαζεί ζπλέρεηα θαη

επ' αφξηζηνλ.



Πείηε ζηα παηδηά λα μεθηλάλε απφ ηα

δχζθνια καζήκαηα, φηαλ θαη ηα ίδηα ζα

είλαη μεθνχξαζηα θαη λα ηειεηψλνπλ κε

ηα επθνιφηεξα, έηζη ψζηε ην κεγαιχηεξν

θνκκάηη ηεο ελέξγεηαο ηνπο λα

ρξεζηκνπνηείηαη ζηα δχζθνια

καζήκαηα.

Καιφ είλαη λα αμηνπνηνχληαη νη πξσηλέο

ψξεο (πεξηζζφηεξε δηαχγεηα, ιηγφηεξε

θνχξαζε).



Βνεζήζηε ηα λα πξνγξακκαηίζνπλ ην

δηάβαζκά ηνπο. Πξνηείλεηαη αξρηθά έλα

γξήγνξν δηάβαζκα εθ' φιεο ηεο χιεο, θαηά

ην νπνίν ν καζεηήο ζεκεηψλεη ηηο ζειίδεο

πνπ ζπκάηαη θαιά θαη απηέο πνπ

δπζθνιεχεηαη.

ην δεύηεξν δηάβαζκα ν καζεηήο

επηθεληξώλεηαη ζηηο δύζθνιεο ζειίδεο.



Με άιια ιφγηα, ιίγν πξηλ ηηο εμεηάζεηο ζα

πξέπεη λα πξνζέμνπλ πνηα ζεκεία ησλ

καζεκάησλ γλσξίδνπλ πνιχ θαιά, πνχ

έρνπλ αδπλακίεο, θαη λα θξνληίζνπλ λα

θαιχςνπλ ηηο αδπλακίεο ηνπο. Έλα ιάζνο

πνπ ζπρλά θάλνπλ νη καζεηέο, είλαη λα

μαλαδηαβάδνπλ απηά πνπ ήδε μέξνπλ θαιά,

γηαηί ζηηγκηαία ε αίζζεζε επηηπρίαο ηνχο

θέξλεη αλαθνχθηζε. Μαθξνπξφζεζκα

φκσο, δελ πξφθεηηαη γηα θαιή ζηξαηεγηθή,

αθνχ ηειηθά ν καζεηήο αγρψλεηαη κε απηφ

πνπ δελ μέξεη (θαη ηειηθά δελ κειεηάεη

πεξηζζφηεξν).



Πνιινί καζεηέο βξίζθνπλ βνιηθφ θαη ρξήζηκν λα

έρνπλ δίπια ηνπο έλα θχιιν ραξηί ζην νπνίν λα

ζεκεηψλνπλ άζρεηεο κε ην δηάβαζκα ζθέςεηο ή

πξάγκαηα πνπ έρνπλ λα θάλνπλ θαη έηζη λα

κπνξνχλ λα επηζηξέςνπλ απεξίζπαζηνη ζην

δηάβαζκα, ρσξίο λα βαζαλίδνληαη κήπσο μεράζνπλ

απηφ ην «θάηη».

Ζ κέζνδνο ηνπ «παξθαξίζκαηνο» έρεη λα θάλεη κε

ην «παξθάξηζκα» κηαο ελνριεηηθήο ηδέαο, κέρξη λα

έρεη θαλείο ην ρξφλν λ' αζρνιεζεί καδί ηεο (κεηά ην

δηάβαζκα). Βνεζάεη ηδηαίηεξα φηαλ θαλείο ζέηεη έλα

ζηφρν ζην δηάβαζκά ηνπ: Να ιχζσ 8 ζηηο 10

αζθήζεηο, λα κάζσ φιε ηε ζεσξία, θ.ι.π.



πκβνπιέςηε ην παηδί λα απνθεχγεη ηηο

θαηαζηξνθηθέο ζθέςεηο ηελ ψξα ηνπ

δηαβάζκαηνο, π.ρ. «λα δεηο πνπ δελ ζα ηα

πάσ θαιά θαη δελ ζα γξάςσ ηίπνηα θαη δελ

ζα πεξάζσ ζην παλεπηζηήκην...». Όηαλ

θαλείο ιέεη ζηνλ εαπηφ ηνπ «ζα θάλσ φ,ηη

θαιχηεξν κπνξψ» ήδε έρεη έλα

πξνβάδηζκα θαη είλαη πνιχ πην ξεαιηζηηθφ,

ζεηηθφ θη αηζηφδνμν απφ ηε ζθέςε ηνπ ζηπι

«πξέπεη λα είκαη ηέιεηνο, γηαηί αιιηψο...»

πνπ έρεη κέζα ηεο ηελ απεηιή ηνπ ηη ζα

ζπκβεί αλ ηειηθά δελ πεηχρεη.



Καιφ είλαη λα κελ γίλεη πξνζπάζεηα λα

θαιπθζεί χιε ηηο ηειεπηαίεο ιίγεο ψξεο πξηλ

ηελ εμέηαζε. Καιχηεξα είλαη λα ηειεηψζεη ε

γεληθή επαλάιεςε ηνπιάρηζηνλ δχν κέξεο

πξηλ ηελ εμέηαζε, ψζηε ηελ παξακνλή λα

γίλεη κηα πνιχ ζχληνκε επηζθφπεζε

νιφθιεξεο ηεο χιεο ,δηάξθεηαο πεξίπνπ

δχν σξψλ κφλν.

Σν πξσΐ ηεο εμέηαζεο θαιφ είλαη λα κελ

αλνηρζνχλ θαζφινπ ηα βηβιία έηζη ψζηε ν

καζεηήο λα πάεη μεθνχξαζηνο ζηηο

εμεηάζεηο.



Όxη ζηελ ηειεφξαζε, λαη ζηε κνπζηθή, φηαλ είλαη

ρακειή θαη δελ δηαζπά ηελ πξνζνρή.

Όηαλ ππάξρεη θάπνην εμσηεξηθφ εξέζηζκα πνπ

απνζπά ηελ πξνζνρή, ν καζεηήο ζα πξέπεη λα

πξνζπαζεί λα ην εμαιείςεη.

Σν θηλεηφ ζα πξέπεη λα παξακέλεη θιεηζηφ, ψζηε λα

κελ ππάξρεη δηάζπαζε ηεο πξνζνρήο κε κελχκαηα

ή ηειεθσλήκαηα ζε αθαηάιιειε ζηηγκή.

Σν ηαθηνπνηεκέλν γξαθείν θαη ε ζπγθέληξσζε

βηβιίσλ, ζεκεηψζεσλ, ηεηξαδίσλ θαη φισλ ησλ

απαξαίηεησλ βνεζάεη ζην λα κεηψλνληαη νη

δηαζπάζεηο θαη ηα άζθνπα πήγαηλε έια.



ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΥΡΟΝΟΤ

Δμεγήζηε ζην παηδί ηελ ζεκαζία ηεο

μεθνχξαζεο, ηεο θαιήο δηαηξνθήο θαη ηνπ

θαινχ χπλνπ, θαζψο ε ελέξγεηα πνπ

ρξεηάδεηαη λα ζπαηαιήζνπλ είλαη κεγάιε.

Τπνζηεξίμηε θαη εληζρχζηε θαη άιιεο

δξαζηεξηφηεηεο ησλ παηδηψλ, φπσο

αζιεηηζκφ, θνηλσληθέο ζπλαλαζηξνθέο,

εμφδνπο, πεληαήκεξε εθδξνκή, αθφκε θαη

ζε πεξίπησζε κηαο ζρέζεο κε θέξλεηε ηνλ

παληθφ.



Ζ γπκλαζηηθή είλαη εθηνλσηηθή,

έζησ κε ηε κνξθή ελόο

πεξίπαηνπ. Ζ γπκλαζηηθή άζθεζε

απειεπζεξψλεη νξκφλεο πνπ

θαηαπνιεκνχλ βηνινγηθά ην άγρνο.

Δπηπιένλ φιεο νη ζσκαηηθέο

ιεηηνπξγίεο ηνλψλνληαη.



Βνεζήζηε ην παηδί λα δηαρεηξηζηεί ην ρξφλν ηνπ

ζσζηά: απηά πνπ ην παηδί βιέπεη 'βνπλφ', ν γνληφο

κπνξεί λα ην βνεζήζεη λα ηα 'ζπάζεη' ζε κηθξφηεξα

θνκκάηηα, γηα λα κπνξεί λα ηα ρεηξηζηεί. Βνεζήζηε

ηα λα πξνγξακκαηίζνπλ φιεο ηηο θαζεκεξηλέο

δξαζηεξηφηεηεο.

Γξαζηεξηφηεηεο πνπ επηζπκνχκε λα παξακείλνπλ

ζηαζεξέο είλαη ην θαγεηό, ν ύπλνο, ην δηάβαζκα.

Ζ ζηαζεξφηεηα απηψλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ δελ

επηβαξχλεη ηνλ έθεβν κε επηπιένλ άγρνο.

Πνηέ κελ ππνρξεψλεηε ην παηδί ζαο λα δηαβάζεη

φηαλ είλαη θνπξαζκέλν .



Πην ζπγθεθξηκέλα…

Καιφ λα γίλεηαη έλα δηάιεηκκα 5-10 ιεπηψλ

θάζε ψξα, κε έλα κεγαιχηεξν δηάιεηκκα 30

ιεπηψλ θάζε ηξεηο ψξεο.

Όζνλ αθνξά ηνλ χπλν – ρξεηάδνληαη

ηνπιάρηζηνλ 8 ψξεο αλά εηθνζηηεηξάσξν.

Με ην θαγεηφ ρξεηάδεηαη πξνζνρή, δηφηη

ππάξρεη θίλδπλνο ηφζν απφ ηελ έιιεηςε

φζν θαη απφ ηελ ππεξβνιή. Μεγάιεο

πνζφηεηεο θξεάησλ θαη γαιαθηεξψλ

κάιινλ ζνιψλνπλ ην λνπ, ελψ κηα

ηζνξξνπεκέλε δηαηξνθή πνπ πεξηιακβάλεη

ςάξη, θξνχηα θαη ιαραληθά, ηνλψλεη ηε

δηάλνηα.



Σειηθά..

Απηφο πνπ πξνγξακκαηίδεη

δηαιείκκαηα γηα μεθνχξαζε θαη

θαιή δηαηξνθή παξάιιεια κε ην

δηάβαζκα, ηειηθά απνδίδεη

θαιχηεξα ζηηο εμεηάζεηο αλ θαη

δηάβαζε ζρεηηθά ιηγφηεξεο ψξεο

ζε ζχγθξηζε κε απηφλ πνπ

μελπρηνχζε θάζε βξάδπ

θνιιεκέλνο ζην ζξαλίν ηνπ.



ΥΧΡΟ Δληζρχζηε ην παηδί λα δεκηνπξγήζεη

έλα επράξηζην πεξηβάιινλ, πνπ λα ην εθθξάδεη θαη λα αηζζάλεηαη άλεηα κέζα ζ‟απηφ.

Πείηε ζην παηδί λα αεξίδεη ην δσκάηηφ ηνπ, γηα λα αλαλεψλεηαη ν αέξαο.



Αθήζηε ην παηδί λα επηιέμεη ηελ

δηαθφζκεζε, ηνλ θσηηζκφ θαη ηα

ρξψκαηα ηνπ δσκαηίνπ ηνπ.

Βνεζήζηε ηα παηδηά λα βάινπλ κία ηάμε

ζην δσκάηην ηνπο, έηζη ψζηε λα κε

ζπαηαινχλ άδηθα ηνλ ρξφλν ηνπο γηα λα

βξνπλ ηα βηβιία ηνπο θαη ηα ηεηξάδηά

ηνπο.

ΌΜΧ ππάξρνπλ πνιιά παηδηά πνπ

βξίζθνπλ ηάμε κέζα ζηελ αηαμία ηνπο!!!



ΠΧ ΜΠΟΡΟΤΝ ΟΙ ΓΟΝΔΙ ΝΑ

ΒΟΗΘΗΟΤΝ ΚΑΙ ΝΑ ΣΗΡΙΞΟΤΝ ΣΑ

ΠΑΙΓΙΑ ΣΟΤ

Δίλαη ζεκαληηθφ, λα κπνξείηε λα δηαθξίλεηε πφηε ην άγρνο ησλ παηδηψλ ζαο είλαη παξαγσγηθφ θαη πφηε επεξεάδεη ηελ ζσκαηηθή πγεία, ηελ ζπκπεξηθνξά, ηηο ζθέςεηο θαη ηα ζπλαηζζήκαηά ηνπο, έηζη ψζηε λα δεηήζεηε βνήζεηα απφ εηδηθφ γηα ηελ δηαρείξηζε ηνπ ζηξεο, αλ θαη φηαλ απηφ ρξεηαζηεί.



ηε θάζε πνπ ηα παηδηά βηψλνπλ άγρνο

πξνζπαζήζηε λα ηα πιεζηάζεηε. Αλ

απνξξίςνπλ απηήλ ηε πξνζέγγηζε ζεκαίλεη

φηη ζέινπλ λα κείλνπλ κφλα. ε απηήλ ηε

θάζε πνιινί γνλείο λνκίδνπλ - ιαλζαζκέλα

ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο- φηη ν έθεβνο ηνπο

απνξξίπηεη πξνζσπηθά. Αθήζηε λα

πεξάζνπλ 2-3 ψξεο απφ ηελ αξρηθή

πξνζέγγηζε θαη πξνζπαζήζηε πάιη λα ηα

πιεζηάζεηε, εθαξκφδνληαο λέα

επηθνηλσληαθή ηερληθή.



Να αθνχηε θαη λα παξαηεξείηε νπζηαζηηθά ηα παηδηά ζαο, ρσξίο λα είζηε παξεκβαηηθνί δίλνληαο νδεγίεο ή αζθψληαο θξηηηθή, αιιά νπζηαζηηθά εμαζθαιίδνληαο γηα ηα παηδηά έλα ζηαζεξφ θαη ήξεκν πεξηβάιινλ πνπ εθ ησλ πξαγκάησλ ζα πεξηνξίδεη ην άγρνο ηνπο θαη κηα ζηάζε πνπ ζα πεξλάεη ην κήλπκα φηη θαηαιαβαίλεηε ηελ ηδηαηηεξφηεηα ηεο θαηάζηαζεο

πνπ πεξλάλε.



Ρσηήζηε ην ίδην ην παηδί πψο βηψλεη

απηή ηελ εμεηαζηηθή πεξίνδν. Πνιιέο

θνξέο ν γνλέαο, απνξξνθεκέλνο

απφ ηε δηθή ηνπ ζπκκεηνρή ζηελ φιε

θαηάζηαζε, μερλά λα ελδηαθεξζεί γηα

ηνλ ηξφπν πνπ ην παηδί ζπκκεηέρεη.

Μηα απιή ζπδήηεζε ινηπόλ δίλεη

ηελ αίζζεζε ηεο θαηαλόεζεο, ηεο

ζπκπαξάζηαζεο, βνεζψληαο ηνλ

έθεβν λα εθηνλψζεη ην άγρνο ηνπ.



Δίλαη επηζπκεηφ ε ζηάζε ησλ γνλέσλ

λα είλαη θνηλή. Πνιιέο θνξέο ην

άγρνο ηνπ εθήβνπ επηηείλεηαη φηαλ

ζε βαζηθά ζέκαηα πνπ ηνλ αθνξνχλ

νη γνλείο δηαθσλνχλ ή/θαη

εθαξκφδνπλ δηαθνξεηηθφ ηξφπν

αληηκεηψπηζεο. Αο παξακεξηζηνύλ

νη όπνηεο δηαθνξέο ηνπ δεπγαξηνύ

θαηά ηελ επαίζζεηε πεξίνδν, έηζη

ψζηε ν έθεβνο λα αηζζαλζεί φηη θαη

δπν γνλείο ηνπ είλαη ζχκκαρνί ηνπ.



Πξνζπαζήζηε λα δψζεηε ελαιιαθηηθέο

ιχζεηο ζηα παηδηά ζαο φηαλ αγρψλνληαη,

έηζη ψζηε λα κε θαληάδνπλ φια δχζθνια

θαη αθαηφξζσηα (π.ρ. έλαο άζρεκνο

βαζκφο ζε έλα δηαγψληζκα δελ ζεκαίλεη φηη

δελ ζα πεξάζνπλ ζηηο εμεηάζεηο ή έλα

ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ κπνξεί λα έρνπλ κία

πηψζε ζηελ επίδνζή ηνπο εμαηηίαο ηεο

θνχξαζεο δελ ζεκαίλεη πάιη απνηπρία ζηηο

εμεηάζεηο).



Πεξηνξίζηε ην δηθφ ζαο άγρνο, γηαηί

έηζη πεξηνξίδεηε απεπζείαο θαη ην

άγρνο ησλ παηδηψλ ζαο. Πνιιέο

θνξέο ην παηδί γίλεηαη δέθηεο ηνπ

άγρνπο ηνπ γνλέα. Ο γνλέαο είλαη

θαιφ λα κελ έξρεηαη ζε επαθή κε ην

παηδί φηαλ ν ίδηνο βηψλεη άγρνο.



Βνεζήζηε ην παηδί λα ζέζεη ξεαιηζηηθνχο ζηφρνπο: ηφζν βξαρππξφζεζκνπο -ζε ζρέζε κε ηηο εμεηάζεηο- φζν θαη καθξνπξφζεζκνπο, ζε ζρέζε κε ηελ επαγγεικαηηθή ηνπ απνθαηάζηαζε.

Απνθχγεηε ζπγθξίζεηο κε άιια παηδηά ηεο ειηθίαο ηνπο, έηζη ψζηε λα κε ληψζνπλ κεηνλεθηηθά ή θαηψηεξα θάηη πνπ επηδξά πνιχ αξλεηηθά ζηελ απηνεηθφλα ηνπο θαη πνπ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δεκηνπξγεί άγρνο.



Γψζηε ζην παηδί θίλεηξα: κηα

αληακνηβή γηα ηε ιήμε ησλ

εμεηάζεσλ (άζρεηα κε ηελ απφδνζε

ηνπ παηδηνχ) είλαη ζεκαληηθή γηα λα

θηλήζεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ παηδηνχ

θαη λα ην βνεζήζεη λα δεη φηη...

ππάξρεη δσή θαη πέξα απφ ηηο

εμεηάζεηο.

Απνθχγεηε λα πείηε ζην παηδί ζαο

φηη ζαο απνγνήηεπζε ιφγσ ησλ

επηδφζεσλ ηνπ.



Απνθχγεηε λα ππεξεθαλεχεζηε ζην παηδί ζαο „εγψ ζηελ ειηθία ζνπ ήκνπλ πξψηνο καζεηήο‟.

Απνθχγεηε λα κεηψλεηε ην παηδί ζαο κε ην „εκέλα φηαλ ήκνπλ κηθξφο δελ κνπ έδηλαλ ηίπνηα νη γνλείο κνπ, φρη ζαλ εζέλα...‟

Οη γνλείο ζα πξέπεη λα ηνλίζνπλ φηη ε απνηπρία δελ έρεη λα θάλεη κε ην «ηη ζα πεη ν θφζκνο» ή φηη ζα ληψζνπλ ληξνπή.



Δμεγήζηε ζην παηδί ζαο φηη

κπνξεί λα θάλεη ιάζε, φηη δελ

πεξηκέλεηε λα είλαη ηέιεην γηαηί

απηφ δελ ππάξρεη θαη θάληε ην

λα ληψζεη φηη ην απνδέρεζηε θαη

ην αγαπάηε γηα απηφ πνπ είλαη

θαη φρη γηα θάηη πνπ ρξεηάδεηαη

λα απνδείμεη.



Μπνξείηε λα ηνπ πείηε:

«ην άγρνο ηεο απνηπρίαο είλαη

θπζηνινγηθφ»

«φινη έρνπλ παξφκνην άγρνο..»

«αθφκα θη αλ δελ πεξάζεηο, ππάξρνπλ

ελαιιαθηηθέο ιχζεηο»

«αλ δελ πεξάζεηο γηα ην κφλν πνπ ζα

ζηελαρσξεζψ είλαη γηαηί δελ ζα

αληακεηθζνχλ νη θφπνη ζνπ...»

«Κάζε απνηπρία είλαη κηα επθαηξία

κάζεζεο!...»



Δλζαξξχλεηε ην παηδί φηαλ ράλεη ην

θνπξάγην ηνπ

Πείηε ηνπ «Έρεηο θάλεη ηφζν θαιή

πξνεηνηκαζία πνπ πξαγκαηηθά ζα ηα παο

θαιά».

Ο γνληφο ζα πξέπεη αληηθεηκεληθά λα ζπκίζεη

ζην παηδί ζπγθεθξηκέλα γεγνλφηα,

βαζκνινγία ζηνλ έιεγρν θαη ζε

δηαγσλίζκαηα, ψξεο δηαβάζκαηνο, θ.ιπ.,

ψζηε ε ελζάξξπλζε λα κελ είλαη θελή

πεξηερνκέλνπ αιιά λα βαζίδεηαη ζε

αληηθεηκεληθά, κεηξήζηκα δεδνκέλα.



ΧΜΑΣΗΚΖ ΥΑΛΑΡΧΖ

Γηαθξαγκαηηθέο αλαπλνέο: εηζπλνέο-

εθπλνέο απφ ηελ κχηε γηα 15΄ηε κέξα

ζεηηθέο θαη ξεαιηζηηθέο ζθέςεηο...

Αληηθαηάζηαζε ζθέςεσλ: «δελ ζα

θνβεζψ», ή «ζα πεηχρσ ζηα ζίγνπξα!», κε

πην ξεαιηζηηθέο ζθέςεηο: «Αθφκα θη αλ

θνβεζψ, ζα ην αληηκεησπίζσ», «ζα θάλσ

φ,ηη πεξλάεη απφ ην ρέξη κνπ γηα λα

επηηχρσ»...

ΝΟΔΡΖ ΑΠΔΗΚΟΝΗΖ Ο καζεηήο βιέπεη κε ηα κάηηα ηεο θαληαζίαο ηνπ λα γξάθεη θαη λα πεγαίλεη θαιά ζηηο εμεηάζεηο. Αγγειηθή Παπαγαζαγγέινπ


ΣΔΥΝΗΚΔ ΔΠΗΛΤΖ

ηνπ θάζε πξνβιήκαηνο πνπ πξνθαιεί άγρνο (π.ρ. ν γνληφο λα δηεπθνιχλεη ην παηδί ηνπ λα θαηαιάβεη ηη είλαη απηφ πνπ ην αγρψλεη, λα πξνζδηνξίζεη ην πνπ, ην πφηε θαη ην πψο θαη λα ην βνεζήζεη λα ζθεθηεί απφ κφλν ηνπ ελαιιαθηηθέο ιχζεηο γηα λα ην αληηκεησπίζεη).



ΔΡΧΣΗΔΙ ΓΟΝΔΧΝ



Ση αθξηβώο είλαη ην άγρνο ησλ

εμεηάζεσλ;

Με απιά ιφγηα, ην άγρνο ησλ εμεηάζεσλ

πεξηγξάθεη ζπλαηζζήκαηα λεπξηθφηεηαο,

ηαξαρήο, αλεζπρίαο θαη κηα εκκνλή κε ηηο

εμεηάζεηο. Σα δηαλνεηηθά ζπκπηψκαηα

πεξηιακβάλνπλ δπζθνιία ζπγθέληξσζεο,

αλεζπρία, επηθέληξσζε ησλ ζθέςεσλ γχξσ

απφ ηηο εμεηάζεηο, ηνπο βαζκνχο θαη ηελ

επηηπρία ή απνηπρία.



Σελ πεξίνδν ησλ εμεηάζεσλ ην παηδί κνπ

παξαπνληέηαη γηα δηάθνξα ζπκπηώκαηα,

πνπ όκσο εμαθαλίδνληαη όηαλ είλαη

ραιαξό. Ση ζεκαίλεη απηό;

Αλ θαη θαιφ είλαη λα ζπκβνπιεχεηαη θαλείο

πάληνηε ηνλ γηαηξφ ηνπ γηα ηέηνηα δεηήκαηα, ην

πηζαλφηεξν είλαη φηη ην παηδί ληψζεη ηα ιεγφκελα

ςπρνζσκαηηθά ζπκπηψκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε

ην ζηξεο ησλ εμεηάζεσλ. Σα ζπκπηψκαηα απηά

πεξηιακβάλνπλ ηαρππαικίεο, πφλνπο ζηελ

θνηιηά θαη ζην ζηνκάρη, κπτθνχο πφλνπο (θπξίσο

ζηνλ ιαηκφ θαη ζηνπο ψκνπο), ππεξβνιηθή

εθίδξσζε θαη ηξεκνχιεο.



Πξέπεη ή δελ πξέπεη λα

ππάξρεη άγρνο γηα ηηο

εμεηάζεηο;

Δδψ ηζρχεη, θαη κάιηζηα έρεη απνδεηρζεί

πεηξακαηηθά πνιιέο θνξέο, ην αξραίν ξεηφ

“παλ κέηξνλ άξηζηνλ”. Σα εξεπλεηηθά δεδνκέλα

δείρλνπλ φηη ην ζηξεο ζε κέηξην βαζκφ απμάλεη

ηελ απφδνζε, ελψ ε παληειήο έιιεηςε ζηξεο

ή, αληίζεηα, ην ππεξβνιηθφ ζηξεο κεηψλνπλ ηελ

απφδνζε. Σν ππεξβνιηθφ ζηξεο κεηψλεη ηηο

δηαλνεηηθέο ιεηηνπξγίεο θαη ηελ ηθαλφηεηα

πξνζνρήο θαη ζπγθέληξσζεο, έηζη ν καζεηήο

έρεη ιηγφηεξα δηαλνεηηθά απνζέκαηα γηα λα

απνδψζεη θαιά.



Γηα λα βνεζήζσ ην παηδί κνπ λα πάεη θαιά ζηηο

εμεηάζεηο, είλαη ζσζηό λα ηνπ ηνλίδσ πόζν

ζεκαληηθό είλαη λα δηαβάδεη γηα λα πεξάζεη θαη

πόζν δύζθνιν ζα είλαη γηα ην ίδην ηελ επόκελε

ρξνληά αλ δελ πεξάζεη θαη πόζν απνγνεηεπηηθό

γηα καο;

Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα ηα παηδηά λα έρνπλ ηε

ζπλαηζζεκαηηθή ππνζηήξημε θαη ελζάξξπλζε ησλ

γνληψλ ηνπο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ εμεηάζεσλ. Απηφ

φκσο πνπ ζα πξέπεη λα ηνληζηεί εδψ είλαη φηη απηέο νη

δχν ιεηηνπξγίεο ζα πξέπεη λα γίλνληαη κε ζεηηθφ θαη φρη

κε αξλεηηθφ ηξφπν. Δίλαη θπζηθφ θάζε γνληφο λα ζέιεη

λα πεξάζεη ην παηδί ηνπ. Απφ ηελ άιιε φκσο, είλαη

βαζηθφ λα ζπκβάιιεη ζηε δηαηήξεζε ηεο ςπρηθήο πγείαο

ηνπ παηδηνχ.



…ζπλέρεηα

ε απηή ηε θάζε ηεο δσήο ηνπο ηα παηδηά είλαη ηδηαίηεξα

επάισηα θαη ρξεηάδνληαη επηβξάβεπζε ηνπ κφρζνπ ηνπο,

βνήζεηα γηα λα δνπλ φηη ππάξρεη δσή θαη κεηά ηηο

εμεηάζεηο, ππνζηήξημε γηα λα ληψζνπλ φηη νη θφπνη ηνπο

αλαγλσξίδνληαη, βεβαίσζε φηη θάλνπλ ην θαιχηεξν θαη

φηη έρνπλ κεγάιεο πηζαλφηεηεο επηηπρίαο, αιιά, απφ ηελ

άιιε, ρξεηάδνληαη θαη ηε δηαβεβαίσζε φηη, αλ ζηε

ρεηξφηεξε πεξίπησζε δελ πεξάζνπλ, απηφ δελ ζα είλαη

θαη ε ζπληέιεηα ηνπ θφζκνπ. Απηή ε δηαβεβαίσζε είλαη

δηκεξήο, κηα θαη απφ ηε κία νη γνλείο ζα πξέπεη λα

ηνλίζνπλ φηη ε απνηπρία δελ έρεη λα θάλεη κε ην “ηη ζα

πεη ν θφζκνο” ή φηη ζα ληψζνπλ ληξνπή, ίζσο κφλν

ζηελνρψξηα πνπ δελ αληακείθζεθαλ νη θφπνη ηνπ

παηδηνχ θαη απφ ηελ άιιε ζα πξέπεη λα ηνλίζνπλ φηη

ππάξρνπλ θαη ζα βξεζνχλ άιιεο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο.



Λίγν πξηλ από ηηο εμεηάζεηο θαη ελώ ην παηδί ζαο

έρεη πξνεηνηκαζηεί θαιά θαη μέξεη ηελ ύιε μαθληθά

παζαίλεη θάηη θαη ηα μερλάεη όια, δελ κπνξεί λα

απαληήζεη ζε θακία εξώηεζε θαη είλαη ζαλ λα

έρνπλ ζβήζεη όια από ηε κλήκε ηνπ. Ση ζπκβαίλεη;

Σν δηαλνεηηθφ κπινθάξηζκα είλαη έλα παξνδηθφ

θαηλφκελν πνπ εκθαλίδεηαη φηαλ ην άηνκν είλαη

ζηξεζαξηζκέλν. Μπνξεί λα πάξεη δηάθνξεο κνξθέο

θαη λα επεξεάζεη ηε κλήκε, ηελ αληίιεςε θαη ηε

ινγηθή ζθέςε. Σν θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ

δηαλνεηηθνχ κπινθαξίζκαηνο είλαη φηη ην κπαιφ

“αδεηάδεη” απφ πιεξνθνξίεο πνπ ήδε έρεη θαη ην

άηνκν δελ κπνξεί λα ζπκεζεί ηίπνηε. Αλ ζπκβεί θάηη

ηέηνην ηελ ψξα ηεο κειέηεο, ην θαιχηεξν γηα ηνλ

καζεηή είλαη λα δηαθφςεη ην δηάβαζκα ακέζσο θαη λα

θάλεη έλα κηθξφ δηάιεηκκα.



…ζπλέρεηα

Ο γνληφο πνπ ζπλήζσο παληθνβάιιεηαη εμίζνπ κε ηνλ

καζεηή ζα πξέπεη λα θαζεζπράζεη ην παηδί, λα ηνπ

εμεγήζεη φηη είλαη θάηη παξνδηθφ θαη λα ην βνεζήζεη λα

εξεκήζεη θαη λα ραιαξψζεη, εμεγψληαο ηνπ κε κηα

κεηαθνξά φηη νη γλψζεηο θαη νη πιεξνθνξίεο

εμαθνινπζνχλ λα βξίζθνληαη ζηα “ζπξηαξάθηα” ηνπ

κπαινχ ηνπ, απιψο “θφιιεζε” παξνδηθά ην ζπξηαξάθη

θαη δελ αλνίγεη ψζηε λα έρεη πξφζβαζε ζηηο

πιεξνθνξίεο. Καη φπσο γίλεηαη ζπλήζσο ζε ηέηνηεο

πεξηπηψζεηο, δελ ρξεηάδεηαη δφξηζκα, αιιά κηα πην ήπηα

πξνζέγγηζε ψζηε λα απνθαηαζηαζεί ε νκαιή

ιεηηνπξγία.



Σν παηδί κνπ έρεη πξνεηνηκαζηεί, μέξεη ηελ

ύιε αιιά μαθληθά έρεη δπζθνιία λα “πεη ην

κάζεκα λεξάθη” ή λα νξγαλώζεη ηηο

ζθέςεηο ηνπ. Ση ζπκβαίλεη;

ην δηαλνεηηθφ κπινθάξηζκα εληάζζεηαη επίζεο θαη κηα

άιιε δπζθνιία πνπ κπνξεί λα εκθαληζηεί ηελ πεξίνδν

ησλ εμεηάζεσλ. Πξφθεηηαη γηα ηηο δηαζθνξπηζκέλεο

ζθέςεηο ή ηελ έιιεηςε εζηίαζεο ηεο ζθέςεο. ε απηή ηελ

πεξίπησζε ν καζεηήο, πνπ γλσξίδεη ηελ χιε, έρεη

δπζθνιία ζην λα νξγαλψζεη ηηο πιεξνθνξίεο ζε κηα

ινγηθή ζεηξά θαη λα ηηο εθθξάζεη κε ηεξαξρεκέλν ηξφπν,

κε απνηέιεζκα λα πεδάεη απφ ην έλα ζην άιιν ρσξίο

ινγηθή αιιεινπρία θαη λα ληψζεη φηη δελ κπνξεί λα

απαληήζεη ηελ εξψηεζε.



…ζπλέρεηα

Απηφ πνπ βνεζάεη ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε είλαη

(είηε ιέεη ην κάζεκα ζε θάπνηνλ άιινλ είηε δηαβάδεη

κφλνο ηνπ) λα ζηακαηήζεη θαη λα δνθηκάζεη κηα άιιε

κέζνδν: είηε λα θιείζεη ηα κάηηα θαη λα θέξεη ζηνλ λνπ

ηνπ ηε ζειίδα ηνπ βηβιίνπ είηε λα ζέζεη ζηνλ εαπηφ ηνπ

εξσηήζεηο πνπ νξγαλψλνπλ ηηο πιεξνθνξίεο. Γηα

παξάδεηγκα, κπνξεί λα ξσηήζεη ηη ζπκβαίλεη πξψηα, ηη

είλαη απηφ πνπ αθνινπζεί, πνην είλαη ην ηξίην βήκα,

θηι., ψζηε κε ηηο εξσηήζεηο απηέο λα νξγαλψζεη ινγηθά

ηηο πιεξνθνξίεο πνπ θαηέρεη θαη λα ηηο παξνπζηάζεη κε

ζπγθξνηεκέλν ηξφπν δείρλνληαο ηηο γλψζεηο ηνπ.



ΔΤΥΑΡΙΣΧ ΓΙΑ ΣΗΝ

ΠΡΟΟΥΗ Α



Άγχος και Πανελλήνιες Εξετάσεις

Healthcare

Transcript of Άγχος και Πανελλήνιες Εξετάσεις