Επιθυμητές και ανεπιθύμητες δράσεις φαρμάκων στις εξετάσεις

της Πυρηνικής Ιατρικής

Ιωάννης Θ. Κούτσικος

Πυρηνικός Ιατρός

Η τροποποημένη βιοκατανομή ενός

ραδιοφαρμάκου, ως αποτέλεσμα της

δράσης φαρμακευτικής αγωγής, οδηγεί

στη διαφοροποίηση της διαφορικής

διάγνωσης των εξετάσεών μας

ΣΚΟΠΟΣ

Να περιγράψουμε τις συνήθεις

αλληλεπιδράσεις φαρμάκων/ραδιοφαρμάκων,

συμπεριλαμβανομένων των μηχανισμών.

Να περιγράψουμε το πως η φαρμακευτική

αγωγή τροποποιεί τη βιοκατανομή των ρ/φ

Να εξηγήσουμε το πως αυτή η αλληλεπίδραση

επηρεάζει το χειρισμό των ασθενών

ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΑΝΑΛΥΣΗ

Καρδιολογία

Γαστρεντερικό

Νεφρολογία

Απεικόνιση & Θεραπεία Θυρεοειδούς

MIBG

Σπινθηρογράφημα Οστών

PET

ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ AIMΑΤΩΣΗΣ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ

ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ AIMΑΤΩΣΗΣ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ

Άντρας 57 ετών

Ιστορικό

ημικρανιών,

αρθρίτιδος,

Α.Υ.,

θωρακικό άλγος

Φαρμακευτική αγωγή

Accupron (κιναπρίλη)

Panadol Extra

(αναλγητικό)

Brufen

Vitamin E

ΧΩΡΙΣ ΚΑΦΕ ΜΕ ΚΑΦΕ

Panadol Extra

Δραστικές Ουσίες: Caffeine, Paracetamol

Η πρόσληψη του ρ/φ στο μυοκάρδιο να

είναι ανάλογη της αιματικής ροής

Η αύξηση της αιματικής ροής στα

στεφανιαία αγγεία στην κόπωση να φτάσει

στα μέγιστα δυνατά επίπεδα

Για την εκτίμηση της στεφανιαίας εφεδρείας

ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ AIMΑΤΩΣΗΣ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ

Δοκιμασία κοπώσεως

Φαρμακευτική κόπωση

Διπυριδαμόλη

Αδενοσίνη

Δοβουταμίνη

Δοκιμασία κοπώσεως

Δοβουταμίνη

Φαρμακευτική κόπωση

Διπυριδαμόλη

Αδενοσίνη

Δοβουταμίνη

ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ AIMΑΤΩΣΗΣ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ

Αγγειοδιασταλτικές ουσίες

Διπυριδαμόλη

Αδενοσίνη

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΚΟΠΩΣΗΣ

Αύξηση στεφανιαίας ροής με υποκλοπή της αιματικής ροής προς τα φυσιολογικά αγγεία

Επιδρά στους πουρινικούς υποδοχείς της κυτταρικής μεμβράνης

Ενεργοποίηση Α2 υποδοχέων λείων μυϊκών ινών αγγειακού

τοιχώματος: αγγειοδιαστολή (διέγερση αδενυλ-κυκλάσης –

αύξηση σύνθεσης c-AMP, μείωση πρόσληψης ασβεστίου από

το σαρκείλημμα, αναστολή καναλιών ιόντων καλίου, επίδραση

στη συμπαθητική νεύρωση των αγγείων).

Ενεργοποίηση Α1 υποδοχέων: αγγειοδιαστολή (σχηματισμός

c-AMP μέσω μίας γονακυλικής κυκλάσης), επίδραση στον

φλεβόκομβο και στον κολποκοιλιακό κόμβο.

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΚΟΠΩΣΗΣ

Αύξηση συγκέντρωσης ενδογενούς αδενοσίνης

(παρεμπόδιση της κυτταρικής επαναπρόσληψης της

αδενοσίνης και της διάσπασής της από την

αδενοσινο-διαμινάση)

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΚΟΠΩΣΗΣ

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΚΟΠΩΣΗΣ

Η δράση της αδενοσίνης στους

Α2 υποδοχείς μπλοκάρεται από

ουσίες που περιέχουν

μεθυλξανθίνες.

Σκευάσματα που περιέχουν καφεϊνη

Για πονοκέφαλο

Για αδυνάτισμα

Για τόνωση

Διουρητικά

Παυσίπονα

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΚΟΠΩΣΗΣ

ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΘΕΟΦΥΛΛΙΝΗΣ

ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ AIMΑΤΩΣΗΣ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ

Δοκιμασία κοπώσεως

Αύξηση του ρυθμούστόχος: (220-ηλικία) χ 0,85

Δοβουταμίνη

παρόμοιες αιμοδυναμικέςμεταβολές με την υπομέγιστη

κόπωση

β-αναστολείςαναστολείς διαύλων ασβεστίουνιτρώδη

Ανίχνευση εκκολπώματος Meckel

Ανίχνευση αιμορραγίας

Μελέτη γαστρικής κένωσης

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων & γαστρεντερικό

Ανίχνευση εκκολπώματος Meckel

Ανίχνευση εκκολπώματος Meckel

ΟΧΙ στερηση τροφής για 4-6 ώρες

όχι υπερχλωρικό νάτριο

όχι εξέταση με βάριο ή άλλες

σκιαγραφικές ουσίες

NAI Σιμετιδίνη (per os) ή ρανιτιδίνη (iv)

Η ανταγωνιστική τους δράση στους Η2

υποδοχείς της ισταμίνης αναστέλλει την

έκκριση βλέννης με αποτέλεσμα τη

μεγαλύτερη πρόσληψη του ρ/φ στο

εσωτερικό του κυττάρου.

Γλουκαγόνο (iv). Η μυοχαλαρωτική του δράση και η

παύση του περισταλτισμού του εντέρου

που προκαλεί φαινεται να

καθυστερούν τη καθαρση του ρ/φ από

το στομάχι και βοηθάει και στην

ανάδειξη εστίας στο λεπτό έντερο.

Ανίχνευση αιμορραγίας

Ανίχνευση αιμορραγίας

Hπαρίνη. Πιθανολογούνται διάφοροι μηχανισμοί η δημιουργία συμπλόκου άλατος με το τεχνήτιο,

η ανταγωνιστική της δράση με τα ερυθροκύτταρα

η οξείδωση που πιθανόν να προκαλεί στον κασσίτερο με

αποτέλεσμα την ανεπάρκειά του και τη μείωση της

επισήμανσης.

Η μαννιτόλη, η σορβιτόλη, τα διαλύματα της

δεξτρόζης, η μεθυλντόπα, η υδραλαζίνη, η διγοξίνη,

η δοξορουμπικίνη και η προπανολόλη επηρρεάζουν

επίσης, με άγνωστο μεχρι στιγμής μηχανισμό.

Φάρμακα που καθυστερούν τη γαστρική κένωση

Μελέτη γαστρικής κένωσης

Νευροψυχιατρικά διαζεπάμη τρικυκλικά

αντικαταθλιπτικά λεβοντόπα

Αναπαραγωγής προγεστερόνη

Διάφορα αλκοόλ νικοτίνη οπιοοειδή

Καρδιολογικά νιφεδιπίνη β- αναστολείς

Πνευμονολογικά θεοφυλλίνη

Γαστρεντερολογικά αντιχολινεργικά

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων στην απεικόνιση νεφρών

ΝΕΦΡΑΓΓΕΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ

Συχνή αιτία β’παθούς Α.Υ.

ΟΞΕΙΑ απόφραξη της

νεφρικής αρτηρίας>>>>

στένωση & ατροφία χωρίς

υπερέκκριση ρενίνης

ΒΡΑΔΕΩΣ εξελισσόμενη >>>

ισχαιμικός νεφρός >>>

αυξημένη παραγωγή

ρενίνης-αγγειοτενσίνης-

αλδοστερόνης >>

κατακράτηση νατρίου

ΕνυδάτωσηΔιακόπτουμε

Αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου Καπτοπρίλη: 3 ημέρες Μακράς δράσης: 5-7 ημέρες (Accupril)

Αναστολείς υποδοχέων Αγγειοτενσίνης ΙΙ (Diovan) Αναστολείς ρενίνης (αλισκιρένη-Rasilez) Διουρητικά Αναστολείς διαύλων ασβεστίου

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων στην απεικόνιση – θεραπεία θυρεοειδούς

Σπινθηρογράφημα & δοκ. πρόσληψης με Ι-123 ?

Σπινθηρογράφημα με TcO4 ?

2 – 4 εβδομάδες

Ο θυρεοειδής παγιδεύει το Ιώδιο το οποίο οργανοποιείται σε Τ3, Τ4

Φάρμακα ή τροφές που περιέχουν ιώδιο >>> μείωση της πρόσληψης

Ασθενείς που λαμβάνουν σκευάσματα που παρεμβαίνουν στην πρόσληψη Ιωδίου, θα πρέπει

να τα διακόπτουν.

Πρόσληψη ΘυρεοειδήΔιάρκεια Δράσης

Lugol, βάμα ιωδίου, κτλ 2 – 4 εβδ.Φαρμακευτικά σκευάσματα, βιταμίνες, κ.ά. που περιέχουν ιώδιο

2 – 4 εβδ.

Τοπικά ιωδιούχα (π.χ. Betadine) 1 – 9 μήνες

Υδατοδιαλυτά σκιαγραφικά 2 – 4 εβδ.

Λιποδιαλυτά σκιαγραφικά 2 – 4 μήνες (...έτη)

Τ4 4 – 6 εβδ.

Τ3 2 – 3 εβδ.

ACTH, στεροειδή 8 ημέρες

Αντιθυρεοειδικά φάρμακα 2 – 8 ημέρες

Τροφές ...

Μικρογραμμάρια ιωδίου

Φύκια* (1/4 φλ. τσαγιού) 415

Γιαούρτι (1 κεσεδάκι) 88

Γάλα (1 κούπα - 220 ml) 34 - 58

Αβγό βραστό (1) 23 - 60

Φράουλες (1 φλ. τσαγιού) 13

Μοτσαρέλα (30 γρ.) 10

Τροφές & πρόσληψη

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων στο σπινθηρογράφημα–θεραπεία με MIBG

β-αναστολείς

Αναδρομική μελέτη 8 ασθενών, σε αγωγή με λαβεταλόλη

Όλοι με μειωμένη πρόσληψη MIBG σε σιελογόνους, ήπαρ, σπλήνα

Μειωμένη πρόσληψη MIBG στον όγκο σε 2/3 ασθενείς

Διακοπή αγωγής για αρκετές ημέρες (εβδομάδα?) πριν τη θεραπεία με MIBG

Μηχανισμοί πρόσληψης

7 – 14 ημ.

7 – 14 ημ.

21 – 28 ημ.

7 – 21 ημ.

21 ημ.

26 ετών

Παραγαγγλίωμα – “M”

7 MIBG θεραπείες

Τοξικομανής

Σε πρόγραμμα μεθαδόνης

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και σπινθηρογράφημα οστών

Διφωσφονικά

Etidronate Pamidronate

AledronateClodronate

Editronate

Τουλάχιστον 2 εβδομάδες

Pamidronate

Καμία επίδραση

Διφωσφονικά & θεραπεία οστικών μεταστάσεων

Διφωσφονικά ρ/φ μυελοκαταστολή

Θεραπεία οστικών μεταστάσεων

ΧΜΘBone marrow depressants

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και FDG PET/CT

Μηχανισμός πρόσληψης FDG

Κάθε φάρμακο ή θεραπεία το οποίο επηρεάζει το σάκχαρο αίματος ή/και τα έπίπεδα ινσουλίνης, εμφανίζει

το δυνητικό κίνδυνο αλληλεπίδρασης με την FDG

FDG PET/CT & αιμοποιητικοί παράγοντες

Μπορεί να αυξήσουν την πρόσληψη στο μυελό των οστών και το σπλήναΜπορεί να “συγκαλύψουν” μεταστάσεις του μυελού των οστών

FDG PET/CT & Παρεντερική Διατροφή

Διακοπή της ΠεΔ

τουλάχιστον 4 ώρες

πριν τη μελέτη

Έλεγχος σακχάρου

αίματος

FDG PET/CT & Κορτικοστεροειδή

Γλυκονεογένεση

Σάκχαρο αίματος

Ευαισθησία PET/CT

FDG PET/CT & Διαβητικοί Ασθενείς

Από του στόματος σκευάσματα

Πλήρης πρωινή δόση

Ινσουλινοεξαρτώμενοι ασθενείς

½ δόση της πρωινής ινσουλίνης

Όχι iv/sq ινσουλίνη 1,5 ώρα πριν την εξέταση

Οτιδήποτε διεγείρει την

παραγωγή ινσουλίνης ή

είναι παράγωγο ινσουλίνης,

τροποποιεί τη βιοκατανομή

της FDG μεταβάλλοντας την

πρόσληψη στους GLUT4-

εξαρτώμενους ιστούς όπως

μύες, καρδιά, φαιό λίπος

Οτιδήποτε διεγείρει την

παραγωγή ινσουλίνης ή

είναι παράγωγο ινσουλίνης,

τροποποιεί τη βιοκατανομή

της FDG μεταβάλλοντας την

πρόσληψη στους GLUT4-

εξαρτώμενους ιστούς όπως

μύες, καρδιά, φαιό λίπος

Φάρμακα που αυξάνουν το σάκχαρο π.χ. κορτικοστεροειδή

Άτυπα αντιψυχωτικά ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη

Αυξητικοί παράγοντες Καθαρτικά

Πρόσληψη στο έντερο

Πυκνά Ιωδιούχα

FDG PET/CT & Χημειοθεραπεία

Τουλάχιστον 2 εβδομάδες από την

ολοκλήρωση

Ψευδώς θετική >>> φλεγμονώδους

απάντησης

Ψευδώς αρνητική >>> καταστολής της

μεταβολικής ενεργότητας του όγκου