Ντουμπρόβνικ & Σπλιτ

9
Ντουμπρόβνικ Το Ντουμπρόβνικ είναι μια πόλη 43.770 κατοίκων στην Δαλματία της Κροατίας. Για αιώνες ήταν μετά την Βενετία το σημαντικότερο λιμάνι των Βενετών στην Αδριατική και σήμερα ένα δημοφιλές τουριστικό κέντρο. Η πόλη διαθέτει δικό της αεροδρόμιο. Η παλαιά πόλη του Ντουμπρόβνικ έχει ανακηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 1979. Iστορία Αρχές Ιστορικές παραδόσεις υποδηλώνουν ότι η Ραγούζα (Ντουμπρόβνικ) ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα σε ένα βραχώδες νησί ονόματι Λάους, που αποτέλεσε καταφύγιο για πρόσφυγες από την κοντινή πόλη Επίδαυρο. Πρόσφατα εμφανίστηκε μια άλλη θεωρία, βασισμένη σε νέες αρχαιολογικές ανασκαφές. Νέα ευρήματα (μια Βυζαντινή βασιλική από τον 8ο αιώνα και τμήματα των τειχών της πόλης) δεν συμφωνούν με την παραδοσιακή θεωρία. Το μέγεθος της παλιάς βασιλικής δείχνει καθαρά ότι υπήρχε την εποχή εκείνη ένας αρκετά μεγάλος οικισμός. Υπάρχει επίσης στην επιστημονική κοινότητα αυξανόμενη υποστήριξη της θεωρίας ότι η κατασκευή της Ραγούζας έγινε κυρίως τα χρόνια προ Χριστού. Αυτή η ΄΄Ελληνική θεωρία΄΄ ενισχύεται από πρόσφατα ευρήματα πολυάριθμων Ελληνικών τεχνουργημάτων σε ανασκαφές στο Λιμάνι του Ντουμπρόβνικ. Επίσης γεωτρήσεις κάτω από τον κύριο δρόμο της πόλης έχουν αποκαλύψει φυσική άμμο, που έρχεται σε αντίθεση με τη θεωρία του νησιού Λάους (Λάουζα). Ο Δόκτωρ Αντουν Νίκετιτς, στο βιβλίο του ΄΄Ιστορία του Λιμανιού του Ντουμπρόβνικ΄΄, αναπτύσσει τη θεωρία ότι το Ντουμπρόβνικ ιδρύθηκε από Έλληνες ναυτικούς. Ένα στοιχείο-κλειδί σε αυτή τη θεωρία είναι ότι τα πλοία την αρχαία εποχή ταξίδευαν περί τα 90 χιλιόμετρα την ημέρα και χρειάζονταν μια αμμώδη ακτή για να ανασύρουν νερό για

Transcript of Ντουμπρόβνικ & Σπλιτ

Page 1: Ντουμπρόβνικ & Σπλιτ

Ντουμπρόβνικ

Το Ντουμπρόβνικ είναι μια πόλη 43.770 κατοίκων στην Δαλματία της Κροατίας. Για αιώνες ήταν μετά την Βενετία το σημαντικότερο λιμάνι των Βενετών στην Αδριατική και σήμερα ένα δημοφιλές τουριστικό κέντρο. Η πόλη διαθέτει δικό της αεροδρόμιο. Η παλαιά πόλη του Ντουμπρόβνικ έχει ανακηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 1979.

Iστορία

Αρχές

Ιστορικές παραδόσεις υποδηλώνουν ότι η Ραγούζα (Ντουμπρόβνικ) ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα σε ένα βραχώδες νησί ονόματι Λάους, που αποτέλεσε καταφύγιο για πρόσφυγες από την κοντινή πόλη Επίδαυρο.

Πρόσφατα εμφανίστηκε μια άλλη θεωρία, βασισμένη σε νέες αρχαιολογικές ανασκαφές. Νέα ευρήματα (μια Βυζαντινή βασιλική από τον 8ο αιώνα και τμήματα των τειχών της πόλης) δεν συμφωνούν με την παραδοσιακή θεωρία. Το μέγεθος της παλιάς βασιλικής δείχνει καθαρά ότι υπήρχε την εποχή εκείνη ένας αρκετά μεγάλος οικισμός. Υπάρχει επίσης στην επιστημονική κοινότητα αυξανόμενη υποστήριξη της θεωρίας ότι η κατασκευή της Ραγούζας έγινε κυρίως τα χρόνια προ Χριστού. Αυτή η ΄΄Ελληνική θεωρία΄΄ ενισχύεται από πρόσφατα ευρήματα πολυάριθμων Ελληνικών τεχνουργημάτων σε ανασκαφές στο Λιμάνι του Ντουμπρόβνικ. Επίσης γεωτρήσεις κάτω από τον κύριο δρόμο της πόλης έχουν αποκαλύψει φυσική άμμο, που έρχεται σε αντίθεση με τη θεωρία του νησιού Λάους (Λάουζα).

Ο Δόκτωρ Αντουν Νίκετιτς, στο βιβλίο του ΄΄Ιστορία του Λιμανιού του Ντουμπρόβνικ΄΄, αναπτύσσει τη θεωρία ότι το Ντουμπρόβνικ ιδρύθηκε από Έλληνες ναυτικούς. Ένα στοιχείο-κλειδί σε αυτή τη θεωρία είναι ότι τα πλοία την αρχαία εποχή ταξίδευαν περί τα 90 χιλιόμετρα την ημέρα και χρειάζονταν μια αμμώδη ακτή για να ανασύρουν νερό για το υπόλοιπο διάστημα της νύχτας. Το ιδεώδες σημείο στάσης θα είχε πηγή γλυκού νερού κάπου κοντά.

H Δημοκρατία

Μετά την πτώση του Οστρογοτθικού Βασιλείου η πόλη περιήλθε υπό την προστασία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η Ραγούζα αυτούς τους μεσαιωνικούς αιώνες είχε ένα πληθυσμό εκλατινισμένων Ιλλυριών. Μετά τις Σταυροφορίες η Ραγούζα πέρασε υπό την κυριαρχία της Βενετίας (1206–1358) που έδωσε στη Δαλματική πόλη τους θεσμούς της. Με τη Συνθήκη Ειρήνης του Ζαντάρ το 1358 η Ραγούζα εξασφάλισε σχετική ανεξαρτησία ως κράτος-υποτελές του Βασιλείου της Ουγγαρίας.

Μεταξύ του 14ου αιώνα και του 1808 η Ραγούζα αυτοκυβερνιόταν σαν ελεύθερο κράτος, αν και ήταν υποτελές από το 1440 ως το 1808 στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και πλήρωνε ετήσιο φόρο στο σουλτάνο της. Η Δημοκρατία έφθασε

Page 2: Ντουμπρόβνικ & Σπλιτ

στη μεγαλύτερη ακμή το 15ο και 16ο αιώνα, όταν η θαλασσοκρατορία της ανταγωνιζόταν εκείνη της Δημοκρατίας της Βενετίας και άλλων Ιταλικών ναυτικών δημοκρατιών.

Για αιώνες η Δημοκρατία της Ραγούζας ήταν σύμμαχος της Αγκόνας, της άλλης Αδριατικής ναυτικής Δημοκρατίας, αντιπάλου της Βενετίας, που ήταν ο κύριος ανταγωνιστής της Βενετίας για τον έλεγχο της Αδριατικής. Αυτή η συμμαχία επέτρεψε στις δύο πόλεις που βρίσκονται στις απέναντι πλευρές της Αδριατικής να αντισταθούν στις προσπάθειες των Βενετών να κάνουν την Αδριατική ΄΄Βενετική Θάλασσα΄΄, δηλαδή να ελέγχουν, άμεσα ή έμμεσα, όλα τα λιμάνια της Αδριατικής. Η Αγκόνα και η Ραγούζα δημιούργησαν ένα δρόμο εναλλακτικό εκείνου της Βενετίας (Βενετία – Γερμανία – Αυστρία). Αυτός ο δρόμος ξεκινούσε από την Ανατολή, περνούσε από τη Ραγούζα και την Αγκόνα και μέσω της Φλωρεντίας κατέληγε στη Φλάνδρα. Η Δημοκρατία της Ραγούζας έφτιαξε τους δικούς της Νόμους ήδη από το 1272,νόμους που, μεταξύ άλλων, κωδικοποιούσαν τα Ρωμαϊκά και τα τοπικά έθιμα. Οι Νόμοι περιελάμβαναν προδιαγραφές για τον πολεοδομικό σχεδιασμό και κανονισμούς καραντίνας (για υγειονομικούς λόγους ). Η Δημοκρατία υιοθέτησε πρώιμα ό,τι σήμερα θεωρούνται σύγχρονοι νόμοι και θεσμοί. Μια ιατρική υπηρεσία ιδρύθηκε το 1301, με το πρώτο φαρμακείο, που ακόμη λειτουργεί, να ανοίγει το 1317. Ένα πτωχοκομείο άνοιξε το 1347 και το πρώτο λοιμοκαθαρτήριο (Λαζαρέτο) ιδρύθηκε το 1377. Το δουλεμπόριο καταργήθηκε το 1418 και το 1432 άνοιξε ένα ορφανοτροφείο. Το 1436 κατασκευάσθηκε ένα σύστημα υδροδότησης 20 χλμ. Η πόλη διοικείτο από την τοπική αριστοκρατία που ήταν Λατινοδαλματικής καταγωγής και σχημάτιζε δύο δημοτικά συμβούλια. Πράγμα σύνηθες για την εποχή, διατηρούσε ένα αυστηρό σύστημα κοινωνικών τάξεων. Η δημοκρατία κατάργησε το δουλεμπόριο στις αρχές του 15ου αιώνα και αξιολογούσε υψηλά την ελευθερία. Η πόλη ισορρόπησε με επιτυχία την κυριαρχία της για αιώνες ανάμεσα στα συμφέροντα της Βενετίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι γλώσσες που μιλιούνταν από το λαό ήταν η Ρωμανική Δαλματική και η Κροατική. Η δεύτερη άρχισε να αντικαθιστά τη Δαλματική σιγά σιγά από τον 11o αιώνα μεταξύ των απλών ανθρώπων που κατοικούσαν στην πόλη. Η Ιταλική και η Βενετσιάνικη έγιναν σημαντικές γλώσσες για τον πολιτισμό και το εμπόριο στη Δημοκρατία της Ραγούζας. Η Ιταλική γλώσσα αντικατέστησε τη Λατινική σαν επίσημη γλώσσα από το 1472 μέχρι το τέλος της ίδιας της δημοκρατίας. Την ίδια στιγμή, χάρις στην ειρηνική συνύπαρξη με το Σλαβικό στοιχείο και στην επιρροή της Ιταλικής κουλτούρας κατά την Αναγέννηση, η Ραγούζα έγινε το λίκνο της Κροατικής λογοτεχνίας.

Η οικονομική ευημερία της Ραγούζας ήταν εν μέρει το αποτέλεσμα της γης που καλλιεργούσε, αλλά κυρίως του υπερπόντιου εμπορίου. Με τη βοήθεια επιδέξιας διπλωματίας οι έμποροι της Ραγούζας ταξίδευαν ελεύθερα και στη θάλασσα η πόλη είχε ένα τεράστιο στόλο εμπορικών πλοίων που ταξίδευαν σε όλο τον κόσμο. Με αυτά τα ταξίδια ίδρυσαν αποικίες, από την Ινδία μέχρι την Αμερική και έφεραν στην πατρίδα τους κομμάτια του πολιτισμού και της χλωρίδας τους. Ένα από τα κλειδιά της επιτυχίας δεν ήταν η κατάκτηση, αλλά το εμπόριο και ο πλους υπό μία λευκή σημαία με τη λατινική λέξη ΄΄Libertas΄΄ (ελευθερία) σε περίοπτη θέση. Η σημαία καθιερώθηκε όταν καταργήθηκε το δουλεμπόριο το 1418. Πολλοί Προσήλυτοι, Εβραίοι από την Ισπανία και την Πορτογαλία, προσελκύθηκαν στην πόλη. Το Μάιο του 1544 προσάραξε εκεί ένα πλοίο γεμάτο αποκλειστικά με Πορτογάλους πρόσφυγες. Εκείνη την εποχή στην πόλη εργαζόταν ένας από τους γνωστότερους κατασκευαστές κανονιών και καμπανών του καιρού του, ο Ιβάν Ραμπιάνιν. Ήδη το

Page 3: Ντουμπρόβνικ & Σπλιτ

1571 το Ντουμπρόβνικ πούλησε τα προτεκτοράτα του σε μερικές Χριστιανικές αποικίες σε άλλα μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Γαλλία και στη Βενετία. Την εποχή εκείνη υπήρχε μια αποικία του Ντουμπρόβνικ στο Φεζ στο Μαρόκο. Ο επίσκοπος του Ντουμπρόβνικ ήταν ΄΄Επίσκοπος προστάτης΄΄ το 1571. Τότε Επίσκοποι προστάτες ήταν μόνο 16 σε άλλες χώρες και συγκεκριμένα σε Γαλλία, Ισπανία, Αυστρία, Πορτογαλία, Πολωνία, Αγγλία, Σκωτία, Ιρλανδία, Νάπολη, Σικελία, Σαρδηνία, Σαβοΐα, Λούκα, Ελλάδα, Ιλλυρία, Αρμενία και Λίβανο.

Η Δημοκρατία βαθμιαία παρήκμασε μετά μια κρίση στη Μεσογειακή ναυτιλία και τον καταστροφικό σεισμό του 1667 που σκότωσε πάνω από 5.000 κατοίκους και ισοπέδωσε τα περισσότερα δημόσια κτίρια, αφανίζοντας την ευημερία της Δημοκρατίας. Το 1699 η Δημοκρατία πούλησε δύο ηπειρωτικά κομμάτια των εδαφών της στους Οθωμανούς για να αποφύγει τη σύγκρουση με τις προελαύνουσες δυνάμεις της Βενετίας. Σήμερα αυτή η λωρίδα γης ανήκει στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη και είναι η μοναδική άμεση πρόσβαση της χώρας αυτής στην Αδριατική. Αποκορύφωμα της διπλωματίας του Ντουμπρόβνικ ήταν η εμπλοκή του στην Αμερικανική Επανάσταση. Το 1806 η πόλη παραδόθηκε στο στρατό του Ναπολέοντα, καθώς αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να τερματιστεί μια πολιορκία από τους στόλους Ρώσων και Μαυροβουνίων, κατά την οποία έπεσαν στην πόλη 3.000 μπάλες από κανόνια. Αρχικά ο Ναπολέων ζήτησε μόνο ελεύθερη διέλευση για τα στρατεύματά του, υποσχόμενος να μην καταλάβει τη χώρα και τονίζοντας ότι η Γάλλοι ήταν φίλοι των Ραγουζάνων. Αργότερα όμως Γαλλικές δυνάμεις απέκλεισαν τα λιμάνια, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να υποκύψει και να επιτρέψει στα Γαλλικά στρατεύματα να μπουν στην πόλη. Τη μέρα αυτή όλες οι σημαίες και οι θυρεοί πάνω από τα τείχη της πόλης βάφτηκαν μαύρα ως ένδειξη πένθους. Το 1808 ο Στρατηγός Μαρμόν κατάργησε τη δημοκρατία και ενσωμάτωσε τα εδάφη της αρχικά στο Ναπολεόντειο Βασίλειο της Ιταλίας και αργότερα στις Ιλλυρικές επαρχίες υπό Γαλλική διοίκηση. Αυτό επρόκειτο να διαρκέσει μέχρι τις 28 Ιανουαρίου 1814, όταν η πόλη παραδόθηκε στον Πλοίαρχο Σερ Γουίλιαμ Χοστ, που ηγείτο σώματος Βρετανικών και Αυστριακών στρατευμάτων, που πολιορκούσαν το φρούριο.

Επίσημη γλώσσα μέχρι το 1472 ήταν τα Λατινικά. Αργότερα η Γερουσία της Δημοκρατίας αποφάσισε επίσημη γλώσσα της Δημοκρατίας να είναι η Ραγουζιανή διάλεκτος της Ρωμανικής Δαλματικής γλώσσας και απαγόρευσε τη χρήση της Σλαβικής γλώσσας στις συνεδριάσεις της. Οι Γκόσπαρι (η Αριστοκρατία) επέμεναν στη γλώσσα τους για πολλούς αιώνες, ενώ αυτή σιγά σιγά εξαφανιζόταν. Αν και η Λατινική ήταν επισήμως σε χρήση, οι κάτοικοι της δημοκρατίας ήταν κυρίως ιθαγενείς και μιλούσαν Σλαβονικές γλώσσες. Στην πόλη μιλιόταν επίσης η Δαλματική γλώσσα. Η Ιταλική γλώσσα, όπως μιλιόταν στη δημοκρατία, ήταν πολύ επηρεασμένη από τη Βενετική γλώσσα και την Τοσκανική διάλεκτο. Η Ιταλική ρίζωσε μεταξύ των ανώτερων εμπορικών τάξεων, που μιλούσαν τη Ρωμανική Δαλματική, ως αποτέλεσμα της Βενετικής επιρροής.

Page 4: Ντουμπρόβνικ & Σπλιτ

ΣπλιτΤο Σπλιτ είναι πόλη της Δαλματίας στην Κροατία και άλλοτε σημαντικό λιμάνι της Γιουγκοσλαβίας. Το κλίμα της πόλης είναι μεσογειακό. Έχει πληθυσμό 188.694 κατοίκους. Η πόλη αποτελεί το δεύτερο σπουδαιότερο λιμάνι της Κροατίας. Επίσης, είναι βιομηχανικό και ναυπηγικό κέντρο καθώς και πολυσύχναστο τουριστικό θέρετρο.

Ιστορία

Αρχαιότητα και Μεσαίωνας

Αν και η αρχή του Σπλιτ συνδέεται συχνά με την κατασκευή του Παλατιού του Διοκλητιανού, η πόλη ιδρύθηκε αρχαιότερα ως Ελληνική αποικία με την ονομασία Ασπάλαθος. Ο Ελληνικός οικισμός ζούσε από το εμπόριο με τις γύρω Ιλλυρικές φυλές, κυρίως τους Δαλματούς, που κατοικούσαν την πολύ μεγαλύτερη γειτονική πόλη Σαλώνα. Με τον καιρό η Ρωμαϊκή Δημοκρατία κυριάρχησε στην περιοχή και κατέκτησε τους Ιλλυριούς με τους Ιλλυρικούς πολέμους το 229 και 219 π.Χ. Αφού παγίωσαν τον έλεγχό τους οι Ρωμαίοι ίδρυσαν την επαρχία της Δαλματίας με πρωτεύουσα τα Σάλωνα και τότε το όνομα της γειτονικής Ελληνικής αποικίας Ασπάλαθος άλλαξε σε Σπαλάτουμ. Αφού μόλις γλίτωσε το θάνατο από ασθένεια, ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Διοκλητιανός (αυτ. 284– 05), μεγάλος μεταρρυθμιστής της ύστερης Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, αποφάσισε να αποσυρθεί από την πολιτική το 305. Ο Αυτοκράτορας έδωσε εντολή να ξεκινήσουν εργασίες για ένα ανάκτορο όπου θα αποσυρόταν κοντά στη γενέτειρά του και καθώς ήταν από την πόλη Διόκλεια διάλεξε για τη θέση του το λιμάνι κοντά στα Σάλωνα. Οι εργασίες για το ανάκτορο άρχισαν το 293 ενόψει της απόσυρσής του από την πολιτική. Το ανάκτορο χτίστηκε ως συμπαγής κατασκευή, περισσότερο ως Ρωμαϊκό στρατιωτικό φρούριο. Έχει όψη στη θάλασσα στη νότια πλευρά του, με τα τείχη του 170 ως 200 μέτρα σε μήκος και 15 ως 20 μέτρα ψηλά, περικλείοντας μια περιοχή 38 στρεμμάτων. Ουσιαστική ήταν η υδροδότηση του ανακτόρου από ένα υδραγωγείο από τις Πηγές Γιάντρο. Αυτό το πλουσιότατο ανάκτορο και τα περίχωρά του κατοικούντο κατά καιρούς από πληθυσμό 8.000 ως 10.000 κατοίκων, που απαιτούσε πάρκα και χώρους αναψυχής, που ο Διοκλητιανός ίδρυσε στο λόφο Μάριαν. Το ανάκτορο τέλειωσε το 305, ακριβώς τη στιγμή για να δεχθεί τον ιδιοκτήτη του, που αποσύρθηκε ακριβώς σύμφωνα με το πρόγραμμα, όντας ο πρώτος Ρωμαίος Αυτοκράτορας που οικειοθελώς εγκατέλειψε το αξίωμά του. Λίγα χρόνια αργότερα μια ομάδα Ρωμαίων Συγκλητικών ήρθε στο ανάκτορο του Διοκλητιανού, ζητώντας από τον πρώην αυτοκράτορα να επιστρέψει στη Ρώμη και να βοηθήσει την Αυτοκρατορία να ξεπεράσει αυξανόμενα πολιτικά προβλήματα. Ο Διοκλητιανός αρνήθηκε και ενώ τους έδειχνε τον κήπο του, τους είπε ότι δεν μπορούσε να αφήσει τον όμορφο κήπο του, που είχε δημιουργήσει με τα ίδια του τα χέρια. Αυτή του η χειρονομία έδειχνε ότι έμενε σταθερός στο λόγο του να αφήσει την πολιτική ζωή ύστερα από 21 χρόνια διοίκησης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Μετά την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 476, το Σπαλάτουμ έγινε τμήμα της Ανατολικής Ρωμαϊκής, γνωστής και ως Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μεγάλωνε πολύ αργά ως πόλη-δορυφόρος των πολύ μεγαλύτερων Σαλώνων. Εντούτοις γύρω στο 639 τα Σάλωνα υπέκυψαν στις επιθέσεις Αβάρων και Σλάβων

Page 5: Ντουμπρόβνικ & Σπλιτ

και ισοπεδώθηκαν, με την πλειονότητα των εκτοπισμένων πολιτών να καταφεύγει στα κοντινά νησιά της Αδριατικής. Μετά την επαναφορά της Βυζαντινής εξουσίας στην περιοχή οι Ρωμανοί πολίτες ξαναγύρισαν στην ηπειρωτική χώρα υπό την ηγεσία του ευγενούς Σεβήρου του Μεγάλου. Επέλεξαν να κατοικήσουν το Παλάτι του Διοκλητιανού, στο Σπαλάτουμ, λόγω των ισχυρών οχυρώσεών του. Το ανάκτορο ήταν επί μακρόν εγκαταλειμμένο μέχρι τότε και το εσωτερικό του μεταβλήθηκε σε πόλη από τους πρόσφυγες των Σαλώνων κάνοντας το Σπαλάτουμ πολύ μεγαλύτερο, ως διάδοχο της πρωτεύουσας της επαρχίας. Σήμερα το ανάκτορο αποτελεί τον ενδότερο πυρήνα της πόλης, ακόμη κατοικούμενο, με πλήθος καταστημάτων, αγορών, πλατειών με έναν αρχαίο Καθεδρικό του Αγίου Ντούγιε (πρώην μαυσωλείο του Διοκλητιανού) χωμένο στους διαδρόμους και τα πατώματα του παλιού ανακτόρου. Ως τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είχε ποικίλη αλλά σημαντική πολιτική αυτονομία.

Η Μεσαιωνική περίοδος στη Δαλματική επαρχία του Σπλιτ σημαδεύεται από τη μειούμενη ισχύ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και από τον αγώνα των γειτονικών δυνάμεων, της Βενετικής Δημοκρατίας, του Βασιλείου της Κροατίας και (αργότερα) του Βασιλείου της Ουγγαρίας να καλύψουν το κενό εξουσίας. Η άφιξη των Κροατών τον 7ο αιώνα επηρέασε βαθειά την περιοχή. Η ενδοχώρα και τα νησιά κατοικήθηκαν κατά κύριο λόγο από Κροάτες, που άρχισαν να επηρεάζουν την ίδια την πόλη. Το πρώιμο Μεσαιωνικό Κροατικό κράτος (αργότερα Βασίλειο της Κροατίας) ίδρυσε γειτονικές παραλιακές πόλεις (όπως το Ζίμπενικ) και περιέλαβε το μεγαλύτερο μέρος της ενδοχώρας. Το Σπλιτ απέκτησε έναν αυξανόμενο Κροατικό χαρακτήρα, που είναι ορατός στην αρχιτεκτονική ( ιδιαίτερα των εκκλησιών ) στην πόλη και τα περίχωρά της. Ο Ρωμανικός πληθυσμός της πόλης αναμειγνυόταν όλο και περισσότερο με τις γύρω μάζες. Η πόλη ενσωματώθηκε για πρώτη φορά πλήρως στο κράτος από τον Πέτρο Κρέζιμιρ Δ΄ το 1069 και πάλι το 1075 από το Δημήτριο Ζβόνιμιρ. Στο βορρά η Βενετική Δημοκρατία άρχισε να επηρεάζει τη Δαλματική περιοχή από το 10ο αιώνα, χρησιμοποιώντας την αυξανόμενη οικονομική της επιρροή για να αποκτήσει τον έλεγχο στα νησιά και τις παραλιακές πόλεις. Είχε τον έλεγχο της πόλης επί αρκετά διαστήματα, λόγω κυρίως της προσωρινής αδυναμίας του Κροατικού και του Ουγγρικού κράτους. Με την παρακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το Βασίλειο της Κροατίας είχε ντε φάκτο κυριαρχία επί της πόλης, παραχωρώντας της σημαντική αυτονομία λόγω του φεουδαρχικού χαρακτήρα του κράτους. Το 1102 η Κροατία εξαναγκάστηκε σε μια προσωπική ένωση με το Βασίλειο της Ουγγαρίας από τον Βασιλιά του Κόλομαν. Η πόλη εντούτοις διατήρησε το σημαντικό βαθμό ανεξαρτησίας της και το 1312 εξέδωσε δικούς της νόμους και νόμισμα.

Μετά την ανεξαρτησία

Όταν η Κροατία ανακήρυξε την ανεξαρτησία της το 1991 το Σπλιτ είχε μια μεγάλη φρουρά του Γιουγκοσλαβικού στρατού ( JNA( στρατολογημένη από όλη τη Γιουγκοσλαβία ) ) καθώς και το αρχηγείο και τις εγκαταστάσεις του Γιουγκοσλαβικού Πολεμικού Ναυτικού ( JRM ). Aυτό οδήγησε σε μια έντονη επί μήνες αντιπαράθεση μεταξύ του JNA και της Κροατικής Εθνοφρουράς και των αστυνομικών δυνάμεων, που εμπλέκονταν σποραδικά σε διάφορα επεισόδια. Το τραγικότερο από αυτά συνέβη στις 15 Νοεμβρίου 1991, όταν η φρεγάτα ΄΄ Σπλιτ ΄΄ του JRM βομβάρδισε μερικούς στόχους στην πόλη και τα περίχωρά της. Οι ζημιές ήταν ασήμαντες αλλά υπήρξαν λίγες απώλειες. Βομβαρδίστηκαν τρεις γενικά τοποθεσίες : το κέντρο της παλιάς πόλης, το αεροδρόμιο και μια ακατοίκητη περιοχή

Page 6: Ντουμπρόβνικ & Σπλιτ

των λόφων πάνω από τα Καστέλι, ανάμεσα στο αεροδρόμιο και το Σπλιτ. Οι Ναύτες του JRM που αρνήθηκαν να πλήξουν τους Κροάτες αμάχους, οι περισσότεροι Κροάτες οι ίδιοι, κρατήθηκαν στις φυλακές των πλοίων. Ο JNA και ο JRM εκκένωσαν όλες τις εγκαταστάσεις τους στο Σπλιτ τον Ιανουάριο του 1992. Ακολούθησε η οικονομική ύφεση της δεκαετίας του 1990. Μετά το 2000 το Σπλιτ ευνοήθηκε τελικά από τη συγκυρία και άρχισε πάλι να αναπτύσσεται εστιάζοντας στον τουρισμό. Από ένα απλώς μεταβατικό σημείο το Σπλιτ είναι τώρα μείζων τουριστικός προορισμός της Κροατίας. Χτίζονται πολλά νέα ξενοδοχεία καθώς και νέα κτίρια κατοικιών και γραφείων. Πολλά νέα αναπτυξιακά προγράμματα έχουν αναβιώσει και κατασκευάζονται νέες υποδομές. Παράδειγμα των πιο πρόσφατων προγραμμάτων της πόλης είναι το Σπαλάντιουμ Αρένα, που κατασκευάστηκε το 2009.