Οργάνωση του Στρατού δομή μονάδων

«Εμπρός δια της λόγχης» Β’ Βαλκανικός Πόλεμος - Μέρος Α’ Σελίδα 1

Οργάνωση του Στρατού, δομή μονάδων

Με βάση τις προτάσεις της Γαλλικής αποστολής, που είχε προσκληθεί για την αναδιοργάνωση του Στρατού, καταρτίστηκε ο νέος «Οργανισμός Στρατού» του 1912. Με βάση αυτόν, οι Μεραρχίες Πεζικού αυξήθηκαν σε 4 και απέκτησαν «τριαδική μορφή» (3 Συντάγματα Πεζικού των 3 Ταγμάτων ανά Μεραρχία, με κάθε Τάγμα να έχει 3 Λόχους τυφεκιοφόρων και Ουλαμό1 πολυβόλων. Έγιναν επίσης 8 Ανεξάρτητα Τάγματα Ευζώνων με 4 Λόχους τυφεκιοφόρων και 2 Ουλαμούς πολυβόλων το καθένα2. Θεωρητικά, κάθε Λόχος είχε 4 Διμοιρίες των 40 ανδρών (τυφεκιοφόρων), ήτοι 160 άνδρες, και αντίστοιχα κάθε Τάγμα 480 άνδρες (τα Ευζωνικά 640) και κάθε Σύνταγμα Πεζικού 1.460 άνδρες. Αυτή η σύνθεση υπέστη αρκετές τροποποιήσεις στην διάρκεια του πολέμου, με κυριώτερη την ενίσχυση των Ταγμάτων Πεζικού πριν τον Β’ Βαλκανικό με έναν 4ο Λόχο, με βάση τη θετική εμπειρία των Ευζωνικών Ταγμάτων (που είχαν ήδη 4 Λόχους). Έτσι, το Σύνταγμα είχε πλέον (θεωρητικά) 2.560 τυφεκιοφόρους. Το Πυροβολικό συγκροτήθηκε αντίστοιχα σε Συντάγματα Πυροβολικού (ένα ανά Μεραρχία), τα οποία χωρίζονταν σε Μοίρες Πεδινού ή Ορειβατικού Πυ-ροβολικού, ενώ υπήρχαν και οι ανεξάρτητες Μοίρες Βαρέως Πυροβολικού. Το Ιππικό, με κύριο ρόλο την ανίχνευση και την δίωξη, διέθετε μία Ταξιαρχία των 2 Συνταγμάτων (το καθένα με 5 Ίλες Ιππέων και Ουλαμό πολυβόλων). Επίσης, κάθε Μεραρχία Πεζικού διέθετε και μία Ημιλαρχία Ιππέων, χρησιμοποιούμενη κυρίως για ανίχνευση, Λόχο Μηχανικού, Διμοιρία Τηλεγραφητών, Μοίρα Πυρομαχικών, Υγειονομική Μοίρα και Εφοδιοπομπή. Η διάσημη χακί στολή του Ελληνικού Στρατού καθιερώθηκε το 1908. Ο Οργανισμός στρατού 1912 προέβλεπε την ύπαρξη 4 Μεραρχιών «Ενεργού Στρατού» (1η, 2η, 3η και 4η) και την συγκρότηση 3 «Εφεδρικών» Μεραρχιών (από επιστρατευόμενους εφέδρους και εθελοντές). Αυτές οι 7 Μεραρχίες αποτέλεσαν τον «Στρατό Θεσσαλίας». Τον Δεκέμβριο του 1912 τα τμήματα του «Στρατού Ηπείρου» συγκρότησαν την 8η Μεραρχία Πεζικού. Την άνοιξη του 1913 συγκροτήθηκαν άλλες 2 Μεραρχίες (9η και 10η). Οι Βουλγαρικές Μεραρχίες είχαν κατά κανόνα διπλάσια δύναμη σε άνδρες και υπερδιπλάσια πυροβόλα σε σχέση με τις Ελληνικές. Στα «Παραρτήματα» του παρόντος, στα Κεφάλαια με τίτλο «Διάρθρωση του Βουλγαρικού Στρατού» και «Αριθμητική δύναμη Βουλγαρικού Στρατού», ο αναγνώστης μπορεί να βρει

1 Ο Ουλαμός Πυροβολικού, Πολυβόλων ή Ιππικού είναι το αντίστοιχο ιεραρχικά της

Διμοιρίας Πεζικού. 2 Με το ξεκίνημα του Πολέμου, 4 από αυτά συγκρότησαν 2 Ανεξάρτητα Αποσπάσματα

και τα υπόλοιπα 4 υπήχθησαν στον «Στρατό Ηπείρου»


ακριβείς πληροφορίες για τη διοίκηση, τη δομή και τη δύναμη κάθε μονάδας του Βουλγαρικού Στρατού, η συνολική δύναμη του οποίου ανερχόταν στις 16 Ιουνίου 1913 σε 7.963 Αξιωματικούς, 492.528 Υπαξιωματικούς και Οπλίτες, 1.228 πυροβόλα και 97.456 ίππους. Ο Ελληνικός Στρατός υπερτερούσε σε ομοιογένεια όπλων και πυρομαχικών, καθώς όλοι οι Στρατιώτες έφεραν το Αυστριακό τυφέκιο (ή την αντίστοιχη αραβίδα3) Mannlicher Schönauer M1903 σε διαμέτρημα 6.5X54 mm, που έβαλαν τα ίδια φυσίγγια με τα πολυβόλα (Αυστριακά υδρόψυκτα Schwarzlose Μ.07). Το Ελληνικό Πυροβολικό χρησιμοποιούσε πεδινά πυροβόλα Schneider σε διαμέτρημα 75 mm και ορειβατικά Schneider-Daglis, επίσης των 75 mm. Ο ΕΣ δεν χρησιμοποίησε βαριά πυροβόλα κατά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο. Οι Βούλγαροι χρησιμοποιούσαν μία ευρεία ποικιλία Αυστριακών τυφεκίων Mannlicher (M1888, M1895, αραβίδες Μ1891) διαμετρήματος 8X50 mm και Γερμανικά πολυβόλα Maxim MG084, καθώς και παλαιά μυδραλιοβόλα. Στο Πυροβολικό η ανομοιογένεια ήταν ακόμη μεγαλύτερη, καθώς διέθεταν πεδινά πυροβόλα M1904 Schneider-Canet των 75 mm, Krupp των 75 mm και των 87 mm και ορειβατικά Krupp M85 των 75 mm, Krupp 1904 των 75 mm και M1907 Schneider-Canet των 75 mm. Επίσης διέθεταν και βαριά πυροβόλα των 105, 120 και 150 mm. Η ομοιογένεια στα όπλα και διαμετρήματα του Ελληνικού Στρατού μείωσε τα προβλήματα εφοδιασμού που θα συναντούσε ως επιτιθέμενος. Αντίθετα, οι Βούλγαροι, ως αμυνόμενοι κατά το πλείστον, δεν είχαν ιδιαίτερα προβλήματα λόγω της ανομοιογένειας του δικού τους υλικού. Συγκρίνοντας τα τυφέκια, τα Ελληνικά Mannlicher των 6.5X54 mm υπερτερούσαν σε ταχύτητα βολίδας, μικρότερη ανάκρουση, ευθυβολία, ακόμη και με πλάγιο άνεμο, συγκέντρωση βολών και διατρητικότητα5, ενώ τα Βουλγαρικά Mannlicher 8X50 mm υπερτερούσαν σε βάρος βολίδας (16 έναντι 9-10 γραμμαρίων), προκαλώντας μεγαλύτερα τραύματα, ιδίως από κοντά. Τέλος, τα Ελληνικά φυσίγγια είχαν άκαπνη πυρίτιδα ενώ τα Βουλγαρικά «σχεδόν άκαπνη». 3 Ο όρος αραβίδα υποδηλώνει το ίδιο τυφέκιο με πιο κοντή κάννη. Οι αραβίδες, σαν

πιο εύχρηστες, χρησιμοποιούνταν συνήθως από το Ιππικό, τους Στρατιώτες του Πυρο-βολικού και τους άνδρες των βοηθητικών Υπηρεσιών. 4 (ιδίου διαμετρήματος, αλλά με διαφορετικά πυρομαχικά)

5 (Με αποτέλεσμα το Ελληνικό Μάνλιχερ να θεωρείται περιζήτητο ως κυνηγετικό όπλο

για βολές ακριβείας από απόσταση κατά μεγάλων θηραμάτων. Ο διάσημος κυνηγός ελεφάντων Walter Dalrymple Maitland "Karamojo" Bell, που στην περίοδο 1895 - 1930 σκότωσε πάνω από 1.500 ελέφαντες, χρησιμοποίησε το όπλο αυτό σε περισσότερες από 300 περιπτώσεις.)


Πίνακας αριθμητικής δύναμης Στρατού Μακεδονίας (17 Ιουνίου 1913)

Μονάδα Αξ/κοί Οπλίτες Πυροβόλα ΟΠ ΠΠ Βαρ

Πολυβόλα Κτήνη

Γενικό Στρατηγείο 35 274 192

1η Μεραρχία

Στρατηγείο 2

ο ΣΠ (3 ΤΠ)

4ο ΣΠ (3 ΤΠ)

5ο ΣΠ (3 ΤΠ)

1ο ΣΠΠ (2 ΜΠΠ)

1η ΜΟΠ

1η Ημιλαρχία

1ος

Λόχος Μηχανικού Διμοιρία Τηλεγραφητών Μοίρα Πυρομαχικών Υγειονομική Μοίρα Εφοδιοπομπή

17 71 62 78 32 29

2 6 1

13 16

6

112

3.616 3.474 3.706

717 923 109 243

41 699 326 451

12

16

4 4 4

79

308 413 324 664 515

88 40 14

561 147 369

ΣΥΝΟΛΟ 1ης

ΜΠ 333 14.417 12 16 12 3.522



ο ΣΠ (3 ΤΠ)

3ο ΣΠ (3 ΤΠ)

7ο ΣΠ (3 ΤΠ)



2ος


15 60 62 60 44

3 7 1 8

20 7

116

3.425 4.562 3.676 1.060

60 307

36 268 331 408

20

6 6 6

80

268 281 305 774

53 39 14

261 141 366

ΣΥΝΟΛΟ 2ης

ΜΠ 287 14.249 20 18 2.582



ο ΣΠ (3 ΤΠ)

10ο ΣΠ (3 ΤΠ)

12ο ΣΠ (3 ΤΠ)



3ος


14 53 62 56 44

3 6 1

11 16

9

85

3.195 3.281 3.393

972 64

252 33

302 190 567

24

4 4 4

78

317 315 315 904

84 61 19

297 127 415

ΣΥΝΟΛΟ 3ης

ΜΠ 275 12.334 24 12 2.932






ο ΣΠ (4 ΤΠ)

9ο ΣΠ (4 ΤΠ)

11ο ΣΠ (3 ΤΠ)



4ος


21 67 64 67 35

4 4 1 7

20 9

113

4.178 4.199 3.934

969 93

232 26

447 330 660

20

4 4 4

91

328 228 318 811

90 48 10

414 113 526

ΣΥΝΟΛΟ 4ης

ΜΠ 275 15.181 20 12 2.977



ο ΣΠ (3 ΤΠ)

22ο ΣΠ (3 ΤΠ)

23ο ΣΠ (3 ΤΠ)

1η ΜΠΠ


5ος


18 61 58 61 18

3 4 1

12 14

8

160

3.724 2.999 3.184

513 98

291 15

407 178 468

12

2 4 4

102 291 289 294 554

72 46

5 534 120 477

ΣΥΝΟΛΟ 5ης

ΜΠ 258 12.037 12 10 2.784



ο ΣΠ (3 ΤΠ)

18ο ΣΠ (3 ΤΠ)

1ο ΣΕ (2 ΤΕ, 1 ΤΠ)

2η ΜΠΠ


6ος


21 48 48 55 25

2 4 1 5

19 6

104

3.163 3.346 3.302

575 74

238 18

194 360 381

12

2 2 4

77

304 300 324 377

52 26

9 212 122 540

ΣΥΝΟΛΟ 6ης

ΜΠ 234 11.755 8 2.343






ο ΣΠ (3 ΤΠ)

20ο ΣΠ (3 ΤΠ)

21ο ΣΠ (3 ΤΠ)

1 και 2 ΜΠΠ 3

η ΜΟΠ


7ος


20 52 47 52 25 17

3 5 1

15 16

8

140

3.292 3.689 3.487

734 596

65 332

77 632 331 429

12

16

6 4 6

95

226 234 344 613 334

66 45 24

398 101 421

ΣΥΝΟΛΟ 7ης

ΜΠ 261 13.804 12 16 16 2.901



ο ΣΕ (2ΤΕ, 1 ΤΠ)

4ο ΣΕ (2 ΤΕ)

5ο ΣΕ (2ΤΕ, 1 ΤΠ)

1 ΜΠΠ 2

η ΜΟΠ


10ος


13 78 58 67 23 22

3 3 1 4

17 1

53

3.929 2.740 3.494

510 840

67 172

19 373 276 464

12

12

4 4 4

47

223 226 236 434 497

69 17

6 367 128 459

ΣΥΝΟΛΟ 10ης

ΜΠ 290 12.937 12 12 12 2.709

Ταξιαρχία Ιππικού Επιτελείο 1

ο ΣΙ (2 Επιλαρχίες)

3ο ΣΙ (2 Επιλαρχίες)

5

28 30

2

712 601

2

12

608 538

ΣΥΝΟΛΟ ΤΙ 63 1.315 2 1.158

Λοιπές Μονάδες Τάγμα Γεφυροποιών Λόχος Ασυρμάτων

9 5

351 150

229

20

ΣΥΝΟΛΟ 14 501 249




Διοίκηση Φρουρίου Θεσσαλονίκης Διοίκηση Φρουρίου 27

ο ΣΠ (2 ΤΠ)

28ο ΣΠ (3 ΤΠ)

29ο ΣΠ (3 ΤΠ)

6

Φρ. Τάγμα Πυρ/κού 7

25

ος ΛΕ Κατοχής

9 Ουλαμοί Πολυβόλων

2 25 26 27 36

2 9

1.913 2.124 1.533

941 154 315

54

2

18

2

65

162

ΣΥΝΟΛΟ ΔΦΘ 127 7.000 54 20 229

Στρατός Κατοχής Μακεδονίας

8

2 Τάγματα Κατοχής 33 Λόχοι Κατοχής

18 66

1.600 6.600

ΣΥΝΟΛΟ 84 8.200

Πίνακας Διοίκησης μεγάλων μονάδων

Γενικό Στρατηγείο Αρχιστράτηγος Βασιλιάς Κωνσταντίνος Επιτελάρχης Σχης (ΜΧ) Δούσμανης Βίκτωρ

Διευθυντές Γραφείων Επιχειρήσεων Τχης (ΜΧ) Μεταξάς Ιωάννης Τχης (ΜΧ) Στρατηγός Ξενοφών

Πληροφοριών Λγός (ΠΒ) Εξαδάκτυλος Αθανάσιος Επιμελητείας Σχης (Ο) Σουλιώτης Ευθύμιος Υγειον. Υπηρ. Ιατρός Αναστασόπουλος Ανδρέας 1

η Μεραρχία Πεζικού Μέραρχος Υπτγος Μανουσογιαννάκης Εμμανουήλ

2η Μεραρχία Πεζικού Μέραρχος Υπτγος Καλλάρης Κωνσταντίνος

3η Μεραρχία Πεζικού Μέραρχος Υπτγος Δαμιανός Κωνσταντίνος

4η Μεραρχία Πεζικού Μέραρχος Υπτγος Μοσχόπουλος Κωνσταντίνος

5η Μεραρχία Πεζικού Μέραρχος Σχης (ΜΧ) Γεννάδης Στέφανος

6η Μεραρχία Πεζικού Μέραρχος Σχης (ΠΖ) Δελαγραμμάτικας Νικόλαος

7η Μεραρχία Πεζικού Μέραρχος Σχης (ΜΧ) Σωτίλης Ναπολέων

8η Μεραρχία Πεζικού Μέραρχος Σχης (ΜΧ) Ματθαιόπουλος Δημήτριος

10η Μεραρχία Πεζικού Μέραρχος Σχης (ΠΒ) Παρασκευόπουλος Λεωνίδας

Ταξιαρχία Ιππικού Ταξίαρχος Ανχης (Ι) Ζαχαρακόπουλος Κωνσταντίνος Δση Φρουρίου Θες/κης Διοικητής Σχης (ΠΖ) Μέξας Γεώργιος

6 (Αποβατικό Σύνταγμα Πεζοναυτών)

7 (Τοπομαχικά διαφόρων διαμετρημάτων)

8 (Δυνάμεις κατ’ εκτίμηση – δεν υπάρχουν ακριβή αρχεία)




Υπηρεσία Μετόπισθεν Μακεδονίας Διεύθυνση Υπηρεσία Μηχανικού Κτηνιατρική Υπηρεσία Τάγμα Μετόπισθεν Σταθμός Θεσσαλονίκης Σταθμός Βόλου Σταθμός Γέφυρας Σταθμός Καστανιάς Σταθμός Ν. Κερδυλίων Σταθμός Φλώρινας Σταθμός Αμυνταίου Σταθμός Κοζάνης Σταθμός Σερβίων Σταθμός Ελασσόνος Σταθμός Βεροίας Σταθμός Λάρισας Σταθμός Κορυτσάς Σταθμός Μοναστηρίου Σταθμός Σκάλ. Σταυρού Σταθμός Λαγκαδά Σταθμός Ασβεστοχώρι Σιδ/κή Υπηρεσία Όρχος Πυροβολικού 1

η ΜΠΠ (μεταφ/νη)

1η ΜΟΠ (μεταφ/νη)

2η ΜΟΠ (μεταφ/νη)

Μοίρα Μπελιέ

19 31

7 29 35

5 2 1 3 2 1 1 3 2 3 9 1

4 1 2 9 5 9 6 7 7

145

85 1.906

94 151

89 30 50 27 30 61 42 54

142 101

15

200 25 50

354 562 726 777 429

118

62

34 50

2 7 9

34 8 4

14 39 31

302 436 348 471 346

ΣΥΝΟΛΟ 204 6.145 2.315




Υγειονομική Υπηρεσία Μετόπισθεν Διεύθυνση Νοσοκομείο Λαμίας Νοσοκομείο Λάρισας Νοσοκομείο Κοζάνης Νοσοκομείο Βεροίας Νοσοκομείο Εδέσσης Νοσοκομείο Κορυτσάς Νοσοκομείο Καρδίτσας Νοσοκομείο Φλώρινας Θεραπ/ριο Καστοριάς Θεραπευτήριο Βόλου Θεραπ/ριο Τρικάλων Θεραπ/ριο Τυρνάβου Θεραπευτήριο Σερβίων Α’ Νο/μείο Θεσ/κης Β’ Νο/μείο Θεσ/κης Γ’ Νο/μείο Θεσ/κης Δ’ Νο/μείο Διακομιδής Πρόσκαιρο Βίλ. Αλατίνι -»- -»- Ν. Κερδυλίων Πρόσκαιρο Λαγκαδικίων Αποθήκη Υγ. Υπηρεσίας Φαρμακείο Φρουράς Διάφορες Υπηρεσίες Θεσσαλονίκης 2

η ΜΤ

9

3η ΜΤ

Αστυιατρική Υπηρεσία Φρουραρχείο Θεσ/κης Χειρουργείο Β11 Θεραπευτήριο Γουμένισσας

6 4 9 4 6 6

10 3 4 1 2 1 1 1

20 21 20

5 4 6 3 6 6

8 5 6

10 2

2

61 21 34 20 17 19 36 12 35

5 8

15 10

8 206 180 140

64 48 35

257

7

136 171

29

10

2

2

4 4

9 1

73

35

20

ΣΥΝΟΛΟ 182 1.584 150

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (17 Ιουνίου 1913)

2.946

131.733

36

132

54

122

26.814

9 Μοίρα Τραυματιοφορέων


Στις αρχές Ιουλίου μεταφέρθηκε από την Ήπειρο στη Μακεδονία και η 8η ΜΠ





ο ΣΠ (3 ΤΟ)

2ο ΣΕ (2 ΤΕ)

Ανεξάρτητο Σύνταγμα Κρητών (2 ΤΠ) Πυροβολαρχία 1 ΜΠΠ Krupp 8

η Ημιλαρχία

8ος

Λόχος Μηχανικού Διμοιρία Τηλεγραφητών Μοίρα Πυρομαχικών Υγειονομική Μοίρα Εφοδιοπομπή Αγέλη Σφαγείων

14 69 48

63

2 11

2 4 1

12 24

5 1

73

4.003 2.324

3.827

97 496

68 277

34 448 311 897

37

8

2 4

4

49

254 218

223

23 279

61 27 19

241 115 317

1

ΣΥΝΟΛΟ 8ης

ΜΠ 256 12.892 8 10 1.827

Σύμφωνα με τα παραπάνω, την 1η ημέρα του πολέμου, η Στρατιά Μακεδονίας παρέτασσε 7 Μεραρχίες Πεζικού, 1 Μεραρχία Ευζώνων, 1 Ταξιαρχία Ιππικού, τις δυνάμεις κατοχής Μακεδονίας και του «Φρουρίου Θεσσαλονίκης», καθώς και πλήθος βοηθητικών Υπηρεσιών, συνολικά μία εντυπωσιακή δύναμη από 2.946 Αξιωματικούς, 131.733 Υπαξιωματικούς και Στρατιώτες, 36 ορεινά, 132 πεδινά και 54 βαριά πυροβόλα, 122 πολυβόλα και 26.814 κτήνη (σύμφωνα με τα αρχεία της Δ.Ι.Σ.). Αν προστεθούν οι 256 Αξιωματικοί και 12.892 οπλίτες της 8ης ΜΠ, οι 323 Αξιωματικοί και 16.378 οπλίτες της 9ης ΜΠ που έμειναν στην Ήπειρο, τα σώματα Προσκόπων (που για λόγους πολιτικής και διπλωματικής σκοπιμότητας είχαν στο μεταξύ αποστρατευθεί, αλλά ανασυγκροτήθηκαν στις 24 Μαΐου) και οι 30.000 άνδρες του «Στρατού Εσωτερικού», σχεδόν 195.000 Έλληνες10 με υψηλό ηθικό και εξαίρετο φρόνημα ήταν «υπό τα όπλα» πριν ξεκινήσει ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος.

10

Για να φανεί η με εντατικούς ρυθμούς αύξηση της δύναμης, στις 29 Μαΐου 1913 η δύναμη του Στρατού στην Μακεδονία ανερχόταν σε 109.000 άνδρες και 24.000 κτήνη. Και κάθε μέρα νέες μονάδες στέλνονταν στη Μακεδονία και πλήθος νεοσυλλέκτων και εθελοντών συμπλήρωνε την εκπαίδευσή του.


Λοχαγός ΠΖ

Εύζωνος

Δεκανέας ΠΒ

Λοχίας ΜΧ

Κρητικός Χωροφύλαξ

Πεζοναύτης

Οργάνωση του Στρατού δομή μονάδων

Documents

Transcript of Οργάνωση του Στρατού δομή μονάδων