Οδηγός Πόλης των Γιαννιτσών

Συνεργάτες ΈκδοσηςΣυγγραφή ιστορικών κειμένων: Πάνος Θεοδωρίδης, συγγραφέας

Μετάφραση: Σοφία Αβτζόγλου, Καθηγήτρια Αγγλικής γλώσσας - ΜεταφράστριαΣχεδίαση Εντύπου: LEMON communication

This publication was prepared by: Compilation of historical texts: Panos Theodoridis, author

Τranslation: Sofia Avtzoglou, EFL teacher-TranslatorLayout: LEMON communication

Περιεχόμενα / Contents

Η Ιστορία της πόλης / The History of town 13

Τα Γιαννιτσά / The Town of Giannitsa 31

Οι Αγώνες / The Struggle 53

Περιήγηση στα αξιοθέατα - μνημεία των Γιαννιτσών 71/ Touring the Sights - Monuments of Giannitsa

Διαδρομές εκτός πόλης / Excursions Outside the Town 87

Αθλητισμός - Πολιτισμός / Sports - Culture 95

Τοπικά Προϊόντα / Local Products 117

Φαγητό και Διασκέδαση / Food and Entertainment 121

Χρήσιμες Πληροφορίες / Accommodation 129

Φίλες και Φίλοι Γιαννιτσιώτες, Με ιδιαίτερη ικανοποίηση πληροφορήθηκα τις προθέσεις της ΔΕΠΑΓ για την έκδοση ενός «Οδηγού» με πληροφορίες για την πόλη των Γιαννιτσών, όντας βέβαιος ότι αυτή η έκδοση θα αποτελέσει ένα χρήσιμο βοήθημα όχι μόνο για τους κατοίκους της πόλης, αλλά κυρίως για τους επισκέπτες της και γενικότερα για τον κάθε ενδι-αφερόμενο. Νομίζω ότι είναι πια παραδεκτό από όλους το γεγονός ότι η πόλη των Γιαννιτσών αποτελεί το σημαντικότερο οικονομικό πνεύμονα του Νομού μας και πιστεύω ότι οι ποικίλες δραστηριότητες των φιλόπονων κατοίκων της σε όλους του το-μείς, θα αποτυπωθούν κατάλληλα στον «Οδη-γό», ώστε να αποτελέσει αυτός, παράλληλα με τη χρηστικότητά του και ένα γραπτό ενθύμιο της εποχής μας για τους μετέπειτα. Ο Νομός Πέλλας, με το πλούσιο παρελθόν του, που εκτείνεται σε χιλιάδες χρόνια, με τις εκ-πληκτικές φυσικές του ομορφιές, με τη μεγάλη πολιτιστική του κληρονομιά, με τους σημαντικό-τατους πλουτοπαραγωγικούς πόρους που δια-θέτει και με το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό του, πρέπει επί τέλους να ανακαλύψει τρόπους αξιοποίησης των παραπάνω και να ξεφύγει από τη μιζέρια και τη στρεβλή ανάπτυξη, ώστε να καταλάβει τη θέση, που πραγματικά του αξίζει. Απαιτείται όμως μεγαλύτερη προσπάθεια, αλλα-γή νοοτροπίας, περισσότερες πρωτοβουλίες από τους ίδιους τους κατοίκους του. Πιστεύω λοιπόν ότι αυτή ακριβώς η πρωτοβου-λία, για την έκδοση του «Οδηγού», κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και οι εμπνευστές του, όσο και οι συντελεστές του, είναι άξιοι συγχα-ρητηρίων. Εύχομαι αυτή η έκδοση να βρει και άλλους μιμητές.

Ο ΝΟΜΑΡΧΗΣ ΠΕΛΛΑΣΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΜΑΝΗΣ

My friends, the citizens of Giannitsa, It is with great pleasure that I have been informed of the intention of the Municipal Cor-poration to issue a “Guide” about the town of Gi-annitsa. I am confident that this publication will be proven a helpful tool, not only for the local people, but mostly for the visitors and all those who have an interest in the town. I would think that by now it has been accept-ed by all that the town of Giannitsa constitutes the most important economic centre of our prefecture and I believe that the various actions taken by its creative inhabitants will be properly described in the “Guide”, which, apart from its present usefulness, will become a memoir of our era for the next generations. The county of Pella - having a rich historical past of thousands of years, astounding natural beauty, a great cultural heritage, significant natural resources and a dynamic population - should finally discover ways in which to ex-ploit all the above, so as to renounce all misery, abandon all tortuous paths and rise to the place it rightfully deserves. However, and for the at-tainment of this goal, a greater effort and a change in perspective on the part of the people are needed. It is my conviction that this initiative, regard-ing the publication of a “Guide”, is a step in the right direction and all those who conceived the idea or worked for its completion deserve our praises. I hope and wish that more similar efforts will follow.

The Prefect of the County of Pella,Michalis Karamanis.

Μια σύγχρονη πόλη, μια πλούσια ιστορία, μια δυνατή προσδοκία, είναι οι λέξεις που δίνουν το στίγμα των Γιαννιτσών σήμερα. Η πόλη μας, τόπος μεγάλων ιστορικών γε-γονότων μιας εποχής δύσκολης και εθνικά ση-μαντικής, έχει καταγραφεί στο χάρτη της χώρας μας ως πόλη σύμβολο του απελευθερωτικού μετώπου κατά των Τούρκων, κομβικό σημείο των μαχών στο Μακεδονικό Αγώνα. Σήμερα τα Γιαννιτσά πόλη αναφοράς στο νομό, για το εμπορικό της κέντρο, τις υπηρεσίες και την ταχύτητα του ρυθμού μιας μοντέρνας οικιστικής ανάπτυξης, πόλη μιας αγροτικής οικονομίας, που παρά τις δοκιμασίες αντέχει και προχωρά σε νέους δρόμους προόδου, πόλη έντονης πολιτι-στικής και αθλητικής δράσης διεκδικεί κυρίαρχο ρόλο ως μεγάλο αστικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή. Οι φυσικές ομορφιές που την περιβάλλουν, με την χαρακτηριστική αντίθεση της ορεινής περι-οχής του Παϊκου και της πεδινής περιοχής του ποταμού Λουδία, σε συνδυασμό με τα ιστορικά μνημεία και τα αρχαιολογικά ευρήματα της περι-οχής, αποτελούν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα για τον τόπο μας, ελκυστικό για κάθε επισκέπτη. Η εικόνα της πόλης αλλάζει και ο δήμος Γιαν-νιτσών αναβαθμίζεται. Οι οικισμοί αναπτύσσονται και οι υποδομές διευρύνονται. Οι προσδοκίες για το μέλλον, μας υπαγορεύουν το χρέος και την ευθύνη που φέρουμε για το σή-μερα αλλά και το αύριο του τόπου μας. Γι’ αυτές τις προσδοκίες της μεγαλούπολης με το ανθρώπινο πρόσωπο, η τοπική κοινωνία είναι αρωγός και συμμέτοχος στις μεγάλες επιλογές. Γνωρίζοντας το χθες, ζώντας το σήμερα και αισιοδοξώντας για το μέλλον του τόπου μας σας καλούμε σε μια ευχάριστη και θελκτική διαδρομή, που αισιοδοξούμε ότι θα σας μείνει αξέχαστη. Καλώς ορίσατε

Νικόλαος ΠαπανικολάουΔήμαρχος Γιαννιτσών

A modern town of rich historical past and great expectations for the future are the words that define the current town of Giannitsa. The town, where great historical events took place in a difficult and crucial for the nation pe-riod of time, has been recorded in the map of the country as a town symbol of the freedom fights against the Turks, as a definitive location of the Macedonian Struggle. At present, Giannitsa is a main centre of the county, because of its commerce, its pub-lic services and the fast pace of its residential development, its agricultural economy, which progresses despite the difficulties, its intense cultural and athletic activity, and claims for her-self a dominant role as an urban centre of the greater region. The natural beauty of the surrounding coun-tryside, with the contrast of the mountainous Paikon area and the flat land of the Loudias river, together with the historical monuments and the archaeological finds, constitute the unique mer-its of our area, which make it attractive for the visitor. The image of the town is changing and the municipality of Giannitsa is constantly improv-ing. The residential districts develop and the in-frastructure expands. Our expectations for the future remind us of our duties and responsibilities for the present. As we work for the realisation of these expec-tations, for the development of an urban centre friendly to the needs of the individual, the lo-cal community supports and participates in the choices made. Knowing our past, living in the present and having the best of hopes for our future, we would like to invite you to a pleasant, exciting and un-forgettable tour in our town. Welcome to all.

Nikolaos PapanikolaouThe Mayor of Giannitsa

Τα Γιαννιτσά, μια σύγχρονη φιλόξενη πόλη, βρίσκονται κοντά στην Πέλλα, την πατρίδα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κι έχουν πάντα ανοιχτή την αγκαλιά τους σε όσους επιθυμούν να γνωρί-σουν καινούριες εμπειρίες. Ο τόπος μας είναι ευλογημένος από τη φύση, γι΄ αυτό άλλωστε κατοικείται εδώ και 8.500 χρόνια. Στα ιστορικά χρόνια γνώρισε λαούς και πληθυσμούς με διαφορετική κουλτούρα, που διαμόρφωσαν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του. Οι σημερινοί άνθρωποί του, δραστήριοι και ανήσυχοι, δημιουργούν το δικό τους πολιτισμό, σεβόμενοι τη μακραίωνη παράδοση και ανοίγο-ντας νέες προοπτικές ανάπτυξης σε όλους τους τομείς. Ο οδηγός που κρατάτε στα χέρια σας αποτελεί μια εκδοτική προσπάθεια της Δημοτικής Επιχεί-ρησης Πολύπλευρης Ανάπτυξης Γιαννιτσών (Δ.Ε.Π.Α.Γ.), που καταγράφει την ιστορία και τη σύγχρονη παρουσία του Δήμου Γιαννιτσών. Επι-χειρήσαμε να αποφύγουμε τον κλασσικό τύπο ενός τουριστικού οδηγού, προκειμένου η έκδο-ση να αποτελέσει ένα σημαντικό εγχειρίδιο όχι μόνο για το βιαστικό επισκέπτη αλλά για όλους όσοι ενδιαφέρονται να γνωρίσουν από κοντά τον τόπο μας και την πορεία του μέσα στο χρόνο. Επειδή το σήμερα είναι συνέχεια του χθες και προάγγελος του αύριο, το ιστορικό κείμενο που συνέγραψε ο συγγραφέας Πάνος Θεοδωρίδης δεν αποτελεί μια απλή παράθεση γεγονότων και χρονολογιών αλλά αναδεικνύει το συνεχή αγώνα των κατοίκων για επιβίωση καθώς και τη συμβολή τους στην εξέλιξη του τόπου. Σας καλωσορίζουμε λοιπόν με τον οδηγό μας, ελπί-ζοντας ότι θα σας συντροφεύει ευχάριστα στην περιήγησή σας στα Γιαννιτσά.

Η Πρόεδρος της Δ.Ε.Π.Α.Γ.Ελένη Πισμίση

Giannitsa is a modern hospitable town, situated in the vicinity of Pella, Alexander the Great’s birthplace, and it is always ready to welcome those who wish to have new experi-ences. Our region is blessed by nature and as a result it has been inhabited for the last 8,500 years. During historical times, people of various cultures have lived here and have shaped the area’s particular character. Its current inhabit-ants, active and restless, are creating their own civilisation, showing respect to their rich tradi-tion and opening new horizons of advancement in every field. The guide you are now holding has been compiled by the Municipal Corporation for Mul-tilateral Development of Giannitsa (DEPAG). We have attempted to avoid the form of a classical tourist guide book, aiming to make this pub-lication a useful tool not only for the hurried visitor, but also for those who are interested in taking a closer look into our home town and its advancement in the course of time. Because the present is a continuation of the past and a precursor of the future, the historical text, writ-ten by the author Panos Theodoridis, does not simply recount the events and chronologies, but it highlights the people’s perpetual efforts for survival and their contribution to the devel-opment of the region. So, we welcome you to our guide book, hoping that it will be proven to be your pleasant companion, as you explore the town of Giannitsa.

The president of DEPAGEleni Pismisi

ΤαΓιαννιτσάείναιχτισμέναστιςλοφώδειςυπώρειες

τουΠάικουόρους,ανάμεσασεδύοχαμηλέςκοιλάδες.Απέ-

χουν50 χιλιόμετρααπό τηΘεσσαλονίκη και είναι ηπρώτη

πόλη, πουσυναντάο ταξιδιώτηςστηδιαδρομή του επί της

ιστορικήςΕγνατίαςΟδού.

ΕίναιΔήμος,πουπεριλαμβάνεικαιταχωριάΑρχοντικό,Ασβε-

σταριό,Δαμιανό,Ελευθεροχώρι,Λεπτοκαρυά,Μεσιανό,Πα-

ραλίμνηκαιΠενταπλάτανο,ενώδημοτικάτουδιαμερίσματα

είναιοιΑμπελιέςκαιτοΜελίσσι.

ΓΙΑΝΝΙΤΣΑGIANNITSA

The townofGiannitsa is situatedbetween two lowly

valleys,onhillylandatthefootofMountPaikon.About50kilom-

eters away from Thessaloniki, it is the first town that the traveller

meetsfollowingtherouteofthehistoricalViaEgnatia.

It constitutes a municipality, which also includes the villages

of Archontiko, Asvestario, Damiano, Eleftherohori, Leptokarya,

Messiano,ParalimniandPentaplatanos,whereasAmpeliesand

Melissihavebecomeitsboroughs.

ΓΙΑΝΝΙΤΣΑΚεντρικός πεζόδρομος - Οδός ΒενιζέλουThe central walk-way - Venizelou Street.

Η Ιστορία της πόληςThe History

of town

Η Ι σ τ ο ρ ί α τ η ς π ό λ η ςT h e H i s t o r y o f t o w n

Η Ιστορία της πόλης

13

The Historyof town

Η Ι σ τ ο ρ ί α τ η ς π ό λ η ςT h e H i s t o r y o f t o w n

12 - 29

Προϊστορία / Prehistory 14-18

Η παράδοση / The Historical Tradition 18-19

Η Πελλαία χώρα / The Pellaian Land 20-23

Ρωμαϊκή Εποχή - Εγνατία Οδός / The Roman Era - Via Egnatia 24-26

Βυζάντιο / Byzantium 26-28

Βαρδάρι και Βαρδαριώτες / Vardari and Vardariotes 28-29

14 Η Ιστορία της πόλης The History of town

Προϊστορία

Prehistory

Προϊστορία Ηπεριοχή,όπουαργότερααναπτύ-χθηκαν ταΓιαννιτσά, βρίσκεται στουςνότιουςπρόποδες τουόρουςΠάικου,πάνω σε μία πανάρχαιη φυσική δίο-δο,πουσυνέδεετηνακτήτουΘερμα-ϊκού κόλπουμε την ορεινή χώρα τηςδύσης. Σήμερα, η πόλη φαίνεται νακαταλαμβάνειταπρώταχαμηλάυψώ-ματααυτήςτηςδιόδου,ενώμπροστάτηςαπλώνεταιομεγάλοςκάμποςτηςΚεντρικής Μακεδονίας,πουλέγεταικαικάμποςτωνΓιαννιτσών. Στηνπροϊστορικήπε-ρίοδο,εδώήτανμιαπε-ριοχή χωρίς σταθερέςακτές και με ποικιλίαφυσικών διαμορφώσε-ων. Καθώς το φυσικόανάγλυφοτουτόπουεί-ναιέναφυσικόστεφάνιαπό βουνά, απ΄όπουέρχονται ποταμοί πουενώνονταιμεταξύτους,ημεγάληφυσικήκοιλότητα,πουσήμε-ραείναιμιαεύφορηπεδιάδα,υπήρξεκατά καιρούς θάλασσα, λιμνοθάλασ-σα,λίμνηκαιβάλτος.

Prehistory The area where Giannitsa was de-velopedinlatertimesislocatedsouthofMountPaikon,on thecourseofanancient natural passage, which con-nected the coast of theGulf ofTher-maikoswiththewesternmountainousland.Today,thetownseemstooccupytheloweredgesofthatpassage,facingthe vast flatland of Central Macedonia,

which isalsocalled theplainofGiannitsa. In Prehistoric times,this was an area of anunstable coastal lineandavarietyofnaturalformations.Thereliefofthe land forms a natu-ral wreath of massifs,whereanumberof tor-rents originate and areunited together. Theextended natural valley,

whichnowadays isa fertile farmland,wasprobablypartofthesea,alagoon,a lake or a swamp, at different periods inthepast.

Νεκρική μάσκα, νεκροταφείο Εποχής Σιδήρου, Αρχοντικό Γιαννιτσών.Death mask, Iron Age cemetery of Archontiko.

Ηαρχαιολογικήέρευναέχειφωτίσεισεμεγάλοβαθμότιςπρώτεςεγκατα-στάσεις ανθρώπωνστην περιοχή, γιατηνώρααπότηνεολιθικήπερίοδοκαιεφεξής.ΣτηνότιαπαρυφήτωνΓιαννι-τσών, στην παλιάαγορά, έχει εντοπι-στεί και ερευνηθεί εν μέρει ένας συ-νοικισμόςτηςαρχαιότερηςνεολιθικήςπεριόδου,της7ηςπ.Χ.χιλιετίας.ΜαζίμετονοικισμόστηνΑξόκαιτονπολύμεγαλύτερο,πουανασκάπτεταισυστη-ματικά στο Αρχοντικό, αποτελούν τιςπιογνωστέςαρχαιολογικέςθέσειςτουτόπου. Υπάρχουνκαιπολλοίακόμηεντοπι-σμένοι,απότανεολιθικάχρόνια,ακόμηκαιέναςδεύτεροςσταΓιαννιτσά,έωςκαιτηνεποχήτουχαλκού.Οικάτοικοιέμενανσεπασαλόπηκταοικήματα,κυ-ριολεκτικά “υφασμένα” με πλέγματααπόλεπτάκλαδιάήκαλάμιακαιεπιχρι-

The archaeological research hasshed enough light into the first human settlementsofthedistrict,whichdateback to the Neolithic times, as findings thusfarindicate.InthesouthbrinkofGiannitsa,theareaoftheOldMarket,asettlementoftheEarlierNeolithicAge,7th millennium B.C., was discovered andhasbeenpartiallystudied.Togeth-erwiththesettlementofAxosandthemuch larger one of Archontiko, whichisbeingsystematicallyexcavated,theyconstitute the most well-known ar-chaeologicalsitesoftheregion. A significant number of such settle-ments,datingfromtheNeolithictotheBronzeAge,havealreadybeenlocated,withevenasecondonewithinthebor-dersofthetownitself.Theinhabitantslived in timber-post frameddwellings,whichwereliterally“woven”withtruss-


σμέναμεπηλό.Βρέθηκανπολλάαντι-κείμενααπόκόκκαλοκαιπέτρα,καθώςκαι αγγεία. Ζούσαν από καλλιέργειεςσιταριού,άγριαφρούτα,διατηρούσανπρόβατακαι χοίρους, ενώδεν έλειπεκαι το κυνήγι. Κατανάλωναν επίσηςθαλασσινά καιψάρια-ηθάλασσαδενήταν μακριά.Το περιβάλλον τους διέ-θετεμεγάλαδάσημεβαλανιδιές,ενώτανεράαφθονούσαν.

esofstraworthinbranchesandcoatedwithclay.Manyboneandstonetools,aswellasvases,havebeenunearthed.Thepeople livedbycultivatingwheat,gatheringwildfruit,keepingsheepandpigs,aswellashunting.Theyalsocon-sumed fish and seafood – the sea was nottoofaraway.Theirnaturalenviron-ment comprised oak tree forests andamplewaterreserves.

Αγγεία από τον προϊστορικό οικισμό της τούμπας του Αρχοντικού.Vases from the prehistoric settlement of the Archontiko mound.

Ως την αυγή των ιστορικών χρό-νων,υπήρχανεποχέςόπουοιοικισμοίαυτοί, ιδίωςοιπεδινοί,παρουσιάζουνδιακοπέςστηνανάπτυξήτους,κυρίωςεπειδήάλλαζανοισυνθήκεςτουφυσι-κούπεριβάλλοντος.

Η παράδοσηΟι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες συν-δέονται με τους Βοττιαίους, ένα λαόπου συνάντησαν οι Αργεάδες Μακε-δόνες κατά την κάθοδό τους από ταΠιέριαόρη.ΟιΒοττιαίοικατοικούσαντη λοφώδη και πεδινή ζώνη μεταξύΑλιάκμονα και Αξιού, σε μία έκτασησχήματοςπετάλουγύρωαπότηλίμνη.ΣτανότιαγειτόνευανμετουςΠίερες,σταδυτικάμετουςλεγόμενουςΦρύ-γες,σταβόρειαμετουςΆλμωπες,ενώψηλότεραστονΑξιόβρισκότανοιΠαί-ονες,πουμαρτυρούνταιωςσύμμαχοιτων Τρώων στην Ιλιάδα. Μετά τονΑξιό, υπήρχαν θρακικέςφυλές. Γύρωαπό τη θέση των σημερινών Γιαννι-τσών,υπήρχανοιπόλειςΚύρρος,Τύ-ρισσα, Βούνομος (αργότερα Πέλλα),

UpuntilthedawnoftheHistoricEra,therewereperiodswhenthesesettle-mentsshowedacessationintheirde-velopment, mainly due to changes intheirnaturalenvironment.

The Historical TraditionThe first historic evidence is connected with the Votieans, a nation that theArgeanMacedoniansmetduring theirdescentfromthemountainsofPieria.TheVotieanswereinhabitingthehillyand flat area between the rivers Aliak-mon and Axios, a horseshoe-shapedpieceoflandthatexpandedaroundthelake.Inthesouth,theysharedborderswith the Pieres, in the west with theso-calledPhryges,inthenorthwiththeAlmopes,whereasfurthernorthoftheAxiostherewerethePaeones,anationthatismentionedinIliasasanallyoftheTrojans.ThelandbeyondtheAxioswas inhabitedbytheThraceantribes.Allaroundthe locationwheremodernGiannitsa is situated, there existed anumber of other towns, such as Kyr-


Ίχνες, Αταλάντη. Για τους Βοττιαίους,πίστευανότι πήραν τοόνομααπό τοΒόττωνα, που ήταν Κρητικός και συ-ντηρούσαν μια παράδοση πως προ-έρχοντανείτεαπόΜινωίτεςπουδια-σώθηκαναπόμίαεκστρατείακατάτηςΣικελίαςείτεπωςήταναπόγονοιτωνπαιδιών της Αθήνας που γλύτωσαναπότοΜινώταυρο,γι΄αυτόκαιείχανένα τραγούδι, το “ίωμεν ειςΑθήνας”.Ηπαράδοσηαπηχείτιςστενέςεπαφέςτουτόπουμετονκρητομυκηναϊκόπο-λιτισμό.Εκείνοτονκαιρό,ηπιοσημα-ντικήκώμητουτόπουήτανητούμπαέξω από το σημερινό Αρχοντικό, έξιχιλιόμετραανατολικάτωνΓιαννιτσών.ΟιΜακεδόνες, στα χρόνια τουΑρχε-λάου,στον5οπ.Χ.αιώνα,μετέφεραντην πρωτεύουσα του κράτους τουςαπό τις Αιγές στην Πέλλα, η οποίαυπήρξε πρωτεύον σημείο αναφοράςγια όλοτονκλασικόκαιελληνιστικόκόσμο.Ήταντοκέντροτωνδιπλωμα-τικώνκαιστρατιωτικώνεπιχειρήσεωντουΦιλίππουκαιηγενέτειρατουΜε-γάλουΑλεξάνδρου.

ros,Tyrissa,Vounomos(thelaterPella),Ichnes, Atalanti. As for the Votieans,itwasbelievedthattheywerenamedafter Votton, a Cretan. They fostered a legend of their originating eitherfromMinoansurvivorsofacampaignagainst Cicely or from young Athene-answhohadescapedfromtheMino-taur, and because of this they had asong saying, “Let us go to Athens”. This legendry indicates the existence of acloseconnectionbetweenthosepeopleand the Creto-Mycenaean civilization. In that era, the most notable settle-mentwassituatedonthe tumba (themound) outside modern Archontiko,six kilometers east of Giannitsa. Dur-ing the reignofArchelaos, in the5thcentury B.C., the Macedonians moved theircapitalfromAegaetoPella,whichwouldturnintoafocalpointfortheen-tireclassicalandHellenisticworld.Pel-labecametheepicenterofPhilip’sdip-lomaticandmilitarycampaignsanditwasAlexandertheGreat’sbirthplace.

Η Πελλαία χώρα

The Pellaian Land


Η Πελλαία χώραΗανάπτυξητηςΠέλλαςήτανεντυπω-σιακήμετά την επιλογή τηςωςπρω-τεύουσας της Μακεδονίας, παρ’ όλοπου η χώρα έως τοΦίλιππο πέρασεπεριόδους αστάθειας. Μετακλήθηκανμεγάλοι καλλιτέχνες και δημιουργοί,ενώ λειτουργούσαν σπουδαία τοπικάεργαστήρια επεξεργασίας μετάλλουκαι αγγειοπλαστικής. Σημαντικοί ναοίσυγκέντρωναν το ενδιαφέρον, ενώστο θέατρο της Πέλ-λαςακούστηκανπρώ-τη φορά οι “Βάκχες”και ο “Αρχέλαος” τουΕυριπίδη. Την εποχήτηςμεγάληςπολιτικήςδιαμάχηςτωνΑθηνώνμετηνΠέλλα,οιανα-φορές είναι συχνέςκαι σχετίζονται με τηδιπλωματική ιστορίακαι την ύπαρξη τηςλίμνης, πουήτανπλέ-ονδιαμορφωμένη.ΣτονπερίπλουτουΣκύλακοςτουΝεότερου(περίτο360π.Χ.)ηΠέλλααναφέρεταιωςπόλημεανάκτορα και συνδεδεμένη με πλω-τόποτάμι, τοΛουδία,μετηθάλασσα(ανάπλους).Γύρωαπότημεγάληπολι-

The Pellaian LandAfter it was chosen as the capital of Macedonia, Pella underwent remark-able development, even though therewere periods of instability until thereign of Philip. Great artists and crafts-menwerecalledin,whileexcellentlocalworkshopsfortheprocessingofmetalsandclaywereestablishedandoperat-ed.Importanttempleswereattractingthepeople’sinterestanditwasinthe

theatre of Pella thatEuripides’ “Vackhes”and “Archelaos” werefirst presented before an audience. An am-plitude of recordings,concerning the diplo-matic activity at thetime of the fierce po-litical conflict between AthensandPella,havesurvivedtothepresentandcontainreferences

to the lake, which had already beenformed.Scylaxtheyounger(circa360B.C.), in his work the Periplous (Circum-navigation), describes Pella as a citywithapalaceandamarket,connectedto the sea via the floatable river Lou-

Ελληνιστική οικία Πέλλας.Hellenistic mansion in Pella.

dias. In the periphery of the big city,which was organized around the pal-aceandthemarketwithHippodameanrectangularbuildingblocks,thereweresettlements, farmsteads and smallervillages. At the same time, the Mac-edoniantombs,havingtheshapeofatumulus-milestone, were beginning tomark the landscape,especiallyonthesidesofthelongroadthatwouldlaterbecomethewell-known“ViaEgnatia”.Two of these tombs are now foundwithin the administrative bounda-riesofthemoderntownofGiannitsa,whereas, many more archaeologicalfinds, (of which the most significant is

τεία,πουήτανοργανωμένηγύρωαπότοανάκτοροκαιτηναγοράμειπποδά-μεια οικοδομικά τετράγωνα, υπήρχανσυνοικισμοί, υποστατικά και μικρότε-ρεςκώμεςενώοιμακεδονικοί τάφοι,πουείχαντημορφήτούμπας-σήματος,άρχισαν να χαρακτηρίζουν το τοπίο,ιδίωςκατάμήκοςτουμεγάλουδρόμου,πουαργότεραθαγινότανγνωστόςως“Εγνατίαοδός”.Δύοαπόαυτούςτουςτάφους,βρίσκονταισήμεραμέσασταδιοικητικάόριατωνΓιαννιτσών.Αρκε-τάαρχαιολογικάευρήματα(μεεπιφα-νέστερητηνκεφαλήτουΑλέξανδρουτου μουσείου της Πέλλας) βρέθηκανστηνπεριοχήτωνΓιαννιτσών.Σταελ-


ληνιστικάχρόνια,ηΠέλλακαιηπερι-οχήτηςγνώρισανεντυπωσιακήακμή.ΜετάτημάχητηςΠύδνας,οτόποςπε-ριήλθεστουςΡωμαίους.

Alexander’shead,nowexhibitedinthemuseum of Pella), were discovered inthe broader district of Giannitsa. Theregion of Pella reached a remarkablepeak during the Hellenistic era. After thebattle inPydna, the land fell intothehandsoftheRomans.

Ρωμαϊκή Εποχή - Εγνατία Οδός Στο τέλος του 2ου πΧ αιώνα ηΠέλλα παρήκμασε απότομα, μάλλονμετά από σεισμό. Η πόλη μεταφέρ-θηκε δυτικότερα, στην περιοχή όπουδιασώζονται τα λεγόμενα “ΛουτράτουΜεγάλουΑλεξάνδρου”, τα οποίαείναι μία μεγάλη υδροδεξαμενή, πουεξυπηρετούσε ένα ρωμαϊκό νερόμυ-λο.Είχεισχυράτείχηκαιλειτουργούσεως colonia, δηλαδήως εγκατάστασηπαλαιμάχων του ρωμαϊκού στρατού.Μεταξύ146και120π.Χ.,πέρασεαπότηνπεριοχήτωνμετέπειταΓιαννιτσών,ενώνονταςτηνΕδεσσαμετηΘεσσα-λονίκη, ηΕγνατίαοδός, πουσυνέδεετις πόλεις της Αδριατικής Δυρράχιοκαι Απολλωνία με τα Κύψελα, πόληκοντά στονΕβρο και στηνΠροποντί-δα.Αυτόςοπλακοστρωμένοςδρόμος,μεσταθμούς,οδόσημακαιαλλαγέςίπ-πωνσυνέβαλεαποφασιστικάστηναλ-λαγήτηςχωροταξίαςτωνπόλεωντηςΜακεδονίας.Τοοδικόδίκτυοτηςπερι-οχήςπροϋπήρχε(απόδειξη,οιπολυά-

The Roman Era - Via Egnatia Towardstheendofthe2ndcenturyB.C., Pella showed an abrupt decline, probably due to an earthquake. Thecitywasmovedwestwards,intheareawhere the so-called “Alexander theGreat’sBaths”are foundtoday,whichisalargecisternthatservedthefunc-tionofaRomanwatermill.Thecityhadstrongwallsandwasusedasacolo-nia, a place of settlement for Romanveteransoldiers.Between146and120B.C., the Via Egnatia traversed the vi-cinityofGiannitsa,connectingEdessatoThessaloniki,onitsroutefromDyr-rachium and Apollonia, the cities ontheAdriaticcoast, toKypsela,a townnear Evros and Propontis (the Sea ofMarmara). This cobblestone highway,with stopping points, milestones andchanging of horses facilities, contrib-uted significantly to the alteration of the regional planning. The road net-workpreexisted (this isprovenby thenumerous Macedonian tombs around

Ρωμαϊκή Εποχή - Εγνατία Οδός

The Roman Era - Via Egnatia


Παλαιοχριστιανική βασιλική Νέας Πέλλας.Early Christian basilica in Nea Pella.

Εγνατία Οδός.Via Egnatia.

Giannitsa and Pella, which mark thelandscapeandbelongtotheHellenisticera). However, this is the first time that Thessaloniki undergoes such suddendevelopment, while Roman Pella andKyrros (at Palaiokastro, south of Ara-vyssos), flourished as stopping points oftheViaEgnatia.Fromthenon, thecourseof thehistoryofGiannitsade-pendsontheViaEgnatia. The area ceases to constitute theepicentreofastaticeconomy.Hence-forth,itissituatedonanactivetrans-portation axis, on which people andgoodsarecarriedwithspeedandsafe-ty. And, of course, so are the armies.Cicero, Cassius, Brutus and all the greatprotagonistsoftheRomantimestravelledonViaEgnatia.Thedevelop-ment continues uninterrupted after the advent of Christianity as well. Pella has anepiscopalseeandthe localbishopparticipatesintheEcumenicalSynods.An Early Christian basilica is among the archaeological finds. However, the situation changes drastically at theend of the Early Christian times. The politicalinstability,thetemporarymili-taryweaknessoftheByzantineEmpireand a series of natural disasters willcombinetoaltertheoverallscene.

ByzantiumIn the 7th century A.D., new inhabit-ants, who follow a different mode of life,appear in thearea.At thebegin-ning of the 10th century their namesbecome known, they are the Drag-ouvites and the Sagoudatoi. Theiroriginsare traced inpopulations thatdescended from the North. They areskillful users of dugouts and they are

ριθμοιμακεδονικοίτάφοιτηςπεριοχήςΓιαννιτσών και Πέλλας, που σηματο-δοτούντοτοπίοκαιανήκουνστηνελ-ληνιστικήπερίοδο)αλλάπρώτηφοράσημειώθηκεηαπότομηανάπτυξη τηςΘεσσαλονίκης, ενώ η ρωμαϊκή Πέλ-λα και ηΚύρρος (στοΠαλαιόκαστρο,νότια της Αραβησσού) ήκμασαν ωςσταθμοίτηςΕγνατίας.Στοεξής,όληηιστορίατωνΓιαννιτσών,εξαρτάταιαπότηνΕγνατίαΟδό. Η περιοχή δε λειτουργεί πια ωςεπίκεντρο μιας στατικής οικονομίας.Βρίσκεταιπάνωσεένανακμαίοοδικόάξονα,όπουκινούνταιμεασφάλειακαιταχύτηταάνθρωποικαιπροϊόντα.Μαζίμεστρατούς,βεβαίως.ΑπότηνΕγνατίαοδόπέρασανοΚικέρων,οΚάσσιοςκαιοΒρούτος, καιόλοιοι μεγάλοιπρω-ταγωνιστές των ρωμαϊκών χρόνων.ΗζωήσυνεχίζεινααναπτύσσεταικαιμετάτηνεμφάνισητουΧριστιανισμού.ΗΠέλλαέχειεπίσκοποπουσυμμετέχεισεΟικουμενικήΣύνοδο,ενώέχειβρε-θείκαιμίαπαλαιοχριστιανικήβασιλική.Τοκλίμααλλάζειδραματικάστοτέλοςτης παλαιοχριστιανικής περιόδου. Ηπολιτικήαστάθεια,ηπαροδικήστρατι-ωτικήαδυναμίατουΒυζαντίουκαιμιασειράφυσικώνκαταστροφών,οδήγη-σανσεαλλαγήτουσκηνικού.

ΒυζάντιοΣτην περιοχή, τον 7o μ.Χ. αιώνα, εμ-φανίζονταινέοικάτοικοι,μεδιαφορε-τικότρόποζωής.Στιςαρχέςτου10ουαιώνα, γνωρίζουμε τα ονόματά τους:λέγονται Δραγουβίτες και Σαγουδά-τοι. Προέρχονται από πληθυσμούςπου κατέβηκαν από το βορρά, είναιικανοί χειριστές μονοξύλων και είναιοργανωμένοι σε ρηγάτα. Οι περιοχές


organizedinkingdoms.Theplacestheysettled in are called Sklavenies. Even

though they are subju-gated to the Byzantines,they often rebel. They are considered to have beenSlavs and offspring of mixedmarriagesbetweencaptives from different Roman territoriesand lo-cal tribes of the Danube.AstheViaEgnatiaceasestofunctionasaninterter-ritorialroute,thecommu-nitychangesdramatically.TheareawhereGiannitsa

wouldlaterdevelopistransformedintoa typical rural district, filled with agri-culturalsettlementsthathavebecomethehabitationkernelsof themajorityof the current villages and municipal

όπουζουνλέγονταιΣκλαβηνίες.ΑνκαιυποτελείςτουΒυζαντίου,εξεγείρονταισυχνά. Θεωρούνται σλα-βικής καταγωγής αλλάκαι απόγονοι μικτώνγάμων μεταξύ αιχμαλώ-των ρωμαϊκών περιοχώνκαι τοπικών φυλών τουΔούναβη.ΚαθώςηΕγνα-τία οδός δε λειτουργείπλέον ως διαπεριφερει-ακός οδικός άξονας καιη κοινωνία μετασχηματί-ζεται δραματικά, η περι-οχή των μετέπειτα Γιαν-νιτσών μετατρέπεται σεέναντυπικό,αγροτικόχώρο,πουείναιγεμάτος αγροτικούς οικισμούς, πουαποτελούν τον οικιστικό πυρήνα τωνπερισσοτέρων σημερινών οικισμώνκαι δημοτικών διαμερισμάτων. Υπάρ-

districts. It is a multilingual environ-mentwiththecoexistenceoftheGreeklanguage, the Latin, in an increasingly corrupted form, and the Slavic lan-guage. The control of the Byzantine au-thorities in the territory was initiallyeffective, but the founding and the expansion of the Bulgarian state ofPresthlavacausesacertainamountofpoliticaldivisioninthebroaderdistrict.Asuccessiveperiodoftwocenturiesofinstability came to a close with the fi-nalprevalenceofByzantinerule,asaresult of the two great military cam-paignsorganizedbyemperorVassiliosII,between1002and1018.Neverthe-less, social change had already beenestablished.

Vardari and VardariotesIn the Late Byzantine era, all the cit-ies were surrounded by fortification walls (castles) and rural settlementswere developed around those castles.

χει πολυγλωσσία, όπου συνυπάρχουνταελληνικά,ταλατινικάσεολοέναπιοπαρεφθαρμένημορφήκαιτασλαβικά.Αρχικά,οέλεγχοςτηςβυζαντινήςαρ-χήςήταναποτελεσματικός. ΗίδρυσηκαιηεπέκτασητουΒουλ-γαρικού κράτους της Πρεσθλάβας,φέρνεισεολόκληρητηνευρύτερηπε-ριοχήμιαμορφήπολιτικούδιχασμού.Μιαπερίοδοςαστάθειας,πουδιαρκείδύοαιώνες,λήγειμετηνοριστικήεπι-κράτηση της βυζαντινής αρχής, χάρηστις μεγάλες εκστρατείες του Βασι-λείου του Β, μεταξύ 1002 και 1018.Ωστόσο, ο κοινωνικός μετασχηματι-σμόςέχειολοκληρωθεί.

Βαρδάρι και ΒαρδαριώτεςΣτηνυστεροβυζαντινήπερίοδοοιπό-λειςόλεςείχανκάστρακαιγύρωτουςαναπτύσσοντανοικισμοί κατοικημένοιαπό χωρικούς, κυρίως αγρότες καικτηνοτρόφους,πουπλήρωνανφόρουςείτε σε στρατιωτικούς και πολιτικούς


Those settlements were inhabited bypeasants, mainly farmers and live-stock keepers, who paid taxes to ei-ther military and political officials or to churchandmonasticauthorities.AlotofneighbouringtoGiannitsalocationshave maintained to the present theirnamesofthatperiod,suchasSkylitzi,Kavassila, Makrohorio in Veroia, Hos-tianes (Foustani),Prodromos inAlmo-pia,Vardaina(Vardino)andVardariotes(Vardaroftsa) at Axios. The Vardariotes (Vardarians), who gave Axios river itsname (Vardar), are of particular in-terest. They originated from PersianChristians, they had their own episco-pateandtheByzantineemperorsusedto draft from among them their per-sonal guard, the baglavites. Becauseemperor Vassilios II had moved greatnumbersofpeopleawayfromAlmopiaandhadrelocatedthem, thesucceed-ing rulers brought to the area alliesfrom the North, mainly Komans anddefeated invaders, such as the Patsi-nakites. In the years of the emperorsKomnenoi and onwards, the placename “Vardar” appears in connectionwith army camps. When, in the years1362 to 1390, the Ottomans occupyThraceandMacedoniawith remarka-blespeed,intheirrecordstheyrefertotheoccupationof“Vardar”.Eventhreecenturieslater,thetravellerEvliaTse-lembireminiscesthat“thereweretwocastles” on the grounds of Giannitsa.Thearchaeologicalresearchhasprov-entheaccuracyofhisrecording:attheeasternentranceofthemoderntown,the traces of a Late Byzantine habita-tionhavebeenfound.Ithasbeencon-firmed that Giannitsa existed before theOttomanoccupation.

αξιωματούχους,είτεσεεκκλησιαστικέςκαιμοναστικέςαρχές.Απότότεέχουνδιασωθείπολλάτοπωνύμιαγειτονικώνμε τα Γιαννιτσά περιοχών (Σκυλίτζη,Καβάσιλα, Μακροχώριο στη Βέροια,Χώστιανες (Φούστανη), ΠρόδρομοςστηνΑλμωπία,Βάρδαινα(Βάρδινο)καιΒαρδαρειώται (Βαρδαρόφτσα) στονΑξιό.ΑυτοίοιΒαρδαριώτες,πουέδω-σαν και το όνομα στον Αξιό ποταμό,έχουν ενδιαφέρον. Προέρχονται απόΠέρσες χριστιανούς, είχαν δική τουςεπισκοπή και από αυτούς οι βυζαντι-νοί αυτοκράτορες στρατολογούσαντους προσωπικούς τους φρουρούς,τουςμαγκλαβίτες.ΕπειδήοΒασίλειοςο Β οδήγησε στη μετοικεσία πληθυ-σμούςαπό τηνΑλμωπία, η μετέπειταδιοίκησηεγκατέστησεεκείσυμμάχουςτηςαπότοβορρά,κυρίωςΚομάνους,αλλάκαιηττημένουςεισβολείς,όπωςτους Πατσινακίτες. Στους ιστορικούςτηςεποχήςτωνΚομνηνώνκαιεφεξής,εμφανίζεται το τοπωνύμιο “Βαρδάρι”πουσυσχετίζεται μεστρατοπεδεύσειςστρατών.ΚιότανεπικρατούνοιΟθω-μανοί, οι οποίοι εξαπλώνονται ρα-γδαίαστηΘράκηκαιστηΜακεδονία,μεταξύ1362και1390,οιπηγέςτουςμνημονεύουντηνκατάληψη“τουΒαρ-δαρίου”.Ακόμηκαιτρειςαιώνεςμετάαπό αυτά τα γεγονότα, ο περιηγητήςΕβλιάΤσελεμπή,αναθυμάταιότιστηνπεριοχή των Γιαννιτσών “ήταν δυοκάστρα”.Ηαρχαιολογικήέρευνα,απέ-δειξεσωστήτηνυπόθεση:στηνανατο-λικήείσοδοτηςσημερινήςπόληςτωνΓιαννιτσών, βρέθηκαν πολλά στοιχείαενόςυστεροβυζαντινούοικισμού.ΤαΓι-αννιτσάυπήρχαναποδεδειγμέναπριντηντουρκικήκατάκτηση.

Τα ΓιαννιτσάThe Town

of Giannitsa

Τα Γ ι α ν ν ι τ σ ά T h e T o w n o f G i a n n i t s a

Τα Γιαννιτσά / The Town of Giannitsa 32-35Το όνομα / The Name 36-38

Η απαρχή της νέας περιόδου / The Beginning of a New Era 38-41Η περιγραφή του Εβλιά Τσελεμπή / Evlia Tselembi’s Description 41-45

Η πνευματική ακτινοβολία / The Spiritual Radiance 45-46Παζάρ / The Bazaar 46-48

Η άνοδος του χριστιανικού στοιχείου / The Rise of the Christian Population 48-51

Τα ΓιαννιτσάThe Town

of Giannitsa

Τα Γ ι α ν ν ι τ σ ά T h e T o w n o f G i a n n i t s a

30 - 51

Τα Γιαννιτσά / The Town of Giannitsa 32-35Το όνομα / The Name 36-38

Η απαρχή της νέας περιόδου / The Beginning of a New Era 38-41Η περιγραφή του Εβλιά Τσελεμπή / Evlia Tselembi’s Description 41-45

Η πνευματική ακτινοβολία / The Spiritual Radiance 45-46Παζάρ / The Bazaar 46-48

Η άνοδος του χριστιανικού στοιχείου / The Rise of the Christian Population 48-51

31

Τα ΓιαννιτσάΟι περισσότεροι ερευνητές τοποθε-τούντηνκατάληψητηςπεριοχήςτωνΓιαννιτσών στη δεκαετία του 1380.Και τη συναρτούν με ένανσημαντικόηγέτητωνΤούρκων,τοΓαζήΕβρενός,πουθεωρείταιότισυνέβαλεαποφασι-στικά στην επικράτησητων Οθωμανών στηΜακεδονία και αλλού.Πολέμησε στις μάχεςτου Κοσσυφοπεδίου(1389)καιτηςΝικόπο-λης(1396),ενώκατέλα-βετηνΚόρινθο.Οθρύ-λοςαναφέρειότιέζησε129 χρόνια!Καταγόταναπό το Μπαλικεσίρ(Παλαιόκαστρο) μεταξύΠεργάμου και Πρού-σαςκαιηπαράδοσητονθέλει γιο ενός χριστια-νού εξωμότη, του Ornos (Ουρανού),κυβερνήτη τηςΠρούσας.Πέθανε σταΓιαννιτσάκαιετάφητο1417.Οισουλ-

The Town of GiannitsaMostresearchersagreeontheestima-tion that the broader region of Gian-nitsa was occupied by the Ottomansin the 1380s. They couple the eventwithGaziEvrenos,animportantTurk-ish leader, who is considered to have

contributed significantly tothedominanceoftheOttomans in Macedo-nia and elsewhere. Hefought in the battlesof Kossovo (1389) andNikopolis (1396) andhe conquered Corinth. Thelegendgoesthathelivedtobe129!Hecamefrom Balikesir (Pal-aiokastro),betweenPer-gamos (Pergamon) andPrussa,andaccordingtothetraditionhewastheson of Ornos (Uranus),

the governor of Prussa, a Christian whohad renouncedhis faith.HediedinGiannitsaandwasburiedthere.The

32 Τα Γιαννιτσά The Town of Giannitsa

Τα ΓιαννιτσάThe Town of Giannitsa

Μαυσωλείο Γαζή Εβρενός, αρχές 20ου αιώνα.Gazi Evrenos’ mausoleum, at the beginning of the 20th century.

τάνοιτουχάρισαντεράστιεςεδαφικέςεκτάσεις,απότιςοποίεςημεγαλύτερηκαισπουδαιότερηήτανηπεριοχήτωνΓιαννιτσών, πουορίστηκεως “βακού-φι”(θρησκευτικό-φιλανθρωπικόμου-σουλμανικόίδρυμα).Καθώς η οθωμανική ιστοριογραφίαδεν έχει πολλές ομοιότητες με τηνευρωπαϊκή, εμφιλοχωρούν σ’ αυτήνπολλές, γοητευτικές (και αναπόδει-κτες) ιστορίες,όπωςηθανάτωσητουγιου τουΕβρενόςαπό τον ίδιο, επει-δή αυθαδίασε στο Σουλτάνο σε ένακυνήγισταλουτράτηςΠέλλας,αλλάκαιοτρόπος,πουηαχανήςκτηματικήέκταση των Γιαννιτσών δόθηκε στονΕβρενός:Είτεότι του είπανότι η γη,πουμπορείναπερικλείσεισεμιαμέρα

sultans had rewarded him with largepiecesofland,ofwhichthedistrictofGiannitsa was the largest and mostimportantandwascharacterizedasa“Vakuf” (a religious-charitable Musliminstitution).The Ottoman historiography differs from the European and it includes alotof enchanting (andequally unsub-stantiated) stories, such as the storyoftheassassinationofEvrenos’sonbyhisownfather,becausehehadshowndisrespect to the sultan, or the storyofhowthelarge,fertileplainofGian-nitsawasawardedtoEvrenos.Accord-ing to the first version, he was told he wouldbegivenalltheterritoryhecouldencircleridingonahorse.Makingtheprovision to have horses waiting for


τρέχοντας με ένα άλογο είναι δική του, οπότε φρόντισε να έχει διαθέσι-μα άλογα σε κάθε χωριό και μπόρεσε να διατρέξει με φρενήρη καλπασμό το σύνολο του κάμπου των Γιαννι-τσών, είτε ότι του είπαν ότι δικαιούται γη, που μπορεί να περικλεισθεί στο τομάρι μιας αγελάδας, οπότε δημι-ούργησε μια λεπτή κλωστή με ειδική επεξεργασία και κατάφερε το ίδιο. Τα αρχεία του ιεροδικείου της Θεσσαλο-νίκης μαρτυρούν ότι η “ηγεμονία” του Εβρενός έφτανε στο χωριό Άδενδρο της Θεσσαλονίκης και κάλυπτε πρακτι-κά μεγαλύτερο χώρο από την επαρχία Γιαννιτσών. Τα Γιαννιτσά ήταν η πρω-τεύουσα αυτής της παραγωγικής και στρατηγικής χώρας.

him in all the villages of the area, he managed, by changing horses and gal-loping fiercely, to run the sum total of the plain of Giannitsa. According to the second version, he was told he would be awarded all the land he could enclose in the skin of a cow. Through a special processing of the skin, he managed to create a very thin thread that allowed him to encircle the vast flat land. The records of the religious court of Thes-saloniki testify that Evrenos’ landhold-ings, (his “hegemony”) extended up to the village Adendro of Thessaloniki and it practically covered the greatest part of the modern county of Giannitsa. The town of Giannitsa was the capital of this productive and strategic piece of land.

Το όνομαΗ ονομασία Γενητζέ-Βαρντάρ επικρα-τεί μετά τον 16ο αιώνα. Καθώς μια άλλη κωμόπολη στο Νέστο, ονομάζε-ται κι αυτή Γενητζέ Καρασού (σήμε-ρα Γενισαία, το τουρκικό όνομα του Νέστου είναι Καρασού=Μαυρονέρι) θεωρήθηκε ότι οι δύο οικισμοί ήταν συνώνυμοι και έφεραν την προση-γορία του πλησιέστερου, μεγάλου ποταμού της περιοχής, για να δια-φοροποιούνται. Προηγουμένως, το όνομα Γενητζέ εμφανίζεται και μόνο του. Ενα χωριό κοντά στα Γιαννιτσά, η Αξός (Παλαιόν) και το Ποντοχώ-ρι, λεγόταν Εσκητζέ, δηλαδή “παλιά πόλη”. Σε μεταπολεμικούς χάρτες μά-λιστα υπάρχει διάκριση ανάμεσα στο “Παλαιόν Παλαιόν”(Βετπαζάρ=παλιά αγορά=Ποντοχώρι) και στο “Νέον Παλαιόν” (Αξός). Αν αναλογιστούμε ότι και η Ξάνθη, κατά την εποχή της ανάπτυξης της Γενισαίας λεγόταν επί-σης Εσκετζέ, δεν είναι καθόλου πα-ράξενο ότι οι Οθωμανοί ονόμασαν

The NameThe name “Genitze-Vardar” prevails after the 16th century. Since another town near the river Nestos bore the same name, “Genitze-Karassou”, (the modern Genisea of Xanthi – Karassou, meaning “black water”, was the Turkish name of the river Nestos), it was con-sidered appropriate that, in order to be distinguished from each other, the two places should add to the name Genitze (New Town) the names of their neigh-bouring big rivers. Previously, the name Genitze was used with no additions. Two villages near Giannitsa, Axos and Pontohori, were both called Eskitze (Old Town). In post-war maps there is even a distinction between “Palaion Palaion” (Older Old Town), or else (Vetpazar=Old Market=Pontohori), and “Neon Palaion” (New Old Town=Axos). If we take into account that during the rise of Geni-sea, the neighbouring Xanthi was also called Eskitze (Old Town), we can logi-cally assume that the Ottomans used


“Νεαπόλεις”(Γενητζέ) δύο οικισμούς, στους οποίους έδωσαν μεγάλη σημα-σία, ενώ οι παλαιότεροι οικισμοί ονο-μάστηκαν “Παλαιοπόλεις” (Εσκητζέ).Σ’ αυτή την ισχυρή θεωρία, αντιτάχτη-κε από την αρχή μια διαφορετική εκ-δοχή, σύμφωνα με την οποία το όνομα προέρχεται από το ανθρωπωνυμικό

the name “Genitze” (Neapolis=New Town) to call the two urban centres (Genisea and Giannitsa) they consid-ered important, while at the same time they called the older nearby towns “Es-kitze” (Palaiopolis=Old Town).The above theory was contradicted by a different claim, according to which the

“Γιαννιτσάς”(τα δίκαια του Γιαννιτσά), από έναν υποθετικό βυζαντινό προ-νοιάριο (ιδιοκτήτη) σύμφωνα και με πολυάριθμα παραδείγματα (Λαγκαδά, Μεσημέρη, Σκυλίζη, Καβάσιλα), που αφθονούν στη Μακεδονία. Η Γενισαία πάντως συνδράμει στην πρώτη εκδοχή.

Η απαρχή της νέας περιόδουΗ πόλη, ιδίως μετά το θάνατο και την ταφή του Εβρενός, θεωρήθηκε ιερή από τους Μουσουλμάνους. Συνετέλε-σαν σ’ αυτό η μεγάλη φήμη των Σπα-χήδων του Εβρενός (που είχε και την προσηγορία του Γαζή=νικητή), η πλη-θώρα θρησκευτικών ιδρυμάτων και

place name Giannitsa is derived from the human name Giannitsas. It signifies the property of a Byzantine land owner (Giannitsas), as it happens in numer-ous other towns (Langadas, Mesimeri, Skylizi, Kavasila), all over Macedonia. However, the case of Genisea supports the validity of the first theory.

The Beginning of a New EraThe town, especially after Evrenos’ death and burial, was recognized as a sacred place by the Muslims. The fac-tors that had greatly contributed to this recognition were the excellent fame of the Spahis (the cavalry) of Evrenos’, who was also given the title of Gazi (victor), the presence of numerous reli-gious institutions and religious schools, and the close connection of Giannitsa with another glorious conqueror, Seih Liani, the captor of Naoussa, whose tomb was also built in Giannitsa. As a Vakuf it differed a lot from the ordinary estates of that period. The adminis-tration was stable (Evrenos’ descend-


ιεροδιδασκαλείων, αλλά και η μεγάλη σχέση των Γιαννιτσών με έναν άλλο ένδοξο αποικιστή, το Σεϊχ Λιάνη, τον κατακτητή της Νάουσας, του οποίου ο τάφος υπήρχε στα Γιαννιτσά. Ενα βακούφι, διέφερε σε πολλά από τα τιμάρια της εποχής. Η διοίκηση ήταν σταθερή (οι απόγονοι του Εβρενός ήταν οι μόνιμοι διαχειριστές του βα-κουφίου) και η φορολογία σημαντικά χαμηλότερη (τα βακούφια πληρωναν μόνον τη δεκάτη). Υπήρξε λοιπόν πό-λος προσέλκυσης φτωχών αγροτών και τεχνιτών από πολλές περιοχές της Ρούμελης (του ευρωπαϊκού τμήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Μετά από έναν περίπου αιώνα, το 1520, έχουμε μια απογραφή της πό-λης. Δεν είναι ακριβής, επειδή φορο-λογούνται “χανέδες” και όχι σπίτια, δηλαδή μια φορολογική μονάδα πολύ εύπλαστη και με πολλές διαχρονικές αυξομειώσεις. Η πόλη λοιπόν διέθετε τότε 800 μουσουλμανικούς χανέδες, 25 χριστιανικούς και 25 εβραϊκούς. Η

ants were the permanent rulers of the Vakuf), and the amount of taxes paid was significantly lower (a Vakuf paid only the tithe). As a result, it attracted large numbers of poor peasants and craftsmen from many areas of Rumeli (the European part of the Ottoman em-pire).After almost a century, in 1520, a cen-sus was taken in the town. It cannot be considered accurate, though, because the census did not count the houses, it only counted the “hanes”, which were versatile fiscal units that under-went significant population changes in the course of time. In those days, the town had 800 Muslim hanes, 25 Christian and 25 Jewish ones. Thus, it

εκτίμηση είναι ότι επρόκειτο για μια πόλη που προσέγγιζε τους 5 χιλιάδες κατοίκους. Φυσικά, ο αριθμός των κα-τοίκων της υπαίθρου ήταν πολλαπλά-σιος.Η στρατιωτική προέλευση των Τούρ-κων εποίκων είχε ένα χαρακτηριστικό: μόνο στα Γιαννιτσά και σε μερικά χω-ριά γειτονικά μνημονεύονται μαζικές εγκαταστάσεις ομάδων παλαιών ατά-κτων (Γιαγιάδων). Η ύπαιθρος κατοι-κούνταν από χριστιανούς παροίκους. Συχνά στο κέντρο των χωριών υπήρ-

can be estimated that the population of the town approximated the number of 5,000 people. Of course, the rural population was even greater.The military origin of the Turkish set-tlers had one particular characteristic: records indicate massive placements of veteran irregular, mercenary soldiers (Yayas) in Giannitsa and some of the neighbouring villages. The surround-ing country was inhabited by Christian population. In the centre of the villages there was, often, an assigned Aga or


χε η εγκατάσταση ενός Αγά ή Μπέη, που διαχειριζόταν τις τύχες του χωρι-ού. Στο βακούφι υπήρχε θρησκευτική ανοχή, γι΄αυτό και διασώζονται λίγες αρχικά και από τον 18ο αιώνα πολύ περισσότερες εκκλησίες. Οι πλησιέ-στερες στα Γιαννιτσά, εξυπηρετούσαν και τον εκκλησιασμό των χριστιανών κατοίκων.

Η περιγραφή του Εβλιά ΤσελεμπήΟ γνωστός προσκυνητής- περιηγητής επισκέφθηκε τα Γιαννιτσά σε δύο τα-

Bey (a ruler), who controlled the fate of the villagers. Within the Vakuf, reli-gious tolerance was practised, which is why Christian churches from that pe-riod have survived, a few from earlier times and many more from the 18th century. The ones closer to Giannitsa served the religious needs of the Chris-tian inhabitants.

Evlia Tselembi’s DescriptionThe famous pilgrim-traveller visited Gi-annitsa twice, in the middle of the 17th

century. He described extensively the activities within Evrenos’ Vakuf, which stood in the area where the 3rd Pri-mary School was later erected, in the parish of the church of St George, ex-tending up to the spot where Evrenos’ bath and tomb were built. In this big, enclosed piece of land, there was a large number of buildings, including the most magnificent monuments of the town, separated by yards, tombs and gardens. In its peak years, the town had 1,500 hanes, divided in 17 districts and each district had its own mosque. The three most important of them were the mosque of Iskender Bey (one of Evrenos’ descendants), which was in the Old Market, Gazi Evrenos’ tomb and Seih Liani’s tomb. Within the Vakuf there was a Mentreses (Ottoman reli-gious seminary), seven religious schools and three poor-houses, which served the people of all religions. The market was particularly impressive, having in the centre a huge bezesteni (a covered

ξίδια του, στα μέσα του 17ου αιώνα. Η κυριότερη περιγραφή του αναφέρε-ται στις δραστηριότητες του βακουφί-ου των Εβρενός, που βρισκόταν στη θέση που αργότερα χτίστηκε το 3ο Δημοτικό Σχολείο, από την περιοχή του Αγίου Γεωργίου και έως το λουτρό κοντά στον τάφο του Γαζή Εβρενός. Σ’ αυτή τη μεγάλη έκταση, που ήταν περιφραγμένη και γεμάτη κτίσματα, που χωριζόταν από αυλές, τάφους και κήπους, ήταν χτισμένα τα πιο επιφανή μνημεία της πόλης. Η πόλη διέθετε στα χρόνια του 1500 χανέδες μοιρασμέ-νους σε 17 συνοικίες. Κάθε συνοικία είχε το τζαμί της. Τα τρία πιο σημαντι-κά ήταν το τζαμί του Ισκεντέρ Μπέη στην αγορά, απογόνου του Εβρενός, ο τάφος του Γαζή Εβρενός και του Σεϊχ Λιάνη. Μέσα στο βακούφι υπήρχε ένας Μεντρεσές, επτά ιεροδιδασκαλεία και τρία πτωχοκομεία, που εξυπηρετού-σαν κάθε θρήσκευμα. Η αγορά ήταν εντυπωσιακή μ’ ένα μεγάλο μολυβδο-σκέπαστο μπεζεστένι στο κέντρο της,


market) with a lead roof, and including a big open market and more than 700 shops. In addition, the city had three public baths and seventy private ones. Commercial activity was thriving. Evlia mentions the existence of nine hania (inns) and a huge caravan-serai (an inn for travelling merchants or pilgrims),

which was a property of the Vakuf and could accommodate 500 people and their horses or other beasts of burden.Taking into account that the taxation system based on the “hanes” was nev-er updated and judging from the size of the mosques, researchers conclude that, in the period of this great peak, Giannitsa had a population of approxi-mately 15 thousand people, not count-ing the occasional visitors from other areas, who were apparently numerous. What is of particular importance is the assumption that can be drawn about the role of the town in the mid-17th century, a role that has been retained to the present. Giannitsa was an urban centre with a dual function.First, it is evident that it functioned as a transportation and commercial centre. Topographically, the town is literally seated on prehistoric, ancient and me-dieval remnants, particularly in the area of the Old Market and the “Foros”(Tax payment point), on the ancient Via Eg-

ένα σημαντικό παζάρι και πάνω από 700 μαγαζιά. Η πόλη είχε επίσης τρία δημόσια λουτρά και 70 ιδιωτικά. Ιδιαί-τερα υψηλή ήταν η αγοραστική κίνηση. Ο Εβλιά αναφέρει εννέα χάνια και ένα μεγάλο καραβάν σεράι, περιουσία του βακουφίου, που μπορούσε να φιλοξε-νήσει πεντακόσιους ανθρώπους με τα υποζύγια ή τα άλογά τους.Με δεδομένο το γεγονός ότι το φο-ρολογικό σύστημα των “χανέδων” δεν ήταν ποτέ επικαιροποιημένο, και τη χωρητικότητα των τζαμιών, η έρευνα οδηγείται στο συμπέρασμα ότι τα Γιαν-νιτσά της μεγάλης αυτής ακμής είχαν πληθυσμό που προσέγγιζε τα 15 χιλιά-δες άτομα, χωρίς να συνυπολογιστούν οι καθημερινοί επισκέπτες από άλλες περιοχές, που φαίνεται πως ήταν πολ-λοί. Αυτό που έχει σημασία, είναι ότι στα μέσα του 17ου αιώνα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η πόλη διατή-ρησε έως σήμερα τη διπλή αστική της λειτουργία.Πρώτα, αναδεικνύεται η λειτουργία

natia. That should be the place where the caravan-serai, many shops that catered for the needs of visitors and travellers, and various warehouses were standing. In the same area, there was also the traditional open space for the animal market, the trade fair, the weekly open air market and the com-mercial shops. Further north, there was the lower town, dominated by Evrenos’

Vakuf, the big public buildings, the sa-cred places and the crowded Turkish quarters. Finally, in the north and as far as Varosi, on the hilly ground on ei-ther side of Mangou square, there was the Christian district. It was a rather sparsely populated area that included farming fields and vegetable gardens, as well as a few shops. The rare sur-viving relics of the town’s past confirm this overall picture. The development of Giannitsa at a time when cannons were already used in warfare and its proximity with the fortified city of

του διαμετακομιστικού και εμπορικού κέντρου. Τοπογραφικά, βρίσκεται κυ-ριολεκτικά επάνω στις προϊστορικές, αρχαίες και μεσαιωνικές κατασκευ-ές, στην περιοχή της Παλιάς Αγοράς και του “Φόρου”, δηλαδή πάνω στην αρχαία Εγνατία Οδό. Εδώ πρέπει να αναζητηθούν το καραβανσαράι, πολλά καταστήματα που έχουν σχέση με εξυ-πηρέτηση επισκεπτών και περαστικών,

αποθήκες προϊόντων και τα συναφή. Εδώ υπήρχε ο παραδοσιακός χώρος της εμποροπανήγυρης και ζωοπανήγυ-ρης, το εβδομαδιαίο παζάρι και κατα-στήματα. Ακολουθούσε προς βορρά η κάτω πόλη, όπου κυριαρχούσε το βα-κούφι του Εβρενός και τα μεγάλα δη-μόσια κτίρια και προσκυνήματα, αλλά και οι πολυσύχναστες γειτονιές, όπου κατοικούσαν οι Τούρκοι. Τέλος, στα βόρεια, που κατέληγαν στο Βαρόσι, ήταν η λοφώδης χριστιανική συνοικία, εκατέρωθεν της πλατείας Μάγγου, που τότε ήταν πολύ λιγότερο κατοικημένος


τόπος, διακόπτονταν από χωράφια και περιβόλια, αν και υπήρχαν αρκετά κα-ταστήματα. Τα σημερινά ελάχιστα σω-ζόμενα λείψανα του παρελθόντος της πόλης, επιβεβαιώνουν αυτή τη γενική εικόνα. Η ανάπτυξη των Γιαννιτσών σε εποχή όπου είχε ξεκινήσει ο πόλεμος των πυροβόλων και η γειτνίαση της πόλης με την ασφαλή Θεσσαλονίκη, ερμηνεύουν γιατί η περιοχή δεν είχε

οχυρώσεις ή αμυντικές εγκαταστάσεις. Ωστόσο συχνά αναφέρεται εγκατάστα-ση στρατιωτικής φρουράς στα Γιαν- νιτσά, που μάλιστα βοηθούσε στην κα-ταστολή εξεγέρσεων άλλων περιοχών, στα μεταγενέστερα χρόνια.

Η πνευματική ακτινοβολίαΤα Γιαννιτσά, σε μία περίοδο δύο αιώ-νων, υπήρξαν λόγω του θρησκευτικού χαρακτήρα τους, ιδιαίτερο κέντρο με-λέτης του Κορανίου και ανάπτυξης της ποίησης και της φιλοσοφίας των δερ-βίσηδων και των τσελεμπήδων, σ’ ένα

Thessaloniki can adequately explain the absence of any fortification walls or other defence installations around the town. However, there are frequent recordings of the presence of a military guard, which, in later years, was also sent to suppress uprisings and rebel-lions breaking out in other areas.

The Spiritual RadianceDue to its religious character, the town of Giannitsa became, for a period of two centuries, a special centre for the study of the Koran and the develop-

ιδιότυπο κλίμα μυστικισμού, που χαρα-κτηρίζει την εποχή και τη συγκεκριμένη λατρεία. Αναφέρονται ως γενέτειρα ή ως χώρος δράσης πολλών προσωπι-κοτήτων με ποιητικές και μαθηματι-κές επιδόσεις. Κατά τον ερευνητή της περιόδου Kiel, πρωτουργός υπήρξε ο Σεΐχης Ιλλαχή, που ήταν πολυταξιδε-μένος και δημιούργησε στα χρόνια του πρώτου γιου του Εβρενός, μια πνευμα-τική κίνηση. Ακολούθησαν ο Ουσουλί, ο Μανσούρ Τσελεμπή, ο Σινετσάκ και ο Χαγιαλή, οι οποίοι έγιναν ονομαστοί κυρίως από τη δράση τους σε πόλεις και προσκυνήματα της Ανατολής.

ΠαζάρΤα Γιαννιτσά στα χρόνια των Οθω-μανών, υπήρξαν ένας από τους πιο αξιόλογους οικονομικούς πόλους της Μακεδονίας. Αυτό το σημαντικό ρόλο παίζουν και σήμερα, τηρουμένων των αναλογιών. Γι΄ αυτό και έχει σημασία η αναδρομή στην παραγωγική και αναπτυξιακή πλευρά της πόλης. Η οι-

ment of the dervishes’ and the tselem-beys’ poetry and philosophy, amidst a singularly mystical atmosphere, which was characteristic of those particular times and that way of worship. Records mention the town as the birthplace or the place of action of many important men who excelled in poetry and math-ematics. According to Kiel, a researcher of the era, the prime contributor to this spiritual awakening was Sheikh Illahi, a man who had travelled extensively and initiated a spiritual movement in the years of the rule of Evrenos’ first son. He was followed by Ursuli, Mansur, Tselembi, Sinetsak and Hayiali, who made a name for themselves through their activity in cities and holy places of the East.

The BazaarDuring the years of the Ottoman occu-pation, Giannitsa was one of the most significant centres of financial activity in the region of Macedonia. Though on


κονομική ιστορία των Γιαννιτσών περι-λαμβάνει την αγροτική παραγωγή, το εμπόριο, και τη μεταποίηση.Σύμφωνα με πηγές του 15ου αιώνα, στην πόλη παράγονται μαντίλια, ενώ τα κάρα τους είναι αρχαϊκού, ρωμαϊκού τύπου χωρίς ακτίνες στους τροχούς. Αργότερα, μαθαίνουμε ότι οι κάτοικοι ήταν επιδέξιοι στην κατασκευή περίτε-χνων καπνοσυρίγγων, ενώ ολόκληρη μανιφατούρα είχε στηθεί γιά την πα-ραγωγή προϊόντων καλαθοπλεκτικής από ιτιά, λυγαριά και σάζι, πράγμα, που συμφωνεί με το οικοσύστημα της παραλίμνιας περιοχής. Τα βασικά προ-ϊόντα ήταν το βαμβάκι και ο καπνός. Ο καπνός των Γιαννιτσών ήταν τόσο διάσημος, ώστε ένα από τα μεγαλύ-τερα γερμανικά εργοστάσια του 19ου αιώνα, στη Δρέσδη, σήμερα σε άλλη χρήση, ονομάζεται ακόμη “Γενιτζέ”. Καπνός και βαμβάκι ήταν αντικείμενο συναλλαγών με πολλούς εμπόρους, ιδίως της Θεσσαλονίκης, κάθε καταγω-γής και θρησκεύματος. Αναφέρονται συχνά στις εκθέσεις των προξένων, και μεταφέρονταν δια θαλάσσης σε λιμά-νια της Ευρώπης, ιδίως στη Μασσαλία, αλλά και στην Ανατολή. Άλλα πρωτο-γενή προϊόντα ήταν τα ψάρια (έως την αποξήρανση της λίμνης στο μεσοπό-λεμο) αλλά και οι βδέλλες, που ήταν απαραίτητες στα φαρμακεία της Ευ-ρώπης ως αφαιμακτικό μέσο. Σ’ αυτά πρέπει να προστεθούν τα δημητριακά, που τα καλλιεργούσαν στις μη αρδευ-όμενες λοφώδεις περιοχές, αλλά και το κρασί, που μαζί με άλλα παράγωγα της αμπέλου ήταν δημοφιλές προϊ-όν της οικόσιτης οικονομίας. Πολλά αμπέλια καταγράφονται στη γειτονία των Γιαννιτσών, σε χάρτες των αρχών του 20ου αιώνα.Η εξαιρετικά δυναμική συναλλακτική

a different scale, the town still plays the same important role, and therefore, a look into the history of its economic development and the production of goods will be of particular value. The

history of the economy of Giannitsa comprises the agricultural production, the trading activity and the alteration of products.According to 15th century sources, the town was known for the production of scarves. The people used carts of the ancient Roman type, with no spokes in their wheels. In later times, we are in-formed that the inhabitants were skill-ful makers of elaborately decorated tobacco pipes, while at the same time, there existed an organised industry for the production of basketry goods made of willow, osier and bulrush, which abounded in that lakeside eco-system. Cotton and tobacco were the basic farming products. The tobacco of Giannitsa was so famous that one of the biggest German tobacco factories in 19th century Dresden, which nowa-days has a different use, is still called “Genitze”. Cotton and tobacco were the main commercial products, and were

δραστηριότητα, που χαρακτηρίζει την εμπορική κίνηση στα Γιαννιτσά, εκφρά-ζεται από την πληθώρα των καταστη-μάτων, αλλά και από την τέλεση του παζαριού, που συγκέντρωνε και συ-γκεντρώνει ακόμη, εθιμικά, πολλούς κατοίκους των πλησιόχωρων οικι-σμών, έστω και χωρίς την παλαιά επί-δοση. Ήταν απολύτως τεκμηριωμένη η οικονομική κυριαρχία της πόλης στα τελευταία πεντακόσια χρόνια πάνω στις γειτονικές πόλεις, όπως η Εδεσσα και η Γουμένισσα.

Η άνοδος του χριστιανικού στοιχείουΗ περιγραφή του Εβλιά Τσελεμπή εί-ναι η τελευταία που παρουσιάζει μια ειδυλλιακή εικόνα των μουσουλμάνων των Γιαννιτσών. Στους δύο αιώνες που ακολούθησαν, το χριστιανικό στοιχείο πληθαίνει και ενώ τηρούνται οι απαγο-ρεύσεις, που ισχύουν μέσα στην πόλη σε ζητήματα λατρείας, στα χρόνια του περιηγητή Leake, αρχές του 19ου αιώ-να, η παρακμή της πόλης είναι φανερή. Διαθέτει τώρα μόνο οκτώ τζαμιά, που λειτουργούν. Η κατάσταση στην περι-οχή είναι σχετικά ασταθής, τόσο από τη ληστεία, όσο και από καταστροφές. Έως το κομβικό γεγονός ενός φοβε-ρού λοιμού του 1839, είχαν προηγη-θεί μεγάλοι σεισμοί, αρρώστειες και

sold to tradesmen of every ethnic ori-gin and religion, though the majority of them were Thessalonian. These prod-ucts were often mentioned in foreign ambassadors’ reports and they were carried by sea to European ports, espe-cially Marseilles, as well as to destina-tions in the East. Other primary prod-ucts were fish (until the time the lake was drained) and leeches, which were used as a means for causing blood let-ting and were in great demand in all the European pharmacies. To this list, we must add the cereals that were cul-tivated on the dry, elevated plains, and the wine, which, together with the rest of vine products, was a very popular commodity of the family economy of that era. A great number of vineyards in the surrounding areas of Giannitsa are indicated in maps of the early 20th century.The dynamic trading activity that char-acterized the commercial life of Gian-nitsa was evident by the great number of the existing shops and the central role of the big bazaar (open market), which attracted and continues to at-tract great numbers of people from all the surrounding villages, who tradi-tionally do their weekly shopping there, even though it has lost its old vigour. There is absolutely no doubt that in the last five hundred years, Giannitsa has financially dominated over its neigh-bouring towns, such as Edessa and Goumenissa.

The Rise of the Christian PopulationEvlia Tselembi’s description is the last one that gives an idyllic depiction of the Muslim inhabitants of Giannitsa. During the two centuries that followed, the Christian population constantly in-


creased in number and despite the fact that laws restricting religious practices were still valid, at the beginning of the 19th century, the decline of the town is obvious, as traveller Leake comments in his writings. Now, there are only eight mosques in use. The situation in the district is unstable and people live under the fear of robbers and natural disasters. Even until the turning point with the great plague of 1839, there were big earthquakes, epidemics and

σιτοδείες. Η επανάσταση του 1821 έφερε μεγάλο κύμα αστυνόμευσης και φυλακίσεων. Όσο προχωρούμε στο 19ο αιώνα και μετά το λοιμό, οι χρι-στιανοί αποτελούν ήδη πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού. Και ζητούν ήδη από το τέλος της δεκαετίας του 1850 να χτίσουν ναό μέσα στην πόλη. Η άδεια δίνεται και ο ναός χτίζεται το 1867 και αποτελεί τη μητρόπολη της πόλης. Οι περιηγητές περιγράφουν μια μάλλον παρατημένη νότια πόλη

με ερειπωμένα πολλά δημόσια και ιδι-ωτικά κτίσματα, ενώ οι περιοχές των χριστιανών είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Από τους 1300 περίπου χανέδες, που αναφέρονται στη δεκα-ετία του 1870, οι Τούρκοι κατέχουν τα 800 και οι χριστιανοί τα 500. Έχουν ήδη πέντε συνοικίες, τον Κάτω Μαχα-λά, τη Τζουμρά, το Πορόι, το Βαρόσι και την Μπουτσάβα.Η αστική ανάπτυξη έφερε και αναπό-δραστες συνέπειες. Η εποχή μεταξύ 1870 και 1910 χαρακτηρίζεται από βαλκανική αστάθεια, που προκαλού-σαν όχι μόνο η αδυναμία της αυτο-κρατορίας για εκσυγχρονισμό, αλλά και οι πεποιθήσεις των πολιτών, που οραματίζονταν νέα εθνικά κράτη, κατά το πρότυπο της Ελλάδας, που προηγήθηκε χρονολογικά αυτών των κινημάτων. Με τη βοήθεια και την

crop shortages. The 1821 revolution causes an outbreak of police patrolling and imprisonments. As the 19th cen-tury progresses and after the plague has faded, the Christian population constitutes more than one third of the total number of the inhabitants. By the end of the 1850s the Christians ask for permission to build a church within the town itself. Permission is granted and in 1867 they build the church which nowadays serves as the cathedral of the town. The travellers describe a rather neglected south quarter of the town, with many dilapidated public and private buildings, whereas the Chris-tian neighbourhoods are in much bet-ter condition. Out of the almost 1,300 hanes that are mentioned in records of the 1870s, 800 belong to the Muslims and 500 to the Christians, who already occupy five districts, the lower district (Kato Mahala), Tzoumra, Poroi, Varosi


and Boutsava.The urban growth brought about cer-tain inevitable consequences. The years from 1870 to 1910 were char-acterized by instability in the Balkans. That instability was caused not only by the failure of the Ottoman empire to modernize itself, but also by the as-pirations of the Balkan peoples, who envisioned the establishment of their national states, following the exam-ple of the Greek state, since the Greek liberation movement had preceded all other similar struggles in the Balkan peninsula. With the help and support of the Great Powers and the people’s inner strength that was built up by their desire for freedom, the occupied lands of the Ottoman empire became the cradles where national conscienc-es were fostered. The fuse that trig-gered the events was the founding of the Bulgarian state and the Bulgarian Exarchate (independent Church) that was established after a breaking away from the Ecumenical Patriarchate. Until then, the citizens of the empire were only distinguished on the basis of their religious faith. These develop-ments were followed by a long period of upheavals in Macedonia. That peri-od was characterized by controversies over issues such as the control of the Christian institutions and the Christian educational system, and by repeated “hot” incidents among the Greeks, the Bulgarians and the Turks. Soon, other forces were involved in the struggle. The Romanians, who were aiming at the cultural autonomy of the Latin-speaking regions, the Serbs and the foreign missions, mainly Protestants and Uniat(e)s, who were activated in the educational and religious fields.

υποκίνηση των μεγάλων δυνάμεων, αλλά και την εσωτερική δύναμη, που έδινε ο αλυτρωτισμός, τα εδάφη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας θεωρή-θηκαν τόποι, όπου θα αναπτύσσονταν οι ιδιαίτερες εθνικές συνειδήσεις. Η θρυαλλίδα σ’ αυτά ήταν η δημιουργία

του βουλγαρικού κράτους αλλά και της Εξαρχίας, ως κινήματος αποσχιστι-κού του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Έως τότε, ο μόνος διαχωρισμός που υπήρχε απέναντι στη διοίκηση, ήταν ο θρησκευτικός. Ακολούθησε μια μακρά περίοδος αστάθειας στη Μακεδονία, με κύριο γνώρισμα τη διαπάλη περί τα χριστιανικά καθιδρύματα, το κοινοτικό χριστιανικό εκπαιδευτικό σύστημα και αλλεπάλληλα “θερμά” επεισόδια, κυ-ρίως μεταξύ Ελλήνων, Βουλγάρων και Τούρκων. Στην υπόθεση περιπλέχθη-καν και άλλες δυνάμεις. Οι Ρουμάνοι, που επεδίωκαν πολιτιστική αυτονό-μηση των λατινοφώνων περιοχών, οι Σέρβοι, οι ξένες ετερόδοξες αποστο-λές, που δημιουργούσαν εκπαιδευτική και θρησκευτική δραστηριότητα κυρί-ως στο χώρο των Προτεσταντών και των Ουνιτών.

Οι ΑγώνεςThe Struggle

Ο ι Α γ ώ ν ε ςT h e S t r u g g l e

Οι ΑγώνεςThe Struggle

Ο ι Α γ ώ ν ε ςT h e S t r u g g l e

52 - 69

53

Ο Μακεδονικός αγώνας / The Macedonian Struggle 54-57

Η μάχη των Γιαννιτσών / The Battle of Giannitsa 57-59

Έως τη νέα πόλη / Until the Modern Town is Formed 59-61

Ο Μεσοπόλεμος / The Mid-War Times 62-63

Πόλεμος, Κατοχή και Εμφύλιος / World War II, the Occupation and the Civil War 63-66

Η μεταπολεμική περίοδος / The Post-War Era 66-68

Στο μέλλον / In the Future 69-69

Ο Μακεδονικός αγώναςΈντονα ιδεολογικός στην αρχή, και με διαφορετικές κατευθύνσεις, “Μακεδο-νικός Αγώνας” είθισται να λέγεται η διαμάχη για τα εδάφη της Μακεδονίας στο πλαίσιο των εθνικών ανταγωνι-σμών της εποχής. Τα κράτη τότε έτει-ναν στο σχήμα «ένας λαός, μία θρη-σκεία, μία γλώσσα», σε πλήρη αντίθεση με τον κοσμοπολιτισμό και την πολιτική συνύπαρξης, που έστω και με πι-σωγυρίσματα, ίσχυε σε όλες τις μεγάλες ανα-τολικές αυτοκρατορίες που έως τότε κυριαρ-χούσαν στα Βαλκάνια. Τα Γιαννιτσά, έδρα ισχυρής φρουράς και ενός σώματος «αβτζή-δων» (κυνηγών), που ήταν επίλεκτες δυνάμεις πολυεθνικές, οργανώθηκαν χάριν των Τούρκων από Ευρωπαίους, ως συνέπεια της συνθή-

The Macedonian StruggleHighly ideological at the beginning and directed at a variety of issues, the term “The Macedonian Struggle” refers to the fights over the dominance of the Macedonian land, within the frame-work of the national antagonisms of the period. The national states of that

era converged to the pattern “one nation, one religion, one language”. This was in total opposi-tion to the cosmopolitan character and the policy of coexistence that was applied , with the oc-casional drawbacks, by all the eastern empires, which had ruled over the Balkans until that time.Giannitsa was the basis of a powerful guard and

a corps of “avcis” (hunters), a body of select multinational forces that was organized for the Turks by the Europe-

54 Οι Αγώνας The Struggle

Ο Μακεδονικός αγώναςThe Macedonian Struggle

κης της Μυστέργης και υπέστησαν τις συνέπειες πολιτικών δολοφονιών και συγκρούσεων για εκπαιδευτικά και θρησκευτικά ζητήματα. Αλλά ο κυ-ρίως αγώνας στην περιοχή έγινε στο Βάλτο των Γιαννιτσών και στα γύρω χωριά. Ο αγώνας στο Βάλτο ήταν ένα ιδιότυπο μέτωπο υγρών χαρακωμά-των, όπου βουλγαρικά και ελληνικά σώματα, οχυρωμένα σε αγκυρωμένες ιδιοκατασκευές (πατώματα), που στε-γάζονταν με καλύβες, επιχειρούσαν επιδρομές στα γειτονικά χωριά και πολεμούσαν μεταξύ τους. Η πιο λα-

ans, as a result of the Mürsteg treaty. The town itself suffered the conse-quences of political assassinations and conflicts on educational and reli-gious issues, but in the military field, the main battles were conducted in the area of the Swamp of Giannitsa and the surrounding villages. The Swamp constituted a unique battlefield of wet trenches, where Greek and Bulgarian units took cover in anchored, wooden constructions and lived in huts, fighting each other and raiding the neighbour-ing villages. Gonos Giotas was the most prominent figure of this war. He was a native of Giannitsa, who knew very well the morphology of the Swamp, and his large guerilla army was completely ad-justed to the harshness of the hostile environment. After a series of clashes, battles and conflicts, which continued even after the Macedonian Struggle had practically come to an end, as a consequence of the Revolution of the Young Turks in 1908 and the treaty

μπρή μορφή αυτού του αγώνα υπήρξε ο Γκόνος Γιώτας, εντόπιος Γιαννιτσιώ-της, που ήξερε το βάλτο απόλυτα και η πολυάριθμη αντάρτικη του ομάδα είχε εγκλιματιστεί πλήρως στο άξενο περι-βάλλον. Μετά από πολλές συμπλοκές, μάχες και συρράξεις, κι ενώ τυπικά ο μακεδονικός αγώνας είχε λήξει με το κίνημα των Νεοτούρκων το 1908 και τη συνθήκη που ακολούθησε, ο ίδιος συνέχισε την αντίσταση, ώσπου δολο-φονήθηκε το 1911. Είναι μία εμβλη-ματική μορφή των Γιαννιτσών. Μεταξύ 1904 και 1909 δολοφονήθηκαν πολ-λοί κάτοικοι των Γιαννιτσών.

Ο αγώνας αυτός δημιούργησε πολλές εσωτερικές αντιθέσεις και επηρέασε πολύ την κοινωνική ιστορία της πόλης στα χρόνια που ακολούθησαν. Ήδη το 1907 υπήρχε στο Βάλτο και στην

that followed, Giotas was killed in 1911. He has become an emblem fig-ure of Giannitsa. From 1904 to 1909, many were the natives of Giannitsa who sacrificed their lives in the fight for independence.This struggle gave rise to various inter-nal controversies and influenced greatly the social life of the town, in the years that followed. Already in 1907, the area of the Swamp and the land around it were under the status of a neutral terri-tory and each side, with the support of their national centres, was struggling towards a final solution. That solution


περιοχή ένα είδος ουδέτερης ζώνης και κάθε πλευρά επεδίωκε την τελική λύση μέσα από τη βοήθεια των εθνι-κών του κέντρων. Κι έτσι έγινε. Στο καθαρά στρατιωτικό πεδίο, η υπόθεση λύθηκε εκ των πραγμάτων στον πρώ-το βαλκανικό πόλεμο, τον Οκτώβριο του 1912.

Η μάχη των ΓιαννιτσώνΟ τουρκικός στρατός στο ελληνικό μέτωπο, αφού δε συγκράτησε τις δυ-νάμεις του στα στενά του Σαρανταπό-ρου και κατάφερε μόνο να δημιουρ-γήσει προβλήματα προέλασης στους

was attained by military action and the case was de facto solved by the First Balkan War in 1912.

The Battle of GiannitsaThe Turkish army at the Greek front, failing to keep its forces at the Saran-taporos straits, managed to create only minor problems to the Greek army, which advanced in western Macedo-nia. Finally, the Turks were gathered in Giannitsa and they entrenched them-selves there, knowing that they could not defend Thessaloniki effectively outside its walls. The strategic position

Έλληνες στη Δυτική Μακεδονία, συ-γκεντρώθηκε στα Γιαννιτσά, όπου και οχυρώθηκε, θεωρώντας και σωστά, ότι η Θεσσαλονίκη δεν ήταν δυνατόν να κρατηθεί έξω από τα τείχη της. Η στρατηγική θέση των Γιαννιτσών, οι χαμηλοί λόφοι, που λειτουργούν ως άριστα έμπεδα άμυνας ενώ η παρα-κείμενη λίμνη έκανε υποχρεωτική την πορεία των αντιπάλων σε ένα στενό σχετικά χώρο, ενισχύθηκε περισσότε-ρο με μονάδες πυροβολικού. 25.000 τουρκικού στρατού και 30 πυροβόλα, περίμεναν τους Έλληνες (με δύναμη πέντε μεραρχιών, από τις οποίες έλα-βαν μέρος στη μάχη οι τέσσερις), που προήλαυναν από τη Βέροια. Η μάχη ξεκίνησε την 19η Οκτωβρίου και διήρ-κεσε δυο ημέρες. Οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις έπρεπε να περάσουν μία γέφυρα στο ρέμμα της Μπάλιτζας, που ήταν ήδη στοχοποιημένη από τον αντίπαλο. Υπό

of Giannitsa, with the low hills that served as natural defence positions and the nearby lake, which compelled the adversaries to move in a relatively confined space, was reinforced by ar-tillery troops. 25,000 Turkish soldiers and 30 canons were lined to wait for the Greeks who were advancing from Veroia with a force of five divisions, four of which engaged in the battle. The battle started on 19th October and lasted for two days.The Greek military forces were obliged to cross a bridge over the Balitza stream, which their enemies had al-ready targeted. Under torrential rain, the Greek troops suffered great losses and found it difficult to deploy. By the fall of the night, they had managed to set their canons and take positions on the north-western hills, over the town of Giannitsa. The attack of the Greek army was fierce and by the morning of


the 20th October 1912 they had se-cured their victory. Their losses were grave. The Turks, on the other side, had lost three times as many men. To make matters worse, a huge fire erupted in the town, but despite all that, the road that lead to the liberation of Thessalo-niki had been opened.

Until the Modern Town is FormedUnder the Greek flag, Giannitsa went through the turmoil of World War I and the troubled times that followed. As a village, until 1917, it became the capi-tal of the county of Pella for a period of two months, and later, in 1918, it acquired the administrative status of a municipality, which it has retained ever since. The population has experienced a lot of changes and displacements, especially after 1915, when allied mili-tary forces were settled there. However, the town was “measured” for the first time against its future. The first statis-tics indicate that its Muslim residents

καταρρακτώδη βροχή, τα ελληνικά συντάγματα είχαν πολλές απώλειες και δυσκολίες στην ανάπτυξη. Έως το βράδυ, που αναγκάστηκαν να το πε-ράσουν επί τόπου, συμπληρώθηκε η ανάπτυξη του πυροβολικού και έγιναν διορθωτικές κινήσεις υπερκέρασης από την πλευρά των βορειοδυτικών λόφων πάνω από τα Γιαννιτσά. Η έφο-δος του ελληνικού στρατού ήταν ορ-μητική και μέσα στο πρωί της 20ης, η νίκη ήταν γεγονός. Οι απώλειες ήταν βαρειές. Οι απώλειες των Τούρκων ήταν τριπλάσιες. Στην πόλη είχε ξε-σπάσει πυρκαγιά. Όμως, ο δρόμος για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης ήταν πλέον ανοιχτός.

Έως τη νέα πόληΤα Γιαννιτσά υπό την ελληνική σημαία, έζησαν τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και την ταραγμένη εποχή που ακολού-θησε. Έχοντας τη διοίκηση μιας κοι-νότητας έως το 1917, έγιναν για δύο μήνες πρωτεύουσα του νεοσύστατου

Νομού Πέλλας και έκτοτε παρέμεινε ο δήμος (από το 1918) ως διοικητική αρχή. Ο πληθυσμός γνώρισε μεγάλες μεταμορφώσεις και μετακινήσεις, ειδι-κά μετά το 1915, όταν εγκαταστάθη-καν μονάδες του συμμαχικού στρατού. Ωστόσο, η πόλη «μετρήθηκε» πρώτη φορά με το μέλλον της. Οι πρώτες στα-τιστικές δείχνουν ότι οι μουσουλμάνοι κάτοικοι ήταν λιγότεροι από τους μι-σούς, ενώ το ένα δέκατο που πληθυ-σμού της περιφέρειας Γιαννιτσών θε-ωρούνταν «εξαρχικοί». Αυτά άρχισαν να αλλάζουν. Μεταξύ 1914 /1915, περίπου τρεις χιλιάδες ψυχές ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην πόλη από τα μέρη της Στράντζας και της Μαδύ-του, στην περιοχή της σημερινής οδού Στράντζης, γύρω από τον υποτυπώδη ακόμη ναό του Αγίου Γεωργίου. Η απο-γραφή του 1920 δείχνει λιγότερους από 8 χιλιάδες κατοίκους μέσα στην πόλη. Ακολουθεί μια αργή εξέλιξη σ’ ολόκληρο το Μεσοπόλεμο: το 1940 ο πληθυσμός θα φτάσει τους 13 χιλιάδες κατοίκους.

constituted less than the half of its to-tal population, whereas a tenth of the population were considered to belong to the Exarchate. These numbers were soon to change. In the years 1914-1915, about 3,000 people of Greek origin came as refugees from Strantza and Madytos (in Thrace) and settled in the area where Stranzis street is found today, around the then humble church of St George. The 1920 census regis-tered less than 8,000 inhabitants in the town. The growth during the mid-war years was slow: in 1940, the popu-lation reached the 13,000 people.This picture is rather inaccurate. Af-ter the national disaster of 1922 and during the following three years, the Muslim population and the Bulgarian-speaking people evacuate the town and the broader area, in conform-ance with treaties for the exchange of populations. At the same time, more refugees arrive and are added to those from Strantza. They include a large


proportion of the 4,000 Greek resi-dents of Karyes, in Kavakli of Eastern Rumelia, many families from Arsos of Athyra (Çekmece) in Propontis, hun-dreds of families from Chaldia (Argy-roupolis) and Trapezounta, as well as many from Bafra, in western Pontus. To them, there was added a significant

number of Pontian refugees from Rus-sia territories, Cappadocians from Cae-sarea and Nigde (the Karamanlides), as well as Greeks from other places of Asia Minor, such as Smyrna, Cilicia and Malakopi.The integration of all these families into a unified community of citizens went through many stages, often very painful. Originating from environments that varied in social development and legal systems, the new inhabitants adapted to their new reality by choos-ing the profession, the job and the so-cial role that fitted them best. Consid-ering also, the political unrest, the fast spreading of the socialistic ideas, espe-cially among the young people, and the simultaneous turn to the totalitarian regimes that were on the rise through-out Europe, it should be accepted that Giannitsa went through those turbulent times with undeniable success.

Πρόκειται για μια εικόνα που δεν είναι ακριβής. Μετά την εθνική καταστροφή του 1922, και στα τρία χρόνια που ακο-λουθούν, φεύγουν από την πόλη και την περιφέρεια οι μουσουλμάνοι και οι «βουλγαρόφρονες» με βάση συμφωνί-ες για ανταλλαγή πληθυσμών και έρχο-νται να προστεθούν στους πρόσφυγες της Στράντζας, πολλοί από τους 4 χιλι-άδες κατοίκους των Καρυών του Καβα-κλή της ανατολικής Ρωμυλίας, πολλές οικογένειες από την Αρσού του Αθύρα (Τσεκμετζέ) της Προποντίδας, εκατο-ντάδες οικογένειες από τις επισκοπές Χαλδίας(Αργυρούπολης) και Τραπεζού-ντας, και πολλοί Μπαφραλήδες, από το δυτικό Πόντο. Σ’ αυτούς προστέθηκαν ικανός αριθμός Ποντίων μεταναστών από περιοχές της Ρωσίας και πολλοί Καππαδόκες από την περιοχή Καισά-ρειας και Νίγδης (Καραμανλήδες) αλλά και από άλλα μέρη της Μικρασίας, τη Σμύρνη, την Κιλικία και τη Μαλακοπή. Η συγχώνευση αυτών των οικογενειών σε ένα ενιαίο «εργαστήριο πολιτών» πέρασε από πολλά στάδια, όχι όλα ανώδυνα. Προερχόμενοι από διαφο-ρετικές φάσεις κοινωνικής εξέλιξης, μαθημένοι σε τοπικές δικαιοπραξίες, οι νέοι κάτοικοι προσαρμόστηκαν σε ερ-γασίες, λειτουργήματα και επαγγέλμα-τα στα οποία αισθάνονταν μεγαλύτερη δεξιότητα. Αν σ’ αυτά προστεθεί και η ταραχώδης πολιτική κατάσταση, αλλά και η ταχύτατη εξάπλωση των σοσια-λιστικών ιδεών ιδίως στους νέους αν-θρώπους της εποχής, συνοδευόμενη από μία έξαρση της προσοχής προς τα αυταρχικά πολιτεύματα της Ευρώπης, που είχαν αρχίσει να επικρατούν, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι τα Γιαννιτσά, πέρασαν επιτυχώς αυτή την κρίση.

Ο ΜεσοπόλεμοςΤο πώς μία οθωμανική κατά βάση κω-μόπολη, με έντονο φονταμενταλισμό, μετατράπηκε σε δύο δεκαετίες σε μια σφύζουσα από ζωή ελληνική πόλη, οφείλεται λιγότερο στις προσπάθει-ες του κράτους, που ήταν εξαιρετικά φτωχό και αδύναμο να υλοποιήσει σο-βαρή κοινωνική πολιτική και περισσό-τερο στους ίδιους τους κατοίκους, που δημιούργησαν μια μεγάλη παραγωγική βάση, κι ενώ τους θέριζαν η ελονοσία και η κακή υγιεινή, μπόρεσαν και ανα-πτύχθηκαν μέσα από τα σπίτια του εποικισμού, ή μέσα από τις παραδοσι-ακές κατοικίες τους, ενωμένοι, αρχικά υπό την κοινή καταγωγή και αγρότερα ως “Γιαννιτσιώτες”. Συνετέλεσαν σ΄ αυτή τη μεταβολή δύο παράγοντες: Η αποξήρανση της λίμνης των Γιαν-νιτσών από τη Foundation Company στα χρόνια του Μεσοπολέμου, που

The Mid-War TimesThe fact that in less than two dec-ades, an Ottoman provincial town of expressed fundamentalism, was turned into a bustling Greek town, should not be attributed to the efforts of the Greek state, which in those years was extremely poor and incapable of ap-plying a serious social policy. It is an accomplishment attained almost ex-clusively by the residents themselves, who managed to establish a produc-tive basis and, despite having been decimated by malaria and bad sanitary conditions, they were able to build up their lives in their poor refugee houses and their traditional local dwellings. And despite the fact that the people were at first separated in groups ac-cording to their particular origin, they finally succeeded in developing their strong collective conscience as “Gian-


εξακόντισε το γεωργικό κλήρο στα 30 στρέμματα ανά οικογένεια, στρέμμα-τα μιας πραγματικά εύφορης γης και η επίμονη εκπαιδευτική προσπάθεια μέσα από σχολεία, συλλόγους, ιδρύ-ματα και κοινές επιδιώξεις.Η στοιχειώδης και η δευτεροβάθμια παιδεία στα Γιαννιτσά, ακολούθησε ανοδική πορεία. Οι δάσκαλοι του Με-σοπολέμου ήταν κάτι παραπάνω από διδάσκοντες. Συμμετείχαν στην καθη-μερινή ζωή και συνέβαλαν στη μείωση πολλών προβλημάτων στην πόλη και στα χωριά. Προς το τέλος του Μεσοπολέμου, όταν οι πολιτικές αντιθέσεις ήταν εξαιρετικά οξείες, η πόλη λειτούργησε υπό το δικτατορικό καθεστώς, όπως οποιαδήποτε άλλη πόλη. Πάντως, χω-ρίς να επιτευχθεί η ομογενοποίηση του πληθυσμού, υπήρχαν κοινές συ-νισταμένες που αποτυπώνονται τόσο στη φιλανθρωπική δράση, όσο και στα έργα υπέρ του κοινωνικού συνόλου. Οι σπάνιες εκδόσεις της εποχής, που αποτυπώνουν εκπαιδευτικά, κοινωνικά και οικονομικά στοιχεία, δείχνουν ότι η μεγάλη κρίση είχε περάσει.

Πόλεμος, Κατοχή και ΕμφύλιοςΟι κάτοικοι των Γιαννιτσών επιστρα-τεύτηκαν με ενθουσιασμό και πολέμη-

nitsiotes” (the residents of Giannitsa). Two factors contributed to this devel-opment: The drainage of the lake of Giannitsa by the Foundation Company, in the mid-war years, which allowed each family to receive a lot of 8 acres of fertile farming land and the consist-ent work in the educational field, which was carried out by the schools, the as-sociations, the institutions and by the communal efforts for the attainment of common objectives.The elementary and secondary educa-tion in Giannitsa steadily improved. The teachers of the mid-war era were more than educators. They actively intervened in their students’ everyday life and they contributed greatly to the elimination of the many problems which the residents of Giannitsa and the neighbouring villages were strug-gling with.At the end of mid-war times, when po-litical controversies were severe, the town was following the same pattern of life under a dictatorial regime, as the rest of the urban centres. And al-though homogeneity of the population had not been fully attained, there were common causes that united the people, as it is revealed by the rich charitable activity and communal work. The rare publications of those days, which in-form us about educational, social and financial matters, show clearly that the big crisis had been overcome.

World War II, the Occupation and the Civil WarThe residents of Giannitsa enthusias-tically joined the Greek army forces and fought the invading armies on the

σαν στον πόλεμο της Αλβανίας. Όταν το μέτωπο κατέρρευσε, οι Γερμανοί κατέ-λαβαν την πόλη την 8η Απριλίου 1941 και στο πρώτο διάστημα διατηρούσαν εκεί σημαντική φρουρά. Ο αγροτικός χαρακτήρας της περιοχής δεν έφερε μεγάλες στερήσεις αλλά η αντίσταση εναντίον του κατακτητή φούντωσε, ιδίως μετά το 1943. Οι περισσότεροι οργανώθηκαν στο ΕΑΜ αλλά υπήρ-χαν και άλλες ομάδες που έδρασαν παροδικά. Η κατάσταση εκτραχύνθηκε το 1944, όταν η Γερμανία βρισκόταν στα πρόθυρα της αποχώρησης, και επιχειρούσαν, σε συνεργασία με Τάγ-ματα Ασφαλείας και άλλες φιλοναζι-στικές οργανώσεις να “εκκαθαρίσουν” την αντίσταση, κυρίως στο Πάικο, που έθετε σε κίνδυνο την ενδεχόμενη απο-χώρησή τους. Έφτασαν να κάψουν το Ελευθεροχώρι στις 23 Μαρτίου 1944 και να εκτελέσουν πολλούς κατοίκους

Albanian front. When the battlefront collapsed, the Germans occupied the town, on the 8th April 1941, and ini-tially they established a strong guard there. The agricultural character of the region prevented it from serious famine problems, but resistance to the Nazis was growing stronger, especially af-ter 1943. Most people joined the EAM (National Liberation Front) partisan army, but there were also some other resistance forces, which were organ-ized and took action for shorter peri-ods of time. The situation worsened in 1944, when the Germans were prepar-ing to leave and tried to purge Paikon from all resistance forces that could obstruct their withdrawal, aided by lo-cal Nazi friendly organizations, such as the Security Battalions. They even burned down the village Eleft herohori on 23rd March 1944 and murdered


many of its citizens. The gravest inci-dent was the execution of 114 villag-ers, the Mayor Mangriotis first among them. This cruel act was carried out by the occupation authorities and their collaborators on 14th September 1944, on the location where the 1st Elementary School of Giannitsa stands

του. Κορυφαίο και θλιβερό γεγονός, υπήρξε η εκτέλεση 114 κατοίκων, με επικεφαλής το Δήμαρχο της πόλης Θωμά Μαγκριώτη, από τους κατα-κτητές και τους συνεργάτες τους στις 14 Σεπτεμβρίου 1944 στο χώρο του 1ου Δημοτικού Σχολείου Γιαννιτσών. Η ομαδική αυτή θυσία συντάραξε την κοινωνία των Γιαννιτσών. Η σκοτεινή περίοδος που ακολούθησε και οδήγη-σε στον εμφύλιο πόλεμο, υπήρξε επο-χή μεγάλης σύγχυσης και συγκρού-σεων. Οι πληγές της Κατοχής και του Εμφυλίου άργησαν να κλείσουν. Στην ουσία, μόνο στα πρόσφατα χρόνια και αρκετά μετά τη μεταπολίτευση, οι νε-ότερες γενιές αποφασίζουν για τις τύ-χες τους με πολιτικά και κοινωνικά, κι όχι εθνωτικά κριτήρια.

Η μεταπολεμική περίοδοςΗ πληγωμένη πόλη του 1950, που είχε ξεκινήσει αργά την ανασυγκρότησή

today. Such a mass sacrifi ce caused a deep shock in the local community. The dark period that followed and lead to the outbreak of the Civil War was a time of great turmoil and confl icts, and the scars infl icted by the German oc-cupation and the Civil War took a long time to heal. Practically, it is only in re-cent years, and aft er the restitution of democracy in the country (1974), that the younger generations managed to set themselves free from nationalistic antagonisms and are now able to make decisions for the fate of their town with political and social criteria only.

The Post-War EraThe wounded town of the 1950s, which had begun so late the process of its restitution, has gradually turned into the dynamic provincial town of the present, with triple the population, a considerable infrastructure and many


competent scientists and signifi cant artists. It plays an important economic role, despite the fact that its further development has been hindered by an, until recently, poor transportation net-work and its proximity to the city of Thessaloniki. It should be noted here, that Giannitsa failed to achieve the standard of the 19th century commer-cial development because the railway that connected Thessaloniki to Monas-tir passed from the south bank of the lake. Something similar is happening nowadays with the New Egnatia road, which passes through Veroia and has degraded the importance of the local road network.

When the modern town was planned, its rich architectural tradition was ig-nored and a lot of its deserted monu-ments were demolished. Only in recent decades has its cultural heritage re-ceived proper care, thanks to the coop-eration of the generations and the new dynamic of the local authorities and the cultural organizations. At the be-ginning of the 1980s the town acquired its fi rst foot-walk. A big, new hospital was built and a signifi cant number of educational institutions have been es-

της, μετά από μισό αιώνα μεταβλήθη-κε σε μία δυναμική πόλη με τριπλάσιο πληθυσμό, αξιόλογη υποδομή, πολ-λούς επιστήμονες και δημιουργούς, με ιδιαίτερο οικονομικό βάρος, παρά το ότι η έως πρόσφατα κακή κατάσταση του οδικού δικτύου και των υποδομών μεταφοράς, αλλά και η γειτνίαση με τη

Θεσσαλονίκη, δεν επέτρεπε μεγαλύτε-ρη ακόμη ανάπτυξη. Ας σημειωθεί εδώ ότι τα Γιαννιτσά, δεν είχαν την προβλε-πόμενη εμπορική ανάπτυξη στο δέκατο ένατο αιώνα, επειδή η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου, πέρασε από τα νότια της λίμνης. Πρό-σφατα, η χάραξη της Νέας Εγνατίας μέσω Βεροίας, οδήγησε σε ανάλογη αδυναμία τις οδικές υποδομές της πε-ριοχής.Η πόλη ρυμοτομήθηκε στην αρχή χω-ρίς να δοθεί σημασία στην πλούσια οικιστική της παράδοση. Πολλά μνη-μεία που ήταν ερειπωμένα, κατεδα-φίστηκαν. Μόνο κατά τις πρόσφατες δεκαετίες φροντίστηκε η πολιτιστική κληρονομιά, χάρη στη συνεργασία των γενεών και στη δυναμική των δημοτι-κών αρχών και των συλλόγων. Ένας από τους πρώτους πεζόδρομους της χώρας, εγκαινιάστηκε στις αρχές της

δεκαετίας του 1980. Η πόλη απέκτη-σε πολλά εκπαιδευτικά κτίρια, ένα με-γάλο ναυταθλητικό κέντρο, ενώ μετά από 30 ολόκληρα χρόνια λειτουργεί το Πνευματικό της Κέντρο, καθώς και ένα ανοιχτό θέατρο.Στον οικονομικό τομέα, η πόλη προχώ-ρησε ακόμη περισσότερο. Η αιμορρα-γία της μετανάστευσης και της αστυ-φιλίας, έφερε μετά από ένα δύσκολο διάστημα, την εμφάνιση νέων επιχει-ρηματιών, που επένδυσαν στον τόπο τους. Οι παλιές αντιθέσεις και αδυνα-μίες ξεπεράστηκαν από την ίδια την ανάπτυξη. Εκατοντάδες καταστήματα και δέκα βιομηχανίες, πλαισιώνουν μια μεγάλη αγροτική παραγωγή, που υπέστη αρκετές μεταβολές, όπως τη βαθμιαία εγκατάλειψη του καπνού και την κυριαρχία του βαμβακιού, και των οπωροφόρων. Αλλά υπάρχει ήδη καλ-λιέργεια αμπελιών, βιολογική συνείδη-

tablished. The town has also acquired a big Watersports Centre, a Cultural Centre (aft er 30 years of eff orts) and an open theatre.In the economic fi eld, the town has made even greater progress. As a result of immigration and urbanization, new businessmen appeared and invested in their home town. The old disputes and weaknesses have been overcome by


the new progress. Hundreds of shops and ten industrial plants support the economic activity, which is based on the signifi cant agricultural production that has gradually turned from the cul-tivation of tobacco to the production of cotton and fruit. There are also a lot of vineyards, whereas a signifi cant number of young farmers have under-stood the value of biological farming. In addition, the town and its people eagerly participate in various European actions.

In the FutureNo one can be a prophet in his own home town, but all the same, Giannitsa is a town with a bright future, despite certain weaknesses in basic infrastruc-tures, which extend beyond local needs. However, as the distance from Thes-saloniki gradually shortens in time, it gives the town a “suburban”identity towards a future metropolitan mega centre. The increasing signifi cance of the western gateway of Thessaloniki, together with the progressive down-grading of the big industrial units around the river Galikos, create ample opportunities for the residential devel-opment in the region of Giannitsa, pro-vided that the town will be connected by fi xed transportation networks with the second largest Greek city. In short, the Pellaian land and a suburban rail-way could become two very strong pivotal points for the local develop-ment.

ση σε πολλούς νέους αγρότες, ενώ η συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό γίγεσθαι είναι δεδομένη.

Στο μέλλονΚανένας δεν μπορεί να γίνει προφήτης στην πατρίδα του, αλλά τα Γιαννιτσά είναι μια πόλη με λαμπρό μέλλον, παρά τις αδυναμίες σε ουσιώδεις υποδομές, που υπερβαίνουν τις τοπικές ανάγκες. Ωστόσο, με τον καιρό, η απόστασή της από τη Θεσσαλονίκη, μειώνεται σε πραγματικό χρόνο, διαμορφώνοντας μια “προαστειακή” αντίληψη ως προς ένα μελλοντικό μητροπολιτικό βαρύ-κεντρο. Η βαρύνουσα σημασία της δυ-τικής εισόδου της Θεσσαλονίκης, με τη βαθμιαία απαξίωση των μεγάλων βιο-μηχανικών μονάδων, που βρίσκονται

σε απόσταση αναπνοής γύρω από το Γαλικό ποταμό, δίνει πολλές ευκαιρί-ες οικιστικής ανάπτυξης στην περιοχή των Γιαννιτσών, αρκεί η πόλη να συν-δεθεί και με δίκτυα σταθερής τροχιάς με τη συμπρωτεύουσα. Με δυο λόγια, η Πελλαία χώρα και ένας προαστια-κός σιδηρόδρομος, θα μπορούσαν να γίνουν ισχυροί πόλοι τοπικής ανά-πτυξης.

Περιήγηση στα αξιοθέατα - μνημεία των Γιαννιτσών

Περιήγηση στα αξιοθέατα - μνημεία των ΓιαννιτσώνTouring the Sights-Monuments of Giannitsa

Περιήγηση στα αξιοθέατα - μνημεία των Γιαννιτσών 72-85

Touring the Sights-Monuments of Giannitsa

70 - 85


Touring the Sights - Monuments of Giannitsa

Περιήγηση στα αξιοθέατα - μνημεία των ΓιαννιτσώνTouring the Sights-Monuments of Giannitsa

71

Περιήγηση στα αξιοθέατα - μνημεία των ΓιαννιτσώνΤα Γιαννιτσά, αν και έχουν συμπληρώ-σει μια ιστορική πορεία 8.500 χρόνων, έχουν την όψη μιας σύγχρονης, γοργά αναπτυσσόμενης πόλης, στην οποία ελάχιστα δείγματα θυμίζουν κομμάτια από το παρελθόν της. Από αυτά ιδι-αίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα οθωμανικά μνημεία, που αντιστάθηκαν στο χρόνο και δείχνουν τη σημασία της πόλης στη νεότερη εποχή.Το σημαντικότερο είναι το τέμενος του Γαζή Εβρενός, στη συμβολή των οδών Στράντζης, Ταβουλάρη και Καραο-λή-Δημητρίου. Πρόκειται για το μαυ-σωλείο που χτίστηκε μετά το θάνατο του Γαζή Εβρενός (1417), πάνω από τον τάφο του. Επειδή του αποδόθη-καν ιδιότητες αγιοσύνης, με σουλτα-νική διαταγή το μνημείο ορίστηκε ως τόπος προσκυνήματος και προσευχής για όλους τους Οθωμανούς και λει-τουργούσε ως μαυσωλείο και τέμενος. Στην αυλή του ήταν θαμμένοι οι γιοι του Γαζή, Ισά και Αλή, και πιθανόν και

Touring the Sights - Monuments of GiannitsaEven though it has a history of 8.500 hundred years, Giannitsa is a modern fast developing town with very few relics reminiscent of its long past. Of these, the Ottoman monuments that have resisted time are of particular in-terest and bear witness of the impor-tance of the town in modern times.The most prominent sight is Gazi Evrenos’ mosque at the junction of the streets Tavoulari, Stranzis and Karaoli-Demetriou. It is a mausoleum that was built on Gazi Evrenos’ tomb after his

72 Περιήγηση στα αξιοθέατα - μνημεία Touring the Sights-Monuments


Touring the Sights -Monuments of

Giannitsa

άλλα μέλη της οικογένειας Εβρενός. Το κτίριο στη σημερινή του μορφή έχει έκταση 240 τ.μ. και σχήμα ανεστραμ-μένου Τ. Στη διάρκεια του 19ου αιώνα υπέστη μια δραστική ανακατασκευή και διακοσμήθηκε με πολλά νεοκλασ-σικιστικά στοιχεία, με αποτέλεσμα να αλλοιωθούν όχι μόνο η αρχική του όψη αλλά και το σχέδιό του. Πολλά τμήματά του χάθηκαν πριν και μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, καθώς λειτουρ-γούσε ως εκκοκκιστήριο βάμβακος. Από την αρχική φάση του μνημείου σώζεται η ενεπίγραφη επιτύμβια στή-λη, η οποία φυλάσσεται στις αποθήκες της 9ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιο-τήτων στη Θεσσαλονίκη. Οι εργασίες αποκατάστασης του μνημείου, που ολοκληρώθηκαν πρόσφατα, ανέδειξαν ένα αξιόλογο κτίσμα, το οποίο μπορεί να φιλοξενήσει τη διαχρονική συλλογή της ιστορίας των Γιαννιτσών.Στην άλλη άκρη του αλλοτινού βα-κουφίου, επί της οδού Στράντζης, την

death in 1417. Due to the fact that he had been considered a holy man, the monument was decreed by the sultan as a shrine and a place of prayer for the Ottomans, thus becoming both a mau-soleum and a mosque. Evrenos’ sons, Gazi, Isa and Ali were buried in the yard and probably some other members of his family were buried there as well. In its present form, the building has an area of 240 square metres and the shape of a inverted T. During the 19th century, it was reconstructed and had suffered radical changes. Neoclassical elements were added to its decoration,

περιοχή σηματοδοτεί ο πύργος του ρολογιού. Ο ερευνητής Kiel θεωρεί ότι είναι ο παλιότερος σωζόμενος πύργος, που βρίσκεται σε ελληνικό έδαφος. Σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται πάνω σε δυο μαρμάρινες πλάκες στην ανατολική του πλευρά, χτίστηκε το έτος Εγίρας 1167, δηλαδή στα 1754 από το Σερίφ Αχμέτ, απόγονο του Γαζή Εβρενός. Πρόκειται για ένα μονοπύρ-γιο, στην κάτω πλευρά λίθινο, ενώ ψηλότερα είναι κατασκευασμένο με λεπτές ειδικές πλίνθους, υλικό δομής που εξασφαλίζει συνεκτικότητα και αντοχή. Στην οροφή του υπήρχε ένας πυργίσκος, όπου βρίσκονταν τα ρολό-για. Αυτός καταστράφηκε από βλήμα-

τα όλμου το 1946. Ο πύργος εξυπη-ρετούσε και στρατιωτικούς σκοπούς, καθώς από τα παράθυρά του μπορού-σαν οι Τούρκοι να ελέγχουν όλη την περιοχή.Η επιγραφή του πύργου λέει: “Ο Σερίφ Αχμέτ, απόγονος του δοξασμένου αρ-χηγού, έκανε πάντα το καλύτερο που μπορούσε στη μνήμη του προγόνου του. Τώρα έκανε ένα ρολόι, για να δεί-χνει την ώρα. Το κατασκεύασε όμως, για να είναι ένα ενθύμιο του πεντά-πτυχου Ισλάμ. Η ανταμοιβή του ήταν να το παρουσιάσει με αγνές προθέσεις ως δώρο στον πατέρα του, στη μητέρα

altering not only its original appear-ance but its design as well. Large por-tions of the building were demolished before and after the 2nd World War, when it was used as a ginning house. The only thing that has survived of the original building is the inscribed sepulchral stele, which is kept by the 9th Byzantine Ephorate, in Thessalo-niki. The restoration works that were recently completed, have revealed a fine edifice, which could house the col-lection of the historical exhibits of the town of Giannitsa.At the other end of the former Vakuf, on Stranzis street, there is the clock tower, a dominant landmark of the area. Researcher Kiel believes that it is the oldest surviving tower in Greece. According to an inscription on two marble tablets, positioned on the east-ern side of the construction, it was built by Serif Ahmet, one of Evrenos’ descendants, in the year 1167 of the Hegira, in 1754 AD. It is a single tower, whose lower part is made of stone and its upper part of thin clay bricks, ma-terials that secure the durability and the tenacity of the building. At the top of the tower, there was a small turret with the clocks. That turret was de-stroyed by mortar shells in 1946. The tower also served military purposes, as the Turks could survey the surrounding area through its windows.The inscription on the tower says: “Ser-if Ahmet, the descendant of the glori-ous leader, has always done his best to honour the memory of his ancestor. Now, he has made a clock to show the time. He has made it, though, to be a reminder of the fivefold Islam. His re-ward was to present it with good inten-


του και στην ψυχή των Γαζήδων…Βλέ-πετε δεν υπάρχουν λέξεις γι’ αυτό το πανέμορφο, υπέροχο ρολόι”.Ο τουρμπές του Αχμέτ Μπέη Εβρε-νόσογλου, απέναντι από την εκκλη-σία του Αγίου Γεωργίου, στέγασε τον τάφο του Αχμέτ Μπέη, απόγονου του Γαζή Εβρενός. Είναι ένα κυβόσχημο μονόχωρο κτίσμα, με διάσταση ακμής 8,80 μ. Οι δομικές λεπτομέρειες στην τοιχοδομή τονίζουν ιδιαίτερα την αι-σθητική του. Χρονολογείται στο β΄ μισό του 15ου αιώνα, και σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση. Πολύ κοντά στο τέμενος του Γαζή Εβρενός, στην οδό Καραολή-Δη-μητρίου, βρίσκεται ένα λουτρικό συγκρότημα, που ταυτίζεται με το ομώνυμο λουτρό που αναφέρει ο πε-ριηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή. Χρονολο-γείται γύρω στο 15ο αιώνα και υπήρξε το αξιολογότερο λουτρό της πόλης. Σήμερα δε σώζεται ολόκληρο και δεν είναι προσβάσιμο στο εσωτερικό του. Είναι γνωστό ως λουτρά “Καϊάφα” και όχι λουτρά Εβρενός, από το όνομα του ιδιοκτήτη τους μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.Στην ίδια περιοχή (στην οδό Βενιζέ-λου) χτίστηκε το τέμενος του Αχμέτ Μπέη γύρω στα 1490 από απόγονο του Γαζή Εβρενός. Σύμφωνα με τον Kiel ήταν το επιβλητικότερο κτίσμα της πόλης και των Βαλκανίων με αξιό-λογο σχέδιο, περίτεχνη εσωτερική δια-κόσμηση και επιμελημένη τοιχοδομία. Ο ιδιότυπος συνδυασμός θόλων και ημιθολίων, η ενοποιημένη, πολύ εν-διαφέρουσα εσωτερική κάλυψη και η μοναδική διαίρεση των τοίχων του το καθιστούσαν ιδιαίτερα μεγαλοπρεπές. Δυστυχώς το κτίριο υπέστη εκτετα-μένες ζημιές κατά τους βαλκανικούς

tions as a gift to his father, his mother and the souls of all the Gazis... You see there are no words for this gorgeous, wonderful clock”.Ahmet Bey Evrenosoglu’s turbe (a small Ottoman mausoleum). It is located op-posite the church of St George and it was the burial place of Ahmet Bey, one of Gazi Evrenos’ descendants. It is a cubical, single-spaced building, whose edges are 8.80 m long. The details of its masonry mark the particular style of the monument. It is dated to the sec-ond half of the 15th century and it is preserved in very good condition. Very close to Gazi Evrenos’ mosque, on Karaoli-Demetriou street, there is a complex of public baths, which is iden-tified with the one mentioned by the


traveller Evlia Tselembi. It is dated to the 15th century and was the town’s most prominent bath. Today a part of the building is still standing, but its interior is not accessible to the public. It is not known as Evrenos’ baths, but as “Caiapha’s baths”, named after its owner after the 2nd World War.In the same area (on Venizelou street), Ahmet Bey’s mosque was erected, circa 1490, by one of Gazi Evrenos’ descend-ants. According to Kiel, it was the most magnificent construction in the town and in the whole of the Balkans, hav-ing a remarkable design, exquisite inte-rior decoration and excellent masonry. The unique combination of domes and semi domes, the unified, and very in-teresting, interior coverage and spatial layout make the building particularly impressive. Sadly, the building suffered extensive damages during the Balkan wars and the situation got even worse during its use as a ginning house (Di-na’s ginning house). The changes were so serious that its original form has been permanently altered.On the premises of the Kapsali army camp, a small-sized mosque is found. It was constructed by Ahmet Bey Evreno-soglu, in honour of poet Sheikh Illahi, in the 15th century. Its minaret has been preserved in very good condition, and so is part of its baths, with its me-ticulously worked masonry. Illahi, who belonged in the class of the dervishes, was a distinguished teacher and had formed a circle of disciples around him, who contributed significantly to the creation of the town’s spiritual herit-age.At the eastern gateway of the town, south of Via Egnatia, there are the re-

πολέμους, οι οποίες επιδεινώθηκαν από τη χρήση του ως εκκοκκιστήριο βάμβακος(εκκοκκιστήριο Δίνα). Η φυ-σιογνωμία του παρουσιάζεται σήμερα ανεπανόρθωτα αλλοιωμένη.Στο χώρο του στρατοπέδου Καψάλη βρίσκεται ένα μικρών διαστάσεων τζα-μί, του οποίου ο μιναρές σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση και ένα τμήμα λουτρών με επιμελημένη τοιχοδομία, που χτίστηκαν το 15ο αιώνα από τον Αχμέτ Μπέη Εβρενόσογλου προς τιμή του ποιητή Σεϊχη Ιλαχή. Ο Ιλαχή, που ανήκε στις τάξεις των δερβίσηδων, υπήρξε διακεκριμένος δάσκαλος και ως άνθρωπος των γραμμάτων σχημά-τισε γύρω του ένα κύκλο μαθητών που συνέβαλε στη δημιουργία της πνευμα-τικής παράδοσης της πόλης.Επίσης, στην ανατολική είσοδο της πόλης και νότια από την Εγνατία οδό, σώζεται ένα ιπποφορβείο του 18ου αι-ώνα. Πρόκειται για ένα “ταχυδρομικό” οίκημα που φιλοξενούσε παχνιά για ταχυδρομικά άλογα και εξυπηρετούσε τις ανάγκες αλλαγής ίππων, γνωστής τακτικής από τα ρωμαϊκά ακόμη χρό-νια. Τέλος στα βόρεια του ίδιου δρόμου και κάτω από το τέμενος του Αχμέτ Μπέη διακρίνονται δύο περίτεχνα κα-τασκευασμένες αποθήκες προϊόντων με ωραίες απολήξεις στέγασης. Από την τοιχοποιία, μπορούν να χρονολο-γηθούν στα τέλη του 18ου αιώνα.Αναζητώντας δείγματα της παλαιό-τερης χριστιανικής συνοικίας των Γι-αννιτσών, περιηγούμαστε στο βόρειο τμήμα της πόλης, όπου δεσπόζει η Μητρόπολη, ο Ιερός Ναός Κοιμήσε-ως της Θεοτόκου. Ο ναός χτίστηκε το 1865 ύστερα από την έκδοση ειδικού μουσουλμανικού φιρμανιού (1858) το


mains of a 18th century stud farm. It is a building that belonged to the mail service and incorporated stalls for mail horses. It served the need of changing horses, a practice that was already known from the Roman times.Finally, at the northern part of the same street, a little further down of Ahmet Bey’s mosque, there are two finely built warehouses, with elaborate rooftops. The quality of their masonry dates them to the end of the 18th cen-tury.Searching for traces of the old Chris-tian quarter of the town, we are lead to its northern part, which is dominated by the presence of the Cathedral, a church that is dedicated to the com-memoration of the Dormition of the Virgin Mother of God. The church was erected in 1865, with a special Muslim decree (issued in 1858), which gave the permission for its construction. Accord-ing to tradition, the Christian inhabit-ants of Giannitsa, due to water short-age, used wine to build its walls. The bell tower dates back to 1880 and the bell itself was brought here from Odes-sa, Russia. Its is a three-naved basilica, which has been declared as a protected

οποίο επέτρεψε την ανέγερσή του. Η παράδοση μαρτυρεί ότι για την τοιχο-ποιία οι πιστοί κάτοικοι των Γιαννιτσών χρησιμοποίησαν κρασί, λόγω έλλειψης νερού. Το καμπαναριό χρονολογείται στα 1880 ενώ η καμπάνα μεταφέρθη-κε από την Οδησσό της Ρωσίας. Πρό-κειται για τρίκλιτη βασιλική, που έχει κηρυχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ως διατηρητέο μνημείο ενώ παράλλη-λα λειτουργεί αδιάλειπτα, φιλοξενώ-ντας μέχρι σήμερα όλες τις επίσημες θρησκευτικές τελετές της πόλης. Η γειτονιά της Μητρόπολης, διαθέτει ενδιαφέρουσα παλιά ρυμοτομία ενώ υπάρχουν ακόμη κατοικίες που απο-τυπώνουν την οικογενειακή ζωή και

monument by the Ministry of Culture, while at the same time it has never stopped functioning fully and hosting all the important religious ceremonies

that are held in the town. The neighbourhood of the Cathedral has a very interesting layout and among its buildings there still can found houses

that bear witness to the 19th century family life and its needs. Behind the Cathedral there stands the building of the oldest Elementary School of Gian-nitsa, which today houses the 4th Kin-dergarten. In the same neighbourhood there is the Bosku mansion, a charac-teristic specimen of the Macedonian architecture. Also, in this old part of the town, a little further to the south, one can still see remaining refugee


τις ανάγκες της κατά το 19ο αιώνα. Πίσω από τη Μητρόπολη βρίσκεται το παλαιότερο δημοτικό σχολείο των Γιαννιτσών που στεγάζει σήμερα το 4ο Νηπιαγωγείο. Στην ίδια γειτονιά βρίσκεται και η οικία Μπόσκου, χαρα-κτηριστικό δείγμα μακεδονικής αρχι-τεκτονικής. Σημειώνουμε ότι στην ίδια περιοχή αλλά και νοτιότερα μπορεί να συναντήσει κανείς σπίτια του εποικι-σμού ενώ σε πολλά σημεία της πόλης

houses of the period of the arrival of the settlers from the East. Whereas, in other parts of the town, fine specimens of the typical bourgeois architecture of the 1950-60 have survived.Following the route of Hatzidemetriou street, going from the Cathedral down to the centre of town, the visitor comes across Philippion, the largest and the most beautiful park of the town. On the forested hill of Phillipion, there is


the tourist pavilion of the municipal-ity, a place that is specially designed to offer recreation and relaxation to all those who seek rest in a natural and cool environment.The centre of the town’s social life is undoubtedly the walk-way, in the heart of Giannitsa. Along the walk-way and in the nearby narrow streets, the town

σώζονται καλά δείγματα μικροαστικής αρχιτεκτονικής του 1950-60.Κατηφορίζοντας στην οδό Χατζηδη-μητρίου από τη Μητρόπολη προς το κέντρο της πόλης, ο επισκέπτης συ-ναντά το μεγαλύτερο και ωραιότερο πάρκο της πόλης, το Φιλίππειο. Μέσα στο δασωμένο λόφο του Φιλίππειου λειτουργεί το τουριστικό περίπτερο του δήμου, διαμορφωμένο κατάλληλα για την υποδοχή και αναψυχή όσων αναζητούν ξεκούραση μέσα σε φυσικό και δροσερό περιβάλλον.Το επίκεντρο της κοινωνικής ζωής της πόλης αναμφίβολα βρίσκεται στον πε-ζόδρομο των Γιαννιτσών. Εδώ και στα παράπλευρα στενά η πόλη ζει καθη-μερινά σε έντονους ρυθμούς, καθώς συγκεντρώνει τον κύριο όγκο των επισκεπτών και όσων γενικά επιθυ-μούν να γευματίσουν, να δειπνήσουν ή απλά να απολαύσουν τον καφέ ή το ποτό τους. Τα βράδια η δυναμική του χώρου αυξάνεται από τα πολλά στέκια νεολαίας.

Στο κέντρο περίπου του πεζόδρομου, ξεχωρίζει ένα νεοκλασικό κτίριο, το Πολύκεντρο των Γιαννιτσών. Το κτίσμα κατά την τουρκοκρατία αποτελούσε σπίτι Τούρκου Μπέη ενώ από τις αρχές του 1930 και για εξήντα χρόνια στέ-γασε το Νοσοκομείο Γιαννιτσών. Δίπλα στο Πολύκεντρο, στην οδό Πλαστήρα 35, βρίσκεται το Ιστορικό και Λαο-γραφικό Μουσείο, όπου, μέσα από τα εκθέματα, παρουσιάζεται η ιστορική πορεία της πόλης καθώς και στοιχεία λαογραφίας του πρόσφατου παρελ-

lives in vibrant rhythms. It is here that most of the visitors will end up, togeth-er with everyone who wishes to dine, to have a quick meal or to simply enjoy a cup of coffee or a drink. At night time, the area acquires an extra dynamic from the presence of the young people who visit their numerous hang-outs.Somewhere in the middle of the walk-way, a neoclassical edifice stands out. It is the Polykentro of Giannitsa. Dur-ing the Ottoman occupation it was the mansion of a Turkish Bey, whereas in 1930 and for the following sixty years it was turned into the Hospital of Gian-nitsa. Near the Polykentro, at 35 Plas-tera street, there is the History and Folk Museum. Through its exhibits, the history of the town and folklore ele-ments of its recent past are presented. The Museum was opened and func-tions under the care of the Historical and Folkloric Society “Philippos”, and it constitutes a remarkable example of the contribution of private initiative to

the cultural life of the town.Finally, it would be worth the while for the visitor to take a close look at the Heroon. It is located near the central entrance to the town, on the side of the Via Egnatia, and marks the beginning of the life of freedom, within the new-born Greek state. It is a bronze com-plex statue of three persons, sculpted by Grigoris Zeugolis and inaugurated in 1925 in honour of all those who fell in the battle of Giannitsa, on 20th Octo-ber 1912. To the citizens it is known as the “Black Statue”. The uniqueness of its theme and its symbolism were the reasons why it was chosen, a few years ago, and has been used ever since as the symbol-icon of the town of Gian-nitsa.

θόντος της. Το Μουσείο ιδρύθηκε και λειτουργεί με την ευθύνη της Ιστορι-κής και Λαογραφικής Εταιρείας “Ο Φίλιππος” και αποτελεί ένα αξιόλογο δείγμα της συμμετοχής της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην πολιτιστική ζωή της πόλης.Αξίζει τέλος να θαυμάσει ο επισκέπτης από κοντά το Ηρώο, που βρίσκεται κο-ντά στην κεντρική είσοδο της πόλης, παράπλευρα της Εγνατίας Οδού και σηματοδοτεί τις απαρχές του ελεύθε-ρου νεοελληνικού βίου της. Πρόκειται για μια ορειχάλκινη σύνθεση τριών τρισδιάστατων μορφών που φιλοτε-χνήθηκε από το Γρηγόρη Ζευγώλη και ανεγέρθηκε το 1925 προς τιμή των πεσόντων στη μάχη των Γιαννιτσών της 20ης Οκτωβρίου 1912. Στους κα-τοίκους είναι γνωστό με την ονομασία “μαύρο άγαλμα”. Η μοναδικότητα της σύνθεσης και ο συμβολισμός του συ-νετέλεσαν στην απόφαση να χρησιμο-ποιείται τα τελευταία χρόνια η εικόνα του ως λογότυπο των Γιαννιτσών.


Διαδρομές εκτός πόλης

Δ ι α δ ρ ο μ έ ς ε κ τ ό ς π ό λ η ςE x c u r s i o n s O u t s i d e t h e T o w n

Διαδρομές εκτός πόλης

O Ποταμός Λουδίας / The River Loudias 88-89

Το Βουνό Πάικο / Mount Paikon 90-93

Excursions Outside

the Town

Δ ι α δ ρ ο μ έ ς ε κ τ ό ς π ό λ η ςE x c u r s i o n s O u t s i d e t h e T o w n

86 - 93

87

88 Διαδρομές εκτός πόλης Excursions Outside the Town

Ο Ποταμός Λουδίας

The River Loudias

Ο Ποταμός ΛουδίαςΣτα νότια των Γιαννιτσών, σε απόστα-ση επτά χιλιομέτρων, συναντούμε τον ποταμό Λουδία, και τις εγκαταστά-σεις του ναυταθλητικού κέντρου, που αποτελούν σημαντικό έργο αθλητικής και τουριστικής υποδομής. Στη θέση “μηδέν” βρίσκεται το Δημοτικό Κω-πηλατοδρόμιο όπου δραστηριοποι-είται ο Ναυτικός Όμιλος Γιαννιτσών στα αθλήματα του κανόε - καγιάκ και της κωπηλασίας. Λόγω του μηδενικού υψομέτρου, η περιοχή είναι απάνεμη, γεγονός που ευνοεί την απρόσκοπτη προπόνηση των αθλητών. Το Κωπηλατοδρόμιο εντάχθηκε στον Προπονητικό Οδηγό της Ελλάδας ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 καθώς και στο πρόγραμμα των αθλητικών υποδομών “Ελλάδα 2004” και έχουν ολοκληρωθεί υποδομές όπως λεμβαρχείο, γυμναστήριο, απο-δυτήρια, σκάφη, όργανα ενδυνάμωσης. Η λειτουργία ξενώνων και εστιατορί-ου και ο εξωραϊσμός του περιβάλλο-ντα χώρου με τη δημιουργία χώρων αναψυχής, με δενδροφυτεύσεις και εικαστικές παρεμβάσεις καθιστούν την περιοχή κατάλληλη για τη διοργάνωση ετήσιων προγραμμάτων άθλησης για όλους καθώς και για τη φιλοξενία πο-λιτιστικών εκδηλώσεων.

The River LoudiasSouth of Giannitsa, at a distance of 7 km, there is the river Loudias with the facilities of the Watersports cen-tre, an important work of sports and tourist infrastructure. At the position “miden” (zero) there is the Municipal Rowing Centre, where the members of the Marine Club of Giannitsa train in sports such as sailing, canoeing and kayaking. At zero altitude and without strong winds, the area is ideal for ath-letic training.The Rowing Centre was listed in the Official Greek Training Guide, compiled in view of the Olympic Games 2004 and in the “Greece 2004” programme for athletic facilities. The facilities in-clude a boathouse, a gym, changing rooms, boats and strengthening exer-cise equipment. The premises are also suitable for hosting cultural events or annual athletic training programmes, since there are guest houses and rec-reation rooms, whereas certain inter-ventions in the surrounding area, such as the planting of trees, have created a pleasant environment.

Ο ποταμός Λουδίας.The river Loudias.

Mount PaikonTo the north of Giannitsa, Mount Paikon stretches out, with its highest peak be-ing Gola Tsouka (elevation 1,657 me-tres). With its gorgeous thick forests, its ravines, its springs and brooks of fresh water and its grasslands, it is easily accessible, peaceful and truly beautiful. Its mild altitude, its topical relief and trails offer the excursionists the opportunity to enjoy the beauty of nature and the breathtaking view of the basin of the river Axios, the vast plain and the massifs in the north. It is considered ideal for hiking and easy climbing.

Το Βουνό ΠάικοΣτα βόρεια των Γιαννιτσών απλώνεται το βουνό Πάϊκο, με ψηλότερη κορυφή τη Γκόλα Τσούκα (υψόμετρο 1657μ). Με τα πυκνά υπέροχα δάση του, τις ρεματιές, τα γάργαρα νερά και τα λι-βάδια του είναι προσιτό, ειρηνικό και πανέμορφο. Το υψόμετρο, η μορφο-λογία, οι διαδρομές του προσφέρουν θαυμάσια ευκαιρία για απόλαυση της φύσης καθώς και μιας καταπληκτικής θέας της λεκάνης του Αξιού, της μεγά-λης πεδιάδας και των ορεινών συστη-μάτων στα βορειοδυτικά. Θεωρείται ιδανικό για πεζοπορία και ορειβασία χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες.


Το Βουνό Πάικο

Mount Paikon

As an example, we would suggest the following of the many possible routes a visitor can take: Setting off from Eleftherohori (10 km north of Gi-annitsa), the most common route that hikers take leads to a spot called Aloni (at an altitude of 830 m). There, the so-called Roman pathway starts and after an hour and 45 minutes’ walk it leads to the plateau of Germanos, which has a magnificent view that extends up to the Gulf of Thermaikos. If we con-tinue westwards, following the signs and after two and a half hours’ walk, we shall get to the BAO refuge, where we can rest and drink of the cold fresh water of the mountain. From there, we can enjoy the view of Gola Tsouka (the bald summit), which can be reached af-

Ενδεικτικά προτείνουμε τις ακό-λουθες διαδρομές για τους επι-σκέπτες: Ξεκινώντας από το Ελευ-θεροχώρι (10 χιλιόμετρα βόρεια από τα Γιαννιτσά), η πιο συνηθισμένη δια-δρομή οδηγεί μετά από 45 λεπτά στη θέση Αλώνι (υψόμετρο 830 μέτρα). Από ‘δω ξεκινά το λεγόμενο Ρωμαϊκό μονοπάτι, το οποίο διασχίζουμε για να αντικρίσουμε σε μία ώρα και 45 λεπτά το οροπέδιο του Γερμανού και να απολαύσουμε τη θέα ως το Θερ-μαϊκό κόλπο. Αν συνεχίσουμε προς τα δυτικά, ακολουθώντας τη σήμανση, και αφού έχουμε συμπληρώσει μία δι-αδρομή δυόμισι ωρών, φτάνουμε στο καταφύγιο του ΒΑΟ, όπου μπορούμε


ter another half an hour’s walk, by all those who wish to experience the ex-citement of conquering a summit!By following other pathways from Eleftherohori, walking westwards, we can arrive at the cold water springs of Bela Vonta (White Water), or we can take the old road and get to Grammos-ka or the abandoned village of Kromni (after one and a half hours’ walk).

να ξαποστάσουμε και να πιούμε το παγωμένο νερό του βουνού. Από ΄δω φαίνεται και η κορυφή Γκόλα Τσούκα (γυμνή κορυφή), στην οποία μπορούν να φτάσουν όσοι επιθυμούν να περ-πατήσουν ακόμη μισή ώρα και να νιώ-σουν την αίσθηση της κατάκτησης μιας ακόμη κορυφής!Ακολουθώντας από το Ελευθεροχώρι άλλα μονοπάτια προς τα δυτικά, μπο-ρούμε σε απόσταση μιάμισης ώρας να συναντήσουμε δροσερές πηγές (τοπο-θεσία Μπέλα Βόντα [άσπρο νερό]) ή αφού διασχίσουμε τον παλιό δρόμο να φτάσουμε στη Γραμμόσκα ή στο εγκα-ταλειμμένο χωριό Κρώμνη (απόσταση μιάμισης ώρας).

Α θ λ η τ ι σ μ ό ς - Π ο λ ι τ ι σ μ ό ςS p o r t s - C u l t u r e

Α θ λ η τ ι σ μ ό ς - Π ο λ ι τ ι σ μ ό ςS p o r t s - C u l t u r e

94 - 115

Αθλητισμός - Πολιτισμός Sports

- Culture

Ο Αθλητισμός στα Γιαννιτσά 96-97/ Sports in the town of Giannitsa

Καλεντάρι Αθλητικών Εκδηλώσεων Δήμου Γιαννιτσών 098-103/ Calendar of the Athletic Events of the Municipality of Giannitsa

Υποδομές στον Πολιτισμό του Δήμου Γιαννιτσών 104-107 / Cultural Facilities of the Municipality of GiannitsaΚαλεντάρι Επετείων και Πολιτιστικών Εκδηλώσεων 108-115

/ Calendar of Remembrance Days and Cultural Events

95

1. Αθλητικές Εγκαταστάσεις Δήμου Γιαννιτσών

• Δημοτικό Στάδιο και Κλειστό Γυμνα-στήριο “Έλλη Μυστακίδου”Μ. Αλεξάνδρου 3, ΓιαννιτσάΤηλ.: 23820 23875Fax: 23820 82774

• Διεθνές Κωπηλατοδρόμιο Λουδία“Μηδέν” ΛΟΥΔΙΑ,Τηλ. & fax: 2382025785

• Δημοτικό Αθλητικό ΚέντροΠεριοχή Πλατανότοπου Γιαννιτσών

2. Ιδιωτικές Αθλητικές Εγκαταστάσεις

• “Άθλον Bowling” Αφοι ΑμοιρίδηΚωνσταντινουπόλεως & Σουμελά(γωνία)Τηλ. & fax 23820 81440 - 81449www. [email protected]

• “Αθλόπολις” Αθλητικό Κέντρο3o χλμ Γιαννιτσών - ΑξούΤηλ.: 23820 26930

• Κέντρο Ιππικής Τέχνης ΓιαννιτσώνΠλατανάκια Πενταπλατάνου ΓιαννιτσώνΤηλ.: 23820 82170 και 6976977763

1. Athletic facilities of the Municipality of Giannitsa

• Municipal Stadium and Gymnasium “Elli Mystakidou”M. Alexandrou 3, GiannitsaTel: 23820 23875Fax: 23820 82774

• International Rowing Centre of Loudias“Miden” LoudiasTel. & Fax: 23820 25785

• Municipal Athletic CentreAddress: Platanotopos, Giannitsa

2. Private Sports Facilities

• “Athlon Bowling”, Amoiridis BrosKonstantinoupoleos & SoumelaTel & Fax: 23820 81440 - 81449www. athlon-bowling.gr [email protected]

• “Athlopolis” Athletic Centre3rd km Giannitsa - AxosTel: 23820 26930

• Equestrian Centre of GiannitsaPlatanakia, Pentaplatanos, GiannitsaTel: 23820 82170 and 6976977763

96 Αθλητισμός - Πολιτισμός Sports - Culture

Ο Αθλητισμός στα Γιαννιτσά

Sports in the town of Giannitsa

Καλεντάρι Αθλητικών Εκδηλώσεων Δήμου Γιαννιτσών

Calendar of the Athletic Events of the Municipality of Giannitsa


Ιανουάριος

• Τελετή Βράβευσης Αθλητών και Βετεράνων στο Πνευματικό Κέντρο

Γιαννιτσών

Μάρτιος

• Πανελλήνιοι Αγώνες MOTO CROSS σε συνεργασία με τον Όμιλο Φίλων

Μοτοσικλέτας Γιαννιτσών στη Δημοτική Πίστα MOTO CROSS Γιαννιτσών

Απρίλιος

• Βαλκανικό Πρωτάθλημα MOTO CROSS σε συνεργασία με τον Όμιλο

Φίλων Μοτοσικλέτας Γιαννιτσών στη Δημοτική Πίστα

MOTO CROSS Γιαννιτσών

• Τουρνουά Ποδοσφαίρου “ΖΩΟΔΟ-ΧΕΙΑ 2008” σε συνεργασία με τον

Εθνικό Γιαννιτσών

January

• Ceremony in honour of the athletes and veterans, at the Cultural Centre of Giannitsa.

March

• National MOTO CROSS Races, held on the Municipal MOTO CROSS circuit, organised in cooperation with the As-sociation of the Motorbike Friends of Giannitsa.

April

• Balkan MOTO CROSS Championship, held on the Municipal MOTO CROSS circuit, organised in cooperation with the Association of the Motorbike Friends of Giannitsa.

• Football tournament “Zoodohia 2008”, in cooperation with Ethnikos of Giannitsa.

Μάιος

• Αγώνες Μπάσκετ “3 με 3” στον Πεζό-δρομο Γιαννιτσών, σε συνεργασία με την

ΕΚΑΣΚΕΜ

• “ΑΓΑΘΟΒΟΥΛΕΙΑ 2008” Αθλητικοί Αγώνες των Δημοτικών Σχο-λείων Γιαννιτσών και Λάρνακας Κύπρου,

σε συνεργασία με το 3ο Δημοτικό Σχο-λείο Γιαννιτσών και γραφείο Α/βάθμιας Εκπαίδευσης Γιαννιτσών στο Δημοτικό

Στάδιο Γιαννιτσών

Ιούνιος

• Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα ΠΙΝΓΚ ΠΟΝΓΚ για Παιδιά και Ενήλικες σε συ-

νεργασία με το 5ο Δημοτικό Σχολείο

• “Γιορτή Χελιδονιών”με τους Δημοτικούς Παιδικούς Σταθ-

μούς Γιαννιτσών στο Πλαίσιο του Προ-γράμματος “Αθλητισμός για Όλους”

στον Πεζόδρομο Γιαννιτσών

• “Ευ Αγωνίζεσθαι”Τουρνουά Ποδοσφαίρου Ακαδημιών σε συνεργασία με την Αθλητική Ακαδημία

May

• “3x3” Basketball matches held on the walk-way of Giannitsa, in coopera-tion with EKASKEM.

• “Agathovoulia 2008”Athletic games, held at the Municipal Stadium of Giannitsa, between the Elementary Schools of Giannitsa and Larnaka of Cyprus, in cooperation with the 3rd Elementary School of Giannit-sa and the Office of Primary Education of Giannitsa.

June

• Table Tennis Amateur Championship for children and adults, in cooperation with the 5th Elementary School.

• “Festival of the Swallows”, held on the town’s foot-walk, with the participation of the municipal child care centres and nurseries, within the framework of the programme “Sports for all”.

• “Fair Play”Tournament of Football Academies, in cooperation with the Athletic Academy


of Giannitsa and participants from all over Greece and Cyprus;

July

• “Amateur Beach-Volley Championship”.Open participation to mixed group of 3 players, at the Athletic Centre of Platanotopos.

• “Amateur Tennis Championship” in cooperation with the Tennis Club of Giannisa. Open participation to children and adults, at the Athletic Centre of Plata-notopos.

August

• Interclub Rowing Races, in coopera-tion with the Marine Club of Giannitsa.The races are held at the Loudias International Watersports Centre with the participation of clubs from all over Greece.

Γιαννιτσών και συμμετοχές από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο.

Ιούλιος

• Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα Βόλεϊ στην Άμμο.

Ελεύθερη συμμετοχή σε μικτές ομάδες 3 ατόμων

στο Αθλητικό Κέντρο Πλατανότοπου

• “ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΤΕΝΙΣ” σε συνεργασία με τον Όμιλο

Αντισφαίρισης Γιαννιτσών.Ελεύθερη συμμετοχή για μικρούς και

μεγάλους στο Αθλητικό Κέντρο Πλατα-νότοπου.

Αύγουστος

• Διασυλλογικοί Αγώνες Κωπηλασίας σε συνεργασία με τον Ναυτικό Όμιλο

Γιαννιτσών.Συμμετοχές Συλλόγων από όλη την Ελλάδα στο Διεθνές Ναυταθλητικό

Κέντρο Λουδία

Σεπτέμβριος

• Διασυλλογικό Φεστιβάλ Σκακιού “Χρήστος Βογιατζής” σε συνεργασία με το Σύλλογο Σκακιστών Γιαννιτσών στον

Πολυχώρο του pοταμού Λουδία

• Δρόμος Θυσίας 15 Χιλιομέτρων με τη Συνεργασία με την Ομάδα Μαραθωνίου

Γιαννιτσών 14η Σεπτεμβρίου - - Ημέρα Μνήμης

• Κύπελο Δήμου Γιαννιτσών με τη Συμ-μετοχή των Ομάδων Ποδοσφαίρου των

Γιαννιτσών Όλων των Κατηγοριών σε Συνεργασία με την Ε.Π.Σ. Ν.Πέλλας

• Ερασιτεχνικό και Παιδικό Πρωτά-θλημα Ποδοσφαίρου στην Άμμο στο

Αθλητικό Κέντρο Πλατανότοπου

• Διεθνής Ρεγκάτα Κανόε-Καγιάκ σε συνεργασία με το Ναυτικό Όμιλο Γιαν-νιτσών και συμμετοχές συλλόγων από

όλη την Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία, FYROM

• Παγκόσμια Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο σε συνεργασία με τα Σχολεία Γιαννι-τσών. Ποδηλατοδρομία, με ελεύθερη

συμμετοχή στις 22 Σεπτεμβρίου

September

• “Christos Vogiat�is” Interclub Chess“Christos Vogiat�is” Interclub Chess Festival in cooperation with Chess Players’ Club of Giannitsa, held at the premises of the Loudias Sports Centre.

• Sacri��ce Run of 15 kms in coopera-Sacri��ce Run of 15 kms in coopera-tion with the Marathon Squad of Gian-nitsa on the 14th September – Memo-rial Day.

• The Cup of the Municipality of Gian-The Cup of the Municipality of Gian-nitsa with the participation of the local football of all divisions, in cooperation with the E.P.S. of the county of Pella.

• The 5th Amateur and 3rd Children’sThe 5th Amateur and 3rd Children’s Football Championship on the sand, at the Athletic Centre of Platanotopos.

• International Canoe-Kayak Regatta,International Canoe-Kayak Regatta, in cooperation with the Marine Club of Giannitsa with the participation of clubs from all over Greece, Bulgaria, Serbia and FYROM.

• International Car Free Day in coop-International Car Free Day in coop-eration with the local schools. Cycling race, with open participation on 22nd September.


November

• MOTO CROSS Championship ofMOTO CROSS Championship of Northern Greece held on the Municipal MOTO CROSS circuit and organised in cooperation with the Association of the Motorbike Friends of Giannitsa.

Νοέμβριος

• Πρωτάθλημα Βορείου Ελλάδας MOTO CROSS με τον Όμιλο Φίλων

Μοτοσικλέτας Γιαννιτσών στη Δημοτική Πίστα MOTO CROSS Γιαννιτσών

Υποδομές στον Πολιτισμό του Δήμου Γιαννιτσών

Cultural Facilities of the Municipality of Giannitsa

• ΠνευματικόΚέντροΓιαννιτσών

• ΔημοτικήΒιβλιοθήκη

• ΚλειστόΘέατρο550θέσεων

• ΑνοιχτόΘέατρο2.500θέσεων

• ΚαλλιτεχνικάΕργαστήριαΔημοτικής

ΕπιχείρησηςΠολύπλευρηςΑνάπτυξηςΓιαννιτσών

• ΒιβλιοθήκηΙστορικής

καιΛαογραφικήςΕταιρείας“Φίλιππος”

• ΙστορικόκαιΛαογραφικόΜουσείο“Φίλιππος”

• ΑλεξάνδρειοΩδείοτηςΔΕΠΑΓιαννιτσών

• TheCulturalCentreofGiannitsa.

• MunicipalLibrary.

• IndoorTheatreof550seats.

• OpenTheatreof2.500seats.

• ArtWorkshopsoftheMunicipalCorporation

forMultilateralDevelopmentofGiannitsa.

• LibraryoftheHistoricaland

FolkloricSociety“Philippos”.

• HistoryandFolkMuseum“Philippos”.

• AlexandrioConservatoryofDEPAGiannitsa


Ιανουάριος / January 30 Ιανουαρίου: Τελετή βράβευσης επιτυχόντων Α.Ε.Ι. - Τ.Ε.Ι.

- Γιορτή γραμμάτων/ 30th January: Ceremony honouring the local students who

succeeded in entering University and Technological Schools - literature festival

Φεβρουάριος / February11-14 Φεβρουαρίου: Εκδηλώσεις μνήμης Γκόνου Γιώτα

/ 11th -14th February: Events in the memory of Gonos Giotas.

Καλεντάρι Επετείων και Πολιτιστικών Εκδηλώσεων Δήμου Γιαννιτσών

Calendar of Remembrance Days and Cultural Events of the Municipality of Giannitsa

Μάρτιος / March“Κούλουμα” στο Ελευθεροχώρι/ “Koulouma” (Opening of the Lent) in Eleftherohori.

Απρίλιος - Μάιος / April - MayΚατά τους εαρινούς και καλοκαιρινούς μήνες πραγματοποιούνται οι ακόλουθες λαογραφικού περιεχομένου, εκδηλώσεις: / During the spring and summer months the following folklore events are organised:

• Αμπελιώτικα / Ampeliotika• Κουνιές / Kounies• Ζωοδόχου πηγής Μελισσίου / Zoodohou

pigis Melissi• Ζωοδόχεια / Zoodohia• Παραλίμνια / Paralimnia• Ασβεσταριώτικα / Asvestariotika

Ιούνιος - Ιούλιος - Αύγουστος / June - July - AugustΕκδηλώσεις Πολιτιστικού Καλοκαιριού στο Ανοιχτό Θέατρο του Δήμου Γιαννιτσών

/ Cultural Summer events held at the Open Theatre of the Municipality of Giannitsa.

Αρχοντικά / ArhontikaΑκρίτεια / Akritia

Νικοδήμεια / NikodimiaΠυρρίχεια / Pyrihia

Σωτήρια / Sotiria



Σεπτέμβριος / September• 6-13 Εμποροπανήγυρη Γιαννιτσών / 6th -13th September: The Trade Fair of Giannitsa

• 6-13 Εκδηλώσεις Πολύμορφης Έκφρασης στο Ανοιχτό Θέατρο Γιαννιτσών / 6th -13th September: Events of Polymorphic Expression, at the Open Theatre of Giannitsa.

• 14 Σεπτεμβρίου: Ημέρα μνήμης στους 114 εκτελεσθέντες από το γερμανικό στρατό Κατοχής και τους συνεργάτες τους στις 14 Σεπτεμβρίου 1944 / 14th September: Memorial Day of the 114 martyrs,

executed by the German occupation forces and their collaborators on 14th September 1944.

Οκτώβριος - Νοέμβριος / �ct�ber - ��ember�ct�ber - ��ember • 20 Οκτωβρίου: Επέτειος απελευθέρωσης των Γιαννιτσών (1912). Τοπική αργία και παρέλαση

/ 20th October: Anniversary of the Liberation of Giannitsa (1912). Local holiday and parade.

• Χορωδιακή Συνάντηση Γιαννιτσών / Choral Societies Meeting

• Δημήτρια / Dimitria

Χορωδιακή συνάντηση στο Πνευματικό Κέντρο Γιαννιτσών.Choral Festival in the Cultural Centre of Giannitsa.

Δεκέμβριος / December• “Προμήνυμα Χριστουγέννων”. Άναμμα δέντρου και φωταγώγηση

της πόλης / “The Advent of Christmas”. Lighting of the Christmas tree and illumination of the town.

• 23 Δεκεμβρίου: Λαϊκό έθιμο ανάμματος φωτιών “Κόλιντα” / 23rd December: “Kolinda”, a folk custom of lighting fires.

• 29 Δεκεμβρίου: Παραδοσιακά δρώμενα του δωδεκαημέρου / 29th December: Cristmas fulk customs


Το π ι κ ά Π ρ ο ϊ ό ν τ αL o c a l P r o d u c t s

Τοπικά Προϊόντα / Local Products 118-119

Το π ι κ ά Π ρ ο ϊ ό ν τ αL o c a l P r o d u c t s

116 - 119

Τοπικά ΠροϊόνταLocal

Products

117

2. Φυτώρια Τριανταφυλλιών Αβράμη Τριανταφυλλιές Αβράμη Ο.Ε.Περιοχή Μηδέν Λουδία 2. A�ramis R�se �urseriesA�ramis R�ses C�Miden Loudias

PO Box 134, 581 00 GiannitsaT. 2382022220, F. 2382026901E-mail: [email protected] www.avramis.gr

1. Κτήμα Λίγας - Οινοποιεία1ο χλμ. Γιαννιτσών-Αρχοντικού1. Ligas Vineyards – Winery1st km of Giannitsa-Archontiko

T. 2382024421, F: 2382024421E-mail: [email protected]

Τοπικά Προΐόντα

Local Products

4. Χαλβαδοποιία Γιαννιτσών Γ. Παπασταύρου & ΣΙΑ Ο.Ε.Εργοστάσιο: 2ο χιλιόμετρο Γιαννιτσών-Εδέσσης, Κατάστημα: Χατζηδημητρίου 8, Γιαννιτσά, 4. G. Papasta�r�s & C�, Hal�a Fact�ry �f GiannitsaFactory: 2nd km of Giannitsa-EdessaRetail shop: Hatzidimitriou 8, Giannitsa,

T. 2382083752 - T. 2382022286 - F. 2382083762www.agnoshalvas.gr - [email protected]

3. Παραδοσιακά Γλυκά “Ρώμα”Γιαννάρου 12, 581 00 Γιαννιτσά3. “R�ma” Traditi�nal C�nfecti�neryGiannarou 12, 581 00 Giannitsa

T: 2382022413

Φ α γ η τ ό κ α ι Δ ι α σ κ έ δ α σ η F o o d a n d E n t e r t a i n m e n t

Ταβέρνες Εστιατόρια / Taverns Restaurants 123

Γρήγορο Φαγητό / Fast Food 125

Πιτσαρίες / Pizzeria 125

Φαγητό Μέχρι Το Πρωί / Restaurants with Late Night or 24 Hours Service 125

Κέντρα Διασκέδασης & Συνεστιάσεων / Food and Entertainment 125

Καφέ - Μπαρ / Cafeterias Bars 127

Φ α γ η τ ό κ α ι Δ ι α σ κ έ δ α σ η F o o d a n d E n t e r t a i n m e n t

120 - 127

Φαγητό και Διασκέδαση Dining out and Entertainment

Ταβέρνες Εστιατόρια / Taverns Restaurants 123

Γρήγορο Φαγητό / Fast Food 125

Πιτσαρίες / Pizzeria 125

Φαγητό Μέχρι Το Πρωί / Restaurants with Late Night or 24 Hours Service 125

Κέντρα Διασκέδασης & Συνεστιάσεων / Food and Entertainment 125

Καφέ - Μπαρ / Cafeterias Bars 127

121

Φαγητό / Dining out

122 Φαγητό και Διασκέδαση Dining out and Entertainment

Ταβέρνες ΕστιατόριαSILVER� ��L��E �� L��E �� L��E �� STR�UZZI �� ΑΘΑΝΑΤΟΙ �� αστή�α �� 4Α��ΘΥΣΤΟΣ �� αστή�α �� 5��ΑΝΔΡ�ΟΥΤΣΗΣ �� Ταγμ�� Η��π�ύ�� ΑΡΙΣΤΟ�ΑΧΟΣ �� απ��γ�� 5�5ΒΑΓΓΟΣ �� Ζαμίδη �� 5��ΓΑΡΔ�ΝΙΑ �� ζόδ��μ�ς �� 56�ΓΡΑΔΟ �� Κααμπέ�η �� 5��Δ�Β�ΤΖΗΣ �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� 5��ΔΗ�ΤΣΗΣ �� Φ��ππ��πό��ως �� 6�4�ΔΙΑΤΗΡΗΤ�Ο �� αστή�α & �� 6�44�5�6��ΛΑΙΩΝΑΣ �� Ιππ�δύναμ��ς ��ς �� αταν��κ��α �� ΚΑΛΥΒΑ ΤΟΥ ��ΑΡ��Α ΓΙΑΝΝΗ �� Κα�αμπατ��κη ��ΚΑ�ΗΛ�ΙΟ �� ακα�ί�� ΚΑΦ� ΟΥΖ�ΡΙ Α��ΑΡΛΗΣ ��ζόδ��μ�ς ��6� ��ζόδ��μ�ς ��6��ζόδ��μ�ς ��6� ��6��6�ΚΑΦ� ΑΛΦΑ �� ζόδ��μ�ς �� Κ�ΛΑΡΙ �� Σβ��ν�� ΚΛΗ�ΑΤΑΡΙΑ �� νταπ��ταν�ς �� 4ΚΥΚΝΟΣ �� νταπ��ταν�ς �� 5��ΚΟΤΟ�ΟΥΛΑ ΛΑΪΤ �� ης Οκτωβ�ί�� 5�65ΚΟΝΑΚΙ �� Γ�� Ρ�ύσση �� 6�ΛΙΘΙΝΟ �� νταπ��ταν�ς �� 64�4ΛΩΞΑΝΔΡΑ �� αδύτ�� 6��ΒΟΥΛΙΩΤΗ �� ζόδ��μ�ς �� 6555��ΘΥΣΤΑΝ�Σ �� ζόδ��μ�ς �� 5�4��ΑΡ��Α ΘΩ�ΑΣ �� ζόδ��μ�ς �� 5��ΝΤΑΛΙΚ�Σ �� Τ�� Η��π�ύ�� Ο ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ �� Κωνσταντ��νίδη �� 46�Ο Λ�ΥΤ�ΡΗΣ �� Τ�απ�ζ�ύντ�ς �� 55Ο ΝΑΚΟΣ �� Έναντ�� Δημ�� Σ��ί�� 4�5�Ο ΤΟΚΛΗΣ �� Αντ��στ��σ�ως �� 5�ΑΝΟΡΑ�Α �� νταπ��ταν�ς �� 46��ΟΤΑ�ΟΣ �� ηδέν Λ��δίας �� ΥΛΩΡΥΓΙ �� νταπ��ταν�ς �� ΣΤ�ΚΙ �� Σβ��ν�� 446ΤΑΣΟΣ �� ζόδ��μ�ς �� 5�ΤΑ ΣΟΥΒΛΑΚΙΑ ΤΟΥ ��ΑΡ��ΑΓΙΑΝΝΗ �� Λ�� Κατσ�νη �� ΤΖΙΑΝΑΣ �� Τσα�ί �� ΤΟ �ΑΡΚΑΚΙ �� κ� Αγ�� Γ�ω�γί�� 4�5�ΤΟ ΚΑΪΚΙ �� ζόδ��μ�ς �� 6�4�4��6�ΤΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ �� Δημ�� Κωσταντ��νίδη �� 65��ΤΟ �ΡΟΞ�Ν�ΙΟ �� αστή�α �� 4�4TO� ΞΗΡΟ��ΡΟ �� Α��νδ�� 6 ΞΗΡΟ��ΡΟ �� Α��νδ�� 6ΤΟΥΣΗΣ �� ητ��πό��ως �� 4Υ�ΟΒΡΥΧΙΟ �� ζόδ��μ�ς �� 44ΦΙΛΙ��ΙΟ �� Λόφ�ς Φ��ππ�ί�� ΧΑΓΙΑΤΙ �� ΨΑΡΟ�ΟΥΛΑ �ΗΤΣΑΚΗ �� ητ��πό��ως ��6��6

Taverns RestaurantsSILVER� ��L��E �� Mela �� STR�UZZI �� Eleftherohori �� TH�N�TI �� lastira �� 6��5��Α��THISTO�S �� lastira �� 5��ΑΝDR�EO�UTSIS �� Ταgm�� Iliopoulou �� ΑR�ISTO�M�HO�S �� apagou �� 5�5V�GO�S �� Ζamidi �� 5��G�R�DENI� �� ezodromos �� 56�GR��DO� �� Κapsampeli �� 5��DEVENTZIS �� D&�� apadopoulou �� 5��DIMTSIS �� Filipoupoleos �� 6�4�DI�TIR�ITEO� �� lastira �� 6�44�5�6��ELEO�N�S �� Eleftherohori �� Ι��O�DIN�MIS �O�LIHO�R�O�S �� latanakia �� ΚΑLIV� B�R�B�GI�NNI �� Karampataki �� K��ILIO� �� akariou �� F� ΟΥΖO� �B�R�LIS �� ezodromos �� 6��FÉ �LF� �� ezodromos �� KEL�R�I �� Svoronou �� ΚLIM�T�R�I� �� entaplatanos �� 4ΚIKNO�S �� entaplatanos �� 5��ΚΟΤΟ�ΟULΑ LΑΪΤ �� th O�ktovriou �� 5�65ΚΟΝΑΚΙ �� G�� R�oussi �� 6�LITHINO� �� entaplatanos �� 64�4LO�X�NDR�� Maditou �� 6��ΒΟULIO�TIS �� ezodromos �� 6555��THIST�NES �� ezodromos �� 5�4�B�R�B� THO�M�S �� ezodromos �� 5��D�LIKES �� Ταgm�� Iliopoulou �� Ο ΑDO�N�KIS �� Kostantinidi �� 46�Ο LEFTER�IS �� Trapezoudos �� 55Ο ΝΑΚΟΣ �� Έναντ�� Δημ�� Σ��ί�� 4�5�Ο ΤΟΚLIΣ �� Eth�� ntistasis �� 5�ΑΝΟR�Α�Α �� entaplatanos �� 46��ΟΤΑ�ΟΣ �� Miden Loudias �� ILO�R�IGI �� entaplatanos �� SΤ�ΚΙ �� Svoronou �� 446ΤΑSΟS �� ezodromos �� 5�ΤΑ SO�UVL�ΚΙΑ ΤΟU B�R�B�GI�NNI �� L�� Katsoni �� ΤΖΙΑΝΑΣ �� Tsali �� ΤΟ ��R�K�KI �� arko �giou Georgiou �� 4�5�ΤΟ ΚΑIΚΙ �� ezodromos �� 6�4�4��6�ΤΟ ΚΑΤΑFIGΙΟ �� Dim�� Kostadinidi �� 65��ΤΟ �R�O�XENIO� �� lastira �� 4�4TO� XIR�O�MER�O� �� M�� lexandrou �� 6ΤΟUSIS �� itropoleos �� 4I�O�VR�IHIO� �� ezodromos �� 44FILI��IO� �� Lofos �hilipiou �� H�GI�TI �� Eleftherohori �� S�R�O��O�UL� MITS�KI �� Mitropoleos �� 6��6


Φαγητό / Dining out

Γρήγορο ΦαγητόFO�O�D L�ND �� αστή�α�απ��γ�� L�ND �� αστή�α�απ��γ�� L�ND �� αστή�α�απ��γ�� αστή�α�απ��γ�� Fresco �� 5�� 5��Goody�s �� ζόδ��μ�ς �� 6�s �� ζόδ��μ�ς �� 6s �� ζόδ��μ�ς �� 6 �� ζόδ��μ�ς �� 6GR�ILL 44 �� γνατίας 44 �� 44 44 �� γνατίας 44 �� 44YUMMY YUMMI �� ζόδ��μ�ς �� 4��4 YUMMI �� ζόδ��μ�ς �� 4��4YUMMI �� ζόδ��μ�ς �� 4��4 �� ζόδ��μ�ς �� 4��4Α�ΟΛΑΥΣΗ �� Β�ν��ζέ�� ΙΛΗΣ ΤΑ ��Τ�ΩΡΑ �� αναγ��ωτ��κη �� 4��ΑΤΗ ΝΤΑ�ΑΡΑΣ �� π��φ�ας �� ΚΑ�ΤΣΗΣ �� Ν��κηφό�� 6ΚΟΤΟ�ΟΥΛΑ LIGHT �� ης Οκτωβ�ί�� 6564LIGHT �� ης Οκτωβ�ί�� 6564 �� ης Οκτωβ�ί�� 6564ΝΟΣΤΙ�Ο �� αστή�α �� 6�55��ΑΡ��Α ΘΩ�ΑΣ �� ζόδ��μ�ς �� 5��ΤΟ �ΙΚΑΝΤΙΚΟ �� Γκ�� Γ��τα �� 66��ΝΤΙΟΥΔΗΣ �� Γκ�� Γ��τα �� 4ΝΤΟΝΑΛΤ �� Κ��γ��μτζίδη �� 6��4ΤΑΖ �� Χατζηδημητ�ί�� 6��ΙΤΑΔΙΚΟ �� 6�ΣΟΥΒΛΑΚ�ΡΙ �� αστή�α �� 6�55ΤΟ ΣΟΥΤΖΟΥΚΑΚΙ �� Ζαμίδη �� ΤΟΥΪΤΙ �� αστή�α �� 6��ΦΟΡΙΣ �O�R�NER� �� Κα�αμαν�ή �� 5��6�O�R�NER� �� Κα�αμαν�ή �� 5��6 �� Κα�αμαν�ή �� 5��6ΦΑΓΟ�ΟΤ�ΙΟ �� 6565ΧΩΡΙΑΤΙΚΟ �� Αφ�ν �απαϊω��ν�� 4�5�

Πιτσαρίες��Z� DI �IZZ� �� αστή�α �� DI �IZZ� �� αστή�α �� DI �IZZ� �� αστή�α �� IZZ� �� αστή�α �� IZZ� �� αστή�α �� αστή�α �� I�O� �� ζόδ��μ�ς �� ζόδ��μ�ς �� R�E�� IZZ� �� αδύτ��Σ�φ�ύ�η �� IZZ� �� αδύτ��Σ�φ�ύ�η �� IZZ� �� αδύτ��Σ�φ�ύ�η �� αδύτ��Σ�φ�ύ�η �� GIO�V�NNI �S �� απ��γ�� S �� απ��γ�� S �� απ��γ�� απ��γ�� EL METR�O� �� αστή�α �� 5��4 METR�O� �� αστή�α �� 5��4METR�O� �� αστή�α �� 5��4 �� αστή�α �� 5��4GIO�V�NNI�S �� απ��γ�� S �� απ��γ�� S �� απ��γ�� απ��γ�� GR�E�� αδύτ�� αδύτ�� JO�R�D�NI �� αδύτ�� 5��αδύτ�� 5� �� 5��IZZ� L� R�O��O� �� Κ�� Β��δα �� Κ�� Β��δα �� Β��δα �� Β��δα �� IZZ� ��R�M� �� π��φ�ας Φ��ίππ�� 656�π��φ�ας Φ��ίππ�� 656 Φ��ίππ�� 656Φ��ίππ�� 656 �� 656�IZZ� �ER�FETTO� �� Κωσταντ��νίδη �� Κωσταντ��νίδη �� IZZ� �I� �� ζόδ��μ�ς �� ζόδ��μ�ς �� IZZ� ��ZZ� �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� &�� απαδ�π�ύ�� απαδ�π�ύ�� απαδ�π�ύ�� απαδ�π�ύ�� IZZ� SIEN� �� ης Οκτωβ�ί�� ης Οκτωβ�ί�� Οκτωβ�ί�� Οκτωβ�ί�� R�O�M� �IZZ� �� ζόδ��μ�ς �� ζόδ��μ�ς �� S�HER�ZO� �� απαϊω��νν�� 4��απαϊω��νν�� 4�� 4��SILVER� ��L��E �� ΛΑΦΙΚΟ �� ν�� Αντίστασης �� 6��ΡΟΥΤΖΙΑ �� Αφ�ν �απαϊω��νν�� ΤΡΙΝΟ �� Χατζηδημητ�ί�� 5�5ΦΙΛΙ��ΙΟ �� Λόφ�ς Φ��ίππ��

Φαγητό Μέχρι Το ΠρωίΟ Ξ�ΝΙΤ��ΝΟΣ �� αστή�α �� 5��ΩΫΣΙΑΔΗΣ �� αδύτ�� 6�64ΣΟΥ�Α �ΟΥ��Σ �� Κ��γ��μτζίδη �απαίω��νν�� 4�

Κέντρα Διασκέδασης & ΣυνεστιάσεωνG�LL� IN �� Γ��ανν��τσ�ν Θ�σ �� ν��κης �� IN �� Γ��ανν��τσ�ν Θ�σ �� ν��κης ��IN �� Γ��ανν��τσ�ν Θ�σ �� ν��κης �� Γ��ανν��τσ�ν Θ�σ �� ν��κης �� Α�ΟΛΛΩΝ �� Γ��ανν��τσ�ν Έδ�σσας �� 4�4�ΑΙΝΙΓ�Α �� γνατίας �� 4ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ �� νταπ��ταν�ς �� ΔΙΟΝΥΣΟΣ �� Γ��ανν��τσ�ν Θ�σ �� ν��κης �� 5��5�ΑΝΤΑΤΟ �� Λόφ�ς Φ��ππ�ί�� ΟΝ�ΙΡΩΝ Ζ�ΥΞΗ �� Γ��ανν��τσ�ν - Α��νδ��ας �� 6�4��ΣΟΥΣΟΥΡΟ �� 6�444445��ΤΟ ΣΥ��ΟΣΙΟ �� Ταγμ�� Η��π�ύ��

Fast FoodFO�O�D L�ND �� lastira �apagou �� Fresco �� Mela �� 5��Goody�s �� ezodromos �� 6GR�ILL 44 �� gnatias 44 �� 44YUMMY YUMMY �� ezodromos �� 4��4Α�O�L�FSI �� ezodromos �� BILIS THE METEO�R�Α �� anagiotaki �� 4��B�TI D�M�R��S �� Bafras �� ΚΑ�ΤSIΣ �� Nikiforou �� 6ΚΟΤΟ�ΟULΑ LIGHT �� th O�ktovriou �� 6564ΝΟSΤΙ�Ο �� lastira �� 6�55B�R�B� THO�M�S �� ezodromos �� 5��ΤΟ �IK�NTIKO� �� l�� Gonou Giota �� 66�DIO�UDIS �� l�� Gonou Giota �� 4DO�N�LT �� Kougioumtzidi �� 6��4ΤΑΖ �� Hatzidimitriou �� 6��IT�DIKO� �� Mela �� 6�SO�UVL�KER�I �� lastira �� 6�55ΤΟ SO�UTZO�UK�KI �� Ζamidi �� ΤO�UITΙ �� lastira �� 6��FO�R�IS �O�R�NER� �� Κaramanli �� 5��6F�GO��O�TIO� �� Mela �� 6565HO�R�I�TIKO� �� Αfon �apaioannou �� 4�5�

Pizzeria��Z� DI �IZZ� �� lastira �� I�O� �� ezodromos �� R�E�� IZZ� �� Maditou – Sofouli �� GIO�V�NNI �S �� apagou �� EL METR�O� �� lastira �� 5��4GIO�V�NNI�S �� apagou �� GR�E�� Maditou �� JO�R�D�NI �� Maditou �� 5��IZZ� L� R�O��O� �� Κ�� Βarda �� IZZ� ��R�M� �� Bafras Filipou �� 656�IZZ� �ER�FETTO� �� Κostantinidi �� IZZ� �I� �� ezodromos �� IZZ� ��ZZ� �� D & M �apadopoulou �� IZZ� SIEN� �� th O�ktovriou �� R�O�M� �IZZ� �� ezodromos �� S�HER�ZO� �� apaioannou �� 4��SILVER� ��L��E �� Mela �� L�FIKO� �� th��ntistasis �� 6��ER�O�UTZI� �� Αfon �apaioannou �� ETR�INO� �� Hatzidimitriou �� 5�5FILI��IO� �� Lofos Filippiou ��

Restaurants with Late Night or 24 Hours ServiceXENITEMENO�S �� lastira �� 5��MO�ISI�DIS �� Maditou �� 6�64SO�U�� - MO�U�ES �� Kougioumtzidi �apaioannou �� 4�

Dining out and EntertainmentΑ�O�LLO�N �� km�� Giannitsa Edessa �� 4�4�ENIGM� �� gnatias �� 4ΑΤL�DITH� �� entaplatanos �� DIO�NISO�S �� km�� Giannitsa Thes��niki �� 5��5G�LL� IN �� km�� Giannitsa Thes��niki �� ΑDΑΤΟ �� Lofos Filippiou �� ΟΝIR�O�N Ζ�FXIS �� km�� Giannitsa Αlexandria �� 6�4��SΟΥSΟΥR�Ο �� Mela �� 6�444445��ΤΟ SIM�ΟSΙΟ �� Ταgm�� Iliopoulou ��

Καφέ - Μπαρ / Cafeterias Bars


Cafeterias - Bars4 ��O�HES �� D�� & M�� apadopoulou �� R�IO�R�I �� ezodromos �� BEL �IR� �� lastira �� BO�O�� Mela �� 46�ENTR��L �� ezodromos �� O�FFEE STO�R�E �� Hatzidimitriou �� O�ZZY �� D�� & M�� apadopoulou �� 55��D� ELIO� �� Mela �� 4�55DE�O� �� Mela – �apaioannou �� 56DESTIJL �� Mela �� DUO�MO� �� Mela �� 5E��EI �� D�� & M�� apadopoulou �� EL �E��DO� �� Mela �� 555��ΤIGUETTE �� lastira �� 4��FIO�R�INO� �� ezodromos �� 6��FR�EDDO� �� gathovoulou �� 55��G�LL� �� Mela �� MO�M� LIZ� �� gathovoulou �� 5��5MO�STR�� D�� & M�� apadopoulou �� MUST �� MelaMY ��FÉ �� lastira �� EO��LE �� gathovoulou �� 66��L�Z� �� gathovoulou �� L�NET ��FE �� gathovoulou �apaioannou �� 5��R�ESTIZ �� lastira �� R�IMO� �� StrantzisΤavoulari �� R�IVE �� D�� & M�� apadopoulou �� 5R�E�UBLI� ��FE �� D�� & �� apadopoulou 4 �� 5SKY – NET �� Bafras �� SM�R�T ��FE �� Mela �� S�O�R�T ��FE �� gathovoulou �� S�O�R�T ��FÉ TE�M �� Tavoulari �� 6�6STR�UZZI �� Eleftherohori �� 6��6�6��FEVER� �� 6��FR�EEDO�M �� D�� & M�� apadopoulou �� 4�6�FIO�R�INO� �� ezodromos �� 6��VER�SUS �� D�� & M�� apadopoulou �� 4VEZZO� �� gathovoulou �� 4��VI�V�I �� Mela �� 454XTR�EME �� ezodromos �� ZER�O� �� K��R�ouba �� 4��ΑSTR�ΟΝ �� Β�ν��ζέ�� 555�G�L�XI�S �� Mela �� 5�GEFSTIKO� �� ezodromos �� 4GR�ΑΝΑΖΙ �� lastira �� 5�55�M�O�R�IKO� �� Hatzidimitriou �� ΤΟUΑL �� ezodromos �� 44ΚΑ�Α GEFSIS �� l�� Gkonou Giota �� 6��K�R�M� �� gathovoulou �lastira �� 5��ΚΑFENIO�N �� Makariou �� ΑF�Ν�Σ �� Κ�� ouba �� 4��ΑF� ΤSΑΛΙ �� Iliopoulou �� 6��56ΚΟUΤΟUDIΣ �� ezodromos �� 6�5�ΟΤΙΟΝ �� ezodromos �� 4��ΥTHO�S �� D�� & M�� apadopoulou �� Ν�Τ�ΑF� �� Κ�� R�ouba �� 6�4ΟXIGO�NΟ �� Bafras �� 5��LIO� R�O�LO�I �� Strantzis �� 6��IG�SO�S �� atzavoudi �� 5�INELO��I �� l�� Venizelou �� 6�ΙΚΟΛΟ �� Κ��R�ouba �� 6��FILI��IO� �� Lofos Filipiou �� HΑΝΟΣ �� ezodromos ��

Καφέ - Μπαρ4 ��ΟΧ�Σ �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� R�IO�R�I �� ζόδ��μ�ς �� R�IO�R�I �� ζόδ��μ�ς �� R�IO�R�I �� ζόδ��μ�ς �� ζόδ��μ�ς �� BEL �IR� �� αστή�α �� IR� �� αστή�α �� IR� �� αστή�α �� αστή�α �� BO�O�� 46 �� 46�ENTR��L �� ζόδ��μ�ς �� ζόδ��μ�ς �� O�FFEE STO�R�E �� Χατζηδημητ�ί�� O�FFEE STO�R�E �� Χατζηδημητ�ί�� STO�R�E �� Χατζηδημητ�ί�� STO�R�E �� Χατζηδημητ�ί�� Χατζηδημητ�ί�� O�ZZY �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� 55�� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� 55��D� ELIO� �� 4�55 ELIO� �� 4�55ELIO� �� 4�55 �� 4�55DE�O� �� απαϊω��νν�� 56 �� απαϊω��νν�� 56DESTIJL �� DUO�MO� �� 5 �� 5E��EI �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� EL �E��DO� �� 555� �E��DO� �� 555��E��DO� �� 555� �� 555��ΤIGUETTE �� αστή�α �� 4��IGUETTE �� αστή�α �� 4�� αστή�α �� 4��FIO�R�INO� �� ζόδ��μ�ς �� 6�� ζόδ��μ�ς �� 6��FR�EDDO� �� Αγα��β�ύ�� 55�� Αγα��β�ύ�� 55��G�LL� �� MO�N� LIZ� �� Αγα��β�ύ�� 5��5MO�STR�� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� MUST �� MY ��FE �� στ�α �� FE �� στ�α �� FE �� στ�α �� στ�α �� EO��LE �� Αγα��β�ύ�� 66� �� Αγα��β�ύ�� 66��L�Z� �� Αγα��β�ύ�� Αγα��β�ύ�� L�NET ��FE �� Αγα��β�ύ�� απαϊω��νν�� 5� ��FE �� Αγα��β�ύ�� απαϊω��νν�� 5��FE �� Αγα��β�ύ�� απαϊω��νν�� 5� �� Αγα��β�ύ�� απαϊω��νν�� 5��R�ESTIZ �� αστή�α �� αστή�α �� R�IMO� �� Στ��ντζηςΤαβ��η �� Στ��ντζηςΤαβ��η �� R�IVE �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� 5 �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� 5R�E�UBLI� ��FE �� Δ�� & �� απαδ�π�ύ�� 4 �� 5SKY - NET �� π��φ�ας �� - NET �� π��φ�ας �� NET �� π��φ�ας �� π��φ�ας �� SM�R�T ��FE �� FE �� FE �� S�O�R�T ��FE �� Αγα��β�ύ�� FE �� Αγα��β�ύ�� FE �� Αγα��β�ύ�� Αγα��β�ύ�� S�O�R�T ��FÉ TE�M �� Ταβ��η �� 6�6 ��FÉ TE�M �� Ταβ��η �� 6�6��FÉ TE�M �� Ταβ��η �� 6�6É TE�M �� Ταβ��η �� 6�6TE�M �� Ταβ��η �� 6�6 �� Ταβ��η �� 6�6STR�UZZI �� 6��6�6�� 6��6�6��FEVER� �� 6�� 6��FR�EEDO�M �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� 4�6� �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� 4�6�FIO�R�INO� �� ζόδ��μ�ς �� 6�� ζόδ��μ�ς �� 6��VER�SUS �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� 4 �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� 4VEZZO� �� Αγα��β�ύ�� 4�� Αγα��β�ύ�� 4��VI�V�I �� 454 �� 454XTR�EME �� ζόδ��μ�ς �� ζόδ��μ�ς �� ZER�O� �� K��Ρ�ύμπα �� 4�� K��Ρ�ύμπα �� 4��K��Ρ�ύμπα �� 4��Ρ�ύμπα �� 4��ΑΣΤΡΟΝ �� Β�ν��ζέ�� 555�ΓΑΛΑΞΙΑΣ �� 5�Γ�ΥΣΤΙΚΟ �� ζόδ��μ�ς �� 4ΓΡΑΝΑΖΙ �� αστή�α �� 5�55��ΟΡΙΚΟ �� Χατζηδημητ�ί�� ΤΟΥΑΛ �� ζόδ��μ�ς �� 44ΚΑ�Α Γ�ΥΣΗΣ �� Γκ��Γ��τα �� 6��K�R�M� �� Αγα��β�ύ��αστή�α �� 5�� Αγα��β�ύ��αστή�α �� 5��ΚΑΦ�Ν�ΙΟΝ �� ακα�ί�� ΚΑΦ�Ν�Σ �� Κ�� Ρ�ύμπα �� 4�ΚΑΦ� ΤΣΑΛΙ �� Η��π�ύ�� 6��56ΚΟΥΤΟΥΔΗΣ �� ζόδ��μ�ς �� 6�5�ΟΤΙΟΝ �� ζόδ��μ�ς �� 4��ΥΘΟΣ �� Δ��&�� απαδ�π�ύ�� Ν�ΤΚΑΦ� �� Κ�� Ρ�ύμπα �� 6�4ΟΞΥΓΟΝΟ �� π��φ�ας �� 5��ΑΛΙΟ ΡΟΛΟΪ �� Στ��ντζης �� 6��ΗΓΑΣΟΣ �� ατσαβ�ύδη �� 5�ΗΝ�ΛΟ�Η �� Β�ν��ζέ�� 6�ΙΚΟΛΟ �� Κ�� Ρ�ύμπα �� 6��ΦΙΛΙ��ΙΟ �� Λόφ�ς Φ��ίππ�� ΧΑΝΟΣ �� ζόδ��μ�ς ��

Χρήσιμες Πληροφορίες

ΔιαμονήΞενοδοχείο Αλέξανδρος (2 Αστέρων)Κουγιουμτζίδη 5, ΓιαννιτσάΤηλ.: 23820 24700 και 23820 26700Fax: 23820 26800

Ξενοδοχείο Istron (3 Αστέρων)5ο χλμ. Γιαννιτσών-ΘεσσαλονίκηςΤηλ.: 23820 33070-1Fax: 23820 33072www.istronhotel.grE-mail: [email protected]

Ξενοδοχείο Πέλλα (3 Αστέρων)Μητροπόλεως 3, ΓιαννιτσάΤηλ.: 23820 81433-6Fax: 23820 81437www.hotelpella.grE-mail: [email protected]

ΚΤΕΛ Γιαννιτσών Πίκπα 6, Τηλ.:2382022317

Στάσεις ΤΑΞΙΠλαστήρα (Πολύκεντρο) Τηλ.:2382022919Μαδύτου (Ταχυδρομείο) Τηλ.:2382022663Πλατεία Γκόνου Γιώτα Τηλ.:2382022969

Αστικές συγκοινωνίεςΤηλ.: 2382022848

ΑστυνομίαΤηλ.: 23820 84230 και 23820 84255

Πυροσβεστική Τηλ.: 23820 20824 και 23820 27556

Νοσοκομείο ΓιαννιτσώνΤηλ.: 23820 56200 και 23820 56300

Πνευματικό Κέντρο ΓιαννιτσώνΤηλ.: 23820 84371 και 23820 84382

Useful Information

AccommodationHotel Alexandros (2 stars)Kougioumt�idi 5, GiannitsaTel.: 23820 24700 and 23820 26700Fax: 23820 26800

Hotel Istron (3 stars)5th km of Giannita-ThessalonikiTel.: 23820 33070-1Fax: 23820 33072www.istronhotel.grE-mail: [email protected]

Hotel Pella (3 stars)Mitropoleos 3, GiannitsaTel.: 23820 81433-6Fax: 23820 81437www.hotelpella.grE-mail: [email protected]

Shuttle Bus Station of Giannitsa (KTEL Giannitson) Pikpa 6, Tel.: 23820 22317

Taxi Stations Plastera (Polykentro)Tel.: 23820 22919Madytou (Post Office)Tel.: 23820 22663Gionou Giota squareTel.: 23820 22969

Local Buses Tel.: 23820 22848

Police StationTel.: 23820 84230 and 23820 84255

Fire BrigateTel.: 23820 20824 and 23820 27556

The Hospital of GiannitsaTel.: 23820 56200 and 23820 56300

The Cultural Centre of GiannitsaTel.: 23820 84371 and 23820 84382

Η έκδοση χρηματοδοτήθηκε από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού, τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πέλλας και τη Δημοτική Επιχείρηση Πολύπλευρης Ανάπτυξης Γιαννιτσών.

The edition was funded by The Greek National Tourism Organization, The Prefecture of Pella and The Municipal Corporation for Multilateral Development of Giannitsa.

Οδηγός Πόλης των Γιαννιτσών

Documents

Transcript of Οδηγός Πόλης των Γιαννιτσών